Search

The aim of this study was to introduce the value-added assessment model, one of the approaches used in school and teacher evaluation, and to demonstrate its implementation on a real data set. In the study, success ratings for the schools were assessed through the value-added assessment model using TEOG (transition from primary to secondary education) exam scores of 539 secondary schools in Şanlıurfa province of Turkey. The school ratings based on the exam averages were also included. The differences were found between the ratings based on the value-added scores obtained in the study and the traditional ones depending only on the exam averages. It was concluded that it was not accurate to evaluate the school success solely by a specific exam average, and the value-added assessment approach, revealing how much the schools were differentiated from one exam to another, was decided to offer more objective results. The present study, serving as a model for the use of value-added assessment approach in Turkey, offers suggestions to assist school and teacher evaluation to be planned in the future., Çalışmanın amacı okul ve öğretmen değerlendirmesinde kullanılan yaklaşımlardan biri olan katma-değerli değerlendirme modelinin tanıtılması ve gerçek bir veri üzerinden uygulamasının gösterilmesidir. Bu çalışmada Şanlıurfa ilindeki 539 okula ait TEOG sınav puanları kullanılarak katma-değerli değerlendirme modeli vasıtasıyla okullar arasında başarı sıralaması yapılmıştır. Bunun yanında sadece ortalamalara bakılarak yapılan okul sıralamaları da sunulmuştur. Çalışmada elde edilen katma-değer puanlarına dayalı sıralamalar ile sadece ortalamalara dayalı yapılan geleneksel sıralamalar arasında farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Sadece bir sınav üzerinden okul ortalamalarına bakarak okulların başarısının değerlendirilmesinin doğru olmadığı okulların bir sınavdan diğerine ne kadar değişim gösterdiğini yansıtan katma-değerli değerlendirme yaklaşımının daha objektif sonuçlar sunduğu görülmüştür. Katma-değerli değerlendirme yaklaşımının Türkiye’de kullanımına örnek teşkil eden bu çalışma ileride yapılması planlanan okul ve öğretmen değerlendirmelerine yardımcı olacak önerilerde bulunmaktadır.

Araştırma amacı, Şanlıurfa’da görev yapan okul yöneticilerinin öğretmenlerin mesleki gelişimlerine katkı düzeyini belirlemektir. Tarama modeline göre ilkokul, ortaokul ve liselerde 2017-2018 eğitim-öğretim döneminde görev yapan 493 okul yöneticisinden veriler internet üzerinde hazırlanan bir form ile toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda okul yöneticilerinin, öğretmenlerin mesleki gelişimlerine sık sık katkıda bulundukları belirlenmiştir. Şanlıurfa ilinde okul yöneticilerinin %63.50’si yeterli olabilecek sık sık ve daima düzeylerinde öğretmenlerin mesleki gelişimlerini desteklemektedirler. Okul yöneticilerinin en sık yaptığı etkinliğin, ilgili kaynakları takip ederek öğretmenleri eğitim-öğretimle ilgili yeniliklerden haberdar etmek olduğu belirlenmiştir. En az yapılan etkinlik ise, öğretmenleri geliştirmek için örnek ders işlemektir. Cinsiyet, görev, kıdem, okul türü, öğrenim ve branş değişkenlerine göre okul yöneticilerinin algılarında farklılık bulunmamaktadır., The aim of the study is to determine the contribution of school administrators working in Şanlıurfa to the professional development of teachers. According to the survey model, data from 493 school administrators working in a primary school, secondary school and high schools during the 2017-2018 education period were collected with a form prepared on the internet. As a result of the research, it was determined that school administrators frequently contribute to the professional development of teachers. In Şanlıurfa, 63.50% of school administrators support teachers' professional development at frequent and always levels. It was determined that the most frequent activity of the school administrators was to review the relevant sources and to inform the teachers about educational innovations. The least frequent activity was to develop an example course to develop teachers. There was no difference in perceptions of school administrators according to gender, duty, seniority, type of school, education and branch.

