Search

Amaç: Pediyatrik hastalarda ilaç uygunsuzluğu ve ihmallerinin saptanması amacıyla tasarlanan Pediatrics: Omission of Prescription and Inappropriate prescriptions (POPI) kriterlerinin Türkiye'ye uygunluğunu değerlendirmek ve pediyatrik hastalarda reçete uygunluğunun sağlanmasında klinik eczacının rolü ve önemini saptamaktır.Gereç ve yöntem: 13 Kasım 2017-13 Nisan 2018 tarihleri arasında yürütülen çalışmaya 4 poliklinik, acil servis ve genel pediyatri yatan hasta servisinden alınan 0-18 yaş arası çocuk reçeteleri dahil edilmiştir. Polikliniklerden ve acil servisten edinilen hasta reçetelerinin uygunluğu POPI'ye göre, genel pediyatri servisinden edinilen hasta verileri ise Pharmaceutical Care Network Europe (PCNE) sınıflandırmasına göre değerlendirilmiş, ilaçla ilişkili olası sorunlar sınıflandırılmıştır. Saptanan uygunsuz reçetelemeler, ihmaller ve ilaçla ilişkili olası sorunlar, ilgili sorumlu hekimlere raporlar halinde sunulmuş ve kabul ya da red şeklinde geri bildirim alınmıştır.Bulgular: POPI'ye göre değerlendirilen 271 poliklinik ve acil hastasının, 104'ünde 134 uygun olmayan reçeteleme; 18'inde ise 19 reçeteleme ihmali saptanmıştır. Uygunsuz reçeteleme ve ihmallerin %70'i kulak burun boğaz ve pulmoner sistem hastalıklarında, %10'u sindirim sistemi hastalarında, %20'si ise diğer hastalıklarda görülmüştür. PCNE'ye göre reçeteleri değerlendirilen 43 yatan hastanın 11'inde toplam 16 ilaçla ilişkili olası sorun saptanmıştır. Sonuç: POPI kriterlerinin birçok hastalığın reçete uygunluğunu değerlendirmede yeterli olduğu; ancak sık rastlanan bazı hastalıklara dair uygunsuz reçteleme ve ihmal kriterleri içermediği için geliştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Uygun olmayan ilaç kullanımların saptanması ve önlenmesinde klinik eczacılara önemli görevler düşmektedir.Anahtar Sözcükler: POPI, PCNE, pediyatri, ilaçla ilişkilisorun, uygunsuz reçeteleme Aim: Pediatrics: Omission of Prescription and Inappropriate prescriptions (POPI) is designed to determine the incompatibility and omissions of prescriptions to pediatric patients. This study aims to assess the appropriateness of POPI criteria in Turkey and to identify the importance of clinical pharmacists' role. Materials and Methods: This study, conducted between 13 November 2017 and 13 April 2018, included the prescriptions of child patients (between ages of 0-18) from 4 outpatient clinics, emergency services, and general pediatric inpatients services. Prescriptions of outpatients' clinics and emergency service were evaluated according to POPI, whereas prescribing in general pediatric services were evaluated according to PCNE to classify drug-related problems (DRP). DRPs were reported to physicians and their positive or negative feedback was collected. Results: This study was evaluated 271 outpatients' data according to POPI. 134 inappropriate prescriptions (IP) in 104 patients and 19 omissions of prescriptions (OP) in 18 patients were determined. Of them, 70% are seen in the diseases of ear, nose and throat; 10% was related to the digestive system and 20% was classified as other diseases. According to the PCNE, 21 possible DRPs were identified in 14 of 43 patients. Conclusion: The POPI criteria are sufficient to assess prescription appropriateness for many diseases. However, further assessment will be required, because it was observed that all IP and OP criteria were not included for some common diseases. Clinical pharmacists play an important role in the detection and prevention of inappropriate drug use.Key Words: POPI, PCNE, pediatrics, drug related problem, inappropriate prescription 89

Göz Damlası/Merhemi Kullanan Hastaların Bilgi Düzeyi ve Tutumlarının BelirlenmesiÖzge Kılıçaslan; Danışmanı: Prof. Dr. Mesut Sancar; Klinik Eczacılık Anabilim DalıGiriş: Göze ilaç uygulaması her ilaçta olduğu gibi akılcı ilaç kullanımı ilkelerine göre yapılmalıdır. Çalışmamızda göz damlası/merhemi kullanan hastaların, bu ilaçların kullanımı hakkındaki bilgi düzeyi ve tutumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza, 20 Ocak-1 Mart 2018 tarihleri arasında İstanbul Kadıköy bölgesindeki bir serbest eczaneye başvuran ve göz damlası/merhemi reçete edilen 105 hasta dahil edilmiştir. 20 sorudan oluşan anketin yüzyüze uygulandığı hastaların göz damlası/merhemi kullanım bilgi düzeyi ve tutumları değerlendirilmiştir.Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 36,42±1,23 (18-77) olup, %65,7'si (n=69) kadın hastalardan oluşmaktadır. Hastaların %56,2'si (n=59) üniversite mezunu olup, %87,6'sının (n=92) reçetesinde iki ve daha fazla göz ilacı bulunduğu görülmüştür. Hastaların %62,9'u (n=66) göz damlası/merhemi kullanımı ile ilgili hasta eğitimi aldığını, bu hastaların %45,5'i (n=30) ise eczacı tarafından bilgilendirildiklerini belirtmişlerdir. Göz damlası ile göz merhemi birlikte reçete edildiğinde, hastaların %73,3'ü (n=77) ilk önce göz damlasını uyguladığını belirtmiştir. Tartışma ve Sonuç: Çalışmamızda, göz damlası/merhemi kullanımıyla ilgili uygulama hataları ve bilgi eksiklikleri saptanmıştır. Göze ilaç uygularken olabilecek hataların önlenmesinde, hastayla yakın iletişimde olan eczacıların vereceği hasta eğitiminin önemli katkısı olacağını düşünmekteyiz.Anahtar Kelimeler: Akılcı ilaç kullanımı, eczacı, göz damlası/merhemi kullanımı, hasta eğitimi. EVALUATION OF KNOWLEDGE AND ATTITUDES OF PATIENTS USED EYE DROPS / OINTMENTSÖzge Kılıçaslan, Supervisor: Ass.Prof. Mesut Sancar, Clinical Pharmacy DepartmentIntroduction: Administration of ocular medications should be done according to the principles of rational drug use. The aim of our study was to evaluate the level of knowledge and attitudes of patients used eye drops/ointments.Material and Methods: A total of 105 patients who were prescribed eye drops/ointments between 20 January and 1 March 2018 were included in the study.The study was conducted on a community pharmacy in Istanbul/Turkey, knowledge and attitudes of patients using eye drop / ointment were evaluated by a questionnaire consisted of a total of 20 questions. Results: The mean age of the patients was 36.42 ± 1.23 (18-77) and 65.7% (n = 69) were female patients. Fifty six point two percent (n = 59) of the patients were graduated from university and 87.6% (n=92) of patients were prescribed two or more eye drops/ointments. Sixty two point nine percent of the patients (n=66) reported that they had patient education about usage of eye drugs and 45.5% (n =30) of these patients were informed by the pharmacist. When the patients were asked if eye drops and eye ointment were prescribed together, which one of them should be applyed firstly, 73.3% (n =77) of the patients stated that they first applied eye drops.Conclusions: In our study, application errors were observed with the usage of eye drugs. We believe that pharmacists will have a significant contribution in rational use of eye drugs by the patient education.Key words: Eye drop/ointment use, Pharmacist, Rational drug use, patient education. 78

ÖZETEczacı Tarafından Verilen Hasta Eğitiminin Tip 2 Diyabet Hastalarının İlaç Bilgi Düzeyine ve Tedavi Uyuncuna Etkisinin İncelenmesiMeltem Şero; Danışman: Doç. Dr. Şule Rabuş, Klinik Eczacılık Anabilim DalıAmaç: Çalışmamızda diyabet polikliniğine herhangi bir nedenle gelen ve çalışma hakkında bilgilendirildikten sonra çalışmaya katılmayı kabul eden en az bir aydır, bir veya daha çok sayıda antidiyabetik ilaç kullanmakta olan tip 2 diyabet hastalarına eczacı tarafından verilen hasta eğitiminin ilaç bilgi düzeyine ve tedavi uyuncuna etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Hastaların (n=54) eczacı eğitimi öncesi ilaç bilgi düzeyleri, tedaviye uyunçları ve açlık kan şekeri, HbA1c, sistolik ve diyastolik kan basıncını gibi klinik parametreleri ölçülmüştür. Hastalara eczacı tarafından eğitim verilmiş ve 3 aylık bir sürenin ardından aynı parametreler tekrar ölçülmüştür. Bulgular: Eczacı müdahalesi ile hastaların ölçülen tüm klinik parametrelerinde olumlu değişimler gözlenmiştir. Değerlendirilen hastalarda sistolik kan basıncı ortalama 6 mmHg, diyastolik kan basıncı ortalama 1,76 mmHg, HbA1c ortalama %0,39 ve açlık kan şekeri de ortalama 7,1 mg/dL düşüş göstermiştir. Kan basıncı hedefte olan hasta sayısı eczacı müdahalesi ile 36’dan 46’ya, HbA1c değeri hedefte olan hasta sayısı 23’ten 32’ye, hastaların ilaç bilgi düzeyi skoru 4,43’ten 5,82’ye, hasta ilaç uyum puanı 3,4’den 3,09’a yükselmiştir. Sonuçlar: Tip 2 diyabet hastalarının tedavilerine eczacı katılımı klinik parametreleri, hasta ilaç bilgi düzeyini ve ilaç uyuncunu olumlu yönde etkilemektedir. Kronik hastalıkların ayaktan tedavi edildiği kliniklerde eczacı istihdamının hastaların tedavilerine olumlu katkılar sağlayacağı düşüncesindeyiz.Anahtar Sözcükler: tip 2 diyabet; eczacı; eğitim; ilaç bilgisi; ilaç uyuncu. SUMMARYAssessment of the Impact of Patient Education Provided by the Pharmacist on Medication Knowledge Level and Medication Adherence of Patients with Type 2 Diabetes Meltem Şero; Consultant: Assoc. Prof. Şule Rabuş, Department of Clinical PharmacyAim: The aim of our study was to assess the impact of patient education provided by the pharmacist on medication knowledge level and medication adherence of patients with type 2 diabetes. Patients who were diagnosed with type 2 diabetes for at least one-year time and were receiving at least one antidiabetic medication, attending to the outpatient diabetes clinic for the control visit were informed about the study and invited to participate in the study. Patients who gave their informed consent were included in the study.Methods: The medication knowledge levels, medication adherence scores, fasting blood glucose levels, HbA1c levels and blood pressure of the patients were measured before pharmacist’s education. After provision of patient education all these parameters were measured again after 3 months-time and the impact of the education was assessed.Findings: Pharmacist intervention resulted in positive outcomes at all clinical parameters. Systolic blood pressure decreased by 6 mmHg, while diastolic blood pressure decreased by 1,76 mmHg. HbA1c level decreased by %0,39 and fasting blood glucose level by 7,1 mg/dL. On the other hand, the number of patients reaching the blood pressure goal increased from 36 to 46; and those reaching to HbA1c goal increased from 23 to 32. Similarly, the medication knowledge level increased from 4,43 to 5,82; and the medication adherence score increased from 3,4 to 3,09.Conclusion: It can be concluded that pharmacist’s contribution results in positive outcomes in glycemic control and management of co-morbid conditions of type 2 diabetic patients. Pharmacists should take active role in management of chronic diseases.Keywords: type 2 diabetes; pharmacist; education; medication knowledge; medication adherence

Amaç: Pediyatrik kliniklerde bir klinik eczacı tarafından farmakoterapinin değerlendirilmesi, ilaçla ilgili sorunların (İLİS'lerin) saptanması ve önlenmesi açısından önemlidir. Bu çalışma, pediyatrik hastalarda İLİS'lerin prevalansını ve tiplerini iki çalışma aşamasında belirlemeyi ve karşılaştırmayı amaçlamıştır.Gereç ve Yöntem: Bir üniversite hastanesinin pediyatri ünitesinde yürütülen bu gözlemsel çalışma iki aşamadan oluşmuştur: Klinik eczacının klinikte mevcut bulunarak ilaç inceleme hizmetini sunduğu prospektif aşama (Haziran 2019-Şubat 2020) ve klinik eczacının klinikte bulunmadığı dönem aralığından prospektif aşamaya göre yaş-cinsiyet-tanı eşleştirmesiyle elde edilen katılımcılardan oluşan retrospektif aşama (Aralık 2018-Şubat 2019). Avrupa Farmasötik Bakım Ağı'nın yayınladığı sınıflandırma sisteminin V9.1 Türkçe versiyonu İLİS'leri tanımlamak için kullanılmıştır. Lexicomp® ve Micromedex®, potansiyel ilaç etkileşimlerini değerlendirmek için kullanılan kaynaklardır.Bulgular: Çalışmaya katılan 174 hastanın %78,16'sında en az bir İLİS saptanmış ve toplam 527 İLİS tespit edilmiştir. İlaçla ilgili sorunlardan bazıları ilaç-ilaç etkileşimi (%64,90), terapötik ilaç izlemi (%11,39) ve dozlama (%11,01) ile ilgili bulunmuştur. Antienfektifler, bronkodilatörler ve inhale kortikosteroidler en sık kullanılan ilaçlar olmuştur. Çalışma ve kontrol grupları arasında yatış süresi (p=0,025), kullanılan ilaç sayısı (p=0,003) ve toplam İLİS'ler (p=0,019) açısından anlamlı farklılıklar bulunmuştur.Sonuç: Bu çalışmanın bulguları, İLİS'lerin klinik eczacının serviste olduğu dönemde daha fazla oranda tespit edilebildiğini göstermektedir. Objective: Evaluating pharmacotherapy by a clinical pharmacist in pediatric clinics could ameliorate drug-related problems (DRPs). This study aimed to identify and compare the prevalence and types of DRPs in pediatric patients in two study phases.Material and Methods: This observational study consisted of two phases and was conducted in a pediatric unit of a university hospital: The prospective phase (between June 2019 and February 2020) while providing clinical pharmacist-led medication review service with the presence of pharmacist at the clinic and the retrospective phase (between December 2018 and February 2019 which was the period without the presence of pharmacist) among subjects obtained by age-sex-diagnose–matching according to the prospective phase participants. Turkish version of Pharmaceutical Care Network Europe Foundation Classification V9.1 is used to identify DRPs. Lexicomp® and Micromedex® were the resources used to assess the potential drug interactions.Results: Among 174 patients, at least one DRP was seen in 78,16% of the patients, and 527 DRPs were identified. Some of the problems were related to drug-drug interaction (64,90%), therapeutic monitoring (11,39%), and dosing (11,01%). Anti-infectives, bronchodilators, and inhaled corticosteroids were the most frequently used drugs. There were significant differences in duration of hospitalization (p=0,025), number of drugs used (p=0,003), and total DRPs (p=0,019) between the study and control groups.Conclusion: The findings demonstrate the potential to detect DRPs through clinical pharmacist involvement in direct patient care.

Amaç: Proton pompası inhibitörleri (PPİ); günümüzde kullanımı giderek artan gastrointestinal ilaç gruplarından biridir. Çalışmamızda retrospektif olarak reçete incelemesi yapılarak PPI ilaçların olası etkileşimlerinin belirlenmesi ve serbest eczacıların PPI kullanımı ile ilgili tutumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Çalışmamız kesitsel nitelikte olup, 1 Ocak 2021-31 Mart 2021 tarihleri arasında yürütülmüştür. Çalışmamızın, retrospektif kesitsel nitelikteki bölümü için, İstanbul'da bir serbest eczanede reçete incelemesi şeklinde yapılmış ve ilaç etkileşimleri Medscape ve Lexicomp veri tabanları kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmamızın prospektif nitelikteki bölümü için, araştırmacılar tarafından hazırlanmış olan anket çevrimiçi olarak, İstanbul'daki serbest eczacılara uygulanmıştır. Anketin birinci bölümünde eczacının bilgi düzeyini değerlendiren 19 soru; ikinci bölümünde ise eczacıların tutumlarını değerlendiren çoktan seçmeli 8 soru bulunmaktadır.Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 114 reçetedeki hastaların yaş ortalaması 55,1±14,8 olup, ortalama PPİ kullanım süresi 5 ay olarak tespit edilmiştir. Reçetelerdeki toplam etkileşim sayısı Medscape veri tabanında 248, Lexicomp veritabanında ise 295 adet olarak tespit edilmiş olup, istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p

Amaç: Bu klinik eczacılık çalışması ile, göğüs hastalıkları servisinde klinik eczacılık hizmetlerinin geliştirilmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Objective: The aim of this study is to develop and evaluate clinical pharmacy services in the pulmonology service.

