Search

Bizler yaklaşık yarım asırdır, Ekoloji ve eksik ekolojik yaklaşımı, doğanın korunamamasının ne gibi sorunlarla insanoğlunu karşı karşıya getireceğini, çeşitli vesilelerle anlatıyor; yazıyor ve tartışıyoruz. Örneğin hammadde ve yenilenemeyen kaynaklardaki azalmanın yol açacağı sorunların olmaması ve çözüm stratejilerinin neler olabileceğine yanıt aramaya çalışıyoruz. Doğanın ve doğal varlıklarımızın tükenmesinin bir numaralı sorumlusu kendisidir. İnsanın doymak bilmez egosunu tatmin için neler yapması ve neler yapmaması gerektiğine kafa yoruyoruz. Örneğin yoğun ve kontrolsüz kullanılan pestisitlerin nasıl ekolojik sistemleri yaşanamaz hale getirdiğini; atık gazlardan kaynaklanan hava ve su kirliliğinin önüne geçilmesi için neler yapılması gerektiği üzerinde duruyoruz. Tüm ekolojik sorunların kaynağında insanoğlunun yattığını artık duymayan kalmadı. Birçok çevre odaklı sorunun, ekolojik düşünce ve davranışın küresel anlamda yaygınlaşmamasından kaynaklandığını, dünyanın çevre savaşlarına doğru yol aldığını bilmeyen kalmadı. Oysa bu savaşların galibi olmayacağını ve sonunda top yekun yedinci küresel yok oluşa doğru hızla ilerlendiğini görmemek için, iklim değişikliği, küresel ısınma, atık üretimi, biyolojik kaynakların tükenişi, su sorunu, toprak erozyonu, ormansızlaştırma, orman yangınları, çöp yığınları, doğal alanlara atılan boş pestisit kutuları ve nüfus yoğunluğu en temel sorunlar olarak karşımızda duruyor. Bunların çözümü için atılan Stockholm, Rio, Johannesburg, Kyoto, Paris ve en son Glasgow gibi küresel çözüm odaklı çevre korumaya yönelik antlaşma, doruk ve sözleşmelerin çoğuna taraf olan ülkemiz, şimdi de Avrupa’nın Bir Numaralı Çöplüğü olma yolunda adım adım ilerliyor.

Five important world bird lists were analyzed and compared. Since the Boyd et al. and Cornell University world bird counts are identical to Clement's et al. values, the first two are not evaluated here. The analysis of HBW's world bird count has in the highest values, showing 6,648 for Passeres (P) and 4,487 for Nonpasseres (NP), totaling 11,135. The world bird count values according to Gill et. al. totals 10,714 (i.e., P 6,380 and for NP 4,334) whereas Clements's et al. states total of 10,930(for P 6,518 and for NP 4,412). It was also found that in the NP some bird families, (such as Sarothruridae, Bucorvidae and Psittaculidae) are not listed HBW's World Bird List, while they are listed both in Clement's and Gill's World Bird List. The families Cettiidae, Erythrocercidae, and Hyliidae (in P), are given in Gill's World Bird List, but not in Clement's and HBW's. The families Tichodromidae and Icteriidae are not included in HBW's World Bird List, but are included in the others. The family Platylophidae is not included in Gill's World Bird List, but is included in the others. The family Oxyruncidae is included in HBW's World Bird List, but not in the others. The family Sylvidae has been split into two families namely, in Gill's List, Sylvidae and Paradoxornithidae, in Gill’s World Bird List. The family Paradoxornithidae is not listed both in Clement's or and in HBW's. The family Pellorneidae was listed in Gill's World Bird List as two families (i.e.,Pellorneidae and Alcippeidae).

Onursal Genel Başkanımız Sayın Yunus Ensari’nin 104. Yaş Günü Kutlaması Sınırda Bir Karbon Dengesi Ayarlama Mekanizması Kuran Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin Taslak Yönetmenliği ve EKO İKLİM Zirvesi

Ahlat Sazlığı’nda 21 takım altında yer alan 58 familya içinde 105 Nonpasseres ve 82 Passeres olmak üzere toplam 187 kuş türü ve bir alttürü bulunmaktadır. Bu türlerden 61’i yerli, 86’sı yaz ziyaretçisi, 11’i kış ziyaretçisi ve 29’u transit göçer statüsündedir. IUCN kriterlerine göre alandaki kuş türlerinin statüleri EN: 2, VU: 4, NT: 9, LC: 172 Bern Kriterlerine göre 132 tür Ek Liste II, 45 tür Ek Liste III ve 10 tür liste kapsamı dışında kalmaktadır. CITES değerlendirmesine göre 27 tür Ek Liste II içinde yer alırken, 160 tür ise liste kapsamı dışında kalmaktadır. Koruma çabalarına rağmen, geçmişten günümüze Ahlat Sazlığı’nın ekolojik manejman ve koruma çalışmaları göz önüne alındığında, bölgenin karşı karşıya bulunduğu tehditleri; a- habitat karakterinin zayıflaması, b-habitatın daralması ve c-habitatın kaybı olarak üç ana başlık altında toparlamak mümkündür. Ahlat Sazlığı’nın Yönetim Planı 2020 yılında yapılmış ve alan Kesin Korunacak Hassas Alan olarak ilan edilmiştir.

