Search

İnsanoğlunun yeryüzündeki yaşantısı başladıktan sonra ortaya koyduğu ilk planlı, teşkilatlı ve örgütlüfaaliyetlerden birisi ticarettir. Çünkü insan, yapısı gereği bütün ihtiyaçlarını kendisi karşılayabilen bir varlıkdeğildir. Hayatta kalması için diğer insanların ürettiklerine de ihtiyaç duymaktadır. Ticaretin, mesleklerin vepara akışının da doğuşuna vesile olan bu ihtiyacı karşılamak için dünyanın her yerinde insanlar farklı organizasyonlar geliştirmişlerdir. Türklerin Anadolu ve çevresinde geliştirdiği Ahilik teşkilatı ve bu teşkilat içerisinde zanaatkârlar geçmiş dönemlerde Türk insanının ihtiyacı olan bütün mal ve hizmetleri el emeği yoğun bir çalışma şekliyle karşılamışlardır. Ancak bu zanaatlar ve onları icra eden zanaatkârların faaliyetlerini sadece ticari faaliyetler olarak değerlendirilmemelidir. Çünkü bu faaliyetlerin çevresinde çok zengin bir somut ve somut olmayan kültürel miras da oluşmuştur. Bu çalışmanın amacı insanların ilk üretim biçimlerinden birisiolan ve el emeği yoğun bir üretim sürecine sahip olan zanaatlar içerisinde yok olmaya en yakın beş tanesininBayburt il merkezindeki durumunu incelemektir. Bu incelemeyi yapabilmek için nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ve saha araştırması yöntemleri kullanılmıştır. Saha araştırmasında da gözlem ve mülakatteknikleri kullanılmıştır. Daha sonra elde edilen veriler ilgili literatür ışığında incelenerek, diğer büyük illeregöre hala bir nebzede olsa geleneksel hayatın devam ettiği Bayburt ilinde dahi zanaatların ve zanaatkarlarınmodern zamanın sanayi ve ticaret gücü ile rekabet edemediği ve yok olmaya yüz tuttuğu tespit edilmiştir. Butespitin ortaya koyduğu durum sadece bazı zanaatların yok olması demek değildir. Bu zanaatı icra eden zanaatkârların mesleğin öğrenilmesinden icrasına, halka satışından esnaflar arasındaki meslek hukukuna kadar sahip oldukları çok geniş kapsamlı bir geleneksel bilginin de gelecek kuşaklara aktarılamayarak yok olmaya başladığı görülmektedir. UNESCO’nun çeşitli sözleşmeler çerçevesinde somut olmayan kültürel miras listesinde kabul ettiği ve milli kültürü oluşturan önemli nüvelerden birisi olan mesleki bilgilerin yok olması aynızamanda genelde ülkemizde özelde de Bayburt’ta somut olmayan kültürel mirasımızı geleceğe aktarmakonusunda çok büyük problemlerle karşı karşıya olduğumuzu göstermektedir. Bugün ülkemizde amatörler,müzeler ve çeşitli kurumlar tarafından zanaatların somut çıktıları olan ürünler çoğu bağlamından kopuk birşekilde de olsa koruma altına alınıp saklanmaktadır; ancak bu zanaatların sahip olduğu kültürel değeri yaşatabilmek için sadece materyal saklamak yeterli değildir. Materyallerin üretim sürecinin bağlamı ile birlikteyaşatılması gereklidir. Ancak bu şekilde mesleki bilginin içerisinde yer alan kültürel kodlar geleceğe aktarılabilir ve dünya kültür mirasına kazandırılabilir. Çalışmanın dikkat çektiği husus da Bayburt ilinde geç kalınması durumunda mesleklerinin son temsilcileri olan zanaatkârlar ile birlikte bu somut olmayan kültürel mirasınyok olacağıdır. Bu konuda özellikle il bazındaki resmi kurumların üniversitede istihdam edilen uzmanların veUNESCO Türkiye Milli Komisyonu’nun da paydaş olduğu projelerle bu süreci tersine çevirebileceğine dedikkat çekilmiştir.

