Search

The utilization of inorganic electron donors in denitrification is gaining popularity because of its advantages over organic electron donors, such as low cost and less effluent organic contamination risk. Elemental sulfur is widely used in autotrophic denitrification, but acidity and sulfate production are the main drawbacks of sulfur-based denitrification. Limestone or dissolved alkalinity sources are used to provide alkalinity. A life cycle assessment (LCA) of three denitrification processes (limestone-assisted SO-based, bicarbonate-based SO-based, and methanol-based denitrification) were performed to determine their environmental impacts (abiotic depletion, global warming potential, ozone depletion, human toxicity, freshwater aquatic ecotoxicity, seawater ecotoxicity, terrestrial ecotoxicity, photochemical oxidation (POCP), acidification and eutrophication) by using the CML 1A baseline of SimaPro 9.1.1 software for LCA, and AWARE V1.03 for water footprint. In all groups, 25 mg of NO3 - -N/L was successfully removed; however, using NaHCO3 in S0 -based denitrification, the environmental impact was higher than in other processes. The lowest environmental impact occurred limestone-assisted SO-based process. The highest environmental impact is due to the use of electricity, and 65 kg of the global warming potential of 75.38 kg CO2 equivalent in the bicarbonatefed group is due to the use of electricity. Water footprint for 1 kg NO3 - - N/m3 functional unit was found to be 24.3 m3 , 30.7 m3 and, 45.1 m3 for heterotrophic denitrification, limestone and, bicarbonate-based autotrophic, respectively. Autotrophic denitrification has advantages over heterotrophic denitrification in terms of cost and water quality, but the use of NaHCO3 as a source of alkalinity should be avoided., Denitrifikasyonda inorganik elektron vericilerinin kullanılması, organik elektron vericilerine göre düşük maliyetli ve daha az atık organik kirlenme riski gibi avantajları nedeniyle popülerlik kazanmaktadır. Kükürt, ototrofik denitrifikasyonda yaygın olarak kullanılmaktadır, ancak asit ve sülfat üretimi, ana dezavantajlarıdır. Gerekli alkaliniteyi sağlamak için kireçtaşı veya çözünmüş alkalinite kaynakları kullanılır. Bu çalışmada, çevresel etkilerini (abiyotik tükenme, küresel ısınma potansiyeli, ozon tabakasının incelmesi, insan toksisitesi, tatlı su sucul ekotoksisitesi, deniz suyu ekotoksisitesi, karasal ekotoksisite, fotokimyasal oksidasyon (POCP), asitleşme ve ötrofikasyon) belirlemek için üç denitrifikasyon işleminin (kireçtaşı destekli S0 bazlı, bikarbonat bazlı S0 bazlı ve metanol bazlı denitrifikasyon) yaşam döngüsü değerlendirmesi (YDD) yapılmıştır. Bu çalışmada YDD için, SimaPro 9.1.1 yazılımının CML 1A baseline, su ayak izi için ise AWARE V1.03 metodu kullanılmıştır. Her üç grupta da başarıyla 25 mg NO3 - -N/L giderimi sağlanmış, ancak S0 bazlı denitrifikasyonda alkalinite kaynağı olarak NaHCO3'ün kullanılması durumunda çevresel etkinin diğer proseslere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. YDD ‘ye göre çevresel etkinin en düşük olduğu durum kükürtün elektron kaynağı olarak ve kireçtaşının alkalinite kaynağı olarak kullanılmasında gerçekleşmiştir. En yüksek çevresel etki elektrik kullanımı kaynaklı olup, bikarbonat beslemeli grupta toplam 75.38 kg CO2 eşdeğerindeki küresel ısınma potansiyelinin 65 kg’lık kısmı elektrik kullanımından kaynaklanmaktadır. Hetetrofik denitrifikasyonda 1 kg NO3 - -N/m3 fonksiyonel birim için su ayak izi 24.3 m3 iken kireçtaşı ve bikarbonat bazlı ototorofiklerde sırasıyla 30.7 m3 ve 45.1 m3 tir. Çalışma, ototrofik denitrifikasyonun maliyet ve su kalitesi açısından heterotrofik denitrifikasyona göre avantajları olmasına rağmen, alkalinite kaynağı olarak NaHCO3 kullanımından kaçınılması gerektiğini göstermektedir.

Bu çalışmada Konya kuzeybatısındaki Bozdağ Formasyonu (Silüriyen-Orta Devoniyen) karbonatlarının petrografik ve jeokimyasal özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İnceleme alanında temeli oluşturan bu karbonatlar resifal karmaşık şeklinde gelişmiştir. Gri, krem renkli, orta-çok kalın tabakalanmalı bu karbonatlar, dolotaşı, kalsitik dolotaşı, kireçtaşı ve dolomitik kireçtaşı şeklindedirler. Bu karbonatlar mikrofasiyes olarak, dolomiksparit, kristalin kireçtaşı, dolosparit ve vaketaşı, istiftaşı özelliğindedir. Karbonatların Sr içeriği düşük olup (6-211 ppm) gömülme dolomitlerinin Sr değerleri ile tutarlıdır. Na içeriği de gömülme dolomitlerinin Na içeriği ile tutarlıdır (148-371 ppm). Bu karbonatların Fe (699-3287 ppm) ve Mn (0-232 ppm) içerikleri yüksek olup gömülme dolomitlerinin Fe ve Mn içeriği ile tutarlıdır. Çalışılan karbonatların majör ve iz element değerleri diyajenetik alterasyonu ve havzaya önemsiz miktarda terrijen girdisini işaret etmektedir. Bu karbonatların önemli bileşenini oluşturan dolotaşı örnekleri replase edilen kireçtaşları gibi, Kuzey Amerika Şeyl Kompozisyonuna göre nadir toprak elementlerince fakirdirler. Dolomitlerin nadir toprak element içeriği karbonat safhasıyla ilişkili olmayıp, detritik alumino-silikat ile demir bulunduran mineraller safhasıyla kontrol edilmiştir. Bozdağ dolomitlerinde gözlenen didolomitleşmenin sığ gömülme ortamında oksitleyici meteorik suların etkisiyle oluştuğu sonucuna varılmıştır., This study, it was aimed to determine the petrographic and geochemical properties of Silurian-Middle Devonian carbonates in the northwest of Konya. These carbonates, which form the basis of the study area, have developed as a reefal complex. These gray, cream-colored, medium to very thick-bedded carbonates are in the form of dolostone, calcitic dolostone, limestone, and dolomitic limestone. As microfacies, these carbonates are dolomicsparite, crystalline limestone, dolosparite, wackestone, and packstone. The Sr content of the carbonates is low (6-211 ppm) and is consistent with the Sr values of the burial dolomites. The Na content (148-371 ppm) is also consistent with the Na content of the burial dolomites. The Fe (699-3287 ppm) and Mn (0-232 ppm) contents of these carbonates are high, consistent with the Fe and Mn contents of the burial dolomites. Major and trace element properties of the studied carbonates indicate diagenetic alteration and insignificant terrigenous input into the basin. Dolostone samples, which constitute the important component of these carbonates, show impoverishment by rare earth elements, like the replaced limestones. The rare earth element content of the dolomites was not related to the carbonate phase but was controlled by the detrital alumino-silicate (eg. clay minerals such as feldspar and kaolinite) and iron-containing minerals (eg. pyrite and possibly ankerite or siderite) phase. It was concluded that the dedolomitization observed in the Bozdağ dolomites was formed by the effect of oxidizing meteoric waters in the shallow burial environment.

