Search

Classes conducted in the field, thanks to a variety of educational functions, such as demonstrative learning of reality, shaping various skills and attitudes of students, are an opp ortunity for geographic education and showing geography as a useful subject in life. For many geography teachers, conducting fieldwork is a big challenge, mainly organizational. The aim of the research conducted by the authors was: a) learning the opinions of teachers about the difficulties in conducting geographical field classes and b) the legitimacy of their mandatory introduction to the new core curriculum. The article presents the results of a nationwide survey of geography teachers about fieldwork, which, according to the assumptions of the new curriculum, are to constitute an important element of geographic education. Research results indicate that teachers are full of concerns about readiness to conduct such classes, indicating organizational difficulties and deficiencies in methodical preparation. The effect of research is a conclusion about the need and possibilities to supp ort teachers in meeting this new challenge. The existence of the entries themselves in the core curriculum does not guarantee their implementation in the work with students.

Rural areas in the hinterland of large urban centres are subject to strong migration processes. There are various spatial and functional consequences, including new impact zones where the urban and rural come into contact. The study aims to identify cities that have created such zones in the rural areas of the polycentric Metropolitan region of Górnośląsko-Zagłębiowska (GZM). The study is based on both the scale and direction of migration and covers the years 2002-2017. Rural communes bordering larger urban areas are subject to the most substantial migratory pressure. The impact zones of urban areas are diverse and overlap each other while rural areas are influenced in a number of ways. Obszary wiejskie w zapleczu dużych miast podlegają silnym procesom migracyjnym. To powoduje różne konsekwencje przestrzenne i funkcjonalne, w tym tworzenie się nowych stref oddziaływania na styku miast i wsi. Celem pracy jest wskazanie miast, które wytworzyły własne strefy wpływu migracyjnego na obszarach wiejskich w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM). Badanie opiera się na wielkości i kierunkach migracji w latach 2002–2017. Najsilniejszej presji migracyjnej podlegają gminy wiejskie, które graniczą z większymi miastami. W regionie policentrycznym strefy oddziaływania miast są zróżnicowane i nakładają się wzajemnie. Miasta oddziałują na obszary wiejskie w różnych kierunkach.

W opracowaniu zaprezentowano przykłady kilku oryginalnych produktów turystycznych, dostępnych na obszarach wiejskich województwa lubelskiego, które w świetle przeprowadzonych badań empirycznych przyczyniły się do rozwoju funkcji turystycznej w miejscach swojego występowania. Głównym celem artykułu jest określenie, w jaki sposób zostały wykreowane wybrane produkty turystyczne i jaka jest ich rola w rozwoju funkcji turystycznej i w rozwoju lokalnym w ogóle. W artykule wykorzystano metodę analizy przypadków, która dotyczyła czterech produktów zlokalizowanych w czterech gminach województwa lubelskiego. Oceny wpływu wykreowanego produktu turystycznego na rozwój lokalny dokonano na podstawie badań przeprowadzonych metodą sondażu diagnostycznego w formie kwestionariusza ankiety i wywiadu bezpośredniego. Wywiady na temat procesu tworzenia produktu turystycznego i jego efektów przeprowadzono z przedsiębiorcami z branży turystycznej, natomiast kwestionariusze ankiety dotyczące wpływu powstałego produktu turystycznego na rozwój lokalny skierowano do mieszkańców gmin objętych badaniem. Wyniki pokazały, że w każdym z badanych przypadków wykreowanie produktu turystycznego mogło mieć znaczący wpływ na rozwój funkcji turystycznej oraz rozwój gospodarczy obszarów wiejskich, w których te produkty powstały. Zjawiska społeczno-ekonomiczne towarzyszące rozwojowi funkcji turystycznej są pozytywnie postrzegane przez mieszkańców badanych gmin, którzy w rozwoju turystyki upatrują szansę na poprawę warunków ich życia oraz wizerunku ich miejscowości.

