Search

From the 17th to the 18th century, the Afsharid Empire was transitioning from madhhabism to pan-Islamism, advocating Islamic unity and pan-Turkism. The Turkish language served as the language of communication for all peoples and the administrative language in the Empire. The Persian language was also used for official diplomatic correspondence. In the Qajar State, Islam had almost no effect on political governance. During the Azerbaijani khanates, the khan was the ruler pursuing domestic and foreign policy and exercising secular and religious powers. However, he adhered to sharia and national spiritual traditions. High religous class, as a specific social class, actively participated in public life and governance., Əfşarlar imperiyasında məzhəbçilikdən ümmətçiliyə-islam birliyinə və türkçülüyə keçid prosesi baş verdi.İmperiyanın idarəçilik dili və bütün millətlərin ünsiyyət vasitəsi türk dili idi. Rəsmi diplomatik yazışmalarda fars dilindən də istifadə edilirdi.Qacarlar dövlətində islam dini siyasi idarəçiliyə o qədər də ciddi təsir edən amil deyildi. Azərbaycan xanlıqlarında xаn dахili, хаrici siyаsəti, dünyəvi, dini idarəçiliyi həyata keçirən başçı idi. Lаkin xan şəriətə və milli-mənəvi аdət-ənənələrə riayət edirdi. Аli ruhаnilər хüsusi zümrə kimi ictimai həyatda,dövlət idarəçiliyində fəal iştirak edirdilər.

Hz. Muhammed’in (s.a.s.) dünyayı teşrîflerinin sene-i devriyesi (yılı dönümü) olan Rebîû’l-Evvel ayının 12.günü vesilesiyle Türkiye Diyanet Vakfı’nın Kutlu Doğum Etkinlikleri adıyla 1989 yılının Nisan ayında başlattığı 2017 yılına kadar yurtiçi ve yurtdışında 14-20 Nisan tarihleri arasında yapılan programlardır. Araştırmamızda hem Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Din İşleri Başkanlığınca hem üniversite rektörlükleri hemde yerel yönetimlerin yöneticilerinin 2010-2012 yılları arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yapmışolduğu kutlu doğum etkinlikleri ele alınmıştır. Adanın Lefkoşa, Gazimağusa, Girne, İskele, Güzelyurt ve Lefke bölgelerinde gerçekleştirilen etkinlikler değerlendirilmiştir. 2013 yılında Yakın Doğu Üniversitesi’nin düzenlediği I. Hadis Ana Bilim Dalları Toplantısı ve Sempozyumu, İslam Tarihçileri Sempozyumu, İlahiyat Fakülteleri Dekanlar Toplantısı dikkate değer etkinliklerdendir. Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinden Emin Yazıcı’nın Yakın Doğu FM’de hazırlayıp sunduğu ve konuk olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde 2010-2012 yılları arasında Lefkoşa, Gazimağusa, Girne, İskele, Güzelyurt ve Lefke bölgelerinde yapılan Kutlu Doğum Etkinliklerini değerlendirdiğimiz program da adada kutlu doğum etkinliklerine ne kadar önem atfedildiğinin tezâhürlerinden biridir. Peygamberimizin (s.a.s.) Kutlu Doğumu vesilesiyle bir araya gelen Müslümanların birbiriyle kaynaşmalarınısağlayan bu gibi programlarda fakir ve yetimlerin de yüzleri gülmekte bu programlarda ikram edilen yemeklerden ve dağıtılan hediyelerden istifade etmektedirler. These are the programs that were held between 14-20 April in Turkey and abroad until 2017 which was started in April 1989 by the Turkish Religious Foundation on the occasion of the 12th Rabi al-Evvel month, the anniversary of the arrival of the Prophet Muhammad (p.b.u.h.) to the world. In our research, the happy birthday events organized by the Presidency of Religious Affairs of the Turkish Republic of Northern Cyprus, universities and local governments between 2010-2012 in the Turkish Republic of Northern Cyprus will be discussed. The activities on the society will be evaluated in the Nicosia, Famagusta, Girne, İskele, Güzelyurt and Lefke regions of the island. The 1st Hadith Departments Meeting and Symposium, Islamic Historians Symposium, and Theology Faculties Deans' Meeting organized by Near East University in 2012 are noteworthy events. The program prepared and presented by Emin Yazıcı a student of the Faculty of Theology of the Near East University at Near East FM and in which we evaluated the Happy Birthday Events held in the Turkish Republic of Northern Cyprus between 2010-2012 in the regions of Nicosia, Famagusta, Girne, İskele, Güzelyurt and Lefke is also a guest. It is one of the manifestations of how much importance was attached to blessed birth events on the island. The poor and orphans smile at such programs which enable Muslims who came together to mingle with each other on the occasion of the Holy Birth of our Prophet (p.b.u.h.) and they benefit from the meals served and the gifts distributed in these programs. Internatıonal Scıence And Art Research Center

Mehmet Akif Ersoy is one of the most important figures who has guided the change and development of the society in which he has lived for a long time by influencing the broad masses with both his works and ideas in our history of culture and civilization. He was interested in the practical and fiqh dimension rather than the theoretical dimension of religion. Akif recommends that the current understanding of religion and science be corrected in the light of reason based directly on the Qur’an, Sunnah and Salaf ulama in order to eliminate the scientific and technological decline experienced in the entire Islamic world. He asserted that, for the renewel and development of society, a person should strive to achieve the science and technology brought by the era, taking into account his religious and moral values. He was of the opinion that the world and the hereafter exist in a balance, that it would be wrong to sacrifice one for the other. Akif’s understanding of fiqh coincides with the integrity of religion-morality-law, as well as the integrity of the world-hereafter, which is one of the characteristic features of the science of fiqh. According to him, in order to achieve the desired change and development in society and have the fiqh to comply with the conditions of the time, it is utmost necessary to train clergy who correctly know and apply fiqh. He believed that the social problems caused by religion are not caused by the theory of religion, but by the religious philosophy, in other words, by the wrong perception of religion/fiqh by Muslims. Akif believes that society misunderstands many religious/fiqh concepts and principles. Unfortunately, this opinion is also an undeniable reality today., Kültür ve medeniyet tarihimizde gerek eserleri gerekse fikirleriyle uzun süre geniş kitleleri etkileyerek yaşadığı toplumun değişim ve gelişimine yön vermiş en önemli şahsiyetlerden birisi de Mehmet Âkif Ersoy’dur. O, dinin teorik boyutundan ziyade pratik/fıkhî boyutu ile ilgilenmiştir. Âkif, İslâm dünyasının bütününde yaşanan ilim ve teknolojik gerilemenin ortadan kaldırılması için, mevcut din ve ilim anlayışının doğrudan Kur’ân, Sünnet ve selef ulemasına dayanarak aklın ışığında ıslah edilmesini önermektedir. O’na göre, toplumun değişim ve gelişimi için insan, dinî-ahlâkî değerlerine sahip çıkarak, çağın getirdiği bilim ve teknolojiyi elde etmeye çalışmalıdır. O, dünya ve ahiretin bir denge içinde var olduklarını, birinin bir diğeri için feda edilmesinin yanlış olacağı görüşündedir. Âkif’in fıkıh anlayışı, fıkıh ilminin karakteristik özelliklerinden; din-ahlâk-hukuk bütünlüğünün yanı sıra dünya-ahiret bütünlüğü ile de örtüşmektedir. Âkif’e göre, toplumda beklenen ve özlenen değişim ve gelişim başarılı olması ve fıkhın zamanın şartlarına uyması için öncelikli olarak fıkhı doğru bir şekilde bilen ve fıkhı anlayacak, anlatacak din adamlarının yetişmesi gerekmektedir. O’na göre, dinden kaynaklı yaşanılan toplumsal problemler, dinin teorisinden değil, dindarın zihniyetinden diğer bir ifade ile Müslümanların yanlış din/fıkıh algısından kaynaklanmaktadır. Âkif, toplumun, dinî/fıkhî birçok kavramı ve esasları yanlış anladıkları görüşündedir. Ne yazık ki bu görüş, günümüzde de inkâr edilemez bir gerçekliktir.