The purpose of this study is to examine the factors contributing to school dropouts in secondary education. A qualitative approach has been adopted in the study and embedded case study design was used. The study group is composed of 30 students leaving the formal secondary school and taking courses in open high school between 2014-2015 educational year, in the province of Sanliurfa, Turkey. Results indicated that the individual factors for school dropout are; physical and psychological problems, failures, changes of the teacher, negative attitudes and values towards the school, incompatible behaviors in the class and the school, absenteeism, school change, and low academic achievement. The institutional factors of dropping out of school can be summarized as the family structure, practices in the family, resources of the family, composition, structure, practices, and resources of the schools, composition of the community and friends., Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin okul terkine ilişkin gerekçeleri üreten bireysel ve kurumsal faktörleri ortaya çıkarmaktır. Çalışmada iç içe geçmiş durum deseni nitel araştırma yöntemi olarak kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu daha önce okulu terk etmiş 2014-2015 eğitim-öğretim yılı Şanlıurfa ili ve merkez ilçelerinde açık liseye devam eden 30 katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre bireysel faktörler içerisinde öğrencinin fiziksel ve psikolojik sorunları, başarısızlıkları, öğretmen değişimi, okula karşı olumsuz tutum ve değerler, devamsızlık ve düşük eğitsel performansın; kurumsal faktörler içerisinde aile yapısı, aile içi uygulamalar, aile kaynakları, öğrencinin terk ettiği okulun bileşimi, yapısı, uygulama ve kaynakları ile akranların okul terkinde etkili olduğu belirlenmiştir.

WOS: 000449004100002, The purpose of current study is to analyze the factors that weaken students' engagement and lead them to transfer to other universities in Turkey. This study focuses on the engagement of engineering students with a qualitative descriptive design. Participants of the study are composed of the total 13 students who had been transferred from some other universities and enrolled in a new university in different engineering departments. Participants were selected by criterion and snowball sampling methods. In the study, the data were collected through semi-structured interviews and analyzed thematically. From the data, three main themes were emerged as student level factors, institution level factors and environmental factors weakening student engagement and leading them to transfer. When compared with the western college engagement and retention literature, it was found that there are several different factors related to educational aspirations, program characteristics, faculty-student interaction and external environment (characteristics of the city the university located in). Based on the findings of the study, some recommendations for universities, policy makers and researchers were provided.

The aim of this research is to determine whether organizational trust plays a role in the effect of school administrators’ leadership on teachers’ job satisfaction. In the study conducted according to the ex post facto causal design, data from 2561 teachers working in Şanlıurfa province were analyzed. Three structural equation models based on maximum likelihood estimation have been established to determine the effect of leadership on organizational trust and job satisfaction and to determine the mediator role of organizational trust. According to the results of the research, leadership indirectly affects job satisfaction through organizational trust. It has also been determined that school administrators exhibit adequate levels of leadership, teachers trust their organizations and have job satisfaction, leadership affects organizational trust at a very high level and organizational trust affects job satisfaction moderately. In the researches where leadership and job satisfaction are studied, it is suggested to include organizational trust. For increased job satisfaction of teachers through leadership, teachers should first trust their organizations., Bu araştırmanın amacı okul yöneticilerinin sergiledikleri liderliğin öğretmenlerin iş doyumuna olan etkisinde örgütsel güvenin aracı rol oynayıp oynamadığını belirlemektir. Nedensel desene göre yürütülen araştırmada Şanlıurfa ilinde görev yapan 2561 öğretmenden elde edilen veriler çözümlenmiştir. Liderliğin örgütsel güven ve iş doyumuna olan etkisini ve örgütsel güvenin aracı rolünü belirlemek için en çok olabilirlik hesaplamasına dayalı üç yapısal eşitlik modeli kurulmuştur. Araştırma sonucuna göre liderlik iş doyumunu örgütsel güven aracılığıyla dolaylı olarak etkilemektedir. Okul yöneticilerinin yeterince liderlik sergiledikleri, öğretmenlerin örgütlerine güvendikleri, öğretmenlerin işlerinde doyum yaşadıkları, liderliğin örgütsel güveni çok yüksek düzeyde etkilediği ve örgütsel güvenin iş doyumunu orta düzeyde etkilediği de belirlenmiştir. Liderlik ile iş doyumunun ele alındığı araştırmalarda örgütsel güvenin de incelenmesi ve liderlik yoluyla öğretmenlerin iş doyumlarının artırılması için öğretmenlerin örgütlerine duydukları güvenin sağlanması önerilmiştir.

