Search

Лумбална дискус хернија је мултидисциплинарни проблем у дијагностичком, терапијском и социјално-епидемиолошком смислу. У 90% случајева се јавља на нивоу Л4/Л5 и Л5/С1. Једна од апсолутних индикација за оперативно лечење овог обољења је моторна слабост плантарне и дорзалне флексије стопала, која настаје као последица компресивног ефекта на спиналне коренове Л5 и С1. Златним стандардом процене моторне слабости сматра се клинички мануелни мишићни тест. Бројни докази из литературе наводе недостатке ове методе. Под недостацима се подразумева субјективност процене степена слабости, која зависи и од лекара и од пацијента. Из ових разлога смо применили неинвазивни систем сензора притиска, који региструје силу притиска при плантарној и дорзалној флексији, код болесника оперисаних од лумбалне дискус херније на нивоима Л4/Л5 и Л5/С1, код којих је постављена индикација за операцију на основу моторног дефицита и налаза на МР дијагностици. Метод.Истраживање је спроведено као ретроспективна кохортна студија, заснована на утврђивању површинске расподеле силе притиска код болесника који су оперисани од дискус херије на нивоу Л4/Л5 и Л5/С1. Систем се састоји од две платформе на којима су, утврђеним распоредом, постављени сензори притиска. На свакој платформи се налази по четири сензора. Сензорима се утврђује сила притиска ослањања прстима и петама. У студију су укључена 33 болесника који су задовољили унапред утврђене критеријуму. Мерење моторне слабости је рађено мануелним мишићним тестом и системом сензора притиска.Поређење добијених вредности смо радили у три времена, преоперативно, седам дана након операције и након спроведене физикалне терапије. Време праћења болесника је било од четири месеца до годину дана. Резултати.Анализом резултата притиска на сензоре левом и десном ногом, преоперативно, без обзира на ниво дискус херније, добија се статистички значајна разлика у смислу ослабљеног ослањања на пету десне ноге. Анализом утицаја примене микродискектомије или дискектомије, није утврђена статистички значајна разлика, која би ишла у прилогу веће успешности једне од оперативних техника. Након спроведеног оперативног лечења дискус херније на нивоу Л4/Л5 са леве стране, уочава се повећање притиска на сензор петом леве ноге, што се одржава и након спроведене физикалне терапије. Праћењем средње вредности силе притиска на предња три сензора са леве стране, након операције дискус херније Л5/С1 са леве стране, уочава се статистички значајан пораст, који се доказује и након физикалне терапије. Мануелним мишићним тестом се не потврђује значајност опоравка мишићне снаге између периода после операције и након физикалне терапије. Мерно-аквизиционим системом су добијени резултати за болеснике оперисане на нивоу Л4/Л5 са десне стране, који нам показују статистичку значајност између периода након физикалне терапије и периода пре операције. Мануелним мишићним тестом се не добија статистички значајна разлика у овој групи пацијената, у сва три периода праћења. Код праћења средњих вредности притиска предњих сензора са десне стране код болесника оперисаних од дискус херније Л5/С1 са десне стране, уочава се статистички значајна разлика у периодима пре и после операције, као и у периодима пре операције и након физикалне теерапије. Ове вредности корелирају са статистички значајном разликом која се потврђује и применом мануелног мишићног теста... Lumbar disc herniation is a multidisciplinary problem in diagnostic, therapeutic and socioepidemiological sense. In 90% of cases, disc herniation is at L4/L5 and L5/S1 levels. One of the absolute indications for the operative treatment of this disease, is motor weaknes of plantar and dorsal flexion of the feet, wich occurs as a consequence of compressive effect on spinal roots L5 and S1. The gold standard for assessing muscle weakness is considered manual muscle test. Numerous evidence from the literature indicate deficiency of this method. The main deficiency of manual muscle test is subjective assessment of degree of muscle weakness, which depends on the doctor and the patient. For these reasons, we apply the non invasive system of pressure sensors