Search

WOS: 000349192400035, Like many of the 'greats' of social psychology, Muzafer Sherif is frequently cited in the textbooks for his most famous research - on the autokinetic effect, and the Boys' Camp Studies. At the same time, his wider intellectual and political perspective, and his vision of the discipline as a whole, has generally been ignored Recently, however social scientists from across the world have started to pay attention to Sherif's critical contribution to social psychology. Books have been written, symposia organised. So, what was Sherif's wider contribution? And what was the context from which it arose?

Günümüzde hemen bütün toplumlarda çok önemli bir yer işgal eden futbol, seyircilerinin şiddet olaylarıyla da sürekli haber gündeminde yer almaktadır. Sosyal psikoloji disiplini, başta ingiltere olmak üzere Avrupa'da "futbol holiganizmi", Türkiye'de "tribün terörü" ya da "tribün anarşisi" olarak adlandırılan olguya sadece son zamanlarda ilgi göstermeye başlamıştır. Bu bağlamda, sunulan makalenin genel olarak amacı, sosyal psikoloji literatürünün futbol seyircisindeki şiddeti anlamada katkılarını ve sınırlılıklarım incelemektir. Daha özgül olarak, makale, klasik saldırganlık kuramlarını ve sosyal psikoloji kitle kuramlarını, görgül çalışmalarla birlikte spor seyirciliği saldırganlığıyla ilişkili olarak ele almaktadır. Daha sonra, futbolda seyirci şiddeti ile ilgili özgül sosyal psikoloji kuram ve araştırmalara odaklanılmıştır. Bunlara ek olarak, "seyirci", "fan", "fanatik" ve "holigan" tanımlan da tartışılmıştır., Football, which has occupied very important place almost in all societies in modern era, has also consistently been in news agenda due to its spectators' violent incidents. Social psychology discipline has only recently begun to pay attention to the issue of "football hooliganism" in Europe, predominantly in England, which is referred to as "terrace terror " or "terrace anarchy" in Turkey. In this context, the general aim of the present article is to scrutinize contributions and limitations of social psychological literature in understanding of violence in football spectators. More specifically, first, the article considered classical aggression theories and social psychological crowd theories together with empirical studies in relation to sport spectators' aggression. Then, this work has focused on specific social psychological theories and research concerning violence in football spectators. In addition, it also discussed the definitions of "spectator", "fan", "fanatic" and "hooligan".

Bu makale, yoksulluk hakkında, olası bir sosyal psikolojik yoksulluk araştırmasına zemin oluşturacak kuramsal bir çerçeve çizilmesini amaçlamaktadır. Yoksulluk, tarihsel koşullarla değişip farklı biçimler alsa da, çağımızda hala toplamların en önemli sorunu olmaya devam etmektedir. Makalede, ilkönce, yoksulluğun nasıl tanımlanacağı ve bu konudaki güçlükler tartışılmıştır. Makalenin içeriğinden de görülebileceği gibi, çok boyutlu ve karmaşık bir sosyal olgu olarak yoksulluğu farklı biçimlerde anlamlandırmak olasıdır. İkinci olarak, sosyal psikoloji disiplininde, birincil olarak yükleme paradigması içinde yapılmış yoksulluk çalışmalarına kısaca değinilmiş ve bu literatürün zayıflıkları üzerinde durulmuştur. Son olarak, söylem psikolojisinin yanısıra, sosyal kimlik kuramının da, anaakım yaklaşımlardan farklı ve daha eleştirel bir perspektif sağlayacağından hareketle, sosyal kimlik kuramının bir yoksulluk çalışması için ilişki kurulabilecek temel öncülleri verilmiştir., This paper aims to draw a theoretical frame on poverty, which can provide a base for a possible social psychological poverty research. Even though poverty has been changed with historical conditions and taken different forms, it is still to be the most important problem of societies in our age. In the article, first, it is discussed that how poverty can be defined and what the difficulties to define the concept. As can be seen from the text, it is possible to make sense of poverty as a multidimensional and complex phenomenon in different ways. Second, poverty research carried out within attributional paradigm in social psychology discipline has been briefly dealt with and weaknesses of this literature has been examined. Finally, having considering social identity theory along with discursive psychology, provide different and more critical perspective than mainstream approaches on poverty, the paper particularly draws on basic premises of social identity theory which help to establish a relationship with a poverty study.

