Search

Karstik araziler, karstlaşma süreçlerinin belirgin olarak gözlemlendiği alanlar olarak tanımlanabilir. Araştırma sahası Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat Bölümü'nde Erzincan İli, İliç İlçesi kuzeydoğusunda yer almaktadır. Hidrolojik olarak güneyden Fırat Nehri, batıdan Kuruçay, kuzeybatıdan Erhami Çayı, kuzeydoğu ve doğudan ise Büyük Dere (Atma Çayı ve Mayha Deresi) ile sınırlandırılmıştır. Araştırma sahasının büyük kısmı Miyosen yaşlı karstik formasyondan oluşmaktadır. Araştırma sahası toplam alanı 194,56 km²'dir. Bu araştırmada sahanın karstlaşma süreçlerini ortaya koyarak alanın karstik evrimini açıklamak amaçlanmıştır. Ayrıca araştırma sahasında yer alan jeomorfolojik birimler tespit edilerek ve sınıflandırılmıştır. Araştırma sahasına ait topografik ve kartografik materyaller yeniden değerlendirilmiş, saha çalışmaları ve CBS yöntemleri kullanılmıştır. Sahaya ait morfometrik incelemeler yapılmıştır. Bu çalışmada nispeten yeni bir yöntem olan drone ile haritalama ve ölçüm teknikleri kullanılmıştır. Sahadan alınan kayaç örneklerinden analizler yaptırılmış ve analizler karstik ortam özelliklerine göre yorumlanmıştır. Karstik alan çalışmalarında sahada arazi ve doğal kaynakların kullanımı, karstik şekillerin tespit edilmesi, büyük arazilerde haritalama ve şekillerin fotoğraflanması gibi bazı faaliyetleri drone kullanımı ile daha kolay hale getirmek amaçlanmaktadır. Karstik alandaki problemli alanlara yönelik çözüm önerileri sunulmuştur. Karst lands can be defined as areas where karstification processes are clearly observed. The research area is located in the Upper Euphrates Section of the Eastern Anatolia Region, in the northeast of İliç District of Erzincan Province. Hydrologically, it is bounded by the Euphrates River from the south, Kuruçay from the west, Erhami Stream from the northwest, and Büyük Creek (Atma Stream and Mayha Stream) from the northeast and east. Most of the research area consists of Miocene aged karst formation. The total area of the research area is 194.56 km². In this research, it is aimed to explain the karstic evolution of the area by revealing the karstification processes of the area. In addition, geomorphological units in the research area were identified and classified. Topographic and cartographic materials of the research area were reevaluated, field studies and GIS methods were used. Morphometric studies of the field were made. In this study, mapping and measurement techniques with drone, which is a relatively new method, were used. Analyzes were made from the rock samples taken from the field and the analyzes were interpreted according to the karstic environment characteristics. In karstic field studies, it is aimed to make some activities such as the use of land and natural resources in the field, the detection of karst shapes, mapping in large areas and photographing shapes easier with the use of drones. Solution suggestions were presented for the problematic areas in the karstic area.

Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Ana Bilim Dalı, Jipsler, karbonatlı kayaçlardan sonra Türkiye'nin en yaygın karstik kayacını oluştururlar. Yukarı Kızılırmak Havzası, ülkemizde jips karstının en yaygın ve karakteristik şekillerin bulunduğu alanların başında yer alır. Bu havzadaki jips karstının en yaygın ve ilginç şeklini dolinler oluşturur. Bu dolinler, önceki birçok çalışmada incelenmiştir. Ancak bu çalışmalar küçük alanlarda yapıldığı için; Yukarı Kızılırmak Havzası'ndaki dolinlerin genelinin morfometrik özellikleri ve alansal dağılış özellikleri tam olarak ortaya konulamamıştır. Tespit edilen bu eksiklikten yola çıkılarak, çalışmada söz konusu alanda gelişmiş olan dolinlerin morfometrik ve alansal dağılış özellikleri arazi çalışmaları ve Coğrafi Bilgi Sistemleri tabanlı çalışmalarla ortaya konulmuştur. Dolinlerin morfometrik özelliklerini ve dağılışlarını belirlemek için 1/25.000 ölçekli topoğrafya haritaları ve 1/3.000-1/5.000 ölçekli uydu görüntüleri kullanılmıştır. Haritalama çalışmalarıyla topoğrafya haritalarından 10.651 dolin ve uydu görüntülerinden 42.127 dolin tespit edilmiştir. Yoğunluk hesaplamaları jips sınırı dikkate alınarak ve Kernel Yöntemi'ne göre yapılmıştır. Topoğrafya haritalarına göre maksimum dolin yoğunluğu 127 dolin/km2'ye ulaşırken, uydu görüntülerine göre ise maksimum yoğunluk 237 dolin/km2'ye kadar çıkmaktadır. Elde edilen yoğunluk dağılışlarında; topoğrafya haritalarına göre jipsin %47.6'sında, uydu görüntülerinde ise jipsin %26.2'sinde dolin gelişimi görülmemektedir. Dolin yoğunluk sınıflamasına göre düşük ve çok düşük yoğunluktaki alanlar her iki veride de yaklaşık %46'lık orana sahiptir. Yüksek ve çok yüksek yoğunluktaki alanlar, topoğrafya haritalarında %0.7'lik bir alan kaplarken, uydu görüntülerinde %15.3'lük bir alan kaplamaktadır. Yoğunluğun alansal dağılışlarına göre maksimum yoğunluklar, jipsi kuzeyde sınırlayan bindirme hattına paralel olarak doğu-batı doğrultusunda uzanan, yüksek plato karakterindeki alan üzerinde görülür. Yükselti basamaklarına göre dolin yoğunluğu, topoğrafya haritalarına göre 1255-2300 metreler arasında, uydu görüntülerine göre 1293-2330 metreleri arasında dağılış göstermektedir. Dolinlerin %90'dan fazlası topoğrafya haritalarına göre 1390-1776 metreler arasında, uydu görüntülerine göre 1514-1658 metreler arasında yer alırlar. Yoğunluğun en fazla olduğu yükselti basamağı topoğrafya haritalarında 1600-1650 metreler arasında (%19.94), uydu görüntülerinde 1500-1550 metreler (%19.2) arasında yer alır. Dolinlerin uzama oranında ortalama değer 1.43'tür. Uzama oranı sınıflamasına göre dolinlerin %48'i eliptik, %22'si uzamış, %21'i dairesel-yarı dairesel ve %9'u yarı eliptik şekillere sahiptirler. Ortalama alanı 1111 m2, çevre uzunlukları 127 metre olan dolinlerin %50'sinin alanı 513-2911 m2'ler arasında, çevre uzunlukları 86-210 metreler arasındadır. Bu iki veriden elde edilen dairesellik değerinin ortalaması 1.15'tir. Dolinlerin uzun eksenlerine göre belirlenen yönelimlerinde hâkim yön KD-GB, ikinci baskın yön ise KB-GD istikametlidir. Bu durum sahanın farklı tektonik kuşaklar arasında yer alması, tabaka doğrultuları ve çatlak sistemleriyle ilişkilidir., Gypsum is the most common karst rock in Turkey after carbonate rocks. Upper Kızılırmak Basin is one of the most common and characteristic forms of gypsum karst in our country. Dolines the most common and interesting form of gypsum karst in this basin. These dolines had been studied in many former studies. Nevertheless, since these studies were carried out in small areas; the morphometric characteristics and spatial distribution characteristics of the dolines in the Upper Kızılırmak Basin could not be fully revealed. On the basis of this identified shortcoming, the morphometric and spatial distribution characteristics of the dolines developed in the area in question were revealed by field studies and Geographical Information Systems-based studies. 1/25.000 scale topographic maps and 1/3.000-1/5.000 scale satellite images were used to determine the morphometric properties and distribution of dolines. 10.651 dolines were detected from topographic maps and 42.127 dolines were detected from satellite images. Density calculations were made by considering the gypsum limit and using the Kernel Method. According to topographic maps, the maximum doline density reaches 127 dolines/km2, whereas according to satellite images, the maximum density reaches 237 dolines/km2. In the density distributions obtained, 47,6 % of the gypsum according to the topographic maps and 26,2 % of the gypsum in the satellite images do not show doline development. According to the higher density classification areas with low and very low density have a ratio of approximately 46% in both data. Areas of high and very high density occupy 0,7% in topographic maps and 15,3% in satellite images. According to the areal distributions of the densities, the maximum densities are seen on the high plateau character extending in the east-west direction parallel to the thrust line limiting the gypsum to the north. According to the elevation steps, the density of the doline varies between 1255-2300 meters according to the topographic maps, and between 1293-2330 meters according to the satellite images. More than 90% of the dolines are located between 1390-1776 meters according to the topographic maps and between 1514-1658 meters according to the satellite images. The highest density elevation is between 1600-1650 meters (19.94%) on topographic maps and between 1500-1550 meters (19.2%) on satellite images. The average value in the elongation ratio of dolines is 1.43. According to the elongation rate classification, 48% of dolines have elliptical shapes, 22% elongated, 21% circular-semicircular, and 9% semi-elliptical shapes. The average area is 1111 m2, the area of 50% of dolines with a perimeter length of 127 meters is between 513-2911 m2, and the perimeter length is between 86-210 meters. The average of the circularity value obtained from these two data is 1.15. In the direction of the dolines determined according to their long axes, the dominant direction is NW-SW, the second dominant direction is NW-SE. This situation is related to the fact that the area is located between different tectonic belts, layer directions and fissure systems.