Saldırıya karşı koyma ve müdafaada bulunma anlamına gelen savunma ulusal anlamda bir devletin egemenliğinin sürekliliği için başka devletlere karşı korunmak amacıyla yapılan faaliyetlerdir. Savunma sanayi, ülke güvenliği için gerekli görülen savunma araç-gereçlerinin üretimi ve hizmetlerinin sunulmasıyla bağlantılı olarak genel kapsamda endüstriyel iş çevresini içine alan bir sektördür. Askeri teknolojilerdeki kayda değer ilerlemeler, modern savunma sanayiye geçişi hızlandırmıştır. Devletler tarafından talep edilen ve savunma sanayindeki firmalar tarafından geliştirilen bazı projeler zorlu ortam koşullarında uzun süre çalışması gerekmektedir. Bu tez kapsamında yoğunluğu azaltılmış ve fiziko-mekanik özellikleri geliştirilmiş malzeme tasarımı ve üretimi yapabilmek amaçlanmıştır. Geliştirilen malzeme ile savunma sanayinde kullanılması planlanan farklı ebatlardaki projeler için taş görünümünde muhafaza kapları veya taş görünümünde dış yüzey yapılabilecektir. Geliştirilen malzemenin zorlu ortam koşullarına dayanıklı olması beklenmektedir ve ayrıca malzemelerin dış görünümünün taşa benzemesinden dolayı dağlık veya taşlı ortamlarda, ortamdan ayırt edilebilirliğinin düşük olması amaçlanmıştır. Bu sayede ortamda bırakılan taş görünümlü sensörler, ekipman muhafaza kapları, ekipmanlar vb. bu malzeme ve tasarımı ile kaplanmış, giydirilmiş olan malzemelerin düşük ayırt edilebilirlik özelliği ile ortamdan tespit edilebilirliğinin azaltılması planlanmaktadır. Farklı oranlarda takviye elemanları katılarak deney numuneleri üretilmiştir. Takviye malzemeleri olarak 200 mikron cam tozu, 3,2 mm kırpık cam fiber, 6mm kırpık cam fiber, 6mm kırpık balat fiber, 12mm kırpık bazalt fiberler iki farklı karışım oranında %30 ve %25 reçine içerisine katılarak numunelerin üretimi yapılmıştır. Üretimleri yapılan numuneler daha sonra tek eksen basınç dayanımı, Açık Hava Etkisiyle Görünüş Değişikliği Tayini, Atmosfer basıncı altında su emme deneyi ve geniş disk aşınma deneyleri yapılmıştır. Daha sonra malzemelere optik mercek altında farklı yakınlaştırma kapasitesine sahip mercekler ile bakılarak görüntüleri alınmıştır. Sonuçlar üzerinden bölgede bulunan bazalt doğal taşı ile kıyaslama yapılmıştır. Elde edilen veriler ışığında kireçtaşının doymamış polyester reçine ile karıştırılması ile basınç dayanımının arttığı gözlemlenmiştir. Takviye malzemelerinin karışıma dahil edilmesi ile bazı karışımlarda basınç dayanımı 2 kattan fazla artmıştır. Bazalt taşı ile kıyaslama yapınca kireçtaşı ile yapılan yapay kompozit malzemeler daha yüksek performans göstermiştir. Su emme deneylerinde elde edilen sonuçlarda ise hem bazalt taşında hem de kireçtaşından çok daha aşağıda değerler vermiştir. Defense, which means resisting the attack and defending, is the activities carried out to protect against other states for the continuity of the sovereignty of a state in the national sense. The defense industry is a sector that includes the industrial business environment in general, in connection with the production of defense equipment and services deemed necessary for national security. Significant advances in military technologies have accelerated the transition to the modern defense industry. Some projects demanded by governments and developed by companies in the defense industry have to work for a long time in harsh environmental conditions. In this thesis, it is aimed to design and manufacture materials with reduced density and improved physico-mechanical properties. With the developed material, stone-like storage containers or stone-like exterior surfaces can be made for projects of different sizes that are planned to be used in the defense industry. The developed material is expected to be resistant to harsh environmental conditions, and it is also intended to be low distinguishable from the environment in mountainous or stony environments, since the external appearance of the materials is similar to stone. In this way, stone-like sensors left in the environment, equipment containers, equipment, etc. It is planned to reduce the detectability of the materials coated with this material and its design, with low distinguishability from the environment. Experimental samples were produced by adding reinforcement elements in different proportions. Samples were produced by adding 200 micron glass powder, 3.2 mm clipped glass fiber, 6mm clipped glass fiber, 6mm clipped balat fiber, 12mm clipped basalt fibers into 30% and 25% resin in two different mixture ratios as reinforcement materials. The produced samples were then tested for uniaxial compressive strength, Determination of Appearance Change by Open Air Effect, water absorption test under atmospheric pressure and wide disc abrasion tests. Then, the images were taken by looking at the materials under the optical lens with lenses with different zooming capacities. The results were compared with the basalt natural stone found in the region. In the light of the data obtained, it was observed that the compressive strength increased by mixing the limestone with unsaturated polyester resin. With the inclusion of reinforcement materials in the mixture, the compressive strength of some mixtures increased more than 2 times. When compared with basalt stone, artificial composite materials made with limestone showed higher performance. In the results obtained in the water absorption experiments, it gave values much lower than both basalt stone and limestone.

Bir maden işletmesinde maliyet teşkil eden parameterelerin başında hammadde temini gelmektedir. Hammadde üretim maliyetlerinin en önemli parametrelerinden biri de patlatma deliklerinin delinmesi işidir. Delme işlemlerinde istenen verimde çalışılmaması durumunda hem işletmede iş organizasyonu hem de üretim maliyeti önemli ölçüde olumsuz yönde etkilenecektir. Bu çalışmasında DSİ 18. Bölge Müdürlüğü’ne ait kireçtaşı ocağında kullanılan Atlas Copco Flexi ROC T35 model delici makineye ait akışkan ortam basıncı ve dönme hızı parametrelerinin değiştirilmesi sonucunda delik delme verimlerine etkisi incelenmiştir. Delik delme hızının belirlenmesi amacıyla Burdur ili, Çavdır ilçesinde bulunan kireçtaşı ocağında çalışılan ortamdaki delik delme süreleri ölçülmüş ve net ve brüt delik delme hızları hesaplanmıştır. Laboratuvar ortamında da kayaçların fiziko-mekanik özellikleri ile kimyasal özellikleri belirlenmiştir. Elde edilen bütün veriler birlikte değerlendirilerek akışkan ortam basıncı ve dönme hızının delme hızı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Sonuç olarak tüm akışkan ortam basınç değerlerinde ve her iki dönme hızında en iyi delik delme hızı 103 rpm dönme hızı değerinde elde edilmiştir.

Limestones, which are a type of carbonate rocks that are classified as karstification of rocks, are widely observed in the Antalya complex. The assessment of the elemental relationships in the formation of limestones by using statistical methods is important for the interpretation of paleoredox states in the environment and for understanding its diagenetic conditions. In the study, limestone samples collected from the Susuzdag Formation were analyzed by the XRF method to determine their chemical contents. Also, thin cross-sections of the limestone samples were prepared and the mineralogical properties of the formation were determined by performing detailed optical microscopy examinations. The order of the contents enriched during the formation of limestones is as follows: SiO2, MgO, Al2O3, K2O, TiO2 Fe2O3, SO3, Pb, Th, U, Sr, Mn, and Co. The high values of K2O, Al2O3 and SiO2 elements at the regional scale revealed the high clay presence in the limestones. In addition, high concentrations of Al2O3 and TiO2 interpreted from distribution maps in similar locations indicate the presence of minerals with aluminum oxide and titanium oxide. The cumulative value of chemical contents, which were observed to fall in 4 main groups, was calculated as 92.60%. The limestone samples were found to have micritic and sparitic textural features, and no foliation or lamination was observed in their thin crosssections. Moreover, according to the single-nicol images, the matrix fillings of the cross-sections of the samples were found to contain clay. It was thought that the limestones in the region underwent dehydration reactions during their formation and lost their water molecules and became enriched in kaolinite minerals., Karstlaşabilen kayaç sınıflamasına giren karbonatlı kayaçlardan kireçtaşları, Antalya kompleksi içerisinde yaygın olarak bulunurlar. Kireçtaşlarının oluşumunda meydana gelen elementel ilişkilerin istatistiksel metotlar kullanılarak yorumlanması, ortamdaki paleoredoks durumlarının yorumlanması ve diyajenetik koşulların anlaşılabilmesi için önem arz etmektedir. Çalışmada, Susuzdağ Formasyonu içerisinde bulunan kireçtaşlarından derlenen örnekler XRF yöntemiyle analiz edilmiştir. Ayrıca, kireçtaşı numunelerinden ince kesitler hazırlanmış olup ayrıntılı optik mikroskop çalışmaları ile formasyonun mineralojik özellikleri belirlenmiştir. Kireçtaşlarının oluşumu esnasında zenginleşme gösteren içeriklerin sıralanımı “SiO2, MgO, Al2O3, K2O, TiO2 Fe2O3, SO3, Pb, Th, U, Sr, Mn ve Co” şeklindedir. Bölgesel ölçekte K2O, Al2O3 ve SiO2 elementlerinin yüksek değerlerde bulunması, kireçtaşlarının içerisindeki yüksek kil varlığını ortaya çıkarmıştır. Ayrıca dağılım haritalarından yorumlanan Al2O3 ve TiO2 benzer lokasyonlardaki yüksek konsantrasyonları alüminyumoksitli ve titanyumoksitli minerallerin varlığına işaret etmektedir. Başlıca 4 faktör altında toplandığı görülen kimyasal içeriklerin kümülatif değeri %92.60 olarak hesaplanmıştır. Mikritik ve sparitik dokusal özellikte bulunan kireçtaşlarının ince kesitlerinde foliasyon ve laminasyon gözlemlenmemiştir. Ayrıca kesitlerin matriks dolgularının kil içerikli olduğu tek nikol görüntülerinden tespit edilmiştir. Bölgedeki kireçtaşlarının oluşumları esnasında, dehidrasyon tepkimeleri geçirerek su moleküllerini kaybedip, kaolinit mineralince zenginleştikleri düşünülmüştür.