In this study, 540 feces samples taken from a total of 22 bird species, including transit migrant, winter visitor, migratory, and resident bird species, in Lake Van basin were examined by real-time polymerase chain reaction (RT-PCR) with respect to the Newcastle disease virus (NDV). All of the feces samples were cultured in specific pathogen-free embryonated chicken eggs (ECEs) for NDV isolation. The NDV isolates were analyzed for virulent fusion (F) protein by RT reverse transcription PCR (RRT-PCR). Of the 540 examined feces samples, 28 (5.18%) were found to be positive by RT-PCR. The same samples were cultured in ECEs and, of those, 9 (1.66%) were positive for NDV isolations. Of the isolates, 7 were obtained from the migrant waterfowls Phoenicopterus ruber, Anas clypeata, Aythya ferina, and Aythya fuligula and 2 were from the resident species Columba livia. The RRT-PCR F protein was determined in 1 isolate belonging to Aythya ferina; this strain was typed as mesogenic/velogenic avian paramyxovirus type 1 and the other 8 isolates as lentogenic. In this study, we investigated, for the first time, the presence of NDV in wild, seemingly healthy bird feces from areas in Lake Van basin, in Turkey.

Reeds emerge in shallow coastal areas where water and land meet. Because of this feature they are at transition and buffer point between two ecosystems. Not only they contain creatures belonging to these two environments but also they help shaping the interaction between the environments in a balanced manner. A reed which has not been ruined functions just as a technical treatment system. Firstly, the plants in the water cut the speed of the water and makes the particles’ in it sink thus providing physical treatment. At eh second stage, the creatures living in reeds decompose the organic substances and realize biological treatment step. At the last stage, plants and other creatures living in reeds takes the substances they need into their bodies thus providing chemical treatment. After passing these stages, the water infiltrates through the dunes and joins the system in a clear manner. Today, cleaning waters by establishing artificial reed pools in the areas, where no natural reeds have grown, has become a commonly used method. The aim of this study is to put forward the relation between the mowing manner of reed plants which were cut generally for economical reasons in wetlands and the natural filtration by means of Bendimahi example. Images taken from the mentioned area and other satellite images that have been taken from the area during the study, which has taken one year, have been blended with literature knowledge and interpreted. The idea of mowing a certain amount of reeds every year which has been recommended by the experts may be useful for shallow and still waters without a large amount of water input-output and which do not flow into a water system thereafter. However, this idea does not provide an efficient solution for streams flowing down fast from highlands such as Bendimahi Stream. Instead of this, it will be more appropriate to cut the reeds as wide bands to clean the water and in a way to cut down the speed of the water and provide a dam before it. This model may be applied by cutting different bands every year. The desired continuous filtration will be provided with this system which we can call as “bands model”. Implementation of such a model will contribute to the protection of both biodiversity and clean state of Van Lake.

Different aquatic ecosystems are being evaluated to provide energy. A management plan is to be made to determine whether the projects are applicable or not. This study demonstrates possible changes and their potential causes of biological changes as well as measures to be taken regarding both living organisms invertebrates and vertebrates: fish, amphibias, reptiles; bird and mammal species and plants, the most important element of ecosystems. Only one species of aquatic living elements, called Capeota damasciana, lives in this area. This species are not in any danger of extinction either. Among the animal species of amphibians, Salamandra s. Salamandra is in danger of extinction. It will not be affected by the changes made in the water regime of the river, as it lives near the river basin. In addition, there are no reptile species in danger of extinction that live in the basin and near the basin. Those that are in danger of extinction live in other regions. A total of 112 bird species have been identified, and their status and levels of extinction danger have been determined. Of the bird species, Neophron percnopterus needs support for food. Capra aegagrus and Lynx lynx are the mammal species that are most likely to be under most effect. It is forbidden to game these species. Capra aegagrus come to the watercourse of Körkün in order to drink water. It is necessary to keep the river water to be used for hydorelectricity in the watercourse at 25-30% level as life water in order to meet the water requirements of wild goat and other species to protect the biological elements in the ecosystems of Körkün. This study reveals the conditions of management plan so that the project will not lead to bad effect in the future., F arklı sucul ekosistemler enerji sağlamak için değerlendirilmektedir. Projelerin uygulanabilir olup olmadığını belirlemek için bir yönetim planı yapılması gerekir. Bu çalışma ekosistemin en önemli elemanları olan gerek bitkiler ve gerekse hayvanlar omurgasız hayvanlar ile omurgalılardan kuş, memeli, çift yaşamlılar, sürüngen ve balıklar üzerinde oluşacak muhtemel değişim ve nedenleri ile biyolojik farklılaşmaları ve alınacak önlemleri ortaya koymak için yürütülmüştür. Burada sadece karabalık veya siraz adlı bir balık türü olan Capeota damasciana ‘nın sucul sistemde yaşadığı belirlenmiştir. Bu tür için de her hangi bir tükenme tehlikesi söz konusu değildir. Amfibi türlerinden bölgede olduğu belirlenenler içerisinde sadece lekeli semenderin, Salamandra s salamandra soyu tükenme tehdidi ile karşı karşıyadır. Ancak bu tür de doğrudan doğruya su sistemine yakın bir bölgede yaşamadığından nehirdeki değişiklikten etkilenmeyecektir. Bunların dışında su havzası veya yakınında soyu tükenme tehdidi altına girecek bir sürüngen türü de yoktur. Bölgede yaşadığı saptanan kuş türü sayısı 112’yi bulmaktadır. Bu çalışmada bölgedeki kuş türlerinin statü ve karşı karşıya bulundukları tehlike dereceleri de belirlenmiştir. Kuş türlerinden beyaz akbabanın, Neophron percnopterus, besinle desteklenmesi gerekmektedir. Memeli hayvan türlerinden vaşak, Lynx lynx, ve yaban keçisinin, Capra aegagrus, değişimden etkilenebilecek hayvan türleri olup bunların korunmaları ve avlanmamaları gerekmektedir. Yaban keçisi, Capra aegagrus, ve diğer hayvan türleri su ihtiyacını karşılamak için Körkün Çayına inmektedir. Bu nedenle Körkün Çayında bırakılması gereken can suyu miktarının % 25-30 dolaylarında olması gerekir. Bu çalışma, Körkün Vadisi ekosisteminin bozulmaması ve gelecekte kötü sonuçlarla karşılaşmaması için yönetim planının nasıl yapılması gerektiğini ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür

Turkey is defined as "Rich" in terms of living species because of its geographical location, suitable climatic conditions, and its diversity in habitats, wetlands, and land-forms. However, a substantial portion of the country's habitat area and related wildlife components are experiencing significant adverse pressures due to a variety of factors, chief among them: a rapid development period. This study reports on a comprehensive and current assessment of Turkey's extant biological diversity and its manifest threats. The paper includes an investigation into a growing number of emerging threats to the country's biodiversity. Publisher's Version

Bu çalısmada, 2004-2009 tarihleri arasında, Eskisehir ormanlarında ve sehir parklarında yasayan Turdus merula (Karatavuk) populasyonunun biyo-etolojisi çalısıldı. Çalısma sonucunda erkek, disi ve yavru bireylerin davranıs örüntüleri, esler arasındaki iliskiler, erkek bireylerin teritori ve üreme davranısları, ebeveyn yavru iliskileri, üreme biyolojisiyle ilgili çesitli unsurlar, ötüs davranısı, türün ormanda yasayan türdasları ve diğer türlerle iliskileri üzerine çalısmalar yapıldı. Ayrıca populasyon biyolojisi ve bireylerin morfometrileri de hesaplandı. Elde edilen veriler yurtdısında karatavuklarla ilgili olan çesitli çalısmalarla karsılastırıldı. Eskisehir orman ve sehirlerinde yasayan karatavukların 270 ile 1700 m rakımda 0,1 ha basına bir çift birey düsecek sekilde bir üreme yoğunluğuna, sahip olduğu, Mart bası-Temmuz sonu (populasyonun %91’i) üredikleri belirlendi. 54 yuva, 8 farklı ağaç ve çalımsı türde tespit edildi. En fazla tercih edilen ağaç 39 yuva ile Pinus (çam) türleri oldu. Yuva yeri olarak çalımsı türler daha az tercih edildi. Kuluçka sayısı 3-5 (ort. 3,6), kuluçka süresi 13-14 gün, yavru süresi 13-16 gün olarak tespit edildi. Üreme basarısı açısından orman ve park populasyonlarında çesitli derecelerde önem arz eden davranıssal farklılıklar olduğu görüldü. This study investigated the bio-ethology of the Common Blackbird Turdus merula in city parks and forests of Eskisehir Province from 2004 to 2009 years. Behavioural differences between males and females, parent-young interactions, development of fledglings, and the role of song in territorial behaviour were first totally investigated. A lot of behavior aspetcs were described. There were no significant differences other country populastions. The blackbird nests were found from 720 to 1.700 m at a breeding density of one pairs/ha. Egg-laying occurred from early May to late August (all of nesting attempts) between mid-May and first June. Most (85 %) of the nests were sited in eight different plant species with Pinus species being most preferred. A few (only two) nests were in bushes. Bushes used for nest sites were significantly lower. Compared with other country blackbird populations, results are similar to bio-ethology of Eskisehir blackbird population. Blackbirds in study area had same breeding season (4 months), laid clutches (3-5 eggs, averaging 3,6), produced one or two brood sometimes three per year, incubation period (13-14 days), nestling period (13-16 days).

