Bireylerin içinde bulundukları kültürün ve coğrafyanın etkisiyle oluşturdukları mekân, insan ve çevrenin dinamik etkileşimi sonucunda tutum ve davranışları oluşturur. Bu ilişkide mekân, kişilerin kendi yaşam koşullarını belirlemesine ve kendilerini yeniden şekillendirmesine ortam sağlamaktadır. Birey, mekânı oluşturucu etkisinin yanı sıra kullanıcı rolündedir. Farklı değerlere, geleneklere, etnik kökene ve sosyal gruplara ait olan insanları barındıran kentlerde, insanlar arası iletişimin gerçekleştiği mekânlar kentsel kamusal alanlardır. Ortak yaşam alanları olan kamusal alanların kavranması, toplumsal algının ve ilişkilerin yorumlanmasını sağlar. Kentteki çeşitliliğin en iyi anlaşılabileceği kamusal alanlar, birey ve toplum arasındaki ilişkinin desteklenerek sosyal dokunun şekillendiği kent meydanlarıdır. Bu çalışma meydanlardaki kullanıcı ihtiyaçlarının meydanın bulunduğu çevrenin sosyo-ekonomik yapısına göre belirlenmesi üzerine kurulmuştur. Yapılan literatür araştırmasında meydanla ilgili çalışmaların çoğunlukla merkezi kent meydanları üzerine yapıldığı ve alt kademe meydanların incelenmediği görülmüştür. Alt kademe meydanların kent merkezindeki meydanlara göre daha tanımlı bir kullanıcı grubuna hitap etmesinin getirdiği kullanıcıların beklentilerini daha kolay analiz etme ve karşılama avantajına rağmen bulunduğu çevreyi yansıtmayan şekilde tasarlanması temel problem olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla toplumsal yapının etkilerini belirlemek için karma bir kitleye hizmet eden merkezi meydanlardan ziyade, baskın bir sosyal yapıyı yansıtan alt kademe meydanları analiz etmek çalışma amacına uygun bulunmuştur. Meydanın bulunduğu çevrede yaşayanların sosyo-ekonomik özelliklerini tespit etmek meydan kullanıcılarını ve kullanıcı ihtiyaçlarını belirlemek açısından önemlidir. Araştırmanın amacı, kullanıcıların meydanla ilişkisinin hangi dinamiklere dayandığını analiz etmek ve fiziksel çevre kurgusunu insanı da dahil ederek incelemektir.Örneklem alanı olarak sosyal yapının göç ve gelir nedeniyle belirgin biçimde farklılaştığı görülen Bursa ili seçilmiştir. Çoğunlukla bulunduğu mahalle ile ilişkili ve yerel özelliklere sahip alt kademe meydanların, mekansal ve sosyal çevre özelliklerine göre belirlenen birtakım aşamalardan geçmesi sonucunda Mütareke Meydanı, Adalet Meydanı ve Yunusemre Meydanı olmak üzere üç farklı meydan seçilmiştir. Kent meydanları kadar heterojen olmayan sosyal yapıya ve yakın fiziksel özelliklere sahip bu meydanlar düşük-orta-yüksek sosyo-ekonomik grupları temsil etmektedir. Seçilen alt kademe meydanlarını fiziksel, sosyal ve idari yapı özelliklerine göre incelemek üzere saha analizleri, kullanıcı anketleri, muhtar mülakatları ve belediye mülakatları yöntemleri uygulanmıştır. Anket soruşturması her meydan için rastgele 30 kullanıcı ile gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda her meydan için tespit edilen bulgular fiziksel, sosyal ve idari boyutlara göre karşılaştırılmıştır. Kullanıcı anketleri; çapraz sorgulamalar, kategorik değişkenlerin gruplanması ve faktör analizi ile değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar diğer araştırma yöntemleri olan fiziksel çevre analizleri ve kurum mülakatları ile yorumlanmıştır. Değerlendirme sonucunda meydanların hizmet ettiği mahallelerdeki sosyo-ekonomik farklılaşmanın kullanıcıların meydanı kullanma tercihleri, meydanın mekansal tasarımı ve idarenin sağladığı hizmetler üzerindeki etkisini ölçen üç ayrı hipotez test edilmiştir ve araştırmanın hipotezi desteklediği belirlenmiştir.Tez çalışması beş bölümden oluşmaktadır ve tüm bölümler fiziksel yapı-sosyal yapı-idari yapı omurgası üzerine kurgulanmıştır. Giriş bölümünde araştırmanın kurgulanmasından önce bilinmesi gereken temel kavramlar olan kamusal alan, mekân ve toplum kavramları irdelenmiştir. Kamusal alan kavramı farklı disiplinlerdeki ve dönemlerdeki tanımı, tarihsel süreci, mimarlık ve şehircilikteki önemi, kamusallık derecesi kıstasları, kent içindeki rolleri, kamusal yaşamı şekillendiren faktörler ve başarılı kamusal alan özellikleri ile incelenmiştir. Kamusal alanın erişilebilir olması ve insanlarla bağ kuracak niteliklere sahip olması temel yaklaşımlardır. Mekân kavramı çeşitli tanımlar, mekânın rolleri ve kentsel mekân kavramı şeklinde ifade edilmiştir. Toplum kavramı ise bazı önemli kuramcıların tanımları ile açıklanmıştır ve insanları bir araya getiren ortak kültür ve değerler üzerinde durulmuştur. Temel kavramların birlikte değerlendirilmesi ile başarılı tasarımların ortaya konması için farklı disiplinlerin beraber çalışarak kamusal alanın tüm rollerini eksiksiz yerine getirmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu noktada kamusal alanın mekân olabilmesi için toplumla bağ kurması önemsenmektedir.