Bu çalışmada Erzincan ilinin İliç ve Kemah ilçelerinde bulununan jipsli alanlar florası incelenmiştir. 2014-2017 yılları arasında yapılan arazi çalışması sonucunda 1037 bitki örneği toplanmıştır. 69 familyaya ait 549 tür ve türaltı takson tespit edilmiştir. Bu taksonların 106’sı Türkiye için endemik olup endemizm oranı %19,3’tür. Taksonların fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı; 21 (% 3,8) Akdeniz elementi, 255 (% 46,4) İran-Turan elementi, 21 (% 3,8) AvrupaSibirya elementi, 252 (% 46) geniş yayılışlı veya fitocoğrafik bölgesi belli olmayan taksonlardır., In this study gypsum area were examined in Iliç and Kemah districts of Erzincan. 1037 plant specimens were collected during field studies between 2014-2017. 549 species and subspecies taxa belonging to 69 families were identified. 106 of these taxa are endemic for Turkey and endemism rate is 19.3 %. Distribution of taxa according to phytogeographical regions; Mediterraneaen elements 21 (3.8 %) taxa, Irano-Turanian elements 255 (46.4 %) taxa, Euro-Siberian elements 21 (3.8 %) taxa, 252 (46 %) taxa which are wide spread and whose phytogeographic regions are uncertain.

Bu tez çalışması Batman Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Koordinatörlüğü tarafından BTUBAP -2018-18 nolu proje ile desteklenmiştir., Evaporit mineralleri (örn., jips ve anhidrit) ekonomik öneme sahip mineraller olup, evaporit yatakları, özellikle çimento ve alçı gibi inşaat sektöründeki yapı malzemeleri olarak ve ziraat sektöründe organik tarımcılıkta verim artırıcı ve dezenfektan olarak değerlendirilebilen potansiyel jeolojik malzemelerdir. Her geçen gün, bu tür yatakların keşfedilmesi ve değerlendirilmesi yerel kaynaklarımızın ülke ekonomisine katkısını da artırmaktadır. Sunulan tez çalışması ile Batman ili Hasankeyf İlçesi’nin güneyinde Karaköy civarında yüzeylenen Orta Eosen-Oligosen yaşlı Germik Formasyonu içinde belirlenen ve ekonomik önemi olabilecek evaporitik seviyelerin mineralojik ve jeokimyasal datalarının oluşturulması ve kimliklendirilmeleri amaçlanmıştır. Önceki çalışmalarda evaporit olarak tanımlanmış olan, ancak şimdiye kadar herhangi bir jeokimyasal ve mineralojik özellikleri araştırılmayan bu mineral depositleri, Batman civarında halk arasında horasan veya roma harcı veya ‘Cas’ olarak bilinmekte olup özellikle eski tarihi yapıların ve antik eserlerin bakım ve onarımında da kullanılmıştır. Tez çalışmasında uygulanan yöntemler; arazi ve laboratuvar çalışmaları olmak üzere başlıca iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Arazi çalışmaları Hasankeyf (Batman) ilçesine bağlı Karaköy civarında yer alan evaporitlerin stratigrafik ölçümlerinin alınmış, örneklendirilmiştir. Laboratuvar çalışması kapsamında alınan örneklerin ince kesit yapımı, petrografik özellikleri, XRD-analizleri ile mineralojik bileşimlerinin ortaya konulmuş, jeokimyasal olarak ICP-MS metoduyla analizleri yapılarak ana-oksit, iz ve nadir toprak element içerikleri belirlenmiştir. İnceleme alanında Germik Formasyonu beyaz, bej, gri, kahvemsi, kirli sarı renkli yumuşak, dağılgan tabaka, nodül ve masif yapıdaki jips tabakaları ile, yer yer dolomit içeren kireçtaşı ve killi kireçtaşı türü kayaçlarla ardalanma sunmaktadır. Tabanda dolomit seviyeleriyle başlayan birim üstte doğru jips ardalanmaları devam etmektedir. Germik Formasyonu kırıntılı (karbonatlı şeyl), karbonat (jipsli marn) ve kimyasal (jips) kökenli kayaçlarında X-ışınları Kırınımı-Tüm kayaç (XRD-TK) incelemelerine göre, fillosilikat, dolomit, feldispat, kuvars ve kalsit mineralleri saptanmıştır. Jips minerallerinin jeokimyasal incelemelerinde REE içerikleri NASC’ten oldukça düşük olmakla birlikte, kondrite göre çok az artış sergilemektedir. Toplam REE konsantrasyonu GF-2 nolu örnekte (6.17 ppm) en az, GF-5 nolu örnekte (10.33 ppm) gerçekleşmiştir. Bu çalışmada araştırılan jips numunelerinin seviyelerde saf olarak bulunması, jeokimyasal özellikleri nedeniyle traslı çimento ve yüksek fırın cüruflu çimento yapımında kullanımına elverişli olduğu düşünülmektedir., Evaporite minerals (ie. gypsum and anhydrite) are minerals with high economic value, evaporite mineral beds are potential geological commodities that can be utilized in the construction business as building materials such as cement and plaster and in the agricultural practices, in organic agriculture as a yield enhancer and disinfectant. The discovery and the utilization of such deposits contributes to the economic growth of a country using local resources. In the proposed study, the purpose is the identification of the economically significant evaporate levels and establishing the mineralogical and geochemical characteristics of Middle Eocene-Oligocene/Late Germik formations found in the Batman region Hasankeyf district, South Eastern Province of Turkey. These mineral sediments that were defined as evaporite minerals in prior studies are known to be used by the local population for the restorations of historical artifacts and structures and it’s widely recognized as Roman mortar, Khorasan mortar or as 'Cas'. However no study was conducted on the geochemical and mineralogical properties of these mineral sediments. Methods used in this study can be classified in two groups as laboratory and field studies. The field studies were conducted on the evaporates in the vicinity of Karaköy village of Hasankeyf district (Batman) and the stratigraphic illustrations of the samples were done. The laboratory studies were conducted on the cross-sections of the samples to determine the petrographic properties, the mineralogical contents using XRD analysis and to determine the major-oxide, trace and rare earth element contents of the samples by ICP-MS analysis. Germik formations found in the studied field alternates between white, beige, gray, brownish, yellow and soft, diffuse layer, nodule and massif structured gypsum layers and occasionally dolomite containing limestone and clayish limestone. The alternation of the minerals starts from the base with dolomite and continues with gypsum as it get closer to the surface. In the X-Ray Diffraction – Whole Rock (XRD-TK) examinations of the rocks with fractured Germik formations (carbonated shale) and carbonate based (marn containing gypsum) and chemical based rocks (gypsum); phyllosilicate, dolomite, feldspar, quartz and calcite minerals were detected. According to the geochemical examinations, gypsum minerals, while having a significantly lower REE content comparative to the NASC, still shows some improvement comparative to chondrite. The lowest total REE concentration was obtained from the sample GF-2 (6.17 ppm) and the highest REE concentration was obtained from the sample GF-5 (10.33 ppm). In this study, the gypsum samples showed high contents of pure gypsum, which makes the samples also suitable for the manufacturing of trussed cement and blast furnace slag cement.

Jips(Alcitasi) kimyasal bilesimi kalsiyum sulfat (CaSO 4 +2H 2 O) olan bir mineral cesididir. Turkiye' nin cesitli illerinde jips yataklari milyonlarca ton rezervlerde bulunmaktadir. Baslica maden yataklarindan birisi de Balikesir-Susurluk Jips sahasi olup, yaklasik 1.000.000 ton rezerve sahip oldugu bilinmektedir. Jipsin kullanim alanlari oldukca genistir. Bunlarin en onemlileri arasinda; beyaz boya ve dolgu malzemesi yapimi, cimento sanayi, tip, discilik, kimya sanayi ve tarimda toprak duzenleyicisi olarak kullanimi yer almaktadir. Alci tasi uretimi ele alinirsa, acik isletme veya kuyu-galeri seklinde yapilmaktadir. Ocaktan gelen ham cevher genellikle kiricilarda istenilen boyuta indirildikten sonra firinda maksimum 160 °C’ de 2-3 saat isil isleme tabi tutulduktan sonra yakilan alci tasi sogutulup, ogutulur ve torbalanarak satisa sunulmaktadir. Bu calismada; Balikesir bolgesine ait Jips(Alcitasi) orneginin kimyasal analizleri, yogunluk analizleri, ince kesit analizleri, SEM goruntuleri ve X-Ray analizleri yapilarak karakteristik ozellikleri belirlenmistir.