Amaç: Bu çalışmanın amacı hastanede yatan yaşlı hastalarda uygun asit süpresyon tedavisi için klinik eczacının yer aldığı yönetim programının etkisini değerlendirmektir.Gereç ve Yöntem: Yaşlı hastalar (65 yaş ve üzeri, hastaneye kabulden sonraki 48 saat içinde proton pompası inhibitörleri istemi yapılmış) tıbbi kayıt dosya numaralarının tek veya çift olmasına göre; kontrol ve hastanede yatış süresince uygun asit süpresyon tedavisi için klinik eczacının yer aldığı yönetim programı (ilaç uzlaşısı ve ilaç incelemesi) olarak 2 gruba ayrılmıştır. Birincil sonuç ölçütleri olarak hastanede yatış sırasında proton pompası inhibitörlerinin uygun kullanım oranı ve taburculuk sırasında uygun olmayan proton pompası inhibitörleri kullanımı değerlendirilmiştir.Bulgular: Hastanede yatış sırasında uygun proton pompası inhibitörü kullanım oranı, klinik eczacının yer aldığı grupta (n=100) kontrol grubuna (n=97) göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (%46,4'e karşı %79,0; p

Amaç: Kemik iliği nakli öncesi ve sonrasında yaşanan komplikasyonlar, uzun ve zorlutedavi sürecinin yarattığı korku, belirsizlik düşüncesi, invaziv girişimler, radyoterapi, kemoterapi ve izolasyon süreçleri hastanın psikolojik durumunu doğrudan etkilemekte, hastada anksiyete yaratmakta ve yaşam kalitesini düşürmektedir. Bu çalışmada iki amaç vardır. Birincil amaç, Functional Assessment of Cancer Therapy - Bone Marrow Transplantation (FACT-BMT) ölçeği ile kemik iliği nakli olan hastaların yaşam kalitesini değerlendirmektir. İkincil amaç, olası ilaç etkileşimlerini değerlendirmektir.Gereç ve Yöntem: Bu çalışma, Türkiye'de özel bir hastanenin erişkin kemik BMT ünitesinde Ocak-Haziran 2021 tarihleri arasında yapılmış prospektif ve tanımlayıcı bir çalışmadır. Hastaların sosyodemografik özellikleri kaydedilmiştir. İlaç etkileşimleri, Medscape ve Lexicomp ilaç etkileşimi veritabanları kullanılarak analiz edilmiştir. Hastanın yaşam kalitesi çalışmanın başlangıcında ve bir ay sonra FACT-BMT skalası ile ölçülmüştür. Analiz için SPSS 15 kullanılmıştır.Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 40 hastanın 22'sinin (%55) erkek hastalar olduğu ve yaş ortalamasının 46 olduğu tespit edilmiştir. Hastaların çoğuna multipl miyelom (%35) tanısının konulduğu ve %58'inde en az bir komorbid hastalık olduğu tespit edilmiştir. Hastaların %85'i nakil öncesi hastaneye yatırılırken, hastaların %78'i miyeloablatif tedavi ile tedavi edilmiştir. Yüksek doz melfalan rejimi en çok uygulanan rejim (%25) olarak bulunmuştur. Trombositopeni en sık görülen yan etki (%14) olarak tespit edilmiştir. Lexicomp veri tabanında tespit edilen etkileşim sayısı, Medscape veri tabanından istatistiksel olarak daha fazla olduğu belirlenmiştir (299 vs 244; p

Amaç: Kanser, dünya çapında ikinci önde gelen ölüm nedeni olup, kanserin gelişimi ile ilgili mekanizmalar araştırılarak erken tanıda kullanılacak belirteçler ve tarama yöntemleri geliştirilmiştir. Çalışmamızın amacı, serbest eczanede çalışan eczacıların v

Amaç: Klinik eczacılık hizmet modelinin geliştirilmesi için serbest eczanede, bulaşıcı olmayan hastalığı olan (kronik hastalık olarak da bilinen) hastalarda tedavi uyum sorunlarının belirlenmesinde kullanılan ölçeklerin Türkçe çeviri ve kültürel uyarlaması sonrası geçerlik ve güvenirliğinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntem: Tedavi Uyum Bariyerlerini Belirleme Aracı (TUBBA) ve İlaç Tedavisinin Uyumsuzluğunun Derecesine ve Nedenlerine İlişkin Öz Bildirim Ölçümü ölçeklerinin Türkçe çeviri ve kültürel uyarlaması yapıldıktan sonra psikometrik özellikleri değerlendirildi. Ölçeklerin yapı geçerliği için, “İlaç Uyumunu Bildirim Ölçeği’nin Türkçe versiyonu kullanıldı. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 203 hastanın 65’i (%32) erkek, 138’i (%68) kadın olup yaş ortalaması 59,41±11,6 olarak hesaplanmıştır. Çalışmaya katılan hastaların, %80,3’ü hipertansiyon, %32,1’i diyabet, %31’i hiperlipidemi hastasıdır. İlaç Uyumunu Bildirim Ölçeği’nin toplam puan sonucu ile İlaç Tedavisinin Uyumsuzluğunun Derecesine ve Nedenlerine İlişkin Öz Bildirim Ölçümü toplam ölçek puanı arasında güçlü bir korelasyon (r= -0,579; p

Amaç: Yapılan araştırmanın amacı, yeni gestasyonel diyabet (GDM) tanısı almış hastaların tedavi profillerinin belirlenmesi ve bu hastaların tedavisinde eczacının rolünün değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntem: Randomize ve prospektif çalışmamız bir eğitim ve araştırma hastanesine başvuran yeni tanı almış gestasyonel diyabet hastalarında yapıldı. İki ay takip edilen hastaların verileri değerlendirilerek eczacının verdiği eğitimin hastanın çıktılarına etkisi incelendi. Bulgular: Çalışmaya yaşları 20 ile 41 arasında değişmekte olup, 31,76±5,11 yaş ortalaması olan toplam 80 kadın (n:40 kontrol; n:40 çalışma) dahil edilmiştir. Çalışma grubunda eğitim öncesine göre eğitim sonrası açlık kan şekeri (AKŞ) ölçümündeki düşüş istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur; ancak iki grup arasındaki fark anlamlı bulunmamıştır. Her iki grupta da olguların eğitim öncesine göre eğitim sonrası glukozillenmiş hemoglobin A1c (HbA1c) ölçümündeki düşüş istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur; fakat iki grup arasındaki fark anlamlı bulunmamıştır. Kontrol grubu olgularında eğitim öncesine göre eğitim sonrası diyet uyunç anketi, Morisky Uyum Ölçeği, hastalık ve ilaç bilgi düzeyi anketlerinden aldıkları puanlardaki değişimin çalışma grubu olgularına kıyasla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde düşük olduğu saptanmıştır. Sonuç: Eczacıların GDM tedavisinde rol almalarının hastaların sağlık çıktılarına olumlu olduğu görülmüştür. --------------------Objective: The aim of the study is to identify the treatment profiles of patients who have recently been diagnosed with gestational diabetes and to assess the pharmacist's role in the treatment of these patients.Materials and Methods: This randomized, prospective study, was performed on newly diagnosed gestational diabetes patients admitted to a training and research hospital. The impact of pharmacist-provided education on patient outcomes were assessed through a two-month follow-up period.Results: The study involved a total of 80 women (n:40 controls; n:40 interventions) with an average age of 31,76±5,11 years. At the pharmacist intervention group, the fasting blood glucose level measured after the intervention was significantly lower than the pre-intervention measurement; however, the differences observed for each group were not significant. HbA1c levels measured after the education were significantly lower than those measured before the intervention in both groups; however, the differences were not significant. Patients in the routine care group scored significantly lower on the post-education diet compliance questionnaire, Morisky prescription adherence scale, and disease and drug knowledge questionnaires than patients in the pharmacist intervention group.Conclusion: Participation of pharmacists in GDM care has a positive impact on patient health results.

Amaç: Klinik eczacı tarafından kronik böbrek hastalarında ilaç kullanımının ve kronik böbrek hastalığı öz-yönetim bilgilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Gereç ve yöntem: Çalışma, Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde 19 Şubat-4 Ekim 2018 tarihleri arasında yatan yetişkin kronik böbrek hastaları ile yürütülmüştür. İlaç incelemesi PAIR (Pharmacotherapy Assessment in Chronic Renal Disease) kriterleri ile yapılmıştır. Kriterlerde böbrek fonksiyonuna göre doz önerisi bulunmayan ilaçlar ve potansiyel ilaç-ilaç etkileşimlerini değerlendirmede online veritabanları kullanılmıştır. Belirlenen ilaçla ilişkili sorunlara yönelik olası öneriler hekime sunularak kabul edilebilir/red olarak kaydedilmiştir. Öz-yönetim bilgileri Chronic Kidney Disease-Self Management Knowledge Tool (CKD-SMKT) Türkçeye uyarlanarak değerlendirilmiştir.Bulgular: Çalışmaya 95 hasta (61.6±16.3 yaş, 55 kadın) dahil edilmiştir. Kullanılan 1388 ilacın %18,2’sinin böbrek fonksiyonuna göre doz ayarı gerektirdiği, bunların %32,4’ünün uygun şekilde ayarlanmadığı görülmüştür. PAIR kriterlerine göre 65 hastada 113 ilaçla ilişkili sorun saptanmıştır. 87 hastada 484 dikkate değer potansiyel ilaç-ilaç etkileşimi belirlenmiştir. 240 önerinin %80,0’i kabul edilebilir bulunmuştur. Öz-yönetim bilgileri değerlendirilen 48 hastanın %62,5'i tüm bilgi maddelerini doğru yanıtlamış, %10,4'ü doğru cevaplara uygun davrandığını belirtmiştir. Sonuç: Çalışma, klinik eczacının kronik böbrek hastalarında ilaçla ilişkili sorunların belirlenmesindeki rolü ile çözümüne potansiyel katkısını ve kronik böbrek hastalarının yüksek öz-yönetim bilgi düzeylerine rağmen, davranışlarında benzer bir orana ulaşılamadığını göstermektedir. Objective: It is aimed to evaluate medication use and chronic kidney disease self-management knowledge in chronic kidney patients by clinical pharmacist.Methods: The study was conducted with adult chronic kidney patients hospitalized in Marmara University Pendik Training and Research Hospital between 19 February-4 October 2018. Medication review was performed using PAIR (Pharmacotherapy Assessment in Chronic Renal Disease) criteria. Online databases were used to evaluate medications having no dosage recommendations according to kidney function in the criteria and potential drug-drug interactions. Potential suggestions for drug-related problems (DRPs) were presented to the physician and recorded as acceptable/rejected. Self-management knowledge was evaluated by adapting the Chronic Kidney Disease-Self Management Knowledge Tool (CKD-SMKT) to Turkish.Results: 95 patients (61.6±16.3 age, 55 women) were included in the study. It was observed 18.2% of 1388 medications used required dose adjustment according to renal function, 32.4% of them were not adjusted appropriately. According to PAIR criteria, 113 DRPs were detected in 65 patients. 484 considerable potential drug-drug interactions were identified in 87 patients. 80.0% of 240 recommendations were found as acceptable. 62.5% of 48 patients answered all knowledge items correctly, 10.4% stated that they behaved in accordance with the correct answers.Conclusion: The study demonstrates the role of the clinical pharmacist in identifying the DRPs of chronic kidney patients and potential contribution to the resolution, and despite the fact that high self-management knowledge levels of chronic kidney patients, a similar rate could not be achieved in their behaviors.

Amaç: Bu araştırmanın amacı pediatrik nefroloji servisinde yatan hastalara klinik eczacılık hizmetleri sunulması, saptanan ilaç ilişkili sorunların (İLİS) sınıflandırılması ve klinik eczacının katkısının belirlenmesidir.Gereç ve Yöntem: Çalışma 1 Nisan-31 Ekim 2019 tarihleri arasında İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Pediatrik Nefroloji Servisinde yürütülmüştür. Bu süreçte serviste yatan ve en az 1 ilaç kullanan 66 hasta çalışma grubuna dahil edilerek tedavilerindeki İLİS prospektif olarak değerlendirilmiş ve Avrupa Farmasötik Bakım Ağı (PCNE v.9) kullanılarak sınıflandırılmıştır. Çalışmanın başladığı tarihten geriye doğru yapılan taramada kayıtlarına ulaşılan ilk 66 hasta kontrol grubuna dahil edilmiş ve ilaç istemleri retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Klinik eczacılık hizmetleri sunulan prospektif dönem ile kontrol grubunu oluşturan retrospektif dönem hastanede kalış süresi ve ilaç ilişkili sorunların dağılımı açısından karşılaştırılmıştır.Bulgular: 132 hastanın (66 kontrol, 66 çalışma) yaş medyan ve çeyrekler arası aralık (ÇAA) değerleri 60 ay (36-108), olarak hesaplanmıştır. Toplam 147 İLİS tespit edilmiş, bu sorunların büyük bir çoğunluğunun klinik eczacılık hizmetinin sunulduğu çalışma döneminde (134) saptandığı görülmüştür (p

ÖZETDiyabetli Hastalara Danışmanlık Sağlanmasında Piktogram-Destekli BirDiyabet Eğitim Programının DeğerlendirilmesiAmaç: Bu araştırmanın amacı Suriyeli ve Türk eczacılar tarafından sunulan piktogramdestekli diyabet danışma programının, Suriyeli diyabet hastalarının sağlığına aitsonuçların üzerine etkisinin araştırılmasıdır.Gereç ve Yöntem: Araştırma İstanbul’da serbest bir eczanede, şu iki grubun birinekatılan yüz yirmi Suriyeli hastada yürütülmüştür: Grup 1 (n=60): piktogram desteklidanışmanlığın Türk eczacı tarafından Türkçe sağlandığı hastalar; Grup 2 (n=60):piktogram destekli danışmanlığın Suriyeli eczacı tarafından Arapça sağlandığıhastalar. Hasta eğitimi kapsamında, hastalara hem sözlü olarak, hem de piktogramyardımıyla (ilaçların amaçlanan kullanımları, kullanım talimatları ve en sık görülenyan etkiler gibi) eğitim verildi. İkinci görüşme, ilk görüşmeden üç ay sonra yapıldı.Bulgular: Hastaların %73’ü Türkçe yetersizliği yüzünde eczacıyla iletişimininetkilendiğini ve %60’tan fazlası ilaç tedavilerine ait kullanım ve yan etkilerikonusundaki yeterli bilgiye sahip olamadıklarını söylemekteydiler. Ancak, hastaların%91’i sunduğumuz hizmetlerden tamamen memnun olduğunu söyledi; yarısındanfazlası ise eczacıların piktogramlar kullanmış olsalardı ilaç tedavilerini daha doğru birşekilde kullanabileceklerini ve ilaç hakkında bilgi verildiğinde piktogramlarınkullanılmasını tercih ettiğini söyledi.Sonuç: Piktogramlar talimatları anlama, talimatlara uyma ve kullanılan ilaçhakkındaki sağlık bilgilerinin gelişmesine olumlu katkı sunmaktadır.Anahtar Sözcükler: Piktogram, eczane, yabancı hasta, uyum, danışmanlıkSUMMARYEvaluation of a Pictogram-Based Diabetes Education Tool in Counseling Patients with DiabetesObjective: The aim of the study is to investigate the impact of a pictogram-assisteddiabetes-counseling program provided by Syrian and Turkish pharmacists on thehealth-related outcomes of the Syrian diabetic patientsMaterials and Methods: This study was conducted in a community pharmacy inIstanbul. One hundred and twenty Syrian patients were included in the study and wereassigned to one of the following two groups: Group 1 (n=60): Patients provided withpictogram-assisted counseling by a Turkish pharmacist in Turkish language; Group 2(n=60): Patients provided with pictogram-assisted counseling by a Syrian pharmacistin Arabic language. The pharmacists counseled the patients verbally and withpictogram twice; at the beginning and 3 months later.Results: Of the patients 73% agreed that their incompetency in Turkish languageaffected their communication with pharmacies However, 91% stated that they werefully satisfied with our service and more than half of the patients mentioned that theywould have administered their medication more correctly if pharmacies had usedpictograms and preferred the use of pictograms when giving information regardingtheir medicine.Conclusion: Based on our findings, pictograms contributed positively on bothunderstanding of instructions, adherence and represented a successful approach toimprove health information about the medicine being used.Keywords: Pictogram, pharmacy, foreign patients, adherence, counseling

Yüksek kan basıncı olarak da adlandırılan hipertansiyon kan basıncının kronik olarak yüksek olduğu tıbbi durumdur. Hipertansiyon dünya çapında en önemli kardiyovasküler risk faktörlerinden biridir. Antihipertansif ilaçlar hipertansiyon tedavisinde kullanılan bir grup ilaçlardır. Antihipertansif ilaçların baş dönmesi, ayak bileği ödemi, baş ağrısı, yorgunluk, göğüs ağrısı ve öksürük gibi yan etkileri mevcuttur. Hipertansiyon tanısı ile antihipertansif ilaç başlanan hastaların yaklaşık %35'i ilk 6 ay içerisinde ilaçlarını bırakmaktadır ve bunun en önemli sebebi ilaç yan etkileri ve hasta memnuniyetsizliğidir. (27) Bu çalışmada serbest eczanede eczacı tarafından antihipertansif ilaç kullanan hastalara 35 soruluk anket yapılmış, hastaların tedaviye uyuncu ve ilaç yan etkileri saptanmış hastalara bu konuda eğitim verilmiş ve yönlendirme yapılmıştır. Bu çalışma Hatay ili Defne İlçesi'nde Ece Göçmen Eczanesi'ne hipertansiyon tanısıyla başvuran 50 hasta üzerinde yapılmıştır. Bu çalışmada hastaların sosyo-demogrofik özellikleri, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları ve komorbit hastalıkları saptanmış olup, bu faktörlerin hipertansiyon hastalığına etkileri tartışılmış ve literatürde yapılmış olan diğer çalışmalarla karşılaştırması yapılmıştır. Bu araştırma kesitsel nitelikte bir araştırmadır. Araştırma Ağustos 2019-Kasım 2019 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmaya dahil edilen bireylerin %60,0'ı kadın, %40,0' erkek bireylerden oluşmaktaydı. Araştırmaya dahil edilen hastaların %90,0'ı 40 yaş üzeri, %10,0'u 20-40 yaş arasındaydı. 20 yaş altında hasta bulunmamaktaydı. Cinsiyete göre yaş grupları arasında anlamlı düzeyde fark tespit edilmedi. Hastaların %86,0'ında tedaviye iyi yanıt, %8,0'ında orta yanıt, %6,0'ında yetersiz yanıt alındığı saptandı. Hastaların %6'sında antihipertansif ilaca bağlı yan etkiler saptandı. Sonuç olarak eczacılar ve diğer sağlık çalışanları hastalarının ihtiyaçlarını ve hastalık risk faktörlerini proaktif olarak belirleyerek, yaşam tarzı değişikliklerinin ve öz-yönetimin özendirilmesi gibi sağlıklı davranışları hayata geçirerek ve hasta bakım hizmetleri sunarak hastalara yardımcı olabilirler.Anahtar sözcükler: Hipertansiyon, kan basıncı, klinik eczacı Hypertension, also called high blood pressure, is a medical condition where the blood pressure is chronically high. Hypertension is one of the most important cardiovascular risk factors worldwide. Antihypertensive drugs are a group of drugs used to treat hypertension. Antihypertensive drugs have side effects such as dizziness, ankle edema, headache, fatigue, chest pain and cough. Approximately 35% of patients who have been started on antihypertensive drugs with the diagnosis of hypertension discontinue their medication within the first 6 months and the most important reason is drug side effects and patient dissatisfaction. In this study, a 35-item questionnaire was administered to patients using antihypertensive drugs by a free pharmacist, compliance of patients with treatment and drug side effects were determined, patients were trained and directed on this subject. This study was conducted on 50 patients with hypertension admitted to Ece Göçmen Pharmacy in Defne district of Hatay. In this study, socio-demographic characteristics, lifestyles, dietary habits and comorbid diseases of the patients were determined and their effects on hypertension disease were discussed and compared with other studies in the literature. This is a cross - sectional study. This research was conducted between August 2019 and November 2019. 60.0 % of the participants were female and 40.0% were male. 90.0% of the participants were over 40 years old and 10.0 % were between 20-40 years old. There were no patients under 20 years of age. There was no significant difference between age groups according to gender. 86.0% of the patients had good response to the treatment, 8.0 % had moderate response and 6.0 % had inadequate response to the treatment. Antihypertensive drug-related side effects were detected in 6% of the patients. As a result, pharmacists and other health professionals can help patients by proactively identifying their patients' needs and disease risk factors, implementing healthy behaviors such as encouraging lifestyle changes and self-management, and providing patient care. Key words: Hypertension, blood pressure, clinical pharmacist 89

