Search

Türkiye, petrol ve doğal gaz rezervleri açısından zengin Ortadoğu ve Hazar Bölgesi ülkeleriile bu enerji kaynaklarının yoğun bir şekilde tüketildiği Avrupa ülkeleri arasında enerji akışınısağlayabilecek üstün bir coğrafi konuma sahiptir. Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması, bulojistik üstünlüğünü kara alanlarının yanı sıra deniz alanlarına da taşımaktadır. Tüketici ve tedarikçiülkeler arasındaki enerji akışını sağlayan uluslararası enerji nakil hatlarına karada, petrol ve doğalgaz taşıyan tankerlere ise denizlerde ekonomik ve güvenli bir güzergâh sunmaktadır. Bu bağlamdaTürkiye, 1976 yılında Irak petrolünün 2007 yılında Azerbaycan doğal gazının uluslararası enerjipiyasalarına ulaşmasını sağlayarak hem petrol hem de doğal gaz alanında transit ülke halinedönüşmüştür. 2018 yılından itibaren devreye giren uluslararası yeni doğal gaz boru hatlarıylaTürkiye’nin bölgesel enerji hareketliliğindeki pozisyonu daha fazla önem kazanmıştır. Böylece transitülke olmanın da ötesinde bölgesel bir doğal gaz merkezine dönüşebilmek, Türkiye’nin enerjipolitikasının en önemli hedeflerinden biri haline gelmiştir. Bu kapsamda ulusal doğal gaz altyapısınıniyileştirilmesi, tedarikçi ülkelerin çeşitlendirilerek enerji arzının arttırılması ve enerji arz güvenliğininsağlanması ve doğal gaz piyasasının serbestleştirilerek rekabete açık hale getirilmesi için yoğun birçaba gösterilmiştir. Bu çalışmada, Türkiye’nin doğal gaz görünümü, devam eden uluslararası boruhattı projeleri, doğal gaz altyapısı ve doğal gaz piyasası göz önünde bulundurularak doğal gazmerkezi olma potansiyeli değerlendirilecektir.

The Three Seas Initiative has been risen as an international platform including Center and Eastern Europe Countries with the attempt of Poland and Croatia in at 2015. The Initiative including Poland, Croatia, Austria, Estonia, Latvia, Lithuania, Czechia, Slovenia, Slovakia, Hungary, Romania and Bulgaria targeted to improve energy infrastructure and provide security of energy supply as well as to eliminate the deficiency in infrastructure in fields of trasportation and digital in Center and Eastern Europe. The initiative attracted the attention of U.S., EU and China from the beginning because of the geo-economic and geo-strategic importance of Center and Eastern Europe. In this article, the Three Seas Initiative is mainly evaluated from the perspective of energy and probability of its success is queried in this respect., Üç Deniz Girişimi, 2015’de Polonya ve Hırvatistan’ın girişimiyle Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinin dâhil olduğu uluslararası bir platform olarak doğmuştur. Polonya, Hırvatistan, Avusturya, Estonya, Letonya, Litvanya, Çekya, Slovenya, Slovakya, Macaristan, Romanya ve Bulgaristan’ın dâhil olduğu bu girişim, Merkez ve Doğu Avrupa’da enerji altyapısının geliştirilmesi ve enerji arz güvenliğinin sağlanmasının yanı sıra ulaştırma ve dijitalleşme alanlarındaki altyapı eksikliklerinin giderilmesini hedeflemiştir. Bu işbirliği, Merkez ve Doğu Avrupa’nın jeo-ekonomik ve jeo-stratejik önemi nedeniyle AB, ABD ve Çin’in ilgisini çekmiştir. Bu makalede, Üç Deniz Girişimi, ağırlıklı olarak enerji perspektifinden değerlendirilmiş ve başarılı bir projeye dönüşüp dönüşemeyeceğinin cevabı aranmıştır.

Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) arasındaki ilişkiler,1959 yılında Türkiye’nin Avrupa Ekonomik Topluluğu’na ortaklık başvurusu ilebaşlamış ve 1963 yılında imzalanan Ortaklık Anlaşması ile yasal bir zemineoturmuştur. Günümüze kadar Gümrük Birliği ve üyelik müzakereleri temelindeinişli çıkışlı devam eden ilişkiler, 17 Aralık 1994 tarihinde taraflar arasındaimzalanan Enerji Şartı Anlaşması ile enerji alanında gelişmeye başlamıştır.2000’li yıllarla birlikte bölgesel siyasi krizlerin etkisiyle AB’nin daha fazlaenerji arz güvenliği endişesi yaşamaya başlaması, AB’nin güvenlik riskiniazaltacak şekilde alternatif tedarikçi ülkelere erişim sağlama ihtiyacınıortaya çıkmıştır. Bu açıdan Türkiye’nin alternatif tedarikçi ülkeler ile ABarasındaki coğrafi konumu, enerji ilişkilerinin gelişiminde önemli bir roloynamıştır. Bu kapsamda çalışmada, Türkiye ve AB arasındaki enerjiilişkilerinin gelişimi analiz edilecektir.

The security of energy supply is one ofthe most important factors in the development of the European Union’s (EU)energy policies. The security of energy supply has become the most important agenda in the energyfield of EU because EU countries in natural gas import significantly depend onRussia and the energy crises between Russia and Ukraine affect EU countriesnegatively and the flow of energy that reaches from Russia to EU countries isoften interrupted. The EU has focused more on the policies that will ensure thesecurity of energy supply and reduce its dependence on the supplier countriesin 2000's. From thecombat of global warming and environmental pollution to increase of energysaving the regulations in many field supporting the security of energy supplyhave been implemented. This study elaborates generally the impact of energycrises on the development of the EU’s energy policy and mentions its efforts tocreate energy policy from the establishment of the EU., Avrupa Birliği’nin (AB) enerjipolitikalarının gelişiminde etkili olan en önemli faktörlerden biri enerji arzgüvenliğidir. AB ülkelerinin doğal gaz ithalatında Rusya’ya önemli ölçüdebağımlı olması, Rusya ile Ukrayna arasındaki enerji krizlerinin AB ülkelerini olumsuzetkilemesi ve Rusya’dan AB ülkelerine ulaşan doğal gaz akışının sık sık kesintiyeuğraması nedeniyle, enerji arz güvenliği, AB’nin enerji alanındaki en önemligündemi haline gelmiştir. AB, 2000’li yıllarla birlikte enerji arz güvenliğini sağlayacakve tedarikçi ülkelere bağımlılığını azaltacak politikalara daha çok odaklanmıştır.Çevre kirliliği ve küresel ısınmayla mücadeleden, enerji tasarrufunu arttırılmasınakadar enerji arz güvenliğini destekleyecek birçok alanda düzenleme hayatageçirilmiştir. Bu çalışmada genel olarak, enerji krizlerinin AB’nin enerjipolitikalarının gelişimine olan etkisine değinilecek ve AB’nin kuruluşundanitibaren enerji politikası oluşturma çabasına yer verilecektir.

