Search

Today, battery management systems (BMS) play a critical role not only in electric (land, air and sea) vehicles but also electrical energy storage and redundancy of renewable energy plants such as solar and wind. In this regard, for the domestic development and production of a new generation, modular and smart battery management system that fulfills all the functions of BMSs, which are currently in the retail energy sector, and offers additional unique innovative solutions; studies were started in 2018 within the scope of TUBITAK 1512 Entrepreneurship Support Program. The project is numbered 2170454 and titled "E-CAMELEON - Adaptive Battery Management System for Electric Vehicles". As a result of the project, the first version of the BMS with unique features was developed and the project was completed successfully. In order for BMS to be further developed and capable of being used for various solutions; a new project supported by Inonu University has been initiated. The project numbered FOA-2018-1358 and titled "Modelling, Development of New Generation Battery and Power Management Systems in Electric Vehicles and Analysis of the Recycling Processes of Batteries". This proceeding project has also been successfully completed. As the final product of the project, software and hardware were developed with distinctive design, and thus a new generation, modular and smart battery management system was produced. Following these studies three different patent applications completed as “Automatically Determining Battery Chemistry, Adaptive, Modular and Intelligent Battery Management System, 2021/018973, 2021-GE-831229”, "Method for Electronically Determining Battery Chemistry, Günümüzde başta elektrikli (kara, hava ve deniz) araçlar olmak üzere batarya yönetim sistemleri (BYS), güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji santrallerinin enerji depolama ve yedekliliğinde kritik bir rol oynamaktadır. Bu kapsamda hali hazırda perakende enerji sektöründe bulunan batarya yönetim sistemlerinin tüm fornsiyonlarını yerine getirirken; bu donanımlara bir benzeri dahi olmayan ek inovatif çözümler sunacak yeni nesil, modüler ve akıllı batarya yönetim sisteminin yerli olarak üretilip geliştirilmesi için 2018 yılında TUBİTAK 1512 Teknogirişim Sermaye Desteği Programı kapsamında, 2170454 numaralı ve “E-CAMELEON - Elektrikli Araçlar İçin Adaptif Batarya Yönetim Sistemi” başlılı projesi ile çalışmalara başlanılmıştır. Bu kapsamda BMS’nin ilk versiyonu geliştirilerek, proje başarı ile sonuçlandırılmıştır. Mevcut BSM’nin daha da geliştirilerek farklı çözümler için de kullanılabilmesi adına İnönü Üniversitesi tarafından desteklenen, FOA-2018-1358 numaralı ve “Elektrikli Araçlarda Yeni Nesil Batarya ve Güç Yönetim Sistemlerinin Modellenmesi Geliştirilmesi ve Bataryaların Geri Dönüşüm Süreçlerinin Analizi” başlıklı proje başarı ile tamamlanarak; yerli yazılım, tasarım ve donanım ile yeni nesil, modüler ve akıllı batarya yönetim sistemi geliştirilmiştir. Bu çalışmalar kapsamında “Lityum Tabanlı Piller için Pil Kimyasını Elektronik Olarak Belirleme Yöntemi, 2021/005464, H01M 10/0525”, “Hibrit ve Elektrikli Araç Batarya Ekspertiz Sistemi ve Yöntemi 2021/018933, 2021-GE-827584” ve “Pil Kimyasını Otomatik Belirleyebilen Adaptif, Modüler ve Akıllı Batarya Yönetim Sistemi, 2021/018973, 2021-GE-831229” içeriklerinde üç farklı patent geliştirlmiştir. Tüm bu süreç içerisinde elde edilen sonuçlar çalışmayla sunulmuştur.