which register the pressure force during plantar and dorsal flexion of patients who had surgical treatment of the existing disc herniation at L4/L5 and L5/S1 levels. The indication for the operative treatment is set based on the motor deficiency and MRI diagnosis. Method.The research was conducted as retrospective cohort study, based on determing the surface distribution of the pressure force of patients who had surgical treatment of disc herniation at L4/L5 and L5/S1 levels. The system consists of two platforms with pressure sensors set according to a established distribution. The sensors determine the pressure force which occurs when patient stands on the toes and heels. The study included 33 patients who met the inclusion criteria. Measurement of motor weakness was done with manual muscle test and with pressure sensors system. We compared the obtained measurements in three time periods, preoperatively, seven days postoperatively and after physical therapy. The follow-up time of patients is four months to a year.The result of the measurements indicate that pressure sensors show statistically higher sensitivity compared to manual muscle test. Results.By analyzing the results of pressure on the sensors with the left and the right foot, preoperatively, regardless of level of the disc herniation, a statistically significant difference is obtained in terms of impaired reliance on the heel of the right foot. By analyzing the impact of microdisectomy or disectomy, no statistically significant difference was found that would support the greater success of one of the operational techniques. After surgical treatment of disc herniation at L4/L5 level on the left side, an increase in pressure on the sensor with the heel of the left foot is observed, which is maintained even after a physical therapy. By monitoring the mean value of the pressure force on the front three sensors on the left side, after operative treatment disc herniation L5/S1 on the left side, a statistically significant increase is observed, which is proven even after physical therapy. The manual muscle test does not confirm the importance of muscle strength recovery between periods after surgical treatment and after physical therapy. The results were obtained through the acquisition system for patients who have been operated at L4/L5 level on the right side...

Neuromonitoring je veoma važan element koji je omogućio intraoperativno praćenje akcionih potencijala nerava i mišića i time smanjio mogućnost lezije kičmene moždine i neurološkog deficita. Uvođenje u praksu intraoperativnog neuromonitoringa tokom operacija tumora kičmenog kanala, naročito intramedularnih tumora, omogućilo je direktan uvid u trenutnu funkciju kičmene moždine i time mogućnost da se izbegnu jatrogena oštećenja koja bi dovela do teških neuroloških ispada. On konkretno zamenjuje neurološki pregled pacijenta u opštoj anesteziji u toku operacije. Oštećenje tkiva kičmene moždine tokom operacije može nastupiti direktnom ili indirektnom traumom, kompresijom, ishemijom, istezanjem nervnih elemenata, hipotenzijom, elektrolitnim poremećajima, kompresijom ili krvarenjem. Primena neuromonitoringa može prikazati svaku promenu koja nastaje navedenim mehanizmima, i to u ranoj reverzibilnoj fazi, kada je moguće reagovati (hirurg i anesteziolog) i sprečiti dalje oštećenje. Rezultati hirurškog lečenja intraduralnih tumora kičmenog kanala su u poslednjih dvadesetak godina izuzetno unapređeni, zahvaljujući pre svega uvođenju u standardnu upotrebu u sve većem broju centara operacionog mikroskopa, ultrazvučnog aspiratora i neuromonitoringa. U ovoj disertaciji je prezentovana uloga neuromonitoringa, ali i ispitani prediktori ishoda pacijenata sa intraduralnim tumorima, kao i preživljavanje ovih pacijenata. CILJEVI ISTRAŽIVANJA: Ciljevi ovog istraživanja su: utvrđivanje razlike u neurološkom ishodu pacijenata sa intraduralnim ekstramedularnim i intramedularnim tumorima (pri otpustu, godinu i tri godine nakon operacije) bez i sa upotrebom neuromonitoringa. Potom, otkrivanje uticaja pojedinih nezavisnih preoperativnih i kliničkih faktora na neurološki status