XIV oz Anahtar Kelimeler: Van Gölü. Kuşlar. Fauna. Kuş Faunası. Sulak Alan Bu çalışmanın amacı Türkiye ornito faunasına katkıda bulunmaktır. Çalışma Eylül 1995 - Eylül 1997 tarihleri arasında Van Gölü Havzasındaki yedi istasyonda yapılmıştır. Araştırmada Dobinson ' un kuş sayım metodu kullanılarak bütün istasyonlarda 20 günde bir gözlem yapılmıştır. Gözlemler sonucunda 42 familyaya ait 146 kuş türü ve iki alt tesbit edilmiştir. Bunlardan % 66.21 'i kırmızı listelere girmiş kuş türleridir. ABSTRACT The Kev W'odrs: Van Lake. Birds. Fauna. Bird Fauna. Water Fowl. Ornito Fauna The aim of this study is to contribute Ornito Fauna of Turkey which hasn't been searched completely. The study was done at seven of the stations of Lake Van. Surroundings between October 1995 - October 1997. In the study, once in every twenty days period a search had been done by using Dobinson' s bird counting method. At the end of the searches. 146 of bird species and two subspecies which belong to 42 bird families had been found out. % 66.2 1 of the birds are in the ` Red Data Book ' of the birds in Turkey. 238

ÖZET Yüksek Lisans Tezi Sakaryabaşı / Eminekin Göleti ( Eskişehir ) Ornitofaunası Üzerine Araştırmalar AZÎZ ASLAN Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. İlhami KÎZİRO?LU 1997. Sayfa: 130 Bu araştırma, Eskişehir'in Çifteler ilçesine bağlı, Sakarbaşı / Eminekin göleti ve civarında gerçekleştirildi. Araştırma alanı, 39° 22' 90` doğu boylamı ve 39° 22' 30` kuzey enlemleri arasındadır. Yaklaşık olarak 2,4 km uzunluğa sahiptir. İnceleme, 50 metre arayla tesbit edilen 48 gözlem noktasında yürütüldü. Alanda 14 ordo, 37 familya' ya ait 101 kuş türü ve Motacilla' nın bir alt türü tesbit edildi. Gözlenen türlerin 39'u yerli, 37' si göçmen, 3' ü kış ziyaretçisi, 5' i besin ziyaretçisi, 7' si yaz göçmeni, 3' ü kış ziyaretçisi veya göçmen, 1' i besin ziyaretçisi veya göçmen ve 7 türünde göç sırasında, bölgeyi transit kullandığı görüldü. Anahtar kelimeler : Aves, Sakaryabaşı, Eskişehir II ABSTRACT Master of Science Thesis A Study on Ornithofauna of Eminekin Pond in Sakaryabaşı ( Eskişehir ) AZİZ ASLAN Anadolu University Graduate School of Natural and Applied Sciences Programme of Biology Adviser : Prof. Dr. İlhami KİZİRO?LU 1997, Vol: 130 pages This study has been carried out in Eminekin Pond in Skaryabaşı which is an area depending on the district of Çifteler of Eskişehir and m the neighbourhood of Eminekin Pond. The research area is between 39° 22' 30` north latitude and 39° 22' 90` east logitude.It's total length is aproximately 2,4km. The research was carried out 48 observation points determined as points which are 50 metres away from each other. In the research area 101 kinds of birds belonging to 14 different orders or 37 framilies and a sub kind of Motacilla were determined. 39 of species observed are local, 37 of them are immigrant, 3 of them are winter- visitors, 5 of them are visiting for food, 7 of them are summer visitors, 3 of them are winter visitor or immigrant, 1 of them is visiting for food or immigrant and the last 7 of the kinds of birds are found being visitors as a transit visitors during the course of immigration. Keywords : Aves, Sakaryabaşı, Eskişehir 144

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Kayıt no: 131255, Bu araştırma, Eskişehir'in Çifteler ilçesine bağlı, Sakarbaşı / Eminekin göleti ve civarında gerçekleştirildi. Araştırma alanı, 39 22' 90'' doğu boylamı ve 39 22' 30'' kuzey enlemleri arasındadır. Yaklaşık olarak 2,4 Km uzunluğa sahiptir. İnceleme, 50 metre arayla tesbit edilen 48 gözlem noktasında yürütüldü. Alanda 14 ordo, 37 familya'ya ait 101 kuş türü ve Motacilla 'nın bir alt türü tesbit edildi. Gözlenen türlerin 39'u yerli, 37'si göçmen, 3'ü kış ziyaretçisi, 5'i besin ziyaretçisi, 7'si yaz göçmeni, 3'ü kış ziyaretçisi veya göçmen, 1'i besin ziyaretçisi veya göçmen ve 7 türünde göç sırasında, bölgeyi transit kullandığı görüldü.