The aim of the article is to discuss changes in the spatial development of post-industrial areas in the Tarnowskie Góry Poviat. The study was conducted on the basis of archival maps, analysis of local spatial development plans and aerial photographs. GIS software and tools were used to analyze the obtained materials. The research found that the largest percentage of post-industrial areas are located in the urban communes of the Tarnowskie Góry Poviat (Tarnowskie Góry and Radzionków). These are currently used mainly for tourist purposes attracting new residents and investors. This is an important aspect for achieving the strategic objectives of Śląskie Voivodeship and Tarnowskie Góry Poviat. It is important that urban communes take their use into account in local spatial development plans, as this is not fully reflected in the case of rural communes. A similar situation is found with the remnants of post-industrial activity in the Tarnowskie Góry Poviat where the largest number of such sites has been preserved in urban communes, and thanks to historical maps it was possible to locate them. In the case of rural communes, finding sites of post-industrial activity was much more difficult because most of those described in the literature have been demolished or biotic succession has taken place. Celem artykułu jest omówienie zmian zagospodarowania przestrzennego terenów poprzemysłowych w powiecie tarnogórskim. Badanie zostało przeprowadzone na podstawie arkuszy map archiwalnych, analizy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz zdjęć lotniczych. Do analizy uzyskanych materiałów zastosowano oprogramowanie i narzędzia GIS. Na podstawie wykonanych badań stwierdzono, że największy odsetek terenów poprzemysłowych znajduje się w gminach miejskich powiatu tarnogórskiego (Tarnowskie Góry i Radzionków). Tereny te są obecnie wykorzystywane głównie w celach turystycznych, do przyciągania nowych mieszkańców i inwestorów. Stanowi to ważny aspekt wywiązywania się z założonych celów strategicznych województwa śląskiego i powiatu tarnogórskiego. Istotne jest, że jednostki miejskie uwzględniają wykorzystanie badanych terenów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, co nie ma pełnego odzwierciedlenia w przypadku gmin wiejskich. Podobną sytuację obserwuje się w odniesieniu do występowania pozostałości po działalności poprzemysłowej w powiecie tarnogórskim, gdzie najwięcej takich obiektów zachowało się w gminach miejskich, a dzięki mapom historycznym możliwe było ich zlokalizowanie. W przypadku gmin wiejskich odnalezienie miejsc działalności poprzemysłowej było znacznie utrudnione, gdyż większość opisywanych w literaturze obiektów poddano rozbiórce lub na ich terenie nastąpiła sukcesja biotyczna.

The contemporary development of urban centres is the result of the impact of many factors, which to a greater or lesser extent are determined by the management of local authorities. Among these determinants, culture plays a special role as it com-bines various areas of social life often creating new spaces, changing the current industrial image of Zabrze. When discussing culture as a factor in the development of local government, it should be remembered that today it is an integral part of tourism, especially in relation to the cultural spaces created, for example, in former industrial facilities. It also influences the creation of a new brand image through new economic functions succeeding those of the past. The aim of the article is to identify the cultural function of Zabrze in the unusual underground space of the Guido coal mine. The example of the transformation of an industrial facility and its underground part sheds new light on old unattractive former mining areas and at the same time shows functional succession from industrial to cultural. Współczesny rozwój miast to efekt oddziaływania wielu czynników, które w mniejszym lub większym stopniu wynikają z polityki prowadzonej przez władze samorządowe. Wśród uwarunkowań rozwoju lokalnego szczególną rolę pełni kultura, która poprzez nowo tworzone kompleksy łączy różne obszary życia społecznego. Ośrodki kulturalne tworzą bardzo często nowe przestrzenie, zmieniając dotychczasowy, przemysłowy wizerunek miasta. Mówiąc o kulturze jako czynniku wpływającym na rozwój jednostki samorządu terytorialnego, pamiętać należy, iż współcześnie jest ona integralną częścią turystyki, zwłaszcza w odniesieniu do przestrzeni kultury powstałych np. w dawnych obiektach poprzemysłowych. Wpływa także na tworzenie nowej marki ośrodka, poprzez sukcesję funkcji gospodarczych. Celem artykułu jest identyfikacja funkcji kulturalnej Zabrza, w nietypowej, podziemnej przestrzeni byłej kopalni węgla kamiennego – kopalni „Guido”. Omówiony przykład przekształceń obiektu przemysłowego i jego podziemi rzuca nowe światło na wykorzystanie starych, nieatrakcyjnych terenów pogórniczych i jednocześnie ukazuje sukcesję funkcji z przemysłowej na kulturalną.

