Search

* Turan Koç. Prof. Dr., İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İslami İlimler Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, İstanbul, Türkiye. turan.koc@izu.edu.tr Şiir edebî sanatlar içinde en önemli bir dildir.Şiir dili varoluşumuz ve hayata ilişkin çok önemli ve anlamlıbilgiler verir. Biz şiir yoluyla hem kendimizi hem de dünyayı daha derinden kavrarız. Bu özellikleriyle dil hem kullanımı hem de atıflarıyla din dilini andırır. Bunanla birlikte, davranışçılık, mantıkçı pozitivizm ve enstrümentalizm gibi materyalistikpozitivistik akımlar şiir dilinin tıpkı din ve ahlak dili gibi gerçekçi olmayan bir dil olduğunu iddia etmektedir. Bu konuda onların dayanakları mantıkî doğrulama ve bilimsel açıklama ilkeleri olmuştur. Bu yaklaşımın Türk sanat ve edebiyat adamları üzerinde de derin etkisi olmuştur. Bu yazı bu tutumun aşırı indirgemeci bir yaklaşım olduğu iddiasını merkeze almaktadır. Şiir dilinin bizim ayrımlaşmamış tecrübemizi ifade eden bir dil olduğu dile getirilmektedir. Bu bağlamda bu dilin bilim dili, felsefi dil ve mantık dili ile bir karşılaştırılması da yapılmaktadır. Sonuç olarak şiir dilinin tıpkı din dili gibi hakikate atıfta bulunanve bilgi verici bir dil olduğu savunulmaktadır Poetry,as an artistic work, is an important language in literary. It gives very important and meaningful information concerning our existence and the life. We comprehend both the world and ourselves more deeply through poetry. This language, with these peculiarities of it, both in its use and attributions resembles religious language. However, some materialistic positivist movements like behaviorism, logical positivism an instrumentalism in general assert that the poetical language just like religious and ethical languages is a nonrealistic expression.Their criteria are the principle of logical verification and scientific explanation.This approach has been very effectual also on Turkish art and literary men. This paper focuses on the claim that these approaches to poetical language are very reductionist. And it is maintained that the poetical language is an expression of our undifferentiated experience. By the way, some comparisons are made between poetical, philosophical, scientific and logical languages. Consequently, it is maintained that the poetical language like religious language is an informative and illuminating language

Kraniyel radyasyon terapisi malignensilerin tedavisinde etkili bir araç olmasıyla birlikte kısa ve uzun dönemde istenmeyen yan etkiler gösterdiği bilinmektedir. Kognitif kusurlar kraniyel radyoterapinin uzun dönemde ortaya çıkabilen esas etkilerinden biri olarak kabul edilmektedir.Rodentlerde beynin yeni gelişmeye başladığı dönemlerde kraniyel radyasyona maruziyeti, erişkin döneme gelindiğinde bu uygulamanın hipokampal nörogenezde değişikliklere yol açabildiği gösterilmiştir. Çalışmamızda C57BL6/J fare beyinlerine erken dönemdeki kraniyal radyasyon uygulamasının erişkin dönemdeki hipokampal nörogenezi azaltmasının yanında, epigenetik olaylarda da değişikliklere neden olduğu gösterilmiştir. Deneysel tasarımımızda; postnatal 14. Günde (P14) yavrulara tek doz olarak 8 Gray (Gy) (Rad+ grubu) ile P14 ve P21 de birer doz 8 Gy olmak üzere çift doz (toplam16 Gy) (Rad++) tüm kraniyel radyasyon uygulanmıştır. Ayrıca yaş ve vücut ağırlığı bakımından eş bir grup yavru da sham (anestezik) ve normal kontrol grupları olarak deneye dahil edilmiştir. Kraniyel radyasyon uygulamasından 7 ay sonra, bütün gruplar ilk önce lokomotor aktivitelerinin sınanması açısından Açık Alan Testi'ne daha sonrasında ise hipokampal bağımlı mekansal öğrenme ve uzun dönem hafızayı değerlendirmek için Morris Su Tankı Testi (MSTT) paradigmasına tabi tutulmuşlardır. Açık Alan testinde gruplar arasında önemli farklılıklar görülmemiştir. Fakat MSTT'nde Rad+ ve Rad++ gruplarında kontrol gruplarına kıyasla kognitif becerilerde çeşitli derecelerde azalma kaydedilmiştir. Ayrıca, bu farklılığın önemli derecede doza bağımlı olduğu anlaşılmıştır. MSTT testlerini takiben, tüm gruplara ait P231 beyinlerinin hipokampuslarında mevcut nörogenezi ve epigenetik olayları değerlendirebilmek için fenotipik nöronal ve epigenetik işaretleyiciler kullanılarak immünhistokimyasal boyamalar gerçekleştirilmiştir. Radyasyona maruz bırakılan fare beyinlerinde gyrus dentatus'un iç granüler tabakasında kontrol gruplarına kıyasla