Amaç:Çalışmamızda; 'Çocuklarda İlaç Kullanım Anketi'nin dilimize uyarlanmasıyla Türkiye'deki ebeveynlerin çocuklarda ilaç kullanımına yönelik tutumlarının araştırılması amaçlanmaktadır.Gereç ve Yöntem: Çalışmamız Ocak-Haziran 2019 tarihleri arasında yapılmıştır. 150 kişinin katılımı ile gerçekleşen çalışmamıza, eczanelerde çalışmanın amacı ve yöntemi anlatıldıktan sonra, Hasta Onam formunu imzalayan, eczaneye herhangi bir nedenle 0-12 yaş arası çocuğuna ilaç almak için gelen ebeveynler dahil edilmiştir. Ebeveynlerin tutumlarını değerlendirmek için 21 maddeden oluşan çocuklarda ilaç kullanım anketi (CMUQ) kullanılmıştır. Bulgular: 150 ebeveynin (kadın/erkek sayısı: 135/15) yaş medyan değeri 30 (20-49),çocuklarınki (kız/erkek sayısı: 86/64) ise 4 (1-12) yaş olarak hesaplanmıştır. 4 alt ölçekten oluşan anketin alt ölçeklerinin Cronbach alfa ve ortalama değerleri sırasıyla şu şekildedir: Birinci alt ölçekte 0.716; 28.07±5.86, ikinci alt ölçekte 0.673; 13.76±5.31, üçüncü alt ölçekte 0.552; 25.62±3.86 vedördüncü alt ölçekte ise 0.389; 13.07±2.13.Sonuçlar: Ebeveynlerin çocuklarında ilaç kullanma bilgi ve becerisinin yeteri seviyede olmadığı tespit edilmiştir. Ebeveynlerin ilaçlarla ilgili doğru inançlara sahip olması için doktor, eczacı ve hemşirelerin hasta eğitimini doğru bir şekilde yapması gerekmektedir. CMUQ anketi Türkçe kullanılmaya uygundur; ancak faktör analizinin sonuçlarının orjinal çalışmaya göre farklılık göstermesi nedeniyle Türkçe versiyonunun daha da geliştirilmesi gerekmektedir. Objective: The study aimed to assesment of parents' attitudes towards use of medicines in their children.Methods: Our study was conducted between January and June 2019. The study was carried out with the participation of 150 people. After explaining the purpose and method of working in pharmacies, parents who signed the Patient Consent form and who came to the pharmacy for any reason for their children between 0-12 years of age were included in the study. A drug use questionnaire (CMUQ) was used to evaluate the attitudes of parents in children consisting of 21 items.Results: The median age of 150 parents (female/male: 135/15) was 30 (20-49) years and while children was (female/male: 86/64) were 4 (1-12) years. The cronbach's alpha and mean values of the subscales of the questionnaire, which consisted of 4 subscales, are as follows: Sunsscale 1 is 0.716; 28.07 ± 5.86, subscale 2 is 0.673; 13.76 ± 5.31, subscale 3 is 0.552; 25.62 ± 3.86 andsubscale 4 is 0.389; 13:07 ± 2.13.Conclusions:It was determined that the drug use knowledge and skills of the parents were not sufficient. In order for parents to have the right belief in medicine, patient education should be provided by doctors, pharmacists and nurses correctly. CMUQ questionnaire is suitable for use in Turkish. As the results of the factor analysis differ from the results of the original study, the Turkish version needs to be further developed. 75

Farmakovijilans, advers etkilerin veya ilaçla ilgili olası diğer sorunların tespiti, değerlendirilmesi, anlaşılması ve önlenmesi ile ilgili bilim ve faaliyetlerdir. Advers etki bir beşeri tıbbi ürünün hastalıktan korunma, bir hastalığın teşhis veya tedavisi veya bir fizyolojik fonksiyonun iyileştirilmesi, düzeltilmesi, değiştirilmesi amacıyla kullanımında ortaya çıkan zararlı ve amaçlanmamış bir etkidir. DSÖ verilerine göre Dünya' da her 10 hastadan biri hastanede tedavi alırken zarar görüyor. Zararın neredeyse % 50' si önlenebilir olarak kabul edilen bir dizi advers reaksiyondan kaynaklanmaktadır. Dünya üzerinde güvenli olmayan tedaviye bağlı meydana gelen advers etkiler ölüm ve sakatlık nedenlerinden ilk 10' un içerisindedir. Bu çalışmada 1950 yılından günümüze kadar uluslarası ve Türkiye' nin de dahil olduğu advers etki sebebiyle geri çekilen ilaçlar analiz edilmiştir. İlaçların endikasyonu, ruhsat tarihleri, bildirilen ilk advers reaksiyon tarihi, geri çekilme tarihi ve geri çekilen ülkeler incelenmiştir. İlacın geri çekilmesine neden olan advers reaksiyon sistem organ sınıfına göre sınıflandırılmıştır. DSÖ verilerine göre geri çekilen bazı ilaçlara ait görülen tüm advers etkiler incelenmiştir. 1950 yılından günümüze 450' den fazla ilaç advers etkiler sebebiyle pazardan geri çekilmiştir. Yapmış olduğumuz çalışmada geri çekilen ilaçların % 48,4' ü ölüm ile ilişkilendirilmiştir. En fazla geri çekilen ilaç grubu analjezikler olmuştur. Geri çekmeye en fazla neden olan advers etkiler sinir sistemi rahatsızlıkları ve kardiyak rahatsızlıklar olmuştur. Yakın tarihlerde geri çekilen ilaçlara ait veriler sınırlıdır. Türkiye' deki farmakovijilans sistemi ve advers reaksiyon bildirme sistemleri incelenmiştir. Sonuç olarak advers reaksiyonların bildirilmesine klinik eczacıların ve eczacıların katkı sağlamasının önemine değinilmiştir. Bu araştırma ile sağlık mesleği mensuplarının advers reaksiyon bildirimi ile ilgili bilgi düzeyinin artmasının toplum sağlığı açısından hayatı önem taşıdığı görülmüştür.Anahtar sözcükler: Adverse Reaksiyon, Farmakovijilans, İlaç Geri Çekme, Pazarlama Sonrası Gözetim Pharmacovigilance is the profound science and activities concerning identification, evaluation, understanding and prevention of adverse events or other possible drug related issues. Adverse effect is a harmful and unintended effect that occurs when a human medicinal product is used for diagnosis or treatment of a disease, or for the purpose of improving, correcting, modifying a physiological function. According to WHO data, one out of every ten patients in the world suffers while receiving treatment at hospital. Almost 50% of this damage is caused by a series of adverse reactions that are considered preventable. Adverse events which occured due to unsafe treatments are among the top 10 causes of death and disability worldwide. In this study, drugs withdrawn internationally including Turkey because of the adverse events from 1950 to present were analyzed. Indications of drugs, marketing authorization dates, date of the first reported adverse reaction, date of withdrawal and countries withdrawing the drug were examined. Adverse reaction causing the drug withdrawal were classified by system organ class. All adverse reaction of certain withdrawn drugs according to WHO data were examined. Since 1950, more than 450 medicines have been withdrawn from the market due to adverse effects. In our study, 48,8 % of the drugs withdrawn were associated with death. Drug group with the most withdrawn drugs was analgesics. The most common adverse events that caused withdrawal were nervous system and cardiac disorders. Data is limited on drugs withdrawn recently. Pharmacovigilance and adverse reaction reporting systems in Turkey and withdrawn drugs were examined. The importance of the contribution of both clinical pharmacists and pharmacists to reporting adverse reactions were mentioned. With this research, increasing the knowledge level and awareness of healthcare professionals regarding reporting adverse reactions is essential for public health.Key words: Adverse Reaction, Drug Withdrawal, Pharmacovigilance, Postmarketing Surveillance 120

Amaç: Bu çalışmada, evde bakım hizmeti alan 65 yaş ve üzeri polifarmasi hastalarında, klinik eczacı liderliğinde ilaçların gözden geçirilmesiyle hastaların ilaç kullanımlarının belirlenmesi, hekim ve hemşirenin yer aldığı evde bakım sağlık ekibiyle birlikte tespit edilen ilaçla ilişkili problemlerin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olan çalışma, Mayıs-Ekim 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü Evde Sağlık Hizmetleri Birimi'ne kayıtlı 65 yaş ve üzeri, polifarmasisi olan 100 hasta dahil edilmiştir. Hastalarda ilaç yükü indeksi (İYİ), ilaç uygunluk indeksi (İUİ) ve ilaç tedavisi karmaşıklık ölçeği (İTKÖ) hesaplanmıştır. İUİ değerlendirilmesinde 2019 Beers kriterleri ve TIME-STOP Kriterleri kullanılmıştır. İlaçla ilgili problemler, DOCUMENT Sınıflandırma Sistemine göre sınıflandırılmıştır.Bulgular: 100 hastanın (kadın/erkek: 74/26) yaş ortalaması 78,54±7,95 olarak hesaplanmıştır. Toplam ilaç sayısı medyan değerleri 7 (5-9), İYİ puanı 0,5 (0-0,83), İTKÖ puanı 21 (17-31) ve İUİ puanı 13 (6-16,9) olarak hesaplanmıştır. Hastaların %96'sında en az bir adet ilaçla ilişkili problem tespit edilmiştir. En sık rastlanan problemler; 'İlaç Seçimi' (%66), 'Eğitim ve Bilgi' (%58) ve 'İzlem' (%33) olarak tespit edilmiştir. Tespit edilen 329 adet ilaçla ilgili probleme yönelik klinik eczacı önerilerinin %84.19'u (n=277) evde bakım ekibi tarafından kabul edilmiştir.Sonuçlar: Bu çalışma, klinik eczacının evde sağlık hizmeti alan yaşlı hastalarda ilaçla ilgili problemleri tespit etme, önleme ve çözümleme potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir. Objective: In this study, it is aimed to evaluate clinical pharmacist-led mediction review in elderly patients with polypharmacy who are 65 years of age and are receiving home care services and assess medication related problems with the home health care team, where the physician and nurse are involved.Methods: This descriptive and cross-sectional study were included in 100 patients aged 65 years and over with polypharmacy who were registered to the Kocaeli Provincial Health Directorate Home Health Services during May to October 2019. Drug Burden Index (DBI), Medication Appropriateness Index (MAI) and Medication Regimen Complexity Index (MRCI) were calculated. Medication related problems are classified according to the DOCUMENT Classification System.Results: The mean age of the patients included in the study (women/men; 74/26) was calculated as 78.5±7.9. The median value of the total number of the medication was 7(5-9), the score of the DBI was 0.5(0-0.8), the score of MRCI was 21(17-31) and the score of MAI was calculated as 13(6-16.9). Of them, 96% had at least one drug-related problem. The most common drug-related problems were identified as 'Drug Selection' (66%), 'Education and Information' (58%) and 'Monitoring' (33%). Among the total of 329 drug-related problems, 84.19% (n=277) of the clinical pharmacist recommendations were accepted by the home care team.Conclusion: This study demonstrates that the clinical pharmacist has the potential role by preventing, detecting, solving medication related problems in elderly patient receiving health care services at home setting. 86

Evde Bakım Hizmeti Sırasında Toplanan Atık İlaç Profilinin BelirlenmesiÖğrencinin Adı Soyadı: Gökçen İlke TanırDanışman: Prof. Dr. Şule RabuşAnabilim Dalı: Klinik Eczacılık Anabilim DalıAmaç: Çalışmamızda evde bakım hizmeti alan hastalardan toplanan atık ilaçların genel bir profilin çıkarılması, ilaçların atık olma nedenlerinin ve ilişkili ekonomik kayıpların araştırılması amaçlanmaktadır.Gereç ve yöntem: Bu çalışma Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü Evde Bakım Hizmetleri’ne kayıtlı olarak evde bakım hizmeti alan 18 yaş ve üzerindeki 100 hastada yürütülmüştür. Evde bakım ekibi ile birlikte ev ziyaretine giden eczacı araştırmacı tarafından evde aktif şekilde kullanılmayan tüm ilaçlar atık ilaç olarak kabul edilerek hasta/hasta yakınından teslim alınmış ve ayrıca hastaya ait demografik ve klinik bilgilerin yanı sıra, atık ilaçlarla ilgili bilgiler toplanmıştır. Bulgular: Hastaların %59’u kadındı ve ortalama (SS) yaş 68,82 (19,30) idi. Ziyaret edilen 100 evden toplam 563 kutu (447 farklı kalemde) ilaç toplandı. Toplanmış olan atık ilaçların %34,5’i akut bir durumun tedavisi için, %14,1’i ise kronik bir hastalığın tedavisi için reçete edilmişti. İlaçların %22’si kullanmaya gerek kalmadığı için atık olmuştu ve %39’unun son kullanma tarihi geçmişti. Hastaların %73’ü bu ilaçları ne yapacağını bilmediği için evde saklamaktaydı. Atık olarak toplanan ilaçların ekonomik analizi yapıldığında Sosyal Güvenlik Kurumu’nun bu ilaçlar karşılığında ödediği bedelin 8275,26 TL olduğu ve ilaçların perakende satış fiyat toplamının 12 645,12 TL olduğu belirlendi.Sonuç: Atık olan ilaçların bir çoğunun akut durumların tedavisi için reçete edilmiş olduğu düşünüldüğünde, ilaç israfının önlenmesinde ilaç reçete edilmesi düzeyinde hekimlere ve ilaçların uygun kullanımlarının anlatılması düzeyinde eczacılara önemli roller düşmekte olduğu görülmektedir. --------------------Determination of the Profile of Waste Medications Collected During Home Care ServiceStudent: Gökçen İlke TanırAdvisor: Prof. Dr. Şule Rabuş Department: Clinical Pharmacy DepartmentObjective: The aim of this study is to reveal a general profile of waste medications collected from patients receiving home care services, in order to investigate the causes of medications’ being waste and related economic losses.Methods: This study was carried out on 100 patients aged 18 and over who were registered to receive home care services provided by Kocaeli Provincial Health Directorate Home Care Services. The pharmacist who attended the home visits with the home care team collected all medications that were not actively being used at home (ie. waste medications). She also collected demographic and clinical information as well as information on waste drugs from the patient and/or patient's caregiver. Results: A total of 563 boxes (447 different items) were collected from 100 houses visited. Of the collected waste medications 34.5% was prescribed for the treatment of an acute condition and 14.1% was prescribed for the treatment of a chronic disease. Thirty-nine percent of the medications had expired. When the economic analysis of the collected waste drugs was performed, it was calculated that the price paid by the Social Security Institution for these drugs was 8 275.26 TL and the total retail price of these drugs was 12 645.12 TL.Conclusion: Considering that most of the waste drugs have been prescribed for the treatment of acute conditions it can be concluded that physicians and pharmacists have important roles for the prevention of waste medications at the levels of prescribing and counseling on the proper use of drugs, relatively.

Amaç: Bu çalışmada ‘eczaneye başvuran hastaların gelecekte belli bazı hastalıklara yakalanma riskinin ölçülmesi ve edinilen sonuca göre hastaya gerekli yönlendirmelerin yapılması’ sureti ile verilen koruyucu eczacılık hizmetlerinin sonuçlarının araştırılması amaçlanmaktadır.Gereç ve yöntem: Çalışılmanın yürütülmüş olduğu iki eczaneye başvuran 107 hasta çalışmaya kaydedildi. Hastaların kırık, kalp damar hastalığı, diyabet ve depresyon riskleri belirlendi ve bu hastalıkları geliştirme bakımından yüksek riskli olduğu belirlenen hastalar sözü edilen hastalıklarla ve koruyucu sağlık önlemleri ile ilgili sözlü ve yazılı bilgilendirme yapıldıktan sonra ilgili uzman doktora yönlendirildi ve sonuçlar kaydedildi.Bulgular: Hastaların 36'sı (%33,64) erkek ve ortalama (standart sapma) yaş 53,46 (15,53) idi. Test uygulanan hastaların %20’sinde kırık riski, %41,7’sinde kardiyovasküler risk, %37,9’unda diyabet riski ve %62,5’inde depresyon riski yüksek bulundu; bu hastaların sırasıyla %18’i, %50'si, 72'si ve %40’ı doktora başvurdu. Sonuç: Çalışmamızda kronik hastalığı/riski bulunan pek çok kişinin bu risklerin farkında olmadığı ve bu hastalıkların riskinin eczacı tarafından saptanabileceği görülmüştür. Hastalık risk testleri uygulaması ve hastalıklar hakkında bilgilendirme konularını içeren koruyucu eczacılık hizmetleri bazı hastalıkların önlenmesine, erken tansına ve tedavisine katkıda bulunarak, sağlık çıktılarının tüm boyutlarında (klinik, ekonomik ve insani) iyileşme sağlanmasına katkıda bulunabilir.--------------------Objective: This study aims to investigate the results of preventive pharmacy services provided by ‘measuring patients’ risk of developing certain disease conditions and providing necessary consultation at the community pharmacy setting’.Material and methods: One hundered and seven patients who admitted to the two pharmacies where the study was conducted were enrolled in the study. The risks of developing fractures, cardiovascular disease, diabetes and depression were measured, and the patients who were identified to be at high risk for developing these diseases were directed to the relevant specialist doctor after provision of oral and written information about the relevant diseases and preventive health measures; and the results were recorded.Results: Thirty-six (33.64%) of the patients were male and the mean (standard deviation) age was 53.46 (15.53) years. Of the patients who were tested, 20% had a high risk of fracture while this rate was 41.7% for cardiovascular diseases, 37.9% for diabetes and 62.5% for depression; 50%, 72% and 40% of these patients admitted to the relevant physician, respectively.Conclusion: In our study, it was seen that many people with high risk of developing chronic diseases/conditions were not aware of these risks and it was observed that the risk of these diseases can be identified by the pharmacist at the community pharmacy setting. Preventive pharmacy services, including disease risk tests and information on diseases, can contribute to the prevention, early diagnosis and treatment of certain diseases.