The aim of the work is to determine the level of sustainable development of metropolitan cities in Poland within its basic dimensions. Three main dimensions have been considered: social, economic and environmental, and spatial. A taxonomic method was used that allows the territorial units analyzed to be organized in a hierarchical manner. The levels of their development in particular dimensions were determined, taking into account the level of development as well as the structure of the features that describe them while identifying these features allows their distance from the ideal to be determined. The research was carried out across time analyzing four selected years: 2002, 2007, 2015, 2019. The local governments studied may be at different levels of development but may in fact have similar features or vice versa. Each of the cities examined is characterized by a large differentiation of the features describing them and a great similarity in terms of the levels of development achieved. Celem artykułu jest określenie poziomu rozwoju zrównoważonego miast metropolitalnych w Polsce w ramach trzech podstawowych wymiarów tego zjawiska. W analizie uwzględniono wymiar społeczny (w tym instytucjonalny), gospodarczy i środowiskowo-przestrzenny. Zastosowano metodę taksonomiczną, pozwalającą na porządkowanie badanych jednostek terytorialnych w sposób zhierarchizowany. Określono poziomy ich rozwoju w poszczególnych wymiarach z uwzględnieniem struktury cech, które je opisują. Zidentyfikowanie struktury cech pozwala na określenie, w jakiej odległości od idealnej struktury tych cech są badane miasta. Badania przeprowadzono w ujęciu dynamicznym, analizując cztery wybrane okresy czasowe (2002, 2007, 2015 i 2019 r.). Badania pokazały, że każde z badanych miast cechuje duże zróżnicowanie struktury opisujących je cech oraz duże podobieństwo w zakresie osiąganych poziomów rozwoju.

The article presents spatial and demographic changes in the external zone of the Katowice conurbation – on the example of a small town Sławków. In particular spatial changes of the distribution of new single-family houses occurring in the city after 1990 were characterized. Newly built zones of single-family houses development have been defined as areas subject to residential suburbanization processes (within the city’s administrative boundaries, ‘inner’ suburbanisation). Their arrangement is characterized by specific physiognomy and an ‘island’ location in the polycentric urban region. W artykule przedstawiono zmiany przestrzenne i demograficzne w strefie zewnętrznej konurbacji katowickiej na przykładzie małego miasta Sławków. W szczególności zostały scharakteryzowane zmiany zachodzące na terenie miasta po 1990 r. w zakresie indywidualnego budownictwa mieszkaniowego. Nowe strefy zabudowy domów jednorodzinnych zostały zdefiniowane jako obszary podlegające procesom suburbanizacji rezydencjonalnej (w granicach administracyjnych miasta, tzw. suburbanizacja „wewnętrzna”. Ich rozmieszczenie odznacza się specyficzną fizjonomią oraz „wyspową” lokalizacją w policentrycznym regionie miejskim.

This article aims to describe and analyse the process of spatial conflict and social participation in the context of the planned construction of the cross-city route running through Pasieka Island in Opole. By applying the case study method, an attempt was made to find the answers to the following questions: were the so-called good practices postulated by non-governmental organisations applied and what role was played by an urban movement? Autor artykułu postawił sobie za cel opisanie przebiegu konfliktu przestrzennego oraz analizę procesu partycypacji społecznej w kontekście planowanej budowy trasy średnicowej przebiegającej przez wyspę Pasiekę w Opolu. Posługując się metodą studium przypadku podjęto próbę znalezienia odpowiedzi na pytania: czy władze samorządowe zastosowały „dobre praktyki” postulowane przez organizacje pozarządowe oraz jaką rolę odegrał w nich ruch miejski.

Nowa koncepcja badawcza miast urban resilience (prężności miejskiej) pozwala na podstawie analizy trajektorii rozwoju miast określić poziom prężności i wrażli­wości gospodarki miast na zachodzące zakłócenia. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie trajektorii rozwoju małych miast powiatowych województwa wielkopolskiego w ujęciu kon­cepcji urban resilience. Badanie prężności i wrażliwości ośrodków powiatowych w wymiarze ekonomicznym prowadzi się przy wykorzystaniu wartości indeksów dynamiki zmian o stałej podstawie. W analizie uwzględniono zróżnicowaną strukturę gospodarczą miast. Zakres czaso­wy opracowania obejmuje lata 2005–2015. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że ośrodki powiatowe o usługowej i bardziej zdywersyfikowanej strukturze gospodarki charakteryzują się większą odpornością na zakłócenia zewnętrzne i wyższym poziomem prężności w wymiarze ekonomicznym. Miasta o strukturze mieszanej i mniejszej dywersyfikacji gospodarki posia­dają relatywnie bardziej zamkniętą gospodarkę, na którą nie oddziałują w znaczącym stopniu zakłócenia zewnętrzne i wykazują niższy poziom prężności.