Çalışma sahası Beşiri (Batman) ile Kurtalan (Siirt) arasında yer alan yaklaşık 36 km2 ’lik bir alanı kapsamaktadır. İnceleme alanındaki birimler yaşlı olandan genç olana doğru Germav Formasyonu, Gercüş Formasyonu, Hoya Formasyonu, Germik Formasyonu ve Şelmo Formasyonu olarak gözlenmektedir. İnceleme alanında gözlenen jips Germik Formasyonuna ait evaporitik seviyeler olup, beyaz, bej renkli kireçtaşları içerisinde genellikle K55B/5-10˚KD duruşlu olup kalınlıkları 10cm’den 3m’ye kadar değişmektedir. Kireçtaşları ile ardalanmalı gözlenen seviyenin toplam kalınlığı 1m’den 20m’ye kadar değişmekte, jipsler, laminalı, ondüleli, masif, yumrulu gibi fasiyesler sunmaktadır. Çalışma alanının jeolojisini belirlemek, jips yataklarının yayılımının ve olası potansiyel alanların saptanması hedeflenerek görüntü iyileştirme, band oranları, renkli kompozit görüntülerin oluşturulması, Abrams yöntemi ve temel bileşenler analizi (TBA) gibi uzaktan algılama teknikleri kullanılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda mevcut yatakların dağılımı belirlenmiş ve bir potansiyel saha önerilmiştir. Uzaktan algılama.yöntemleriyle belirlenen.potansiyel alanların doğruluğunu.onaylamak amacıyla, arazi çalışması yapılarak gerekli jeolojik incelemeler.ve örnek alımları gerçekleştirilmiştir. Jips örneklerinin XRF sonuçları incelendiğinde örneklerin neredeyse tamamen CaO ve SO4’tan oluştuğu ve muhtemelen jipslerin oluşumuna neden olan çözeltiden çökeldiği düşünülen uyumsuz elementler (U, Th, Sr, Rb),bakır, kurşun, çinko, molibden, kalay ve antimuan içerdiği belirlenmiştir., The study site covers an area.of approximately 36 km2. between Beşiri (Batman) and Kurtalan (Siirt). Germav Formation, Gercüş Formation,.Hoya Formation, Germik Formation and Şelmo.Formation are observed in the study area. The gypsum observed in the study area is the evaporitic levels belonging to the Germik Formation. The white, beige colored limestones are generally K55B / 5-10˚K and their thickness ranges from 10cm to 3m. The total thickness of the alternate level with the limestones ranges from 1m to 20m and offers facies such as gypsum, laminated, undulating, massive, lumpy. Remote sensing.techniques such as image enhancement, band ratios, creation.of colored composite images, Abrams method.and basic component analysis (TBA) have been used to determine the geology of the study area, the spread of gypsum beds and potential potential areas. As a result of these studies, the distribution of existing beds was determined and a potential field was proposed. The validity of the potential areas determined by remote sensing methods has been studied for the purpose of approval and the necessary geological examinations and sampling have been carried out. When the XRF results of the gypsum samples are examined, it has been determined that the samples consist almost entirely of CaO and SO4 and contain incompatible elements (U, Th, Sr, Rb), copper, lead, zinc, molybdenum, tin and antimony which are probably thought to have precipitated from the solution causing the formation of gypsum.

Bu tez çalışması kapsamında; Ankara'nın yaklaşık 70 km güneydoğusu'nda bulunan Bala ilçesine bağlı Aşıkoğlu köyü civarında, 1/25.000 ölçekli Kırşehir İ30-d3, İ30-d4 paftalarında yer alan, Tersiyer yaşlı sedimanter birimlerin, mine-ralojik ve jeokimyasal özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, bu böl-gede yüksek ekonomik öneme sahip olan evaporitik kayaçlardan jipslerin işle-tim faaliyetini gerçekleştiren Madinsan A.Ş.'nin çalışma bölgesinde yapmış olduğu sondajlardan kuyu logları oluşturulmuş, bu sondajlardan elde edilen karotlardan litolojik birimler belirlenmiş ve kuyu logu boyunca gözlemlenen tüm sedimanter birimlerden örnekleme yapılmıştır. 19 sandıktan toplam 118 adet örnek alınmış, bu örnekler karot sandıklarının numaralarına göre sınıflandırıl-mıştır. Buna göre, bu örnekler üzerinde X-ışını difraktometresi ile mineralojik analizler yapılmıştır. Elde edilen tüm kayaç difraktogramlarından A.S.T.M. [1], kartoteksler kullanılarak örneklerin mineralojik bileşimleri saptanmıştır. X-ışını tüm kayaç analizleri sonucunda, kil minerali içerdikleri saptanan örneklerden kil fraksiyonu ayırımı yapılmıştır ve X-ışını difraktometre analizleri gerçekleşti-rilmiş, örneklerin kil minerali bileşimleri tanımlanmıştır. Bu analizler sonucun-da örneklerin tüm kayaç ve kil fraksiyonunun mineralojik bileşimleri ortaya ko-nulmuş, ayrıca minerallerin düşey ve alansal dağılımları belirlenmiştir. Sondaj logları boyunca alınan örneklerde yapılan analizler sonucunda jips, kil, kuvars minerallerinin inceleme alanında en yaygın mineraller olduğu saptanmıştır. Bu minerallerin yanında daha az oranda kalsit, sondaj loglarının alt seviyelerinde anhidrit, kimi örnekte de eser miktarda feldispat mineralleri gözlenmiştir. Kil fraksiyonu çözümlemeleri sonucunda, formasyonun egemen kil minerali, si-mektit, kaolinit olarak belirlenmiş, bunların yanında daha az miktarda illit ve klorit bulunduğu saptanmıştır.İnceleme alanında gözlenen mineralojik dağılımlar göz önüne alınarak toplam 85 adet örneğin kimyasal analizleri gerçekleştirilmiştir. Jeokimyasal veriler yar-dımıyla, bölgede yoğunlukla gözlenen jips ve daha az miktarda gözlenen kalsit minerallerinin oluşum ortamının, deniz suyu ve tatlı suyun karıştığı, doğrudan deniz olmasa da denize yakın sabkha bölgesi olduğu ortaya konulmuştur. Ör-neklerde gözlenen değişken Sr miktarları, hidrolojik koşulların sürekli değişim içinde olduğunu ve oluşum ortamında tuzluluk miktarının sürekli değiştiğini göstermektedir. Bu durum, buharlaşma ve beslenme oranlarının dönemsel ola-rak değişim gösterdiğini ortaya koymaktadır. This study deals with the mineralogical and geochemical properties of the Ter-tiary sedimentary units around Bala district, Aşıkoğlu village located in so-uthwest of Ankara, in Kırşehir İ30-d3, İ30-d4 sheets. For this purpose, all the sedimentary units collected from the drilling core that ensured from Madinsan A.Ş. who realize the operations activities for the evaporitic rocks especially gypsum have been detected litologically. X-RD and mineralogical analyses of the 118 samples collected from the drilling cores have been conducted. These analyses determine the whole rock and clay mineral compositions of the samp-les as well as the vertical and lateral distributions of the minerals. The analyses show that gypsum, clay, quartz are dominant minerals in the study area. In ad-dition to these minerals, the analyses have detected the existence of calcite, anhydrite and small amount of feldspar minerals in some sample. Clay fraction analyses indicate that smectite and kaolinites are the dominant clay minerals for this region and illite and klorite could be observed in some samples. Chemical analyses of 85 samples have been performed. The results of chemi-cal analyses state that gypsum and calcite samples are precipitated in sabkha environment that were influenced by mixing of marine and non-marine brines. The occurence of variable Sr concentrations indicates that the hydrological conditions are in a state of flux and reveals unstability of salinity of the envi-ronment. As a consequence, this reveals that evaporation/precipitation ratio changed periodic intervals. 126

Hasankeyf civarındaki birimler tabanda yeşilimsi, grimsi yeşil, şeyl, marn ve kumtaşından oluşan Orta Maastrihtiyen-Üst Paleosen Germav Formasyonu ile başlar. Bu birimin üstünde uyumlu olarak kırmızımsı renkli çamurtaşı, kumtaşı ve kiltaşı ardalanmasından oluşan Alt Eosen Gercüş formasyonu yer almaktadır. Gercüş formasyonunun üzerine krem, bej, gri, beyaz renkli, orta-kalın-çok kalın tabakalı, kireçtaşı ve dolomitlerden oluşan Alt Eosen-Alt Oligosen Hoya formasyonu gelmektedir. Bu birimin üzerine de beyaz, bej, gri, kahvemsi, sarı renkli, yer yer dolomitli kireçtaşı, killi kireçtaşı ve jips ardalanmasından oluşan Oligosen Germik formasyonu gelir. Bu birimin üzerinde uyumsuz olarak çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı ardalanmasından oluşan Üst Miyosen-Alt Pliyosen Şelmo Formasyonu yer alır. Hoya formasyonundaki kireçtaşları ince kesitlerde fosilli, intraklast taneli, sparitik ve mikritik bağlayıcılı şeklinde görülmektedir. Kireçtaşları içerisinde nummulites, milliolidae fosilleri görülmektedir. Kireçtaşları Dunham’a (1962) göre istiftaşı olarak adlandırılmıştır. Hoya formasyonundaki dolomitler özşekilli-yarı özşekilli, idiyotopik dokulu özellikler göstermektedir. Germik formasyonundaki dolomitler ince-orta boyutlu, özşekilsiz-yarıözşekilli ksenotopik dokuludur. Birim içerisindeki jipsler kısa-uzun prizmatik, iğnemsi görünümlü kristaller şeklindedir, The units around the Hasankeyf begin with the Middle Maastrichtian-Upper Paleocene Germav Formation consisting of greenish, greyish-green, shale, marl and sandstone. This unit is conformably overlain by the the Lower Eocene Gercüs formation, composed of reddish colored mudstone, sandstone and claystone intercalations. The Lower Eocene-Lower Oligocene Hoya formation conformably overlies the Gercüş formation and is composed of cream, beige, gray, white colored medium-thick-very thick bedded, limestone and dolomites. This unit is overlain by the Oligosen Germik formation consisting of white, beige, gray, brownish, yellow colored dolomitic limestone, clayey limestone and gypsum. The Upper Miocene-Lower Pliocene Şelmo Formation unconformably overlies th above mentioned units and is made up of conglomerate, sandstone and siltstone alternations. In thin sections, the limestones of the Hoya formation have been observed as fossiliferous, intraclastic granular, sparitic and micritic binding. Additionally,the limestones include nummulites, milliolidae fossils. According to Dunham (1962), the limestones have been named as “packestones”.. The dolomites in the Hoya formation are euhedral-semieuhedral, idiotopic texture. The dolomites of the Germik formation are thin-medium sized, anhedralsemieuhedral xenotopic texture. The gypsums in this unit are short-long prismatic shaped and needle-like crystals.