Türkiye-Rusya enerji ilişkileri, Türkiye’nin artan enerji ihtiyacına bağlı olarak özellikle 21. yüzyıldagelişmiştir. Rusya, zengin enerji kaynaklarıyla Türkiye açısından önemli bir tedarikçi ülke halinegelirken, Türkiye ise hızla artan enerji ithalatıyla Rus ekonomisinin önemli bir gelir kaynağınadönüşmüştür. Kömür ve petrol alanında başlayan enerji ticareti, zamanla doğal gaz alanına taşınmış veson olarak iki ülke, Türkiye’nin ilk nükleer enerji santralinin inşası için anlaşmıştır. Bu çalışmada genelolarak Türkiye-Rusya enerji ilişkileri karşılıklı bağımlılık kapsamında değerlendirilmektedir. Enerjiilişkileri, iki ülke arasındaki siyasi krizlerden belirli ölçüde etkilenmesine rağmen, ilişkiler geneldekarşılıklı bağımlılık temelinde gelişmiştir. Bu kapsamda çalışmada ilk olarak karşılıklı bağımlılıkyaklaşımı açıklandıktan sonra, iki ülkenin enerji politikaları ve enerji profilleri incelenmektedir. Dahasonra çalışmanın ana eksenini oluşturan Türkiye-Rusya enerji ilişkilerinin gelişimi ele alınacaktır.Çalışma sonunda yapılan genel değerlendirmede, Türkiye ve Rusya arasında enerji alanında karşılıklıbağımlılığı olduğu, ancak Türkiye açısından bu bağımlılığın Rusya lehine dengesiz bağımlılığa dönüşmeriski taşıdığı sonucuna varılmıştır., Turkey-Russia energy relations improved in connection with Turkey’s increasing energy need in thetwenty first century. With its rich energy resources, Russia was an important supplier country in termsof Turkey. With its increasing energy needs, Turkey has been an important income supply for Russia’seconomy. Energy trade which started in oil and coal field moved to the natural gas field over time andlastly, two countries have agreed to build Turkey’s first nuclear power plant. In this study, Russia-Turkeyenergy relations generally are evaluated in the scope of interdependece. Though energy relations wereaffected certain extent by the political crisis between two countries, it usually developed on the basis ofinterdependence. In this context, the two countries’ energy politics and energy profiles are examinedafter interdependence approach is explained. Later, the developing of Russia-Turkey energy relationswhich constitude the main axis of the study will be handled. In general evaluation at the end of study, itis concluded that there is interdependence between Russia and Turkey but this interdependece carriestransformation risk of unbalance dependence in favor of Russia in terms of Turkey.

Doğal gaz, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında petrolden sonra en çok tüketilen enerji kaynağıdır. Ancak doğal gazın yoğun olarak tüketilmesi ve AB'nin doğal gaz rezervleri açısından oldukça fakir olması, tedarikçi ülkelere olan ithalat bağımlılığının artmasına neden olmaktadır. Bu bağımlılık ise AB ülkeleri açısından bazı güvenlik risklerini beraberinde getirmektedir. Özellikle AB'nin en fazla doğal gaz tedarik ettiği ülkenin Rusya olması ve Rusya ile AB arasındaki doğal gaz akışının yoğun olarak Ukrayna üzerinden sağlanıyor olması, üye ülkeler açısından son dönemde yaşanan enerji krizlerinin en önemli nedeni oluşturmaktadır. İki ülke arasında yaşanan siyasi krizler nedeniyle Rusya, Ukrayna üzerinden AB ülkelerine ulaşan doğal gaz akışını birçok kez durdurmuş ve AB ülkelerinin enerji krizi ile karşı karşıya kalmasına neden olmuştur. AB, doğal gaz arz güvenliği açısından yaşanan bu krizlere çözüm bulmak amacıyla enerji alanında çeşitli politikalar geliştirmiş ve eylem planları hazırlamıştır. Bu kapsamda Rusya'ya olan doğal gaz ithalat bağımlılığının azaltılması, doğal gaz tedarik edilen ülkelerin ve enerji nakil hatlarının çeşitlendirilmesi en önemli önceliklerden biri olarak belirlenmiştir. Tedarikçi ülkelerin ve enerji nakil hatlarının çeşitlendirilmesinde ise Hazar Bölgesi, AB'nin doğal gaz tedarik edebileceği alternatif coğrafyalardan biri olarak öne çıkmıştır. Bu açıdan doğal gaz kaynakları açısından zengin Hazar Denizi'ni çevreleyen Türkmenistan, Kazakistan, Azerbaycan ve İran AB'nin doğal gaz arz güvenliğinin sağlanması açısından en önemli seçeneklerden biri haline gelmiştir.Bu kapsamda çalışmada, Hazar Bölgesi'nin AB'nin doğal gaz arz güvenliğine olası katkısı incelenmiş ve Hazar Bölgesi ülkeleri arasında kısa vadede sadece Azerbaycan'ın AB'nin enerji arz güvenliğine katkı sağlayabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Azerbaycan'ın katkısının, özellikle doğal gaz ithalatında neredeyse tamamıyla Rusya'ya bağımlı olan Balkan ve Doğu Avrupa ülkelerinde hissedileceği düşünülmektedir. Natural gas is the most consumed energy resource after oil in European Union (EU) countries. However, the intensive consumption of natural gas and the fact that the EU is very poor in terms of natural gas reserves cause the increase of import dependence on supplier countries. This dependence returns some security risks in terms of the EU countries. Especially the fact that Russia is the country supplying the most natural gas to the EU and the flow of natural gas between Russia and EU is provided intensely through Ukraine is the most important reason of energy crisis in last years in terms of the member countries. Because of political crisis between two countries, Russia has stopped the flow of natural gas to EU countries through Ukraine in many times and has caused the EU countries to face an energy crisis.The EU has developed various policies and has prepared action plan in energy field in order to find solution to these crises in terms of natural gas supply security. In this context, the reduction of natural gas import dependency to Russia, the diversification of natural gas supply countries and energy transmission lines is one of the most important priorities. In the diversification of supplier countries and energy transmission lines, the Caspian Region has emerged as one of the alternative geographical areas where the EU can supply natural gas. In this respect, Turkmenistan, Kazakhstan, Azerbaijan and Iran surrounding the Caspian Sea that is rich in natural gas resources have become one of the most important options in terms of ensuring natural gas supply security of EU.In this context, the possible contribution of the Caspian region to the EU's natural gas supply security has been examined and the conclusion that only Azerbaijan among the Caspian region countries in the short term can contribute to the EU's energy supply security has been reached. It is considered that the contribution of Azerbaijan can be perceived in Balkan and Eastern European Countries that are almost completely dependent to Russia. 178