Bu makale, sosyal psikolojik çalışma nesnesi olarak 'kitle davranışı’nm, kuramsal açıdan nasıl bir tarihsel seyir izlediğini konu etmektedir. Daha özgül olarak, bu makale, kitle hakkında ortaya çıkan yeni anlayışın tarihsel bir arkaplanla birlikte verilmesini amaçlamaktadır. Yazının içeriğinden de anlaşılabileceği gibi, sosyal psikolojide kitle davranışını açıklama çabalarını, genelde bilimsel bir disiplin olarak sosyal psikolojinin tarihsel gelişiminin ana ekseni olan ‘birey-grup ’ ikiliği üzerinde temellendirmek olasıdır. Öncelikle, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında ileri sürülen ilk kitle kuramları kısaca ele alınmış ve bunların kitle davranışı hakkındaki temel kuramsal öncülleri ortaya konmuştur. Daha sonra, grup zihni yaklaşımı ve bireyselci yaklaşımın yaptığı bağlamdan kopuk analizlerin tersine, kitle davranışım yer aldığı bağlam içinde analiz etme iddiasında olan sosyal kimlik yaklaşımı değerlendirilmiştir. Kitle davranışını sosyal kimlik yaklaşımı içinde anlamaya yönelik kuramsal çabalar, kitleye ilişkin Sosyal Kimlik Modeli (SKM) ve kitleye ilişkin Geliştirilmiş Sosyal Kimlik Modeli (GSKM) çerçevesinde değerlendirilmiştir., This article examines how crowd behaviour as an object study of social psychology shows a historical development in terms of theory. Specifically, this paper aims that a new understanding of crowd has undertaken together with a historical background. As is seen from the content of the article, it is possible to evaluate all efforts of explanations about crowd behaviours on the “individual vs. group ” dichotomy. In the article, first, the crowd theories- which have been proposed at the end of the 19. century and the beginning of the 20. century- are examined and their assumptions about crowd behaviour are discussed. And then, unlike ‘group mind’ and ‘individualist’ approaches which divorce social phenomenon from its context, social identity approach which claims to make analysis of social phenomenon in its context is scrutinised. Theoretical efforts which are made to understand crowd behaviour within social identity approach are discussed in the frame of Social Identity Model of crowd behaviour (SIM) and Elaborated Social Identity Model (ESIM) of crowd behaviour.

ÖZET Türkiye'de oldukça yaygın olmasına karşın, futbol taraftarlarının şiddet davranışları konusunda yapılmış hiçbir akademik çalışma bulunmamaktadır. Futbol taraftarlarındaki şiddet ya da `futbol holiganizmi` çok karmaşık bir olgu olduğundan, Avrupa ülkelerinde -özellikle İngiltere'de- farklı kuramsal açıklamaların olduğunu görmek şaşırtıcı değildir. Bu konuyu araştırırken, şiddet olaylarının yeri ve zamanı, şiddet olaylarına katılan kişilerin sosyal sınıf ardalanı, olgunun tarihsel ve kültürel değişkenliği gibi pek çok faktörün gözönüne alınması gereklidir. Olgunun bu çok boyutluluğuna rağmen, şiddet olaylarının çoğunu, futbol seyirci kitlesi içindeki kimliklenebilir alt grupların çıkardığına şüphe yoktur (Dunning ve Ark., 1988; Van Der Brug, 1994). Bu alt grupların nasıl oluştuğu, davranışlarını düzenleyen grup normlarının neler olduğu gibi sorular sorulduğunda, bir grup davranışı ve aynı zamanda gruplararası davranış ile karşı karşıya gelinmektedir. Böyle bir yaklaşımın, futbol taraftarlarındaki şiddet davranışlarını anlamaya önemli katkılar yapması beklenebilir. Bu çalışmanın amacı, alt grup kimliğine sahip olan ve olmayan futbol takım taraftarları arasında, takımla özdeşleşme, Bursalı olup da İstanbul takımlarını destekleyenlere, Bursaspor'u tuttuğu halde maçlara gelmeyenlere ve maçlara geldiği halde takıma destek vermeyenlere yönelik olumsuz tutumlar, maç bağlamında gösterilen davranışlar ve alkol tüketimi, ve tahrike bağlı olan ve olmayan şiddet davranışları, açısından farklılık olup olmadığım araştırmaktır. Bunlara ek olarak, alt grup kimliği olan ve olmayan taraftarların, Sosyal Kimlik Aracı'nda yer alan dört boyutta (`kendi gruplan`m ve dışgrubu tanımlama boyutları; `kendi grupları` ile Bursaspor taraftar kitlesindeki `diğer gruplar` ve Bursasporlu içgrubu ile dışgrup yapılan karşılaştırmalar) gösterecekleri olası farklılıklar da incelenmiştir. Araştırmanın verileri 261 Bursasporlu taraftardan toplanmıştır. Araştırmada elde edilen verilere tek yönlü varyans analizi, regresyon analizi ve içerik analizi uygulanmıştır. Varyans analizi sonuçlarına göre, iki `grup` arasında, maçlara 133geldikleri halde takıma tezahürat yapmayan Bursasporlular'a yönelik gösterilen olumsuz tutumlar