Ceryan, Şener (Balikesir Author), Bu çalışmada; İzmir - Ankara Zonu’nun (İAZ), Balıkesir ve Manisa illeri arasında yüzeyleyen Orta Triyas - Kretase yaşlı kireçtaşlarının malzeme özellikleri, agrega özellikleri ve bu agregaların beton üretimine uygunluğu araştırılmıştır. Bölgedeki kireçtaşları düşük poroziteli orta derecede dayanımlı kireçtaşlarıdır ve bu kireçtaşlarından normal yoğunlukta agregalar elde edilebilir. Bu agregalar 0,58 su/çimento oranında karıştırıldığında hedeflenen beton sınıfı dayanımına erken yaşlarda ulaşılmıştır. Alkali silika reaksiyonu yönünden de reaktif olmayan bölgedeki İAZ’nin Orta Triyas - Kretase yaşlı kireçtaşları beton yapımında kullanıldığında (28 günlük), 40 MPa basınç dayanımına sahip (normal dayanımlı) betonlar elde etmek mümkündür., In this study; material and aggregate properties of Middle Triassic-Cretaceous limestones between Balıkesir and Manisa from Izmir-Ankara Suture Zone (IASZ), and their suitability for concrete production were investigated. The limestones in the region are low porosity, moderately strength limestones and normal density aggregates can be obtained from those. When these aggregates are mixed at the ratio of 0.58 water / cement, the target concrete class strength has been reached at an early age. When the Middle Triassic - Cretaceous limestones of IAZ in the nonreactive region in terms of alkali silica reaction are used in concrete production, it is possible to obtain concrete with a compressive strength of 40 MPa (normal strength).

Türkiye sedimanter kökenli kireçtaşı doğal taş ocaklarında rezerv miktarı bakımından dünyada önemli bir paya sahiptir. Türkiye’de sedimanter kökenli doğal taş ocağı sayısı yaklaşık olarak 1200’dür. Ülkemizde 120’nin üzerinde renk ve desende doğal taş ocağı belirlenmiştir. Bu çalışmanın ilk aşamasında ülkemizde 8 farklı bölgede (Burdur bölgesi, Isparta bölgesi, Antalya Bölgesi, Bursa Bölgesi, Bilecik Bölgesi, Kastamonu Bölgesi, Konya Bölgesi ve Mersin Bölgesi) yatırım yapılan sedimanter kökenli doğaltaş ocaklarının 2016-2019 yılları arasında üretim, satış ve ocak verimlilikleri analiz edilmiştir. İkinci aşamada Doğal taş sektörüne yatırım yapan yatırımcıların göz önüne aldığı 8 ölçüt belirlenmiştir. Çalışmanın son kısmında yatırımcının 2016-2019 yılları arasında 8 farklı bölge ve 8 ölçütte hangi bölgeye yatırım yapacağı ile ilgili seçim problemi Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ile analiz edilmiştir ve Microsoft Office Excel programında duyarlılık analizi yapılmıştır. Bu çalışma sonucunda sedimanter kökenli doğaltaş ocakları içerisinde Burdur Bölgesi seçilmiştir. Turkey in terms of the amount of reserves in sedimentary limestone quarry has a significant share in the natural world. The number of natural sedimentary stone quarry in Turkey is approximately 1,200. Natural stone quarries in over 120 colors and patterns have been determined in our country. In the first phase of this study, the production, sales and quarry productivity of the sedimentary origin natural stone quarries invested in 8 different regions (Burdur region, Isparta region, Antalya Region, Bursa Region, Bilecik Region, Kastamonu Region, Konya Region and Mersin Region) between 2016-2019 It has been analyzed. In the second stage, 8 criteria taken into consideration by the investors investing in the natural stone sector were determined. In the last part of the study, the problem of choosing which region the investor will invest in 8 different regions and 8 criteria between 2016 and 2019 was analyzed with Analytical Hierarchy Process (AHP), one of the Multi-Criteria Decision Making Methods, and sensitivity analysis was performed in Microsoft Office Excel program. As a result of this study, Burdur Region was selected among the natural stone quarries of sedimentary origin.

Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı., The study area covers an area of approximately 50 km2 between Şaphane-Gediz, 70 km southwest of Kütahya city center, 35 km north of Uşak city center. In the study area, the oldest unit is Şaphane Limestone of Upper Triassic (Norian) aged comprising dolomite and dolomitic limestones. Jurssic aged Çiçeklikaya Formation, composed of cherty limestones, is unconformably observed on the limestone and the two units show lateral and vertical transitions in different parts of the region. The Çiçeklikaya Formation is overlain by the Cretaceous aged Dağardı Melange made up mainly of different rock blocks. The Miocene Akdağ volcanites, observed in dominant hills in the study area and laterally transitional with lacustrine sedimentary rocks, consist of generally of andesite and dacite rock lithologies. Plio-Miocene lacustrine sedimentary rocks unconformably overlie older units. The quartz crystals in the region are observed within the altered andesites belonging to the Miocene Akdağ Volcanites and occur in the NE-trending fracture and crack systems of Çiçeklikaya Formation composed of cherty limestones. These quartz crystals are observed as transparent/milk quartz in terms of outcrops. In order to investigate the usefulness of the jewelry on the quartz crystals collected from the field, 3 different models were applied in the form of metal root frame, nail drilling model and necklace design with facet cut. Especially the quartz crystals in the altered andesites were found to be suitable. The quartz crystals observed within the limestones are not suitable for use as they are broken and crushed during the dismantling phase. It has been determined that the homogenization temperatures of these minerals are around 220-241oC and they are mesothermal-type quartz from hydrothermal-type formations. It is thought that the main source of quartz crystals is the Miocene Pınarbaşı Granitoid observed in the region., İnceleme alan Kütahya il merkezine 70 km kadar güneybatısında, Uşak il merkezinin 35 km kadar kuzeyinde, Şaphane-Gediz arasında yaklaşık 50 km2 lik bir alanı kapsamaktadır. Çalışma alanında en yaşlı birim dolomit ve dolomitik kireçtaşlarından meydana gelen Üst Triyas (Noriyen) yaşlı Şaphane Kireçtaşları bulunmaktadır. Şaphane Kireçtaşı üzerinde, çörtlü kireçtaşlarından oluşan Jura yaşlı Çiçeklikaya Formasyonu uyumsuz olarak gözlenmektedir ve bölgenin farklı kesimlerinde iki birim birbiriyle yanal ve dikey geçişler göstermektedir. Çiçeklikaya Formasyonu, farklı kaya bloklarından oluşan Kretase yaşlı Dağardı Melanjı tarafından üzerlenmektedir. İnceleme alanında hakim tepelerde gözlenen ve gölsel sedimanter kayaçlar ile yanal geçişli olan Miyosen yaşlı Akdağ Volkanitleri, genel olarak sarımsı-kahve, yeşilimsi renk tonlarında andezit, dasit türü kayaç litolojilerinden oluşmaktadır. Pliyo-Miyosen yaşlı gölsel sedimater kayaçlar kendinen daha yaşlı birimler üzerinde uyumsuz olarak gözlenmektedir. İnceleme alanında rakım olarak daha alt kesimlerinde bu birimler gözlenebilmektedir. Bölgede bulunan kuvars kristalleri Miyosen yaşlı Akdağ Volkanitleri’ne ait altere andezitler içerisinde ve Jura yaşlı çörtlü kireçtaşlarından oluşan Çiçeklikaya Formasyonu’nun KB gidişli kırık ve çatlak sistemleri içerisinde gözlenmektedir. Kuvars kristalleri mostra görnümü açısından şeffaf/süt kuvars şeklinde gözlenmektedir. Araziden toplanan kuvars kristalleri üzerinde takı tasarım açısından kulalnılabilirliğinin araştırılması amacıyla metal kök çerçeve, çivi ile delme modeli ve faset kesimle kolye tasarımı şeklinde 3 farklı model uygulaması yapılmıştır. Altere andezitlerin kırık ve çatlaklarında gözlenen kuvars kristalleri’nden özellikle altere andezitler içerisindeki kuvarsların uygun olduğu tespit edilmiştir. Kireçtaşları içerisinde gözlenen kuvars kristalleri sökülme aşamasında kırılıp parçalandığı için kullanıma uygun görülmemiştir. Kuvars kristallerinden gerçekleştirilen sıvı kapanım çalışmaları ile bu minerallerin homojenleşme sıcaklıklarının 220-241oC civarında oldukları ve sıcaklık değerlerine göre hidrotermal-tip oluşumlardan mezotermal-tip kuvars oldukları tespit edilmiştir. Kuvars kristallerin muhtemel oluşumunu sağlayan ana kaynağın bölgede gözlenen Miyosen yaşlı Pınarbaşı Granitoyidi ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir.