Buçalışmada Türklerin doğaya yaklaşımı temelde mitolojik dönem, ilahi dinlerdönemi ve modern dönem olarak üçe ayrılıp her üç dönemi de etkileyen düşüncetarzı ve dinamikler (üretim, tüketim, modernleşme, kapitalizm vb.) toplumsal ekoloji bağlamındaincelenip açıklanmaya çalışılmıştır. Bozkır kültürünün en seçkin örneklerindenbirisini ortaya koyan Türkler, temel geçim kaynağı olarak tarım ve hayvancılığıseçtikleri için daima doğa ile iç içe bir hayat sürmüşlerdir. Bu hayatesnasında doğadaki sudan, ağaçtan, bitkiden, hayvandan ve bilumum canlıdanyararlanmışlardır. Başka bir ifadeyle Türklerin kurduğu kültür ve medeniyetiçerisinde doğa unsurları vazgeçilmez bir yere sahiptir. İlk planda maddialışveriş olarak görünen bu ilişkiler sadece sosyo-ekonomik alanda kalmamış,Türklerin inanış ve düşünüş dünyasına da etki etmiş ve doğaya saygı duyan birfelsefenin oluşmasını sağlamıştır. Çalışmanın konusu da bu felsefede zamaniçerisinde meydana gelen değişimlerdir.

Although ecocritical theory, whichposes a nature-based criticism on the literary texts not an anthropocentriccriticism, has become popular after 1990s in Europe, it is a theory that hasjust been started to be known in Turkey. Ecocritical theory, which reacts tothe capitalist system that considers that human and nature are separate from each other in terms ofthe fact that the human is an authorized-superior being that can exploit thenature however he likes and which argues that human and nature are integrated,suggests that human-nature relations are inevitably reflected in the literatureworks. Literary genres like novels, tales and poems in the New TurkishLiterature have started to be analyzed recently in this field in our country.However, such analyses are scarcely any in the folk literature. In this study,the elements related to nature in the poems of Dadaloğlu, who is one of themilestones in the Turkish Minstrel tradition and who is the sonorous of AvşarYörük Turkmens, and his perspective towards the nature are analyzed in aecocritical way., Edebi metinleri insanmerkezli değil de doğa merkezli bir incelemeye tabi tutan ekoeleştirel kuram,Avrupa’da 1990’lardan sonra popüler olmaya başlamış olsa da Türkiye’de yeniyeni tanınmaya başlayan bir kuramdır. İnsanla doğayı birbirinden ayrı gören veinsanı doğayı istediği gibi sömürmeye yetkili bir üst varlık olarak görenkapitalist sisteme tepki gösteren ve insanla doğanın iç içe olduğunu savunanekoleştirel kuram, insan doğa ilişkilerinin edebi ürünlere yansımasınınkaçınılmaz olduğunu savunmaktadır. Bu alanda ülkemizde son zamanlarda özellikleYeni Türk Edebiyatı alanında yer alan roman, hikâye şiir gibi edebi türlerincelenmeye başlanmıştır. Ancak halk edebiyatı alanında bu tür incelemelerneredeyse yok denecek kadar azdır. Bu çalışmada Avşar Yörük Türkmenlerinin gürsesi, Türk âşıklık geleneğinin köşe taşlarından birisi olan Dadaloğlu’nunşiirlerinde yer alan doğa ile ilgili unsurlar ve Dadaloğlu’nun doğaya bakışaçısı ekoeleştirel bir açıdan ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır.

Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla verilen seferberlik emrinde Göreleli Kâtip Rüstemzâde Abdülhamid aske- re alınmıştı. Askerliğini yaptığı sırada Bağdat’ta İngilizlere esir düşen Ab- dülhamid, buradan ailesine bazı mek- tuplar yazmıştı. Bu mektuplar, döne- min koşullarını açık bir şekilde anla- tan ve bugün bazı bilinmeyen ayrıntı- ları gün ışığına çıkarmaktadır.