İkinci bölümde çalışmanın yöntemini oluşturmaya yönelik literatür araştırması kent meydanları kapsamında açıklanmıştır. Kent için önemli kamusal alanlardan biri olan meydanın tanımlarından, tarihteki yerinden ve ülkemizdeki meydan kültürü eksikliğinden bahsedilmiştir. Meydanların boyuta, kullanıma, mimari forma, konuma vb. özelliklere göre sınıflandırdığını ancak çoğunlukla işlevine ve biçimine göre sınıflandırıldığı belirlenmiştir.Meydanların fiziksel yapısı mekânın formu, tasarım özellikleri, çevresindeki yapılar ile ilişkisi, çevreleyen yapıların özellikleri ve mekânın kapasitesi ile açıklanmıştır. Meydanın toplumu bir araya getirme, sosyal yaşama katkı sağlama, toplumun kültürünü yansıtma ve faliyetlere ev sahipliği yapma durumu sosyal yapı özellikleri olarak ifade edilmiştir. Meydan-sosyal yapı-kullanım ilişkisi ile yapılan detaylı değerlendirme sonucu bireylerin topluma dahil olabileceği fırsatı yaratan kent meydanlarının önemi vurgulanmıştır. Bu noktada yere bağlılık kavramı ön plana çıkmıştır ve mekânla kurulan bağın yoğun olduğu birimler olan mahalle özellikleri incelenmiştir. Meydan yönetimi ise kentsel politikalar içinde meydanın rolü ve yöneticiler için meydanın ne ifade ettiği şeklinde açıklanmıştır. Tasarım ve uygulama sürecinde karar verici olan kamu otoritelerin rolü önemlidir. Birçok alanda kullanılan kalite kavramı mekânın başarısını ölçmek için meydanlar özelinde tanımlanmıştır.Meydanın kalitesi, mekanın fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlara aynı anda yanıt verebilme kapasitesi ile ilişkilidir ve meydanın kullanımını arttırmaktadır. Kalite üzerine birçok kuramcının çalışmasında kriterler başarılı mekân, çevresel kalite, tasarım prensipleri, başarılı meydanlar, mekânsal kalite ve kamusal alan kalitesi başlıklarıyla tanımlanmıştır. Temel ilkelere bakıldığında çevredeki fonksiyon çeşitliliği, erişilebilirlik, görsel estetik, kent mobilyaları tasarımı, konfor, aktivite çeşitliliği, güvenlik ve bakım çalışmaları kent meydanlarındaki kaliteyi belirleyen önemli parametreler olarak tespit edilmiştir.Meydan-kullanıcı ilişkisi insan mekan ilişkisi, insan ihtiyaçları ve aktiviteler ile incelenmiştir. İnsan ihtiyaçları sonucu oluşan davranışlarla mekân arasında karşılıklı bir etkileşim söz konusudur. Literatürde ihtiyaçların tüm insanları genelleyerek tanımlandığı görülmüştür.Üçüncü bölüm literatür araştırmasından edinilen bilgiler ışığında hipoteze ve örneklem alanlarına uygun parametrelerin belirlenmesi ve yöntemin oluşturulması ile ilgilidir. Ayrıca sosyo-ekonomik sınıflandırma ile örneklem alanlarının belirlenme aşamaları detaylı şekilde bu bölümde açıklanmaktadır. Meydanların fiziksel yapısı fiziksel özellik, estetik özellik, erişilebilirlik, kullanım ve işlevsellik özelliklerine yönelik 48 parametre ile incelenmiştir. Meydanların sosyal yapı ile ilişkisi mahalle özellikleri, meydan tanımı ve meydan kullanımı ile ilgili 46 parametre incelenmiştir. İdari yapının meydanla ilişkisi ise meydan tanımı, meydan yönetimi ve katılımcılık özellikleri ile 17 parametreden yararlanılarak değerlendirilmiştir. Belirlenen parametreler fiziksel çevre analizleri, kullanıcı anketleri, belediye mülakatı ve muhtar mülakatı ile ölçülmüştür. Fiziksel çevre analizleri belirlenen alt bölgelere yönelik gözlem verileri ile ve haftanın üç farklı günününde yapılan kullanıcı sayımları ile gerçekleştirilmişir. Kullanıcı anketleri her meydanda eşit olmak üzere toplamda 90 katılımcı ile rastgele olarak yapılmıştır. Anket ve mülakat soruları fiziksel, sosyal ve idari yapının ölçülmesi için belirlenen parametreleri içerecek şekilde oluşturulmuştur.Dördüncü bölüm araştırma bulgularındna oluşmaktadır. Bursa ili hakkında bilgiler verildikten sonra seçilen alt kademe meydanların bulundukları mahalle içindeki konumları ve yürüme mesafesinin meydanın erişimine ve kullanımına etkisi değerlendirilmiştir. Devamında meydanlara dair ön araştırma bilgileri yorumlandıktan sonra sosyo-ekonomik yapısıyla farklı grupları temsil