Bu tez çalışmasında, Diyarbakır il sınırları içinde agrega olarak kullanılan ve agrega üretimine kaynak oluşturan formasyonlar ele alınmıştır. Diyarbakır ve çevresinden ocak ve konkasör numunesi olmak üzere toplam 40 değişik lokasyondan alınan numunelerin fiziksel, minerolojik, petrografik ve kimyasal özellikleri incelenmiştir.Diyarbakır ve çevresinde Silüriyen-Devoniyen'den Kuvaterner'e kadar değişen, hemen hemen bütün jeolojik yaşlara ait zengin bir kaya çeşitliliği yüzeylenmektedir. Bu kaya çeşitliliği, içinde, farklı cevher oluşumları bulunmasının yanı sıra, bir kısmı da aynı zamanda çimento ve mermer sanayinde kullanılan endüstriyel hammadde olarak değerlendirilebilmektedir. Bilindiği gibi agregalar doğal oluşan agregalar ve kırma öğütme ile oluşturulan agregalar olmak üzere iki grupta ele alınmaktadır. Doğal agregalar dere ve ırmak kenarlarında taşınarak farklı boyutlarda yataklanan silt boyu malzemeden iri bloklara kadar değişen sedimanlardan oluşmaktadır. Bu sedimanlar farklı alanlardan taşınarak getirildikleri için genellikle aşınmaya dayanıklı silisifiye malzemenin yoğun olduğu bir karışım halinde bulunmaktadırlar. Güncel alüvyon ve eski taraçalar olarak ayırtlanan bu agrega çeşidi Dicle Nehri Vadisi ve Dicle Nehrinin kolları niteliğindeki başta Batman Çayı olmak üzere diğer dere yataklarında yüzeylenmektedirler. Son yıllara kadar dere yataklarındaki alüvyonlardan boyutlanarak elde edilen ve zaman zaman az bir kırma elemeden geçirilen agrega, dere yataklarının korunması için devletin aldığı bazı önlemler nedeniyle artık konkasörlerde kırılarak çeşitli boyutlara getirilen kaya malzeme kullanılarak elde edilmektedir. Bunun için konkasörde kırılma süresince aşırı dağılıp toz haline gelmeyen nisbeten pekişmiş kireçtaşları ve bazaltlar kullanılmaktadır. Bunların agrega olarak kulanılabilirliği birimlerden alınan kayaçlar üzerinde yapılan test ve deneylerle tespit edilmiştir. Bu nedenle Diyarbakır Yöresinde kırma eleme ile üretilerek agrega üretimine en elverişli birimler Diyarbakır yöresinde geniş bir yüzeylenme sunan Karacadağ bazaltları ve iyi bir dayanıma sahip Alt Miyosen yaşlı Fırat Formasyonu kireçtaşlarıdır. Fırat formasyonundan ve diğer birimlerden alınan kireçtaşı, bazalt ve dere malzemesi örnekleri değişik laboratuvarlarda TSE Standartlarına uygun olarak fiziksel, minerolojik, petrografik ve kimyasal özellikleri incelenerek değerlendirilmiştir.İncelemeler sonucunda analizleri yapılan numunelerin agrega ve beton agregası olarak uygunlukları kullanım alanına göre şartnamelerle karşılaştırılarak incelenmiştir. Karacadağolarak tanımlanan bazaltlar, dere malzemesi olarak bulunan kum ve çakıllar, masif ve sert kayaçlardan oluşan Fırat formasyonu, lokasyondan lokasyona farlılık gösterse de agrega ve beton açısından en iyi olan birimlerdir. Agrega açısından açılan tüm ocakların bu birimler içinde açıldığı, tebeşir oranı yer yer yüksek olan Hoya Formasyonu ve Şelmo Formasyonunun ise litolojik özelliklerinden dolayı fazla tercih edilmediği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Agrega, Agrega özellikleri, Agrega oluşumu, Diyarbakır agrega potansiyeli In this thesis, formations which are used as aggregates in Diyarbakir province and which constitute a source for aggregate production are discussed. The physical, mineralogical, petrographic and chemical properties of the samples taken from 40 different locations, including quarry and crusher samples, were investigated.Different rocks from almost all geologic ages, ranging from the Silurian Devonian to the Quaternary, are exposed in Diyarbakir and its vicinity. This rock variety consisting different ore formations, can be regarded as an industrial raw material used in cement and marble industry As it is known, aggregates are considered in two groups as naturally occurring aggregates and aggregates formed by crushing and grinding. Natural aggregates are composed of sediments ranging from silt-sized to large blocks carried on the edges of rivers and streams. Since these sediments are accumulated from different areas, they are usually in the form of a compacted mixture of abrasion-resistant silica. This aggregate type, which is distinguished as the current alluvium and the old terraces, is exposed in the streams of Dicle River Valley and in such different branches of the Dicle River as Batman Creek and other streams. The formations used as agregated and form the source of aggregate production are investigated. Up to recent years, the aggregates were obtained by sizing from the alluviums in the stream beds and occasionally passing through a small amount of crushing; however, as a result of some measures taken by the state for the protection of stream beds, the aggregates are now being obtained by using crushers. İn order to do this, relatively compacted limestones and basalt which are not dissolved and pulverized in the crushers during the crushing process are used. Their usability as an aggregate has been determined by the tests performed on the rocks collected from the geological units. As a result, the most suitable geological units for aggregate production by crushing-screening in Diyarbakir region are determined as Karacadag basalts and Lower Miocene Euphrates Formation limestones. The samples taken from other geological units were subjected to different tests in the laboratory and their suitability for aggregate production was examined. Limestone, basalt and stream material samples taken from Fırat formation and other units were evaluated in different laboratories by examining their physical, mineralological, petrographic and chemical properties in accordance with TSE Standards.For this reason of the investigations, the suitability of the analyzed samples as aggregate and concrete aggregate was compared with the specifications according to the area of use. Basalts defined as Karacadağ volcanics, sand and pebbles as stream material, Fırat formation consisting of massive and hard rocks are the best units in terms of aggregate and concrete although they vary from location to location. It was concluded that all the quarries opened in terms of aggregate were opened within these units, and Hoya Formation and Selmo Formation, which has a high chalk content, were not preferred much due to their lithological properties. KeyWords: Aggregate, The potantiel aggregate of Diyarbaklır, The properties of aggregate, Aggregate composition, 254

Bölgemizde önemli karbonatlı kayaç oluşumları bulunmakta, özellikle çeşitli endüstrilerde ve inşaat sektöründe agrega (kırmataş) olarak kullanım alanı bulmaktadır. Uygulamada özellikle dayanım, aşınma, sertlik, kırılabilirlik gibi bazı kayaç özelliklerinin standart değerlerde elde edilmesi öne çıkmaktadır. Deneysel çalışmalar sonucunda; ISI değerlerine göre, KK-03 ve KK-05'in "Sert", KK-04, KK-06 ve KK-07'nin "Çok Sert" ve KK-08'in de "Çok Çok Sert" kayaç sınıfında olduğu, AIV değerlerine göre ise KK-03, KK-04, KK-05 ve KK-06'nın zor kırılır ve KK-07 ve KK-08'in ise çok zor kırılır kayaç türü olduğu anlaşılmaktadır. Ortalama test sonuçlarına göre iki numune (KK-04 ve KK-05) belirtilen sınır değerden (200 kg/cm2) daha yüksek tek eksenli basınç dayanımı değerine sahiptir. Ortalama test sonuçlarına göre kalker numunesi (KK-06) ise sınır değerlerden çok daha yüksek tek eksenli basınç dayanımı değerine sahiptir. KK-04, KK-06 ve KK-07 en düşük CI değerine sahip olduğu dolayısıyla kolay kırılabildiği ancak KK-03, KK-05 ve özellikle KK-08'in benzer CI değerlerine sahip olduğu ve nispeten daha zor kırılabilirliğe sahip olduğu anlaşılmaktadır. KK-05 ve KK-07 nolu örneklerin benzer öğünme davranışı gösterdiği, özelikle KK-08 nolu örneğin çok zor öğündüğü, bunun yanı sıra KK-03, KK-04 ve KK-06 nolu kayaç örneklerinin öğünmelerinin çok daha kolay gerçekleştiği anlaşılmaktadır., There are significant carbonated rock formations in our region that are used as aggregate (crushed stone) especially in the construction industry as well as in other industries. Typical values for certain properties of rocks such as strength, abrasion, hardness and resistance are important in practice. At the end of experimental studies, it is understood that according to ISI values, KK-03 and KK-05 are classified as "Hard", KK-04, KK-06 and KK-07 as "Very Hard" and KK-08 as "Very Very Hard"; and according to AIV values, KK-03, KK-04, KK-05 and KK-06 are difficult to break and KK-07 and KK-08 are very difficult to break. According to the mean test results, two samples (KK-04 and KK-05) have higher uniaxial compressive strength than the specified limit value (200 kg/cm)2). According to the mean test results, (KK-06) the uniaxial compressive strength of the the limestone sample is much higher than the limit values. It is understood that KK-04, KK-06 and KK-07 have the lowest CI values, and therefore, are easy to break, but KK-03, KK-05 and especially KK-08 have similar CI values and are relatively difficult to break. It has been found that KK-05 and KK-07 samples exhibit similar abrasive wear behavior, especially KK-08 sample is very difficult to grind, and additionally, the rock samples of KK-03, KK-04 and KK-06 are much easier to be abrased.