HASTANIN ECZACIYA BAKIŞIEczacılığın tarihçesi aslında insanlık tarihi ile aynıdır. Eczacı-hasta arasındaki bağ karşılıklı güven duygusuna bağlı olarak halk eczacıyı kendisine en yakın ve kolay ulaşılabilir danışman olarak görmektedir. Hastalığın tedavi sürecine katkı sağlayabileceği gibi, bireylerin moral ve motivasyon düzeyine ve tedavinin ekonomik düzenlenmesini sağlama konusunda da halk birçok açıdan eczane ve eczacılara danışmaktadır. Hastanın Eczacıya Bakışının incelenmesini amaçlayan bu çalışma anketlerle veri toplanması üzerine tasarlanmış gözlemsel-kesitsel bir araştırmadır. Hasta ve hasta yakınlarına 10 soruluk bir anket hasta ve hasta yakınlarına uygulanmıştır. Çalışma İstanbul'da bulunan serbest eczanede yapılmıştır. Hasta veya hasta yakını olup ankete katılmayı kabul ederek hazırda bulunan anket kağıdını okuma suretiyle işaretleyip imzalamak tek çalışmaya alma kriteri olarak kabul edilmiştir. Anket sorularının seçenekleri ki-kare (X2) fark analizi ile değerlendirilmiştir ve cinsiyet hariç bütün anket sorularının kendi içerisinden birbirinden farklı olduğu saptanmıştır. Anlamlı korelasyonların olduğu görülmüştür ve halkın eczaneleri bir sağlık sorunları olduğunda danışmak için gördüğü saptanmıştır. Katılımcıların yarıdan fazlasının (%53) her hafta (haftada 1 kere) eczaneye uğradığı görülmektedir. Eczaneye grip ve soğuk algınlığı için uğrama oranın %64 olduğu görülmektedir. Eczaneye uğrama gerekçesi değerlendirildiğinde bütün katılımcıların (%100) reçeteli ilaç almaya; %32'si eczaneye danışmaya geldikleri anlaşılmıştır. Ayrıca eczaneye uğrama bağımlı değişkeni regresyon analizi modeli oluşturulmuş bu regresyon modelin genel tahmin etme oranı %85 olarak saptanmıştır. Regresyon modeli için özgüllük %94,2; duyarlılık %64,5 olarak saptanmıştır. Regresyon modeli ile eczaneye uğrama durumu %59 açıklanabilmektedir. Katılımcıların nerdeyse tamamının (%97) eczacıların danışmanlığını yeterli görürken; %87'sinin eczacının reçeteye müdahalesini kabul ettiği saptanmıştır. Sonuç olarak Hastanın Eczacıya Bakışı çalışması eczacıların hem danışmanlık hem de reçete kontrolünde sık sık danışılan kişiler olduğunu ve halkın bazı hastalıklarda da doktorlardan önce eczaneye gittiğini göstermektedir.Anahtar Sözcükler: eczane, eczacınıza danışın, eczane teknisyeni, ilaç danışmanlığı PUBLIC VIEW OF THE PHARMACISTThe history of pharmacy is as similar as mankind history. Public feels the pharmacist the nearest and reachable advisor because of the pharmacist – patient relationship which depends on the mutual trust. Public ask pharmacists and community pharmacies for advice about treatment period of disease, motivation of individuals, financial design of the treatment. This study was designed by collecting data about public view of the pharmacist with questionnaires as observational, cross-sectional research. A questionnaire of 10 questions was applied on patients and patients' relatives to evaluate public view of the pharmacists. The study was made in a pharmacy in Istanbul. The only inclusion criteria of this study were reading, marking and signing the questionnaire by the patient or patient relative who were in the pharmacy. The questionnaire question options were analyzed with chi- square difference analysis (X2) and it was found that all the options were different in each group except gender. Significant correlations were found by correlation analysis and it was concluded that public consider pharmacies as an advisory when they have health problems. It was found that more than half of the participants (53%) visits pharmacy every week (once a week). Visiting pharmacy because of common cold was 64%. The reason to visit pharmacy was 100% buying prescribed drugs and 32% asking for advice. Regression analysis model of dependent variable of visiting pharmacy was made, and the general prediction rate of this model was found as 85%. The specificity of this regression model was 94.2%, sensitivity was 64.5%. Visiting pharmacy could be explained as 59% by regression model. While almost all of the participants (97%) consider pharmacist advisory is enough, 87% of them reported to accept pharmacist to interfere with the prescription. As a result, the public view of the pharmacist study shows that pharmacists are being referred both for advisory and supervision of prescription and public prefer to visit pharmacy before physicians for some diseases. Key Words: ask your pharmacist, drug advisory, community pharmacy, pharmacist technician 75

Antibiyotik kullanımı son yıllarda artmış ve WHO ile SB bu konuda ciddi eylem planlarını hayata geçirmiştir. Çalışmamızda seftriakson etken maddesi reçetelenmiş pediatrik hastalarda ilaç etkileşimlerinin tespiti amaçlanmıştır. Bunun için 2019 yılı ocak ayında ülkemizdeki en fazla antibiyotik reçetelenen illerinden birinin bir eczanesindeki seftriakson reçeteleri retrospektif kesitsel olarak incelenmiştir. İstatistik analizler için SPSS 26 paket programı kullanılmış ve p

İlaçların yararları olduğu gibi uygun kullanılmadığında zararları da olabilmekte-dir. Reçetelerdeki hatalardan kaynaklı ilaç- ilaç etkileşimleri veya ilaç hastalık etkile-şimlerine sık rastlanmaktadır. Ülkemizde klinik eczacılık eğitimi ilaca bağlı hataların azaltılmasında eczacıyı bir adım daha öne taşımıştır. Kocaeli Çayırova ilçesindeki eczanelerin yaklaşık %23'ündan bir yıl boyunca (01/11/2018-01/11/2019 tarihleri arasında) karşılanmış olan valproat reçeteleri analiz edilerek ilaç etkileşimleri vb. ilaç reçetelenme hataları güncel literatür ışığında tespit edilerek gruplandırılmıştır. İstatis-tiksel analizler için SPSS 26 paket programı kullanılmıştır. Çalışmamızda `p

Kanser hastaları venöz tromboembolizm (VTE)açısından yüksek risk altındadır ve kanser ile ilişkili VTE hastalığın seyrinikötüleştirmesi, tedavi maliyetlerini arttırması ve kanser tedavisinigeciktirebilmesi nedeni ile önemli bir sağlık sorunudur. Bu çalışmada,National Comprehensive Cancer Network kanser ile ilişkili VTE rehberinegöre yatarak tedavi alan kanser hastalarında antikoagülan tedavinin rehbereuygunluğunun değerlendirilmesi, ayaktan tedavi alan kanser hastalarındaKhorana risk değerlendirmesi yöntemi kullanılarak VTE risk profilininoluşturulması ve yüksek riskli hastalar hakkında hekimlerin bilgilendirilmesiamaçlanmıştır. Ayrıca, bir anket çalışması ile medikal onkologların kanserhastalarında antikoagülan tedavi hakkındaki tutumları değerlendirilmiştir.Çalışma sonucunda; rehbere uygunluk retrospektif ve prospektif olarakdeğerlendirilmiş ve prospektif grupta klinik eczacı tarafından rehberdoğrultusunda yapılan öneriler ile yatış itibari ile profilaktik antikoagülanbaşlanması ve uygun dozda antikoagülan ajanın kullanılması konularındarehbere uygunlukta artış saptanmıştır (p=0,002 ve p=0,001; McNemar testi).Yatarak tedavi alan 60 hasta için klinik eczacı tarafından 68 öneri yapılmış vebu önerilerin %32,35'i kabul edilmiştir. Ayaktan tedavi alan hastalarda iseVTE açısından yüksek riskli hastalar (%5,5)saptanmış ve sorumlu hekime bilgiverilmiştir. Anket çalışması sonucunda, medikal onkologların çoğunun (yatanve ayaktan tedavi gören) kanser hastalarında profilaktik antikoagülantedaviye başlarken özellikle; geçirilmiş VTE (%55 ve %58), immobilizasyon(%52 ve %50) ve tümör/kanser tipi (%42 ve %40) gibi faktörleri göz önündebulundurduğu saptanmıştır. Hekimlerin %40,3'ünün yatarak tedavi alankanser hastalarında 'çoğunlukla', %77,4'ünün ayaktan tedavi alan hastalardaise 'bazen' antikoagülan kullanımını tercih ettikleri saptanmış, en sık tercihedilen antikoagülan ilaç düşük molekül ağırlıklı heparin (%96,8) olarakbelirtilmiştir. Hekimlerin %28,8'i bu hastalarda VTE risk değerlendirmesiyapmadıklarını, %38,7'si ise Khorana risk skorunu duymadığını belirtmiştir.Hekimler; ilaç etkileşimleri (%73,8), hasta eğitimi (%65,6), doz ayarlaması(%36,1) ve risk değerlendirmesi (%24,6) gibi konularda multidisipliner ekipiçerisinde bir klinik eczacının olmasını istediklerini belirtmiştir. Sonuç olarak,kanser ile ilişkili VTE tedavisinin rehbere uygun şekilde sürdürülmesinde vekanser hastalarında VTE riskinin değerlendirilmesinde klinik eczacı etkin rolalarak tedavi sürecine katkı sunabilecektir. Cancer patients are athigh risk for venous thromboembolism (VTE) and cancer-associated VTE is amajor health problem due to its effects on deterioration of diseaseprognosis, increased treatment costs and delayed cancer treatment. Thisstudy aimed to assess the adherence of anticoagulant therapies of cancerinpatients to the National Comprehensive Cancer Network cancerassociated VTE guidelines, to identify the VTE risk profiles of canceroutpatients using the Khorana risk assessment tool and to inform thephysicians about patients at high risk. Furthermore, the attitudes andopinions of medical oncologists on anticoagulant therapy in cancer patientswas assessed via a survey. As a result, the guideline adherence was assessedretrospectively and prospectively, and an increase in adherence wasobserved after the guideline-related recommendations made by a clinicalpharmacist regarding the initiation of prophylactic anticoagulant uponhospital admission and the appropriate dosing of anticoagulant drug(p=0.002; p=0.001; McNemar Test) in the prospective group. A total of 68recommendations for 60 cancer inpatients was made by a clinicalpharmacist and 32.35% were accepted. Among the outpatients, at high riskpatients for VTE (5.5%) was identified, then the consultant physicians wereinformed. According to the results of the survey, it was shown that the mostof medical oncologists particularly consider the risk factors (for inpatientsand outpatients) as; a history of VTE (55% and 58%), immobilization (52%and 50%) and tumor/cancer type (42% and 40%) while initiatinganticoagulants in cancer patients. It was found that 40.3% of the physiciansusually prefer to use anticoagulants for the inpatients and 77.4% of thephysicians sometimes prefer to use for the outpatients. The most commonlypreferred anticoagulant was indicated as low molecular weight heparins(96.8%). 28.8% of the physicians stated that they do not perform VTE riskassessment for patients and 38.7% had never heard of the Khorana risk scorebefore. The physicians (%) indicated that a clinical pharmacist should bepresented in the multidisciplinary team for the issues related with druginteractions (73.8%), patient education (65.6%), dose adjustment (36.1%)and the risk assessment (24.6%). In conclusion, a clinical pharmacist cancontribute into the maintenance of cancer related VTE therapy according tothe guideline and in the VTE risk assessment of cancer patients by playing anactive role in treatment process. 111

Ağrı, kanser hastalarında sıklıkla gözlenen, hastaların fizyolojik fonksiyonlarını, psikolojik durumunu, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ve iyi yönetilmesi gereken bir sendromdur. Kanser ağrısı tedavisinde hastalar, hasta yakınları, sağlık çalışanları ve sağlık sisteminden kaynaklanan birtakım engeller iyi bir ağrı yönetiminin sağlanmasını zorlaştırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, hastaların kanser ağrısı tedavisinde önemli bir rolü olan opioid analjeziklere yönelik düşünce ve tutumlarının değerlendirilmesi, klinik eczacı tarafından verilen eğitim ile opioid analjezik kullanımına ilişkin hasta kaynaklı engellerin önüne geçilmesi ve hastaların opioid analjezik tedavisine olan uyunçlarının arttırılmasıdır. Bu çalışma Hacettepe Üniversitesi Onkoloji Hastanesi Ağrı Ünitesi'nde Eylül 2018 - Mayıs 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Çalışmaya opioid analjezik kullanan kanser tanılı 60 hasta dahil edilmiş, hastalara klinik eczacı tarafından opioid analjezikler ile ilgili bilgilendirme yapılmış ve 38 hasta eğitimden 1 ay sonra tekrar değerlendirilmiştir. Eğitim sonrasında hastaların ilaca duyduğu gereksinimde artış gözlenmiş olup, ancak bu değişim istatistiksel olarak anlamlı bulunmamış; tedaviye yönelik endişelerinde ise istatistiksel açıdan da anlamlı olarak belirgin bir azalma saptanmıştır. Hastaların eğitim sonrası genel uyunçlarının arttığı, motivasyon (p>0,05) ve bilgi düzeyinde (p0.05) and knowledge (p

Diyabet, insülin sekresyonu ve/ veya etki mekanizmasındaki bozukluklar sonucu ortaya çıkan, hiperglisemi ile karakterli, enfeksiyon dışı epidemilere sebep olan endokrin hastalıklar içinde önemli bir yere sahip metabolik bir hastalık grubudur. Bu hastalık dünya genelinde gitgide artan prevelansıyla gözlenmesi gereken ve hayat boyu tedavisi imkânsız olan metabolik bir hastalıktır. Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) küresel diyabet prevalansının hızlı ve tehlikeli bir şekilde artış gösterdiğini belirtmiştir. Araştırmalara göre 2012 yılında 371 milyon kişinin bu hastalığa maruz kaldığı gözlenmiştir. Bu araştırmada diyabetik hastalarda klinik eczacının ve verdiği bilgi ve eğitimlerin etkisinin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda diyabetli hastalarda HbA1c düzeyi, klinik eczacı tarafından verilen eğitimi almadan önce ve sonrasındaki farklılık analiz edilmiştir. Çalışmamıza yaşları 38-75 arasında olan, 29'u erkek (%58), 21i kadın (42) olmak üzere toplam 50 diyabetli hasta dahil edilmiştir. Yapılan çalışmada elde edilen verilerin analizi neticesinde klinik eczacı tarafından eğitim alan hastların HbA1c düzeyi daha düşük çıktığı görülmüştür. Araştırmamıza katılan hastaların tedavi öncesi HbA1c değerleri ortalaması 7,21±1,37 (5,1-11,7)'dir. Bilgilendirme sonrası 3. ay HbA1c değerleri ortalaması 7,01±1,07 (5,0-8,9) bulunmuştur. Diyabetin kısa ve uzun dönemde insanlarda oluşturduğu tüm olumsuzluklar eğitim ve takip ile giderilebilir. Hastaya verilen eğitim ile bilincin artması bu olumsuzlukları giderecek ve devletin de üstüne binen sağlık masraflarından kurtaracaktır.Anahtar kelimeler: Diabet, Diabet Eğitimi, Klinik Eczacı. Diabetes is a group of metabolic endocrine diseases that occur due to insulin secretion and / or impaired mechanism of its action, characterized by hyperglycemia and and cause non-infectious epidemics. This disease is observed worldwide with its increasing prevalence and it is a life-long treatment. The International Diabetes Federation stated that the prevalence of global diabetes has increased rapidly and dangerously. In 2012, 371 million people suffered from this disease. The aim of this study was to determine the role of clinical pharmacists and the education they provide in diabetic patients. In this study, HbA1c level in patients with diabetes was analyzed before and after the education given by the clinical pharmacist. A total of 50 diabetic patients were included in the study, aged between 38-75 years, 29 male (58%) and 21 female (42). As a result of the analysis of the data obtained from the study, it was seen that HbA1c level of the patients trained by the clinical pharmacist was lower. The mean HbA1c values of the patients participating in our study before treatment were 7.21 ± 1.37 (5.1-11.7). The mean HbA1c values at the third month after the information was 7.01 ± 1.07 (5.0-8.9). All shortcomings of diabetes in the short and long term can be solved by training and follow-up. Raising awareness with the education given to the patient will eliminate these negativities and save the health expenses incurred by the state.Keywords: Diabetes, Diabetes Education, Clinical Pharmacist. 52

Proton pompa inhibitörleri (PPİ), gastrik asit salınımı ile ilişkili hastalıkların tedavisi için ülkemizde ve dünyada sıklıkla kullanılan ilaç gruplarından biridir. Kısa süreli kullanımında son derece güvenli iken, uzun süreli kullanımında ciddi yan etkilere neden olabilmektedir. Bu çalışmada; İstanbul'daki bir serbest eczaneye başvuran PPİ kullanan hastaların proton pompa inhibitörü ile ilişkili ilaçla ilgili problemleri ve bu problemlerin nedenleri incelenmiştir. Prospektif olan çalışma, Saide Eczanesi'ne Ekim 2018-Ocak 2019 tarihleri arasında başvuran PPİ kullanan 100 hastayı içermektedir. Hastaların demografik bilgileri ve kullandıkları ilaçları değerlendirilmiştir. Son kullanılan ilaç tedavisi verileri 2 klinik eczacı tarafından incelenmiştir. İlaçla ilgili problemler PCNE V8.02 kullanılarak tespit edilmiştir. Medscape, ilaç-ilaç etkileşimlerini tespit etmek için kullanılmıştır. Uptodate ve güncel kılavuzlardan yararlanılarak ilaçla ilgili problemler saptanmıştır. Çalışmada toplam 75 adet (hasta başına ortalama 0,750,575 adet) ilaç kaynaklı problem bulunmuştur. Bu problemlerin %56'sı ilaç seçim kaynaklı, %44'ü hasta kaynaklıdır. İlaç seçim kaynaklı problemler, endikasyon olmadığı durumlarda kullanım ve ilaç-ilaç etkileşim problemidir. Hasta kaynaklı problem nedenleri ise hastaların uygun doz aralıkları ile ilaçlarını almamasından kaynaklanmaktadır. Polifarmasi ile hasta kaynaklı problem arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p < 0,05). Sonuç olarak; hasta uyuncunu artırmak için eczacılar tarafından hastalara tedavileri ve ilaçları ile ilgili eğitim verilmesi gerekliliğini düşünmekteyiz. İlaç seçim kaynaklı problemleri çözmek için, hekimlerin güncel kılavuzlara uygun ilaçları tercih etmeleri için hekimlere yönelik eğitimlerin düzenlenmesini ve ilaç-ilaç etkileşimlerini tespit etmek için serbest eczacılara PPİ ile ilgili olası problemler konusunda eğitimlerin düzenlenmesini önermekteyiz.Anahtar kelimeler: Eczacılar, hasta uyuncu, ilaçla ilgili problemler, proton pompa inhibitörü, serbest eczane. Proton pump inhibitors (PPIs) are one of the most widely used drugs locally and worldwide for the treatment of gastric acid sectretion related disorders. PPIs are extremely safe for short-term use however may cause serious side effects in long-term use. This study aimed to identify PPI use related DRPs and their causes in a community pharmacy in İstanbul,Turkey. A prospective study included a total of 100 PPI users patients who visit saide pharmacy between October 2018 and January 2019. Patient demographics and medications were evaluated. Data regarding recent medications were analyszed by two clinical pharmacist. The DRPs were identified with PCNE V8.02. Medscape was used to assess the drug-drug interactions. Uptodate recommendations and national guidelines were used in the assessment of adherence to the national and international guidelines. 75 potential DRPs were identified with average of 0,750,575 per patient. The causes of DRPs were errors in drug selection(56 %) and patient related(44 %). Problems related drug selection were drug-drug interactions and PPI use with no indication. Patient related problems were inappropriate timing or dosing intervals. There were significant correlations (p < 0,05) between DRP2s and polypharmacy. As a result; pharmacists can enhance patients understanding drug instructions and improve their adherence. Drug selection problems will be solved by educating physicians about choosing appropriate drug according to recent guidelines and pharmacists about drug-drug interactions.Key words: Adherence, community pharmacy, drug related problems, pharmacists, proton pump inhibitors. 92