pacijenata, kao i otkrivanje uticaja intraoperativnih parametara i faktora na neurološki status pacijenata i krajnji ishod lečenja. Kao cilj je postavljeno i određivanje preživljavanje ovih grupa pacijenata, kao i njihov period bolesti bez recidiva, i kvalitet života. METODOLOGIJA: Istraživanje je obuhvatilo grupu od ukupno 240 pacijenata hirurški lečenih zbog postojanja intraduralnih tumora u Klinici za neurohirurgiju KCS u Beogradu u periodu od 6 godina, od januara 2008. do decembra 2013. godine. Neuromonitoring is a very important element that enabled tracking of the action potentials of neurons and muscles and thus reduce the the possibility of spinal cord lesions and neurological deficits. Introduction to the practice of intraoperative neuromonitoring during the operation of spinal canal tumors, especially intramedularnih tumors, allow a direct insight into the current function of the spinal cord and thus the ability to avoid iatrogenic damage that would have resulted in severe neurological deficit. It specifically overrides the neurological examination the patient in general anesthesia during surgery. Damage to the tissues of the spinal cord during surgery may perform from direct or indirect trauma, compression, ischemia, neural elements stretching, hypotension, electrolyte disorders, compression or bleeding. Application of neuromonitoring may show each change that occurs with the above mechanisms, and that in the early stages are reversible, when it is possible to react (surgeon and anaesthesiologist) and prevent further damage. The results of the surgical treatment of intradural tumors of the spinal canal in the last two decades are extremely improved, thanks first of all to the introduction and the standard use, in a growing number of centers, surgery microscopes, ultrasonic extraction unit and neuromonitoring. In this thesis the role of neuromonitoring is presented, but also predictors of outcome of patients with intradural tumours was investigated, as well as the survival of these patients. OBJECTIVES: The objectives of this study were: to determine the differences in neurological outcome of patients with intradural extramedullar and intramedullar tumors (at discharge, one year and three years after surgery) without and with the use of neuromonitoring. Then, to uncover the impact of individual independent preoperative and clinical factors in neurological status of patients, and detection of the influence of intraoperative parameters and factors in neurological status of patients and the outcome of treatment. As the target was also set to determine the survival of these groups of patients, and also their progression free period (PFS), and quality of life (QoL). METHODOLOGY: The survey covered a group of 240 patients operated due to the existence of intradural tumor in Clinic for neurosurgery CCS in Belgrade for a period of 6 years, as of January 2008. by December 2013...

Uvod: Neurogeni edem pluća (NEP) je klinički sindrom koji se karakteriše akutnim početkom edema pluća posle značajnog insulta centralnog nervnog sistema (CNS). Posledica je oslobađanje kateholamina u krv neposredno posle rupture aneurizme. Cilj ove studije je ispitivanje veze između EKG promena, vrednosti kardiospecifičnih enzima i biomarkera inflamacije na prijemu i drugog dana od prijema i pojave neurogenog edema pluća (NEP) kod pacijenata sa aneurizmatskom SAH. Materijal i metode: Ukupno 262 pacijenata sa aneurizmatskom SAH (162 žene je prospektivno uključeno u studiju. Kliničke karakteristike, elektrokardiografske (EKG) promene i vrednosti serumskih kardiospecifičnih i inflamatornih biomarkera je određeno na prijemu, a EKG promene i vrednosti biomarkera i 2 dana nakon prijema i na dan nastanka NEP-a kod pacijenata koji su razvili NEP. Sve vrednosti biohumoralnih parametara su takođe i dihotomizovane na povišene i normalne. Svi pacijenti su podeljenji u dve grupe, na one koji su razvili NEP i koji nisu. Podaci su analizirani radi određivanja značajnosti razlike karakteristika kod pacijenata sa NEP-om i bez i određivanja prediktora razvoja NEP-a. Da bismo isključili uticaj terapije na