The paper aims to characterize the development processes of small towns in the urban agglomeration of Berlin in 1990–2015, i.e. in the period of transformation changes in East Germany. The research has encompassed the urban municipalities with the population below 20 thousands in 1990. The analysis concerned the determinants and courses of development processes of particular towns in view of demographic and spatial aspects. Celem artykułu jest charakterystyka procesów rozwoju małych miast w aglomeracji Berlina w latach 1990–2015, tj. w okresie ćwierćwiecza przeobrażeń trans­formacyjnych w Niemczech Wschodnich. Badaniom poddano gminy miejskie, które u progu przemian w 1990 roku liczyły mniej niż 20 tys. mieszkańców. Przeprowadzone analizy objęły swym zakresem uwarunkowania i kierunki rozwoju poszczególnych miast ze szczególnym uwzględnieniem aspektów rozwoju ludnościowego i przestrzennego.

Changes in spatial and organizational school network in the Poznań agglomeration in recent years resulted primarily from the changing demographic conditions, which are a manifestation of the suburbanization process. As a result of this process in a suburban area rapidly increased the number of pupils in schools, while in the central zone of the agglomeration, this number has decreased markedly. The aim of the article was to present the demographic changes taking place in recent years in the Poznań agglomeration and their impact on the school network. Zmiany przestrzenne i organizacyjne sieci szkolnej w aglomeracji poznańskiej w ostatnich kilkunastu latach wynikały przede wszystkim ze zmieniających się uwarunkowań demograficznych, będących przejawem procesu suburbanizacji. W wyniku tego procesu w strefie podmiejskiej dynamicznie wzrosła liczba uczniów w szkołach, tymczasem w strefie centralnej aglomeracji znacznie zmalała. Celem artykułu była charakterystyka przemian demograficznych zachodzących w ostatnich latach w aglomeracji poznańskiej oraz ich wpływu na kształtowanie sieci szkolnej.

Celem opracowania jest przedstawienie autorskiej propozycji operacyjnej konkretyzacji działań ukierunkowanych na wzmacnianie i tworzenie czynników rozwoju w podejściu zorientowanym terytorialnie. Postępowanie badawcze składa się z trzech etapów. W pierwszym kroku przedstawiono genezę polityki zorientowanej terytorialnie oraz propozycję systematyzacji jej podstaw teoretycznych. W drugim kroku dokonano uporządkowania i charakterystyki czynników rozwoju z uwzględnieniem ich znaczenia w podejściu zorientowanym terytorialnie. Trzeci i zasadniczy krok postępowania zawiera autorskie propozycje operacyjnej konkretyzacji czynników rozwoju w praktyce polityki spójności zorientowanej terytorialnie. Całość analizy podsumowują wnioski uwzględniające wyzwania nowej perspektywy polityki spójności na lata 2021–2027.

Szczegółowym celem artykułu jest podjęcie dyskusji nad wzajemnymi relacjami turystyki i sportu, a w szerszym kontekście zwrócenie uwagi na, być może nadmierne, poszerzanie przedmiotu zainteresowań turystyki jako nauki. W tak wyznaczonym zakresie rozważań autor podejmuje dyskusję nad turystyką jako aktywnością społeczną, a także nad przedmiotem zainteresowań konceptualnych i badawczych. Pytania badawcze stanowiące drogowskaz dociekań intelektualnych sprowadzają się do kwestii, czy turystyka ma obszary wspólne z szeroko rozumianym sportem? Jeśli tak jest to czy aktywność w tych obszarach jest nadal aktywnością turystyczną? Czy też należy wyłączyć tego rodzaju aktywność „sportowo-turystyczną” z dyskursu na temat przedmiotu zainteresowania turystyki jako dyscypliny naukowej ze względu na jej inny niż turystyczny charakter? Literatura przedmiotu wskazuje, iż pewna grupa aktywności człowieka leży na pograniczu poczynań turystycznych i sportowych. Autor stawia tezę, iż pomiędzy tymi dwoma polami aktywności społecznej rozciąga się strefa buforowa w postaci działalności odkrywczej/poznawczej wychodzącej poza turystykę i sport. Aktywność turystyczna i sportowa różnią się między sobą.