Fosil yakıtların hızla tükenmesi ve temiz enerji kavramının yaygın olarak kullanılmaya başlanması ile birlikte elektrikli araçlar içten yanmalı motora sahip araçların yerini almaktadır. Devletler enerji politikalarını değiştirerek temiz enerji üzerine somut adımlar atmaya başladılar. Bu kapsamda içten yanmalı araçların kullanımını sınırlandırma, yakın gelecekte ise tamamen sonlandırma planları yapmaktadırlar. Elektrikli araçların istenilen seviyeye gelebilmesi için aşması gereken sorunlar vardır. Bu sorunlar az menzil ve yüksek batarya maliyeti olarak öne çıkmaktadır. Elektrikli araçların menzillerini ve tercih edilebilirliklerini etkileyen en önemli parametre batarya teknolojisidir. Bu sorunların çözümü batarya teknolojilerindeki gelişmelerle doğru orantılıdır. Elektrikli araçların menzilleri batarya kapasiteleri ile doğrudan ilişkili olup, bataryaların yüksek güç yoğunluğuna, yüksek enerji yoğunluğuna sahip olması, hızlı şarj-deşarj edilebilmesi ve uzun ömre sahip olması istenir. Dolayısıyla günümüz elektrikli araç araştırma geliştirme çalışmaları bu konu üzerine odaklanmıştır. Bu çalışmada geçmişten günümüze kadar olan batarya kimyaları hakkında detaylı bir çalışma yapılmıştır. Bataryalar için önemli olan kavramlar açıklanarak geçmişte kullanılan ve yeni geliştirilen bataryaların üstün ve zayıf olan yönleri belirlenmiştir. Bu çalışma sonucunda incelenmiş olan pil türlerinden elektrikli araçlarda en çok tercih edilen pil türleri lityum tabanlı piller olan NMC, NCA, LTO, LPF, LMO olarak karşımıza çıkmaktadır. Gelecek vadeden Li-S, Li-air, Zn-air pilleri ise henüz ticari olarak elektrikli araçlarda kullanılmamaktadır., With the rapid depletion of fossil fuels and the widespread use of the concept of clean energy, electric vehicles are replacing vehicles with internal combustion engines. States have started to take concrete steps on clean energy by changing their energy policies. In this context, they plan to limit the use of internal combustion vehicles and to terminate them completely in the near future. There are problems that electric vehicles have to overcome in order to reach the desired level. These problems stand out as low range and high battery cost. The most important parameter affecting the range and preferability of electric vehicles is battery technology. The solution of these problems is directly proportional to the developments in battery technologies. The range of electric vehicles is directly related to the battery capacities, and it is desired that the batteries have high power density, high energy density, fast charge-discharge and long life. Therefore, today’s electric vehicle research and development studies have focused on this issue. In this study, a detailed study has been done on battery chemistry from past to present. By explaining the important concepts for batteries, the superior and non-superior aspects of the batteries used in the past and newly developed have been determined. As a result of this study, the most preferred battery types in electric vehicles, among the battery types examined, are lithium-based batteries such as NMC, NCA, LTO, LPF, LMO. Promising Li-s, Li-air, Zn-air and li-batteries are not yet commercially used in electric vehicles.

Küresel ısınma, fosil yakıtların çevreye verdiği zararlar ve sera gazı emisyonları ile ilgili endişeler nedeniyle elektrikli araçlar gün geçtikçe içten yanmalı motorlu araçların yerini almaktadır. Elektrikli araçlar için ana enerji kaynağı olan bataryaların, sürüş güvenliği için belirli bir çalışma sağlamak adına bazı sınırlamaları vardır. Batarya yönetim sistemleri (BYS’ler), bu sınırlamaların üstesinden gelmek, bataryayı korumak ve elektrikli araç için daha güvenilir sürüş sağlamak adına önemli bir rol oynamaktadır. Bu makalede BYS ve BYS’nin alt konuları olan bataryayı izleme, batarya güvenliği, araç iç-dış haberleşmesi, hücre dengelenmesi, durum kestirimleri, termal yönetimi ve topolojileri alanındaki çalışmalar derlenmiştir. Bu tür konularla ilgili yöntemlerin, avantaj-dezavantajları ve nitel faktörler açısından karşılaştırmaları yapılmıştır. Elektrikli araçlar geleceğin ulaşım aracı olacağı ve ülkemizde yerli üretime geçildiği için, elektrikli araçlar konusunda Türkçe literatürünün geliştirilmesi ve akademik çalışmaların yapılması gerektiği yazarlar tarafından düşünülmektedir. Yazarlar, bu çalışmanın Türkçe literatürüne katkı sağlayacağını ve batarya yönetim sistemi alanında çalışan tasarımcılara, araştırmacılara, üreticilere ve şirketlere bakış açısı kazandıracağını düşünmektedir., Due to concerns about global warming, environmental damages from fossil fuels, and greenhouse gas emissions, electric vehicles have been taken place of internal combustion motor vehicles day by day. Being the main energy source for electric vehicles, the batteries have some limitations to give certain operations for safe driving. The battery management systems (BMSs) play a vital role in order to overcome these limitations, protect the battery and ensure more reliable driving for electric vehicles. This paper reviews the papers about the battery management system and its sub-issues including battery monitoring, battery safety, vehicle internal-external communication, cell balancing, state estimations, thermal management, and topologies. The methods about such issues have been compared in terms of merits-demerits and qualitative factors. Since electric vehicles will be the transportation vehicles for the future and domestic production has been started in our country, the authors consider that it is necessary to improve the Turkish literature on electric vehicles and conduct academic studies. The authors consider that this study will contribute to the Turkish literature and gaining some perspective to the designers, researchers, producers, and companies that work in the field of the battery management systems.