eden Mütareke Meydanı, Adalet Meydanı ve Yunusemre Meydanı'na dair fiziksel çevre analizleri, kullanıcı anketleri ve kurum mülakatları sonucu elde edilen bulgular belirtilmiştir. Meydan değerlendirmelerinde saha analizlerinde gözlemlendiği kadarıyla meydanın genel fiziksel yapısı tanımlanmış ve fiziksel konfora dair belirlenen problemler açıklanmıştır. Kullanıcı anketlerinde katılımcıların kişisel bilgileri ve meydan kullanımı arasındaki ilişki ki-kare testine dayandırılarak çapraz sorgular ile incelenmiştir. Belirlenen ilişkiler saha analizleri ve kurum mülakatlarıyla birlikte irdelenmiştir. Bölüm sonucunda meydanların bulunduğu çevrenin özelliklerinin mekâna olan etkisini ölçmek için üç farklı sosyo-ekonomik yapıdaki meydan karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma yöntemi olaran faktör analizi ve değişkenlerin ortalama puanları analizinin detayları açıklanmıştır. Faktör analizi sonucu altı faktör grubu elde edilmiştir ve veri setini %57,97 oranında açıklamaktadır. Kategorik değişkenlerin analizi için anket yanıtları beşli ölçeğe uygun şekilde kodlanmıştır. Yapılan analizlerin sonuçları fiziksel organizasyon, toplumsal yapı ve idari yapı başlıkları altında ayrı ayrı değerlendirilmiştir ve mülakatlarla birlikte yorumlanmıştır.Beşinci bölümde ise farklı sosyo-ekonomik seviyedeki meydanların karşılaştırılmasından elde edilen sonuçlar ve genel değerlendirmeler açıklanmıştır. Uygulanan yöntem sonuçlarının belirlenen hipotezler ile paralellik gösterdiği tespit edilmiştir. Özetle sosyo-ekonomik seviyesi düşük olan toplumlar bir araya gelmek ve sosyalleşmek için meydanlara ihtiyaç duymasına rağmen idare tarafından yeterince desteklenmediği ortaya çıkmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçla meydanları tasarlayan aktörlere kılavuz olarak daha nitelikli meydanların üretilmesine katkı sağlaması hedeflenmiştir. Place that is created by the effect of culture and geography where the people live in, generates behaviours and manners with the interaction between individuals and environment. In this relationship, the place provide an environment for people to determine their living conditions and rebuilt themselves. Along with the creator impact, people have role as a user. Cities consist of people that belongs to different values, traditions, cultures, ethic groups, and social groups. Urban public places are the places where communication between people happen. Comprehending of public places that are common living spaces supports interpretting social perception and relationships. Public spaces in which the diversity of the city is best understood are those where the social pattern is shaped by supporting the relationship between the individual and society. This study is based on determining the user needs of the square according to the socio-economic structure of the environment in which the square is located. In the literature research, it was observed that the studies on the square were mostly made on central city squares and the local level squares were not examined. In spite of the advantage of analyzing and meeting the expectations of the users of the subsquares to address a more defined user group than the squares in the city center, designing these squares in a way that does not reflect the environment is determined as the main problem. Therefore, analyzing the local level squares that reflecting a dominant social structure was found appropriate for study purpose. to determine the impact of the social structure, rather than the central squares that serve a mixed society. Confirming the socioeconomic characteristics of the inhabitants of the square is important to determine the users and user needs. The aim of the study is to detect the dynamics of the relationship between the users and the square and to examine to examine the physical environment by including the human factor.The province of Bursa, which is spatially differentiated markedly due to migration and income, was chosen as the sample area. As a result of passing the local level squares, which are mostly related to the neighborhood and have local characteristics, through a number of stages determined by spatial and social environment characteristics, three different squares were selected as Mütareke Square, Adalet Square and Yunusemre Square. These three squares, which are not as heterogeneous as the city