ÖZETBu çalışmada XVI-XX. yüzyıllar arasında Rusya Devleti tarafından ele geçirilen Müslüman Halklara karşı yürütülen Din Siyaseti ve Rus yönetimi tarafından oluşturulan Diyanet İdareleri üzerinden yürütülen politikalar ele alınmıştır. Tarihsel süreç içerisinde Rus devletinin Knezliklerden Çarlığa, Çarlıktan İmparatorluğa geçiş aşamaları ve bu dönemde Müslümanlarla ilişkileri irdelenmiştir. XVI-XIX. yüzyıllar zarfında Ruslar tarafından hâkimiyet altına alınan Müslüman halkların var olma mücadelesi ve Çarlık rejiminin bu harekâtın temeli olan İslam Dinini ve kurumlarını Müslümanlara karşı kullanma yönündeki siyasi ve idari faaliyetleri değerlendirilmiştir. Bu dönemde Rus devletinin değişen ve gelişen sınırları içinde artan Müslüman nüfusunu yönetim biçimi II. Katerina dönemi ile bir sistem üzerine bina edilmiştir. Ardından I. Aleksandr, I. Nikolay, III. Aleksandr gibi XIX. yüzyıl Rus imparatorları döneminde sürekli bir yapılanma ve yen, kanunlar çıkarılmıştır. Bu yüzyılda genişleyen Rus toprakları bilindiği üzere Gubernatorlüklere ayrılmıştır. Bu gubernatörlüklerden Müslüman halkların yaşadığı Orenburg, Kafkas, Türkistan, Batı Sibirya ve Merkezi Asya ve Bozkır General Gubernatörlüklerinde tesis edilen İslam dini teşkilatları yani müftülükler ve faaliyetleri detaylı olarak incelenmiştir. Ağırlıklı olarak Rus dilinde yayınlanmış kaynaklara dayanan bu çalışmada Rus Çarlık rejiminin Müslüman Türk nüfusun manevi ve dini yaşamını kontrol altına alma ve XIX. yüzyıl boyunca peyderpey kurulan Diyanet teşkilatları vasıtası ile bu siyasetin yürütülmesinin yöntemleri ve arka planı araştırılmıştır. Rus Devleti’nin İçişleri bakanlığınca hazırlanan Müslümanlarla alakalı önemli tüzük ve kanunlar ve bu kanunların ortaya çıkmasında büyük çalışmaları olan Stolipin, Pobedonostsev ve Çernışev gibi önemli Rus devlet adamlarının Müslümanlarla alakalı fikir ve düşünceleri detaylı şekilde aktarılmıştır. ABSTRACTIn this study, The Religious Politics carried out against the Muslim Peoples seized by the Russian State between the centuries XVI-XX, and the policies carried out through the Religious Administrations created by the Russian administration are discussed. In the historical process, the transition stages of the Russian state from the Principality to the Tsarist, from the Tsarist to the Empire and its relations with Muslims in this period (XVI-XIX.) were examined. The struggle for existence of the Muslim peoples, who were dominated by the Russians for centuries, and the political and administrative activities of the Tsarist regime to use the religion of Islam and its institutions, which were the basis of this operation, against Muslims were evaluated. In this period, the management style of the increasing Muslim population within the changing and developing borders of the Russian state was built on a system with the II. Catherine period. Then Russian emperors; Alexander I, Nicholas I, Alexander III, during the century of XIX. a continuous structure and laws were enacted. The expanding Russian lands in this century were divided into Gubernator ships, as is known. The Islamic religious organizations that were established in Orenburg, Caucasus, Turkestan, West Siberia, and Central Asia and Steppe General Gubernator ships, where Muslim peoples lived, from these governorships, that is, religious council and their activities were examined in detail. In this study, which is mainly based on the sources published in the Russian language, the Russian Tsarist regime’s control of the spiritual and religious life of the Muslim Turkish population and the methods and background of the execution of this policy were investigated through the Mufti Offices that were established gradually throughout the century of XIX. Important statutes and laws about Muslims prepared by the Ministry of Internal Affairs of the Russian State, and the ideas and thoughts of important Russian statesmen such as Stolypin, Pobedonostsev and Chernyshev, who had great work in the emergence of these laws, about Muslims were conveyed in detail.

Savaşları” Adlı Eseri Üzerine Bir Araştırma İslamî kaynaklara inerek kavramları günümüz şartlarına uygun biçimde yeniden anlama da etkili bir rol oynamış olan Muhammed Hamîdullah, Hz. Peygamberin Savaşları adlı eseriyle ilmî çevrelerde ilgi uyandırmış ve pek çok araştırmacının eserlerinde referans gösterdiği bir eser haline gelmiştir. Muhammed Hamîdullah’ın: “Hz. Muhammed’in (s.a.s) idare ettiği savaşlar, geçmiş ve günümüzün birçok diğer savaşı arasında en göze batanı ve en tepede duran savaşları olarak insanoğlunun özellik ve karakteristiğini taşımaktadırlar. Ekseriya bizzat kendisinin tertip ve teşkil ettiği asker adedinden 3 katı, hatta 10 defa fazla adette düşmana karşı savaşmış ve neticede bu harplerin hepsinden fiilen muzaffer çıkmıştır.” Değerlendirmesi de tebliğimizde ele aldığımız Hz. Peygamberin (s.a.s.) savaşlarının amaçları ve karakteristik özelliklerini yansıtmasının yanında bu konulara Hz. Peygamberin Savaşları adlı eserinde yer vermesinin önemi de ortaya çıkmıştır. İstanbul Yağmur yayınları tarafından eserin 10 yıl içinde 3 defa neşredilmesi de okuyucunun bu esere verdiği değerin tezâhürleri olsa gerektir. Tebliğimizde Muhammed Hamîdullah’ın Hz. Peygamberin Savaşları adlı eserini hangi şartlar altında ve niçin yazdığını ele aldık. Eserinin telifinde hem birinci el kaynak eserler başta olmak üzere krokilerden ayrıca savaşın yapıldığı bölgeleri çok iyi bilen kaynak kişilerden de yararlanabilmiş olduğuna temas ettik. Hz. Peygamberin (s.a.s.) yaptığı savaş meydanlarına 2 defa giderek inceleme yaptığını ve tekrar etrafını görmek istediğini de belirtmiş olan Muhammed Hamîdullah’ın Hz. Peygamberin Savaşları adlı eserinin telifinde çektiği sıkıntıları ve savaşların yapıldığı bölgelere ulaşmada karşılaştığı güçlükleri 50 sayfalık bir bölümde ifade etmesi bu eserin ne kadar zor şartlar altında yazıldığını ispat için yeterlidir. Muhammed Hamîdullah’ın Hz. Peygamberin (s.a.s.) Savaşları adlı eserinin telifinde mütekaddimûn ve müteahhirûn döneminden pek çok âlimin eserini kaynak olarak kullanması eserinin ilmî yönden değerini ortaya koymaya kâfi deliller olarak mütelaa ettik. Muhammed Hamîdullah’ın Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’ne Hayber, Hendek ve Huneyn Gazvesi maddelerini telifi de onun Hz. Peygamber’in (s.a.s.) savaşlardaki engin bilgisine ifadeye kâfi delillerdendir. A Study on Prof. Dr. Muhammad Hamidullah's "The Wars of the Prophet" Muhammed Hamidullah who played an effective role in re-understanding the concepts in accordance with today's conditions by going down to Islamic sources. He aroused interest in scientific circles with his work called The Prophet's Wars and became a work that many researchers refer to in their works. Muhammad Hamidullah's: "The wars led by the Prophet Muhammad (p.b.u.h.) have the characteristics and characteristics of human beings as the most conspicuous and top-standing wars among many other wars of the past and present. He often fought against the enemy, 3 times or even 10 times more than the number of soldiers he organized and formed and as a result. He was victorious in all of these wars.” In addition to reflecting the aims and characteristics of the wars of Prophet (p.b.u.h.) whose evaluation we discussed in our communiqué. The importance of including it in his work named “The Prophet's Wars” has also emerged. In our paper, Muhammad Hamidullah's work “The Prophet’s Wars” have discussed under what conditions and why he wrote his work called “The Prophet's Wars”. We touched on the fact that he was able to benefit from both first-hand source works and sketches as well as resource people who knew the regions of the war very well in the copyright of his work. Muhammad Hamidullah who also stated that he went to the battlefields of the Prophet (p.b.u.h.) twice to examine it and wanted to see its surroundings again. It is enough to prove how difficult this work was written in a 50-page section of the problems he faced while writing his work called "The Prophet's Wars" and the difficulties he encountered in reaching the regions where the wars were fought. We have considered it as sufficient evidence to reveal the scientific value of his work, “The Prophet's Wars" that many scholars from the period of the late late and the contractor used her work as a source. Muhammad Hamidullah’s articles of Khaybar, Hendek and Hunayn in the Turkish Religious Foundation Encyclopedia of Islam the expedition is also his. It is one of the proofs sufficient to express the Prophet's (p.b.u.h.) vast knowledge of wars. 1