Dünyanın birçok ülkesinde satış rakamları hızla büyüyen elektrikli araçlar, son on yılda otomotiv sektöründe yükselen bir trende sahiptir. Elektrikli araçların yaygınlaşmasında önemli bir yere sahip olan hızlı şarj istasyonları çok kısa sürede elektrikli araçları hızlı bir şekilde şarj edebilmektedir. Günümüz elektrikli araçlarında daha büyük kapasitelerde bataryalar mevcut olup ilk çıkan elektrik araçlara nazaran şarj kapasitesi ciddi ölçüde artmıştır. Birçok elektrikli aracın aynı anda veya öngörülemeyen zaman dilimlerinde şarj olması elektrik arz ve talebinde çok büyük farklara neden olmaktadır. Bu farklar dikkate alınmadan şarj istasyonlarının kurulumu gerçekleştiğinde yüksek hızlarda şarj olan araçlar şebekede gerilim dengesizliğine ve güç kayıplarına neden olup enerji şebekesini olumsuz etkileyebilmektedir. Hem şebekede alınacak önlemler ve yatırım kararları hem de hızlı şarj istasyonlarının şebekeye olası olumsuz etkisi nedeniyle doğru yerde konumlandırılmaları büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmayla, elektrikli araç şarj sistemleri ve bu sistemlerin enerji şebekesi üzerine etkileri ile ilgili son on yılda öne çıkan çalışmalar detaylı olarak incelenmiştir. Sonuç olarak şarj istasyonlarının enerji şebekesine etkisinin azaltılarak en uygun noktaya konumlandırılması ile ilgili veriler çalışmayla sunulmuştur., Electric vehicles, whose sales figures are growing rapidly in many countries of the world, have had a rising trend in the automotive industry in the last decade. Having an important place in the widespread use of electric vehicles, fast charging stations can quickly recharge electric vehicles in a very short time. Today's electric vehicles have larger battery capacities and their charging capacities have increased significantly compared to the first electric vehicles. Charging many electric vehicles at the same time or in unforeseen time periods causes huge differences in electricity supply and demand. When the charging stations are installed without considering these differences, vehicles charging at high speeds can cause voltage imbalance and power losses and adversely affect the energy network. It is of great importance that both the precautions and investment decisions to be taken in the network and the fast charging stations are located in the right place due to their possible adverse impact on the network. With this study, the prominent studies in the last decade on electric vehicle charging systems and the effects of these systems on the energy network have been examined in detail. As a result, data on the locating charging stations to the most appropriate point by reducing their effect on the energy network is presented.

Hastaneler genelolarak bağışıklık sistemi zayıflamış, farklı türlerde şikâyet verahatsızlıklarla yaş ve cinsiyet farkı gözetilmeden halk tarafından kullanılanhizmet elektromanyetik duyarlılığı ve alınganlığı yüksek birçok teçhizat da yeralmaktadır. Ulusal ve uluslararası standart kuruluşlar çok yüksek frekanslıelektromanyetik alanlar için maruziyeti sınır değerler belirlemiştir [1-3]. Tümbunların yanında elektromanyetik duyarlılığı fazla olan medikal cihazlar içinde belirlenmiş olan limit değerler mevcuttur. 1979 yılında Gıda ve İlaç DairesiFDA (Food and Drug Administration) “Medikal cihazlar için elektromanyetik uyumstandardı” başlıklı bir kural yayınlamıştır [4]. Örneğin hasta takip sistemlerive bu sistemler üzerindeki elektromanyetik girişim sonucu ortaya çıkanproblemler üzerinde literatürde sunulmuş birçok çalışma yer almaktadır Bualanda en önemli çalışmalardan biri de Silberg tarafından yapılmıştır [5]. Buçalışmayla hastanenin dışında bulunan kaynakların ve hastane içerindeki içkaynakların acil servis içerisindeki yayılımı ve bu kaynakların etkilerikıyaslanarak hasta içerinde yer alan elektromanyetik etkinin karakterizeedilmesi amaçlanmıştır. Radyo frekans (RF), son