pojavu NEP-a, izdvojili smo pacijente primljene unutar 24 sata od nastanka SAH, podelili ih u grupu sa NEP-om i bez i analizirali podatke radi određivanja potencijalno različitih prediktora nastanka NEP-a. Rezultati: 19 pacijenata (7.25%) je razvilo NEP. Pacijenti koji će razviti NEP su imali teži oblik SAH. Bilo je značajno više pacijenata ženskog pola, sa anamnezom hipertenzije (HTA). Srčano oštećenje je bilo teže kod pacijenata sa NEP-om, što je predstavljeno značajno višim prosečnim vrednostima kardiospecifičnih enzima (p=0.000), izuzev srčanog troponina I (cTnI) koji je bio značajno niži (p=0.000). Nezavisni prediktori nastanka NEP-a kod pacijenata sa aneurizmatskom SAH su povišeni cTnI (OR 4.980, 95% CI 1.27-19.49, p=0.021) i leukociti (OR 22.195, 95% CI 3.99-123.50, p=0.000) kao i ženski pol (OR 5.253, 95% CI 1.14-24.16, p=0.033), Hant i Hesov gradus ≥3 (OR 12.593, 95% CI 1.27-124.79, p=0.030) i postojanje HTA (OR 3.922, 95% CI 1.07- 14.39, p=0.039). Kod pacijenata primljenih unutar 24 sata od nastanka SAH, prediktori NEP-a su postojanje hidrocefalusa (OR 8.075, 95% CI 1.55-42.06, p=0.013), povišen cTnI (OR 16.182, 95% CI 2.46-106.21, p=0.004) i više vrednosti broja leukocita (OR 1.418, 95% CI 1.12-1.79, P=0.004). Zaključak: Značajno više vrednosti kardiospecifičnih enzima su nađene kod pacijenata sa SAHom koja se komplikovala pojavom NEP-a. Povišene vrednosti kardiospecifičnih enzima imaju aktivnu ulogu u predviđanju nastanka NEP-a, mada i broj leukocita može biti uključen u mogućnost predviđanja NEP-a. Background: Neurogenic pulmonary edema (NPE) is a clinical syndrome characterized by the acute onset of pulmonary edema after a significant central nervous system (CNS) insult. It’s a consequence of releasing of catecholamines into blood immediately after aneurysmal rupture. The purpose of this project is to investigate the connection between cardiac biomarkers values on admission and occurrence of NPE in patients with aneurysmal subarachnoid hemorrhage. Methods: 262 SAH patients (162 females) are prospectively included in the study. Clinical characteristics, electrocardiographic (ECG) changes, serum cardiac and inflammatory biomarkers were determined on admission, 2 days after admission and also on the day of development of NPE. The values of the biohumoral parameters were also dichotomized on elevated and normal. All of the patients were separated into two groups, which developed NPE and not. Data were analyzed in order to determine the significance of difference between parameters of the groups and to predict the development of NPE. With intention to exclude the influence of SAH therapy on occurrence of NPE, we excluded the patients admitted into the hospital within 24 hours of SAH onset and analyzed the data to determine the potentially different predictors of NPE. Results: 19 patients (7.25%) developed NPE. Patients who will develop NPE sustained more severe SAH. There were significantly more women with history of hypertension (HTA). Cardiac damage was more severe in these patients as represented by significantly higher mean of all examined cardiac biomarkers (p=0.000), except cardiac troponin I (cTnI) which was significantly lower (p=0.000). Multivariate regression analysis revealed that elevated cTnI (OR 4.980, 95% CI 1.27-19.49, p=0.021) and white blood cells count (WBC) (OR 22.195, 95% CI 3.99-123.50, p=0.000) as well as being female (OR 5.253, 95% CI 1.14-24.16, p=0.033), Hunt and Hess of ≥3 (OR 12.593, 95% CI 1.27-124.79, p=0.030), and presence of HTA (OR 3.922, 95% CI 1.07-14.39, p=0.039) are also predictors of NPE. For the patients admitted within 24 hours of the SAH onset, predictors of NPE are presence of hydrocephalus (OR 8.075, 95% CI 1.55-42.06, p=0.013), elevated cTnI (OR 16.182, 95% CI 2.46-106.21, p=0.004) and higher WBC count (OR 1.418, 95% CI 1.12-1.79, P=0.004). Conclusions: Significantly higher values of cardiac biomarkers were observed in SAH patients complicated by NPE. Elevated values of cardiac biomarkers play appear to play an active role in prediction of NPE, although white blood cells count may be involved in prediction of NPE.