İslâm Dinȋ nüzulünden bugüne dek insanlara dünya ve ahiret mutluluğunu elde edecekleri temel ilkeleri çok açık bir şekilde sunmuştur. Bu ilkelerin bir kısmı da sağlık ve tababet ile ilgilidir. İslâm’da inanç, ibadet, muamelât denilen alanlar arasında mutlak bir uyuşma ve bütünleşme söz konusudur. Bu bağlamda İslâm dini, “Temizlik Dini” olarak da bilinmektedir. Hz. Muhammed’in “Temizlik imanın yarısıdır.” (Müslim, Taharet, 1) hadisi ile “İki nimet konusunda insanların çoğu aldanmıştır. Bunlardan birincisi sağlık, diğeri de boş vakittir!”(Buharȋ, Rikak, 2304) hadisi, sadece inanç ve ibadet konusunda değil, aynı zamanda sosyal hayat, sağlık ve koruyucu hekimlik konusunda da bizlere büyük ufuklar açmaktadır. Bu bağlamda ibadet öncesi ve sonrasında, bireysel ve sosyal hayatta istibra, istinca, abdest, teyemmüm, gusül, ev ve mabed temizliği, maddi ve manevi temizlik, beden ve ruh temizliği gibi başlıklarla tavsiye edilen veya emredilen dinȋ ve beşerȋ uygulamalar sağlık ve koruyucu hekimlik açısından son derece önemli misyonlar taşımaktadır. Yine tıbb-ı nebevȋ çerçevesinde dinȋ kaynaklarımızda geçen teorik ve pratik bilgi ve uygulamalar, sağlık ve koruyucu hekimlik konusunda bizlere önemli ipuçları vermektedir. Sağlık ve koruyucu hekimliğin en önemli esası temizliktir. Temizlik, İslâmî bakış açısına göre en büyük ibâdet olan namazın vazgeçilmez bir şartıdır. İslâm’da temizlik, biri beden, diğeri ruh olmak üzere iki türlüdür: Bütün emir ve yasakların esas maksadı kalp tezkiyesi ve ruh tezkiyesidir. Ruh tasfiyesi ile maddeden, nefisten ve şeytandan gelen kir ve paslar gönülden silinip atılır. Namazdan önceki küçük ve büyük abdest ile bedenin, elbisenin ve mekânın temizliği ile dış temizliği yapan insan, namaz ile de iç temizliği yaparak hem maddî, hem de manevî temizliği yapmış olur. Namaz, günde beş defa bedenin kirlenmeye en fazla maruz kalan kısımlarının yıkanması ile beraber rahatlık ve gevşekliğe karşı önemli bir tedbîr olmaktadır. Öte yandan İslâm’da aslolan ruh temizliğidir. Beden temizliği ise bunun vazgeçilmez bir vasıtasıdır. Bu vasıta olmadan ondan güdülen gaye de hâsıl olmaz. Bir hadiste “Evinizin önünde akan bir nehir olsa da günde beş defa bu nehirde yıkansanız, üzerinizden kirden bir iz kalır mı hiç? İşte beş vakit namaz da böyledir, günahları siler, süpürür.” (Müslim, Mesâcid, 51) buyurulmuştur. Yani namaz, insanın ruhunu yıkar, kalbini saf, arı ve pâk hale getirir. Diğer ibâdetlerin hepsi de aynı şekilde ruh ve kalp temizliğini gerçekleştirirler. Bundan da anlaşılıyor ki İslâm, her ibâdetin özüne temizliği yerleştirmiş, böylece ma’nevî temizliğe değer verdiği gibi, maddî temizliğe de büyük değer vermiştir. Öyleki ilk nazil olan âyetlerde, yani Hz. Peygamber’in bi’setinin ilk yıllarında “Elbiseni temiz tut.” (Müddessir, 74/4) Mealindeki âyet nazil olmuştur. Üstelik bu âyet, “Rabbinin tekbirini yap (yüceliğini ilan et!)” (Müddessir, 74/3)emrinin peşi sıra gelmiştir. Buna göre Kur’an’ın diğer hüküm, prensip, kavram, emir ve nehiyleri temizlik emrinden sonra gelmiştir. Yani yepyeni bir bina olarak kurulan İslâm’ın temeline temizlik esası yerleştirilmiştir. Temizlik ilkesinin yanında bir de helal gıda ve ve temiz yiyecek ve içeceklerin kullanılmasına özel itina gösterilmiştir. Bu bağlamda Kur’an-ı Kerim’de “Ey iman edenler! Eğer siz ancak !llah'a kulluk ediyorsanız, size verdiğimiz rızıkların iyi ve temizlerinden yiyin ve !llah'a şükredin. !llah, size ancak leş, kan, domuz eti ve !llah'tan başkası adına kesileni haram kıldı. !ma kim mecbur olur da, istismar etmeksizin ve zaruret ölçüsünü aşmaksızın yemek zorunda kalırsa, ona günah yoktur. Şüphesiz, !llah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.” (Bakara Sȗresi, 2/172-173) “!llah'ın size rızık olarak verdiklerinden helal, iyi ve temiz olarak yiyin ve kendisine inanmakta olduğunuz !llah'a karşı gelmekten sakının.” (Maide Sȗresi, 5/88) Bu âyetlerin bize öğrettiği esaslar çerçevesinde bakıldığında helal gıda ve temiz rızıklardan istifade etmenin, sağlık ve koruyucu hekimlik konusunda son derece faydalı olduğu görülecektir. Günümüzde insanlığın mücadele etmek zorunda olduğu hususlardan birisi de sağlık ve koruyucu hekimlik açısından gösterilen ihmalkârlığın sonucu olarak bela ve musibet haline dönüşen salgın hastalıklardır. Son dönem bilimsel araştırmaların ortaya koyduğu verilere göre salgın hastalıkların büyük bir kısmının, !llah'ın haram kıldığı şeylerden ve meşru olmayan durumlardan dolayı ortaya çıktığı görülmektedir. Temizlik, helal gıda, haram muamelelerle ilgili olarak Kur’an ve Sünnet’te geçen ilkelere aykırı hareket edildiğinde insan sağlığına büyük zararlar veren bu durumların devam ettiği, mevcut hastalıkların arttığı, hatta yeni mikropların ve bunların sebep olduğu yeni hastalıkların ortaya çıktığı görülmektedir. İşte içinde bulunduğumuz Pandemi Süreci de yukarıda bahsedilen ilkelerin ihmali neticesinde başlanan bir süreç olarak karşımızda durmaktadır. Bu süreç dolayısıyla tanıdığımız Coronavirus (COVİD-19)’dan önce !İDS, S!RS, DOMUZ GRİBİ, KUŞ GRİBİ gibi virüslerin ortaya çıkardığı sağlık sorunlarını yaşamış bir insaniyet milletiyiz. Bu nedenle sağlık ve koruyucu hekimlik konusunda çağımız insanının verdiği maddi mücadeleye manevi bir destek sağlamak üzere İslâmȋ İlimlerle uğraşan bilim adamlarımızın İslâm Kültür ve Medeniyetinin geçmişte ve günümüzde sağlık ve koruyucu hekimlik konusunda insanlığa sunduğu zengin kültür mirasımızı yeniden gündeme getirmeleri, tıbb-ı nebevȋ, el-kanun fi’t-tıb, veba, advâ (bulaşıcı hastalıklar) ve bimaristan kültürü konusundaki literatürün yeniden gözden geçirilmesi, İbn Sina gibi İslâm âlimleri ve filozoflarının sağlık ve tıp konusunda bilim dünyasına ve insanlık âlemine yaptıkları hizmetlerin hatırlanması, özellikle veba ve diğer salgın hastalıklar konusunda Müslüman tabiplerin tıp ve sağlık bilimlerine katkılarının yeniden gün yüzüne çıkarılması, bu şekilde Pandemi Sürecinde olağan üstü mücadele veren çağımız sağlık ve tıp anlayışına İslâm Kültür ve Medeniyetinin bilime ve insanlığa sunduğu birikimden hareketle maddi ve manevȋ destek sunulması gerektiği inancıyla; “İSLÂM’D! S!ĞLIK VE KORUYUCU HEKİMLİK” konusunda ülkemizin bir çok üniveritesinde görev yapan akademisyenler ile farklı kurum ve kuruluşlarda görevli olan araştırmacıların bilimsel çalışmalarından müteşekkil bu kitabı hazırladık. Bu kitabımızı hazırlamamızın amacı; çeşitli konu başlıkları çerçevesinde İslâm Bilim ve Kültür Mirasının bize kazandırdığı tıbbi literatürü ortaya koymak, sağlıkla ilgili temel konu ve kavramların bilim insanları tarafından akademik bir tarzda tartışılmasını sağlamak, bu çerçevede çeşitli fikirlerin, tespit ve önerilerin ortaya konulmasına vesile olmaktır. Yedi bölüm kapsamında tasnif edilen kitabımızda başlıca; Kur’an !çısından Sağlık, Hadis Literatüründe Sağlık, Hz. Peygamber ve Koruyucu Hekimlik, İslâm Hukuku !çısından Sağlık, İslâm Tarihi ve Medeniyetinde Sağlık, Ahlak/Maneviyat, Ruh ve Beden Sağlığı, Genel Sağlık ve Sağlıkla İlgili İslâmi Literatür gibi temalar işlenmiştir. İşte bu amaçla hazırladığımız elinizdeki çalışmada çağımız medeniyetinin insan sağlığı konusunda ihtiyaç duyduğu birçok ilke ve esası yenide gündeme getirme şansını yakalayacağımıza olan inancımızla birlikte, buna vesile olduğuna inandığımız çalışmaları yazarak kitabımıza katkı sunan araştırmacı ve akademisyen hocalarımıza, bu bağlamda kapak sayfasında adı geçen editör ve musahhih hocalarımıza ve onlara yardımcı olan fakültemizin değerli !raştırma Görevlileri Ersin S!V!Ş, Kamil Ç!YIR, !hmet BİNGÖL, Mübarek ÖLMEZ, Seyit !li !LB!YR!K, Büşra ÖZDEMİR, Serdar Y!Y!TICI, M. İbrahim ERDEN, Mehmet S!LİH’e teşekkürler eder, kitabın basımında emek ve gayreti geçen herkese saygılarımızı sunarız. Prof. Dr. Âdem YERİNDE