Bu çalışmanın ana amacı, Gaziantep kireçtaşının birim çevre sürtünmesi ile tekeksenli basınç dayanımı arasındaki ilişkinin deneysel olarak incelenmesidir.Gaziantep kireçtaşının tek eksenli basınç dayanımının ıslanma durumunda ciddioranda düştüğü önceki çalışmalardan bilindiğinden, deneyler Gaziantep'te birsahadan alınan numuneler üzerinde tamamen ıslak ve tamamen kuru durumlar içingerçekleştirilmiştir. Yapılan deneyler sonucunda, Gaziantep kireçtaşında ıslanmadurumunda hem birim çevre sürtünmesinin hem de tek eksenli basınç dayanımınınciddi şekilde düştüğü gözlemlenmiştir. Deney sonuçları literatürde bu iki parametreyibirbiriyle ilişkilendiren çeşitli metotlarla da karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalarneticesinde incelenen doğrusal ilişkilerin hem kuru hem de ıslak durum için birimçevre sürtünmesini ciddi şekilde yüksek tahmin ettiği görülmüştür. Doğrusalolmayan metotlar ise kuru durumlar için makul tahminler sunarken genellikle ıslakdurumlarda ölçülen değerlerden daha yüksek değerler tahmin etmişlerdir. Bu çalışmakapsamında Gaziantep kireçtaşının birim çevre sürtünmesi tahmininde kullanılmaküzere bir doğrusal korelasyon bir de doğrusal olmayan tahmin aralığı önerilmiştir.Yapılan bu çalışma neticesinde, literatürde önerilen metotların Gaziantep kireçtaşıiçin özellikle ıslanmaya maruz kalabilecek bölgelerde kullanılmasının gerçekdurumdan çok daha yüksek çevre sürtünmeleri tahmin edilmesine yol açabileceğigörülmüştür. Bu sebeple bu çalışma içerisinde bahsedilen bazı metotların altlimitlerinin kullanılması tasarım için daha güvenli olacaktır. The primary objective of this study was to investigate the correlation between theuniaxial compressive strength and unit socket resistance of Gaziantep limestoneexperimentally. Since the uniaxial compressive strength of Gaziantep limestone wasknown to decrease significantly upon saturation, the experiments were conducted inthe laboratory for dry and fully saturated conditions on sample limestone blockstaken from a quarry site in Gaziantep. The results revealed that, both the unit socketresistance and uniaxial compressive strength of Gaziantep limestone was decreasingsignificantly due to saturation. The results were also compared with the methodsgiven in the literature which correlate the unit socket resistance of rocks with theiruniaxial compressive strength. These evaluations revealed that the linear correlationssignificantly overestimated the measured socket resistance values both for dry andfully saturated samples. On the other hand, the non-linear methods generallyoverestimated the unit socket resistance under fully saturated conditions but provideda reasonable estimation for dry samples. A linear correlation and upper bound andlower bound curves as a non-linear correlation range for estimating the unit socketresistance of Gaziantep limestone from its uniaxial compressive strength were alsosuggested within this study. It was concluded that care should be taken while usingthese suggested methods for estimation of the unit socket resistance of Gazianteplimestone especially for places prone to saturation. For such cases, using some of thelower bound solutions discussed in this study may be a safer option for designpurposes. 58

TEZ11768 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 49-50) var. xiv, 62 s. : res. (bzs. rnk.), tablo ; 29 cm. Bu çalışmada Temuşent/Cezayir bölgesi kireçtaşları, Tosyalı Kireç Üretim Tesisleri’ne ait Maerz fırınlarında kullanılarak fırınlardaki yanma parametrelerinin kireç kalitesine etkileri incelenmiştir. 2018 yılında faaliyete başlayan Tosyalı Holding Kireç Üretim Tesisleri yüksek kalitede kireç ve türevlerini üretmektedir. İşletmede 2 adet paralel akışlı Maerz fırını çalıştırılmakta olup tesisin günlük üretim kapasitesi 2019 yılı itibariyle 900 ton, yıllık üretim kapasitesi 328000 ton’dur. Maerz fırını, ısı verimi açısından kireç fırın tarihinin en yüksek ve en istikrarlı fırın tipidir. En önemli özelliği çekirdek oranı düşük ve yumuşak pişmiş kireç üretebilmesidir. Maerz fırınlarında yüksek ısı veriminin ana nedeni, fırın yakma havasının ön ısıtma bölgesinde ısı fazlasını tamamen kullanabilmesi; buna mukabil diğer dikey şaft fırınlarında sekonder yakma havasının kalsinasyon zonunun altındaki soğutma bölgesinden geçerken yeterli ısıyı bulamamasıdır. Net ısı tüketimi 850-900 kcal/kgCaO olan Maerz fırınında 40-90 mm boyutları arasında kireçtaşları kalsine edilebilmektedir. Bu tezde iyi kalitede kireç üretebilmek için önemli olan kireçtaşı, yakıt gibi girdilerin yanı sıra fırındaki uzun süreli duruşlar, yakıt tane iriliği, hava durumu, seçilen üretim kapasitesi ve fırına beslenen taş miktarındaki sapmaların da kireç kalitesi üzerindeki etkileri incelenmiştir. In this study, the effects of burning parameters on the lime quality has been investigated by using limestones of Temouchent/Algeria region in Maerz kilns belonging to Tosyali Lime Production Plant. Founded in 2018, Tosyali Holdinghas been producing high quality lime and its derivatives since.In the facility 2 parallelflow Maerz kilns are operated and the daily production capacity of the plant is 900 tons as of 2019 and the annual production capacity is 328000 tons in terms of heat efficiency. The Maerz kilns is the most efficient and the most stable type of lime kiln in the history of kilns.Its most important feature is the ability to producelow-calorie and soft-baked lime.The main reason for high heat efficiency of Maerz kilns is that they can fully utilize the heat excess in the preheating zone of the furnace burning air; on the other hand it is not possible to find sufficient heat when passing through the cooling zone below the calcination zone of the seconder combustion air in the corresponding vertical shaft furnaces. Limestones can be calcinedbetween 40-90 mm in Maerz kilns with the net heat consumption 850-900 kcal/kgCaO. In this thesis, such as limestone and fuel to produce good quality lime, also prolonged stoppages in the kiln, fuel granulometry, weather condition, selected production capacity, quantity of fed limestone into the kiln has been investigated. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: FYL-2017-8023.

Bu çalışma, kireçtaşların parlatılabilirlik özellikleri üzerine abrasiv kafa devrinin etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada ticari olarak üretimi yapılan iki adet kireçtaşı örneği kullanılmıştır. Parlatma işlemi, 30x30x2 cm boyutlarındaki kireçtaşı örneklerine aynı abrasiv serisi, sabit bant hızı, sabit kafa basıncı ve sabit su miktarında, 400 dv/dk, 600 dv/dk ve 800 dv/dk abrasiv kafa devrinde laboratuvar ölçekli cila makinasında yapılmıştır. Farklı devir hızlarında parlatılan örneklerdeki değişimin tanımlanması amacıyla; pürüzlülük parametrelerinden Ra, Rq ve Rz değerleri ve parlaklık ölçümleri yapılmıştır. Parlatma deneyleri sonucunda, artan abrasiv devir hızına bağlı olarak pürüzlülüğün azaldığı ve parlaklığın arttığı tespit edilmiştir. Bunun yanısıra; parlatma işleminde devir hızının etkisi ile yüzey topografyasının değiştiği Rq ve Rz pürüzlülük değerlerinin artmasıyla gözlenmiştir. Sonuç olarak, kireçtaşlarının farklı abrasiv kafa devrinde parlatılması ile pürüzlülük ve parlaklık değerlerinin değişim gösterdiği ve abrasiv devrinin pürüzlülük ve parlaklık özelliklerini önemli ölçüde etkilediği sonucuna varılmıştır. In this study, polishing properties of limestone were investigated to determine the effects of different abrasive head rotation. To achieve this goal, two different limestone samples commercially available in the market were studied. Polishing experiments were applied under constant band speed, abrasive head pressure and water amount for limestone samples of 30x30x2 cm dimension by using a laboratory-scale polishing machine. In order to define the change in the samples polished at 400 rev/min, 600 rev/min and 800 rev/min abrasion head rotation; Ra, Rq and Rz values of roughness parameter and brightness measurements were carried out on pre-determined surfaces of the marble samples. Polishing experiments showed that, with a few exceptions, brightness increases with decreasing roughness. And also; the effect of the speed of rotation on the polishing process and the roughness values of Rq and Rz which the surface topography exhibited change were observed. As a result, in different abrasive head rotation, significantly affected brightness and roughness properties of the tested limestone varieties.