Uvod: Traumatsko oštećenje mozga (TOM) nastaje usled dejstva spoljašnje mehničke sile na kranijum i endokranijalni sadržaj, koje se karakteriše privremenim ili trajnim neurološkim oštećenjem, funkcionalnom onesposobljenošću ili psihosocijalnom neprilagođenošću. Blago TOM je najčešće i čini između 70% i 90% svih povređenih sa TOM. Postoji veliki broj definicija ovog kliničkog entiteta, ali gotovo sve sadrže Glazgov koma skor 13-15, poremećaj stanja svesti u različitom trajanju, te posttraumatsku amneziju kao odrednice koje definišu blago TOM. Najveći broj povređenih sa blagim TOM ima dobru prognozu i potpunu rezoluciju tegoba u kratkom vremenskom periodu nakon povređivanja, bez medicinski relevantnih posledica. Međutim, jedna grupa povređenih koja navodi naglašenije i dugotrajnije tegobe koje mogu imati uticaja na ukupno zdravstveno stanje i kvalitet života. U savremenom naučnoistraživačkom radu aktuelni su pokušaji da se primenom novih dijagnostičkih metoda, detaljnim praćenjem povređenih i primenom neuropsiholoških testova objektivizuju ove tvrdnje, kako bi se pacijenti sa povišenim rizikom od nastanka dugotrajnih tegoba pravovremeno identifikovali i kako bi se mogao sprovesti adekvatan tretman. Cilj: Cilj ove studije je da se utvrditi da li postoji korelacija između kliničkih i radioloških simptoma i znakova i rezultata neuropsihološkog testiranja kod povređenih sa blagim traumatskim oštećenjem mozga, kao i da se utvrdi da li neki od od kliničkih simptoma i znakova mogu biti pouzdan prediktor pojave perzistentnih neuropsiholoških posledica, i koja je priroda moždanih oštećenja koja mogu biti u njihovoj osnovi. Materijal i metode: Sprovedeno istraživanje je u celosti bilo kliničko, prospektivno, i obuhvatilo je 64 povređena sa blagim TOM koji su u periodu od 2012. do 2015. godine hospitalizovani na Klinici za neurohirurgiju Kliničkog centra Vojvodine u Novom Sadu. Pre prijema je svim ispitanicima načinjen pregled endokranijuma kompjuterizovanom tomografijom (CT) koji nije prikazivao znakove traumatskih oštećenja kranijuma niti endokranijalnog sadržaja. U toku hospitalizacije kod povređenih su praćeni i beleženi relevantni klinički parametri. U prvih 72 sata od povređivanja je kod 37 ispitanika načinjen pregled endokranijuma magnetnom rezonancom (MRI). Kod 25 ispitanika je načinjeno neuropsihološko ispitivanje baterijom neuropsiholoških testova mesec dana nakon povređivanja i 6-9 meseci nakon povređivanja. Rezultati su unošeni u bazu podataka i nakon toga statistički analizirani. Rezultati: U analiziranoj grupi od 64 povređena sa blagim TOM kod 37 ispitanika (58%) je načinjen MRI pregled endokranijuma, a pozitivan nalaz u smislu postojanja traumom izazvanih oštećenja moždanog parenhima pronađen je kod 17 ispitanika (46%). Najsenzitivnije MRI sekvence su SWI i T2* kojima se otkrivaju veoma diskretni depoziti razgradnih produkata krvi. Povređeni sa pozitivnim MRI nalazom imaju lošije postignuće na rekogniciji liste B Rejovog testa verbalnog učenja u odnosu na povređene iz grupe bez intrakranijalne traumatske lezije. Rezultati neuropsiholoških testova ukazuju na poboljšanje rezultata između prvog i drugog testiranja u pogledu egzekutivnih i govornih funkcija u ispitivanoj grupi. U ostalim ispitivanim kognitivnim aspektima nije pronađena značajna razlika među navedenim grupama Zaključak: TOM predstavlja jedan od najvećih savremenih medicinskih izazova koji se nameće zbog svoje visoke incidence, dijagnostičkih i terapijskih problema, ali i potencijalno lošeg ishoda i visokih troškova rehabilitacije i resocijalizacije povređenih. Rezultati studije se mogu iskoristiti za bolje razumevanje blagog TOM u smislu lakšeg rešavanja