Anadolu'da Türk kültür varlığının ilk yayılma alanlarından birisi olup Doğu Karadeniz bölgesinin en kadim yerleşkelerinden birisi olan Rize; barındırdığı çoklu kültürel katmanlarla halk bilim incelemeleri açısından eşsiz özelliklere sahiptir. bu bağlamda Rize ilinin sözlü ve maddi kültürünü incelediğimiz bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Rize kültürünün tarihi temellerini oluşturan Rize ilinin yerleşim tarihi belgeler ve araştırmalar ışığında incelendi. Rize yöresine hangi Türk boylarının, ne zaman yerleştiği, Türklerin dışında yörede tarihi süreçte hangi kavimlerin yaşadığı ve günümüz kültürüne bu kavimlerin nasıl etki ettiği açıklığa kavuşturulmaya çalışıldı.İkinci bölümde Rize sözlü kültürünü oluşturan masal, efsane, fıkra, bilmece, türkü, atma türkü, atasözü, deyim gibi nazım ve nesir eserleri hem içerik açısından değerlendirildi hem de Türk kültür havzasının diğer bölgelerinden benzerleri ile karşılaştırılıp incelendi. Aynı bölümde Rize yöresi ağızları Türkçenin içerisindeki genel yeri açısından değerlendirildi. Üçüncü bölümde Rize yöresi gündelik hayatını oluşturan hayatın geçiş dönemi ritüelleri ile önemli günler ve bu günlerle ilgili ritüeller; Rize yöresi maddi kültürünü oluşturan geleneksel mimari, el sanatları, dokumalar gibi etnografik ürünlerin hem üretim süreçleri hem kullanılan araç gereç ve teknikler, özellikle dokumalarda kullanılan motifler ve mimaride kullanılan planlar; halk takvimi, halk tıbbı, halk veterinerliği, yaylacılık, halk müziği gibi kültürel öğeler Türk kültürünün geneli açısından karşılaştırma yaparak incelendi. Çalışmanın sonunda yöre kültürü bir bütün içerisinde değerlendirilerek Türk kültür havzası içerisindeki yeri tespit edilmeye çalışılmış; bundan sonra yöre kültürü üzerine yapılabilecek çalışmalar konusunda araştırmacılara çeşitli öneriler sunulmuştur. One of the most ancient settlements of the Eastern Blacksea Region as well as being one of the first diffusion areas of the Turkish cultural being in Anatolia, the city of Rize has unique qualities for folkloric studies in respect to its multicultural layers. In this context, our study, in which we analyzed the oral and material culture of the city of Rize consists of three sections.In the first section, the settlement history of the city, which underlies the historical background of the culture, is analyzed under the light of documents and former studies. In addition, the names of the Turkic tribes that settled in the region, the dates they settled, other tribes lived in the region within the course of history, and their contribution to current culture are also revealed.In the second section, the works such as tales, legends, jokes, riddles, folk songs, song duels of bards, proverbs, idioms, etc., which constitute the oral culture of Rize, are contextually evaluated and analyzed in comparison to their likes from the other regions of Turkish cultural basin. In the same section, the local dialects of Rize are examined in respect to their position and contribution to Turkish language.In the third section, the interim rituals of life as well as the important days and their rituals that constitute the daily life of Rize province; the production process and the producing tools and techniques of the ethnographic products such as traditional architecture, handicrafts and weavings that constitute the material culture of the city; the motifs used in the weavings and the plans used in the architecture; and cultural components such as folk calendar, folk physic; folk veterinary medicine, transhumance and folk music are comparatively analyzed in respect to the general Turkish culture.In conclusion, this study aimed at analyzing the local culture of the city of Rize within a holistic approach as well as locating its position in the Turkish cultural basin. It also made some suggestions on the local culture of the city for further studies. 1052

ve yayınlanmasında büyük emek sarf eden Karadeniz Teknik Üniversitesi Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Kemal Üçüncü’ye te- şekkür eder, değerli çalışmalarına devam etmesini dileriz