derece düşük frekans (ELF)’lıve iyonlaştırıcı olmayan elektromanyetik alanların (EMF) genetik etkileriüzerine 2006/2007 yıllarından günümüze kadar yayınlanan bilgileri ve araştırmamakale özetleri literatürde sunulmuştur [6]. Çalışmaya statik manyetik alanlailgili araştırmalar da dâhildir. Yapılmış olan çalışmaların sonuçları analizedildiğinde EMF’nin sağlık üzerine etkisinin olduğu sonucuna varan çalışmalar,etkinin olmadığını iddia eden çalışmalara göre daha fazla olduğu görülmektedir.Güncel RF çalışma sonuçlarına göre yapılan 114 genetik çalışmaların, 74’ü (%65)etkinin olduğunu, 40’ı (%35) ise etkinin olmadığı yönündedir. Güncel ELF-EMFçalışma sonuçlarına göre ise yapılan 59 genetik çalışmanın 49’u (%82) etkininolduğu, 10’u ise (%18) etkinin olmadığı yönündedir. Radyo Frekansı Radyasyonu(RFR) ve Çok Düşük Frekanslı Elektromanyetik Alan (ELF-EMF)’ların Genotoksiketkileri üzerine 2007-2014 yılları arasında yapılan 173 çalışma detaylı olarakele alınmıştır. Bu çalışmaların sonuçları özetlendiğinde aşağıdaki bulgularelde edilmiştir. RF ve ELF EMF etkileri oldukça benzerdir. Bu durum oldukçaşaşırtıcıdır çünkü bu elektromanyetik alanlar tarafından taşınan enerjilerbirbirlerinden milyarlarca kat farklıdır. Benzer genetik etkiler, farklıçalışmalarla birlikte özellikle Blank ve Goodman tarafından güncel çalışmalarlaele alınmıştır [7-9]. Bununla birlikte RF ve ELF alanların benzer etkilergösterdiği diğer fizyolojik süreçler örneğin; nörokimyasal ve davranışsaletkileri içeren çalışmalar da bildirilmiştir [10-13]. Bu nedenle yılda80.000’in üzerinde hastanın geldiği acil servis içerisinde çok yüksekfrekanslarda çalışan elektromanyetik alan kaynaklarının etki seviyelerininbelirlenmesi ve sonuçların uygun standartlarla kıyaslanması gereklidir.

For many years,quadcopters are quite popular in the academic field because of its structuralsimplicity. However, this property comes out the problem of designing aneffective controller. Designing a controller for quadcopter is rathercomplicated because tuning of the controller parameters of multi-rotorstructure to achieve a desired performance for agility, flying efficiency andimmediate reaction is a challenging problem. To deal with such a difficulty,Ant Colony Optimization (ACO), Invasive Weed Optimization (IWO) and FireflyOptimization (FO) algorithms are used to obtain optimal parameters of SlidingMode Controller (SMC). SMC is used for both attitude and position control ofthe quadcopter. By taking into consideration all six variables with differentnumber of parameters (total number of parameters to be optimized are nineteen).This makes it a complicated tuning problem. In this numerical study,performance results of optimization algorithms are compared with respect toconvergence rate and cost function., Uzun yıllardan beri, quadcopterler, yapısal sadeliği nedeniyle akademik alanda oldukça popülerdir. Ancak, bu özellik etkili bir denetleyici tasarlama sorununu ortaya çıkarmaktadır. Quadcopter için bir kontrolör tasarlamak oldukça karmaşıktır çünkü çok rotorlu yapının kontrolör parametrelerinin ayarlanması, çeviklik, uçuş verimliliği ve anlık reaksiyon için istenen performansı sağlamak bakımından zor bir problemdir. Böyle bir zorlukla başa çıkmak için, Karınca Koloni Optimizasyonu (ACO), Yayılmacı Yosun Optimizasyonu (IWO) ve Ateş Böceği Optimizasyonu (FO) algoritmaları, kayma kipli kontrolörün (SMC) optimal parametrelerini elde etmek için uygulanmıştır. SMC, quadcopter'in hem durumsal hem de pozisyon kontrolü için çift katmanlı olarak tasarlanıp kullanılmıştır. Farklı sayıda parametreye sahip altı değişkenin hesaba katılmasıyla optimize edilecek toplam parametre sayısı on dokuz olmuştur. Bu da karmaşık bir ince ayarlama problemini ortaya çıkartmaktadır. Bu sayısal çalışmada, optimizasyon algoritmalarının performans sonuçları, yakınsama oranı ve maliyet fonksiyonuna göre karşılaştırmalı olarak sunulmuştur.

