Search

Celem artykułu jest rekonstrukcja uprawomocnień różnic międzypłciowych eksponowanych w podręcznikach do zajęć wychowania do życia w rodzinie prowadzonych w gimnazjum w okresie 1999 - 2016. Za adekwatną badawczo uznano perspektywę dyskursywną, w której wiedza podręcznikowa jest postrzegana jako reprezentatywna w dominującym dyskursie. W tym ujęciu ukazano, jak za pomocą języka dochodzi do reprodukcji hegemonii różnic międzypłciowych. W badaniu uwzględniono strategie i kategorie legitymizacyjne w ujęciu Theo van Leeuwena oraz Luisy Martín-Rojo i Teuna van Dijka. Analiza pozwoliła podzielić podręczniki na trzy grupy. W pierwszej i drugiej polaryzacja płci porządkuje cechy mężczyzn i kobiet, nadaje sens i legitymizuje podejmowane w odniesieniu do nich regulacje. W podręcznikach z trzeciej grupy można uchwycić praktyki wspierania uczniów w uzyskiwaniu władzy nad sposobami określenia siebie "w swojej" płci. The aim of the research presented in the article was to reconstruct the validation for the gender differences in "family life education" textbooks for lower secondary school students published between 1999 - 2016. The discursive perspective is an adequate research approach, as it perceives textbook knowledge to be representative of the dominant discourse. In this perspective, it was shown how the use of language reproduces the hegemony of gender differences The research takes into consideration the strategies and categories of legitimacy of Theo van Leeuwen, Luisa Martín-Rojo and Teun van Dijk. The analysis allowed the texts to be divided into three groups. In the first and second group, gender polarization organises the characteristics of men and women, gives them a particular sense, and legitimizes the regulations ensuing from this. In the texts of the third group, one can perceive the practice of supporting pupils in gaining power over the ways of defining themselves "in their gender".

In the majority of societies, sex is a practice attributed to adults, however, the sexuality of children is considered a permanent object of social anxiety. Analyzes related to child sexuality require more than the presence of diverse ways of understanding what serves the best interests of children. Following M. Stainton Rogers, I assumed that it is necessary to explore the discourse which will allow to find out where the values found in the construction of child sexuality came from. The point of reference for these explorations has become the discourse shaping the western policy and social practice. Within it, there are strivings to identify the basic “needs” of children and find solutions to the “problems” associated with the implementation of these “needs”. In this text, the discourse of needs serves as a starting point for historical interpretations and contemporary ways of “creating” childlike sexuality. In my deliberations, I identified the elements of the discourse of “needs” and “problems” of children associated with sexuality. I have not omitted the discourse of new threats generated especially in the public space in which children function. Next, I looked at the activities connected with solving the “problems” of child sexuality (including the practices of their normalization). These considerations were accompanied by an analysis of the structure of children and their sexuality, which are at the center of specific “threats”. Referring to the “needs” and “problems” of childhood sexuality, I also paid attention to the tensions generated in relation to them., W przeważającej większości społeczeństw seks to praktyka przypisywana osobom dorosłym, jednak za stały obiekt społecznego niepokoju uznaje się płciowość dzieci. Analizy odnoszące się do dziecięcej seksualności wymagają czegoś więcej niż stwierdzenia obecności zróżnicowanych sposobów rozumienia tego, co służy najlepiej pojętemu interesowi dzieci. Przyjęłam za M. Stainton Rogers, że niezbędne jest tu eksplorowanie dyskursu, które pozwoli dociec, skąd się wzięły wartości fundujące konstrukcje dziecięcej płciowości. Punktem odniesienia dla tych eksploracji stał się kształtujący zachodnią politykę i praktykę społeczną dyskurs potrzeb. W jego ramach pojawiają się dążenia do identyfikacji podstawowych „potrzeb” dzieci i odnalezienia rozwiązań „problemów” wiążących się z realizacją tych „potrzeb”. W niniejszym tekście dyskurs potrzeb służy jako punkt wyjścia dla interpretacji historycznych oraz współczesnych sposobów „tworzenia” dziecięcej płciowości. W swoich rozważaniach zidentyfikowałam elementy dyskursu „potrzeb” i „problemów” dzieci wiążących się z płciowością. Nie pominęłam dyskursu nowych zagrożeń generowanych szczególnie w przestrzeni publicznej, w której funkcjonują dzieci. Następnie przyjrzałam się działaniom łączącym się z rozwiązaniem „problemów” dziecięcej seksualności (w tym praktykom ich normalizacji). Rozważaniom tym towarzyszyła analiza konstrukcji dzieci i ich seksualności, które znajdują się w centrum konkretnych „zagrożeń”. Odnosząc się do „potrzeb” i „problemów” dziecięcej płciowości, znaczenie nadałam również generowanym w odniesieniu do nich napięciom.