dışında, araştırılan bütün değişkenler açısından anlamlı farklılıklar mevcuttur. Öte yandan, her iki `grup`ta takımla özdeşleşme derecesini ve tahrike bağlı olan ve olmayan şiddet içerikli davranışların yapılma sıklığını yordayan farklı faktörler saptanmıştır. Son olarak, Sosyal Kimlik Aracı'nda verilen özelliklere uygulanan içerik analizinde, en belirgin özellik kategorilerinin şiddete, evrensel spor ilkelerine, maçoluğa ve takıma bağlılığa/desteğe yapılan referanslar olduğu görülmüştür. Bu kategorilerde, Bursasporlu olarak içgrup ile dışgrup arasındaki boyut hariç, diğer boyutlarda, iki `grup` arasında anlamlı farklılıklar elde edilmiştir. Yukarıda özetlenen bulgular, `futbol holiganizmi` literatürü ve Sosyal Kimlik Kuramı çerçevesinde, demografik değişkenlerle birlikte tartışılmıştır. 134 ABSTRACT Although it can be said that violence in soccer fans in Turkey is a live issue, it has not generated significant concern among scholar circles, at least in terms of systematic studies. Given the fact that violence in soccer fans or ` football hooliganism` is a very complex phenomenon, it is not surprising to see diverse theoretical explanations which are developed in European countries, particularly in England. On studying the issue, there are many parameters that need to be taken into consideration such as the form, place and time of violent episodes, social class backgrounds of those who are involved in these events, historical and cultural variability of the phenomenon. In spite of this multidimensionality, there is little doubt that in most cases violence has arisen from identifiable subgroups within soccer crowd. When we ask questions such as how these subgroups are formed, which norms regulate their behavior as a group etc., we come face to face with a group behavior context; in fact, intergroup behavior context which contributes a lot to our understanding of violence in soccer fans. The present study is done on two `groups`: fans of Bursaspor who have subgroup identity (hsi) and fans who do not have subgroup identity (nshi). The aim of the study is to investigate whether there are significant differences between hsi and nshi in terms of the strenght of identification with football club/team, the degree of having negative attitudes toward individuals who support one of Istanbul football teams in spite of being from Bursa, who don't attend football matches in spite of being supporter of Bursaspor and who don't display their support in football stadium in spite of attending to football matches, the frequency of behaviors which are shown in stadium context and consumption of alcohol and finally the frequency of violent behavior in response to provocation and not response to provocation. In addition, the study aims to explore the differences between these two `groups` on four dimensions which takes place in Social Identity Inventory (adopted from Bilgin, 1995); possible 135hsi and nhsi differences in defining their `groups`, in defining the outgroup, in comparisons vis a vis `the other` and with the outgroup. A sample of 261 Bursaspor fans served as respondents. Data were assessed through one-way analysis of variance, regression analysis on the strenght of identification with the club/team and the frequency of violent behaviors which are in response to provocation and not response to provocation and content analysis on the response of Social Identity Inventory. The results of variance analysis indicate that with regard to all the variables which are investigated in the study, there are significant differences between hsi and nhsi, except the degree of having negative attitudes toward individuals who don't display their support in the stadium in spite of attending to football matches. On the other hand, the results of regression analysis show that there are various predictive factors on the strenght of identification with the club/team and the frequency of violent behaviors which are in response to provocation and no in response to provocation, and these are differed for two `groups` to the great extent. Finally, the results of content analysis which are applied to responses of Social Identity Inventory reveals that there are particular content categories on four dimensions. These are violence, involvement with the team, universal moral principles related to sports and machoism. Two `groups` show significant differences in terms of making references to these content categories on all but comparisons between themselves as being supporter of Bursaspor in general and outgroup dimension. The findings mentioned above, are discussed in the frame of `football hooliganism` literature and social identity theory along demographic variables. 136 159