Rarely do the ladscape changes stem from the needs, demands or preferences of the local communities. The conceptions of area spacious development are performer by the specialists who, of course, consult the effects of their work with inhabitants, but still ideas are not creative expressions of the direct users in a partictular area.but of the designers. In this work the author would like to present the innovative way of the designing process leading to the innovative changes in the countryside landscape. This aim is executed gradually. First, the notion of innovativess has been explained (in order to subsume the case study in its meaning). Then challenges and problems of rural areas development being the need of innovative changes have been indicated. Next, the initiating factors and the factors qualifying innovative transformations of the countryside landscapehave been indicated because they should be perceived as the base of transformation, and finally, in order to show the effects of innovative transformations of the countryside landscape being the result of facilitating workshops conducted in 2017 in the chosen villages of Krobia borough (Greater Poland Voivodeship), i.e. Pudliszki and Domachowo. Bardzo rzadko zmiany krajobrazu wynikają z potrzeb, wymagań czy preferencji społeczności lokalnych. Często koncepcje zagospodarowania przestrzennego terenu wykonywane są przez specjalistów, którzy oczywiście konsultują efekty swojej pracy z mieszkańcami, ale nadal pomysły są twórczym wyrazem projektantów, a nie bezpośrednich użytkowników danej przestrzeni. W niniejszej pracy autorka pragnie ukazać innowacyjny sposób procesu projektowego prowadzący do nowatorskich zmian w krajobrazie wiejskim. Cel ten jest realizowany etapowo. Najpierw wyjaśniono pojęcie innowacyjności (by w jego rozumieniu ująć studium przypadku), a następnie wskazano wyzwania i problemy rozwoju obszarów wiejskich, które są potrzebą innowacyjnych zmian. Następnie wskazano na czynniki inicjujące i warunkujące innowacyjne przeobrażenia krajobrazu wsi, gdyż w nich należy upatrywać podstaw odmiany, by w końcu ukazać efekty innowacyjnych przeobrażeń krajobrazu wsi, będące skutkiem warsztatów facylitacyjnych przeprowadzonych w 2017 roku w wybranych dwóch wsiach gminy Krobia (województwo wielkopolskie), tj. Pudliszki i Domachowo.

In the first part of the paper, the authors diagnose problems of spatial planning process in Poland being the result of the implementation of effective law. They identify how practice affected by this law generates land use conditions in the rural space. Common situation is that there is apparent lack of integration of planning and strategic documents affecting spatial policies within one territorial unit (commune) and their execution. This deficiency along with inefficient regulations are exploited and in conjunction with other phenomena like increased and uncontrolled development pressure (e.g. by property owners), particularization of prioritization in issuing administrative decisions related to land use, predatory economy of agricultural land, produce unsatisfactory qualities of the built environment. Also, social participation in spatial planning system is often limited and doesn’t meet specific objectives. In the second part, the authors use case studies in order to propose the method applied, as a part of research and related experiment, to the planning process. This study is immersed in particular, practical experience. The method encompasses: scenario-based approach (as part of the P.R.S. method), monitoring and evaluation of spatial policy in communes, introduction of multi-criteria analyses. These mechanisms allow for allowing to identify and understand the conditions and background of activities for spatial policy and aim to improve planning documents. In the summary, the authors construct a list of recommendations regarding programming of rural development planning. They emphasize the need for a stronger integration of spatial regulation on different levels of management of planning process. They postulate to amplify the integration of planning documents even if it means some degree of reorientation of initially stipulated hierarchy. One of key issues is the introduction of constant and continuous monitoring of spatial policy, preceding decision-making. The solution could be seen as a multi-criteria assessment of spatial conditions and directions, development studies should be based on. Public participation is depicted also as integrated and permeate community share in decision-making focused on clearly defined objectives, countering the conflicts arising from particularism of inhabitants. Authors attempt to define their interpretation of holistic approach to planning studies and documents using broad perspective, with recognition of necessity to acknowledge the uniqueness of every area or site, resulting in respecting different characteristics by relevant establishing of different planning objectives. W pierwszej części artykułu autorzy diagnozują problemy procesu planowania przestrzennego w Polsce wynikające z obowiązującego systemu prawnego oraz identyfikują ich efekty w przestrzeni wiejskiej. W drugiej części skupiają się na prezentacji trzech wątków badawczych, stanowiących propozycję aplikacyjnych metod wdrażanych eksperymentalnie do procesu planistycznego, bazując na doświadczeniach praktycznych. W podsumowaniu konstruują listę rekomendacji dotyczących programowania sanacji zagospodarowania obszarów wiejskich.