iv ÖZET Bu çalışma, 15 Mayıs 1992 - 15 Ekim 1994 tarihleri arasında, Türkiye'de yaşayan dört akbaba türünün biyolojisi, populasyon büyüklüğü ve yayılışını belirlemek amacı ile Türkiye'nin 6 farklı coğrafik bölgesindeki 38 ilin 113 değişik alanında yürütüldü. Akbaba türlerinin populasyon büyüklüğü Kareler Yöntemi ile belirlendi. Bunun için çalışma alanının büyüklüğü dikkate alınarak haritalar 100x100 m, 250x250 m, 1x1 km, 2x2 km, 2,5x2,5 km ve 5x5 km'lik birim karelere bölündü ve gözlem değerleri bu karelere işlendi. İncelenen akbaba türlerinin, yuvalanma yeri Ve konumunun farklı olduğu görüldü. Buna göre kızıl akbaba (Gyps fulvus), su kaynaklarmm yakınında; 300-400 m yükseklikteki dik kayalıklarda, mağara benzeri yan açık yerlere yuvalanır. Kara akbaba (Aegypius monachus) yuvalarını, ormanlık alanın seyrekleşmeye, başladığı yamaçlarda çam, meşe, kayın, karaağaç gibi ağaçların üzerine, veya küçük kayalıkların tepesine yapar. Yuvaların üzeri açıktır. Beyaz akbaba (Neophron percnopterus), yuvasını su kaynaklarının bulunduğu vadi bölgesindeki kayalıkların oyuk ya da mağara kısımlarına, sabah güneşini alacak konumda yapar. Sakallı akbaba (Gypaetus barbatus) yuvaları yüksek kayalıkların yan açık oyuklarında, üzeri kapalı ve dik güneş ışığından korunacak konumdadır. Dört akbaba türünde eşler müştereken yuva yapar ve kuluçkaya yatar, Yani eşeyler arasında bir iş bölümü vardır. Akbaba türleri yuvalarını farklı coğrafik yükseklikteki (NN) bölgelere yapar. Buna göre kızıl akbabanın 700-2500 m (Ortalama yükseklik 1417,5 ± 82,5 m; n = 32 yuva); kara akbaba 1400 - 2200 m (ortalama 1631,3 ± 54,8 m; n = 15 yuva) ve beyaz akbaba 700 - 1290 m (ortalama 870,23 ± 18,74 m; n = 107 yuva) yükşeklikdeki bölgelere yuva yapar. Nesli tükenmek üzere olan sakallı akbabanın Antalya Kemer Ulupınar Mevkii (590 m, NN), Akseki Yarpuz Bölgesi (2030 m., NN) ve Seydişehir Çatmakaya Bölgesinde (2080 m, NN) olmak üzere, ancak üç yuvasına rastlandı. Sütçüler Yeşildere mevkii kızıl akbaba; Kızılcahamam Soğuksu Milli Parkı Düz Tepesi bölgesi kara akbaba ve Beypazarı Ilıman Mevkii Köstyolu Vadisi ve Kızılcahamam Eğerlidere, Dereköy Bölgeleri beyaz akbaba için en önemli kuluçka bölgeleridir. Her üç tür bu bölgelerde koloni halinde kuluçka yapar ve böylece müşterek düşmanlarına karşı kuluçka yerlerini korur. Araştırma alanlarındaki, akbaba türlerinin populasyon büyüklük değerleri farklıdır. Buna göre; 22 ilde 206 kızıl akbaba bireyi gözlenmiş olup bunların %28'i İsparta / Sütçüler ve çevresinde yaşar. Kara akbabanın 57 bireyi 12 ilde gözlenmiş olup bunların %58'i Ankara ve çevresinde bulunur. Sakallı akbabanın 24 bireyi 38 ilin ancak 7'sinde izlenmiş olup, bunların %50'si Antalya bölgesindeki dağlık kesimlerde yaşar. Beyaz akbabanın 1827 bireyi ise 23 ilde gözlenmiş olup, bunların %92'si Ankara çevresi ve özellikle Beypazarı Köstyolu Vadisinde bulunur. ZUSAMMENFASSUNG Dlese Arbeit wurde zwischen 15 Mai 1992 - 16 Oktober 1994 zum Zwecke der Feststellung von Biologie, Populationsgröfie und Verbreitung von vier Geierarten, in der Türkei durchgeführt. Die Untersuchungen