Doublecortin (DCX) (olgunlaşmamış nöron işaretleyicisi) ile işaretlenmiş hücre popülasyonunda önemli miktarda azalma tespit edilmiştir. Çalışmamızda ayrıca aynı hipokampal bölgelerde en temel DNA metilasyon faktörlerinden biri olarak kabul gören Methyl-CpG Binding Protein 2 immünohistokimyasal ekspresyonunun radyasyona bağlı olarak belirgin düzeyde azaldığı gösterilmiştir.Bütün bulgularımız ışığında genel olarak erken dönemdeki kraniyal radyasyon uygulamasının sadece nörogenezi değil, aynı zamanda MSTT deneylerinde gözlenen zayıflamış kognitif yeteneklerin hücresel düzeydeki yansıması olan erişkin hipokampusundaki epiegenetiği de değiştirdiğini gösterilmiştir. İyonize radyasyonun epigenetik programlamayı ne şekilde etkilediğinin mekanizmalarının anlaşılması radyasyon maruziyetinin zararlı etkilerine karşı alınabilecek önlemlerin gelişmesine ışık tutacaktır.Anahtar Kelimeler: Erişkin Hipokampal Nörogenez, Kraniyal Radyasyon Maruziyeti, DNA metilasyonu, Epigenetik Cranial radiotherapy is an effective tool in the treatment of pediatric malignancies but it is associated with adverse side effects, both short and long term. One of the cardinal late onset effects is cognitive deficits. Exposure of cranial irradiation to the early brain in rodents has been shown to potentially change the hippocampal neurogenesis levels in adulthood. Here, we demonstrated that epigenetics is also altered accompanying with the reduced hippocampal neurogenesis in the adult brain of C57BL6/J mice after the early cranial irradiation. For the experimental design, a single dose of 8 Gray (Gy) whole cranial irradiation at postnatal day 14 (P14) (Rad+ Group) or double doses (Rad++ Group) of 8 Gy both at P14 and P21 (total of 16 Gy) were administered to the pups. Additionally, a group of age and body weight matched mice were assigned as sham (anesthetic) or naive controls. Seven months after the cranial irradiation, three main groups of mice (Control, Sham and Rad) were first assigned for Open Field test to measure the locomotor activity, and afterwards for Morris Water Maze paradigm to test the hippocampal dependent spatial learning and long term memory. No significant difference was observed between the groups in Open Field test. Meanwhile, in the Morris Water Maze experiments, Rad+ and Rad++groups displayed significantly weaker cognitive abilities as compared to the controls. Lastly, a significant dose-dependent difference of irradiation was also detected. Following Morris Water Maze experiments, we employed immunohistochemical stainings (im) with phenotypic neuronal and epigenetic markers to test the ongoing neurogenesis and epigenetic events in the P231 hippocampi. We found a significant decrease of Doublecortin (DCX)-im (immature neuron marker) at the inner granule cell layer of dentate gyrus of irradiated mice as compared to the controls. In the same hippocampal regions, there were also significant reduction of Methyl-CpG Binding Protein 2-im positive cells a well-known DNA methylation determinant. Our overall data suggests that exposure of cranial irradiation to the young brain alters not only the neurogenesis but also the epigenetic profile in adult hippocampus which may reflect the cellular base of the weakened cognitive abilities observed in the Morris Water Maze experiments. understanding the mechanisms by which ionizing radiation affects epigenetic programming will provide insight into how to develop protection against the potentially harmful risks associated with radiation exposure.Keywords: Adult Hippocampal Neurogenesis, Cranial Irradiation, DNA methylation, Epigenetics 73

Bir kültürü, bir dünyayı anlamanın en kısa, en kolay yolusanattan geçer. Hakikat anlayışının ve bununla çok sıkı bağlantısı bulunanestetik duyarlılığın dışa vurumu olarak sanat bu konuda çok büyük imkânlarsunar. İslam'ın hayat ve hakikat anlayışının, kısaca, dünya görüşünün çeşitlidil ve ifade düzeylerindeki birtezahürü olan İslam Sanatı'nın da İslam'ı anlamının endolaysız yollarından biri olduğunu söyleyebiliriz.

166

Yazarın The Existence of God, Oxford-1989 adlı kitabının 3. Bölümünün çevirisi. Bir E olayı hakkında öne sürülmüş açıklamanın doğru bir açıklama olduğuna inanmak için ne gibi dayanaklarımız vardır? (“Belli” bir doğru açıklama değil de “bir” doğru açıklama diyorum; zira gördüğümüz gibi, aynı olay hakkında birkaç doğru açıklama bulunabilmektedir.)