Araştırma alanı Eskişehir sınırları içerisinde yer alan jipsli ve marnlı toprakların bulunduğu alanları kapsamaktadır. Davis’in kareleme sistemine göre araştırma alanının büyük bir bölümü B3 karesinde yer almaktadır. Floranın belirlenmesi için 2012-2015 yılları arasında araştırma alanından 1750 örnek toplanmıştır. Floristik liste hazırlanırken APG III sistemi izlenmiştir. Yapılan teşhisler sonucunda; 72 familyaya ait 354 cins, 673 tür ve toplam 738 takson tespit edilmiştir. Teşhisi yapılan bitki örneklerinden 738 takson Spermatophyta divizyosuna aittir. Alandaki toplam taksonların 42’si (% 5.6) Akdeniz elementi, 152’si (% 20.6) İran-Turan elementi, 38’i (% 5.1) Avrupa-Sibirya elementi, 1,’i (% 0.1) Karadeniz elementi, 27’si (% 3.6) D. Akdeniz elementi ve 478’i (% 64.7) çok bölgeli veya fitocoğrafik bölgesi bilinmeyen taksonlardır. Araştırma alanında 129 (% 17.5) endemik takson bulunmuştur. Vejetasyon Braun-Blanquet (1932) metoduna göre araştırılmış olup 7 bitki birliği tanımlanmıştır. Tespit edilen birlik bilim dünyası için yenidir. Birlikler ve bağlı oldukları üst birimler aşağıdaki gibidir: Sınıf: Astragalo-Brometea (Quezel, 1973) Ordo: Onobrychido armenae-Thymetalia leucostomi Akman, Ketenoglu, Quézel Alyans: Artragalo karamasici- Gypsophilion eriocalycis Quézel et Demirörs 1984 1.Birlik: Saponario kotschyii-Aethionemetum dumani ass. nova 2.Birlik: Salvio wiedemannii-Artemidetum campestrii ass. nova 3.Birlik: Anthemido gypsicolae-Centauredetum niveae ass. nova 4.Birlik: Hedysario pestalozzae- Convolvuletum phrygiae ass. nova 5.Birlik: Paronychio caricae- Convolvuletum pulvinatii ass. nova 6.Birlik: Lino cariensae- Fumanetum paphlagonicae ass. nova 7.Birlik: Gypsophilo viscosae-Thymetum longicaulii ass. nova The investigation area covers gypsum and marl soils reside in the border of Eskisehir. It occurs in the B3 square according to the grid system of P.H. Davis. To investigate the flora, 1750 specimens have been collected during the field seasons of 2012- 2015. The specimens have been prepared according to the relevant herbarium techniques. The floristic list follows the APG III. At the end of identifications of the specimens 738 taxa belonging to 354 genera (72 family) have been determined. Phytogeographical distribution of the taxa are Irano- Turanian (20.6%), Mediterranean (5.36%), East Mediterranean (3.6 %) and Euro- Siberian (5.1 %) with their percentage of. Pluriregional or phytogeographically unknown taxa is 64.7 %. The endemism ratio of the areas is 17.5 %. One taxa are new record for the B3 square. The vegetation of the area was studied according to Braun-Blanquet approach and classified into 7 associations. All associations are new for science. Associations and their higher units are as follows: Class: Astragalo-Brometea (Quezel, 1973) Order: Onobrychido armenae-Thymetalia leucostomi Akman, Ketenoglu, Quézel Alliance: Artragalo karamasici- Gypsophilion eriocalycis Quézel et Demirörs 1984 1.Association: Saponario kotschyii-Aethionemetum dumani ass. nova 2. Association: Salvio wiedemannii-Artemidetum campestrii ass. nova 3. Association: Anthemido gypsicolae-Centauredetum niveae ass. nova 4. Association: Hedysario pestalozzae- Convolvuletum phrygiae ass. nova 5. Association: Paronychio caricae- Convolvuletum pulvinatii ass. nova 6. Association: Lino cariensae- Fumanetum paphlagonicae ass. nova 7. Association: Gypsophilo viscosae-Thymetum longicaulii ass. nova

Ülkemiz kalitesi yüksek jips cevherleri açısından oldukça zengin olup, bu cevherlerin tamamı açık işletme yöntemiyle doğadan kazanıldıktan sonra çoğunlukla inşaat sektöründe (çimento, alçı vb.) kullanılmaktadır. Bu endüstriyel mineralin daha farklı alanlarda kullanılabilirliğinin araştırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Zira jips, beyaz boya, kimya, gübre, tıp, dolgu maddesi olarak kâğıt ve pamuklu tekstil maddeleri gibi sanayinin birçok alanında kullanılabilmektedir. Jips cevherinin sayılan bu endüstri dallarında kullanılabilmesi için ince (, Our country has got important high quality of industrial minerals and gypsum is one of them and almost all of gypsum ores are produced by open pit mining. Generally, it is used in building industry (cement, plaster, etc.). This mineral is needed to investigate its usability in different areas. Gypsum is an industrial material used in many applications such as white paint, chemistry, fertilizer manufacture, medicine, paper and cotton textile as filler material. In order to use gypsum in these industries, it needs to be ground to fine (

This study was conducted to compare the effects of the applıcatıons of gypsum on the yıeld and qualıty characterıstıcs of peanut as a main crop. The experiment was done in randomized complete block design(RCBD) with three replications in the Batı Akdeniz Agricultural Research Institution, Aksu, Antalya in 2008-2010. Gypsum doses of 0, 15, 30, 45 and 60 kg da-1 as resources of Ca and S were tested on NC-7 peanut variety. Gypsum applications of 15 to 45 kg da-1 increased pod yield and the number of pod per plant increasingly, but the values of the dose of 60 kg da-1 fell below the dose of control (0 kg da-1). According to the control dose, 100 seed weight values were increased with gypsum applications, but did not change on a regular basis. Compared to the control dose, higher values of harvest index were found in 15, 30 and 45 kg da-1 doses of gypsum while 60 kg da-1 dose values were lower. Shelling percentage was affected negatively by gypsum applications. While oil content increase became at application doses over control dose, 15 kg da-1 dose caused protein content to increase significantly., Bu çalışma 2008, 2009 ve 2010 yıllarında tarla denemesi şeklinde, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nün (Aksu/Antalya) Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlalarında yürütülmüştür. NC-7 yerfıstığı çeşidinde kalsiyum ve kükürt kaynağı olarak jips ’in (CaSO4.2H2O) 0, 15, 30, 45 ve 60 kg da-1 dozları denenmiştir. Ana ürün koşullarında yürütülen tarla denemeleri tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Jips uygulamaları yerfıstığında meyve verimini ve bitki başına meyve sayısını 45 kg da-1 dozuna kadar arttırmış, 60 kg da-1 dozunda ise değerler kontrol dozundan da (0 kg da-1) geriye düşmüştür. Kontrole göre jips uygulamalarıyla birlikte 100 tohum ağırlığı değerleri artmış, ancak uygulanan dozlara göre düzenli bir değişim olmamıştır. Kontrole göre 15, 30 ve 45 kg da-1 jips dozlarındaki hasat indeksi değerleri daha yüksek, 60 kg da-1 dozundaki değerler ise daha düşük bulunmuştur. Kontrole göre % iç oranında olumsuz yönde bir değişim olmuştur. Kontrol dozuna göre jips uygulamalarında yağ içeriğinde artış meydana gelirken, jips dozları arasındaki fark önemli bulunmamıştır. 15 kg da-1 jips uygulaması % protein içeriğinin önemli artışına neden olmuştur.