Birçok ülkede yaşlıların uygunsuz ilaç kullanımlarını azaltmak üzere bazı kriterler konsensüs şeklinde belirlenmektedir. Beers 2019 Kriterleri esas alınarak yaptığımız bu çalışma ile birinci basamak sağlık merkezi olarak kabul edilen serbest eczanelerde karşılanan geriatrik reçetelerin dağılımı ve kriterlere uygunluğu raporlanmıştır. Çalışma İstanbul merkezli retrospektif kesitsel bir çalışmadır. Ocak 2014 -Şubat 2019 arasında İstanbul Şişli'deki bir eczanede karşılanan 13906 ayrı hastanın, toplam 66136 reçetesine ait elektronik kayıtlar analiz edilmiştir. Her ilaç grubu için bir ortalama yaş hesaplanmış olup bütün olgularda ortalama yaş 16,8-68,1 yıl arasında değişirken; geriatrik olgular için 73,4-76,1 yıl olarak saptanmıştır. Çalışmamızın 66136 (21980 geriatrik) reçete sayısı ile 13906 (2856 geriatrik) farklı hastada yapılmıştır. Başka bir ifade ile bu süre boyunca bir hasta yaklaşık 5 defa (4,76) eczaneye uğramıştır. Reçetelerin %33,2'si geriatrik iken; hasta bazında bu oranın %20,5 olduğu saptanmıştır. Reçete bazında geriatrik oranın daha yüksek olması geriatrik hastaların daha fazla reçete alması ile açıklanabilir. Altmış bir aylık sürede karşılanan 66136 reçetenin 40187'si kadın (%61) reçetesi; 25949'u (%39) erkek reçetesi olup kadınların %33,1'i geriatrik iken erkeklerin %33,4'ü geriatrik olarak saptanmıştır. Hasta sayısı olarak bakıldığında 13906 hastanın 8282'inin (%59,6) kadın olduğu ve bu kadınların 1729'unun (%21) geriatrik olduğu saptanmıştır. Geri kalan 5624 erkek hastanın 1127'sinin (%20,0) geriatrik olduğu saptanmıştır. Çalışmamız ayrıntılı olarak reçete bazında incelendiğinde Nifedipin (n=410) %68,8; Amiodaron (n=43) %44,2; MSS ilaçları (n=506) %21,5; Barbiturat (n=67) %0; Glimepiride (n=177) %53,7; PPİ (n=2052) %29,2 olarak Beers kriterlerine uygunsuzluk saptanmıştır. Dünya genelinde, Beers ve benzerleri ile tespit edilen uygunsuzluk prevelansı %13-35 dolaylarında iken Avrupa için bu oran ortalama %23 iken ülkemizde %33 civarındadır. Bu çalışmanın ülkemiz özelinde yaşlılar ile ilgili yapılacak Beers kriteri benzeri bir çalışmanın ilk adımları olabileceği düşünülmektedir. In many countries to decrease inappropriate medicine use of elderly people some criteria are identified in consensus. By the help of this study that we arranged based on Beers 2019 criteria, the geriatric prescription variance which are processed in community pharmacies that are primary health care centers and fitting the criteria has been reported. The research is retrospective, cross-sectional Istanbul centered study. Electronic records of 66136 prescriptions that belong to 13906 different patients which were processed between January 2014- February 2019 in a pharmacy in İstanbul Şişli was analyzed. For each medicine group a mean age has been calculated. The age means of these medicine groups varies between 16.8 – 68.1 for the whole sample. The age means varies between 73.4- 76.1 for geriatric patient group. 66136 (21980 of that was geriatric) prescriptions and 13906 (2856 of that was geriatric) different patients were analyzed in this study. In a different saying a patient has visited the pharmacy almost 5 times (4.76) during this period. 33.2 % of prescriptions were geriatric, while 20.5 % of patients were geriatric. The percentage of geriatric prescription is higher which is explained by geriatric patients getting more prescriptions than the other age group patients. 40187 of 66136 prescription was female prescription (61%), 25949 was male prescription (39%) which were studied during the research period that is 61 months. 33.1% of female patients were geriatric, 33.4% of male patients were geriatric. Of 13906 patients 8282 (59.6%) were female and 1729 (21%) of them were geriatric. 5624 of the patients were male and 1127 (20%) of them were geriatric. When the prescriptions analyzed in detail; it was found inappropriate prescribing according to Beers criteria in the following medicines respectively; nifedipine (n=410) 68.8 %, amiodarone (n=43) 44.2%, CNS medicine (n=506) 21.5%, barbiturate (n=67) 0%, glimepiride (n=177) 53.7%, PPI (n= 2052) 29.2%. While the inappropriateness prevalence, which is determined by Beers and similar criteria, is between 13-35% all around the world, it is 23% in European countries and 33% in our country. It is thought that this study may be the first step of a study similar to the Beers criterion related to the elderly in our country. 103

İnme, 24 saatten fazla süren bir fokal nörolojik sorunun aniden ortaya çıkması olarak tanımlanan, hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, depresif semptomlara yol açan, tekrarlayıcı karakterde bir durum olup ve önde gelen maluliyet nedenlerinden biridir. Bu çalışmanın amacı, inme öyküsü olan hastalarda ikinci kez inme gelişim riskinin azaltılmasında, tedaviye uyuncun ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesinde klinik eczacının katkısının belirlenmesi ve hastaların memnuniyetinin değerlendirilmesidir. Bu çalışma 01 Ekim 2018 ile 01 Temmuz 2019 tarihleri arasında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Nöroloji Yoğun Bakım, Nöroloji Servisi ve İnme Ünitesi'nde ve Ankara Üniversitesi Nöroloji Anabilim Dalı İbn-i Sina Hastanesi Nöroloji Yoğun Bakım ve Nöroloji Servisi'nde prospektif, randomize kontrollü olarak yapılmıştır. Çalışmaya ilk kez inme geçiren hastalar dahil edilmiş ve klinik eczacı tarafından 3 ay boyunca takip edilmiştir. Çalışmaya 102 hasta dahil edilmiş ve hastalar ile 294 görüşme gerçekleştirilmiştir. Müdahale grubundaki hastalara klinik eczacı tarafından ilaç uyuncu, yaşam kalitesinin artırılması ve inme hakkında sözlü ve yazılı eğitim verilmiştir. Müdahale grubundaki hastaların ilaç uyunçlarının zaman içerisindeki değişimi istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p

Bu çalışma; Yozgat, Sivas illerinde bulunan gönüllü 150 hastaya demografik bilgilerini ölçmek üzere 3 madde soru, 12 madde anket ve Modifiye Morisky Green testi kullanılarak, 1 Mart 2016-1 Ağustos 2016 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırma sonucunda ulaşılan bilgilerin istatistiksel analizleri IBM SPSS Statistics 22 (IBM SPSS, Türkiye) programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda araştırmaya katılan gönüllülerin çalışma ve kontrol grubunda diyabet hastalığına dair eğitim alma durumları değerlendirildiğinde, eğitim öncesi her iki grupta da hayır cevabı verenlerin oranı %64, eğitim sonrası çalışma grubunda evet cevabı oranı %100, kontrol grubunda evet cevabı verenlerin oranı % 56'dır. Diyabet hastalığına ilişkin yılda 1 defa yapılması gereken kontrolleri bilme durumu eğitim öncesi çalışma grubunda hayır cevabı oranı %80, eğitim sonrası ise evet cevabı oranı %100'dür. Modifiye Morisky-Green uyunc testi ilaç uyumu düzeylerindeki artış istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p=0,001; p

Amaç: Çalışmamızda, herhangi bir endikasyon nedeni ile kardiyoloji servisinde yatmış olan hastaların hastanede yatış döneminde kullanmış oldukları ilaçların retrospektif şekilde değerlendirilmesi ve olası medikasyon hatalarının belirlenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 2015 yılının son 3 ayında herhangi bir endikasyon nedeni ile Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Araştırma Hastanesi kardiyoloji servisinde yatmış ve e-reçeteleme yapılmış olan 65 hasta dahil edilmiştir. Hastaların demografik bilgileri, klinik bilgileri, kullanmakta olduğu/reçetelenmiş olan ilaç bilgileri ve biyokimyasal test sonuçları sadece elektronik hasta kayıtlarından ve/veya hasta dosyalarından edinilmiştir. İlaç etkileşimlerinin belirlenmesinde 'Micromedex' ilaç etkileşim aracı kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya yaş ortalaması 60,22 yıl (SS:15,24) ve %67,7’si erkek olan 65 hasta dahil edilmiştir. Hastalara yatışları süresince her birinde ortalama 7,49 ilaç bulunan toplam 202 reçete yazılmıştır. Aterosklerotik kardiyovasküler hastalığı olan 54 hastanın %96,3’ü aspirin, %61,1’i klopidogrel, %85,2’si beta blokör, %77,8’i ADEİ/ARB ve %83,3’ü statin kullanmaktaydı. İncelenmiş olan 267 reçetede toplam 1427 ilaç-ilaç etkileşimi tanımlanmıştır. Bunların %60,82’si orta dereceli; %38,89’u önemli ve %0,21’i kontrendike olarak sınıflandırılmıştır. 65 yaş ve üstündeki 26 hastanın 10’unda STOPP/START kriterleri ile uyumsuzluk bulunmuştur. Bu uyumsuzluk STOPP kriterine %31,57, START kriterine ise %68,43 oranında gözlenmiştir. Sonuçlar: Eczacıların kalp damar hastalarının tedavilerine katılımının olası medikasyon hatalarının önlenmesi yönünde olumlu sonuçları olacaktır.--------------------Aim: The aim of this study was to retrospectively evaluate the medications used by the patients who were hospitalized in the cardiology department due to any indications and to determine possible medication errors.Materials and Methods: The study included 65 patients who were hospitalized in Marmara University Pendik Training and Research Hospital Cardiology Department and e-prescribed for the last 3 months of 2015. The demographic data, clinical characteristics, drug information and biochemical test results of the patients were obtained from electronic patient records and/or patient records and recorded in the ‘Patient Profile Registration’ form. Drug interactions were checked using 'Micromedex' drug interaction tool.Results: 65 patients (age (SD) mean= 60,22 (15,24); 67,7% male) were included in the study. A total of 202 prescriptions (each containing 7,49 drugs) were written. Atherosclerotic cardiovascular disease was observed in %83,08 of the patients. Of the 54 patients with atherosclerotic cardiovascular disease, %96,3 were aspirin, %61,1 were clopidogrel, %85,2 were beta blocker, %77,8 were ADEI/ARBs, %83,3 was using statin. A total of 267 prescriptions were examined and a total of 1427 drug-drug interactions were defined. %60,82 were moderate; %38,89 were major and %0,21 was contraindicated. Ten out of 26 patients aged 65 and over were found not to comply with the STOPP/START criteria. Conclusion: Pharmacists input in the management of cardiovascular patients would have a positive impact on prevention of medication errors.

Amaç: Çalışmamızda, herhangi bir endikasyon nedeni ile kardiyoloji servisinde yatmış olan hastaların hastanede yatış döneminde kullanmış oldukları ilaçların retrospektif şekilde değerlendirilmesi ve olası medikasyon hatalarının belirlenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 2015 yılının son 3 ayında herhangi bir endikasyon nedeni ile Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Araştırma Hastanesi kardiyoloji servisinde yatmış ve e-reçeteleme yapılmış olan 65 hasta dahil edilmiştir. Hastaların demografik bilgileri, klinik bilgileri, kullanmakta olduğu/reçetelenmiş olan ilaç bilgileri ve biyokimyasal test sonuçları sadece elektronik hasta kayıtlarından ve/veya hasta dosyalarından edinilmiştir. İlaç etkileşimlerinin belirlenmesinde 'Micromedex' ilaç etkileşim aracı kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya yaş ortalaması 60,22 yıl (SS:15,24) ve %67,7'si erkek olan 65 hasta dahil edilmiştir. Hastalara yatışları süresince her birinde ortalama 7,49 ilaç bulunan toplam 202 reçete yazılmıştır. Aterosklerotik kardiyovasküler hastalığı olan 54 hastanın %96,3'ü aspirin, %61,1'i klopidogrel, %85,2'si beta blokör, %77,8'i ADEİ/ARB ve %83,3'ü statin kullanmaktaydı. İncelenmiş olan 267 reçetede toplam 1427 ilaç-ilaç etkileşimi tanımlanmıştır. Bunların %60,82'si orta dereceli; %38,89'u önemli ve %0,21'i kontrendike olarak sınıflandırılmıştır. 65 yaş ve üstündeki 26 hastanın 10'unda STOPP/START kriterleri ile uyumsuzluk bulunmuştur. Bu uyumsuzluk STOPP kriterine %31,57, START kriterine ise %68,43 oranında gözlenmiştir. Sonuçlar: Eczacıların kalp damar hastalarının tedavilerine katılımının olası medikasyon hatalarının önlenmesi yönünde olumlu sonuçları olacaktır. Anahtar Sözcükler: kalp damar hastalıkları; klinik eczacı; ilaç kullanım değerlendirmesi; ilaç-ilaç etkileşimi, STOPP/START kriterleri Aim: The aim of this study was to retrospectively evaluate the medications used by the patients who were hospitalized in the cardiology department due to any indications and to determine possible medication errors.Materials and Methods: The study included 65 patients who were hospitalized in Marmara University Pendik Training and Research Hospital Cardiology Department and e-prescribed for the last 3 months of 2015. The demographic data, clinical characteristics, drug information and biochemical test results of the patients were obtained from electronic patient records and/or patient records and recorded in the 'Patient Profile Registration' form. Drug interactions were checked using 'Micromedex' drug interaction tool.Results: 65 patients (age (SD) mean= 60,22 (15,24); 67,7% male) were included in the study. A total of 202 prescriptions (each containing 7,49 drugs) were written. Atherosclerotic cardiovascular disease was observed in %83,08 of the patients. Of the 54 patients with atherosclerotic cardiovascular disease, %96,3 were aspirin, %61,1 were clopidogrel, %85,2 were beta blocker, %77,8 were ADEI/ARBs, %83,3 was using statin. A total of 267 prescriptions were examined and a total of 1427 drug-drug interactions were defined. %60,82 were moderate; %38,89 were major and %0,21 was contraindicated. Ten out of 26 patients aged 65 and over were found not to comply with the STOPP/START criteria. Conclusion: Pharmacists input in the management of cardiovascular patients would have a positive impact on prevention of medication errors.Key Words: cardiovascular diseases; clinical pharmacist; drug use evaluation; drug-drug interactions; STOPP/START criteria 132

Kanser tüm Dünyada hızla yayılan, ölüm riski yüksek ve ülkemizde dolaşım sistemi hastalıklarından sonra en fazla ölüme sebep olan ikinci hastalıktır. Kanser tedavisinde cerrahi, radyoterapi ve/veya kemoterapi kullanılmaktadır. Cerrahi ve radyoterapi daha lokal bir alana uygulanabiliyorken kemoterapi sistemik etki sağlamaktadır. Kemoterapi tedavisinde kullanılan ilaçlar yüksek maliyetli ilaçlar olduğu için sağlığa ayrılan bütçede önemli bir yer tutmaktadır. Çalışmamız kemoterapide kullanılan ilaçlarda yarım doz imha maliyetlerini, maliyet tasarrufu sağlayarak kemoterapi ilaçlarına ayrılan gideri azaltmayı ve maksimum düzeyde ilaç, hasta ve çalışan güvenliğini hedeflemektedir. Çalışmamızda üç eğitim araştırma hastanesinin ilaçları ortak kemoterapi ilaç hazırlama cihazlarında hazırlanmaktadır. Hastane otomasyon programları üzerinden fatura edilen ilaç miktarları ve yarım doz ilaç imha miktarları raporlanmıştır. Excelde raporlar pivot tabloyla birleştirilerek analiz yapılmıştır. Hastanelerden ilaç hazırlama ünitesine görevlendirilen eczacılar, sorumlu eczacılar, hekimler ve hastane yönetimleriyle birlikte ortak çalışmalar ve takipler yapılmıştır. Hafta içerisinde patolojiye göre kemoterapi seanslarının rasyonel dağılımı, makul doz yuvarlaması yapılmış ve en önemli unsur da bir hastanede kalan yarım doz ilacın diğer hastane için kullanımı sağlanmış ve ilaç imhalarının önüne geçilerek gider azaltılmıştır. 18 aylık süreci kapsayan çalışmamızda imha maliyetlerinde yaklaşık 255.979,20 ₺ tutarında gider azalması gerçekleşmiştir. Çalışma yapılan merkezde ilaç hazırlama hizmetinin onkoloji alanında profesyonel, donanımlı eczacılar tarafından takibinin ve organizasyonun yapılmış olmasının, ilaç, hasta güvenliği ve düşük maliyet açısından olumlu sonuçlar verdiği görülmüştür. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde büyük kompleks onkoloji merkezleri kurulmasının mevcut uygulamada olan ssitemlerden daha etkin olacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelime: Kemoterapi, Antineoplastik, İmha, Maliyet Cancer incidence, rising rapidly in the World, carries a high mortality rate and causes the most deaths after cardiovascular diseases in our country. Surgery, radiotherapy and chemotherapy are different ways in which cancer is treated. While surgery and radiotherapy can be used in treatment of a local area, chemotherapy yields a systemic effect. Drugs used in chemotherapy treatment occupy an important place in the budget allocated to health, given their high costs. This study aims that reduce the half dose costs, reducing the chemotherapy drugs expense by the cost saving and drug, patient and employee safety in maximum level. In our work, drugs of three educational research hospitals are prepared in shared chemotherapy drug preparation devices. Drug amounts, invoiced through hospital automation programs, and the disposal cost of half dose drugs were reported. These reports were then consolidated into pivot tables in Excel and analyzed. Together with pharmacists assigned to drug preparation units by hospitals, authorized pharmacists, physicians and hospital managers studies and follow-up analyses were undertaken. Chemotherapy sessions on weekdays based on pathology reports were rationally distributed, reasonable dose rounding was conducted and most notably, half dose drugs left unused in hospitals were put to use in others, whereby drug disposals were prevented and costs were reduced. Throughout this work spanning across 18 months a cost reduction of approximately 255.979,20 TL was generated in the amount of disposal costs. This work observed that, at the center where this study was conducted, having well-equipped pharmacists specialized in the field of oncology serve in and watch drug preparation services yields positive results both in drug and patient safety as well as in reducing costs. It is suggested that establishing large-scale, complex oncology centers in major cities like Istanbul, Ankara, Izmir will prove to be more effective than existing systems.Anahtar Kelime: Kemoterapi, Antineoplastik, İmha, Maliyet 85

Diyabetli hastalar genel popülasyona göre daha fazla enfeksiyona eğilimlidirler ve bunlar arasında üriner enfeksiyonlara (ÜE) daha sık rastlanmaktadır. Bu çalışmada diyabet tanılı hastalardaki ÜE; kan ve idrar tahlillerinin parametreleri, hastaların demografik özellikleri, hastaların kullandığı ilaçlar bütüncül bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. 2015 yılının muhtelif aylarında İstanbul'da bulunan bir hastanenin uzman hekim/lerinin ÜE tanısını koyduğu ve idrar tahlili ile eczane ve/veya hastane elektronik sağlık verilerinden ÜE ve eşlik eden hastalıkları tespit edilen hasta verileri SPSS istatistik programı ile analiz edilmiştir. Tamamı diyabetik olan örneklemde ÜE görülme oranı %22 (Kadın: %32; Erkek: %3), örneklemin cinsiyete göre ÜE açısından farklı olduğu saptanmıştır. Hipertansiyonun, dislipidemi, miyalji, ASYE, Göğüs ve GİS hastalıkları, görülme sıklığı ÜE grupları arasında birbirinden farklı olmadığı saptanmıştır. ÜE gruplarının TSH, VitB12, serbest tiroksin, trigliserit, HBA1C, AKŞ, CRP, WBC açılarından birbirinden farklı olmadığı görülmüştür. ÜE olanlarda idrar lökosit ortalaması 4,4 iken olmayanlarda idrarda bulunan lökosit ortalama değeri 1,8 olarak saptanmıştır. ÜE grupların idrar lökositi ve idrar eritrositi açılarından birbirinden farklı oldukları saptanmıştır. ÜE görülenlerde insülin kullanma oranı %64 iken; ÜE görülmeyenlerde bu oranı %24 olarak saptanmıştır. ÜE görülenlerde OAD ve insülinin beraber kullanılma oranı %55 iken; ÜE görülmeyenler arasında sadece OAD ve insülinin beraber kullanma oranı %15 olarak saptanmıştır. İnsülin kullananlardaki ÜE görülme riski insülin kullanmayanların 3,6 katıdır (RR=3,6; p=0,001). OAD ve/veya insülin kullananlar arasında HBA1C ve CRP açısından grupların birbirinden farklı olduğu saptanmıştır. Enfeksiyon ilacı kullanımı cinsiyete göre anlamlı derecede farklılık göstermektedir. Siprofloksasin kullanımı kadınlarda %29 erkeklerde %3 olarak saptanmıştır. Çalışma diyabetik ÜE hastalarının ilaç kullanımı ve multimorbidite yönetiminde literatürle uyuşmayan yönlerinin olduğunu ortaya koymuştur. Klinik eczacının bu karmaşık ilaç kullanımını yeniden değerlendirmeye tabi tutmasının hastanın yararına olacağı düşünülmektedir.Anahtar Sözcükler: diyabet, multimorbidite, üriner enfeksiyon, polifarmasi The patients with diabetes are more vulnerable to infections compared with normal population and urinary tract infection (UTI) is more common infection type. In this study UTI, blood, urine sample parameters, the demographic data and medications of patients are analyzed holistically. The data of patients that were diagnosed as UTI by physician/s in nonspecific months of 2015 in İstanbul, which is urine sample that was provided by digital health data of hospital or pharmacy of patients was analyzed by SPSS statistic program. In the sample which all of it is diabetic, the UTI frequency was found 22% (32% female, 3% male), the sample differs in between UTI according to gender. There was no difference between UTI groups in frequency of hypertension, dyslipidemia, myalgia, lower respiratory tract infection, pulmonary and gastrointestinal diseases. There was no difference between UTI groups in TSH, VitB12, free T4, triglyceride, HBA1C, fast blood glucose, CRP, WBC results. The urine WBC was found 4.4 in UTI positive patients, and it was 1.8 that were UTI negative. It was found that urine WBC and RBC was different between groups. Insulin prescription rate was 64% in UTI positive group and it was 24% in UTI negative group. The OAD and insulin together prescription rate was 55% in UTI positive group, and it was only 15% in UTI negative group. The risk of UTI in insulin prescribed patients is 3.6 times more than non-insulin prescribed patients (RR=3.6; p=0,001). HBA1C and CRP levels were different between groups among OAD and/or insulin prescribed patients. The prescription of infection medications was significantly different among genders. Ciprofloxacin prescription frequency was 29% in female, and 3% in males. This study found that diabetic UTI patients differs from literature in medication and multimorbidity management. It is thought that it will be for benefit of patient to be evaluated by clinical pharmacist the complex medical drug prescription.Key Words: diabetes, multimorbidity, urinary tract infection, polypharmacy 118