The obligation to prepare landscape audits registered in the Landscape Act is the result of the implementation of the European Landscape Convention. Limiting the audit to the regional scale (mesoregions) is not conducive to the identification of the local landscape specificity, especially with regard to its cultural, compositional and perceptual aspects. If landscape audits are to be an effective tool for protection of landscape in spatial planning, it is necessary also to conduct them for lower-order units (microregions). Such strategy would be consistent with the scale of local planning and take into account the perspective of a human – the observer. The cultural, compositional and perceptual aspects of landscape greatly affect the sense of belonging to a place and its social acceptance. These elements should constitute the basis for its proper protection and development at the local level, especially in relation to the landscape not considered as “priority”, but to the “ordinary”, “everyday” landscape. The article is an overview of examples of application of landscape architecture methods that take into account the local specificity of space and can be included in local planning. Zapisany w ustawie krajobrazowej obowiązek sporządzania audytów krajobrazowych jest efektem wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Ograniczenie audytu do skali regionalnej (mezoregionów) nie sprzyja identyfikacji lokalnej specyfiki krajobrazu, zwłaszcza w odniesieniu do jego aspektów kulturowych, kompozycyjnych i percepcyjnych. Jeżeli audyt krajobrazowy ma być rzeczywistym narzędziem służącym ochronie krajobrazu w planowaniu przestrzennym, niezbędne jest sporządzanie go również dla jednostek niższego rzędu (mikroregionów), kompatybilnych ze skalą planowania miejscowego, uwzględniając perspektywę człowieka – obserwatora. Aspekty kulturowe, kompozycyjne i percepcyjne w znacznym stopniu decydują o przywiązaniu do miejsca oraz społecznej akceptacji krajobrazu. Powinny one stanowić podstawę prawidłowej jego ochrony i kształtowania na poziomie lokalnym, zwłaszcza w odniesieniu do krajobrazu nie uznawanego za „priorytetowy”, lecz „zwyczajny”, „codzienny”. Artykuł stanowi przegląd przykładów zastosowania metod z zakresu architektury krajobrazu, uwzględniających lokalną specyfikę przestrzeni i wykazujących możliwość jej uwzględnienia w planowaniu miejscowym.

The subject of this paper is space-related and functional aspects of the development of Polish shopping malls. In the first part, the article discusses the stages and level of development of shopping centers in Poland. The second part of the article is devoted to the present-day spatial structure of shopping malls and their distribution first of all in biggest cities of the country. Large-lot objects occupy more like 50% of the city's shopping area. The third part of the paper concentrated on the role of the shopping malls in the contemporary live of Polish cities. Larg format retailing plays a significant economic and social role. By generating thousands of jobs, it swells the city budget, satisfies the ever more refined shopping needs of residents, creates new spaces and forms of spending leisure time. Shopping malls leads also to dysfunctions: spatial and social conflicts. The last part of the paper show the possible directions of the development of shopping malls in Poland. Celem artykułu jest przedstawienie przestrzennych i funkcjonalnych aspektów rozwoju centrów handlowych w Polsce. W pierwszej jego części przedstawiono poziom rozwoju tego segmentu handlu. W kolejnej ukazano rozmieszczenie centrów na terenie kraju, którego główną cechą jest silna koncentracja w największych miastach Polski. Nowoczesny handel detaliczny koncentruje w nich ponad 50% całkowitej powierzchni handlowej. Trzecia część pracy koncentruje się na funkcjach centrów handlowych w życiu współczesnych miast. Nowoczesny handel odgrywa znaczącą rolę gospodarczą i społeczną. Generując tysiące miejsc pracy, zasila dochody budżetu miasta, zaspokaja coraz to bardziej wyszukane potrzeby zakupowe mieszkańców, kreuje nowe przestrzenie i formy spędzania wolnego czasu. Lokalizacja kolejnych centrów handlowych prowadzi też do dysfunkcji ‒ konfliktów przestrzennych i społecznych. W ostatniej części pracy przedstawiono perspektywy rozwoju centrów handlowych w najbliższych latach. Od kilku lat staje się jasne, że proces rozwoju nowoczesnej sieci handlowej nie może być żywiołowy, a interwencyjna rola państwa i samo-rządu powinna dotyczyć również tej sfery gospodarki.

