Search

The main purpose of the article is to present a critical assessment of the regulations in (National Accounting Standard) NAS No. 12 Pertaining to „Agricultural activity” against the background of the theory of economics and organization of agricultural enterprises (farms). The key issue concerns the compliance of concepts and categories regarding the measurement of the achievements of these agricultural enterprises (farms). The biological character of agricultural production casts doubt over the effectiveness of the traditional accounting model based on the historical cost principle and the principle of implementation, as it fails to properly reflect the effects of economic events related to agricultural activity (biological transformation). In particular, this applies to profit or loss arising at the time of initial recognition of the biological assets’ component at fair value (farm-gate price). A result which is established in such a way is, in other words, a profit or loss resulting not from sales but from production. This, however, is the right approach as far as agricultural activity is concerned, due to the fact that the categories of production are key measurements for the assessment of farm performance. Unfortunately, draft NAS No. 12 concerning „Agricultural Activity” fails to take this important fact into account which means that fair value is omitted during the valuation process. It introduces subjective methods of determining the costs of production of agricultural products, which violate the principle of „information economics” and its usefulness („the principle of the advantage of content over form”) and prevents the construction of a consistent system of concepts and categories in agriculture.

Podjęto próbę wprowadzenia do oceny kosztów mechanizacji pojęcia kosztów użytecznych i bezużytecznych (pustych). Koszty bezużyteczne mają charakter kosztów stałych i są związane z utrzymywaniem potencjału eksploatacyjnego maszyn, który jest nie jest w pełni wykorzystywany. Koszty użyteczne są tą częścią kosztów stałych, które są związane (absorbowane) w trakcie wykonywanej pracy (eksploatacji). Jako racjonalny roczny próg wykorzystania maszyn przyjęto stosunek racjonalnego progu wykorzystania danego środka trwałego w całym okresie jego użytkowania, wyrażony w jednostkach pracy (h, ha, km, t, szt., zwoje, l itd.), do jego ekonomicznego (moralnego) potencjału pracy wyrażonego w latach. Uznano, że koszty niewykorzystanego potencjału produkcyjnego należy rozpatrywać w aspekcie kosztów zarządzania (kosztów okresu) i nie należy nimi obciążać kosztów poszczególnych działalności produkcyjnych.

Celem artykułu jest przedstawienie możliwości stosowania przez rolników metody kasowej przy rozliczania VAT. Dotyczy to rolników, którzy zrezygnowali z ryczałtu i stali się czynnymi płatnikami tego podatku. Krytycznie oceniono metodę kasową stosowaną w podatkowej książce przychodów i rozchodów (PKPiR). Jednocześnie na przykładzie rolniczego kalendarza rachunkowego (RKR) wykazano, że możliwa jest integracja ewidencji metodą kasową rozliczania VAT z zapisami księgowymi w RKR umożliwiającymi sporządzanie przepływów pieniądza metodą bezpośrednią odpowiednio z działalności operacyjnej, inwestycyjnej, finansowej i prywatnej. Istnieje również możliwość sporządzenia pozostałych sprawozdań finansowych: rachunku wyników, bilansu majątkowego oraz zmian w kapitale własnym. Dla rolnika istotną korzyścią stosowania metody kasowej jest zmniejszenie ryzyka zatorów płatniczych wynikających z konieczności uregulowania VAT przed uzyskaniem płatności od dłużnika. Dla urzędu skarbowego konieczność uregulowania pełnej płatności przed wystąpieniem o zwrot VAT naliczonego istotnie ogranicza możliwość nadużyć w tym zakresie.

The aim of the paper is to present the problems associated with the correct calculation of the economic impact of the operation of VAT in agriculture. This applies to flat-rate farmers and farmers who resigned from the lump sum and became active VAT payers. There were analyzed selected publications from the years 2000-2015, addressing the problem of VAT in agriculture and websites containing „calculators” to support the calculation effects of the withdrawal of farmers from the lump sum. It turned out that in spite of the long existence of VAT in agriculture the principles of operation are misinterpreted and wrongly presented the economic impact of the resignation of the status of the flat-rate farmer.

Podjęto próbę adaptacji metodyki analizy BEP do oceny rentowności użytkowania maszyn rolniczych. Przyjęto traktowanie kosztu amortyzacji maszyny jako kosztu stałego, ale tylko do progu racjonalnego wykorzystania. Powyżej tego progu, uznano, że amortyzacja powinna być liczona metodą czynną i traktowana jako koszt zmienny. W tym przypadku to potencjał techniczny i jego zużycie staje się „wąskim gardłem”. Dodatkowo uznano za zasadne uwzględnianie kosztu oprocentowania zaangażowanego kapitału, który będzie miał charakter kosztu stałego. Dotychczas badania nad efektywnością wykorzystania maszyn skupiały się nad ilościową analizą ich wykorzystania, pomijano zaś aspekty finansowe. Proponowane wykorzystanie metodyki BEP pozwala nie tylko na określenie progu rentowności ilościowego i wartościowego dla analizowanej maszyny, ale również na obliczenie granicznych wartości poszczególnych składowych kosztów zmiennych (cen paliwa, remontów) oraz stałych (garażowania, konserwacji, oprocentowania).

Celem badań była ocena wyników ekonomicznych i potencjału produkcyjnego gospodarstw rolnych z regionu Mazowsza i Podlasia ujętych w systemie FADN w 2014 roku (4498 gospodarstw). Porównano wyposażenie w czynniki produkcji oraz wyniki produkcyjne i ekonomiczne gospodarstw ujętych w systemie polskiego FADN. Największe pogłowie zwierząt z regionu 795 skoncentrowane było w gospodarstwach mlecznych (37%) oraz mieszanych (33%). Najwyższą wielkością ekonomiczną charakteryzowały się gospodarstwa zajmujące się produkcją drobiarską, wynoszącą ponad 180 tys. euro. Drugie pod względem wielkości ekonomicznej były gospodarstwa zajmujące się trzodą chlewną – 51,1 tys. euro, a najniższą wielkość ekonomiczną miały gospodarstwa zajmujące się uprawami polowymi – 12,7 tys. euro, zwierzętami trawożernymi – 13,2 tys. euro oraz mieszane – 13,9 tys. euro.

The objetive of this paper is to present the results of empirical research on the assessment of the significance of strategic information for decision-making in Polish farms. The survey covered 338 managers of farms from all over the country. Analysis of central tendency measures proved that the information referred in the research, significantly shape the strategic decisions of farmers. The most important information is on the financial situation of the farm and on the demand side of its business. Managers assess information on competitors’ activity and on the situation on the labor market as the least important.