dijagnostičkih dilema, kreiranje efikasnijih dijagnostičkih protokola i preciznije procene ishoda nakon povređivanja ove vrste., Introduction: Traumatic brain injury (TBI) is a result of the influence of external mechanical forces on scull and endocranial structures which can produce temporarily or permanent neurological impairment, functional disability or psychosocial unconformity. Mild TBI is the most frequent form of TBI and represent between 70% and 90% of all TBI cases. There are several different definitions of mild TBI, but almost all of them contain Glasgow Coma Scale score 13-15, altered state of consciousness and different forms of amnesia as criteria for mild TBI diagnosis. Largest number of patients suffered mild TBI have good prognosis and complete resolution of symptoms in short period of time after injury, with out of any kind of sequeles. However, small group of patients report various symptoms and complaints which can last longer than is usual and seriously affect quality of life of this patients. Numerous researches has been conducted applying novel imaging technologies, long follow-up periods and neuropsychological testing in order to make these non-specific self-reported complaints as much objective as possible. The other reason is necessity of timely identification of patients in risk of developing long term complaints so they can be treated in a proper manner. Objective: The aim of this study was to determine is there correlation between clinical and radiological signs and symptoms and results of neuropsychological testing in patients with mild TBI. The aim also was to determine are there some clinical signs which can be reliable predictor of appearance of neuropsychological consequences and what is the nature of cerebral lesion suspected to be a cause of this consequences. Materials and methods: The research was clinical, completely prospective and included total of 64 patients with mild TBI who were hospitalized between 2012 and 2015 at Clinic for neurosurgery, Clinical Centre of Vojvodina in Novi Sad. All patients had computed tomography scan (CT) at the admission which failed to show any signs of trauma of cranial bones or endocranial content. During the first 72 hours after injury the magnetic resonance imaging (MRI) has been performed in 37 patients. 25 patients had neuropsychological testing one month and 6-9 months after injury. We entered results in database and after completion we performed statistical analysis. Results: In 37 of 64 patients (58%) MRI examination has been performed and in 46% of patients we found trauma induced small haemorrhagic and oedematous brain lesions. The most sensitive sequences in our protocol were SWI and T2* confirmed superb sensitivity in detection of small foci of blood. Patients with detected MRI abnormalities showed poorer accomplishment at recognition of list B of Ray Auditory Verbal Learning Test in comparison with group with no intracranial lesions. The results of neuropsychological testing showed significant improvement of executive and speech functions between two periods in time when tests have been administered. We found no other significant differences between analysed cognitive functions in this period in our group of patients. Conclusion: TBI is one of the most important contemporary medical problems due to his high incidence, diagnostics and therapy related issues, but also potentially poor outcome and high costs of rehabilitation. Results of this study can be used for better understanding of mild TBI in order to solve some diagnostic dilemma, create more efficient diagnostic protocols and facilitate more precise outcome assessment after mild TBI.