The failed coupattempt of July 15th, 2016 constitutes one of the recent turningpoints in Turkish political life. Such attempt has not only affected to theinternal political arena, but also has had implications for the Turkish foreignpolicy. Both Turkey’s approach towards outside actors with which have arelation and the outside actors’ attitudes towards Turkey have changeddramatically after the coup attempt. The coup attempt has had an effect inTurkey’s relations with the EU which Turkey has had a relation economically,politically and culturally for a long time and also wanted to be its member.This study elaborates on the effects of the July 15th coup on theTurkey-EU relations. In this scope, firstly, the pre- July 15th developmentsin Turkey-EU relations are provided briefly. In the second part, whichconstitutes the focal point of the study, the post- July 15thdevelopments in Turkey-EU relations are discussed. The general conclusion ofthe study is that Turkey-EU relations will be built upon a new rationale, whichhasn’t gained accuracy yet, in the post- July 15th setting., Türksiyasetinin son dönemindeki dönüm noktalarından biri, 15 Temmuz 2016 tarihindegerçekleşen başansız darbe girişimidir. Söz konusu girişim yalnızca içpolitikayı etkilemekle kalmayarak Türk dış politikasında da önemlideğişiklikler meydana getirmiştir. Hem Türkiye’nin ilişki içinde olduğuaktörlere bakış açısı hem de ilişki içinde bulunulan dış aktörlerin Türkiye’yeyönelik tutumu darbe girişimi sonrasında farklılaşmıştır. Darbe girişiminin,Türkiye’nin ekonomik, siyasi ve kültürel açılardan uzun zamandır ilişki içindebulunulduğu ve hatta üyesi haline gelmeyi arzuladığı, AB ile ilişkileriüzerinde de etkileri söz konusu olmuştur. Bu çalışmada genel olarak 15 Temmuz darbegirişiminin, Türkiye ve AB arasındaki ilişkilere etkisi ele alınmaktadır. Bukapsamda ilk olarak 15 Temmuz öncesi dönemde AB-Türkiye ilişkilerindeyaşananlar sunulmaktadır. Çalışmanın odak noktasını oluşturan ikinci kısımdaise 15 Temmuz sonrasında Türkiye-AB ilişkilerinde yaşanan gelişmelereodaklanılmaktadır. Çalışmanın genel sonucu ise, 15 Temmuz sonrası dönemde herne kadar detayları henüz kesinlik kazanmasa da, Türkiye-AB ilişkilerinineskisinden farklı bir görünümde olacağı yönündedir.