Bu incelemede Alfred North Whitehead?e göre ?oluşan din? kavramını incelenmektir.Whitehead?in felsefi sistemi temel özellikleri itibariyle sürece dayalı ve ilişkisel bir sistemdir. Whitehead, dünyanın temel metafiziksel yapı taşı olarak cevherden ziyade sürecin alınması gerektiğini iddia eder. O, ayrıca gerçekliğin ilişkiselliğine karşı da oldukça duyarlıdır ve bu ilişkiselliği felsefi teorisinin esas özelliklerinden biri olarak görür. İlişkisel kategorilere dayanan süreç düşüncesinde, diğeri ile ilişki içerisindeolmak şeylerin arızi bir özelliği olmaktan ziyade onların özüne aittir. Gerçekten de Whitehead, felsefesini ?organizma felsefesi? olarak adlandırırken iddialarını şeylerin gerçek ilişkisine dayandırır ve gerçekliği açıklamada süreççi ve organizmik modeller kullanır.Whitehead?in felsefi düşünceleri metafizik açısından farklı bir yaklaşım sergiler ve insanı anlamada yeni bir bakış açısı sunar. Doğrusu, Whitehead düşüncesini felsefe ve teoloji için önemli kılan nedenler aynı zamanda din açısından da geçerlidir. Biz bu çalışmamızda ağırlıklı olarak onun din ile ilgili düşünceleri üzerinde durduk. Bu yüzden ?Oluşan Din? ismiyle kitaplaşmış olan dört konferansı çalışmamızda temel aldığımız kaynak oldu. Oluşan din yaklaşımı, komünal dinden rasyonel dine ve toplumsal bir fenomenden bireysel bir fenomene dönüş şeklinde, dinin geçirdiği bir sürece işaret eder.Sonuç olarak, süreç düşüncesinin bize sağladığı ?oluşan din? ve ?rasyonel din? kavramları, dinin mahiyetinin ve değerinin anlaşılmasında, dinin hakikatinin değerlendirilmesinde ve dini inançların, evrene dair felsefi anlayış ile nasıl bir bağlantı kuduğunun görülmesinde bize değerli bir yöntem sunduğuna inanmaktayız.Anahtar kelimeler: Whitehead, süreç, süreç felsefesi, Tanrı, oluşan din, rasyonel din, The purpose of this study is to examine the concept of religion in the making in Whitehedian process philosophy. Alfred North Whitehead is an important philosopher who develops a philosophical system that is essentially processive in character and relational in structure. He suggests the process, rather than substance, in the other hand the categories of becoming, change and time should be taken as the fundamental metaphysical constituent of the world. He also is very conscious of the interrelatedness of the things. And this understanding is an essential part of his philosophical theory. Indeed, Whitehead prefers to call his philosophy the `philosophy of organism`. Because his system depends on a theory of the real relatedness of things and he uses processive and organismic models to explain the reality. Whitehead?s philosophical reflection provides us a fresh approach to metaphysics and a new vision to understand human being. Therefore, the reasons that make Whiteheadian thought important for philosophy and theology also make it relevant for the philosophy of religion. In this study our main concern is his thoughts with special reference to religion. For this reason we focused on his four lectures on religion that is published under the title, Religion in the Making. Religion in the making, is the name of a process that religion is subject to. This process is in a trend from comunal religion to rational religion and from a social phenomenon to a personal phenomenon.Consequently, we believe that the process thought which provides us the concepts of ?religion in the making? and ?rational religion?; helps also us to find a worthy guide to understand the nature and the value of religion and to criticize the truth of religion and viito see how a religious believes make connection with the philosophical reflection about the universe. Key Words: Whitehead, process, process philosophy, God, religion in the making, rational religion 87

İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Yayın No: 6 *Adem ESEN Prof. Dr. Adem Esen, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Rektörü *Turan KOÇ Prof. Dr. Turan Koç, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi öğretim üyesi *Mustafa Yavuz ÇAKIR Dr. Mustafa Yavuz Çakır, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi öğretim görevlisi Text in Turkish and English. Hocaların Hocası Prof. Dr. Sabahattin Zaim, eskiden Osmanlı Devleti topraklarında bulunan Makedonya’nın İştip Kasabasında, 1926 yılında dünyaya geldi. Ailesi ile birlikte 1934 yılında İstanbul’a yerleşti. Makedonya’da 5 yaşında başladığı eğitimine İstanbul Fatih’te yer alan Fethiye İlkokulu’nda devam etti. Ardından İstanbul Vefa Lisesi’ne devam eden Sabahattin Zaim, 1943 yılında bu okuldan üstün başarı ile mezun oldu. Ülkesine ve milletine daha iyi hizmet edebilme düşüncesi ile Mülkiye’ye (Siyasal Bilimler Fakültesi) devam etti. 1947 yılında bu fakülteden mezun olan Prof. Dr. Sabahattin Zaim, yurdumuzun çeşitli yerlerinde Kaymakam olarak görev yaptı. Daha sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1953 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde asistan olarak akademik hayata adım attı. 1993 yılına kadar İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde öğretim üyeliği ve bölüm başkanlığı yaptı. Seküler İktisat ile İslam İktisadının Mukayesesi 1 Seküler İktisat ile İslam İktisadının Farkları 19 Kaynaklar 44 Bediüzzaman Said Nursi’nin İktisat Risalesi Şerhi 45 Ticaretli Bir İhtiram’ın Unsurları 52 1. İktisad bir şükrü-i manevidir 52 2. İktisad, nimetteki Rahmeti İlahiyeye karşı hürmet ifade eder 52 3. İktisat bir sebebi-i berekettir 52 4. Gıda ihtiyacının karşılanmasında 53 5. Beşinci fazilet 54 6. İktisada riayet nimetteki lezzeti hissettiren bir sebeptir 56 7. İktisat ile Hıssetin Farkı 57 8. İsrafın Sonucu: Hırsın Tahriki 58 İslam Açısından İktisadi ve Sosyal Faaliyetlerle İlgili Normatif Kaideler 61 1. Üretimde Emek ve Teşebbüs Faktörleri ile İlgili Kaideler 64 2. İşverenlere Ait Kaideler 68 3. Üretimden Sağlanan Gelirle İlgili Kaideler 70 4. İslâm’ın Tüketim Harcamaları ile İlgili Normatif Kaideleri 72 5. Tasarrufla İlgili Kaideler 74 6. İkrazda Bulunmak (Kredi) ile İlgili Kaideler 75 7. Yatırım Yapmakla İlgili Kaideler 74 Sabahattin ZAİM 11 8. Sosyal Yardım 77 9. Karz-ı Hasen 82 10. Fakirin Zengin Üzerindeki Hakkı 83 Özet 84 Kaynaklar 85 Zekâtın İktisadi Önemi 87 1. Türkiye’nin zekât potansiyeli nedir? 90 1.1. Zekâtın İktisadî faydaları nelerdir? 91 2. Zekât Nisabının ve Fitre Miktarının Bugünkü Nakdî Değeri 91 2.1. Zekât Nisabının Hesaplanması: Doğrudan hesaplama metodu 91 2.2. Fitre Miktarı 96 Recent Interpretations of the Economic Aspects of Zakah 99 1. Introduction 100 2. Basis of Zakah and Zakah Liability 100 2.1. Productivity 101 2.2. Possession and full ownership 102 2.3. The nisab 102 3. Conditioins for Zakah 102 3.1. Reason and maturity 102 3.2. The state of being a Muslim 102 3.3. “Dimar” property 103 3.4. Property which lacks productivity 103 3.5. The property of minors and mentally handicapped 103 3.6. Condition of completion of one year 104 4. Rates of Zakah 104 5. The Expenditure of Zakah Income 108 6. Financial Aspects of Zakah 110 6.1. The difference between Zakah and tax 111 6.2. Negative tax and Zakah 112 7. Economic Characteristics of Zakah 113 İSLÂM EKONOMİSİNİN TEMELLERİ 12 7.1. Income elasticity of Zakah 113 7.2. Stability and countercyclical use of Zakah 114 7.3. Zakah and inflation 115 7.4. The impact of Zakah upon consumption, saving and investment 117 7.5. Multiplier effect of Zakah 120 7.6. Welfare function of Zakah 120 Biographies 123 Industrial Relations System of Islam 125 1. General Principles 125 2. Economic and Social Aspect of Industrial Relations in Islam 131 3. Concept of Labor Force in Islamic Model 133 4. The Answer of the Third Question 142 5. Legal Aspects of Industrial Relations in Islamic Model 145 6. Political Aspect of Islamic Model of Industrial Relations 150 İslam Ekonomisi ve İslam Ülkeleri İşbirliği Sahasında Son 50 Yıldaki Gelişmeler 155 1. Hükümetler Arası Faaliyetler 170 2. Bölgesel Faaliyetler 174 3. D-8 175 Türkiye’nin Sosyal ve İktisadî Siyaseti (İşçi Meseleleri) 179 Ortadoğu Ülkeleri Arasında İktisadî İşbirliği İmkânları I 195 Ortadoğu Ülkeleri Arasında İktisadî İşbirliği İmkânları II 213 Türkiye ile İslâm Ülkelerinde Sanayileşme Çabaları ve Ticarette İşbirliği İmkânları 221 Report of the Experts Committee on the Promotion, 235 Sabahattin ZAİM 13 1. Promotion of Islamic Banks 237 2. Control and Supervision 238 A. Constitution (legal status) 238 B. Licencing 238 C. Capital 238 D. Reserves and Liquidity Ratios 239 E. Deposits 239 F. Advances and Investments 239 G. Membership of the Board of Directors 239 H. Inspection 239 İ. Acknowledgement 239 Banking System and Economic Development: The Case of Turkey 243 1. Introduction: The function of banking system in economic 243 2. Influence of Islamic Banking institutions on economic development 246 3. The effects of the Islamic banking on economic development of Turkey 248 The Important Points about the Islamic Banking Activities, 253 1. Recommendation of the Third Meeting of the Governors 253 2. Report of the committee of Governors of Central banks on the Promotion, 254 İslam Ekonomisin Gelişme Seyri 261