Uvod: Subarahnoidalno krvarenje (SAH) predstavlja iznenadan prodor krvi u subarahnoidalni prostor i jedna je od najdramatičnijih cerebralnih disfunkcija, a nastaje apoplektiformno, najčešće usled rupture aneurizmatskog proširenja arterijskog krvnog suda. Glavni simptom je glavobolja. Brojne su komplikacije i to neurološke (reruptura, vazospazam, hidrocefalus, epi napadi) i somatske komplikacije (plućni edem, srčane aritmije, poremećaj elektrolita, teških krvarenja iz gastrointestinalnog trakta, najčešće želuca) i dr. Nakon postavljanja dijagnoze, kauzalni vid lečenja je isključivanje aneurizme iz cirkulacije i to hirurškim ili endovaskularnim pristupom. Termin za hiruršku intervenciju može biti akutni, u prvih 72 h od rupture aneurizme. Istraživanja kada je potrebno i bezbedno započeti sa ranom rehabilitacijom i vertikalizacijom, praktično nema. Cilj ovog istraživanja je uspostavljanje što bezbednijeg rehabilitacionog programa sa vertikalizacijom za bolesnike koji su operisani od subarahnoidalnog aneurizmalnog krvarenja u akutnom terminu. Metod: Studija je bila tipa randomizovanog kliničkog ogleda. Ispitivanje se sprovodilo na Klinici za neurohirurgiju Kliničkog centra Srbije i to u periodu od 1. VI 2013. do 1. VI 2015. Studija je odobrena od Etičkog komiteta Medicinskog fakulteta u Beogradu. U studiju su bili uključeni bolesnici Klinike za neurohirurgiju Kliničkog centra Srbije kojima je postavljena klinička dijagoza SAH, a koji su operisani u akutnom terminu tj. u prva tri dana od rupture aneurizme tj. ataka, a koji su preoperativno pripadali I, II ili III gradusu, bez obzira na lokalizaciju aneurizme. Obuhvatala je šezdeset pet bolesnika koji su operisani nakon rupture aneurizme u akutnom terminu i to podeljeni u grupu I (N= 34) koji su ranu rehabilitaciju sa vertikalizacijom započeli 2-5 dana od krvarenaj i grupu II (N= 31) koji su ranu rehabilitaciju odmah započeli ali vertikalizovani oko 12- og dana od krvarenja. Kod svih bolesnika smo pratili: rane komplikacije, vazospazam, ishemiju kao i procenu motornog stanja bolesnika. Ispitivali smo depresiju (Zung skalom), anksioznost (Zung skalom), kognitivni status, Mini mental testom (MMSE test), vršili procenu funkcionalnosti skalom za procenu funkcionalne nezavisnosti (FIM), kvalitet života (WHOQOL-BREF) i to na otpustu, mesec i tri meseca nakon operacije... Introduction: The term subarachnoid hemorrhage (SAH) refers to sudden extravasation of blood into the subarachnoid space. As one of the most dramatic cerebral dysfunctions, it occurs suddenly, in most cases as a result of a ruptured arterial aneurism. The most common symptom of SAH is severe headache, often called thunderclap headache. A subarachnoid hemorrhage can have many complications, both neurological (a re-rupture of the aneurysm, vasospasm, hydrocephalus and epileptic seizures) and somatic (pulmonary edema, arrhythmia, electrolyte disturbances, and severe bleeding in the digestive tract, usually the stomach). After a positive diagnosis of SAH, patients receive causal treatment, i.e. the aneurysm is excluded from the blood flow using either the surgical or endovascular approach. A surgical procedure may be performed in the acute phase, within the first 72 hours after the ruptured aneurysm. To date, virtually no studies have been carried out into when it is preferred and safe to initiate early rehabilitation and verticalization. The aim of this study was to develop a safe rehabilitation and verticalization protocol for patients who have undergone surgical repair of acute SAH. Methods: The study was a randomized, clinical experimental design. It was carried out in the Neurosurgery Clinic of the Clinical Center of Serbia between June 2013 and June 2015. The investigation was approved by the Ethics Committee of the School of Medicine, University of Belgrade. All subjects were patients in the Neurosurgery Clinic of the Clinical Center of Serbia who had been diagnosed with SAH and undergone surgery in the acute phase of this life-threatening condition (i.e. within the first 3 days after aneurysm rupture; clinical status before surgery classified as grade I, II or III regardless of aneurysm location). These sixty-five subjects were evaluated in two groups. Group 1 (n=34) started early rehabilitation and verticalization on Days 2-5 post-bleeding, whereas Group 2 (n=31) started early rehabilitation immediately post-surgery and verticalization was initiated approximately Day 12 post-bleeding. All patients were monitored for early complications, vasospasm and ischemia; their motor status was assessed as well. Depression and anxiety (using the Zung scales), cognitive status (using the Mini-Mental State Examination) functional status (using the Functional Independence Measure or the FIM instrument) as well as quality of life (using the WHOQOL BREF scale) were assessed at discharge and at 1 and 3 months post-surgery...