This research was carried out with the aim of developing a Likert-type measurement tool which measured the influence of the Islamic religion on the attitudes and behaviors of the individuals participating in sports activities. Explanatory and confirmatory factor analyzes were carried out for the scale called “Islamic Religion’s Impact Scale in Sportive Activities”. Alpha values ​​of the sub-dimensions of the scale were determined as α = 0.90 for Motivation dimension, α = 0.90 for Moral dimension, α = 0.92 for Autocontrol dimension, α = 0.90 for Clothing dimension, α = 0.89 for Opposite sex dimension and α = 0.53 for Participation dimension It was. The total Alpha value of the scale was found to be α = 0.95. Positive and moderate strong relationships were determined between the sub-dimensions of the scale. As a result, the scale in which the development study is conducted can be used. ​Extended English summary is in the end of Full Text PDF (TURKISH) file. Özet Bu araştırma sportif faaliyetlere katılan bireylerin tutum ve davranışları üzerinde İslam Dininin etkisini ölçen likert türü bir ölçme aracı geliştirmek amacı ile yapılmıştır. “Sportif Faaliyetlerde İslam Dini Etki Ölçeği” (SFİDEÖ) olarak adlandırılan ölçek için açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Ölçeğin alt boyutlarının alfa değerleri, Motivasyon boyutu için α=0.90, Ahlak boyutu için α=0.90, Otokontrol boyutu için α=0.92, Kıyafet boyutu için α=0.90, Karşı cins boyutu için α=0.89 ve Katılım boyutu için α=0.53 olarak tespit edilmiştir. Ölçeğin toplam Alfa değeri ise α=0.95 olarak bulunmuştur. Ölçeğin alt boyutları arasında pozitif yönde orta ve yüksek düzeyde güçlü ilişkiler tespit edilmiştir P

Dini inançlar insanların düşünce yapılarını ve davranışlarını etkileyerek onların eğitim, yönetim, askeri ve ekonomi gibi alanlarda kendine özgü normları olan bir toplum haline gelmesinde önemli rol oynar. Dini inançların insan ve toplum hayatına bu çok boyutlu etkisi onların sosyo-kültürel faaliyetlerine de yansır. Toplumun yapı taşlarını oluşturan gelenek, görenek, dil ve ahlaki kurallar, yaşam biçimine uygun olarak sportif faaliyetlerine de yansır. Buradan hareketle bu araştırmada sporcuların spor faaliyetlerinde İslam Dininin etkilerini araştırmak hedeflenmiştir. Araştırma nicel ve nitel araştırma yöntem ve tekniklerinin bir arada kullanıldığı bir karma yöntem araştırmasıdır. Araştırmanın verilerine ulaşmada açıklayıcı ardışık desen takip edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutta evrenini Türkiye'de lisanslı spor yapan sporcular oluşturmaktadır. Örneklemi ise kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen 336'sı kadın, 610'u erkek toplam 946 sporcu oluşturmuştur. Nitel boyuttaki örneklemi ise benzeşik durum örneklemesi ile belirlenen 20 sporcu oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak "Sportif Faaliyetlerde İslam Dini Etki Ölçeği" (SFİDEÖ) kullanılmıştır. Nitel veriler ise ölçek alt boyutlarından elde edilen verilerin ışığında 6 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla elde edilmiştir. Nicel boyuttaki veriler SPSS paket programı ile betimsel istatistikler, bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon analizleri ile çözümlenmiştir. Nitel boyuttaki veriler ise MAXQDA-2020 nitel veri analiz programı kullanılarak betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma bulguları incelendiğinde; cinsiyete göre otokontrol ve ahlak alt boyutlarında; spor branşına göre kıyafet ve karşı cins alt boyutlarında; elde edilen dereceye göre motivasyon, otokontrol ve ahlak alt boyutlarında; yapılan antrenman sıklığı ve dindarlık düzeylerine göre katılım, motivasyon, otokontrol, ahlak, kıyafet ve karşı cins alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p.05). Ayrıca yaş ile motivasyon, ahlak ve kıyafet alt boyutları; spor yaşı ile otokontrol, ahlak, kıyafet ve karşı cins alt boyutları; gelir ile karşı cins alt boyutları arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir (p.05). Moreover, negatively meaningful relationships have been found between age and motivation, moral and dress sub-dimensions; sports age and self-control, morality, clothing and opposite sex sub-dimensions; income and the opposite sex sub-dimensions (p

06.03.2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Hanefi mezhebinin görüşlerini bir araya getirme açısından son derece önemli bir eser olan el-Hidâye’de Ebû Hanîfe’nin önemli iki öğrencisi İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed’in İbadetler ve Nikâh alanlarında hocaları Ebû Hanîfe’ye karşı ittifak ettikleri konular ele alınmıştır. Bu çalışmanın amacı mezhep içi rey özgürlüğünün olduğunu zaman içerisinde – özellikle istikrar döneminden günümüze- İmameyn’in görüşünün sonraki Hanefi fakihleri tarafından bazı konularda tercih edilerek müftâ bih görüş olarak uygulamaya konulduğunu göstermektir. Bunun yanında yer yer İmameyn’in görüşlerinin diğer mezhep imamlarıyla birleştiği noktalardan örnek vererek reylerinde yalnız kalmadıklarını göstermektir. Zaman içerisinde mezheplerin görüş farklılıklarını ele alan muhtasar eserler yazıldığı gibi mezhep içi görüşlerin ele alındığı eserler de yazılmıştır. Amacımız mezhep içindeki farklılıkların sebeplerini ortaya koymak ve dayandıkları delilleri mümkün mertebe tahriç ederek el-Hidâye bağlamında müftâ bih olabilecek görüşleri tespit etmeye çalışmaktır. Burhâneddin el-Merğinânî, one of the notorious Hanafi canonists who grew up in Maveraünnehir, after his work named el-Hidâye, it was very popular and many studies were done. İn al-Hidâye Abu Hanifa, Imam Muhammad, Abu Yusuf and Imam Züfer's comments Imam Shafi'i's views are also included. The opinions of the imams mentioned in the work are given with their support. In this study, we determined the differences of Imameyn (Abu Yusuf and Imam Muhammad) against Abu Hanifah by taking into consideration the Worship and Marriage sections in al-Hidâye, and then we put forward the differences of opinion together with the reasons and compare them with the views of other sect imams. Undoubtedly, the scholars of the denomination have brought many evidences. We aimed to find the views that are more likely to be muftâ bih / preferred by identifying these evidences as much as possible and comparing them with the views of other sectarian scholars. More generally, our aim is to show that the Islamic Law does not have a static structure and that the provisions change due to the change of time and conditions but this change is realized in accordance with a method. As a result of our research, we have seen that the subjects which Imameyn has merged with other denomination imams in many subjects are too many to be underestimated. Today, Imameyn's views on muftâ bih are accepted and adopted in various fatwas.