wurden auf 113 Areale in 38 Stâdten, die in 6 geographische Regionen der Türkei verteilt sind, realisiert. Zur Bestimmung der PopulationsgröBe von einzelnen Geierarten wurde Raster Kartierung - Methode verwehdet. Je nach der Grööe von Untersuchungsgebiet wurden die Landkarten in die Quadrateinheiten in der Gröfie von 100x100 m, 250x250 m, lxl km, 2x2 km, 2,5x2,5 km und 5x5 km geteilt und die gesammelten Daten in diese Quadraten registiriert. Beobachteten Geierarten weisen Unterschiede im Hinblick auf die Ort und die Lage ihrer Neste auf. Die Gânsegeier nistet in der Nâhe von Wasserquellen, auf 300-400 m höhen felsigen Gegend in den hohlartigen, halboffenen Stellen. Mönchgeier baut sein Nest auf die Baume, wie Kiefer, Eiche, Buche und Ulme, die an der Bergwand, wo das Waldgebiet abnimmt. Die obere Teile aller Neşter waren offen. Schmutzgeier baut sein Nest in die Höhlen und Löchern im Talgebiet, in der Nâhe von Wasserquellen, die das Morgenlicht bekommen können. Es wurde festgestellt, dafi Bartgeier ihre Neşter in die höhen felsigen halboffenen Löchern in schattigen Seitenlage bauen. Es wurden bei vier Geierarten eine Zusammenarbeit der Geschlechter beim Nestbau und beim Briiten beobachtet. Die Verteilung der geographischen Höhenlage der Geiernester in verschiedenen Gebieten der Türkei sind folgendermaBen: Die Neşter der Gânsegeier sind in der Höhe von 700-2500 m angetroffen (durchschnittliche Höhe betrâgt 1417,5+82,51 m; n = 32 Neşter); Die Neşter der Mönchsgeier wurden auf 1400-2200 m Höhe (Durchschnitüiche Höhe 1631,3±54,8 m; n = 15 Neşter) festgestellt; Die Neşter von Schmutzgeier sind in der Höhe von 700-1290 m (Durchschnitüiche Höhe 870,23 ± 18,74 m; n = 107 Neşter) zu finden. Es konnten nur drei Neşter, der vor dem Aussterben bedrohten, Bartgeier festgestellt. Diese sind folgende Orte: Antalya Kemer Ulupınar (590 m, NN), Akseki Yarpuz (2030 m, NN) und Seydişehir Çatmakaya (2080 m, NN). Die wich tigs ten Brutgebiete der Geierarten in unserem Lande sind folgend: fur Gânsegeier Sütçüler Yeşildere, für Mönchgeier Kızılcahamam Soğuksu Milli Park Düz Tepesi (National Park) für Schmutzgeier Beypazarı Ilıman Köst Yolu Tal und Kızılcahamam Eğerlidere, Dereköy. Aile drei Geierarten kommen in Schaaren auf den oben erwahnten Gebieten bzw. Brutareale vor. Dadurch können sich die Geierarten vor ihrem Feinden schützen. in ailen Landesgebieten der Türkei (aufier des Süd-Ost Anatolien wurde Forschungen über die PopulationsgröBe der einzelnen Geierarten durchgeführt. Demnach wurden 206 Gânsegeier Individuen in 21 Provinzen beobachtet, davon kommt 28% im Provinz İsparta - Sütçüler vor. Es wurden 57 Mönchgeiern individuen in 12 Provinzen festgestellt, davon 58% in Provinz von Ankara und deiser Umgebung; Die 24 Bartgeier individuen konnten nur noch in 7 Provinzen von 38 Provinzen beobachtet werden. Davon kommen 50% in der Umgebung von Antalya, besonders auf dem Gebirgsland von Antalya vor. Die 1827 Schmutzgeier individuen wurden in 23 Provinzen beobachtet, (davon 92% in der Umgebung von Ankara, besonders im Tal von Beypazarı Köstyolu). 220