Ludwig Wittgenstein ikinci dönem felsefesinde, her türlü dilsel anlamın dilin kullanım bağlamında teşekkül ettiğini iddia etmiştir. O, dilin kullanım bağlamını ?dil oyunları? kavramıyla açıklamaya çalışmıştır. Ona göre, her dil oyunu (söylem) belli bir yaşam biçiminin ifadesidir. Öte yandan, her dilin kendine özgü derin grameri (deep grammar) bulunmaktadır. Bir dilin derin grameri o dilin sözdizim, anlambilim ve kullanımbilimini belirlemektedir. Bundan dolayı, her dil oyununun kendi anlaşılabilirlik ve aklîlik kıstasları vardır.Bu anlayışa göre, din dili, bilim dili gibi, ayrı bir dil oyunudur. Onun yaslandığı bir yaşam biçimi ve kendine özgü dip grameri bulunmaktadır. Dinî ifadeler bu yaşam biçimi bağlamında, kendi derin gramerine dayalı olarak anlaşılabilir. Sözgelimi, ?Tanrı,? ?hesap günü? . . . gibi sözcüklerin anlamı kullanıldıkları bağlamda oluşur. Kısaca, bunların, kullanım bağlamının dışında anlamları yoktur.Açıkça, bu yaklaşım, indirgemeci ve işlevselci bir yaklaşımdır. Bu anlayışta dinî ifadeler salt tarihî-olgusal düzeyde ele alınmakta, onların fizikötesi içerim ve uzantıları gözardı edilmektedir. Dinî ifadelerin anlaşılması için dilin kullanım bağlamı gerekli olmakla birlikte yeterli değildir. Teizme göre, din dili kapalı bir dil değildir; o insanının aslî varoluş durumlarıyla ilgili, tecrübenin bütününe yaslanan ve diğer dillerle derin bağlantıları olan bir dildir.Anahtar terimler: ?Dil oyunu,? ?kullanım,? ?konvansiyon,? ?gramer,? ?kapalı dil,? ve ?din dili.? In his second period philosophy, Ludwig Witgenstein had claimed that all kind of linguistic meanings were formed in the context of language-use. He had tried to explain the context of language-use by the concept of ?language games.? According to him, all language-games (discourse) is an expression of a particular form of life. On the other hand, every languages have a spesific deep grammar. The deep grammar of a language has determined its syntax, semantics and pragmatics. Therefore all language-games have their criteria of intelligibility and rationality on their part.According to this approach, religous language is a distinctive languge game such as scientific language. There is a form of life and spesific deep grammar in which it embedded. Religious statements can be understood in the context of this form of life, based on its grammar. For example, meaning of the words like ?God,? ?last judgment? etc. consist in the context of their usage. In short, they have no meaning out of the context of usage.Obviously, this approach is reductive and functionalist. In this understanding, religious statements have being treated merely on historical and phenomenological level, and their metaphysical implications are disregarded. In order to understood religious statements the context of language-use is of course necessary but not adequate. According to Theism, religious language is not a closed (idiosyncratıc) language. It is related with essential human existential conditions, embeded on the whole experience and connected with other languages deeply.Key words: ?Language game,? ?use,? ?convention,? ?grammar,? ?closed language? and ?religious language.? 137

Avrupa'nın bilim ve teknolojide hızlı gelişme kaydetmesi Osmanlı aydınlarının yönünü batıya çevirerek o dönemde Avrupa'da revaçta olan materyalist ve pozitivistik fikirleri transfer etmelerini sağladı. Batılılaşma adını verdiğimiz bu hareketin en hararetli savunucularından biri de hiç kuşkusuz Beşir Fuad (1852?1887)'tır. Beşir Fuad, Materyalizm, Pozitivizmi, Natüralizm ve Realizmi Osmanlı okuyucusuyla tanıştırmıştır. Gerek Natüralizm gerekse Realizm ve Materyalizm, onun Pozitivizminin doğal bir ürünü ve sonucudur. Beşir Fuad'ın Pozitivizmi, doğrudan doğruya tecrübeye dayalı bir sistemdir ve bunun dışında hiçbir gerçeklik kabul etmemektedir. Beşir Fuad, metafiziği de inkar etmiştir. Sahip olduğu materyalist ve pozitivistik düşünceler nedeniyle ruhun bekasına inanmayarak, bedenin