squares and have similar physical characteristics, represent low-medium-high socioeconomic groups. In order to examine the selected local level squares according to their physical, social and administrative characteristics, field analyzes, user survey, headman interviews and municipal interview methods were applied for the cases. The survey was conducted randomly for each neighborhood square with 30 users. As a result of the analyzes, the findings for each square were compared according to physical, social and administrative dimensions. User questionnaires were evaluated by crosstab query, grouping of categorical variables and factor analysis. The results obtained from the surveys were interpreted by other research methods; physical environment analyzes and interviews. As a result of the evaluation, three different hypotheses were tested in order to measure the impact of socioeconomic differentiation in neighborhoods that the squares serve on the users' use of the square, the spatial design of the square and the services provided by the administration. Therefore, It was determined that the research supports the hypothesis.The thesis consists of five chapters and all the chapters are constructed on the physical structure-social structure-administrative structure backbone. In the introductory section, the concepts of public space, space and society which are the basic concepts that should be known before the research is designed are examined. The concept of public space is examined with its definition in different disciplines and periods, its historical process, its importance in architecture and urbanism, the criteria of publicity degree, its roles in the city, the factors shaping public life and the characteristics of successful public space. Accessibility of the public space and having qualifications to connect with people are the main approaches. The concept of space is defined as various definitions, the roles of space and the concept of urban space. The concept of society is explained by the definitions of some important theorists, and the common culture and values that bring people together are emphasized. It has been concluded that different disciplines should work together to fulfill all the roles of the public space in order to reveal the successful designs together with the basic concepts. At this point, it is important that public space establishes a connection with the society in order to be a space.In the second section, the literature search for creating the method of the study is explained within the scope of urban squares. The definition of the square, its place in history and the lack of a culture of the square in our country are mentioned. It is determined that squares are classified according to size, usage, architectural form, location etc. but mostly classified according to function and form.The physical structure of the squares is explained by the form of the space, the design features, the relationship with the surrounding structures, the characteristics of the surrounding structures and the capacity of the space. It is expressed as the social structure characteristics of the square, bringing the society together, contributing to social life, reflecting the culture of the society and hosting the activities. As a result of the detailed evaluation made with the square-social structure-use relationship, the importance of urban squares that create the opportunity for individuals to be included in the society is emphasized. At this point, the concept of place devotion has come to the fore; besides, the neighborhood features, which are the units connected with the space, are examined. The management of the square is explained by the role of the square within urban policies and what the square means for managers. The role of public authorities in decision-making in the design and implementation process is important. The concept of quality used in many areas has been defined in terms of squares to measure the success of the space. The quality of the square is related to the capacity of the space to respond to physical and psychological needs at the same time that increases the use of the square. Criteria in the study of many theorists on quality are defined by the titles of successful space, environmental quality, design principles, successful squares, spatial quality and public