Dini inançlar, maneviyat ve ruh sağlığı arasında pozitif bir ilişki olduğunu ortaya koyan bir çok çalışma vardır. Dini bağlılık ve maneviyat, stresle başa çıkma, depresyon ve kaygıyı azaltırken, umut ve kendine güven verir. Bu nedenle ruh sağlığı alanı çalışanları, danışanın dini inançlarını terapi sürecine dahil etmeyi önemli görmektedirler. Dini inancı süreçlerine dahil etmekle ilgilenen terapi çeşitlerinden biri olan BDTye göre, insanların kendileri ve çevreleri hakkındaki olumsuz inançları nedeniyle yaşadıkları olayları olumsuz olarak algılamaktadırlar. Terapi sürecinde olumsuz düşünceleri değiştirmek için alternatif olumlu düşünceler kullanır. Pek çok dini yaklaşım ve islam inancı işlevsiz, uyumsuz düşünceyi değiştirmek üzere kullanılabilecek; umut, ılımlılık, özgüven, sabır, nezaket, tövbe, adalet, hoşgörü, bilgelik, şükran, nezaket, saygı, incelik ve memnuniyet gibi alternatif kaynaklara sahiptir. Bu değerler BDTde işlevsel olmayan düşünce ve inançları yeniden yapılandırma sürecinde kullanılmaktadır. Bu makalenin amacı, islam inancının BDTye nasıl entegre edilebileceğini araştırmak ve örnek sunmaktır., Researchers have concluded that religious beliefs and spirituality develop the ability to deal with negative feelings and behaviours. Religious beliefs give hope and self-esteem while reducing anger, guilt, anxiety, and depression. Therefore, mental healthcare professionals deal with combining religious and spiritual beliefs into various therapy processes. One of them; In cognitive behavioural therapy, it is accepted that people perceive the events as negative because of their negative beliefs about themselves and their environment. Thinking badly about your own like that “I am not a good person”, “I am a worthless person”, “I don’t pass this exam because I am too inadequate” and thinking badly about their environment like that “people can hurt me”, “people always lie to me”, “nobody can love me”, these harmful and dysfunctional thoughts may have begun to develop in childhood. Negative life experiences might also lead to the development of negative personal perceptions. Negative core beliefs fed by negative events for many years may become permanent in the mind of the person. It is used alternative positive thinking instead of these negative thoughts in the therapy process. Religions are believed useful as an alternative thinking source. Many religious approaches and Islamic belief have alternative sources to change dysfunctional and maladaptive thoughts by some: such as prayer, hope, moderation, self-esteem, patience, repentance, justice, tolerance, wisdom, gratitude, kindness, respect, courtesy and contentment. These values are thought useful for cognitive behavioural therapy process to restructure dysfunctional thoughts and beliefs. With this study, we aim to examine and give some samples how Islamic belief integrates into cognitive behavioural therapy.

Tez (yüksek lisans) -- Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2019 Libra Kayıt No: 127386 …

06.03.2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışma İsmail Cerrahoğlu’nun akademik çalışmalarını incelenmek amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmamız giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezin konusu ve önemi, amacı, araştırma soruları, araştırmanın sınırları, kaynaklar ve araştırmalar yer almaktadır. Birinci bölümde İsmail Cerrahoğlu’nun hayatı üzerinde durulmuştur. Doğum yeri ve tarihi, ilk okul-lise ve lisans eğitimine ait bilgiler yer almaktadır. Bunun yanı sıra askerlik görevine ait bilgilere yer verilmiştir. İlahiyat fakültelerinde yapmış olduğu görevler, doktora ve doçentlik tezine ait bilgilere yer verilerek akademik çalışmalarına değinilmiştir. Yurt dışında aldığı eğitimlerden bahsedilmiştir. Emekli olmasına ve halen yaşamakta olduğu yere ait bilgiler yer almaktadır. bunun yanı sıra Cerrahoğlu’nun yönettiği yüksek lisans ve doktora tezlerine ait bilgiler bulunmaktadır. İkinci bölümde Cerrahoğlu’nun kaleme aldığı eserler yer almaktadır. Telif kitapları, tercümeleri, tahkikleri ve makalelerine ait bilgiler kronolojik tarih dikkate alınarak hazırlanmıştır. Makalelerin çokluğu sebebiyle konu tasnifine tabi tutulmuştur. Söz konusu eserlerin yayınevleri, yayın yılı, içeriklerine ait bilgiler ve kısa özetleri yer almaktadır. Eserlerin tefsir ilmine olan katkısı ortaya konmaktadır.Üçüncü bölümde Cerrahoğlu’nun Tefsir Usulüne dair görüşleri ve kullandığı kaynaklar yer almaktadır. Çalışmamız, Cerrahoğlu’nun ilmi kişiliğini yansıtan veriler, tefsir ilmine katkısı gibi değerlendirmeler ve öneriler sonuç bölümünde yele alınarak tamamlanmıştır. This study was prepared to examine the academic studies of İsmail Cerrahoğlu. Our study consists of an introduction and three parts. In the introductory part, the subject and the importance of the thesis, the aim, the research questions, the limits of the research, resources and research are included. In the first chapter, the life of İsmail Cerrahoğlu is emphasized. Date and place of birth, primary school, high school and undergraduate education. In addition to this, information related to military service is included. The duties of the theology faculties, doctorate and associate professorship information are included and their academic studies are mentioned. Trainings abroad were mentioned. Information about her retirement and where she currently lives. In addition, there is information about the master and doctorate theses supervised by Cerrahoğlu. In the second part, the works of Cerrahoğlu are written. Copyright books, information on translations, inquiries and articles have been prepared considering chronological history. Due to the abundance of articles, the subject was classified. The publishers, year of publication, information and brief summaries of the works in question are included. The contribution of the works to the science of commentary is revealed. In the third section, Cerrahoğlu's opinions about Tafsir Procedure and the sources he used are given. Our study, data reflecting Cerrahoğlu Cers scientific personality, evaluations and suggestions such as his contribution to the science of commentary have been completed by maneuvering in the conclusion section.

06.03.2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. İyilik, kötülük, emr-i bi'l-ma'rûf nehy-i ani'l-münker, salih amel gibi kavramlar darb-ı mesel olmuşlardır. Herkes tarafından anlaşılabilen açıklamaya gerek kalmayan kavramlardan bazılarıdır. Bu konuyla ilgili soru işaretlerinin kalkması için tez de bu konu işlenmiştir. Öncelikli olarak tanımı, mahiyeti hakkında açıklamalarda bulunulmuştur. Kur'ân'a göre âyetler ışığında değerlendirilmelerde bulunulmuştur. Ehl-i Kitâb'ın bakış açısına yer vermek amacıyla Kitâb-ı Mukaddese başvurduk. Konuyla ilgili Hadislerden seçmelere yer verilmiştir. Hadisleri sınırlandırıp konuyla ilgili olanları değerlendirmeye alınmıştır. Sahâbe-i Kirâm'ın sünnet ve hadislerde iyiliği emretme kötülükten sakındırma prensibini nasıl ele aldığına değilmiştir. Prensibin devlet yönetiminde ve sosyal hayattaki kurum olarak karşılığı olan İhtisâb konusuna yer verdilmiştir. İslam Düşüncesinde yer alan iyiliği emretme kötülükten sakındırma prensibi ile ilgili görüşlere yer verilmiştir. Bu ele alınan konular çerçevesinde konu değerlendirip anlatılmaya çalışılmıştır. İyiliği emretme kötülükten sakındırma kavramının İslam Hukûku'nda ele alınışını, hükmünü ve diğer Hukuk sistemleriyle karşılaştırmasına kısaca değinilmiştir. Hz. Peygamber dönemini ve haleflerinin yaklaşımı ele alınıp günümüzle bağ kurulmaya çalışılmıştır. The concepts such as goodness, evil, al-Amr bi al-maruf and nahy an al-munkar and righteous deeds have been the parable. Some of the concepts that can be understood by everyone do not need explanation. In order to remove the question marks on this subject, this thesis has been studied. Firstly, the definition and nature of the description has been made. According to the Qur'an, evaluations were made in the light of verses. We applied to the Holy Bible in order to include the perspective of the People of the Book. Selected selections from the hadiths related to the subject. The hadiths were limited and the relevant ones were evaluated. Companies circumcision and hadiths in order to avoid the evil is not how to handle the principle of good. The subject of Specialization, which is the equivalent of the principle as an institution in state administration and social life, is briefly mentioned. The views on the principle of commanding goodness in Islamic thought and avoiding evil are given. Within the framework of these topics, the subject was evaluated and explained. It is briefly mentioned that the concept of ordering good and avoiding evil is discussed in Islamic Law and its comparison with other legal systems. Hz. The period of the Prophet and his successors were approached and tried to be connected with the present day.