Bu çalışma, sedimanter kökenli kireçtaşlarının parlatılmasında farklı abrasivlerin etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, ticari olarak üretimi yapılan Türkiye’deki farklı bölgelerden elde edilen üç adet kireçtaşı örneği kullanılmıştır. Parlatma işlemlerinde laboratuvar ölçekli bilgisayar kontrollü bir cila makinesi kullanılmıştır. Parlatma deneyleri, aynı abrasiv serisi, sabit bant hızı ve kafa basıncında 30x30x2cm boyutlarındaki kireçtaşı örneklerinde gerçekleştirilmiştir. Farklı abrasivlerle parlatılan örneklerdeki değişimin tanımlanması amacıyla pürüzlülük ve parlaklık ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, taramalı elektron mikroskop (SEM) yardımıyla farklı abrasiv türlerinin tane boyutları belirlenmiştir. Parlatma deneyleri sonucunda, azalan abrasiv serisine bağlı olarak pürüzlülüğün azaldığı ve parlaklığın arttığı gözlenmiştir. Kireçtaşlarının farklı abrasivle parlatılması ile pürüzlülük ve parlaklık değerlerinin değişim gösterdiği ve abrasivlerde bulunan aşındırıcı tane boyutunun ve tane şeklinin pürüzlülük ve parlaklık özelliklerini önemli ölçüde etkilediği sonucuna varılmıştır. n this study, polishing properties of limestone were investigated to determine the effects of different abrasive. To achieve this goal, three different limestone samples commercially available in the market were studied from different area of Turkey. Using a laboratory-scale polishing machine, polishing experiments were applied under constant band speed, abrasive head pressure and abrasive head rotation for samples having 30x30x2cm dimension. Roughness and brightness measurements were carried out on pre-determined surfaces of the marble samples. Besides, particle sizes of abrasives were determined by scanning electron microscopy (SEM) analysis. Polishing experiments showed that, with a few exceptions, brightness increases with decreasing roughness. It was also concluded that the particle sizes of abrasive present in the different abrasives, as well as their shape, greatly affected brightness and roughness properties of the tested limestone varieties.

Bu tez çalışması BTÜBAP tarafından BTÜBAP-2016-Yüksek Lisans-7 nolu proje ile desteklenmiştir., İnceleme alanında çalışmanın konusunu oluşturan Alt Miyosen Fırat formasyonunun litolojisini genel olarak pembemsi, krem, grimsi, açık gri renkli, bol kırmızı algli, seyrek ince tabakalı, orta-kalın tabakalı, masif kireçtaşları oluşturmaktadır. Fırat formasyonu kireçtaşları petrografik olarak 4 mikrofasiyese ayrılmıştır. Bunlar çamurtaşı, vaketaşı, istiftaşı ve tanetaşı fasiyesleridir. Fırat formasyonu kireçtaşlarının CaCO3 oranı %99-100mol arasında, MgCO3 oranı %0-1mol arasında değişmektedir. SiO2 içeriği %0.06-0.84, Al2O3 içeriği %0-0.19 arasında, Sr içeriği 25.5-351.8ppm, Ba içeriği 2-10ppm arasında ve Rb içeriğide 0.1-1.0ppm arasında değişmektedir. Ba içeriği genel olarak, Fırat formation is the main study subject for this study and the lithology of the Lower Miocene Fırat formation consists of pinkish, creamy, grayish, light gray colored, abundant red algae, rarely thin bedded, medium to thick bedded, massive limestones have seen in the studied places. The Fırat formation limestones are divided into four microfacies. These are mudstone, wackestone, packstone and grainstone facies. CaCO3 amount of Fırat formation ranges between 99 and 100 mol% and amount of the MgCO3 is changes between 0 and 1 mol% . SiO2 content is 0.06-0.84%, Al2O3 content is 0-0.19%, Sr content is 25.5-351.8ppm, Ba content is 2-10ppm and Rb content is 0.1-1.0ppm. Ba content of carbonate rocks is

Bu tez çalışması BTÜBAP tarafından BTÜBAP-2016-Yüksek Lisans-7 nolu proje ile desteklenmiştir, İnceleme alanındaki Alt Eosen-Üst Oligosen Gaziantep formasyonu krem, bej, gri, beyaz, kirli beyaz renkli, orta kalın-çok kalın tabakalı, yer yer som, yer yer iyi gözenekli, bol fosilli kireçtaşlarından oluşmaktadır. Gaziantep formasyonu karbonatlı kayaçları egemen olarak kireçtaşı olup, tabanda dolomitik özellik sunar. Gaziantep formasyonu petrografik olarak 3 mikrofasiyese ayrılmıştır. Bunlar tanetaşı, istiftaşı ve mikro boyutlu anhedral dolomit fasiyesleridir. Kireçtaşları içersinde bentik foraminiferlerden Heterostegina sp. Miogypsinoides complanatus (SCHLUMBERGER)., Miogypsina polymorpha (RUTTEN)., Miogypsina sp., Operculina sp., Globoigerinoides sp., Amphistegina sp., ve Lepidocyclina sp., fosilleri bulunmaktadır. Dolomitlerin CaCO3 oranı % 55-99 mol arasında, MgCO3 içeriği % 1-45 mol arasında değişmekte olup, ana oksit içerikleri; SiO2 içeriği % 0.07-1.27, Al2O3 içeriği %0-0.40, Fe2O3 içeriği %0.01-0.22, olarak değişmektedir. Dolomitler Ca'ca zengin (Ca55-56 Mg52-53) non-stoikometrik dolomit özelliği göstermektedir. Ba içeriği genel olarak, The Lower Eocene-Upper Oligocene Gaziantep formation consists of cream, beige, gray, white, dirty white colours, medium to thick, very thick bedded stratas, solid, well porous, abundant fossiliferous limestones. The carbonate rocks of Gaziantep formation dominate limestone and presents dolomitic features on the basement. The Gaziantep formation is divided into three microfacies. These are grainstone, packstone and microdimensional anhedral dolomite facies. Heterostegina sp. Myogypsinoides complanatus (SCHLUMBERGER), Miogypsina polymorpha (RUTTEN), Miogypsina sp., Operculina sp., Globoigerinoides sp., Amphistegina sp., And Lepidocyclina sp. type of bentic foraminifera fossils are found in the limestones. The CaCO3 content of the dolomites between 55 to 99 mol%, the MgCO3 content between 1 to 45 mol%, the main oxide contents are; SiO2 content is 0.07-1.27%, Al2O3 content is 0-0.40%, Fe2O3 content is 0.01-0.22%. Dolomites are Ca-rich (Ca55-56, Mg52-53), non-stoichiometric dolomite. Ba content of carbonate rocks is