Çalışmanın amacı, huzurevinde kalmakta olan tip 2 diyabet hastalarına eczacı tarafından verilen farmasötik bakım hizmetlerinin etkisinin değerlendirilmesi ve hastaların diyabetle-ilişkili yaşam kalitelerinin belirlenmesidir. Bu çalışma Darülacaze Kayışdağı Tesisi'nde bakım görmekte olan ve çalışma hakkında bilgilendirildikten sonra çalışmaya katılmayı kabul eden, en az bir aydır, bir veya daha çok sayıda antidiyabetik ilaç kullanmakta olan 39 tip 2 diyabet hastasını (n=39) kapsamaktadır. Prospektif tasarımdaki çalışmamızda, ilk görüşmede hastalardan alınan bilgiler doğrultusunda hasta profili kaydı oluşturulmuş, hastaların yaşam kalitesi, ilaç bilgi düzeyleri ölçülmüş, ilaç uyuncu çalışma başında ve sonunda Morisky Uyum Ölçeği ile belirlenmiş ve hastanın ilaç bakım ihtiyaçları değerlendirilmiştir. Ayrıca, hastalara toplam 3 ay boyunca her 15 günde bir eczacı tarafından sözlü ve yazılı hasta eğitimi verildi. Bu dönemde, her hastanın diyabet için aldığı ilaca özel hazırlanan hasta eğitim broşürleri kullanıldı. HbA1c, açlık kan glukozu, sistolik ve diyastolik kan basıncı gibi sürekli değişkenlerin başlangıç ve son ölçümleri arasındaki farkın önemi, eşleştirilmiş örnekler T-testi ile test edilirken, kategorik değişkenler için Ki-kare testi (McNemar) kullanılmıştır. Bu çalışmada yapılan farmasötik bakım programı, HbA1c ortalamasındaki anlamlı düşüş (p

Amaç: GheOP3S aracı (Community Ghent Older People's Prescriptions Community Pharmacy Screening) kullanarak yaşlı hastaların ilaçlarını incelemek ve potansiyel uygunsuz reçeteleme varlığı ile ilaç rejim karmaşıklığı arasındaki ilişkiyi tespit etmek.Gereç ve Yöntem: Bu kesitsel çalışma Aralık 2018 ve Nisan 2019 tarihleri arasında serbest eczanede yürütülmüştür. Herhangi bir nedenle eczaneye gelen ve en az bir ilaç kullanan yaşlı hastalar (>65 yaş) çalışmaya dahil edilmiştir. Eczacı tarafından GheOP3S aracı kullanılarak ilaç incelemesi yapılmıştır. İlaç rejim karmaşıklığı, İlaç Tedavi Rejim Karmaşıklık İndeksi'nin (İTKÖ) Türkçe versiyonu ile hesaplanmıştır.Bulgular: 158 hastanın ortalama yaşı 72,96±6,04 idi. %59,50'si (n=94) erkek idi. %81,60'ında polifarmasi gözlenmiştir. İTKÖ puanı medyan değeri 12,50' (7,00-19,60) dir. Çalışmaya dahil edilen 158 hastanın 132'sinde (%83,50) toplam 398 GheOP3S maddesi tespit edilmiştir. 119 hastada (%75,30) toplam 245 potansiyel uygunsuz ilaç reçetelemesi tespit edilmiştir. Daha fazla potansiyel uygunsuz ilaç sayısı daha yüksek İTKÖ puanıyla korele bulunmuştur (r=0,520, p8 hafta kullanımı` (n=57), en sık gözlenen potansiyel reçeteleme ihmali `osteoporoz için hastanın yüksek riske sahip olması (FRAX aracı kullanılarak belirlenen) ve kalsiyum/D vitamini takviyesi reçete edilmemesi` (n=25), en sık görünen ilaç-ilaç etkileşim tipi `herhangi bir antikolinerjik ilaç kombinasyonunun kullanımı` (n=43) olarak belirlenmiştir.Sonuç: Çalışmamızın sonucunda serbest eczanede potansiyel uygunsuz reçeteleme ile ilaç karmaşıklığı arasında ilişki olduğu görülmüştür.Anahtar Sözcükler: İlaç İnceleme, Yaşlı Hastalar, İlaç Karmaşıklığı Objective: To evaluate medications in elderly patients at community pharmacy setting by using Community Ghent Older People's Prescriptions Community Pharmacy Screening (GheOP3S) tool and examine the association between occurrence of potentially inappropriate prescribing (PIP) and medication regimen complexity.Methods: This cross sectional study was conducted between December 2018 and April 2019 in a community pharmacy setting. Elderly patients (>65 years old) who are regularly using at least one medication and admitted community pharmacies for any reasons were included. Clinical pharmacist led medication review was performed by using GheOP3S tool. Medication regimen complexity was calculated by using Turkish version of Medication regimen complexity index (MRCI).Results: 158 patients' mean age was 72.96±6.04 and 59.50% (n=94) was male. Polypharmacy was observed in 81.60%. The median MRCI scores was calculated as 12.50 (7.00-19.60). It was determined 398 GheOP3S items in 132 of 158 included patients (83.50%). Two hundred forty five PIPs were detected in 119 patients (%75.3). Higher number of PIPs was correlated with greater MRCI score. (r=0.520, p8 weeks use` (n=57), the most common potential prescribing omission (PPO) is `the patient has an elevated risk for osteoporosis (determined via FRAX tool) and is not prescribed calcium/Vitamin D supplementation` (n=25) and the most common type of drug-drug interaction is any combination of anticholinergic drug use (n=43).Conclusion: It is concluded that there is association between occurrence of PIP and medication regimen complexity in elderly patient at community pharmacy.üKey words: Medication review, Older Patients, Medication Complexity 95

ÖZET Bader, H (2019). Diyabetik Bilgi, Öz Bakım Etkinlikleri ve Türkiye'de Tip 2 Diyabetik Hastalarda İlaç Uyumu.Yeditepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Klinik Eczacılık AD, Yüksek lisans tezi, İstanbul.Bu çalışmanın amacı, (İstanbul) Türkiye'deki tip 2 diyabetik hastaların ilaç bağlılık ve öz bakım aktivitelerinin seviyesini ve eğitim düzeyi ve yaş gibi bazı demografik faktörlerin bunlara etkisini değerlendirmektir. 407 anket kağıt ve kalem formunda kendi kendine doldurma anketleri olarak uygulanmış ve 01 / Şubat / 2018 arasındaki dönemde bu eczanelerde reçetelerini dağıtan Tip 2 diyabetik hastalarla görüşmek üzere İstanbul genelinde 36 topluluk eczanesine dağıtılmıştır ve 31 / Ağustos / 2018. Katılımcı yaşlarına göre üç yaş grubuna ( 65 yaş) ve eğitim seviyelerine göre iki eğitim grubuna (düşük eğitim ve yüksek öğrenim) göre Diyabet Öz Bakım Aktiviteleri Ölçüm puanları hesaplanmış ve ilaç uyumu düzeyi de hesaplanmış ve öz bakım faaliyetleri ile ilaç uyumu ile hastanın yaşı ve eğitim düzeyi arasındaki ilişkiyi belirlemek için geriye dönük bir analiz yapılmıştır. Diyabetik hasta için öz bakım aktivitesi gün sayısının yaş azaldıkça anlamlı derecede arttığı bulundu. Ayrıca, eğitim seviyesi yüksek olan hastaların öz bakım faaliyetlerine, eğitim düzeyi düşük olanlardan daha fazla bağlı oldukları bulunmuştur. Uyumsuzluk derecesi, eğitim seviyesi arttıkça önemli ölçüde azaldı (P değeri < 0.01) ve yaş arttıkça önemli ölçüde arttı. 407 katılımcının yalnızca 33'ü hasta ilaçlarına tamamen bağlıydı, geri kalanı ise bir dereceye kadar bağlı değil olarak sınıflandırıldı.Anahtar Kelimeler: Öz Bakım Etkinlikleri, tedaviye bağlılık, Eğitim Düzeyi, istanbul-Türkiye. ABSTRACTBader, H (2019). Diabetic Knowledge, Self-Care Activities and Medication Adherence of Type 2 Diabetic Patients in Turkey. Yeditepe University, Institute of Health Science, Department of Clinical Pharmacy, MSc thesis, Istanbul.The aim of this study is to determine the level of medication adherence and self-care activities of type 2 diabetic patients from (Istanbul) Turkey, and assess the effect of some demographic factors like educational level and age on them. 407 questionnaires had been administered as self-completion questionnaires in paper and pencil form, and had been distributed over 36 community pharmacies throughout Istanbul to interview type 2 diabetic patients who come to dispense their prescriptions in these pharmacies in the period between 01/Feb/2018 and 31/Aug/2018. After dividing the participant according to their age into three age groups (65 years), and according to their educational level into two educational groups (lower education and higher education) The Diabetes Self-Care Activities Measure scores has been calculated and the medication adherence level also have been calculated, and a retrospective analysis was performed to determine the relation between the self-care activities and medication adherence with patient`s age and educational level. The number of days of Self-care activities for diabetic patient was found to be increased significantly as the age decreased. And it also has been found that patients with higher educational level tend to be more adherent to self-care activities than those of lower educational level. The degree of non-adherence decreased significantly as educational level increased (P value

Çalışmanın amacı, eczaneye gelip risk altında olduğu tespit edilen ve ilgili hekimlere yönlendirilen hastaların, ilaç uyumlarının belirlenmesi ve risk faktörlerinden olan BKİ yerine yağ oranının kullanılabilirliğinin incelenmesidir. Çalışmaya 127'si kadın, 6'sı erkek, 133 gönüllü katılmıştır. Gönüllü olabilme şartı 18 yaşından büyük ve önceden diyabet teşhisi almamış olmasıdır. Tip 2 Diyabet Risk Anketi (FINDRISK) ile diyabet riski değerlendirilmiştir. Kişinin bel çevresi ve Omron BF 511 cihazı ile kilo, kas-yağ değerleri ölçülmüş, BKİ'si hesaplanmıştır. Hastadan açlık kan şekeri (AKŞ), HbA1c, insülin direnci sonuçları istenmiştir. Kilolu kişilere diyetisyen diyet programı belirlemiştir. Diyabet riski yüksek çıkan gönüllüler doktora yönlendirilmiştir ve ilaç uyum durumu Morisky-Green İlaç Tedavisine Uyum Ölçeği ile ölçülmüştür. Elde edilen veriler SPSS 22.0 sürümü ile yapılmış, anlamlılık düzeyi olarak %95 güven aralığında 0,05 olarak kabul edilmiştir. Katılımcıların %94,74'si kadın, %5,26'sı erkektir ve yaş ortalaması; %44,36 kişisi 25-45 yaş, %45,87 kişisi 45-65 yaş aralığındadır. Katılımcıların %16,54'ü normal, %36,84'ü şişman ve%46,62'si obez olarak belirlenmiştir. Kan sonuçlarını getiren 74 kişiden 31 kişinin prediyabetik olduğu tespit edilmiştir. 31 kişinin ilk ve son BKİ değerlerine bakıldığında, anlamlı derecede düşme tespit edilmiştir (p

Bu çalışmada, montelukast sodyum içeren preparatları kullanan astım hastalarında uyuncun ölçülmesi amaçlanmıştır. Dünya sağlık örgütü (WHO), dünyadaki hastaların %1'inde astım hastalığı olduğunu ve her yıl 15 milyon astım hastasının öldüğünü bildirmektedir, WHO 2017 yılı verileri, 235 milyon insanın astım hastası olduğunu ortaya koymaktadır. Astım, genetik yatkınlığı olan insanlarda çeşitli çevresel alerjenler ve spesifik olmayan etkenlerle karşılaşma sonucu ortaya çıkan kronik inflamatuar bir solunum yolu hastalığıdır ve bireysel ve çevresel faktörler arasındaki etkileşim hastalığın ilerlemesinde rol oynamaktadır. Hastanın ilacı sağlık uzmanının tavsiyelerine göre kullanması, uyguladığı diyeti ve ilgili yaşam tarzı değişikliklerini içeren uyunç; hastalıkların tedavisinde önemli bir yer tutmaktadır. Hasta uyuncu; hastanın yaşı, eğitim düzeyi, ilaç alma konusundaki titizliği gibi bir çok faktörden etkilenmektedir ve uyuncun olmadığı durumlarda mortalite ve morbiditede artış görülmektedir. Uluslararası astım tedavisi kılavuzları astım hastalığındaki antiinflamatuar durumun tedavisi için inhale kortikosteroid kullanımını önermektedir. İnhale kortikosteroidler, bronşiyal astım tedavisinde etkili olmasına rağmen, orta ve yüksek doz inhale kortikosteroidlerin kronik uygulanması istenmeyen yan etkilerin meydana gelmesine neden olmaktadır. Bu nedenle inhale kortikosteroid dozunun en aza indirilmesi için alt solunum yollarına ulaşabilen ve periferik hava yolu işlevini geliştirebilen, astım tedavisi ve mevsimsel alerjilerde semptomları hafifletmek için kullanılan montelukast gibi lökotrien reseptör antagonistleri (LTRA) tedaviye eklenmektedir. Montelukast sodyumun oral kullanımının, kronik astım hastalarında iyi bir etkinlik ve güvenliğe sahip olduğu belirtilmiştir. Yaptığımız çalışmada, montelukast sodyum içeren preparatları kullanan, astım, KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı), mevsimsel alerjik rinit tanısı olan hastaların reçeteleri, TC Sosyal Güvenlik Kurumu Medula Provizyon Sistemi kullanılarak incelenmiştir. Çalışmamızda retrospektif olarak değerlendirilen 94 hastanın demografik incelenmesi yapılmış, hastaların montelukast sodyum ve salbutamol kullanımları değerlendirilmiştir. Yaptığımız çalışma ile çocuklarda uyunç sorunun diğer yaş gruplarına oranla daha fazla olduğu ve montelukast tedavisine uyunç göstermeyen hastaların astım ataklarını daha sık yaşaması sebebiyle salbutamol kullanımlarının arttığı görülmüştür. Çalışmamızda elde ettiğimiz sonuçlar astım tedavisinde uyuncun ve hasta takibinin önemini vurgular niteliktedir. Anahtar Kelimeler:Astım, Hasta Uyuncu, Klinik Eczacılık, Lökotrien, Montelukast. The aim of this study was to evaluate compliance in asthmatic patients using montelukast sodium containing preparations. The World Health Organization (WHO) reports that 1% of patients in the world suffer from asthma disease, 15 million of asthma patients die every year and 2017 data reveals that 235 million people are suffering from this disease. Asthma is a chronic inflammatory disease of respiratory system that occur as a result of exposure to various environmental allergens and nonspecific factors in people with genetic predisposition, and the interaction between individual and environmental factors plays a role in disease progression. Compliance which include patient's drug use habits according to the recommendations of the healthcare professional, patient's diet and relevant lifestyle changes; has an important role in the treatment of diseases. Compliance is affected by many factors such as patient's age, education level and the attention to drug use, and conditions with poor compliance cause an increase in mortality and morbidity. International guidelines for asthma management recommend the use of inhaled corticosteroids for the treatment of the anti-inflammatory condition in asthma. Although inhaled corticosteroids are effective in the treatment of bronchial asthma, chronic administration of intermediate and high doses of inhaled corticosteroids causes undesirable side effects. Therefore, leukotriene receptor antagonists (LTRA), such as montelukast, which can reach the lower airways, improve peripheral airway function and used to alleviate symptoms in the treatment of asthma and seasonal allergies, are added to the treatment to minimize inhaled corticosteroid dose. Oral use of montelukast sodium has been reported to have good efficacy and safety in patients with chronic asthma. In our study, prescriptions including montelukast sodium preparations were examined using the Medula Provision System in patients diagnosed with asthma, COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) and allergic rhinitis. Demographic examination of 94 patients were evaluated retrospectively and the use of salbutamol and montelukast sodium were evaluated. In our study, it was observed that children have more compliance problems than other age groups, and there was an increase in salbutamol use in the patients who are poorly adherent to montelukast treatment, due to the fact that they experience asthma attacks more frequently. The results that we obtained in our study, emphasize the importance of compliance and patient follow-up in asthma treatment.Key Words:Asthma, Clinical Pharmacy, Leukotrien, Montelukast, Patient Compliance. 48