Bu makale, yoksulluk hakkında, olası bir sosyal psikolojik yoksulluk araştırmasına zemin oluşturacak kuramsal bir çerçeve çizilmesini amaçlamaktadır. Yoksulluk. tarihsel koşullarla değişip farklı biçimler alsa da, çağımızda hala toplumların en önemli sorunu olmaya devam etmektedir. Makalede, ilk önce, yoksulluğun nasıl tanımlanacağı ve bu konudaki güçlükler tartışılmıştır. Makalenin içeriğinden de görülebileceği gibi, çok boyutlu ve karmaşık bir sosyalolgu olarak yoksulluğu farklı biçimlerde anlamlandırmak olasıdır. ikinci olarak. sosyal psikoloji disiplininde, birincil olarak yükleme paradigması içinde yapılmış yoksulluk çalışmalarına lasaca değinilmiş ve bu literatürün zayıflıkları üzerinde durulmuştur. Son olarak, söylem psikolojisinin yanısıra, sosyal kimlik kuramının da, ana akım yaklaşımlardan farklı ve daha eleştirel bir perspektif sağlayacağından hareketle, sosyal kimlik kuramının bir yoksulluk çalışması için ilişki kurulabilecek temel ônculleri verilmiştir., This paper aims to draw a theoretical frame on poverty, which can provide a base for a possible social psychological poverty research. Even though poverty has been changed with historical conditions and taken different forms, it is stili to be the most important problem of societies in our age. In the artiele, first, it is discussed that how poverty can be defined and what the difficulties to define the concept. As can be seen from the text, it is possible to make sense of poverty as a multidimensional and complex phenomenon in different ways. Second, poverty research carried out within attributional paradigm in social psychology discipline has been briejly dealt with and weaknesses ofthis literature has been examined. Finally, having considering social identity theory along with discursive psychology, provide different and more critical perspective than mainstream approaches on poverty, the paper particularly draws on basic premises ofsocial identity theory which help to establish a relationship with a poverty study.

Bu makale. sosyal psikolojik çalışma nesnesi olarak 'kitle davranışı'nın, kuramsal açıdan nasıl bir tarihsel seyir izlediğini konu etmektedir. Daha ôzgul olarak; bu makale, kitle hakkında ortaya çıkan yeni anlayışın tarihsel bir arkaplanla birlikte verilmesini amaçlamaktadır. Yazının içeriğinden de anlaşılabileceği gibi. sosyal psikolojide kitle davranışını açıklama çabalarını. genelde bilimsel bir disiplin olarak sosyal psikolojinin tarihsel gelişiminin ana ekseni olan 'birey-grup' ikiliği üzerinde temellendirmek olasıdır. Öncelikle, J9. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında ileri sürülen ilk kitle kuramları kısaca ele alınmış ve bunların kitle davranışı hakkındaki temel kuramsal öncülleri ortaya konmuştur. Daha sonra, grup zihni yaklaşımı ve bireyselci yaklaşımın yaptığı bağlamdan kopuk analizlerin tersine. kitle davranışını yer aldığı bağlam içinde analiz etme iddiasında olan sosyal kimlik yaklaşımı değerlendirilmiştir. Kitle davranışını sosyal kimlik yaklaşımı içinde anlamaya yönelik kuramsal çabalar, kitleye ilişkin Sosyal Kimlik Modeli SKM ve kitleye ilişkin Geliştirilmiş Sosyal Kimlik Modeli GSKM çerçevesinde değerlendirilmiştir., This artiele examines how crowd behaviour as an object study of social psychology shows a historical development in terms oftheory. Specifically, this paper aims that a new understanding of crowd has undertaken together with a historical background. As is seen from the content ofthe article. it is possible to evaluate all efforts ofexplanations about crowd behaviours on the "individual vs. group" dichotomy. In the article. first, the crowd theories- which have been proposed at the end ofthe J9. century and the beginning of the 20. century- are examined and their assumptions about crowd behaviour are discussed. And then, unlike 'group mind' and 'individualist' approaches which divorce social phenomenon from its context, social identity approach which claims to make analysis of social phenomenon in its context is scrutinised. Theoretical efforts which are made to understand crowd behaviour within social identity approach are discussed in the frame of Social Identity Model of crowd behaviour SIM and Elaborated Social Identity Model ESIM ofcrowd behaviour.