Doktora Tezi Taş malzemenin görünümünü değiştiren ve bozulmasına yol açan yüzeydeki her türlü birikim kirlilik olarak adlandırılmakta; bu birikimin yoğunluğuna ve türüne göre de taşlarda görülen bozulmalar farklı şiddette ve biçimde gerçekleşmektedir. Yapı taşlarında kirli kabuk oluşumu taşın bünyesel yapısı ve dış etkilere bağlı olarak gelişmektedir. Bozulmaların niteliği, çevre koşullarına, bunların etkinliklerine ve malzeme özelliklerine göre faklılaşmaktadır. Kalker esaslı yapı taşları üzerinde kirli kabuk oluşumu, bileşiminde kalsit mineralinin bulunmadığı veya az miktarlarda bulunduğu granit ve kumtaşı gibi taşlara kıyasla çok daha hızlı ve belirgin bir şekilde gerçekleşmektedir. Bu çalışma ile Edirne, İstanbul ve Kırklareli'ndeki kalker esaslı yapı taşlarının yüzeylerinde gelişen kirli kabuk oluşumları görsel, deneysel ve mikroskobik olarak incelenmiş; bu kabuğun gelişimine neden olan faktörler ve ayrışma üzerindeki etkileri belirlenerek, kirli kabuk örneklerinin sağlam taş örnekleri ile karşılaştırmalı analizleri yapılmıştır. Ayrıca, kalker esaslı yapı taşlarında çeşitli faktörlere bağlı olarak zamanla oluşan kirli kabuğun morfolojisinin, kimyasal yapısının, mineralojik bileşiminin ve taşa verdiği zararların sınıflandırılması yapılarak; taş yüzeyinde ve kabuk arkasında yüzeysel bozulmalara neden olan kimyasal ve fiziksel ayrışmalar irdelenmiştir. Deneysel çalışmalar fiziksel (Schmidt çekici), mineralojik petrografik (XRD ve polarizan mikroskobu), kimyasal (ICP-ES, ICP-MS, FTIR) ve içyapı analizleri (SEM-EDS) olmak üzere dört adımda yürütülmüştür. Deney sonuçlarına göre, taş malzeme yüzeyindeki kirli kabuk oluşumunun önemli oranda jips mineralinin gelişmesine bağlı olduğu belirlenmiştir. Atmosferdeki diğer kirleticiler bu kirlilik oluşumuna katalizör olarak etki etmekte ve kabuk oluşumunu hızlandırmaktadır. İçyapı analizlerinde kirli kabuğun taşa oranla daha fazla boşluklu bir yapıya sahip olduğu tespit edilmiş; bunun yanında kirli kabuk yüzeylerinden elde edilen Schmidt çekici değerleri de sağlam taş yüzeyinden alınan sertlik değerlerinin altında kalmıştır. Buna bağlı olarak taş yüzeyinde zayıf karakterde bir tabakanın geliştiği saptanmıştır. Kimyasal analizlerden elde edilen verilerin karşılaştırılması neticesinde; sağlam taşın yapısındaki CaO değerleri kirli kabuk kısmında azalırken; Si2O, Al2O3, Fe2O3, Na2O, K2O, TiO2, P2O5, MnO, Cr2O3, C (NCC), S, Ni, Cu, Sn, Co, Zn, V, Ba, Pb, Zr, As ve Hg değerleri ise kirli kabukta artış göstermiştir. Abstract Soiling is attributed to all kinds of accumulation on the surface changing the appearance of stone material and leading to deterioration, which are observed on stones according to the density and type of accumulation and occur in various severities and forms. Black crust formation on building stones varies according to the constitutional structure of stone and external effects. Characteristic of deterioration differs in accordance with the environmental conditions, their effects and material features. Black crust formation on calcareous building stones occurs much more rapidly and apparently than stones such as granite and sandstone, which involves little or no calcite mineral. The present study visually, experimentally and microscopically examined black crust formation on the surfaces of calcareous building stones in Edirne, İstanbul and Kırklareli, determined the factors causing formation of the crust and its effects on weathering and conducted comparative analysis between black crust samples and solid stone samples. Moreover, chemical and physical weathering causing surface deteriorations on stone surface and behind crust were examined through classifying morphology, chemical structure, mineralogical composition and damages of the black crust depending on different factors in calcareous building stones. Experimental studies were conducted in four steps as physical (Schmidt hammer), mineralogical-petrographical (XRD and polarizing microscope), chemical (ICP-ES, ICP-MS, FTIR) and microstructural analysis (SEM-EDS). The experiment results determined that black crust formation on stone material surface mainly depended on the development of gypsum mineral. Other contaminants in the atmosphere catalyze this contamination and accelerate crust formation. It was determined in the microstructural analysis that black crust had more cellular structure than stone; in addition, Schmidt hammer values obtained from black crust surfaces were below hardness values obtained from solid stone surface. Accordingly, a weak layer was detected to develop on the stone surface. The results of data comparison obtained from chemical analysis indicated that Si2O, Al2O3, Fe2O3, Na2O, K2O, TiO2, P2O5, MnO, Cr2O3, C (NCC), S, Ni, Cu, Sn, Co, Zn, V, Ba, Pb, Zr, As and Hg values increased in black crust while CaO values in the structure of solid stone decreased in part of black crust.

Doktora Tezi Taş malzemenin görünümünü değiştiren ve bozulmasına yol açan yüzeydeki her türlü birikim kirlilik olarak adlandırılmakta; bu birikimin yoğunluğuna ve türüne göre de taşlarda görülen bozulmalar farklı şiddette ve biçimde gerçekleşmektedir. Yapı taşlarında kirli kabuk oluşumu taşın bünyesel yapısı ve dış etkilere bağlı olarak gelişmektedir. Bozulmaların niteliği, çevre koşullarına, bunların etkinliklerine ve malzeme özelliklerine göre faklılaşmaktadır. Kalker esaslı yapı taşları üzerinde kirli kabuk oluşumu, bileşiminde kalsit mineralinin bulunmadığı veya az miktarlarda bulunduğu granit ve kumtaşı gibi taşlara kıyasla çok daha hızlı ve belirgin bir şekilde gerçekleşmektedir. Bu çalışma ile Edirne, İstanbul ve Kırklareli'ndeki kalker esaslı yapı taşlarının yüzeylerinde gelişen kirli kabuk oluşumları görsel, deneysel ve mikroskobik olarak incelenmiş; bu kabuğun gelişimine neden olan faktörler ve ayrışma üzerindeki etkileri belirlenerek, kirli kabuk örneklerinin sağlam taş örnekleri ile karşılaştırmalı analizleri yapılmıştır. Ayrıca, kalker esaslı yapı taşlarında çeşitli faktörlere bağlı olarak zamanla oluşan kirli kabuğun morfolojisinin, kimyasal yapısının, mineralojik bileşiminin ve taşa verdiği zararların sınıflandırılması yapılarak; taş yüzeyinde ve kabuk arkasında yüzeysel bozulmalara neden olan kimyasal ve fiziksel ayrışmalar irdelenmiştir. Deneysel çalışmalar fiziksel (Schmidt çekici), mineralojik petrografik (XRD ve polarizan mikroskobu), kimyasal (ICP-ES, ICP-MS, FTIR) ve içyapı analizleri (SEM-EDS) olmak üzere dört adımda yürütülmüştür. Deney sonuçlarına göre, taş malzeme yüzeyindeki kirli kabuk oluşumunun önemli oranda jips mineralinin gelişmesine bağlı olduğu belirlenmiştir. Atmosferdeki diğer kirleticiler bu kirlilik oluşumuna katalizör olarak etki etmekte ve kabuk oluşumunu hızlandırmaktadır. İçyapı analizlerinde kirli kabuğun taşa oranla daha fazla boşluklu bir yapıya sahip olduğu tespit edilmiş; bunun yanında kirli kabuk yüzeylerinden elde edilen Schmidt çekici değerleri de sağlam taş yüzeyinden alınan sertlik değerlerinin altında kalmıştır. Buna bağlı olarak taş yüzeyinde zayıf karakterde bir tabakanın geliştiği saptanmıştır. Kimyasal analizlerden elde edilen verilerin karşılaştırılması neticesinde; sağlam taşın yapısındaki CaO değerleri kirli kabuk kısmında azalırken; Si2O, Al2O3, Fe2O3, Na2O, K2O, TiO2, P2O5, MnO, Cr2O3, C (NCC), S, Ni, Cu, Sn, Co, Zn, V, Ba, Pb, Zr, As ve Hg değerleri ise kirli kabukta artış göstermiştir. Abstract Soiling is attributed to all kinds of accumulation on the surface changing the appearance of stone material and leading to deterioration, which are observed on stones according to the density and type of accumulation and occur in various severities and forms. Black crust formation on building stones varies according to the constitutional structure of stone and external effects. Characteristic of deterioration differs in accordance with the environmental conditions, their effects and material features. Black crust formation on calcareous building stones occurs much more rapidly and apparently than stones such as granite and sandstone, which involves little or no calcite mineral. The present study visually, experimentally and microscopically examined black crust formation on the surfaces of calcareous building stones in Edirne, İstanbul and Kırklareli, determined the factors causing formation of the crust and its effects on weathering and conducted comparative analysis between black crust samples and solid stone samples. Moreover, chemical and physical weathering causing surface deteriorations on stone surface and behind crust were examined through classifying morphology, chemical structure, mineralogical composition and damages of the black crust depending on different factors in calcareous building stones. Experimental studies were conducted in four steps as physical (Schmidt hammer), mineralogical-petrographical (XRD and polarizing microscope), chemical (ICP-ES, ICP-MS, FTIR) and microstructural analysis (SEM-EDS). The experiment results determined that black crust formation on stone material surface mainly depended on the development of gypsum mineral. Other contaminants in the atmosphere catalyze this contamination and accelerate crust formation. It was determined in the microstructural analysis that black crust had more cellular structure than stone; in addition, Schmidt hammer values obtained from black crust surfaces were below hardness values obtained from solid stone surface. Accordingly, a weak layer was detected to develop on the stone surface. The results of data comparison obtained from chemical analysis indicated that Si2O, Al2O3, Fe2O3, Na2O, K2O, TiO2, P2O5, MnO, Cr2O3, C (NCC), S, Ni, Cu, Sn, Co, Zn, V, Ba, Pb, Zr, As and Hg values increased in black crust while CaO values in the structure of solid stone decreased in part of black crust.