Since the beginning of the socio-economic transformation in Poland we have witnessed a steady reduction of agricultural land. It has taken place mainly as a result of the process of taking out farmland from agricultural production to be used for investment purposes. The dominant direction of this process is to create housing areas. It concerns, to great extent, rural areas which are adjacent to big cities. As a consequence, rural areas located in agglomerations are gradually losing their character both in terms of their economic functions, the structure of residents, and the landscape. This contributes to such phenomena as excessive and irrevocable loss of agricultural land including areas of high quality soils, the development of dispersed housing, the loss of rural landscape as well as problems with establishing accurate surface used for agricultural purposes. The aim of the paper is to identify how agricultural land which remains after completion of the housing construction process within the agglomeration of Poznań is developed. Our investigation concentrated on the geodetic district of Bytkowo located in Rokietnica commune which borders with the city of Poznań from the north west. The analyses were conducted basing on data obtained from Land and Buildings Records of the Poviat Centre of Geodetic and Cartographic Documentation (the real-estate cadastre) in Poznań, Spatial Information System data and information and data collected as a result of direct inventories of the plots. Conducted research revealed that the predominant majority (85%) of agricultural areas which constitute part of built-up housing lots are used mainly as lawns and recreational terrains. Compiled inventory of the plots demonstrated that only on a few of them the farmland was, at least partially, used for vegetable cultivation. This means that in great majority this type of land is used in a way which is incompatible with the cadastral information – where these areas still function as farmland. The research confirmed almost complete disappearance of traditional elements of rural gardens such as orchards, herbal gardens or already mentioned vegetable gardens and, what follows, a loss of indigenous plants especially deciduous, flowering, and productive trees and bushes. These contemporary trends in shaping backyard space located in rural areas experiencing high urbanisation pressure are worrying. The gradual disappearance of tradition and symbolism of rural garden – its plant specificity, composition and function and, as a consequence, its rural landscape identity is evident. Particular worries are related to the lack of awareness of tradition or, even worse, a conscious attempt to break with this rural tradition as it is perceived negatively in the sense that it is identified with backwardness of the countryside. The tendency to copy urban standards is further reinforced by the wide availability of plants especially of foreign origin, building and construction materials as well as lack of time for cultivation practices. Varied and all-year-round supply of fruit, vegetables and herbs and their processed products contributes significantly to the vanishing of time-consuming backyard vegetable gardens and orchards. Artykuł porusza kwestię sposobu zagospodarowania użytków rolnych pozostałych na zabudowanych terenach mieszkaniowych aglomeracji poznańskiej. Poprzez identyfikację zabudowanych działek budowlanych, na których zgodnie z zapisami ewidencji gruntów i budynków, nadal znajdują się fragmenty użytków rolnych oraz inwentaryzację faktycznego sposobu ich użytkowania wykazano, że grunty te w zdecydowanej większości nie są użytkowane rolniczo, a wykorzystywane przede wszystkim jako tzw. tereny zielone, tj. głównie trawniki i tereny rekreacyjne, którym towarzyszą obce gatunkowo nasadzenia. Potwierdzono tym samym powszechnie obserwowany zanik występowania tradycyjnego ogrodu wiejskiego.

In the 1990s, and at the beginning of the 21st century, the farm structure in Wielkopolska Province improved in terms of area. At the same time, however, an increase in land fragmentation was noted. The main reason for the unfavourable trend in land pattern observed within the study area was farmland purchasing. Apart from increasing the farm area, land purchases added irregularity to the land pattern, which became increasingly scattered, as purchased land was often located at a considerable distance from the main farm. The scattering of the land pattern can be reduced through land consolidation. Initiatives of this type are supported by the EU funding instruments. A study of the “historical land consolidation” in Brudzewek village, the first EU-funded project of this kind in Wielkopolska, shows that the undertaking is an example of effective use of EU funds. Post-consolidation activities helped to improve the condition of existing infrastructure (roads, land drainage), and expand it. The process of land consolidation in Brudzewek proved to be difficult to carry out, and affected by a wide array of factors. It showed that the major obstacles in the implementation of similar initiatives were the human factor and the availability of funds. Similarly to other regions of Poland, Wielkopolska requires the launch of large-scale land consolidation projects. Unfortunately, the process entails high costs, and calls for comprehensive solutions for the spatial development of consolidated areas. To be successful, it requires changes to the agricultural policy and its regional diversification. Also needed are an increase in funding from the state and local governments, and rational use of available EU funding opportunities. Without them, the consolidation process is unlikely to take place on a larger scale. W Polsce systematycznej poprawie struktury obszarowej gospodarstw, towarzyszy coraz intensywniejsza fragmentacja gruntów. Skutecznym sposobem ograniczania szachownicy gruntów są scalenia. Tego typu prace były wspierane przez PROW 2007–2013 (Działanie 125. Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa). W artykule dokonano próby oceny wpływu środków unijnych na organizację przestrzenną gruntów we wsi Brudzewek, położonej w gminie Chocz (powiat pleszewski w województwie wielkopolskim). Analizie poddano również proces rozwoju szachownicy gruntów w województwie wielkopolskim.