06.03.2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Çalışmamızda, Hanefî mezhebi’nin önde gelen fıkıh kaynaklarından biri olan el-Hidâye adlı eserde yer alan, Ebû Yûsuf’a ait görüşler ele alınmış, bu görüşler içerisinde İmâm-ı Âzam ve İmâm Muhammed’e muhalefet edip görüşünde tek kaldığı meseleler tesbit edilmiştir. Çalışmanın birinci kısmında müctehidlerin hayatı eserleri ve ilmi özellikleri ile ilgili bilgilerin yanı sıra, ictihâd, fetvâ ve müftâ bih kavramları açıklanmaktadır. Sonraki bölüm ise Ebû Yûsuf’un İbadât alanındaki ihtilâfları, bu ihtilâfların nedenleri ve diğer mezheplerde konu hakkında tesbit edilebilen görüşler verilmektedir. Ardından gelen bölüm, münâkehât alanıdaki görüşlerin aynı şekilde ele alınması şeklinde teşekkül etmiştir. Sonuç bölümünde ise Ebû Yûsuf’un müctehidlik vasfı değerlendirilmekte ve ictihâdlarındaki faklılıkların tesbit edilen gerekçeleri usûl açısından ele alınmıştır. Bu değerlendirme sonucu, Ebû Yûsuf’un birçok konuda İmâm Ebû Hanîfe ve İmâm Muhammed’le aynı görüşte birleşmekle beraber bazı konularda farklı ictihâdlarda bulunduğu tesbit edilmiş, bu farklılıkların nedeninin ise Ebû Yûsuf’un usûl alanında birtakım farklı yaklaşımları benimsemiş olduğu görülmüştür. In this study, the views of Abu Yusuf in the book “al Hidayah”, one of the leading sources of Fiqh (Islamic Law) of the Hanafi School were discussed and among these views, the issues that Imam Âzam and Imam MoHammâd oppose and stand alone in their views were determined. In the first section of the study, the concepts of Ijtihad, Fatwa, Mufta Bih as well as the information concerning the life, works and scientific features of Mujtahids are explained. The next section is the disagreements of Abu Yusuf in the field of Ibadah, the reasons of these disagreements and the stands of other Madhabs (sects) that could be determined on the issue. The following section is formed by discussing the opinions in the field of Munakahah (marriage) in the same manner. In the conclusion section, the attribute of Abu Yusuf as a Mujtahid is evaluated and the differences in his Ijtidah (jurisprudence) are taken into consideration in terms of method. As a result of this evaluation, it is determined and concluded that Abu Yusuf holds similar views on many issues with Imam Ebû Hanifah and Imam MoHammâd yet gives different jurisprudences on some issues as well and the reason of these differences is that Abu Yusuf adopts a number of distinct approaches in the field of method.

Emsâlu’l-Hadis, kişinin muhataplarına mesajını misâllerle verdiği bir eğitim ve öğretim metodudur. Peygamberimizin (s.a.s.) tebliğini en güzel şekilde sunabilmek için kullandığı metotlardan birisidir. Emsâl metodu, öğretmenlerin derslerinde etkin bir sunum yapabilmeleri, bir konuyu diğer bir konuyla kıyaslayarak verebilmeleri ve bu sayede muhataplarının kolay öğrenmelerini temin etmesi açısından da önemli bir husustur.“Rabbinin yoluna, hikmetle, güzel öğütle çağırve onlarla en güzelbir biçimde mücadele et!”(Nahl,16/125) emri doğrultusunda Peygamberimiz (s.a.s.) öncelikle güzel öğütle mücadele mücâdele etmiştir. Hendek savaşındaki şehri koruma konusunda Selmân-ı Fârisî’nin (ö. 36/656) görüşünü beğenip uygulaması gibi zaman zaman Ashâb-ı Kirâm ile günlük meseleleri istişâre etmesi yanında çizgilerle öğretim metodu, muhataptan ziyâde onun yaptığı yanlışların öncelenmesi ve onların irdelenmesi uygulamış olduğu en güzel eğitim metotları olarak karşımıza çıkmaktadır.Öncelikle Kur’ân-ı Kerîm’de emsâlin nasıl kullanılmış olduğuna ışık tutacak bazı örnekler sunacağız. Peygamberimizin muhataplarına öğretmek istediklerini güzel örneklerle kıyasa giderek öğretmesiolarak tavsif edebileceğimiz Hadis Literatüründe Emsâlu’l-Hadîsdenilen metodu ele alıp Hadis metinlerinden bazı örnekler sunulacaktır. Öncelikle Kur’ân ve Sünnet’in verdiği örneklerden bazılarını almayı hedefledik. Hadislerde genelde “misl” kelimesiyle örnekler zikredilmiştir. Bazen de kötü, iyi gibi zıt olan durumlar, önceki toplumların ve Peygamberimizin ümmeti gibi bir konudaki aynı veya zıt durumları ele alınmıştır. “Emsal al-Hadith” is an education and teaching method which is given as a messageto the interlocutors.It is one of the methods that the Prophet (p.b.u.h.) uses to present his communication in the best possible way.This method is also important for teachers to be able to make an effective presentation in their classes to make a comparison with another subject and to provide easy learning of their interlocutors.“Call your Lord's way, wisdom, good advice and fight them in the most beautiful way!”(Nahl,16/125). In the direction of this order of the Prophet (p.b.u.h.) primarily struggleswith the beautiful advice has fought.In order to protect the city in the battle of the trench, Salman al-Farisi (d. 36/656) like the application of the views and practice from time to time with the companions daily issues, as well as the teaching method of the line, rather than the interlocutor of his mistakes and their evaluation of the the most beautiful educational methods are seen.We will first present some examples that will shed light on how the prophecy was used in the Qur’an. In the Hadith Literature, we will present some examples of the Hadith texts. First of all, we aimed to get some of the examples given by the Qur'an and Sunnah.In the hadiths, examples with the word of “misl” were mentioned. Occasionally, the same or opposite situation as in the case of the evil, the good and the opposite, the previous societies, Jews, Christians and the Ummah of the Prophet.

06.03.2018 tarih ve 30352 sayılı Resmi gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışma, Arap dilinde cümle-i muterize ve Kur’ân-ı Kerim’den seçme örnekler incelenmek amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmamız giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırma konusu, önemi, amacı, sınırları, çalışma esnasında kullanılan kaynaklar ve araştırma metoduna yer verilmiştir. Birinci bölümde Arapçada genel olarak kullanılan cümleler üzerinde durulmuştur. Başta cümle kavramının sözlük ve terim anlamlarına temas edilmiştir. Sonra cümlenin öğeleri ve çeşitleri analiz edilmiştir. Özellikle Arapçada cümlenin en temel kısımları olan iraptan mahalli olan cümleler ve iraptan mahalli olmayan cümleler ayrı ayrı olarak ele alınmıştır. İkinci bölümde ise Arapçada kullanılan cümle-i mu’terize konusu işlenmiştır. Önce cümle-i muterize tanımlanmış, daha sonra cümle-i muterize ile diğer belâgî kavramlar arasındaki farkları belirtilmiştir. İ’tirâziyye cümlesi üslûbuna ait harfleri, i’tirâziyye cümlesinin özellikleri, geliş amaçları ve şekilleri, tefsir, belâgat ve gramer gibi çeşitli kaynaklardan konumuzla ilgili bölümlerinden alınarak bir araya getirilmiştir. Üçüncü bölümde cümle-i mu’terizenin Kur’ân-ı Kerim’de kullanımı seçme örnekler üzerinden çalışılmıştır. Bu çalışma yapılırken, nahiv âlimi İbn Hişam’ın Muğni’lLebib adlı eserinde ele aldığı, iraptan mahalli olmayan cümlelerin ikincisi olan i’tirâziyyevi cümlesini üç varsayım üzerine on yedi yerde bulunduğunu belirterek genel hatlarını çizdiği üslûp takip edilmiştir. Bu varsayımların birincisi: Cümlenin temel öğeleri arasında i’tirâziyye cümlesi. İkincisi: Cümlenin temel öğelerine doğrudan bağlanan öğeler arasında i’tirâziyye cümlesi Üçüncüsü: Cümlenin temel öğelerine doğrudan bağlanmayan öğeler arasında i’tirâziyye cümlesi şeklinde sıralanmıştır. Tezimizin üçüncü bölümü bu sıralamaya göre çalışılmıştır. Çalışmamız, bulunan verilerin, tespitlerin ve önerilerin değerlendirilmesi sonuç bölümünde yapılarak tamamlanmıştır. This study is prepared to examine the parenthetical sentence of Arabic language and selected examples from the Qur'an. Our work consists of an introduction and three parts. Introduction includes topic, significance, purpose and boundaries of the research, also resources used during the study and the research method. The first part focuses on the sentences commonly used in the Arabic language. At first, dictionary and term meanings of the sentence have been touched. Then, the items, the patterns and the types of the sentence have been analyzed. In particular, main parts of the Arabic sentences, namely regular in syntax and irregular in syntax are separately considered. In the second part, the parenthetical sentence is examined according to Arabic language. First, the parenthetical sentence is defined, then the differences between the parenthetical sentence and other concepts are discoursed. The letters of the parenthetical sentence, characteristics of the parenthetical sentence, the aims and forms are gathered from the sources such as Tafsir, Balaghah and grammar. In the third chapter, use through selected examples the parenthetical sentence in the Qur'an is discoursed. While this work, it was followed by the general style of Ibn Hisham's Mughni'l-Lebib, stating that the second of the irregular sentences in syntax is the parenthetical sentences and had seventeen places on three assumptions. The first of these assumptions: the parenthetical sentence among the basic items of the sentence. Second: the parenthetical sentence among items directly connected to the basic elements of the sentence. Third: the parenthetical sentence among the items that are not directly connected to the basic items of the sentence. The third part of our thesis has been studied in this order. Our work has been completed with evaluating the findings and suggestions in the conclusion part.