dışında bir ruh cevherinin varlığını kabul etmemektedir. Onun intiharını bu fikirlerin nihayetinde yaşanan bir kimlik bunalımı ve irade zaafı olarak kabul eden bir anlayış mevcuttur.Beşir Fuad, Hıristiyanlığı örnek alarak din kavramına tümden karşı çıkmış ve böyle bir kurumun olmaması gerektiğini savunmuştur. Hıristiyanlıkla alakalı böylesi eleştirel yazılar yazmasındaki amaç belki de içinde yaşadığı toplumda da aynı problemleri görmesi ve bu problemlere dolaylı yollardan parmak basmak istemesidir.Türkçede ilk kez Realizmden bahseden, bu mektebe mensup olanlar için Hakikiyun deyimini kullanan, Romantizmi eleştiren Beşir Fuad olmuştur. Aslında Beşir Fuad'ın karşı olduğu edebiyat, duygusal romantizme yönelen edebiyattır. Bu bağlamda divan edebiyatına eleştiriler yöneltmektedir. Fakat her yeninin mutlak iyi ve her eskinin de mutlak kötü olduğu, kanaatine de sahip değildir.Dört yıllık yoğun ve yorucu, bir o kadar da üretken yazı hayatını 5 Şubat 1887'te intihar ederek noktalayan Beşir Fuad'ın, öncelikle kendi eserlerinden yola çıkarak `Din ve Hakikat ` alanındaki fikirlerini felsefî tahlile tabii tutmaya çalışacağız.ANAHTAR KELİMELER: Beşir Fuad, Materyalizm, Pozitivizm, Natüralizm, Gerçekçilik. The rapid progress of Europe in science and technology provided the Ottoman intellectuals to transfer the materialist and positivist ideas which were popular in Europe at that time. One of the most excited advocates of this movement, we call Westernization was undoubtedly Besir Fuad (1852-1887). Besir Fuad, presented Materialism, Positivism which are philosophical movements, and as for literature, Realism and Naturalism, to the Ottoman readers. Whether Naturalism or Realism and Materialism are a natural product of his Positivism. Besir Fuad's Positivism was a system based on directly to the experience and it does not accept any reality except that. Besir Fuad, denied also metaphysics. Because of the materialist and positivist thoughts, he did not believe in immortality of the soul and he didn?t accept the existence of a spirit outside of the body. Materialist and positivist ideas that he believed filled his mind with harmful thoughts, and eventually his conflict of identity made him to commit suicide.Besir Fuad, totally opposed to the concept of religion taking Christianity as a model and he argued that there should not be such an association. The reason why he wrote such critical articles relevant to Christianity, was perhaps he lived in a community with the same problems and he mentioned them indirectly.For the first time, he mentioned the Realism in Turkish. He used the term `Hakikiyun? for the persons who are belonging to this moment. He criticized Romanticism. In fact, the literature that he opposed was the literature which was directing to the emotional romanticism. So, he criticized Classical Ottoman Poetry.He ended his for four years? writing life which is intensive and exhausting by commiting suicede wrists on February 5, 1887. We aim to expose his ideas about 'Religion and the Truth? by using his own works primarily. While all this we will be objective. We will try to say review our thoughts in a philosophical and logical way .Our research will take place by scanning of resources.KEYWORDS: Besir Fuad, Materialism, Positivism, Naturalism and Realism. 90

Dinî tecrübe din felsefesinin temel problemlerinden biridir. Söz konusu tecrübe; genel anlamıyla, bireyin Kutsal ile karşılaşması sırasında yaşadığı tecrübenin adıdır. Dinî tecrübe tam olarak kelime ve kavramlarla ifade edilemez. Onun mahiyetini tam olarak anlayabilmek için, bizzat o tecrübeyi yaşamak gerekir.Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi'nin A'mâk-ı Hayal adlı romanı, kahramanının hayaller aracılığı ile yaşadığı dinî tecrübelerden oluşmaktadır. Dönemin Osmanlı aydınları tarafından sıkça tartışılan materyalizm ve pozitivizm akımları karşısında çıkış noktası arayan çevrelere, Vahdet-i Vücud görüşünü temel alarak hakikati ve Mutlak Varlık'ı anlatmaya gayret eden Ahmet Hilmi'nin A'mâk-ı Hayal adlı eseri, günümüzde de aynı şekilde hakikati ve Mutlak Varlık'ı idrak etmek isteyen kişilere yol gösterebilecek bir eserdir.Ahmet Hilmi'ye göre yaşanılan dinî tecrübe ile bireyin hayatı değişir ve yepyeni anlamlar kazanır. Birey iç huzura ve mutluluğa erişir. Roman kahramanını yaşadığı dinî tecrübeler neticesinde, ona mânâ âleminin kapıları açılmış ve hakikatin üzerindeki sır perdeleri kalkmıştır. Ancak bu süreç sancılıdır ve elbette zaman ister. Biz çalışmamızda ?