Diyabet, komplikasyonlara açık ve prevelansı yüksek bir hastalıktır. Hastalık komplikasyon riskini azaltmak ve hastayı korumak için sağlık çalışanları ve hastaların sürekli eğitimi şarttır. Bu durumda hasta bilgilendirilmesi yönüyle eczacılar önemli rol üstlenmektedir. Bu çalışma 08.2017-11.2017 tarihleri arasında Şanlıurfa ilinde Şanlıurfa Eczacı Odası'nın onay ve desteğiyle eczane eczacılarına anket formu dolturtularak yapılmıştır. Eczane eczacılarına yöneltilen ankette eczanelerinin demografik özellikleri, klinik eczacılık/farmasötik bakım dersini alıp almamaları, lisans sonrası eğitimleri, hastalarının insülini doğru kullanıp kullanmadıklarına yönelik sorular sorulmuştur. Aynı zamanda eczacıların diyabet hakkındaki bilgilerini sorgulayabilmek adına ankette 15 adet soru sorulmuş doğru cevap toplanarak bir skor elde edilmesi düşünülmüştür. Ardından bu skor standardize edilmek amacıyla 100'lük puan türüne çevrilmiş ve eczacıların diyabet bilgisi düzeylerini ölçen ve 0 ile 100 arasında değişen bir puanlama elde edilmiştir. Sadece klinik eczacılık dersi alan, sadece farmasötik bakım dersi alan, her iki dersi de alan ve her iki dersi de almayan eczacıların diyabet bilgisi düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır (p>0,05). Ancak Sadece kilinik eczacılık dersi alan, sadece farmasötik bakım dersi alan, her iki dersi de alanların puanı her iki dersi almayanlardan daha yüksektir. İstatistiksel olarak farklılık saptanmamasının sebebi anketi yanıtlayan eczacı sayısının azlığı ve bu dersi hiç almayanların oranının %40,8 olması olarak yorumlanmaktadır. Eczacı en yakın sağlık danışmanı olarak kronik bir hastalık olan diyabet hastalarının bilgilendirmesini yapmalıdır. Sonuçlara göre de eczanesinde diyabet hastalarına bilgilendirmeyi yapan eczacıların yapmayanlara göre skoru daha yüksektir.Anahtar Kelimeler: diabetes mellitus, insulin, insülin kullanımı, klinik eczacılık, komplikasyonlar Diabetes is a disease that causes complications and has a high prevalence. To reduce the risk of disease complications and protect patients, it is essential to train health professionals continuously. Therefore, pharmacists must take important mission by informing patients. This study has carried out with the approval and support of the Şanlıurfa Chamber of Pharmacists in Şanlıurfa on 08.2017-11.2017. The questionnaire directed to pharmacy pharmacists asked questions about the demographic characteristics of pharmacies, whether they received clinical pharmacy / pharmaceutical care courses, post-graduate training, whether patients used insulin correctly or not. At the same time, in order to question the knowledge of pharmacists about diabetes, 15 questions were collected and the correct answer was collected. This score was then converted to a 100-point score to standardize and a score of between 0 and 100 was measured which measured the level of diabetic knowledge of pharmacists. There was no statistically significant difference between diabetic knowledge levels of pharmacists who had only clinical pharmacy course, who took only pharmaceutical care course and who took both courses and did not take both courses (p> 0.05). However, only those who take a course in pharmaceutical education, taking only a pharmaceutical care course, and who take both courses, are higher than those who do not take both courses. The reason for not being statistically different is that the number of pharmacists answering the questionnaire is low and the ratio of those who never take this course is 40.8%. The pharmacist should inform the diabetes patients who are a chronic illness as the closest health adviser. According to the results, the pharmacists who inform the diabetic patients at the pharmacy have a higher score than those who do not.Key Words: clinical pharmacy, complications, diabetes mellitus, insulin, use of insulin 102

D vitamini eksikliği özellikle yaşlılarda osteoporoz, çocuklarda raşitizme neden olmakla birlikte diyabetes mellitus, hipertansiyon, hiperkolesterolemi, astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), üst solunum yolları hastalıkları, çeşitli ağrı türleri ve dermatit gibi kronik ve akut hastalıkların gelişimine etki etmektedir. Dünya genelinde farklı popülasyonlarda D vitamini düzeyleri incelendiğinde özellikle kadın cinsiyette D vitamini eksikliğinin yüksek prevelanslı olduğu saptanmıştır. Bu çalışma Kdz. Ereğli bölgesinde Eczane Cansu'ya D vitamini eksikliği tanısıyla başvuran hastalar üzerinde yapılmıştır. Bu çalışmada D vitamini eksikliği olan hastaların sosyo-demogrofik özellikleri, yaşam tarzı alışkanlıkları, kronik ve akut hastalıkları ve kullanmakta oldukları vitamin ve mineraller saptanmış olup bu faktörlerin D vitamini eksikliğine etkileri tartışılmış ve literatürde yapılmış olan diğer çalışmalarla karşılaştırması yapılmıştır. Hastaların 25(OH)D değerleri Fazlı Erdoğan Aile Sağlık Merkezi' nde toplanan kan sonuçlarına göre tespit edilmiştir. 25(OH)D vitamin düzeyleri `ng/ml` olarak ölçülmüştür. Bu araştırma kesitsel nitelikte bir araştırmadır. Araştırmaya Şubat 2018-Haziran 2018 tarihleri arasında D vitamini eksikliği ile başvuran 260 hasta katılmıştır. Elde edilen ve değerlendirmeye alınan D vitamini eksikliğine sahip hasta sayısı 200' dür. Katılımcıların yaş ortalaması 47,46'dır. Araştırmaya katılan hastaların %84,5'i kadın, %15,5'i erkektir. Literatürde yapılmış olan diğer çalışmalarda olduğu gibi D vitamini eksikliğinin kadın cinsiyette belirgin olarak yüksek prevelanslı olduğu görülmüştür. Güneş ışığı maruziyeti, güneş kremi kullanma durumu, fiziksel aktivite durumu, yeme-içme alışkanlıkları gibi hayat tarzı alışkanlıkları ile D vitamini düzeyleri arasında bir ilişki saptanmamıştır Çalışmada en yaygın görülen kronik hastalık %32 sıklıkla görülen hipertansiyon; akut hastalık %62 sıklıkla görülen ÜSYE olmuştur. D vitamini eksikliğinin kronik ve akut hastalıkların gelişimindeki etkisi arasında ilişki saptanmamıştır. Sonuç olarak kadın cinsiyette D vitamini düzeylerinin çok düşük olduğu saptanıp bu konuda sağlık çalışanlarının halkı bilinçlendirmesi amaçlanmıştır. Lack of vitamin D, especially in the elderly causes osteoporosis, rickets in children, and affects the development of chronic and acute diseases such as diabetes mellitus, hypertension, hypercholesterolemia, asthma, chronic obstructive respiratory disease (COPD), upper respiratory tract diseases, various types of pain and dermatitis. When vitamin D levels were examined in different populations in the world, it was found that vitamin D deficiency was high prevalence especially in female gender. This study was performed on patients presenting with vitamin D deficiency who presented to the Pharmacy Cansu at Kdz. Ereğli region. In this study, the sociodemographic features, lifestyle habits, chronic and acute diseases of the patients with vitamin D deficiency and the vitamins and minerals they use were determined and the effects of these factors on vitamin D deficiency were discussed and compared with other studies in the literature. The 25 (OH) D values of the patients were determined according to the blood results collected at Fazlı Erdoğan Family Health Center. 25 (OH) vitamin D levels were measured as `ng / ml`.This is a cross-sectional study. This study was carried out on 260 patients with vitamin D deficiency admitted to Pharmacy Cansu in Kdz Ereğli region between February 2018 and June 2018. The number of patients with vitamin D deficiency which were obtained and evaluated was 200. The mean age of the participants was 47.46. 84.5% of the patients were female and 15.5% were male. As in other studies in the literature, vitamin D deficiency was significantly higher prevalence in female sex. There was no correlation between Sunlight exposure, use of sunscreen cream, physical activity status, eating habits and lifestyle habits with vitamin D levels. The most frequently seen common chronic disease in the study was hypertension w ith the 32% ; acute disease was URI , with 62% rate. There was no relationship between vitamin D deficiency and its effect on the development of chronic and acute diseases. As a result, it was determined that the levels of vitamin D in the female gender were very low and the aim of this study is to raise awareness among the health professionals and the public. 128

Artan yaşam süresiyle, osteoartrit dünya çapında yaygın bir sağlık problemidir. En sık görülen artrik şekli olup gittikçe önem kazanan hale gelmiştir. Bu hastalarda sürekli ağrı karakteristiktir ve ağrılı OA (Osteoartrit)'lı hastalar sıklıkla `alternatif` tedavi seçeneklerini denemeye teşebbüs ederler. Osteoartrit tedavisinde farmakolojik ve non farmakolojik birçok tedavi seçeneği vardır.Tıp bilimi hastayı korumak, yeniden sağlığına kavuşturmak ve acıdan kurtarmak için çalışır. Tüm bu hedeflere ulaşmak için ise ağrıyı tanımak gerekir. Ağrı hastaların doktora gitmesine neden olan en yaygın belirtidir. Ağrı ise vücudu korumayı ve dengeyi devam ettirmeyi hedefler. Ağrıyı bularak, konumlandırarak ve doku zedelendirmesini durdurarak bu işi yapar. Hastanın ağrı yakınmasının niteliği, zaman aralığı ve hassas bölgenin konumu teşhise yönelik önemli ipuçları verir. Fonksiyonel besinler sağlığımızın korunması ve geliştirilmesi açısından ilgi çeker hale gelmiştir. Temel besleyici özelliklerin ötesinde sağlığımıza olumlu katkıları olan besinlere fonksiyonel besin adı verilmektedir. Düzenli fonksiyonel besin olan Omega 3 ve Glukozamin tüketimi osteoperozun önlenmesinde etkili olduğu ve ağrı semptomlarının hafiflediği bilinmektedir. Çalışmamız toplamda 200 hasta ile çalışılmıştır. Fonksiyonel besin olan omega-3 ve glukozamin ağrı üzerinde etkisi hastalara görsel ağrı skalasında 1'den 10'a kadar değerlendirmesi istenilerek çalışmıiştır. Çalışma sonucunda omega-3 ve glukozamin kullanan hastalarda ağrıda anlamlı bir azalma olduğu gözlemlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Glukozamin, Omega-3, Osteoartrit, Osteoporoz By the increasing of lifetime, osteoarthritis is a worldwide health problem. It is the most common arctic pattern and has become increasingly important. Patients with OA (Osteoarthritis) often attempt to try alternative treatment options. There are many pharmacological and non-pharmacological treatment options in the treatment of osteoarthritis. Medical science aims to protect the patient, restore health and save it from pain. In order to achieve all these goals, it is necessary to recognize the pain. Pain is the most common symptom that causes patients to go to the doctor. However pain tries to protect and maintain the balance of body. Medical science carries out by finding the pain, positioning it and stopping the tissue damage. The nature of the patient's pain complaint, time interval, and location of the sensitive area show important clues to diagnosis. Nutraceuticals have become of interest in the protection and development of our health. Beyond basic nutritive properties, nutrients that are positive contributors to human health are called nutraceuticals. It is known that consumption of Omega-3 and Glucosamine, which are regular nutraceuticals, is effective in preventing osteoporosis and relieves pain symptoms. Our study was conducted with a total of 200 patients. The effect of omega-3 and glucosamine on pain was studied by asking patients to evaluate 1 to 10 on visual pain scale. As a result of the study, a significant decrease in pain was observed in patients using omega-3 and glucosamine.Key Words: Glucosamine, Omega-3, Osteoarthritis, Osteoporosis, 58

Kolorektal Kanser Hastalarında Endoglin Düzeyleri ile Enflamatuvar Mikroçevre İlişkisinin Araştırılması Kolorektal kanser (CRC) dünya çapında en yaygın görülen kanserlerden biridir ve kansere bağlı ölümlerin önde gelen nedenlerindendir. Tümörlerin sıklıkla kronik enflamasyon ortamında geliştiği ve tümör biyopsi örneklerinde enflamatuvar hücrelerin mevcut olduğu gözlemine dayanarak, enflamasyon ve kanser arasındaki nedensel bağlantı öne sürülmüştür. Epidemiyolojik çalışmalar, kronik enflamasyonun farklı kanser türlerine zemin hazırladığını ortaya çıkarmıştır. Kronik enflamasyonun kanser gelişimini destekleyebildiğini ve tümör kaynaklı enflamasyonun kartopu etkisi yaratarak tümör progresyonunu sürdürdüğünü gösteren çok sayıda kanıt bulunmaktadır. Bu tez çalışmasında kolorektal kanser tanısı almış olan hastalar ile sağlıklı gönülllülerin kan plazma örneklerinde, yaygın olarak bilinen enflamasyon belirteçlerinden olan sPLA2, cPLA2, NfκB, TGF-β1 düzeyleri ELISA (enzyme-linked immunosorbent assay) yöntemi ile ölçülmüş ve elde edilen bulgular, plazma Endoglin düzeyleri ile karşılaştırılmıştır. Tez çalışması kapsamında ayrıca, hasta ve kontrol gönüllülerden alınan kan örneklerinden daha önceki çalışmalarda izole edilmiş olan RNA örnekleri kullanılmış olup, söz konusu materyal ile endoglin ve PLA2 mRNA ekspresyon düzeylerinin analizleri Real-Time PCR yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmamızda kolorektal kanser grubu endoglin mRNA ekspresyonu ve PLA2 mRNA ekspresyonu düzeylerinin, kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek olduğu saptanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, kolorektal kanser grubu plazma endoglin, NfκB, TGF-β1 düzeylerinin, kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek olduğu saptanırken, cPLA2 ve sPLA2 düzeyleri incelendiğinde hasta ve kontrol grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Kolorektal kanser grubuna ait plazma endoglin düzeyleri ile TGF-β1, cPLA2, sPLA2 düzeyleri arasındaki korelasyon incelendiğinde; bu parametreler arasında istatiksel olarak anlamlı bir korelasyon bulunamamışken, plazma NFκB ile karşılaştırılması sonucunda, iki parametre arasında istatiksel olarak anlamlı pozitif korelasyon olduğu saptanmıştır. Çalışmanın sonuçları kolorektal kanserde hem plazma düzeyleri hem de gen ekspresyon düzeyleri ile ölçülen endoglin artışının enflamasyonla bağlantılı olabileceğini, dolayısıyla enflamasyon varlığının anjiyogenez ve neovaskülarizasyonu desteklediğini düşündürmektedir.Anahtar sözcükler: Endoglin, Kolorektal Kanser, NFκB, PLA2, TGF-β1 The Relationship Between Endoglin Levels and Inflammatory Microenvironment in Colorectal Cancer Patients Colorectal cancer (CRC) is one of the most common cancers worldwide and is one of the leading causes of cancer-related deaths. The causal link between inflammation and cancer has been proposed based on the observation that tumors often develop in a chronic inflammatory environment and that inflammatory cells are present in tumor biopsy specimens. Epidemiological studies have revealed that chronic inflammation provides a basis for different types of cancer. There is a great deal of evidence to suggest that chronic inflammation can support cancer development and that tumor-induced inflammation maintains tumor progression by creating a snowball effect. In this study, sPLA2, cPLA2, NfκB, TGF-β1 levels were measured by ELISA (enzyme-linked immunosorbent assay) in blood plasma samples of patients with colorectal cancer and healthy volunteers and the results were compared with plasma endoglin levels. In addition, RNA samples isolated in the previous studies from blood samples of patient and control volunteers were used, and endoglin and PLA2 mRNA expression levels were analyzed by Real-Time PCR. In this study, endoglin mRNA expression and PLA2 mRNA expression levels in colorectal cancer group were found significantly higher than in the control group. According to the results of the study, plasma endoglin, NfκB, TGF-β1 levels were found significantly higher in colorectal cancer group compared to control group, while there was no statistically significant difference in plasma cPLA2 and sPLA2 levels between colorectal cancer and control groups. There was no statistically significant correlation between endoglin plasma levels and TGF-β1, cPLA2, sPLA2 plasma levels of colorectal cancer patients group, while plasma NFκB levels was found statistically significant positive correlation with endoglin plasma levels. The results of the study suggest that the increase of endoglin determined by both plasma levels and gene expression levels in colorectal cancer may be associated with inflammation, and therefore the presence of inflammation promotes angiogenesis and neovascularization.Key words: Colorectal cancer, Endoglin, NFκB, PLA2, TGF-β1 101

Günümüzde akne vulgaris tanısı alan hastalar arasında isotretinoin kullanımı gittikçe artış göstermektedir. Bu çalışmaya isotretinoin tedavisi alan akne vulgaris tanılı eczaneye ilaçlarını temin etmeye gelmiş hastalar arasından seçilen 194 hasta dahil edilmiştir. Bu çalışma ile isotretinoin tedavisi alan hastaların klinik eczacı tarafından eğitimi ve hasta takibi ile hastaların tedavilerinin doğru planlanması amaçlanmıştır. Oral isotretinoin tedavisi gören 194 hastanın 52'sinde ilaç etkileşimi ve 2'sinde kontrendike durum tespit edilmiş ve eczacı tarafından hastaların doktorları ile birlikte gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Bu gibi istenmeyen durumların, ilaç etkileşimleri ve ilacın doğru kullanımı gibi bilgilerin klinik eczacı tarafından farkedilerek hasta eğitiminin sağlanmasının ve doktoru bilgilendirmesinin hastanın tedavi uyuncuna etkisinin büyük olduğu görüldü. Yine hasta eğitimi kapsamında tedavinin belirli bir süreç olması sebebiyle hastaların bu süreci eczacıların danışmanlığıyla en uyumlu şekilde geçirebileceği bilgileri verildi. Eczacılarından yeterli bilgi ve eğitim alan, tedavi süresince eczacılarına danışan hastaların tedavi başarı oranında artış görülerek klinik eczacıların isotretinoin tedavisi alan hastalarda önemli bir rolü olduğu görülmüştür. Çalışma sonunda tedavide hastanın öncelikle doktoru sonrasında eczacı tarafından eğitiminin yapılmasının tedavinin doğru yapılması ve hastanın uyuncunun sağlanmasında büyük öneme sahip olduğu görülmüştür. Hasta eğitimi ve takibinde multidisipliner ekibin içerisinde klinik eczacının bulunmasının etkili ve değerli olduğu anlaşılmıştır. Today, isotretinoin use is increasing among patients diagnosed with acne vulgaris. This study included 194 patients selected from patients who came to the pharmacy with the diagnosis of acne vulgaris on isotretinoin treatment. The aim of this study was to educate the patients who received isotretinoin treatment by clinical pharmacist and to plan the treatment of the patients with patient follow-up. Of the 194 patients receiving oral isotretinoin, 52 had drug interactions and 2 had contraindicated conditions, and the pharmacist made the necessary arrangements with the doctors of the patients. It was observed that such adverse events, drug interactions and correct use of the drug were recognized by the clinical pharmacist, and the provision of patient education and informing the doctor had a significant effect on the compliance of the patient. In the context of patient education, because the treatment was a specific process, the patients were informed that they could pass this process in the most compatible way with the pharmacist's counseling. The success rate of the patients who received adequate information and training from pharmacists and who consulted the pharmacists during the treatment was increased and clinical pharmacists played an important role in patients receiving isotretinoin treatment. At the end of the study, it was found that the training of the patient first by the doctor and then by the pharmacist makes great importance in ensuring the correct treatment and ensuring the compliance of the patient. It was understood that the presence of a clinical pharmacist in the multidisciplinary team was effective and valuable in patient education and follow-up.