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim Tasarımı ve Yönetimi Anabilim Dalı, Kayıt no: 415857, Türkiye'de futbolda şiddet olayları oldukça yaygındır. Nihayet, bu sorun, son zamanlarda genel kamuoyu ve akademik çevrelerin gündemine girmeye başlamıştır. Futbolda şiddet olgusu, kompleks ve çok boyutlu bir olgu olması dolayısıyla, pek çok sosyal bilim dalının katkı yaptığı bir araştırma alanıdır. Genel olarak, futbolda şiddet tartışmalarında medyanın futbola yönelik unumu önemli bir yer işgal etmekte ve medyanın futbolu sunumu eleştirilmektedir. Medya, yaşadığımız yüzyılın en önemli kanı önderlerinden birisidir ve kitleleri yönlendirmede etkilidir. Böyle bir güce sahip olan medyanın, kullandığı şiddet içerikli dil ve haber seçimlerindeki tutumu, insanları dolaylı veya dolaysız etkilemekte ve şiddete davetiye çıkarmaktadır. Dolayısıyla, medyanın futbol haberlerini sunuş biçiminin, şiddet olaylarının artışında etkili olduğu ileri sürülebilir. Bu çalışmanın genel amacı, ulusal-günlük üç gazetenin spor sayfalarında verilen futbol haberlerinin manşet ve spotlarında, futbolu nasıl/hangi yollarla şiddet çağrıştıracak biçimde sundukları ve bu sunum yollarının, amaçlı bir biçimde seçilen tarihler arasında ve amaçlı bir biçimde seçilen gazetelerdeki kullanım sıklıklarını araştırmaktır. Araştırmada ulusal-günlük üç gazetenin toplam186 sayısının futbol haber ve manşetleri incelenmiştir. Verilere, niteliksel ve niceliksel içerik çözümlemesi uygulanmıştır. Bu çalışmada ilk olarak, medyanın bir parçası olan üç ulusal-günlük gazetenin (Hürriyet, Birgün ve Zaman) futbol haber manşet ve spotlarını sunma biçimleri incelenmiştir. Bu üç gazetenin futbol haber manşet ve spotlarını temel olarak militarizm, argo ve metaforlar aracılığıyla sundukları görülmüştür. Bu kategoriler, şiddet çağrıştıran sunum yolları olarak belirlenmiştir,ikinci olarak, genelde üç farklı sosyal değerler sistemini temsil ettikleri düşünülen Hürriyet, Zaman ve Birgün gazetelerinde, futbol haber manşet ve spotlarının şiddet çağrıştıran yollarla sunulma sıklığı karşılaştırılmıştır. Bağımsız gruplarda oran testi sonuçlarına göre, üç gazete arasında, futbol haber manşet ve spotlarının şiddet çağrıştıran yollarla sunulma sıklığı açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Son olarak, her bir gazetede, kritik bir olay ekseninde (Cihat Aktaş'ın tribündeöldürülmesi), olay öncesi ve sonrası futbol haber ve spotlarını şiddet çağrıştıran yollarla sunma sıklığı araştırılmıştır. Zaman gazetesinin biraz farklı bir örüntü göstermesine rağmen, genel olarak üç gazetenin kritik olay öncesi ve sonrası şiddetçağrıştıran yollarla futbol sunumu yapma düzeyleri değişiklik göstermemiştir.