Objectives: To take measurements for electromagnetic field levels in the range of 5Hz-8GHz frequency at Turgut Ozal Medical Center, Inonu University, a medical center visited by over 500.000 patients every year, and analysing the results. Material and Methods: Two Wavecontrol MonitEM, continuous electromagnetic field measurement stations have been used to observe the values of electrical field levels at 100kHz-8GHz and GSM and 3G frequencies inside and outside the medical center in different times of the day. We used Narda EHP-50D device for continuous electromagnetic field measurements to observe the values of the electrical field levels around the medical center, from the building out towards the nearby switchyard, and high voltage power transmission lines in a range of 5HZ-100kHz frequency. We also employed a Wavecontrol SMP Meter electromagnetic field measurement device to observe the electrical field level values at 10Hz-3KHz, 100KHz-8GHz and GSM and 3G frequencies. The source frequencies were measured by Aaronia Spectran HF-60105. Results: The high electromagnetic field levels within the medical center are caused by the systems operating at high frequencies used, again, within the medical center, and not by the external electromagnetic sources. Conclusion: As a result of instant and continuous electromagnetic field measurements at 5Hz-8GHz frequencies in the interiors and exteriors of the medical center, none of the values we have measured was over national and international standards. Key words: Electric and Magnetic Fields; High Frequency Electromangnetic Field; Electromagnetic Field Monitoring in Hospitals; Electromagnetic Pollution Maps., Özet Amaç: Yılda 500.000'in üzerinde hastanın ziyaret ettiği İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezinin, 5Hz-8GHz frekans aralığındaki elektromanyetik alan kaynaklarının hastane yerleşkesindeki seviyelerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi. Yöntem ve Gereçler: Tıp Merkezine dış kaynaklardan etkiyen yüksek frekans elektromanyetik alanların etkilerinin belirlenmesi için 100kHz-8GHz ve GSM & 3G frekanslarında ölçüm alan iki adet Wavecontrol MonitEM sürekli elektromanyetik alanları izleme istasyonu kullanılmıştır. Tıp Merkezi yerleşkesine sınır olan şalt sahası ve yüksek gerilim enerji nakil hattının elektik alan etkilerinin belirlenmesi için 5Hz-100KHz frekanslarında ölçüm alan bir adet Narda EHP-50D alçak frekans sürekli elektromanyetik alanları ölçüm cihazı kullanılmıştır. Tıp Merkezi içerisinde anlık elektromanyetik alanların belirlenmesi için 10Hz-3KHz, 100KHz-8GHz, GSM & 3G frekanslarında ölçüm problarına sahip Wavecontrol SMP Meter cihazı kullanılmıştır. Bu etkiyi oluşturan kaynakların frekansları AAronia Spectran HF-60105 ile belirlenmiştir. Bulgular: Tıp merkezi içerisindeki elektromanyetik alan seviyesi değerleri dış elektromanyetik kaynaklardan değil; hastane içerisindeki yüksek frekansta çalışan sistemlerden kaynaklanmaktadır. Sonuç: Tıp merkezinin iç ve dış mekanlarını kapsayan, 5Hz-8GHz frekans aralığındaki, anlık ve sürekli elektromanyetik alan ölçüm sonuçlarına göre ulusal ve uluslararası standartların üzerinde herhangi bir değer ölçülmemiştir. Anahtar kelimeler: Elektrik ve Manyetik Alanlar; Yüksek Frekans Elektromanyetik Alan; Hastanelerde Elektromanyetik Alanların İzlenmesi, Elektromanyetik Kirlilik Haritaları.

Cep telefonları başta olmak üzere, mobil cihazların günlük hayatımızdaki kullanıcı sayısı ve kullanım süreleri hızla artmaktadır. Bu hızlı artış gerek telefon görüşmeleri, gerek mobil internet kullanımı ve gerekse mobil sistemlerin sunmuş olduğu hizmetlerin hızlı ve kesintisiz olması ile bu hizmetlerin alt yapısını oluşturan baz istasyonlarının sayısını da doğru orantılı olarak arttırmaktadır. Bu değişimin gözlenmesi için üç yıllık bir periyotta anlık ve uzun süreli ölçümle Malatya şehir merkezi ve yakın bölgelerinde bulunan baz istasyonlarının ve diğer elektromanyetik alan kaynaklarının yaydığı elektromanyetik alan şiddetlerinin dönemsel, frekans bazlı elektromanyetik alan yoğunluk haritaları belirlenmiştir. 2011 yılından, 2013 yılına uzayan bir periyotta dönemsel ölçümler alınmıştır. Bu dönemsel değişimler kıyaslanarak sonuçlar değerlendirilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında, şehir merkezi olan bölgede, var olan elektrik alan seviyelerinin, günün değişen saatlerindeki değerlerini gözlemlemek amacıyla iki adet sürekli elektromanyetik alanları ölçüm istasyonu kullanılmıştır. Böylelikle ortamdaki elektromanyetik alan kaynağı belirlenmiştir. Anlık ve sürekli olarak ölçülmüş olan tüm değerler çalışma ile sunulmuştur. &nbsp