IV ÖZET Bu araştırmada 1987 yılı içinde Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kam pus sahasında yaşayan Saksağan (Pica pica L.) populasyonunun, biyo lojik, ekolojik ve etolojik özellikleri incelenmiş ve şu noktalar saptanmıştır. Erkek ve dişi bireyler arasında, vücut büyüklüğü dışında önemli bir morfolojik fark yoktur. i Saksağanların açık ve kapalı olmak üzere iki tip yuva yaptıkları be lirlenmiştir. % 74,6 olan kapalı yuva yapım oranı, açık yuvalardan oldukça büyüktür. Yuva yapmak için ibreli ağaçları tercih oranı % 25,4; yapraklı ağaçları tercih oranı ise % 71,6 olarak belirlenmiş tir. Yuva yapılan ağaçlar, genel olarak yerleşim alanlarına yakın veya ağaç topluluklarının kenar kısımlarında yer alır. Yuva yapımı için esas materyal olarak çeşitli büyüklükteki ağaç dalları ve bun ları sağlamlaştırmak amacıyla çamur kullanılır. Ayrıca çamur taba kasının üstü, yumuşak bitki sapları veya kökleri ile kaplanarak, yu murta ve yavrular için yumuşak bir alan oluşturulduğu gözlenmiştir. Yuva yapım tarihleri mart ayı ortaları ile nisan ayının ilk günlerine rastlamakta; yapım faaliyetleri ise yağış ve sıcaklığın uygun olduğu dönemlere karşılık gelmektedir. Hiçbir ikinci kuluçkanın tamamlanmadığı populasyon da, ortalama ku luçka başlama tarihi 23 Nisan - 4,52 olarak saptanmıştır. Yuva ya pımı tamamlandıktan sonra yumurtalar, ya hemen ya da en fazla 5 gün sonra bırakılmış olup, ortalama yumurta kümesi büyüklüğü 6,75-1,08'dir. Ortalama kuluçka süresi 16,2-2,26 gün olup en kısası 13, en uzunu 21 gün olarak gerçekleşmiştir.Uçurulan yavru sayısı ortalama 3,58 - 0,75 adet olup, populasyonun büyüme oranı 1,38 olarak saptanmıştır. Monogam olan saksağanlarda yavrular, her iki eşem tarafından da beslenmekte, 22-27 günlük bir süre sonrasında yuva civarında çok kısa uçuşlar yapmaktadırlar. Yavru gelişme oranları tablo halinde veril miştir. Populasyondaki dalgalanmalar günün değişik saatlerine ve meteorolojik koşullara bağımlı dalgalanmalardır. Ayrıca saksağanların populasyon büyüklüklerine' olumsuz etki eden predator baskısı incelenmiştir. Saksağan çiftleri için kuluçka öncesi ve sonrasındaki kur davranışla rı karakteristiktir. Yine kuluçka zamanı öncesi ve sonrasındaki farklı eğilimler burada tanımlanmıştır. Ayrıca önemli bir davranışsal öğe olan sesler incelenmiştir. Birey veya çift davranışları incelenir ken, tüylerin etolojik belirteç olarak önemli rol oynadıkları belir lenmiştir. VI ZUSAMMENFASSUNG In dieser Arbeit wurden im Jahre 1987 die Elster Population (Pica pica L.) in Beytepe Campus der Universitat-Hacettepe im Hinsicht auf die brutbiologischen, ökologischen und ethologischen Eigenschaften untersucht und folgende Ergebnisse festgestellt: Zwischen den Geschlechterngibt es morphologisch gesehen keine Unterschiede (Dimorphismus). Die Etster bauen zwei Typen von Nestern, die als geschlossene und off ene Neşter genannt werden. Die Verteilung der geschlossenen Neşter in Population ist gröBer als die offenen. Sie Ziehen die NadelbMume als Nestbaum vor, u.x. bauen sie ihre Neşter 25,4 % auf die Nadel-und 71,6 % auf die Laubbaume. Die NestbMume bef inden sich hauptsachlich in der Nâhe vomBesiedlungsorten Oder am Rande der Baumgruppen. It Als Nistmaterial werden die Aste in verschiedener GröBe verwendet, und dieser Material wird mit Hi If e von Schlamm befestigt. Auf dem Schlammteil des Nestes werden leichte und weiche Pflanzenteile und- wurzel gelegt, so daB fiir die Eier und Jungen einen weichen Sitzplatz geschaffen wird. Die Nestbauperiode schwankt je nach der Wetterlage zwischen M8rz- und April- Monaten. Eine zweite Brut wurde nicht festgestellt, obwohl bei einigen Nestern die Tendenz zur zweiten Brut zu zeichnen war. Wegen der Eiablagezeit und- folge konnte hinsichtlich der EigröBe keine Unterschiede festgestellt werden. Die EigelegegröBe wurdevıı im Mittel als 6,75 - 1,08 Stuck und die Brutdauer:' als 16,2 - 2,26 Tage festgestellt. Als minimale Brutdauer war 13,maximale dagegen 21 Tage festzustellen. Der Bruterfolg, d.h. die Anzahl der ausef logenen Jungen pro erfolg'reicher Brutpaar war als 3,58 - 0,75 festzustellen. Die spezifische Wachstumsrate der Elster Population, ergibt'sich für Untersuchungszeitraum einen Wert von 1,38. Die Nestlinge werden von beiden Elternteile gefiittert, und 22-27 Tage nach dem Ausschlüpfen fangensieanzu Probefluge in den Kurzstrecken durchzuführen. Die Entwicklungsdauerwerte der Jungen wurden in den verschiedenen Tabellen zusammengestellt. Die Fluktuationen der Elster-Population in Beytepe wurden nach Tageszeit und nach Klimaverhaltnissen unterschiedlich ğefunden. Die Einwirkung der PrMdatoren auf die PopulationsgröBe der Elster wMhrend der Brutzeit wurde untersucht, danach ist eine negative Einwirkung der Prâdatoren auf die PopulationsgröBe der Elster fest zustellen. Das Balzverhalten der zukünftigen Elternpaare ist ausgeprMgt, besonders nach und der Nestbauzeit haben die Elternpaare verschiedene Ritual ien, die hier beschrieb»n worden sind. Dabei wurden auf die LautauBerungen der einzelnen Paare als wichtigstes ethoiogisches Phenomen untersucht. Die Verhaltensweise der Paare mit verschie denen Federteilenund- parteien spielen beim Verhalten eine wichtige Rolle. Je nach der Federposition können sich die individuen miteinander verstandigen, Diese einzelnen Positionen haben manchmal wichtige ethologische Bedeutung. 63