Eğitim sistemlerini dünyadaki tüm ülkeler için, özellikle de Türkiye gibigelişmekte olan ülkeler için ekonomik kalkınmada en önemli faktörlerden birihaline getiren günümüz bilgi ekonomisi toplumunda, öğrencilerin okullaşmalarınıarttırmak çok önemlidir. Bununla birlikte, okul terki, eğitimsel gelişmelerinönündeki en büyük engellerden biridir. Her ulusun, eğitim sisteminde, özelliklede önemli terk sorunlarının yaşandığı ortaöğretim düzeyindeki okul terki sorunuile başa çıkmak için geliştirdiği çeşitli sistemler mevcuttur. Türkiye'de iseaçık liseler, resmi liselerden erken ayrıldıktan sonra eğitimlerine devam etmekveya lise diplomasına sahip olmak isteyen öğrenciler için başlıca biralternatif haline gelmiştir. Açık liseler bu bağlamda bir yedekleme sistemiolarak ele alınabilir. Bu araştırmanın amacı Şanlıurfa Açık Meslek Liselerininokul terkleri ile başa çıkılması anlamında örgütsel sorunlarını, okulyöneticilerinin görüşleri doğrultusunda incelemektir. Araştırma durum çalışmasıolarak desenlenmiştir. Araştırmanın verisi, Haliliye, Karaköprü ve Eyyubiyeolmak üzere Şanlıurfa’nın üç merkez ilçesinde bulunan açık meslek liseleriyöneticileriyle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır.Araştırmanın sonuçlarına göre, Şanlıurfa'daki açık meslek liselerininkapasitelerini daha etkili bir şekilde kullanmalarını engelleyen idari,akademik ve yasal sorunlar olarak üç temel tema ortaya çıkmıştır. Araştırmanınsonunda yetkililere bazı önerilerde bulunulmuştur., Increasing the studentenrolment in schools is very important in today’s knowledge economy, whichmakes education systems one of the most prominent factors of economicdevelopment for all the countries in the world, especially the developing oneslike Turkey. However, school dropout is one of the major obstacles in front ofthe advancements. Every nation has got a kind of structure in their educationsystem to deal with school dropouts, particularly in secondary education levelin which major dropout issues occur. In Turkey, open high schools constitute ofthe major alternative for the students who left formal high schools early andwant to continue their education or to get a high school diploma. The aim of thisstudy is to examine the organizational problems of Vocational Open High Schoolsin Şanlıurfa, regarding these schools as a backup system for school dropouts,based on the opinions of the school managers. Using a case study design, thedata was collected through semi-structured interviews with the managers of openvocational schools in Haliliye, Karaköprü and Eyyubiye counties. According tothe results of the study, organizational problems can be categorized into threemain themes as administrative, academic and legal problems. At the end of thestudy, there are some suggestions to the authorities.

In this global age, educational organizations need to respond to the effects of their environments quickly and in an efficient way. Human resources departments with creative skills and behaviors and who are open to new ideas can help organizations better achieve this. The aim of this qualitative research is to investigate the opinions of principals working at private and public primary schools related to organizational creativity. According to the results of this study, the opinions of school principals can be gathered into three themes which include: creative features of school principals in their individual behaviors, school principals' creative roles at school in administration processes, and the existence of colleagues who support creative behaviors in the school. According to the results of this study, private primary school principals demonstrate more creative behavior, show more creative attitudes, and have more colleagues that place an importance on creativity and try to display and produce more creative behaviors and ideas than school principals in public primary schools

