TEZ12924 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2020. Kaynakça (s. 216-235) var. XII, 236 s. :_29 cm. Bankalar günümüzdeki iktisadî hayatın en temel kurumları haline gelmiştir. Mevduat bankalarının işlemlerine konu olan faizin hükmü hakkında büyük oranda ittifak sağlanmıştır. Ancak katılım bankalarının özellikle fon kullandırma yöntemleri üzerinde bazı tartışma ve tereddütler mevcuttur. Bu çalışmada katılım bankalarının fon toplama ve kullandırma yöntemlerinin İslam hukukuna uygun olup olmadığı incelenmiştir. Çalışmanın giriş kısmında tezin amacı, önemi, kapsamı, metodu ve kaynakları ele alınmıştır. Bu kısımda ayrıca genel bir bakış açısı oluşturmak amacıyla, faiz ile ilgili leh ve aleyhteki görüş ve yaklaşımlar özet olarak sunulmuştur. Tezin birinci bölümünde çalışmada kullanılan kavramların çerçevesi tespit edilmiş, akabinde ribâ yasağının daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla, cahiliye döneminin iktisadî uygulamaları incelenmiştir. Daha sonra ribâyı yasaklayan naslar ele alınmış ve ribâ yasağının keyfiyeti üzerinde durulmuştur. Ardından fıkhın sistematik hale getirildiği müçtehit imamlar döneminde tespit edilen ribâ hakkındaki kaideler ele alınmıştır. Bu bölümün sonunda ise günümüz katılım bankaları için önemli bir referans kaynağı olan para vakıfları ve konumuzla ilgili uygulamaları incelemeye tâbi tutulmuştur. Tezin ikinci bölümünde katılım bankalarının fon toplama ve kullandırma yöntemleri incelenmiştir. Söz konusu uygulamaların tespit edilmesi amacıyla bankaların resmi sitelerindeki sözleşmeler esas alınmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise katılım bankalarının söz konusu uygulamaları, İslam iktisat düşüncesinin temel kaideleri açısından bütüncül olarak ele alınmıştır. Çalışmanın sonunda ise ulaşılan sonuçların ifade edildiği bir değerlendirme bölümüne yer verilmiştir. Banks turned to be the most indispensable institutions of today’s economic life. There is a consensus, to a large extent, on the meaning attributed to the interest which arises from deposit bank transactions. However, there still exist some debates and reservations especially about the methods implemented by participation banks to extend loans. Accordingly, this study analyzed whether methods employed by participation banks to collect funds and to provide loans were in accordance with Islamic law. Introductory part of the study addressed the objective, significance, coverage and methodology of the thesis and also sources benefited during the study. Moreover, views and approaches in favor of and against interest were summarized in order to present a general perspective on the theme in this part. Next, the first part of the thesis introduced the conceptual framework of the study, and subsequently analyzed the economic practices of the pre-Islamic age of ignorance in order to offer a better understanding of the ban on interest. Later, it highlighted nasses (divine decrees) banning the interest and put particular emphasis on circumstances of the ban on interest. Afterwards, it underlined the rules on interest constituted in the era of the Mujtahid (interpreters) Imams of Islamic law when the fiqh (Islamic jurisprudence) was systematized. Lastly, serving as a primary reference point for today’s participation banks, Ottoman cash waqfs (foundations) and their practices in relation to the theme of this study were analyzed in the first part. The second part of the thesis explored the methods employed by participation banks to collect funds and extend loans. In order to identify these methods, contracts posted on the official web sites of participation banks were primarily utilized. In the last part of the study, methods practiced by participation banks for collecting funds and offering loans were evaluated through a holistic perspective on the basis of the fundamental rules of Islamic economic thought. In the end, a final part was devoted to the assessment of results attained through the study.