Bu çalışmada metropol bölge olan Malatya (Türkiye) şehir merkezi ve yakın bölgelerinde bulunan baz istasyonlarının ve diğer yüksek frekanslı elektromanyetik alan kaynaklarının yaydıkları alan şiddetinin, uzun süreli ve periyodik ölçüm ve izlenimi yapılmış, sonuçları değerlendirilmiş ve çizilen elektromanyetik uyumluluk haritaları sunulmuştur. Yoğun yaşam ve çalışma bölgeleri olarak radyolink sahası, tıp merkezi ve üniversite yerleşkesinde anlık, periyodik ve sürekli ölçümlerle elektromanyetik alan şiddetinin ve güç yoğunluğunun değişim trendi, en yüksek ve en düşük değerleri belirlenmiş, bölgesel olarak elektromanyetik uyum haritaları çizilmiştir. Ölçüm ve izleme sürecinde bölgedeki baz istasyonu sayısının %60'lık artışıyla; buna bağlı olarak elektromanyetik alan şiddetinin ortalama değerinin %210, en yüksek değerinin ise %200 civarında artmasına sebep olmuştur. Elektromanyetik alan seviyesinin anlık kontrolünün yapılması için Türkiye'de ilk olarak MonitEM sürekli ölçüm ve izleme sistemi uygulanmış ve 200.000.000'dan fazla elektromanyetik alan şiddeti ölçüm sonuçları uluslararası veri merkezinin paylaşım ağına dâhil edilmiştir. ANN ve MLRS yöntemleri kullanılarak ortamın iklim koşullarının (sıcaklık, nem, güneş radyasyonu) ve iletişim trafiğinin (Erlang) değerlerini göz önüne alan elektromanyetik alan şiddetinin tahminine yönelik bir modelleme yapılmıştır. Elde edilmiş ölçüm sonuçlarının şimdilik, uluslararası (ICNIRP) ve ulusal (BTK) elektromanyetik alan güvenlik standartlarına göre limit değerlerin altında olduğu belirlenmiştir. GSM & UMTS baz istasyonları antenlerinin yaydıkları elektromanyetik alanın yakın ve uzak bölgelerdeki değişimlerini ve maruziyetini belirlemek için karakteristik empedans yöntemi teorik modeli geliştirilmiştir. Teorik modelin ve deney sonuçlarının iyi uyum sağladığı gözlenmiştir. This study presents the long-term and periodic measurements of field intensity emitted from the base stations and several other high-frequency electromagnetic field sources located in and around the Malatya (Turkey) metropolitan city centre along with an evaluation of the results of these measurements and the related electromagnetic compatibility maps. To this end, the study concentrates on intensive living and working areas like microwave radio relay areas, medical centre, and university campus by identifying the changing trends of electromagnetic field intensity and power density through instant, periodic, and continuous measurements and by determining the highest and lowest values so as to delineate regional electromagnetic compatibility maps of these areas. The 60% increase in the number of base stations in the region during the monitoring and measuring process has raised the average electromagnetic field intensity value up to 210% while increasing the highest electromagnetic field intensity value to around 200%. In order to carry out instant control of electromagnetic field levels in Turkey, MonitEM continuous measurement and monitoring system was the first system that was put into use; since then, MonitEM has performed more than 200 million electromagnetic field intensity measurements and added these measurements to the networking web of the international data centre. The study presents a modeling to estimate electromagnetic field intensity that considers climate conditions (temperature, humidity, solar radiation) and communication traffic (Erlang) values by using ANN and MLRS methods. It has been observed that the measurement results are below the limit values of international (ICNIRP) and national (BTK) electromagnetic field safety standards for the time being. To determine the electromagnetic field changes and exposure emitted by the GSM and UMTS base station antennas that affect the surrounding regions, either remote or close by, a characteristic impedance method theoretical model has been developed. At the end, theoretical model and experimental results have satisfactorily matched. 203