Beverages are also one of the main ritual at almost all belief systems from old ages to monotheist religions in today. The beverages, could been classified as ones have alcohol and ones have no alcohol, have lots of function same as shedding and helping to trans. Also in this study, we are going to try to analyse the function and importance of the koumiss, belongs to ones have alcohol, in the time from the old Turkish religion to Alevism., От древних систем вероисповедания до сегодняшних религий напитки являются значительными средствами разных религиозных ритуалов. Алкогольные и неалкогольные напитки имеют такие разные функции в ритуалах как дар или способ перехода в положении транса и т.п. В статье рассмотрены значения и функции ракия и кумыса в религиозных ритуалах от Шаманизма в Алевизм., En eski inanç sistemlerinden günümüzdeki tek tanrılı ilahi dinlere kadar dini inançların hemen hepsinde önemli ritüel araçlarından birisi de içecekler olmuştur. Alkol içerip içermemesine göre ikiye ayırabileceğimiz içecekler; saçı olma, transa geçirmeye yardımcı olma gibi birçok işlev üstlenmiştir. Biz de bu çalışmamızda alkollü içecekler grubuna dâhil edebileceğimiz içeceklerden rakı ve kımızın, Eski Türk dininden Aleviliğe kadar geçen süreçte Türklerin dini ritüellerindeki işlevini ve önemini incelemeye çalışacağız.

Toplumun ortak değer yargılarının, yapıp ettiklerinin tümünü kapsayan kültür içerisinde çok önemli bir yere sahip olan halk inanışları; bir milletin psikolojisinin, hayata bakış açısının ve olayları algılama şeklinin anlaşılması için mutlaka incelenmesi gereken bir konudur; çünkü insanların hayata bakış açılarını ve değer yargılarının oluşmasını etkileyen en önemli unsur dindir ve dinle halk inanışları da iç içedir. Bir anlamda halk inanışlarına, halkın dini algılayış ve yaşayış biçimidir de diyebiliriz.Türkler dünyanın en eski ve en köklü milletlerinden birisi olarak çok zengin ve derin bir kültür meydana getirmişlerdir. Bu zengin kültürün içerisinde ilk çağlardan günümüze kadar geçen tarihi süreçte inanılan pek çok dinin kalıntıları mevcuttur. Bu kalıntılar, zamanla birikerek inanç katmanları oluşturmuştur. Günümüzde toplum içerisinde var olan pek çok inanışın kaynağı bu katmanlarda mevcuttur; ancak bunu ortaya çıkarmak çok da kolay değildir; çünkü toplum eski inanışlarını yeni kabul ettiği dinin kalıplarına uydurarak yaşatmaya devam etmiş bu da bir inanışın kaynağının kesin olarak tespitini zorlaştırmıştır.Yapmış olduğumuz ?Derinkuyu Yöresi Halk İnanışları? adlı bu çalışma ile Derinkuyu ilçesinde var olan halk inanışları sözlü ve yazılı kaynaklardan derlenip bu konuda daha önce yapılmış çalışmaların ışığı altında incelenerek, Türk insanının psikolojisinin, hayata bakış açısının ve değer yargılarının temelinde yatan inançların ortaya konmasına yardımcı olunmaya ve Türk kültürünün gelecek nesillere aktarılmasına katkıda bulunulmaya çalışılmıştır.Tarihi, kültürel tabakaları bulunan tespit ettiğimiz halk inanışları, günümüzde yöre halkı arasında yaşamakta olan birçok ritüelin de temelini oluşturmaktadır. Zamanla anlamını yitirmiş ve sadece davranış olarak günümüze gelmiş bu ritüellerin ortaya çıkışı ve gelişimini anlamak için halk inanışlarına başvurmak durumundayız. İnanç ve davranış bütününde halk inanışlarını değerlendirdiğimiz bu çalışmada, Derinkuyu halk inanışlarının kökenleri ve ritüellerle ilişkisini ortaya koymaya çalıştık.Anahtar kelimeler: Halk İnanışları, Eski Türk İnanışları, Derinkuyu, Nevşehir. Folk believes having an important place in the culture that includes all of the mutual culture and what the people had done, is an issue which had been to analyses psychology, worldwiev and perception the events of a society to understanding; because the factor affecting the worldwiev and culture of people to occur is the religion that have certain mutual features with folk believes. In the other point we can say that folk believes is a style of society's wievs about the religion.Turks have grown up a substantial culture as an oldest society of the world. There are lots of traces belong to religions had been believed, in the time from old ages to today. These traces make belief classes to occur as collecting. The sources of some believes is in these classes but it is not easy to identify that; because the society continued to make old believes to live as assimilating to rules of their new religion. This is also complicated a belief to identify.The aim of this study named `Folk Believes of Derinkuyu` is help to identify believes in Turkish people's worldwiev and culture as collected verbal and written sources. Also is carry over Turkish culture to next generations.The folk believes that have historical and cultural classes, in today, are to make up a lot of base of the rituels which is to live local society. We have to apply to folk believes to understand appearance and development of the rituels which got losing its mean in time and transferred from in past to today. In this study that we have appraised the folk believes as a belief and treatment, we tried to ascertained relations between Derinkuyu folk believes and their sources and rituels.Key Words: Folk Believes, Oldest Turkish Believes, Derinkuyu, Nevşehir. 199