Hasan Hüsnü Erdem, 1889 yılında Antalya Akseki ilçesi Sâdıklar köyünde doğmuş, köyünde ilköğrenimini tamamlamış, babası Sâdık Efendi’den Arapça ve Mantık dersleri okumuş, Konya ve İstanbul’da da eğitim görmüştür.1920 yılında memuriyete başlamış, Doktora tezi olarakhazırladığı “Ahkâmu’r-Radâ’” adlı eseri Müderrisler Meclisi tarafından 1. seçilerek İstanbul Medresesi’ne müderris olarak atanmıştır. Ömer Nasuhî Bilmen’in emekli olmasıyla Diyanet İşleri Başkanlığına atanmış, Din İşleri Yüksek Kurulu Üyeliğinde bulunmuş,Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Tefsir dersleri vermiştir. Genelde Hadîsİlmi’ne ait eserler telif etmiş, İmam en-Nevevî’nin Riyâzu’s-Sâlihîn adlı eserinin 1-2. cildini Kıvâmuddin Burslan ile 3. cildini ise kendisi Türkçeye tercüme etmiştir.“İlâhî Hadîsler” adlı eseri, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından defalarca basılmıştır.Kitap veya makale olarak yayınlamadığı eserleri de vardır.İlâhî Hadîsleradlı eserindegeçen hadîslerin tahriciyle ilgili olarak yüksek lisans çalışması yapılmış olmasına rağmen bu çalışma, Hasan Hüsnü Erdem’in hadîsçiliğini incelemekten ziyade hadîslerinkaynaklarının tespiti ve yorumlanmasıylasınırlı kalmıştır. Hasan Hüsnü Erdemwas born in Antalya-Akseki, 1889. He went to primary school in his village, learned lessons from his father Sadık Efendi, went to Konya and İstanbul tostudy. He became civil servant in 1920. He prepared Doctorate thesis called “Ahkam ar-Rada” which got elected as premier by Professors Council and hewasassigned to the Istanbul Madrasahs.He became President of Religious Affairs after retirement of Ömer Nasuhi Bilmen. He lecturedin University of Ankara, Divinity School. He and Kıvamuddin Burslan translated İmam an-Navavi’s Riyaz as-Salihin’sfirst and second volumes into Turkish but he translated third volume alone. His Divine Hadithsbookgot published repeatedlybyPresidency of Religious Affairs, in addition to his other-rather-minor works.Despite hadiths in hisDivene Hadithshad been a thesis subject for a time,this work has been limited to identifacation and interpretation of the sources ofDivine Hadiths.

Kurban ibadeti ve avlanmanın fıkhi yönden önemi, tarihi, sıfatı, şartları, hikmetleri-sırları; yükümlülük-sıhhat şartları, çeşitleri, kesilişi, dağıtılışı ve ilgili fetvalara değinilmiştir. 10.1. Kurban İbadeti 10.1.1. Kurban İbadetinin Anlam ve Önemi 10.1.2. Kurban İbadetinin Tarihi 359 10.1.3. Kurban İbadetinin Sıfatı 361 10.1.4. Kurban İbadetinin Rükün ve Şartlan 361 10.1.5. Kurban İbadetinin Hikmetleri ve Sırları 362 10.1.6. Kurbanın Hükmü ve Kurban Kesme Yükümlülüğü 363 10.1.6.1. Kurban İbadetinin Vücûbunun Şartlan 365 10.1.6.2. Kurban İbadetinin Sıhhatinin Şartlan 366 10.1.7. Kurbanın Kesilişi 172 10.1.8. Kurban Eti, Diğer Parçaları ve Derisi 374 10.1.9. Kurban Çeşitleri 374 10.1.10. Kurban İbadetiyle İlgili Bazı Konular ve Kurul Fetvaları 376 10.2. Av ve Avlanma 377 10.2.1. Silahla Avlanma 379 10.2.2. Avcı Hayvanla Avlanma 380 10.2.3. Av Hayvanı ile İlgili Şartlar 381 Yararlanılan Kaynaklar 1.Baskı

Bu çalışma, Din Eğitimi disiplininin kavramsal ve felsefî arka planına katkı sağlaması amacıyla, Din Eğitimi disiplini açısından `bağlanma` kavrayışını ele almaktadır. Din Eğitiminin anlam alanını oluşturan kavramlardan biri olan `din` kavramının, bağlanma ile ilişkilendirilebilir ve bizzat bir bağlanma hadisesi olarak anlaşılabilir oluşu, Din Eğitiminin de bu minvalde anlaşılmasına olanak sağlamaktadır. Bu anlamda çalışmamızda, Din Eğitiminin bağlanmanın bir imkân ve ifadesi olarak anlaşılabileceği hususu, temel düşünce ve iddiamızı oluşturmaktadır. Bunun için çalışmamızda din, eğitim ve Din Eğitimi kavramları `bağlanma` üzerinden okunmaya çalışılmış, batı ve İslam düşünce geleneğinden farklı disiplinlerden de bulduğumuz `bağlanma` ve `ilişki` gibi anlamlara gelebilecek bazı yorum ve düşüncelere yer verilmiştir. Disiplin açısından bağlanmanın anlamına ve mahiyetine ilişkin sorgulama, bağlanma ile ilişkili kavramları ile bize ufuk açan, İslam düşünce geleneğinde öne çıkan bir isim olan, Gazzâlî üzerinden gerçekleştirilmiştir. Literatür taraması ve veri analiz ile ilerlediğimiz çalışmamızda, Gazzâlî'nin bağlanma ile ilişkili kavramları disiplin açısından okunmaya ve bir anlama biçimine getirilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda, çalışmamızda bağlanma, fıtrî bir ihtiyaç olarak ele alınmanın yanında, insanın, Allah ile, diğer insan ve yaratılmışlar ile aynı anda, karşılıklı bağlanmasını ifade eden bir kavram olarak anlaşılmıştır. Ayrıca Gazzâlî'nin kavramları doğrultusunda, bu kavramın, insanın Allah ile ve aynı zamanda tüm yaratılmışlarla karşılıklı muhabbet-, kurbiyet-, maiyet-, ülfet-, ünsiyet ilişkileri içerisinde olması şeklinde anlaşılabileceğine dair fikir sunmuştur. This study deals with the concept of `engagement` in terms of the discipline of religious education in order to make a contribution the conceptual and philosophical background of the discipline of religious education. The term `religion`, which is one of the concepts that constitute the scope of meaning of Religious Education, can be related to engagement and can be understood as an activity of connection itself, thus provides a possible venue to understand Religious Education in this way. In this sense, the fact that Religious Education can be understood as a possibility and expression of connection constitutes the fundamental idea and claim of our study. For this, we have tried to read the concepts of religion, education and religious education through `engagement`, by also including some comments and thoughts from different disciplines of Western and Islamic traditions that might come to be interpreted as `bonding` and `relation`. The examination of meaning and nature of engagement in terms of the discipline has been carried out through Ghazzali, who stands out in the Islamic thought and opens up our horizon with the terms related to engagement. In our work that we progressed through literature review and data analysis we tried to read the terms related to engagement in Ghazzali from the perspective of the discipline in order to form a proper understanding of them accordingly. In this context, engagement in our work is understood as a need not only to be regarded as a natural necessity, but also as a concept expressing the mutual connection of man with God, with other human beings and creatures. Moreover, in the light of the concepts used by Ghazzali, engagement can be understood in such a way that man can be considered as being in the relationship with Allah and at the same time with all creatures in mutual love (mahabbe), closeness (kurb), accompaniment(mai'yye), familiarity (ulf) and habituation (uns). 134

İlelü'l-hadîs ilmine dair kaleme alınan eserlerin en önemlilerinden biri hiç şüphesiz Müslim'in et-Temyîz'idir. Müslim'in bu eseri yalnızca illetli hadisler hakkında bilgi veren bir eser değildir. Zira müellif eserde aslında illetli hadisler hakkında bilgi vermekten çok hadislerdeki illetlerin nasıl tespit edildiğini açıklamaktadır. Bu durum hem eserin içerisinde müellifin açıklamalarından hem de incelediği az sayıdaki hadisi detaylıca anlatmasından anlaşılmaktadır. et-Temyîz'in daha çok hadis tenkidine karşı eleştiri getirenlere bir cevap ve hadis tenkidini, anlayamayıp öğrenmek isteyenlere anlatmak için yazıldığı anlaşılmaktadır. Müteahhir dönemde dar anlamda kullanılan illet, mütekkadim dönemde daha geniş bir kullanım alanına sahiptir. Münekkitler rivayetlerdeki hata ve yanlışları rivayetleri birbirleriyle karşılaştırarak (muâraza) tespit etmekteydiler. Onlar bu yöntemle hem râvi hem de rivâyet hakkında hükme varmaktaydılar. Müslim de et-Temyîz boyunca bu yöntemi uygulamış ve bunun nasıl yapıldığını rivayetler üzerinden göstermiştir. Onun tenkit ettiği rivayetler hakkındaki yargıları, genellikle erken dönem hadis münekkitleri ile uyum içerisindedir. Bu durum hadis tenkit faaliyetinin muâraza ile gerçekleştiği hususunu desteklemektedir. The al-Tamyîz of Muslim is undoubtedly one of the most important of the works that written about ilalü'l-hadith knowledge. This work of Muslim is not only a work that inform about the ilal of hadiths. Because in fact the author explains how identify of the illa in the hadith rather than inform about the ilal of hadiths in work. This situation appear both from the explains of the author in the work and from the detailed explanation of the few hadiths that he examined. It is understood that written to explain those who want to learn and not understand the hadith critique and al-Tamyîz is mostly an answer to those who bring criticism against the hadith critique. The illa which is used in narrow sense during the late period, has a wider area of use in early period. Critics were identify by comparing with each other (muârada) the errors and mistakes in the narrative. In this way, they were making a decision about both the narrative and the narrator. Also Muslim is used this method throughout al-Tamyîz and showed how it was done by narrations. His judgments about the narrations that he criticized are generally in harmony with critics of early period hadith. This situation supports the fact that the hadith critique activity is actualized by muârada. 145