Yirmi iki yaşında, kadın hasta. 20 gün önce başlayan ve eforla oluşan nefes darlığı ve kuru öksürük dışında yakınması yoktu. Solunum sistemi bakısında bazallerde tek tük ince raller duyuluyordu. Rutin laboratuvar tetkikleri normal olan hastanın solunum fonksiyon testinde restriktif tipte bozukluk saptandı. Tüberkülin testi pozitif (18 mm) idi. Balgam çıkaramadığı için asidorezistan basil (ARB) bakılamadı. Akciğer grafisinde sağ akciğerde daha belirgin olmak üzere her iki akciğerde yaygın daha çok periferik yerleşimli retiküler dansite artışı, sağ diyafragmanın yüksek ve düzensiz konturlu olduğu izlendi. Yüksek rezolüsyonlu bilgisayarlı tomografide sağ üst lob apikal, posterior, orta lob, alt lob apikal segmentlerde; sol üst lob apikoposterior, alt lob apikal segmentlerde daha çok periferik yerleşimli retiküler dansiteler, yer yer peribronşiyal kalınlaşmalar ve sağ orta lobdakilere bir miktar buzlu cam görünümünün eşlik ettiği dansite artışları saptandı. Bronkoalveolar lavaj (BAL) ve bronş aspirasyon sıvısında ARB menfi idi. BALincelemesinde alveoler makrofaj %56, lenfosit %30, PNL %12, eozinofil %2 olarak saptandı. Transbronşiyal akciğer biyopsisinde diyagnostik bir bulgu izlenmedi. Yapılan incelemelerle kesin tanıya gidilemediğinden hastaya açık akciğer biyopsisi yapıldı. Histopatolojik incelemede mikroskopik olarak akciğer parankiminde düzensiz dağılım gösteren kazeifiye granülom yapı ları gözlendi ve akciğer tüberkülozu ile uyumlu olarak değerlendirildi. Yapılan Ziehl-Neelsen asidorezistan basil boyasında granülomlarda birkaç basil saptandı. Olgu, interstisyel akciğer hastalığını taklit eden atipik radyolojik bulguları nedeniyle sunuldu, Twenty-two year old, female patient. Her complaints were dyspnea with exercise and a dry cough of 20 days. A few crepitations were heard during oscultation. Routine laboratory examinations were normal. Restrictive pattern was observed in pulmonary function tests. Tuberculin test was positive (18 mm). She could not give sputum sample for acid-fast bacillus (ARB) examination. Bilateral diffuse peripheral reticular infiltrates dominating in right lung were observed in chest x-ray and right hemidiyaphragma was high with irregular contours. There were peripheral reticular densities in right upper lobe apical, posterior, middle lobe, lower lobe apical; left upper lobe apicoposterior, lower lobe apical segments in high resolution computed tomography. There were focal peribronchial thickenings and ground glass density in right middle lobe. ARB was negative in bronchoalveolar lavage (BAL) and bronchial aspiration fluid. BAL fluid revealed 56% alveolarmacrophages, 30% lymphocytes, 12% PNL, 2% eosinophils. Non-diagnostic findings were observed in transbronchial lung biopsy. Since these tests were non-diagnostic, open lung biopsy was performed. Microscopic histopathological examination revealed scattered granuloma with caseification necrosis compatible with pulmonary tuberculosis. A few tuberculosis bacilli were detected in granuloma by Ziehl-Neelsen staining. The case was presented for atypical radiological findings imitating interstitial lung disease.

Yirmi iki yaşında, kadın hasta. 20 gün önce başlayan ve eforla oluşan nefes darlığı ve kuru öksürük dışında yakınması yoktu. Solunum sistemi bakısında bazallerde tek tük ince raller duyuluyordu. Rutin laboratuvar tetkikleri normal olan hastanın solunum fonksiyon testinde restriktif tipte bozukluk saptandı. Tüberkülin testi pozitif (18 mm) idi. Balgam çıkaramadığı için asidorezistan basil (ARB) bakılamadı. Akciğer grafisinde sağ akciğerde daha belirgin olmak üzere her iki akciğerde yaygın daha çok periferik yerleşimli retiküler dansite artışı, sağ diyafragmanın yüksek ve düzensiz konturlu olduğu izlendi. Yüksek rezolüsyonlu bilgisayarlı tomografide sağ üst lob apikal, posterior, orta lob, alt lob apikal segmentlerde; sol üst lob apikoposterior, alt lob apikal segmentlerde daha çok periferik yerleşimli retiküler dansiteler, yer yer peribronşiyal kalınlaşmalar ve sağ orta lobdakilere bir miktar buzlu cam görünümünün eşlik ettiği dansite artışları saptandı. Bronkoalveolar lavaj (BAL) ve bronş aspirasyon sıvısındaARBmenfi idi.BALincelemesinde alveoler makrofaj %56, lenfosit %30, PNL%12, eozinofil %2 olarak saptandı. Transbronşiyal akciğer biyopsisinde diyagnostik bir bulgu izlenmedi. Yapılan incelemelerle kesin tanıya gidilemediğinden hastaya açık akciğer biyopsisi yapıldı. Histopatolojik incelemede mikroskopik olarak akciğer parankiminde düzensiz dağılım gösteren kazeifiye granülom yapı ları gözlendi ve akciğer tüberkülozu ile uyumlu olarak değerlendirildi.Yapılan Ziehl-Neelsen