TEZ7778 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2010. Kaynakça (s. 53-65) var. viii, : rnk. res. ; 29 cm. Bu çalışmada, Çukurova ekolojik koşullarında, farklı dozlarda Jips (CaSO4.2H2O) ve Kükürt (S) uygulamalarının kışlık ara ürün olarak yetiştirilen İskenderiye üçgülünde (Trifolium Alexandrinum L.) verim ve verimle ilgili özelliklere etkisi araştırılmıştır. Deneme 2008 - 2009 yılı yetiştirme döneminde bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Denemede Jips 0, 20, 40 ve 60 kg/da; Kükürt 0, 10, 20 ve 30 kg/da dozlarında uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, tüm parametreler, Jips ve Kükürt uygulamalarından istatistiksel olarak önemli düzeyde etkilenmiştir. Jips ve Kükürt dozu arttıkça tüm parametrelerin tamamında artış gözlenmiştir. En yüksek bitki boyu 66.18 cm ile J60 dozunda ve 69.61 cm ile S30 dozunda, en yüksek ana sap sayısı 14.26 adet ile J60 dozunda ve 15.35 ile S30 dozunda, en yüksek yeşil ot verimi 3182 kg/da ile J60 dozunda ve 2971 kg/da ile S30 dozunda, en yüksek kuru ot verimi 515.1 kg/da ile J60 dozunda ve 453.4 kg/da ile S30 dozunda, en yüksek ham protein oranı % 30.14 ile J60 dozunda ve % 28.56 ile S30 dozunda, en yüksek ham protein verimi 155.8 kg/da ile J60 dozunda ve 130.9 kg/da ile S30 dozunda, bitkideki en yüksek azot değeri % 4.8 ile J60-S30 dozunda, bitkinin dekardan kaldırdığı en yüksek saf azot değeri 24.9 kg/da ile J60 dozunda ve 20.9 kg/da ile S30 dozunda belirlenmiştir. In this study, application of different doses of Gypsum (CaSO4.2H2O) and Sulphur (S) on berseem that cultivated as winter intermediate product (Trifolium Alexandrinum L.) effects of yield and parameters related to yield were investigated under the ecological conditions of Cukurova / Turkey. This study was conducted in the years 2008 - 2009 growing season and the experiment was arranged in split plots design with three replications. In this study 0, 20, 40, 60 kg/da doses of Gypsum and 0, 10, 20, 30 kg/da doses of Sulphur were used. According to the results, all of the parameters were affected statistically significant by Gypsum and Sulphur applications. When Gypsum and Sulphur doses increased all of the parameters were determined to increase. The result of experiment showed that, the highest plant height was obtained as 66.18 cm in the plot J60 and 69.61 cm in the plot S30. The highest main branches number was obtained as 14.26 unit in the J60 and 15.35 unit in the S30. The highest green forage yield was obtained as 3182 kg/da in the J60 and 2971 kg/da in the S30. The highest dry plant yield was obtained as 515.1 kg/da in the J60 and 453.4 in the S30. The highest crude protein rate was obtained as % 30.14 in the J60 and % 28.56 in the S30. The highest crude protein yield was obtained as 155.8 kg/da in the J60 and 130.9 kg/da in the S30. The highest Nitrogen value of plant was obtained as % 4.8 in the J60-S30. The highest elemental Nitrogen value of plant which lifted from 1000 m2 was obtained as 24.9 kg/da in the J60 and 20.9 kg/da in the S30. Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: ZF2009YL45.

Bu denemede fide ortamı olarak; 1.Cibre, 2.Perlit, 3.Torf, 4.Cüruf, 5.% 75 Cibre+%25 Meşe Külü, 6.% 75 Cibre+%25 Kavak Talaşı, 7.Cibre+10 g/L Alçı, 8.Cibre+10 g/L Jips, 9.% 75 Cibre +%25 Odun Kömürü, 10.% 90 Cibre+% 10 Odun Kömürü, 11.% 70 Cibre+% 20 İnce Perlit+% 10 Odun Kömürü, 12.% 70 Cibre+% 20 Süper İri Perlit+% 10 Odun Kömürü, 13.% 75 Cibre+% 25 İnce Perlit, 14.% 75 Cibre+% 25 Süper İri Perlit, 15.% 75 Cibre+% 25 Cüruf kullanılmıştır. En iyi fide ortamı olarak perlit, torf, cibre ve cibre-jips (10 g/L) karışımı bulunmuştur. %75cibre+%25 meşe külü ortamında çok az çimlenme olup, fideler gelişmemiştir. Bu ortamın kıvırcık baş salata fidesi yetiştiriciliği için uygun olmadığı görülmüştür. %75 cibre+%25 kavak talaşı ortamında fide döneminde fideler gelişmiş fakat dikim döneminde fidede büyüme olmamıştır. Dikim döneminde kullanılan ortamlar ise 1.Cibre, 2.Cüruf, 3.Perlit, 4.% 75 Cibre+%25 Kavak Talaşı, 5.Cibre+10 g/L Alçı, 6.Cibre+10 g/L Jips, 7.% 90 Cibre+% 10 Odun Kömürü, 8.% 75 Cibre+%25 Odun Kömürü, 9.% 70 Cibre+% 20 Süper İri Perlit+% 10 Odun Kömürü, 10.% 70 Cibre+% 20 İnce Perlit+% 10 Odun Kömürü, 11.% 75 Cibre+%25 İnce Perlit, 12.% 75 Cibre+%25 Süper İri Perlit, 13.% 75 Cibre+%25 Cüruf, 14.Toprak. En iyi ortam olarak perlit, sera toprağı ve cibre bulunmuştur. Cüruf ortamında ise bitkide yüksek oranda dış yapraklarda uç yanıklığı görülmüştür. Sonuç olarak fide döneminde perlit ve torfun yanı sıra onlara alternatif olarak cibre ve cibre-jips (10 g/L) karışımının kullanılabileceği ve onlara göre daha ekonomik olması yönünden yetiştirici ve ülke ekonomisi açısından büyük yarar sağlayacağı görülmüştür. Dikim döneminde ise perlit ve sera toprağına alternatif olarak cibrenin de kullanılabileceği bulunmuştur. In this experiment, the followings were used as a seedling media: 1.Grape marc, 2.Perlite, 3.Peat, 4.Cinder, 5.)75% grape marc+25% oak ash, 6. 75% grape marc+25% poplar sawdust, 7.Grape marc+10 g/L plaster of Paris, 8.Grape marc+10 g/L gypsum, 9. 75% grape marc+25% charcoal, 10.90% grape marc+10% charcoal, 11.70% grape marc+20% fine perlite+10% charcoal, 12.70% grape marc+20% super coarse perlite+10% charcoal, 13.75% grape marc+25% fine perlite, 14.75% grape marc+25% super coarse perlite, 15. 75% grape marc+25% cinder. The best seedling media were perlite, peat, grape marc and 75% grape marc+gypsum (10 g/L) mixture. 75% grape marc+25% oak ash mixture had very little germination and seedlings did not develop. It was seen that it was not suitable for growing crisphead lettuce seedlings. The seedlings developed in 75% grape marc+25% poplar sawdust during propagation but no growth occurred after planting. The following media were used for planting; 1.Grape marc, 2.Cinder, 3.Perlite, 4.75% grape marc+25% oak sawdust, 5.grape marc+10 g/L plaster of Paris, 6.grape marc+10 g/L gypsum, 7.90% grape marc+10% charcoal, 8.75% grape marc+25% charcoal, 9.70% grape marc+20% super coarse perlite+10% charcoal, 10.70% grape marc+20% fine perlite+10% charcoal, 11.75% grape marc+25% fine perlite, 12.75% grape marc+25% super coarse perlite, 13. 75% grape marc+25% cinder, 14.Soil. The best media were perlite, greenhouse border and grape marc. There were so much tipburn on the outside leaves of the plant in cinder. As a result, during the seedling stage besides perlite and peat, as alternative media grape marc and grape marc+10 g/L gypsum can be used and are more economical than them therefore they will be very useful for the grower and economy of Turkey. It was found that the grape marc also be ased as an alternative medium to the perlite and greenhouse border for planting.

Çalışma alanı Sivrihisar (Eskişehir, İç Anadolu)’ın güneydoğusunda yer alır. İnceleme alanında yüzeyleyen Neojen yaşlı birimler İlyaspaşa formasyonu (Alt-Orta Miyosen) ve Sakarya formasyonu (Üst Miyosen-Pliyosen) olmak üzere iki litostratigrafik birime ayrılır. Sakarya formasyonu Jips, Alt Kireçtaşı, Killi Dolomit ve Üst Kireçtaşı olmak üzere dört üyeye ayrılmaktadır. Jipsler arazide diskoidal, mercek şekilli, jips gülü ve kırlangıçkuyruğu gibi çeşitli kristal şekilleri sergilemektedir. Jips kristalleri inceleme alanında masiv seviyeler, tabakalı, dolomit içerisinde çatlak dolgusu ve serbest büyümeli olarak gözlenir. Dolomit ile ardalanmalı olan masiv ve tabakalı jipsler, yalnızca mercek şekilli ve diskoidal şekilli jipslerden oluşmuştur. Bunlar beyaz renkli ve küçük kristaller halinde (kil-kum boyu) bulunur. Diğer jips kristalleri ise mavimsi gri ve açık kahverengi gibi değişik renkler sergilerler. X-ışınları verilerine göre tüm kesitler; başlıca dolomit, jips, kalsit, yerel olarak sepiyolit ve nadir olarak ta paligorskit, simektit, illit ve kaolinit içerir. İri diskoidal, kırlangıç kuyruğu ve gül biçimli jips kristallerini içeren örneklerde, kil mineral içeriğinin kil-kum boyu jipslerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Çalışma alanında tatlı su, zayıf alkalin ve alkalin koşulların etkili olduğu belirlenmiştir. Kil kum boyu jips oluşumlarının SO32- içerikleri diğer jips oluşumlarından daha düşük bulunmuştur., The study area is located in southeast of the town of Sivrihisar (Eskişehir, Central Anatolia). The rocks (Neogene Age) located in the study area is divided into two lithostratigraphic units, namely İlyaspaşa (Lower-Middle Miocene) and Sakarya (Upper Miocene-Pliocene) formations. Sakarya formation is the subdivided into four members namely Gypsum, Lower Limestone, Clayey Dolomite and Upper Limestone. Gypsums show different crystal habit as lenticular, discoidal, rosette and swallow-tail in the field. Gypsum crystals are seen as massive levels, bedded gypsum, fracture filling and scattered within dolomite. Massive and bedded gypsum which interbedded with dolomite layers consist of only lenticular and discoidal gypsum crystals. These are white colored and finely crystalline (clay to sand sized). Also other gypsum crystals show different colors as bluish-grayish colored and light brown. Based on X-ray powder diffraction data, the mineralogical associations of all sections comprise mainly dolomite, gypsum, calcite, locally sepiolite, and in a few cases, palygorskite, smectite, illite and kaolinite. Coarse crystalline gypsum occurrences (discoidal, swallow-tail, rosette) contain a higher percentage of clay minerals than the smaller gypsum crystals. The study area has been influenced by freshwater, weak alkaline and alkaline conditions. The SO32- contents of clay-sand sized gypsum occurrences are found to be lower than in other gypsum occurrences