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin 2017 Türkçe Öğretim Programına yönelik görüşlerini incelemektir. Araştırma tarama (survey) modelinde bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma evreni, Erzurum'un Aşkale, İspir, Köprüköy, Oltu ve Yakutiye ilçelerinden oluşmaktadır. Bu ilçelerde kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen 46 ilkokulda görev yapan 979 sınıf öğretmenine ulaşılmıştır. Araştırmanın örneklemini ise 2017-2018 eğitim- öğretim yılında çalışmakta olan 979 sınıf öğretmeni arasından ulaşılabilen 271 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak anket yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, yüzde ve frekans analizi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda sınıf öğretmenlerinin 2017 Türkçe Öğretim Programına yönelik olumlu görüşlere sahip olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara bakıldığında araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin 2017 Türkçe Öğretim Programı kazanımlarında yapılan değişikliklere ilişkin olumlu görüş bildirdikleri saptanmıştır. Yine Türkçe Öğretim Programı'nın içerik boyutu ile ilgili veriler incelendiğinde yapılan değişikliklerin sınıf öğretmenleri açısından genel olarak olumlu olduğu görülmüştür. Türkçe Öğretim Programı içeriği ile ilgili bazı (İçerikte bilimsel hata bulunması, içeriğin dikkat çekici olması, içeriğin öğrencilerin yaratıcılığını geliştirici nitelikte olması) konularda ise sınıf öğretmenlerinin kararsız oldukları sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Öğretim Programı, Türkçe Öğretim Programı, Sınıf Öğretmenleri The purpose of this study is to analyse the views of form teachers on Turkish curriculum for primary education in 2017. This study is in the survey form. The target population of thestudyconsists of Aşkale, İspir, Köprüköy, Oltu and Yakutiye districts of Erzurum province. in the sedistricts, 979 form teachers that work in total of 46 elementry schools is picked by the method of convenience sampling. The sample of the study consists of 271 form teachers who can be reached amongst 979 that were working in 2017-2018 school year Survey method is used as the data collection tool. Average, percentage and frequency analysis are used for the analysis of the data. As a result of the study, it is determinated that the form teachers have a positive opinion on the Turkish curriculum in 2017. When the data gathered from the study is analyz edit is seen that the form teachers that participate in the study present positive opinions regarding the changes made in the achievements of the Turkish curriculum in 2017. More over, when the data regarding the content of the Turkish curriculum is studied, it is observed that the form teachers generally find the changes positive. In some aspects of the contents of the Turkish curriculum (the scientific errors in thecontent, contentbeingremarable, content being helpful for sharpening students creativity) it is concluded that the form teachers are indecisive.Keywords: Curriculum, Turkish Curriculum, Form Teachers 116