Vitamin ve mineral takviyeleri belli hastalıklarda tedavi, önlem veya immun sistemi için desteklemek amacıyla kullanılan mikro besinlerdir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda, vitamin ve mineral eksikliği veya fazlalığının fizyolojik olarak bazı hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olduğu görülmüştür. Bu eksikliklerin yeterli dozda takviyesi yapılarak giderilmesi, hastalıkların önlenmesi ve hastanın iyileşmesinde çok büyük önem taşımaktadır. Vitamin ve minerallerin yanı sıra çocukların zeka, beden gelişimi ve bağışıklık sistemine katkısı açısından balık yağının önemi büyüktür. Besin takviyesi olarak önerilen ve kullanılan birçok çeşit balık yağı bulunmaktadır. Ancak önemli olan omega 3'ün içeriğini belirleyen en önemli yağ asitlerinden EPA ve DHA'nın mutlaka dışardan alınması gerekir. Çünkü vücut tarafından sentezlenemedikleri için elzem yağ asitleri olarak adlandırılırlar. Çocuklarda EPA veya DHA içeriği artan beslenme alışkanlığının fiziksel veya zihinsel işlev veya diğer sağlık sorunlarına fayda sağladığı yapılan çalışmalarla desteklenmiştir. Çalışmamızda sadece omega 3 balık yağı takviyesi kullanan çocuk hastaların, sadece multivitamin şurup takviyesi kullanan çocuk hastalara oranla hasta olma sıklığının değerlendirilmesi ve buna istinaden pediatrik hasta gruplarının bağışıklık sistemine olan etkisinin karşılaştırılıp liste halinde değerlendirilmesini içermektedir. Çalışma İstanbul'da bir semt eczanesinde 2 gruba ayrılmış 4-12 yaş çocuklarla gerçekleştirildi. Bir gruba sadece balık yağı, diğer gruba ise multivitamin mineral verilmiştir. Katılımcıların virütik veya bakteriyal hastalık geçirip geçirmedikleri, eğer geçirdiler ise hasta oluş sıklıkları omega 3 kullanan grupla multivitamin kullanan grup karşılaştırılmış veriler kikare testine göre analiz edilip, anlamılık p.05).Anahtar Kelimeler: Omega 3 yağ asitleri, EPA-DHA, Multivitamin Mineral,Bağışıklık, Enfeksiyon, Beslenme Vitamins and mineral supplements are micronutrients used to treat, prevent or support the immune system in certain diseases. In recent studies, it has been observed that deficiency or excess of vitamins and minerals cause physiological diseases. Elimination of these deficiencies by adequate dosing is of great importance in preventing diseases and healing of patients. In addition to vitamins and minerals, fish oil is of great importance in terms of children's intelligence, body development and contribution to the immune system. There are many types of fish oil recommended and used as a dietary supplement. However, it is important to determine the content of omega 3 of the most important fatty acids EPA and DHA must be taken from outside. Because they cannot be synthesized by the body, they are called essential fatty acids. EPA or DHA content in children has been supported by studies that increase nutritional habits benefit physical or mental function or other health problems. In our study, the incidence of pediatric patients using only omega 3 fish oil supplementation compared to pediatric patients using multivitamin syrup supplementation and the comparison of the effect of pediatric patient groups on the immune system were evaluated. The study was conducted between December 2018 - June 2019 in a district pharmacy in Gültepe region in two groups consisting of children aged 4 to 12 years. Whether the participants had viral or bacterial disease, and if they did, the incidence of patients were analyzed using omega 3 group and multivitamin group. There was no statistically significant difference between the distribution of frequency of being sick in December and June of pediatric patients using fish oil supplement and multivitamin syrup (p> .05).Key Words: Omega 3 fatty acids, EPA-DHA, Multivitamin Mineral, Immunity,Infection, Nutrition 107

Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ'ler), romatoid artrit, osteoartrit ve gut gibi hastalıklarda hastaların tedavisinin yanında, hastaların ağrılarını hafifletmek için de sıklıkla kullanılmaktadır. Çok sayıda araştırma NSAİİ'lerin antihipertansif ilaçların etkinliğini azalttığına ve önceden var olan hipertansiyonu artırdığına ya da bireyleri böbrek fonksiyon bozukluğu yoluyla yüksek tansiyon geliştirmeye eğilimli hale getirdiğine dair kanıtlar ortaya koymaktadır. Buçalışmada, metoprolol kullanmakta olan hastalara eş zamanlı olarak NSAİİ reçete edilmesinin tespiti ve bu sebeple oluşabilecek ilaç etkileşimlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Antihipertansif ilaç kullanan hastalarda NSAİİ kullanımının asgari düzeyde tutulması ve hipertansiyonun kontrolünde ilaç etkileşimleri açısından dikkatli olunması gerektiği bilinmektedir. Ancak, çalışmamızda2015 ve 2019 yıllarına ait verilere göre 50 yaşın üzerinde ve metoprolol kullanmakta olan hastalar ile 1 yılda adına 5'ten fazla reçete düzenlenen ve metoprolol kullanmakta olan hastaların tedavilerine NSAİİ eklendiği belirlenmiştir. Çalışmamız hipertansiyonun kontrolünde özellikle yaşlılarda ilaç etkileşimleri ve polifarmasinin önemini vurgular niteliktedir.Anahtar Kelimeler: Metoprolol, Steroid Olmayan Anti-inflamatuar İlaçlar(NSAİİ'ler), Hipertansiyon, İlaç etkileşimleri. Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) are often used to alleviate patients' pain as well as treating patients in diseases such as rheumatoid arthritis, osteoarthritis and gout. Numerous studies reveal evidence that NSAIDs reduce the efficacy of antihypertensive drugs and increase pre-existing hypertension, or make individuals prone to develop hypertension through renal dysfunction.The aim of this study was to determine the prescription of NSAIDs simultaneously in patients receiving metoprolol and to evaluate the possible drug interactions.It is known that NSAID use should be kept to a minimum in patients taking antihypertensive drugs and caution should be performed in terms of drug interactions in the control of hypertension.However, in our study, according to the data from 2015 and 2019, it was determined that NSAIDs were added to the treatment of patients over 50 years of age who were already using metoprolol and those who were prescribed more than 5 prescriptions in a year and who were already using metoprolol. Our study emphasizes the importance of drug interactions and polypharmacy in the control of hypertension, especially in the elderly.Key Words: Metoprolol, Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs),Hypertension, Drug interactions. 66

Ülkemizde dünyadakinin aksine yeniden kullanım potansiyeli olan ilaçların ne yapılacağı hakkında bir düzenleme henüz yoktur. Kontrolsüz yürütülen ilaç toplama faaliyetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesi için literatür ve mevzuat eksikliğinin olması ve ilgili konuda literatüre katkı amacıyla bu anket çalışmasına ihtiyaç duyulmuştur.Katılımcı eczacıların yaş ortalamasının 36,1±9,8 olduğu; %63'ünün erkek %37'sinin kadın olduğu; %65'inin İstanbul'da %35'inin İstanbul dışında mesleğini icra ettiği;13±9,1 yıl mesleki tecrübeye sahip olduğu ve bunun cinsiyete göre birbirinden farklı olduğu saptanmıştır.Kullanılmayan ilaçların toplanmasını organize edecek olan bir organizasyona destek verenler hem maddi hem de bizatihi destek verme isteğindedir. Eczanelerde miadı dolduğu için imha edilen ilaçlar nedeniyle yıllık ortalama 3397 TL mali kaybın olduğu,eczanelerde aylık ortalama 17kutu (561 TL) ilaç unutulduğu; evlerinde kullanılmayan ilaç sayısı ortalama 10,1±7,76 kutu; kullanımı bırakılan 6,2±6,11 (198±315,6 TL)kutu;miadı dolan ortalama kutu sayısının 2,9±4,67 olduğu, eczacıların %70'inin miadı dolan ilaçları kullandığı tespit edilmiştir.Eczacıların %68'inin bağış/hibe ilaç kabul ettiğini belirtmişken; %83'üne en az bir kere ilaç bağışının yapıldığıancak %92'sinin ceza almaktan çekindiği anlaşılmıştır.Son bir senede eczacı/eczanelerin miadı dolduğu için imha ettiği ilaçların kutu sayısıgruplara göre sırasıyla şu şekilde olmuştur: Antihipertansif, Antibiyotik, Analjezik, Antidepresan-antipsikotik, Diyabet ilaçları ilk 4 grup olup bunlarınçalışmanın %62'sini oluşturduğu saptanmıştır.Şu anda eczanenizde mevcut olan ve hastaların iade/bağış/hibe etmiş olduğu ilk üç grup ilacın etken maddesi/maddeleri sorusuna cevap olarak da toplamda 131 (53 farklı) etken madde belirtilmiştir.Sonuç olarak çalışmamız ilaç israfının büyük boyutlarda olduğunu ve eczacıların bu israfı azaltmak için maddi ve manevi destek vermeye hazır olduğunu göstermiştir. Kullanılmayan ilaçların tekrar ekonomiye kazandırılması organizasyonlarından uzak kalan eczacıların buna sebep olarak en fazla yürürlükteki mevzuatlardan şikayetçi oldukları görülmüştür.Anahtar Sözcükler:farmako-ekonomi,ilaçbağışı, eczanelerdeki ilaç israfı There is not any policy about what to do with the medicines that have the potential to be reused, opposite to the World. This survey was needed because of lacking literature which will decrease the waste of medicine for the process of gathering the medicines by the people who are not professional. It was found that the mean age of the pharmacist that took place in the survey was 36,1±9,8; 63% of them was male, while 37% was female; 65% of them were working İstanbul, while 35% were working out of İstanbul; mean years of working was 13±9,1 and this was different between genders. In other words, the pharmacists that give the medicines to an organization to gather the medicines support this process both financially and personally. The pharmacists have mean money waste per year 3397 TL and 17 (561 TL) boxes of medicines is forgotten in pharmacies per month. The mean boxes of the medicines that are not used at home is 10,1±7,76, the given up medicine at home is 6,2±6,1 the mean of the medicine boxes that have the expiration date were 2,9±4,67. 70% of the pharmacists use the medicines that reached the expiration date. 68% of the pharmacists accept charity medicine and 83% of them had at least once a charity medicine but 92% of them were afraid of being charged by healthauthorities. Because of reaching the expiration date, the extirpated medicine box number during the last year was respectively; antihypertensives, antibiotics, analgesics, antidepressants- antipsychotic, diabetes mellitus were the first 4 groups and formed 62 % of the study. The answer of the mostly taken 3 groups of medicine as charity in the pharmacies were 131 active ingredients and 53 of them were different. As a conclusion our research found that medicine waste is too much and the pharmacists are ready to decrease this waste both financially and personally. The reason for pharmacists not to take place in organizations that design the reuse of the medicines is mostly the laws.Key Words: pharmaco-economy, charity medicine, drug waste in pharmacies 108

Artan yaş ile birlikte, kronik hastalıkların prevalansı yaşlı bireylerde artmaktadır. Bu durum, yaşlılarda polifarmasiye neden olmakta ve böylece uygunsuz ilaç kullanımı (UİK) oranını yükseltmektedir. Yaşlılarda UİK durumunu azaltmak için dünya genelinde bir takım programlar/kriterler oluşturulmuştur. Bu uygulamalar arasında en fazla kullanılanlardan biri Beers Kriterleri'dir. Yaptığımız bu çalışmada, Amerikan Geriatri Derneği tarafından 2015 yılında güncellenen Beers Kriterleri ile 65 yaş ve üzerindeki hasta grubunda polifarmasi sıklığı ve UİK'nın değerlendirilmesi amaçlanmıştır. İstanbul Anadolu Yakası'ndaki semt eczanesine gelen 65 yaş ve üzerindeki hastalar polifarmasi ve kullanılan ilaçların uygunluk durumları açısından 2015 Beers Kriterleri'ne göre randomize ve retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, hastaların demografik özellikleri, tanıdan bağımsız olarak potansiyel UİK, tanıya bağlı olarak potansiyel UİK, yaşlı hastalarda dikkatli kullanılması gereken ilaç grupları, yaşlı yetişkinlerde önlenilmesi gereken potansiyel ilaç-ilaç etkileşimleri gibi kriterler istatistiksel olarak incelenmiştir. Çalışma kapsamında 65 yaş ve üzerinde toplam 201 hastaya erişilmiştir. Hastaların 101'i (%50,3) kadın ve 100'ü (%49,7) erkektir. Yaş ortalaması kadınlarda 75,5 iken bu oran erkeklerde 74,7 dir. Hastaların kronik hastalıklar için kullandıkları ilaç sayısı ortalama 3,75±2,08 olarak saptanmıştır. Çalışmada istatistiksel olarak koralasyon ve fark analizleri detaylandırılmıştır. Bunlar arasında göze çarpan veriler; bütün çalışma toplam uygunsuzluk sayısının; Beers Kriterleri'ne göre uygunsuzluk varlığı ile pozitif yönde güçlü derecede (r=0,793; p=0,001) ilişkili olduğu ve Beers Kriterleri'ne göre etkileşim varlığının bütün çalışma toplam uygunsuzluk sayısı ile pozitif yönde orta derecede (r=0,263; p=0,001) ilişkili olduğu ve bu ilişkilerin istatistiksel olarak anlamlı olduğudur. Sonuç olarak, bu çalışmada 65 yaş ve üzerindeki hastaların büyük çoğunluğuna kronik hastalıkların eşlik ettiği, yaş ve kronik hastalık sayısı ile polifarmasi sıklığının arttığı görülmüştür. Polifarmasi; ilaç yan etkisi görülmesine ve uygunsuz ilaç kullanımı sıklığının artmasına sebep olmuştur. The prevalence of chronic diseases increases in older individuals with increasing age. This causes polypharmacy in the elderly and thus increases the rate of inappropriate drug use (IDU). A number of programs / criteria have been established around the world to reduce the IDU status in the elderly patients. One of the most widely used among these applications is `The Beers criteria`. In this study, we aimed to evaluate the prevalence of polypharmacy and IDU in patients aged 65 years and older with the Beers criteria updated by the American Geriatrics Association in 2015. Patients who were 65 years or older at the pharmacy on the Anatolian side of Istanbul were randomly and retrospectively evaluated according to the 2015 Beers Criteria for polypharmacy and the suitability of the drugs used. In this context, Criteria such as demographic characteristics of patients, potential IDU independent of diagnosis, potential IDU depending on diagnosis, groups of drugs that should be used with caution in elderly patients, and potential drug-drug interactions that should be prevented in elderly adults were statistically analyzed. A total of 201 patients aged 65 years and over were reached. 101 (50.3%) of the patients were female and 100 (49.7%) were male. The mean age was 75.5 years for women and 74.7 years for men. The mean number of drugs used for chronic diseases was 3.75 ± 2.08. In the study, statistical correlation and difference analysis were detailed. These include outstanding data; the total number of nonconformities in the whole study; According to the Beers Criteria, the presence of nonconformity was positively correlated (r = 0.793; p = 0.001) and the presence of interaction according to the Beers Criteria was moderately correlated (r = 0.263; p = 0.001). and that these relationships were statistically significant. This study was concluded that, the majority of patients aged 65 years and over were accompanied by chronic diseases and the number of age and chronic diseases and the frequency of polypharmacy were increased. Polypharmacy has caused drug side effects and increased incidence of inappropriate drug use. 71

Bu prospektif çalışmada kolistin vadi ve tepe konsantrasyonları ölçülerek, hastalarda akut böbrek yetmezliği gelişme insidansının ve bunu etkileyeceği öngörülen parametrelerin, nefrotoksisite gelişimi ile olan ilişkilerinin değerlendirilmesi amacıyla, 26 Nisan 2017 ile 18 Ekim 2017 tarihleri arasında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım Ünitelerinde yatan, en az 3 gün süreyle intravenöz kolistin tedavisi alan 30 hastanın verileri değerlendirilmiştir. Kolistin tedavisinin 3. gününden sonra her hastadan kolistin verilmeden 10 dk önce (vadi düzeyi) ve infüzyon tamamlandıktan 30 dk sonra (tepe düzeyi) 5'er mL olarak alınan kan örnekleri santrifüjlenerek analiz yapılana kadar -80 °C'de saklanmıştır. Vadi ve tepe düzeyleri sıvı kromatografisi tandem kütle spektrometresiyle tespit edilmiştir. Tedavinin 7. gününde nefrotoksisite gelişen hastaların ortama±ss kolistin vadi düzeyinin 14,50±7,23 μg/mL, tepe düzeyinin ise 45,30±21,04 mg/L olduğu ve tedavi sonunda bu düzeylerin sırasıyla 17,27±2,84 mg/L ve 52,33±27,70 mg/L olduğu saptanmıştır (p>0,05). Kolistin kullanımına başlandıktan sonra nefrotoksisite gelişmeye başlamasına rağmen (7 gün sonra %33, tedavinin sonunda %40), kolistin vadi ve tepe düzeylerinin nefrotoksisite gelişimi üzerine anlamlı bir etkisinin olmadığı saptanmıştır (sırasıyla p=0,483; p=0,695). Nefrotoksisite gelişen hastalarda günlük (227±67,17 mg; p=0,564) ve kümülatif kolistin dozları (1590±600,833 mg; p=0,682) daha yüksek bulunsa da bu farkın anlamlı olmadığı görülmüştür. Bu çalışmada, nefrotoksisite gelişmesine eşlik eden diğer faktörlerin etkisi saptanmamış olsa da direnç gelişimi ve toksisite açısından kolistinin akılcı kullanımı göz önünde tutulmalıdır. To evaluate the influence of the parameters predicted to develop nephrotoxiciy and the incidence of acute renal failure on the development of nephrotoxicity 30 patients who underwent intravenous colistin therapy for at least 3 days between 26 April 2017 and 18 October 2017 in medical intensive care units of Hacettepe University Hospitals were included in this prospective study. After the third day of colistin therapy, the blood samples of 5 mL from each patient were drawn 10 minutes before colistin administration (trough level) and 30 minutes after the end of infusion (peak level). Samples were centrifuged and stored at -80 °C until analyzed. Concentrations were determined by liquid chromatography tandem mass spectrometry. On day 7, the mean±sd plasma trough and peak concentrations of patients with nephrotoxicity were 14.50±7.23 mg/L and 45.30±21.04 μg/mL, respectively and they were respectively 17.27±2.84 mg/L and 52.33±27.70 mg/L in patients without nephrotoxicity (p>0.05). Although nephrotoxicity was determined with colistin usage (after 7 days 33%, at the end of treatment 40%), the influence of trough and peak levels were not statistically significant on the development of nephrotoxicity (respectively p=0.483; p=0.695). It was found that daily (227±67.17 mg; p=0.564) and cumulative colistin doses (1590±600.833 mg; p=0.682) were higher in patients with nephrotoxicity, although this was not statistically significant. Eventhough the influence of factors on colistin toxicity was not detected in this study, in terms of colistin resistance and toxicity, rational use of colistin should be considered. 76

Tip 2 diyabet tüm dünyada hızla artan ve başka metabolik hastalıklara yol açabilen ciddi bir rahatsızlıktır. Çalışmamızda diyabet risk anketi kullanılarak katılımcıların Tip 2 diyabet hastası olma ihtimali değerlendirilmesi amaçlandı. Çalışmamız, Mart 2019 ayı boyunca, Zeytinburnu İlçesi'nde yaşayan 500 katılımcıya (E=223'ü (%44.6); K=277'si (%55.4)) Türk Diyabet Cemiyeti tarafından hazırlanan ve valide bir anket olan Diyabet Risk Anketi uygulanmıştır. İstatistiksel analizler SPSS versiyon 16 programında yapıldı.Veriler ortalama,standart sapma ve yüzde (%) olarak verildi. Bu açıdan verilerin dağılımının normalitesi Shapiro-Wilk testiyle belirlendi. Normal dağılım gösteren veriler parametrik, normal dağılım göstermeyen veriler ise nonparametrik testler ile değerlendirildi. Kadınların ölçek toplam puanları, erkeklerin ölçek toplam puanlarından istatistiksel olarak anlamlı şekilde düşüktür (p