Bu çalışma kapsamında Konya ili sanayisinin yer aldığı Organize Sanayi Bölgesinde, bölge zeminlerinin önemli bir kısmını oluşturan jips içerikli yumuşak killi zeminin geoteknik özelliklerinin araştırılması ve bölgedeki jips içerikli yumuşak killi zeminlerin kireç kolonları tekniği kullanılarak mukavemet ve sıkışma özelliklerinin iyileştirilmesi hedeflenmiştir. Bu tür jips içerikli yumuşak killi zeminlerde kireç kolonu uygulamasındaki temel amaç zemin içerisine açılan deliklere sönmüş veya sönmemiş kireç katılarak, kolonun çevresinden kirecin zamanla difüzyon ile etrafındaki zemini iyileştirmesidir. Kirecin zamanla difüzyon etkisi ile etrafındaki zemine yayılmasıyla kil-kireç reaksiyonu sonucunda, zeminin mukavemet özelliklerinde iyileştirilme hedeflenmiştir. Bu amaçla laboratuar çalışmaları için araziden 3m derinlikten 30x30x30cm boyutlarında 10 adet küp seklindeki kalıplar içerisinde örselenmemiş örnekler alınmıştır. Alınan örneklerin doğal su muhtevaları, jips içerikleri, atterberg limitleri ve doğal haldeki sıkışma ve mukavemet özellikleri belirlenmiştir. Bu işlemleri takiben her numuneye hazırlanan deney programına göre 20mm ve 38mm çaplarında farklı geometrik dizilimlerde 200 mm derinliğinde delikler açılmıştır. Açılan deliklere sönmemiş kireç sıkıştırılarak yerleştirilmiş, 7, 14, 28, 56, 112 günlük süreler boyunca küre tabi tutulmuştur. Bu süre zarfı içerisinde kirecin etrafındaki zemine difüzyonunu hızlandırmak için kireç kolonunun ortasından bir delik açılarak kireç kolonları bu delikten sulanmıştır. Kür süreleri sonunda her bir küp kalıptan kireç kolonundan belirli mesafelerden örselenmemiş örnekler alınarak bu örneklerin sıkışma ve mukavemet parametreleri incelenmiştir. Kireç kolonları vasıtasıyla difüzyona maruz numunelerin doğal haldeki numunelere göre mukavemet parametrelerinde artış, sıkışma parametrelerinde ise azalmalar olduğu görülmüştür., The object of this study was to investigate the geotechnical characteristics of the soft clayey soils including gypsum which forms the considerable part of the soils at the Organized Industrial Region of Konya City and to improve the strength and compressibility characteristics of the same region?s soft clayey soils including gypsum. The basic purpose in using the limestone column application on the soft clayey soils including gypsum was to improve the surrounding soil with time by diffusion after adding slaked or unslaked lime into the holes opened inside the soils. The aim was to obtain the improvement in the strength characteristics of the soil as a result of clay-lime reaction occurred due to the spreading of lime with diffusion effect as time passes. Ten undisturbed samples in cubic molds of 30´30´30 cm dimensions were taken from 3 m depth of the site for laboratory studies. The water contents, gypsum contents, Atterberg limits, compression and strength characteristics of the samples were determined. Then, according to the test program, each specimen was drilled up to 200 mm depth with 20 mm and 38 mm diameters and various geometrical permutations (Photo 1-2). Unslaked lime was placed inside the holes with pressure and cured during the 7, 14, 28, 56 and 112 day periods. The lime columns were drilled from their centers and watered in order to accelerate the diffusion of lime to its surrounding soil. At the end of the curing periods, undisturbed samples were taken from each specimen at definite distances to the lime columns, and their compression and strength parameters were examined. Consequently, the iv strength parameters of the treated specimens increased with respect to the untreated samples, while the compressibility parameters decreased.

Url: http://sujest.selcuk.edu.tr/sumbtd/article/view/91, Çalışma alanı Sivrihisar (Eskişehir, İç Anadolu)’ın güneydoğusunda yer alır. İnceleme alanında yüzeyleyen Neojen yaşlı birimler İlyaspaşa formasyonu (Alt-Orta Miyosen) ve Sakarya formasyonu (Üst Miyosen-Pliyosen) olmak üzere iki litostratigrafik birime ayrılır. Sakarya formasyonu Jips, Alt Kireçtaşı, Killi Dolomit ve Üst Kireçtaşı olmak üzere dört üyeye ayrılmaktadır. Jipsler arazide diskoidal, mercek şekilli, jips gülü ve kırlangıçkuyruğu gibi çeşitli kristal şekilleri sergilemektedir. Jips kristalleri inceleme alanında masiv seviyeler, tabakalı, dolomit içerisinde çatlak dolgusu ve serbest büyümeli olarak gözlenir. Dolomit ile ardalanmalı olan masiv ve tabakalı jipsler, yalnızca mercek şekilli ve diskoidal şekilli jipslerden oluşmuştur. Bunlar beyaz renkli ve küçük kristaller halinde (kil-kum boyu) bulunur. Diğer jips kristalleri ise mavimsi gri ve açık kahverengi gibi değişik renkler sergilerler. X-ışınları verilerine göre tüm kesitler; başlıca dolomit, jips, kalsit, yerel olarak sepiyolit ve nadir olarak ta paligorskit, simektit, illit ve kaolinit içerir. İri diskoidal, kırlangıç kuyruğu ve gül biçimli jips kristallerini içeren örneklerde, kil mineral içeriğinin kil-kum boyu jipslerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Çalışma alanında tatlı su, zayıf alkalin ve alkalin koşulların etkili olduğu belirlenmiştir. Kil kum boyu jips oluşumlarının SO3 2- içerikleri diğer jips oluşumlarından daha düşük bulunmuştur., The study area is located in southeast of the town of Sivrihisar (Eskişehir, Central Anatolia). The rocks (Neogene Age) located in the study area is divided into two lithostratigraphic units, namely İlyaspaşa (Lower-Middle Miocene) and Sakarya (Upper Miocene-Pliocene) formations. Sakarya formation is the subdivided into four members namely Gypsum, Lower Limestone, Clayey Dolomite and Upper Limestone. Gypsums show different crystal habit as lenticular, discoidal, rosette and swallow-tail in the field. Gypsum crystals are seen as massive levels, bedded gypsum, fracture filling and scattered within dolomite. Massive and bedded gypsum which interbedded with dolomite layers consist of only lenticular and discoidal gypsum crystals. These are white colored and finely crystalline (clay to sand sized). Also other gypsum crystals show different colors as bluish-grayish colored and light brown. Based on X-ray powder diffraction data, the mineralogical associations of all sections comprise mainly dolomite, gypsum, calcite, locally sepiolite, and in a few cases, palygorskite, smectite, illite and kaolinite. Coarse crystalline gypsum occurrences (discoidal, swallow-tail, rosette) contain a higher percentage of clay minerals than the smaller gypsum crystals. The study area has been influenced by freshwater, weak alkaline and alkaline conditions. The SO3 2- contents of clay-sand sized gypsum occurrences are found to be lower than in other gypsum occurrences.

Bu çalışma, Konya Ovası'ndaki borlu toprakların ıslahında jipsin etkisini belirlemek amacıyla arazi şartlarında, Konya-Çumra İlçesi Dedemoğlu Köyü'nde yürütülmüştür. Üç tekerrürlü olarak yürütülen denemede kimyasal ıslah maddesi olarak Akdeniz Gübre Sanayinde atık materyal olarak üretilen % 85 saflıktaki jips kullanılmıştır. Deneme konuları kontrol, 1 ton/da ve 3 ton/da jips uygulanması olarak seçilmiştir. Sulamalar araştırma alanı yakınında bulunan kuyudan alınan su ile yapılmıştır. Sulama ile yıkamalarda 30'ar cm'lik dozlar halinde toplam 180 cm su uygulanmıştır. Başlangıçta ve her yıkamadan sonra 0-30, 30-60, 60-90 ve 90-120 cm'lik derinliklerden toprak örnekleri alınarak analiz edilmiştir. Araştırmada, yıkamalar sonucunda kontrol parselinde topraktaki borun %30'unun giderilmesi için toprak derinliğinin 0,37 katı, % 90'ının giderilmesi için toprak derinliğinin 3,89 katı, jipsin birinci dozunun uygulandığı parsellerde yıkamalar sonucunda, topraktaki borun % 30'unun giderilmesi için toprak derinliğinin 0,41 katı, % 90'ının giderilmesi için toprak derinliğinin 4,18 katı, jipsin ikinci dozunun uygulandığı parsellerde ise yıkamalar sonucunda, topraktaki borun %30'unun giderilmesi için toprak derinliğinin 0,39 katı, % 90'ının giderilmesi için toprak derinliğinin 4,78 katı su verilmesi gerektiği tespit edilmiştir. 1 m'lik toprak profilinde borun yıkanması için gerekli yıkama suyu miktarını veren bor yıkama eşitlik ve eğrileri üç farklı konu için de ayrı ayrı elde edilmiştir. Araştırma sonunda jips uygulamasının bor yıkanmasına olumlu bir etki yapmadığı aksine daha fazla yıkama suyu kullanılmasını gerektirdiği belirlenmiş, Jips miktarı arttıkça yıkama suyu miktarının da arttığı tespit edilmiştir., This study was carried out to determine the effect of gypsium for improvement of boron affected soils in Konya-Çumra Dedemoğlu village under field conditions. The chemical reclamation matter was obtained from Akdeniz Fertilizer Industry wastes with 85 % purified gypsium.The study was conducted with three replications. The gypsium application levels were control (0 ton/da), 1 ton/da, 3 ton/da. The leaching water was taken from well nearby research area. Total leaching water was 180 cm applied as 30 cm water depth increaments. Soil samples were taken from 0-30, 30-60, 60-90, and 90-120 cm soil profile in initial and after the leaching and analyzied. To remove the 30 % and 90 % of boron from control parcels, the depth of the leaching water was calculated 0,37 and 3,89 times greater than soil depth respectively.In first gypsium applied parcels, to remove the 30 % and 90 % of boron, leaching water was 0,41 and 4,18 times greater than soil depth respectively.In second gypsium applied parcels, these were found as 0,39 and 4,78 times greater than soil depth respectively.The curves that show the leaching requirement of boron in 1m soil profile and boron leaching equations were obtained separety for 3 different treatments. In this study, in addition to leaching of boron affected soils, the effect of gypsium that is chemical improvement matter was also inrestigated. The results showed that gypsium application did not affect boron leaching positively. However, higher leaching requirements were resulted from gypsium application. As the gypsium amount increased, leaching water also increased.Boron leaching equations and curves were developed for similar areas.