Şehbenderzâde Filibeli Ahmet Hilmi'ye göre Dinî tecrübe?yi çeşitli yönleriyle inceledik.Anahtar Kelimeler: Dinî tecrübe, Mürşid, Hayal, Estetik, Duyu Tecrübesi, Zühd Hayatı. Religious experience is one of the fundemental problems of philosophy of religion. The issue in question is the name of the experience that the individual lives through during his meeting with the Divine. Religious experience cannot be properly expressed by words and concepts. One has to live through that experience by himself to fully understand its nature.The novel of Ahmet Hilmi of Filibe (Plovdiv) Son of a Consul (Şehbenderzade) called A?mak-ı Hayal (The Depths of Imagination) consists of religious experience lived through by its hero through imaginations. The work of Ahmet Hilmi, who tried to explain the truth and the Absolute Existence to the society who seek for point of solution against the movements of materialism and positivism which were often discussed by the Ottoman intellectuals of the era by grounding on the thought of Wahdat al-Wujud (Unity of Being), A?mak-ı Hayal (The Depths of Imagination) is a work that can guide people who want to comprehend the truth and the Absolute Existence the same way today, too.According to Ahmet Hilmi life of the individual changes and gains brand new meanings by the religious experience lived through. The individual reaches iner peace and happiness. Doors of the spiritual world open and the mystery over the truth unveils for the hero of the novel through the religious experience he lives through. But this process is painful, and it surely needs time. We studied the ?Religious Experience according to Ahmet Hilmi of Filibe (Plovdiv) Son of a Consul (Şehbenderzade)? from various points of view.Keywords: Religious experience, Guide, Imagination, Aesthetics, Experience of Sense, Ascetic Life 70

Hallâc'a Göre Varlık Ve Dini Tecrübe? konulu çalışmamızda, Hallâc-ı Mansur'un, varlık görüşü, onun Tanrı-insan ilişkisi konusundaki görüşleri ve yaşadığı tecrübenin bilgi açısından değeri inceledik. Giriş kısmında onun hayat hikâyesine geniş bir şekilde yer verdik; zira, Hallâc'ın hayat hikayesi, onun görüş ve düşüncelerinin anlaşılması açısından önemlidir.Hallâc'ın ene'l-hakk ifadesi, onun varlık görüşüne dair atıflar içermektedir. Onun için birinci bölümde, ?Genel Olarak Varlık?, ?Hallâc'a Göre Varlık?, ?Varlığın Birliği? meselelerini Hallâc'ın görüşleri temelinde tartıştık. Hallâc, ene'l-hakk derken kendi benliğini mi yoksa Tanrı'nın varlığına mı vurgu yapmaktadır? Onun tevhid konusundaki görüşlerinin bu tartışmalara açıklık geticektir. Bundan dolayı, varlık konusunu tartışırken, bu başlık altında onun tevhid görüşüne de yer verdik.Hallâc'ın düşüncesinin özetini ene'l-hakk ifadesi oluşturur. Bu ifade, iki varlık arasında gerçekleşen bir ilişkiyi akla getirmektedir. Hallâc, Tanrı-insan ilişkisini lâhût ve nâsût kavramları aracılığıyla ifade eder. Bu kavramları İslam düşüncesi içerisinde ilk kullanan Hallâc'tır. Bundan dolayı, ikinci bölümde, ?Hallâc'ın Düşüncesinde Tanrı-İnsan İlişkisi?, bu ilişkinin mahiyeti, mertebeleri ve zaman boyutuna yer verdik.Enel-Hakk ifadesi, Hallâc'ın hayatında yaşanmış olan bir tecrübeye karşılık gelir. Bu tecrübe mahrem bir tecrübedir. Fakat Hallâc'ın diğer ifadeleri, bu mahrem birliğin mahiyetine ışık tutmaktadır. Yaşanan bu tecrübe bize göre teistik içerikte bir tecrübedir. Bu nedenle biz, ene'l-hakk ifadesinin dînî tecrübe bağlamında, ontolojik ve epistemolojik dayanaklarına işaret etmeye çalıştık. Bunu yaparken Hallâc'ın bilgi konusundaki görüşlerini temel aldık.Anahtar kelimeler: ?ene'l-hakk?, ?varlık?, ?varlığın birliği?, ?aşk?, ?Tanrı-insan ilişkisi?, ?dînî tecrübe? ve ?tevhid?dir. TThe research about the religious experience and existance due to the Hallâc does consist of the view of being and its ideas about the subject of relation between God and human. Also the research includes the value of the experience according to the recent information. In the beginnig, story of his life has been worked briefly. The reason for that is to help to understand the Hallâc?s ideas that has been experienced throughout his life.Hallac?s expression, which is ene?l-hakk consists the idea