Hasankeyf civarındaki birimler tabanda yeşilimsi, grimsi yeşil, şeyl, marn ve kumtaşından oluşan Orta Maastrihtiyen-Üst Paleosen Germav Formasyonu ile başlar. Bu birimin üstünde uyumlu olarak kırmızımsı renkli çamurtaşı, kumtaşı ve kiltaşı ardalanmasından oluşan Alt Eosen Gercüş formasyonu yer almaktadır. Gercüş formasyonunun üzerine krem, bej, gri, beyaz renkli, orta-kalın-çok kalın tabakalı, kireçtaşı ve dolomitlerden oluşan Alt Eosen-Alt Oligosen Hoya formasyonu gelmektedir. Bu birimin üzerine de beyaz, bej, gri, kahvemsi, sarı renkli, yer yer dolomitli kireçtaşı, killi kireçtaşı ve jips ardalanmasından oluşan Oligosen Germik formasyonu gelir. Bu birimin üzerinde uyumsuz olarak çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı ardalanmasından oluşan Üst Miyosen-Alt Pliyosen Şelmo Formasyonu yer alır. Hoya formasyonundaki kireçtaşları ince kesitlerde fosilli, intraklast taneli, sparitik ve mikritik bağlayıcılı şeklinde görülmektedir. Kireçtaşları içerisinde nummulites, milliolidae fosilleri görülmektedir. Kireçtaşları Dunham’a (1962) göre istiftaşı olarak adlandırılmıştır. Hoya formasyonundaki dolomitler özşekilli-yarı özşekilli, idiyotopik dokulu özellikler göstermektedir. Germik formasyonundaki dolomitler ince-orta boyutlu, özşekilsiz-yarıözşekilli ksenotopik dokuludur. Birim içerisindeki jipsler kısa-uzun prizmatik, iğnemsi görünümlü kristaller şeklindedir, The units around the Hasankeyf begin with the Middle Maastrichtian-Upper Paleocene Germav Formation consisting of greenish, greyish-green, shale, marl and sandstone. This unit is conformably overlain by the the Lower Eocene Gercüs formation, composed of reddish colored mudstone, sandstone and claystone intercalations. The Lower Eocene-Lower Oligocene Hoya formation conformably overlies the Gercüş formation and is composed of cream, beige, gray, white colored medium-thick-very thick bedded, limestone and dolomites. This unit is overlain by the Oligosen Germik formation consisting of white, beige, gray, brownish, yellow colored dolomitic limestone, clayey limestone and gypsum. The Upper Miocene-Lower Pliocene Şelmo Formation unconformably overlies th above mentioned units and is made up of conglomerate, sandstone and siltstone alternations. In thin sections, the limestones of the Hoya formation have been observed as fossiliferous, intraclastic granular, sparitic and micritic binding. Additionally,the limestones include nummulites, milliolidae fossils. According to Dunham (1962), the limestones have been named as “packestones”.. The dolomites in the Hoya formation are euhedral-semieuhedral, idiotopic texture. The dolomites of the Germik formation are thin-medium sized, anhedralsemieuhedral xenotopic texture. The gypsums in this unit are short-long prismatic shaped and needle-like crystals.

kullanmıştır. Doğal taşlar, sıcaklık değişiklikleri, nem, tuz kristalizasyonu, donma vb. çeşitli doğal süreçlerin etkisiyle ayrışmaya maruz kalırlar. Tuzlar, tarihi yapılardaki gözenekli malzemelerin ayrışmasına neden olan en önemli faktörlerden biridir. Kireçtaşları, doğada bol bulunan ve çalışılması kolay taşlar olduğundan yüzyıllardır yaygın olarak kullanılan yapı malzemeleridir. Günümüzde kireçtaşları, hem modern binalarda ana malzeme olarak hem de süsleme ve kaplama malzemesi olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, kireçtaşı ve mermer üzerinde tuzların etkileri incelenmiştir. Çalışmanın amacı, tortul ve metamorfik kökenli, Kırklareli-Pınarhisar’ın bol-iri fosilli, az fosilli, fosilsiz kalkerleri ile Marmara Beyazı mermerleri yapı taşlarındaki çözünür tuz kristalizasyonunun mekanizmasını belirlemektir. Test yöntemi, Building Research Establishment (BRE) standartlarının, yapı malzemeleri için kullandığı dayanıklılık deneyleridir. Deney süresince, kayacın yapısal değişimi, görünümleri ve örneklerdeki değişiklikler gözlenmiş ve örnek yüzeylerinde oluşan her renk değişimi kaydedilmiştir. Doğal ortam koşullarında oluşabilecek gerçek tuz miktarını temsil etmek amacıyla %1 ve %3 oranlarında Na2SO4 ve MgSO4 etkilerine maruz bırakılarak yapı taşının bozulma miktarı, bozulma şekli ve renk değişimi incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda tortul kayaçların (kireçtaşı) ağırlık kaybının metamorfik kayaçların (mermer) ağırlık kaybından daha fazla olduğu belirlenmiştir, Mankind has always used stone as building material to create monuments and other structures through out history. Long period of time exposure to temperature changes, moisture, salt crystallization, and frost create damages and disintegration in natural stones. Salt deterioration is one of the most important factors causing weathering on porous materials in historical buildings. Since limestone is one of the most common building materials used for so many centuries, because the availability and easy to work on. Limestone nowadays is still used in modern buildings either as main structural material or decorative coating elements. In this study concentration is given to salt effects on limestone and marbe. The purpose of this study is to explain the mechanism of dissoluble salt crystallization in the building stones of the fossiliferous or non-fossiliferous limestones and Marmara white marble. The test method is the durability experiments which have been used for the building material according to Building Research Establishment (BRE) standards. In the experiments, the structural change of the rocks, their visual features and other modifications have been observed and the differentiation in the rock color has been noted. To examine the degree of decomposition, alteration type and the color change in the rocks, the samples, as a whole, are subject to the effect of solutions containing a bulk Na2SO4 and MgSO4 grade of 1.0 to 3.0 percent. The results show that the mass decrease of the limestones is higher than those of the marbles

Bu tezde, çimento esaslı harçlarda radon gazı salınımı ile radyonüklid konsantrasyonlarına harçlarda kullanılan ince agrega kökeni, çimento ve silis dumanı ile uçucu külün etkisi incelenmiştir. Bu amaçla, yerel çimento üreticisinden temin edilen CEM I 42,5 R tip çimento, değişik kökene sahip ince agregalar (kireçtaşı ve bazalt) ve değişik mineral katkılar (uçucu kül, silis dumanı) kullanılarak TS EN 196-1 standardına uygun olarak 7 farklı harç üretilmiştir. Üretilen harçların basınç ve eğilme dayanımları, birim ağırlık, boşluk oranı, su emme ve kılcal yolla su emme özellikleri belirlenmiştir. Ayrıca, üretilen harçlarda kullanılan ham maddelerin, sertleşmiş harç örneklerinin ve sertleşmiş harçlardan elde edilen toz örneklerin radon gazı salınımları "Katı hal nükleer iz kazıma dedektörü" (LR-115 film dedektörler) yardımıyla saptanmıştır. Yine harç üretiminde kullanılan ham maddelerin ve sertleşmiş harçların toz örneklerinin 226Ra, 232Th, ve 40K gibi radyonüklid konsantrasyonları da belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan çalışma neticesinde harç üretiminde kullanılan malzemelerin ve üretilen harçların ölçülen radon salınımlarının ve doğal radyoaktivite konsantrasyonlarının dünya ortalamalarının altında olduğu, bu malzemelerin harçlarda kullanımının radyolojik açıdan risk taşımadığı değerlendirilmiştir., In this thesis, the effect of fine agregate type, cement, silica fume and fly ash on the radon exhalation rate and natural radioactive content of cement based mortar were studied. For this purpose, CEM I 42,5 R type Portland cement, 2 types of fine agregate (limestone and bazalt) and 2 types of mineral admixture (silica fume and fly ash) were used to cast 7 different mortar mixtures according to TS EN 196-1 standard. After the 28 days of curing, flexural and compressive strength, water absorption and water sorptivity tests were conducted. Besides, the radon exhalation in raw materials and mortar samples were measured by "Sealed can technique" using LR-115 type II track detectors and gama ray spectrometric measurements were used for the measurement of natural radioactivity (226Ra, 232Th and 40K). The obtained results showed that the radon and natural radioactivity of raw materials and mortars mixtures values were lower than the limit values recommended for the building materials used in construction of dwellings and the use of these materials in mortar does not pose any radiological risk.