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2003, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2003, Kolemanit (2CaO.3B2O3.5H2O), ticari önemi olan en önemli bor minerallerinden birisidir. Birçok bor kimyasalının üretiminde ve endüstride B2O3 kaynağı olarak kullanılan borik asit (H3BO3) kolemanitin sülfürik asit (H2SO4) ile (heterojen katı-sıvı) reaksiyonu sonucu üretilmektedir. Bu çalışmada, kolemanitin sülfürik asit ile reaksiyon kinetiği, kesikli bir reaktörde çözeltinin iletkenliğinin zamana karşı sürekli olarak ölçülmesi yöntemiyle incelenmiştir. Reaksiyon kinetiğine sıcaklık, katı-sıvı konsantrasyonu, karıştırma hızı, kolemanitin tanecik boyutu ve reaksiyon ürünleri olan jips (2CaSO4.2H2O) ve borik asitin etkileri incelenmiştir. Sıcaklığın artması ve kolemanitin tanecik boyutunun azalmasıyla reaksiyon hızı artmıştır. Kullanılan sülfürik asit konsantrasyonunun artmasıyla reaksiyon hızı artmış, kullanılan kolemanit miktarının artması sonucunda ise dönüşme azalmıştır. Karıştırma hızı belli bir optimum değerin üzerinde reaksiyonu etkilememektedir. Reaksiyon hızına başlangıçta ilave edilen ürünlerin etkisinin incelemesi sonucunda, çalışılan koşullarda eklenen borik asit ve jipsin reaksiyon hızını değiştirici bir etki yapmadığı saptanmıştır. Reaksiyonun mertebesi sülfürik asit konsantrasyonuna göre 0.7536 olarak bulunmuştur. Aktivasyon enerjisi ise Arrhenius eşitliği yardımıyla 29.67 kJ/mol olarak hesaplanmıştır., Colemanite (2CaO.3B2O3.5H2O) is one of the commercially important boron minerals. Boric acid (H3BO3) which is used for the production of many boron chemicals and B2O3 supply in industry is produced with the heterogeneous reaction of colemanite with sulfuric acid (H2SO4). In this study, the dissolution kinetics of colemanite in sulfuric acid solutions was investigated in a batch reactor by determining the conductivity of the solution with time. The effects of temperature, solid-liquid ratio, stirring rate, particle size of colemanite and the initially added reaction products which are boric acid and gypsum (2CaSO4.2H2O) on the dissolution rate were determined. The dissolution rate of colemanite increases with the increasing temperature and initial concentration of H2SO4. The initially added boric acid and gypsum were found to have no significant effect on the dissolution rate of colemanite. The dissolution rate of colemanite increases with the decreasing colemanite particle size. Stirring rate has no effect on the dissolution rate after an optimum value. The dissolution rate of colemanite decreases with increasing the amount of colemanite. The order of the reaction was found 0.7536 in H2SO4 concentration and the activation energy was calculated 29.7 kJ/mol by Arrheniıus equation., Yüksek Lisans, M.Sc.

Bu çalışma Konya Ovası'ndaki tuzlu-sodyumlu toprakların ıslahı için gerekli yıkama suyu, kimyasal ıslah maddesi miktarlarım ve ıslah sürelerini belirlemek ama cıyla arazi şartlarında Konya-Karatay İlçesi Erler Köyü'nde yürütülmüştür. Çalışmada deneme, tesadüf parselleri deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Denemede, % 85 saflıktaki Akdeniz Gübre Sanayi jipsli materyali ile % 80 saflıktaki toz kükürt ıslah materyali kullanılmıştır. Yıkama suyu ise 30 cm dozlar halinde toplam 2 1 0 cm uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; toplam eriyebilir tuzların % 59'unun yıkanması için toprak derinliğinin 1 katı, % 73 'ünün yıkanması için toprak derinliğinin 2 katı ve % 81 'inin yıkanması için toprak derinliğinin 3 katı yıkama suyu verilmesi gerektiği belirlenmiş, 1 m'lik toprak profilinde tuzların yıkanması için gerekli yıkama suyunu veren yıkama eğrisi ve eşitliği elde edilmiştir. Araştırmada kimyasal ıslah materyalleri olan jips ve kükürt, artan dozlarda daha yüksek oranlarda ıslah sağlamıştır. Zira 0,5 t/da kükürt ve 1 t/da jips uygulamasında 210 cm yıkama suyundan sonra 1 m'lik toprak profilinin tamamında değişebilir sodyum % 15 'in altına inerken, 1 t/da S ve 3 t/da jips uygulamasında 180 cm yıkama suyundan sonra bu oranın altına inmiştir.(Bu sonuçlar istatistiki analizlerle de desteklenmiştir) Araştırmada, ıslah süresini hesaplama imkanı veren eğri ve eşitlikler elde edilmiştir. Jipsli ve kükürtlü ıslah materyali uygulama dozları ile orantılı olarak toprağın infiltrasyon hızlan da artmıştır., This study was carried out under field conditions in Konya-Karatay district Erler village to determine the leaching water requirement, chemical improvement material and improvement time for reclamation of saline-sodic soils of Konya plain. Study was planned randomize plots trial design as three replications. In study, gypsum of 85% pu rity obtained from Akdeniz Fertilizer Industry and powder sulfur as 80% purity were used for reclamation. Total 210 cm leaching water was applied with a 30 cm increments. According to the results, to leach the 59% of the total soluble salt, equal to 1 time of soil depth; for 73%, 2 times of soil depth and for 81%, 3 times of soil depth water should be applied. In addition, leaching equations and figures are presented for leaching water in order to leach the salts in 1 m soil depth. Chemical improvement iii materials of gypsum and sulfur with on increment doses resulted in more improvement. Having applied 210 cm leaching water for application of 0,5 t/da S and 1 t/da gypsum, exchangeable sodium percentage (DSY) reduced below the 15% in total 1 m soil pro file while in application of 1 t/da S and 3 t/da gypsum, DSY reached to the this ratio after application of 180 cm leaching water (This results were supported also by statisti cal analysis). In study, figures and equation were developed to calculate the possibility of improvement time. As the gypsum and sulfur application doses increased, infiltra tion rate also increased.

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 1999, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 1999, Bu çalışmada öncelikle MgSO4’ın, borik asidin çözünürlüğüne olan etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla çeşitli sıcaklıklarda ve MgSO4 konsantrasyonlarında yürütülen deneylerle borik asidin çözünürlüğü tayin edilmiş ve bunlara ilişkin grafikler çizilmiştir. Daha sonra ise 4 kademeli reaktör sisteminde sürekli reaksiyon deneyleri düzenlenmiştir. Reaksiyon ortamındaki farklı MgSO4 konsantrasyonunun jipse olan etkisini inceleyebilmek için bu deneyler değişik MgSO4 konsantrasyonlu ortamlarda yapılmıştır. Daha sonra bu maksat ile jipsin partikül dağılımına bakılmış, mikroskop altında şekli incelenerek kristal büyüklüğü belirlenmiş ve jipsli borik asit süspansiyonunun filtrasyonu yapılarak, filtrasyon hızlarının tayini yapılmış ve bunun paralelinde 1. ve 2. kademe filtrasyon testleri uygulanmıştır. Bunların yanısıra kolemanit cevheri içerisinde bulunan iyon değiştirme özelliğine sahip bir kil minerali olan montmorillonitin ortamda bulunan Mg iyonlarını kendi bünyesine alarak çözeltiye geçen Mg iyon konsantrasyonunu düşürmesi etkisi de incelenmiş bu maksat ile çalışma boyunca reaksiyon ortamındaki MgSO4 konsantrasyonunun, cevherden çözeltiye geçen MgSO4’ın geçiş hızına etkisi çeşitli analizlerin yapılmasıyla takip edilmiştir., In this study the effect of MgSO4 on dissolution of boric acid is carried out. With this aim, the dissolution of boric acid is defined and some graphs are drawn according to experimental data, at different temperatures and MgSO4 concentrations. Then continous reaction experiments are carried on in a 4 stage reactor system. In order to observe the effect of different MgSO4 concentration on gypsum in reaction conditions, these experiments are done at different MgSO4 concentrations. After this, cause of this idea the particle distrubition of gypsum and it's shape are observed under the microscope and the filtration experiments are carried out at parallel to this. Beside this, the effect of montmorillonite found in colemanite ore which has the ability of ion exchange on decreasing Mg ion concentration by napping them into its structure is also observed. Because of this the effect of the concentration of MgSO4 from the colemanite ore to the solution is observed continously by analysis., Yüksek Lisans, M.Sc.