asidorezistan basil boyasında granülomlarda birkaç basil saptandı. Olgu, interstisyel akciğer hastalığını taklit eden atipik radyolojik bulguları nedeniyle sunuldu. Twenty-two year old, female patient. Her complaints were dyspnea with exercise and a dry cough of 20 days. A few crepitations were heard during oscultation. Routine laboratory examinations were normal. Restrictive pattern was observed in pulmonary function tests. Tuberculin test was positive (18 mm). She could not give sputum sample for acid-fast bacillus (ARB) examination. Bilateral diffuse peripheral reticular infiltrates dominating in right lung were observed in chest x-ray and right hemidiyaphragma was high with irregular contours. There were peripheral reticular densities in right upper lobe apical, posterior, middle lobe, lower lobe apical; left upper lobe apicoposterior, lower lobe apical segments in high resolution computed tomography. There were focal peribronchial thickenings and ground glass density in right middle lobe. ARB was negative in bronchoalveolar lavage (BAL) and bronchial aspiration fluid. BAL fluid revealed 56% alveolarmacrophages, 30% lymphocytes, 12% PNL, 2% eosinophils. Non-diagnostic findings were observed in transbronchial lung biopsy. Since these tests were non-diagnostic, open lung biopsy was performed. Microscopic histopathological examination revealed scattered granuloma with caseification necrosis compatible with pulmonary tuberculosis. A few tuberculosis bacilli were detected in granuloma by Ziehl-Neelsen staining. The case was presented for atypical radiological findings imitating interstitial lung disease.

Elektromanyetik dalgalar her geçen gün daha fazla hayatımıza girmektedir.İletişim sektöründe yaşanan büyük teknolojik gelişmeler kablosuz haberleşmesistemlerini daha hızlı ve yetenekli hale getirmektedir. Artan bant genişliğinin doğalbir sonucu olarak çevrede oluşan elektromanyetik güç yoğunluğu da artmaktadır.Zararlı etkileri olabilen elektromanyetik dalgaların düzenli ölçümlerle incelenmesibir gereklilik haline gelmiştir.Bu çalışmada Muş (Türkiye) şehir merkezinde ve Muş AlparslanÜniversitesi kampüsünde bulunan yüksek frekanslı elektromanyetik alankaynaklarının yaydığı kirliliğin ölçülmesi ve uzun süreli izlemesi gerçekleştirilereksonuçlar değerlendirilmiştir. Elektromanyetik kirlilikte meydana gelendeğişiklikler kısa ve uzun zaman aralıklarında belirlenmiştir. Saatlik ölçümlerle güniçerisindeki en yoğun kullanım zamanları belirlenmiştir. Haftanın farklı günlerindeyapılan ölçümlerle günden güne elektromanyetik kirlilikte meydana gelen değişimbelirlenmiştir. Farklı aylarda yapılan ölçümlerle bir seneden uzun bir süre içerisindeelektromanyetik kirlilik incelenmiştir. Spektrum analizleri sonucundaelektromanyetik alanlar farklı bölgeler için frekansa göre sınıflandırılmıştır.Tez çalışmasına göre, ölçülen değerler uluslararası limitleri aşmasa daliteratüre göre riskli sayılabilecek ölçümler elde edilmiştir. Hassas bölgeler içinelektromanyetik kirliliği azaltabilecek öneriler sunulmuş ve analizleri yapılmıştır. Electromagnetic waves get into our lives more and more each day. Largetechnologic development on communication sector makes wireless communicationsystems faster and skilful. Natural outcome of the increasing bandwidth raiseselectromagnetic power density in the environment. Examining electromagneticwaves that can be harmful with Regular measurements become a necessity.In this study, measuring and long-term tracking of pollution radiated fromthe high frequency electromagnetic wave sources in Mus (Turkey) city centre andMus Alparslan University campus is made and results are examined. Changes inthe electromagnetic pollution are examined in short and long time intervals. Themost intensive usage times are detected with hourly measurements. Measurementsmade in different days of a week are identified changes in the electromagneticpollution day by day. Electromagnetic pollution is investigated over a year withmeasurements made in different months. Electromagnetic fields in the discreteareas classified based on frequency as a result of spectrum analysis.According to the thesis study, even if measured values do not exceedinternational limits, some of the obtained measurements can be considered risky inrespect of literature. Recommendations that can decrease electromagnetic pollutionin the sensitive regions are presented and analysed. 148