ÖZETTarih boyunca tüm toplumlarda muhtelif şekillerde karşımıza çıkan şeytantasavvurlarının beşeri, birey hâline getiren irâde bilinci bakımından önemi âşikârdır.Belli bir zaman ve coğrafyanın ürünü olan kültürler muhtelif evren algılarınabağlı olarak bireyselliğe farklı değerler atfetmişlerdir. Tüm çatışmacı karakterinerağmen ve esasında tam da bu yönüyle Tanrı ve insan arasındaki ilişki bakımındanmecâzen “uzlaştırıcı” rol üstlenen şeytan aynı zamanda beşerî mesuliyet ve ahlâkîkötülük bağlamında ayrıştırıcı işlev görmektedir. İslam kültüründe pratikte hâkim olanşeytan algısı da benzer sûrette olup tevhîd ve bireysellik arasındaki armoniye mânikonumdadır. Böylece çalışma kapsamında şeytan kavramı ulûhiyet ve bireysellikarasındaki münâsebet bakımından Kur’ân çerçevesinde irdelenmiştir. Bu kapsamdaTanrı, beşer ve şeytan unsurlarının irâde yönünden ayrıştırılması gerekli görülerek İslamöncesi kültür ve inanışlara dair kaynaklarda konuya ilişkin olarak kaydedilen olgusaltespitlerden sonra Kur’ân çerçevesinde irâdenin özgünlüğü tetkîk edilmiştir. Çalışmada antik mitolojiden günümüze şeytanın teolojisi tevhîd ve bireysellikbakımından irdelendikten sonra mevzû, Kur’ân düşüncesi çerçevesinde din bilimlerinintemel sorunsallarından olan kötülük problemi, ahlâkî özgürlük ve vahiy kavramıbağlamında irdelenmiştir.Antik mitolojinin kozmik ilâh ve şeytanları ile İslam öncesi Arap kültürününilhâm ve vahiy kaynağı cin ve şeytanları Eski ve Yeni Ahit’in şeytan tasavvurlarınakaynaklık etmiştir. Bu kaynaklar siyer ve esbâb-ı nüzul rivâyetleri yoluyla tefsireyansımaları bakımından önem arz etmektedir. Bu nedenle mezkûr rivâyetlerdenkarakteristik örnekler seçilerek Kur’ân düşüncesinin temel kıstası olan tevhîd ilkesinearz edilmiştir.Kur’ân’da insanın kötücül güdü ve tavırlarına ilişkin pek çok bağlamda güçlüvurgularla şeytandan söz edilmesi şeytan inancının temellendirilmesinin ötesinde Araptoplumunda yaygın olan itikâdi ârızaları gidermek ve muhatabı âşinâ olduğu deyimlerletesîr alanına almak gibi maksatlarla ilgilidir. Kur’ân, kendinden evvelki inançsistemlerinin temelini oluşturan kozmik determinizm, materyalist determinizm ve ilkgünah determinizmi şeklinde tabir edebileceğimiz bireysellik algılarının aksine tevhîdekseninde sünnetullah kavramına tekâbül eden sınırlara tâbîiyetini öngördüğü beşeri,her tür kötücül güdü ve güç tarafından araç olarak kullanılmaktan koruyacak bir irâdîözgünlükle mesul kılmıştır.ABSTRACTThroughout history, various forms of demonic imagery have emerged in allsocieties. The importance of these ideas in terms of the voluntary consciousness isobvious.The culturs, which are products of a certain time and place, attributed differentvalues to individuality depending on their universe perceptions. Despite all theconflicting character and in fact exactly with this aspect of it, the devil, who plays amediating role between God and human, at the same time acts as a separator agent inthe context of human responsibility and moral evil. The perception of devil, which isprevalent in Islamic cultur, is not different either. Thus, within the scope of this study,the concept of devil has been researched in terms of the relationship between divinityand individuality. In this context, since it considered necessary to separate the elements“God”, Human” and “Satan” from each other in point of the will, so after the factualdeterminations derived from the sources -related to pre-Islamic culturs and beliefs- so,the distinctness of the will in frame of Quran has been examined. In this thesis, after studying of the satanic theology from ancient mythology today in context of Tawhid(Unity of God) and individuality, the topic has been dealth inframe of Quranic thought in point of the evil problem, moral freedom and the conceptof revelation, which are the fundamental problematics in religious sciences.Cosmic gods and demons of ancient mythology and the genies/demonsconsidered as sources of revelation and inspiration in pre-Islamic Arabic cultures havebeen sources of satanic imagery of Torah and Bible. These sources are very importantbecause they have reflected in Quranic Exegesis through the narrations of propheticbiography(al- Sira al-Nabawiyya) and Asbab al-Nuzul. For this reason, examples fromthe cited narrations have been selected and offered to the principle of Tawhid, which isthe most basic criterion of Quranic thought.In Quran, in many contexts of human malicious instincts has been made mentionof the devil and demons with strong emphasis. This fact is not to base a faith in Satan ordemons, but rather to take away the belief-related defects that are common in Arabsociety and to get his interlocutors to his impact area with familiar expressions to them.Quran has held human responsible for a voluntary distinctness, which will prevent everyabuse of human per each malicious instincts and such as power, while pre-Quranicbelief systems based on the individuality perceptions such as cosmic determinism,materialist determinism and the first sin-determinism. Thus, In Quran has beenpredicted, that human will be subject to limits corresponding to the concept ofSunnatullah in the axis of Tawhid.

ÖZETKUR’ÂN-I KERİM’E GÖRE TEVHİD MÜCADELESİ (HZ. NUH ÖRNEĞİ)Kur’ân’ın temel konusu ve tüm peygamberlerin mesajının özü tevhiddir. Tevhid inancı fıtraten insanda mevcuttur. Ancak zaman zaman bazı arızi durumlar sebebiyle insan tevhidden uzaklaşabilir. Peygamberler böyle zamanlarda kavimlerine uyarıcı olarak gönderilmişlerdir. Onların bu vazifenin ifasında yaşamış oldukları sıkıntılar tevhid mücadelesinin konusudur. Biz de bu bağlamda peygamberlerin kavimleri ile olan mücadelelerini inceleyerek, benzer noktaları ortaya koymaya çalıştık. Bir giriş ve iki ana bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde Kur’ân-ı Kerim’e göre tevhid mücadelesini konu olarak inceledik. Bu çerçevede peygamberlerin tevhide davet yöntemlerine ve tevhid davetinde karşılaştıkları sıkıntılara değindik. İkinci bölümü ise Hz. Nuh’un hayatı ve kavmi ile olan mücadelesine ayırdık. Hz. Nuh’un hayatını ve kavmini araştırdık. Sonuç olarak tevhid mücadelesinin her zaman güncel bir konu olduğunu ve Hz. Nuh’un diğer peygamberler ve iman edenler için örnek olduğunu gördük.ABSTRACTTEWHİD STRUGGLE ACCORDİNG TO QURAN (EXAMPLE OF NOAH)The fundamental theme of the Qur'an and the essence of the message of all the prophets is tawhid. Tawhid faith is present in human beings. However, from time to time, human may be move away from tewhid by some unfortunate circumstances. Prophets were sent as warnings to their people at such times. The difficulties that they are having while doing this job are the subject of tewhid struggle. İn this context, we tried to reveal similar points by reviewing the struggles of the prophets with their tribes. The first part of the study which consists of an introduction and two parts contains the subject of tewhid struggle according to Quran. İn this context, invitation methods of prophets and the difficulties faced when invited studied. The second section discusses the life and struggle with the people of Noah. As aconsequence, tewhid struggle that is always a current topic was studied and it was seen that Noah was found to be a model for other prophets and believers in this thesis.