space quality. Considering the basic principles, the variety of functions in the surrounding area, accessibility, visual aesthetics, urban furniture design, comfort, activity diversity, safety and maintenance are determined as important parameters that determine the quality of city squares.The relationship between the square and the user is examined by the relationship between human and space, human needs and activities. There is a mutual interaction between the behaviors that arise as a result of human needs and space. In the literature, it is seen that the needs are defined by generalizing all people.In the light of the information obtained from the literature research, the third chapter is about the determination of the parameters appropriate to the hypothesis and sample areas and the creation of the method. In addition, socio-economic classification and determination of sampling areas are explained in detail in this section. The physical structure of the squares was examined with 48 parameters for physical properties, aesthetic features, accessibility, usage and functionality. The relationship between the social structure of the squares and the characteristics of the neighborhood, the definition of the square and the use of 46 parameters were examined. The relationship between the administrative structure and the square was evaluated by using 17 parameters with the definition of the square, the square management and participation features. The determined parameters were measured by physical environment analyzes, user surveys, municipal interviews and headman interviews. Physical environment analyzes were performed with observation data for the sub-regions determined and user counts made on three different days of the week. User surveys were conducted randomly with a total of 90 participants in each square. Questionnaires and interview questions were formed to include the parameters determined for the measurement of physical, social and administrative structure.The fourth section consists of research findings. After informing about Bursa province, the effects of the selected local level squares within their neighborhood and walking distance to the access and use of the square were evaluated. After interpreting the preliminary research information about the squares, the results of the physical environment analysis, user surveys, and institution interviews of the Mütareke Square, Adalet Square and Yunusemre Square, which represent different groups with their socio-economic structure, are stated. The general physical structure of the square is defined and the problems determined regarding physical comfort are explained in the field evaluations. The relationship between the personal information of the participants and the use of the square was examined according to the user surveys by cross-examination based on the chi-square test. The designated relations were examined together with field analyzes and institution interviews.At the end of the chapter, the square in three different socio-economic structures was compared in order to measure the effect of the characteristics of the environment on the square. The details of the factor analysis and the mean scores analysis of the variables are explained. As a result of the factor analysis, six factor groups were obtained and the data set was described as 57.97%. The questionnaire responses for the analysis of categorical variables were coded according to the five-point scale. The results of the analyzes were evaluated separately under the physical organization, social structure and administrative structure and interpreted together with the interviews.In the fifth chapter, the results obtained from comparison of the squares at different socio-economic levels and general evaluations are explained. It was determined that the results of the method were in parallel with the hypotheses. In summary, although societies with low socio-economic levels need urban squares to meet and socialize, it is revealed that it was not sufficiently supported by the administration. The result of the study aims to contribute to the production of more qualified squares as a guide for the actors designing the squares. The evaluations are valid for squares in low-density neighborhoods and research can be improved by working with squares that serve high density neighborhoods. 228