Tez (doktora) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Kayıt no: 2929, Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin okul terkine ilişkin temel gerekçelerini, öğrenci görüşlerine dayalı olarak bu gerekçeleri nasıl meşrulaştırdıklarını, bu gerekçeleri üreten bireysel ve örgütsel faktörleri ortaya çıkarmak ve bunlara ilişkin çözüm önerileri geliştirmektir. Araştırmanın evrenini 2014-2016 eğitim-öğretim yılı Şanlıurfa ili ve merkez ilçelerinde okulu terk etmiş öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmada, nicel ve nitel araştırma yönteminin birlikte kullanıldığı karma bir model benimsenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre bireysel faktörler içerisinde öğrencinin geçmiş yaşantıları ve bazı demografik değişkenlerin; kurumsal faktörler içerisinde aile yapısının, finansal ve insan kaynaklarının, öğrencinin terk ettiği okulun bileşimi ve akranların okul terkinde etkili olduğu söylenebilir. Okul terk sorununun çözümünde uyumlu politikalar geliştirmek için politik düzeyde farklı bakanlıklarca bütüncül politikaların üretilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda müfredat dışı etkinliklerin bakanlıkların yerel temsilcileriyle koordine edilmesi, okul aile işbirliğinin Eğitimde Şartlı Nakit Kayıt Transferi Programına odaklanılarak geliştirilmesi, ortaöğretimde müfredat yapısının yeniden düzenlenmesi ve okul terki konusunun okul geliştirme programlarında önemli bir konuma ulaştırılması uygulamay dönük önerilerden bazıları olarak verilebilir.

Bu çalışma, ilk okuma yazma öğretimi sürecinde karşılaşılan sorunları sınıf öğretmenlerinin görüşlerine dayalı olarak belirlemek amacıyla genel tarama modeliyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veriler; alanyazın taraması, öğretmenlerin yazılı görüşleri ve bunların düzenlenmesinden oluşturulan, geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan beşli likert tipi bir anketle toplanmıştır. Çalışmada, 40 öğretmenden ilk okuma yazma öğretiminde karşılaştıkları sorunları yazılı olarak ve 103 öğretmenden anket yoluyla veriler toplanmıştır. Sınıf öğretmenleri ankette yer alan tüm maddelere yüksek oranda katıldıklarını belirtmişlerdir. Sınıf öğretmenleri; sınıfların kalabalık olması, ailelerin çocuklarına destek olma konusunda yeterli düzeyde bilgi sahibi olmaması, görsel-işitsel araçların yetersiz olması, ders kitabının özel yayınevi kaynakları ile desteklenmesi ihtiyacını önemli sorunlar olarak görmüşlerdir. Çalışmada; okulöncesi eğitimin yaygınlaştırılması, sınıf mevcutlarının kabul edilebilir düzeyde olması ve ailelerin çocuklarına destek olma noktasında bilgilendirilmesi gibi öneriler geliştirilmiştir.