ANKARA/BEYTEPE SERÇE POPULASYONLARI (PASSER DOMESTICUS L. VE PASSER HONTANUS L.) İLE İLGÎLÎ BİYOLOJİK ÇALIŞMALAR (Yüksek Lisans Tezi) Ali ERDO?AN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Ağustos 1989 ÖZ Bu araştırmada ev serçesi (Passer domesticus) ve dağ serçesi (Passer möntanus) incelendi ve aşağıdaki sonuçlar bulundu: Ev serçesi yuva yapımına 25 Mart - 20 Nisan arasında (ortalama 2 Nisan); dağ ser çesi 17 Mart - 24 Nisan arasında (ortalama 6 Nisan) başlar. Ortalama ilk yumurta bırakma zamanı; dağ serçesinde I., II. ve III. kuluçka dö nemlerinde sırasıyla; 14 Mayıs, 12 Haziran ve 20 Temmuz'dur. Ev serçe sinde I. ve II. kuluçka döneminde 22 Mayıs ve 26 Haziran 'dır. Bir yu murta kümesine bırakılan ortalama yumurta sayısı; dağ serçesi için I., II. ve III. kuluçka dönemlerinde sırasıyla; 5,2, 5,5 ve 4,1'dir. Ev serçesi için I. ve II. kuluçkada -4,4 ve 4,7'dir. Ortalama kuluçka sü resi; dağ serçesinde 10,3 gün, ev serçesinde 10,5 gündür. Bırakılan yumurtaların açılım oranları; dağ serçesi için I., II. ve III. kuluç ka dönemlerinde sırasıyla; % 88,2, % 93,8 ve % 51,5'dir. Ev serçesi için bu oran I. ve II. kuluçka döneminde % 86,8 ve % 95,8'dir. Yavru gelişme süresi, dağ serçesinin I., II. ve III. kuluçka döneminde sıra sıyla; 14 (9-16), 14,4 (13-16) ve 13,7 (11-15) gündür. Ev serçesinin yavru gelişme süresi I. kuluçka döneminde 16,4 (15-18) ve II. kuluçka döneminde 17 (15-19) gündür. Uçan yavru sayısı, dağ serçesi için I. ve II. kuluçka döneminde ortalama; 4,3 ve 5,2'dir. III. kuluçka döne minde ise sadece bir yuvadan 2 yavru uçabilmiştir. Ev serçesinin I. ve II. kuluçka dönemlerinde uçurduğu ortalama yavru sayısı 3,8 ve 4,6' dır. Dağ serçesinin kuluçka başarısı, yumurtadan çıkan yavru sayısına göre; I., II. ve III. kuluçka dönemlerinde sırasıyla % 93, % 100 ve % 11,5'dir. Ev serçesinde ise bu oran her iki kuluçka döneminde de % 100' dür. II BEITRÂG ZUM BIOLOGISCHEN UNTERSUCHUNGEN DER POPULATIONEN VON ZWEI SPERLINGSARTEN (PASSER DOMESTICUS L. UND PASSER HONTANUS L.) İN ANKARA/BEYTEPE (Mag i ster Thesis) Ali ERDO?AN GAZİ UNIVERSITÂT ANKARA INSTITUT FUR NATURWISSENSCHAFTEN August 1989 ZUSAMMENFASSUNG In dieser Arbeit wurden zwei Sperlingsarten untersucht, und fol- gende Resultate erzielt: Haussperling beginnt mit dem Nestbau zwischen 25. Marz-20. April (durchschnittlich 2. April), wahrend Feldsperling zwischen 17. Marz-24. April (durchschn. 6. April) mit dem Nestbau an- fângt. Die Zeit der ersten Eiablage ist bei Feldsperling für I., II. und III. Brut jeweils 14. Mai, 12. Juni und 20. Juli, und bei Haus sperling für I. und II. Brut jeweils 22. Mai und 26. Juni. Die Gelege- grösse betrâgt bei Feldsperling für I., II. und III. Brut jeweils aus 5,2, 5,5 und 4,1 Eiern. -Gleiche Werte sind bei Haussperling für I. und II. Brut jeweils 4,4 und 4,7 Eier. Die durchschnittliche Brutdauer ist bei Feldsperling 10,3 Tage, und bei Haussperling 10,5 Tage. Die Rate des Auschlüpfens von Eiern betrâgt bei Feldsperling für I., II. und III. Brut jeweils 88,2 % 93,8 % und 51,5 %. Diese Rate ist bei Haus sperling für I. und II. Brut jeweils 86,8 % und 95,8 %. Die Entwick- lungsdauer der Jungen ist bei Feldsperling für I., II. und III. Brut jeweils 14 (9-16), 14,4 (13-16) und 13,7 (11-15) Tage. Diese Werte be- tragen bei Haussperling für I. und II. Brut jeweils 16,4 (15-18) und 17 (15-19) Tage. Die Anzahl der ausgeflogenen Jungen ist bei Feldsper ling für I. und II. Brut im Durchschnitt jeweils 4,3 und 5,2. In III. Brut konnten nur aus einem Nest 2 Jungen ausfliegen. Die ausflogenen Jungenzahl betrâgt bei Haussperling im Durchschnitt für I. und II. Brut jeweils 3,8 und 4,6. Der Bruterfolg nach der Anzahl der ausge- schlüpften Jungen ist bei Feldsperling für I., II. und III. Brut je weils 93 %, 100 % und 11,5 %. Bei Haussperling sind diese Rate für I. und II. Brut jeweils 100 %. Ill 97