Bu çalışmada, Emirdağ-Afyon Adaçal Endüstriyel Mineraller A.Ş.'ye ait kırma-eleme tesisinde üretilen kırmataşların TS 706 EN 12620 beton agregaları standardına uygunluğu araştırılmıştır. Standarda uygun olarak kireçtaşı ocağından alınan numuneler, boyut küçültme, numune azaltma ve boyuta göre sınıflandırma işlemine tabi tutulduktan sonra iri (22,4-11,2 mm ve 11,2-4 mm) ve ince (0-4 mm) agrega olarak sınıflandırılmıştır. Sınıflandırılan numunelere uygulanan fiziksel, kimyasal ve geometrik testler ve/veya analizler sonucunda; Adaçal kireçtaşlarının "TS 706 EN 12620 Beton Agregaları" standardında aranan özelliklere uygun olduğu ve kırmataşların, hazır betonda beton agregası olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

TEZ8312 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2011. Kaynakça (s. 89-92) var. xiii, 116 s. : rnk. res., rnk. hrt., çizelge ; 29 cm. In this thesis, samples are taken from the limestones in Ceyhan-Yilankale-Misis. Observations are based on the lime produced after calcinations the sample in a ash kiln. The parameters which effect the lime quality are searched for in these studies. Besides, studies are done by Akay Kireç Company Ltd in the kilns in order to observe the lime production in kilns like modified Eberhart. Surface area and porosity measurements are taken along with chemical analysis on limestone and lime samples. Additionally, active lime analysis is done on lime samples with petrographic analysis and XRF analysis of limestone samples. The limestone samples which are taken from the land are calcinate at 850oC, 900oC, 950oC and 1000oC in the laboratory and are analysed in a Sorptometer to see the changes in surface area and porosity. Upon to emission measurement and determine to break up cancerogenic feature of PAH's. TUBITAK (MAM)'s teamwork's measurments in the lime kilns, show that canserogenic PAH's of petroleum coke which is receive 0.3 second and 900oC has jaged. Bu tez çalışmasında, Ceyhan-Yılankale-Misis yöresi kireçtaşlarından alınan örnekler ve bu örneklerin kül fırınında pişirilmesi ile elde edilen kireçler üzerinde incelemeler yapılarak kireç kalitesini etkileyen parametreler araştırılmıştır. Ayrıca, Modifiye Eberhart tipi fırınlarda kireç üretiminin incelenmesi amacıyla Akay Kireç Ltd. Şti. kireç fırınlarında çalışmalar yapılmıştır. Kireçtaşı ve kireç örneklerinde kimyasal analizler ile birlikte yüzey alanı ve porozite ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, kireçtaşı örneklerinin petrografik analizleri ve XRF analizleri ile kireç örneklerininde aktif kireç tayinleri yapılmıştır. Araziden alınan kireçtaşı örnekleri laboratuarda kül fırınında 850?C, 900?C, 950?C ve 1000?C sıcaklıklarda pişirilerek yüzey alanlarındaki ve porozitelerindeki değişimlerin belirlenmesi için Sorptometre cihazında analiz edilmiştir. Kireç fırınlarında ölçümler yapan Tübitak (MAM) ekiplerince yapılan PAH ölçümleri incelenerek petrol kokunun 900 oC'de 0,3 sn kalarak kansorejen pahların parçalandığı anlaşılmıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: MMF 2010 YL17.

TEZ8383 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2011. Kaynakça (s.67-69) var. xiii, 72 s.: res., rnk., tablo ; 29 cm. In this study, the stratigraphy of the region between Yavuzeli - Araban Area (Gaziantep) and the usability of Fırat Formation Reef limestone that outcrop in this region as natural building materials have been investigated. The stratigraphy of the region has been introduced. As the basic unit Oligocene-Miocene aged Fırat Formation deposited during Tertiary period, Selmo Formation that Miocene aged, made of sandstone that deposited by lakes and streams, marl, shale is located as discordant on this unit. The Yavuzeli Basalt is located as discordant on Selmo Formation. The uppermost unit the Quaternary alluvial and slope rash are located. Within the scope of the study area a 1 / 25000 scaled geological map has prepared and engineering features of limestone have been investigated by some experiments on the samples taken from the Fırat Formation Stones. According to the results of the experiments made for the purpose of determining petrographic, chemical, physical and mechanical properties, usability of the Fırat Formation limestone as a building material have been evaluated. Bu çalışmada, Yavuzeli-Araban ilçeleri (Gaziantep) arasında bulunan bölgenin stratigrafisi ve bu bölgede mostra veren Fırat Formasyonu Resifal kireçtaşlarının doğal yapı malzemesi olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. Yapılan çalışmada bölgenin stratigrafisi ortaya konmuştur. Temel birim olarak Tersiyer döneminde çökelmiş Oligo-Miyosen yaşlı kireçtaşı yapılışlı Fırat formasyonu, üzerine açısal uyumsuzlukla Miyosen yaşlı göl ve akarsu ortamında çökelmiş kumtaşı, marn, şeyl yapılışlı Şelmo formasyonu gelmektedir. Açısal uyumsuzlukla Şelmo Formasyonu üzerine Yavuzeli bazaltları gelmektedir. Bu birimlerin üzeride Kuvaterner yaşlı alüvyon ve yamaç molozu yer almaktadır. Yapılan çalışma kapsamında bölgenin 1/25000 ölçekli jeoloji haritası hazırlanmış ve Fırat Formasyonu Kireçtaşlarından alınan numuneler üzerinde yapılan deneyler ile bu birimin mühendislik özellikleri araştırılmıştır. Sedimanter petrografik, kimyasal, fiziksel ve mekanik özelliklerini belirlemek amaçlı olarak yapılan deney sonuçlarına göre Fırat Formasyonu kireçtaşlarının doğal yapı malzemesi olarak kullanılabilirliği hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: MMF2009YL40.

TEZ8955 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2010. Kaynakça (s. 51-54) var. viii, 55 s. : res. ; 29 cm. In this thesis, the limestone samples were taken from Akarca Village (Hatay) and experiments were performed. Two type limestones (light and dark color) were defined in the study area. At the tests, the chemical, petrographical, mineralogical, physico-mechanical and thermal properties of the limestones were determined. The results of the analysis have showed that light-colored limestones contain >%98 CaCO3, low impurities (SiO2, Fe2O3, Al2O3), fine crystal structure according to petrographical analysis, unit volume weight higher than 2,55 g/cm3, compressive strength >50 MPa, lower than %30 loss of wear results for Los Angeles Abrassive Test and comply with the conditions of the calcination. Dark-colored limestones contain >%90 CaCO3, high impurities (SiO2, Fe2O3, Al2O3, MgCO3), physicomechanical properties have values closer to the light-colored limestones, but don't comply with the conditions of the calcination were determined. Test results show that Akarca Village (Hatay) light-colored limestones can be used for aggregate, lime, glass and refractory material production and the darkcolored limestones as building material. Bu tezde, Akarca Köyü (Hatay) kireçtaşlarından örnekler alınmış ve deneyler yapılmıştır. Sahada iki çeşit kireçtaşı varlığı (açık ve koyu renkli) tespit edilmiştir. Deneylerde, kireçtaşlarının kimyasal, petrografik, mineralojik, fizikomekanik ve kalsinasyon özellikleri belirlenmiştir. Analiz sonuçları açık renkli kireçtaşlarının >%98 CaCO3 içerdiğini, safsızlıkların (SiO2, Fe2O3, Al2O3) oldukça düşük olduğunu, petrografik incelemelere göre ince kristalli olduğunu, birim hacım ağırlığının 2,55 g/cm3'ten büyük, tek eksenli basma dayanımının >50 MPa, Los Angeles aşınma deneyi aşınma kaybı sonuçlarının %90 CaCO3 içerdiği, safsızlıkların (SiO2, Fe2O3, Al2O3, MgCO3) oldukça yüksek olduğu, fiziko-mekanik özelliklerinin açık renkli kireçtaşlarına yakın değerler segilediği, fakat kalsinasyon şartlarını sağlamadığı tespit edilmiştir. Deney sonuçları Akarca Köyü (Hatay) açık renkli kireçtaşlarının agrega, kireç, cam ve refrakter üretimi için, koyu renkli kireçtaşlarının yapı malzemesi olarak kullanılabilir olduğunu göstermektedir. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: MMF2009YL54.

TEZ7864 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2010. Kaynakça (s. 69-75) var. viii, 77 s. : rnk. res., hrt. ; 29 cm. Yumurtalık region has become an important harbour with BOTAŞ, iron-steel factories and large scale organised industrial districts. The studied rocks were collected from the study area of Mersin - O35 - b1 diestock which is located in Adana-Yumurtalık region. In this study, Physico-Mechanical properties of dolomitic limestones which are main of the filling materials of the harbour construct in Yumurtalık region were examined. Physico-Mechanical characteristics of the studied rocks using for harbour construction in situ and laboratory were evoluted. Yumurtalık bölgesi, BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş.), demir çelik fabrikaları ve büyük ölçekli organize sanayi bölgeleriyle önemli bir liman kenti haline gelmiştir. Çalışma alanı Yumurtalık sınırları içerisinde Mersin - O35 - b1 paftasında yer almaktadır. Bu çalışmada, Yumurtalık'ta inşa edilen deniz araçları barınağında dolgu malzemesi olarak kullanılan kayaçlardan dolomitik kireçtaşlarının fiziko-mekanik özellikleri incelenmiştir. İncelenen özelliklerine göre kayacın liman yapımında dolgu malzemesi olarak kullanılabilirliği değerlendirilmiştir. Üzerinde çalışılan kayaçların arazi ve laboratuvar (kimyasal, fiziksel ve mekanik) deneyleri yapılmış ve karakteristik özellikleri ortaya koyulmuştur. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: MMF2009YL17.