Bu araştırmanın amacı, Şanlıurfa merkez özel ve resmi ilköğretim okullarında çalışan yönetici ve öğretmenlerin; bireysel, yönetsel ve toplumsal boyutlardaki örgütsel yaratıcılık algılarını belirlemektir. Bu amacı gerçekleştirmek üzere yönetici ve öğretmenlerin örgütsel yaratıcılık algılarının; görev yaptıkları okul türüne (özel/resmi), görevlerine (yönetici/öğretmen), branşlarına, cinsiyetlerine, ek iş yapma ihtiyacı duymalarına, yaşlarına, girdikleri haftalık ders saatlerine, girdikleri sınıflardaki ortalama öğrenci sayılarına ve öğretmenlik kariyerine göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Ölçekte örgütsel yaratıcılık üç boyutta (bireysel, yönetsel, toplumsal) tanımlanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla katılımcıların, söz konusu bu boyutlara ilişkin algılarını belirlemek üzere Örgütsel Yaratıcılık Ölçeği kullanılmıştır.Araştırmanın evrenini, Şanlıurfa ili merkezinde bulunan özel ve resmi ilköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenler oluşturmuştur. Araştırma, yansız olarak seçilen örneklem üzerinden yapılmıştır. Evren öncelikle, okulların özel ve resmi oluşlarına göre kendi içinde benzeşik olan iki alt evrene (resmi-özel ilköğretim) ayrılmıştır. Daha sonra belirlenen alt evrenlerin (tabaka) her birinde görev yapan yönetici ve öğretmenlere tesadüfî yöntemle anket uygulanmıştır.Örneklem olarak seçilen ilköğretimlerdeki yönetici ve öğretmenlerin tümüne ulaşılması planlanmış, sonuçta özel ilköğretimde 6 yönetici, 40 öğretmen olmak üzere 46 kişiye, resmi ilköğretimlerde de 28 yönetici, 324 öğretmen olmak üzere 352 kişiye (toplam 398 kişi) anket uygulanarak geri alınmıştır.Örgütsel yaratıcılık Ölçeği ile toplanan verilerin çözümlenmesinde SPSS istatistik programı kullanılmıştır. Özel ve resmi ilköğretimde çalışan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel yaratıcılığa ilişkin görüşlerinin kişisel özelliklerine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemede; aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Tukey testlerinden yararlanılmıştır.Sonuçlar, özel ilköğretim okullarında çalışan öğretmen ve yöneticilerin örgütsel yaratıcılık algılarının Bireysel, Yönetsel ve Toplumsal Boyutlarda ?yeterli düzeyde? olurken, resmi ilköğretim okullarında çalışan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel yaratıcılık algılarının Bireysel Boyutta ?yeterli düzeyde?, Yönetsel ve Toplumsal Boyutlarda ise ?orta düzeyde? gerçekleştiğini göstermiştir. Sonuçlara göre ayrıca, özel ilköğretimde çalışan yönetici ve öğretmenlerin resmi ilköğretimde çalışan yönetici ve öğretmenlerden; yöneticilerin, öğretmenlerden; ek iş yapma ihtiyacı duyanların, ek iş yapma ihtiyacı duymayanlardan, erkeklerin kadınlardan; kalabalık olmayan sınıflarda derse giren öğretmenlerin, kalabalık sınıflarda derse girenlerden; 50-59 yaşındaki öğretmenlerin, 30-39 yaşındakilerden; İngilizce öğretmenlerinin beden eğitimi ve spor öğretmenlerinden anlamlı şekilde daha yüksek örgütsel yaratıcılık algılarına sahip oldukları bulunmuştur. This study aims to determine the organizational creativity perceptions of teachers and administrators who work at private or public primary schools in downtown Sanliurfa in individual, administrative and social dimensions, and it also aims to determine if these perceptions differ with respect to the participants? institution (private/public), duties (administrative/teaching), major, gender, the need to do extra job, age, weekly hours they teach, class student size, and the teacher?s career. In these aforementioned primary schools, organizational creativity was tried to be defined in three dimensions (individual, administrative and social). For this aim, Organizational Creativity Inventory was used to determine the perceptions of participants in these dimensions.The research system was consisted of teachers and administrators who work at private or public primary schools in downtown Sanliurfa. The research was conducted with a sample of participants which are selected objectively. The research group was divided into two subgroups (private/public primary education) according to the type of participants? schools. Then, a survey was conducted on teachers and administrators in each subgroup in an uninformed manner.It was intended to reach all the members of private and public primary schools, as a result 40 teachers and 6 administrators (total:46) in private primary schools, and 324teachers and 28 administrators (total:352) in public primary schools (total 398 participants) were surveyed.The survey results which are taken by Organizational Creativity Inventory were evaluated using SPSS statistical software. In order to determine if the views of teachers and administrators in private or public primary schools about organizational creativity changes significantly with respect to their personal characteristics; average, standard deviation, t-test, one way Anova and Tukey HSD tests were utilized.According to the results, teachers and administrators who are working in the private primary schools have adequate level of organizational creativity perceptions in individual, administrative and social dimensions; whereas teachers and administrators who are working in the public primary schools have adequate level of organizational creativity perception in individual dimension and medium level of organizational creativity perception in administrative and social dimensions. It is also found that teachers and administrators who are working in the private primary schools have significantly more organizational creativity perceptions than teachers and administrators who are working in the public primary schools; administrators have significantly more organizational creativity perceptions than teachers; the participants who needs to do extra job have significantly more organizational creativity perceptions than the participants who does not need to do extra job; the teachers who teach to larger student size classes have significantly more organizational creativity perceptions than the teachers who does not teach to larger student size classes; teachers who are between the ages of 50-59 have significantly more organizational creativity perceptions than the teachers who are between the ages of 30-39; English teachers have significantly more organizational creativity perceptions than gymnastics teachers. 123