of being. Due to this we discussed being according to Hallâc, being in general and the subject about combination of being on the basics of Hallâc?s ideas. It is not certain that ene?l- hakk emphasises the indivudialism of him or the being God. The ideas of him about tevhid expresses this subject briefly. That?s why we have used his ideas about tevhid when the subject of being is discussed.The term enel-hakk includes summary of Hallâc?s ideas. This term also reveals the relation between two different entities. Hallâc expresses the relation between human and God with the help of lahut-nasut terms. In this perspective, we have stated about the relation between God and human, the composition of this relation and time issue of the subject for the second part.The term which is ene?l-hakk is equal to the experiment that Hallâc has experienced during his life. But the other opinions of Hallâc enlighten the situation of confıdential combination. This experiment includes and theistic content. Due to this, we have tried to point that ene?l-hakk term has ontological and epistomological resources. Our research has been based upon Hallac?s ideas.Key words: ene?l-hakk, subsistence, the combination of being, love, the relationship between God and human. Religious experience and tevhid. 156

Tezimiz, ?Wittgenstein'a Göre Din Dili? adını taşımaktadır. Araştırmamız iki bölümdenoluşmaktadır. Biz bu çalışmamızda Wittgenstein'ın ortaya koyduğu iki farklı felsefeninsonuçlarını din dili bağlamında ele alıp analiz etmeye çalıştık.Tezimizin birinci bölümünde, Wittgenstein'ın ilk döneminin temel eseri ?Tractatus? ta ortayakoyduğu anlam kuramı olan ?resim kuramı? nı ve bu kuramdan hareketle dilin sınırlarınıçizmesini, bunların neticesinde Tanrı hakkındaki konuşmanın imkansızlığını ve mistik boyutve statüsü konularını incelemeye çalıştık. Resim kuramına göre, anlamlı dil, resmi mümkünolan dildir ve sadece olguların (dünyanın) resmi mümkündür. Dolayısıyla dünyanın dışındaolan Tanrı hakkında anlamlı bir şekilde konuşmamız imkansızdır.Tezimizin ikinci bölümünde ise, Wittgeinstein'ın felsefi kariyerinin ikinci döneminin temeleseri ?Felsefi Soruşturmalar? ın temel kavramları olan ?dil oyunları? ve ?hayat formları?bağlamında Tanrı hakkında konuşmanın imkanı ve bu kavramların neticesi olan ?kapalı dil?ve içerdiği sorunlar üzerinde durmaya çalıştık. Wittgenstein'a göre, dilin anlamı kullanımındaaçığa çıkar. Dilin farklı kullanımları olarak tanımlayabileceğimiz bir çok dil oyunu ve heroyuna denk düşen bir hayat formu bulunmaktadır. Dini iddia ve ifadeler anlamlarını bağlıoldukları din dili oyunundan ve dini hayat formundan aldıklarından dolayı Tanrı hakkındakonuşmak mümkün hale gelmektedir.Anahtar sözcükler: Din, Oyun teorisi, Analiz, Felsefe, nançlar The name of our thesis is ?The Religious Language According to Wittgenstein?. Ourinvestigation consists of two chapters. In our study, we to analyze the results of two differentphilosophies that Wittgensein put down.In the first chapter of our thesis, we have studied ?the theory of picture? that he put down thistheory in Tractatus, it is the basic book of his first philosophical period, and the limits oflanguage according to the theory of picture and the impossibility of speaking about God andthe mystic dimension and its status. According to the theory of picture, the language is thelanguage that involves the picture possibility and the pictures of fenomens are possible.Indirectly our speaking the God is impossible.In the second chapter of our thesis, we have investigated ?the language games? and ?theforms of life? and the possibility of speaking about God. This consepts are the basic conseptsof Wittgensein in Philosophical Investigations. This book is the basic of his secondphilosophical period. In addition, in our studying we have analyzied the closed language andthe problems that involve in this language. According to Wittgenstein, the meaning oflanguage exposes in the usage of language. There are the very language games as the differentusage of language. In addition, there is the convenient form of life in return every game.Because the religious claims and expressions, their meanings obtain from the game ofreligious language and the form of religious life; the speaking God becomes possible.Key words: Religion, Game theory, Analiz, Philosophy, Beliefs 66