Poređenje oksidativno-reduktivnog stanja malignih i benignih tumora je ključno za razumevanje uloge reaktivnih vrsta koje nastaju kao derivati kiseonika u patofiziologiji agresivnih tipova tumora. Poredili smo sisteme antioksidativne zaštite u visokomalignom tumoru - multiformnom glioblastomu (GBM) i meningeomu, benignom tumoru mozga. Biohemijskim analizama obuhvaćeni su uzorci tumorskog tkiva i krvi 67 pacijenata sa GBM-om i 67 pacijenata sa meningeomom, kao i uzorak krvi 30 pacijenata koji su činili kontrolnu grupu. Komponente sistema glutationa, koji je odgovoran za uklanjenje H2O2 pokazao je nižu aktivnost/nivo kod GBM-a: glutation peroksidaza (GBM: 9.90 ± 0.22; meningeom: 11.78± 0.23 U/mg proteina; P < 0.001), glutation reduktaza (GBM: 3.83 ± 0.13; meningeom: 4.67 ± 0.11 U/mg proteina; P < 0.001); i glutation (GBM: 6.70 ± 0.12; meningeom: 7.58 ± 0.14 μmol/g tkiva; P < 0.001). Nasuprot tome, odnos aktivnosti glutation reduktaze i glutationa u eritrocitima su: GBM > meningeom > kontrolna grupa. Aktivnost superoksid dizmutaze i katalaze bile su niže u krvi pacijenata sa malignim tumorom u poređenju sa kontrolnom grupom. Ćelije malignih tumora pokazuju nishodnu reguliciju sistema antioksidaze koji može dovesti do povišenih nivoa H2O2 u poređenju sa tkivom benignih tumora. Comparison of redox conditions in malignant and benign tumours is essential for understanding the role of reactive oxygen species in the pathophysiology of aggressive cancer profiles. We compared antioxidative systems in highly malignant brain tumour - glioblastoma multiforme (GBM), and in meningioma, a benign brain tumour. Tumour tissues and blood of 67 GBM patients and 67 meningioma patients and blood of 30 control subjects were analysed via biochemical assays. Components of glutathione system, which is responsible for H2O2 removal, showed lower activity/level in GBM: glutathione peroxidase (GBM: 9.90 ± 0.22; meningioma: 11.78± 0.23 U/mg of proteins; P < 0.001), glutathione reductase (GBM: 3.83 ± 0.13; meningioma: 4.67 ± 0.11 U/mg of proteins; P < 0.001); and glutathione (GBM: 6.70 ± 0.12; meningioma: 7.58 ± 0.14 μmol/g of tissue; P < 0.001). In contrast, the rank order of glutathione reductase activity and glutathione level in erythrocytes was: GBM > meningioma > control. Superoxide dismutase and catalase activities were lower in the blood of cancer patients compared to controls. Cells of malignant brain tumour show down-regulated antioxidative system which might result in increased levels of H2O2 compared to benign tumour tissue