Bu araştırmanın amacı kolaylaştırıcı okul yapısı, örgütsel sessizlik ve iş tatmini arasın-daki ilişkileri belirlemektir. Araştırma ilişkisel desen ile yürütülmüştür. Adıyaman ilindekidevlet okullarında, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında ilkokul, ortaokul ve liselerde görevyapmakta olan 238 öğretmenden veriler okul yapısı, örgütsel sessizlik ve iş tatmini ölçekleriyle toplanmıştır. Veriler en çok olabilirlik hesaplamasına dayalı yapısal eşitlik modellemesiile çözümlenmiştir. Bulgulara göre okullarda örgütsel sessizliğin ortaya çıkmadığı, okulla-rın kolaylaştırıcı yapıda oldukları, öğretmenlerin işlerinden tatmin oldukları, kolaylaştırıcıokul yapısının sessizliği orta düzeyde ve ters yönlü olarak, iş tatminini ise zayıf düzeydeetkilediği, iş tatminiyle örgütsel sessizlik arasında zayıf ve ters yönlü bir ilişkinin olduğusaptanmıştır. Okulların kolaylaştırıcı yapıya sahip olmalarının sağlanması için uygulayıcılaraönerilerde bulunulmuştur.&nbsp

Bu çalışmanın amacı ortaöğretim son sınıf öğrencilerinin yükseköğretim kurumu ve mesleki program tercihlerine etki eden etmenleri belirlemektir. Bu araştırmada nitel ve nicel veri toplama tekniklerinin beraber kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Çalışmanın nitel basamağı, 22 lise son sınıf öğrencisiyle yapılan görüşmeler yoluyla veri toplanmasını, nicel basamağı ise toplanan veriler ışığında geliştirilen anketin 254 öğrenciye uygulanmasını kapsamıştır. Sonuçlara göre öğrenciler, kişisel ilgi ve yeteneklerinden çok, iş bulma olanakları, sınav puanları, maddi olanaklar ve üniversitenin bulunduğu şehrin olanaklarından etkilenmektedir. Öğrenciler tercih ettikleri bölümlerde okutulan dersleri ve derslere giren öğretim elemanlarını tanımamaktadırlar. Aile, arkadaş ve öğretmenler öğrencilerin tercihlerini etkilemede en alt sıralarda yer almıştır. Bölümün kazandıracağı mesleğin saygınlığı öğrenci tercihlerinde etkin rol oynamıştır. Sınav temelli yükseköğretime geçiş sisteminin terk edilerek yerine bütüncül değerlendirmeye dayalı, kişisel ilgi ve yeteneklerin öne çıktığı bir sistemin getirilmesi, rehberlik faaliyetlerinin etkili bir şekilde yürütülmesi, ilgi duyulan bölümlerin derslerinin ve öğretim elemanlarının tanıtılması, ailelerin çocuklarına nasıl destek olabilecekleri konusunda etkin bir şekilde yönlendirilmesi önerilmiştir., The purpose of this study is to determine the factorsaffecting high school students’ selection of higher education institutions andoccupational programs. In this study, the mixed methods approach which combinesqualitative and quantitative data collection techniques is employed. Thequalitative phase included interviews with 22 high school students and thequantitative phase collected data from 254 students using a questionnairedeveloped after the first phase. Results indicated that instead of theirpersonal interests and abilities, students were affected most by the likelihoodof finding jobs, exam scores, their financial status and facilities of citiesin where universities are located. Students did not recognize courses and thefaculty of programs they desired. The effect of families, friends and teacherswere ranked the lowest. Also prestige of occupations played an active role.Rather than a system of transition to higher education based on exam scores, aholistic system that focuses on personal interests and abilities should beadopted. Guidance activities should be effective. Introducing of courses andfaculties of programs interested is recommended. Counselling families to supporttheir children is also recommended.