This paper is aimed to determine the flood risk level based on the land use patterns – in towns located on the Odra river in Poland. The flood risk is determined by the area of particular forms of land use within the floodplain boundary. The assessment was made by linear ordering and grouping of all Odra cities by flood risk level (city ranking). The results obtained show the flood risk level of cities relative to each other. The time range adopted for research allows for a comparative analysis of the examined cities in terms of potential flood losses both statistically and dynamically. Particular attention was paid to the identification of relationships between the level of flood risk and the area of floodplains, and the way of its management expressed by the degree of investment and the location of the city in the course of the river. The research shows that the total magnitude of potential flood losses is primarily determined by the size of the areas at risk of flooding and, to a lesser extent by their management (investment). Only in the case of the first flood zone (direct flood hazard zone), the impact of floodplain management on the level of flood risk was observed. However, there isno correlation between the level of flood risk and the location of the city in the river course. The work also focused on the analysis of flood risk changes in Odra cities relative to each other, including those affected by floods in 1997. W pracy podjęto próbę określenia ryzyka powodziowego w oparciu o sposób zagospodarowania obszarów zalewowych w miastach nadodrzańskich w Polsce. Kryterium oceny ryzyka powodziowego jest powierzchnia zajmowana przez konkretne formy zagospodarowania w granicach terenu zalewowego. Oceny dokonano poprzez uporządkowanie liniowe wszystkich miast nadodrzańskich według poziomu ryzyka powodziowego (ranking miast), a następnie ich pogrupowanie. Otrzymane wyniki odzwierciedlają poziom ryzyka powodziowego miast względem siebie. Praca została sfinansowana ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2011/03/N/HS4/00436.

The aim of the article is to present the spatial differentiation of the results of the lower secondary school exam in the Poznan agglomeration. The article makes reference to the theory of social capital, developed on the basis of the social sciences by J. S. Coleman, recalling the thesis that the process of suburbanisation alters the local community in terms of the characteristics of social capital, is reflected in the spatial differentiation of secondary school examination results. Celem autorki artykułu jest przedstawienie zróżnicowania przestrzennego wyników egzaminu gimnazjalnego w aglomeracji poznańskiej. W artykule odwołano się do teorii kapitału społecznego, rozwijanej na gruncie nauk społecznych przez J.S. Colemana, formułując tezę, że proces suburbanizacji powoduje zmianę społeczności lokalnych pod względem cech kapitału społecznego, co uwidacznia się w przestrzennym zróżnicowaniu wyników egzaminów gimnazjalnych.

In Poland, for several years strong expansion of cities into a rural areas has been observed. The pace and scale of these changes create a lot of spatial conflicts, as well as the cultural landscape of rural areas being irreversible transformations. Currently, most of the decisions relating to the shape and landscape protection is taken within the municipal planning documents. The aim of the study is identification of factors integrating and disintegrating space of single-family residential in the Poznan suburban area. The objective is realized by analyzing the records of local plans and verification of their performance based on the specific case of two housing complexes. W Polsce od kilkunastu lat obserwuje się silną ekspansję miast na tereny wiejskie. Tempo i skala tych zmian powoduje wiele konfliktów przestrzennych, tym samym kulturowy krajobraz obszarów wiejskich ulega nieodwracalnym przekształceniom. Obecnie większość decyzji dotyczących kształtowania i ochrony krajobrazu jest podejmowana w ramach gminnych dokumentów planistycznych. Celem opracowania jest rozpoznanie czynników integrujących i dezintegrujących przestrzeń jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej w strefie podmiejskiej miasta Poznania. Wyznaczony cel był realizowany poprzez analizę zapisów MPZP oraz weryfikację ich wykonania w oparciu o przypadek dwóch konkretnych zespołów mieszkaniowych.

This article presents the conception of embeddedness, which offers a new look at the development of rural areas based on their endogenous resources and the stimulation of their communities. The case in point will be the conditions and resources of the commune of Sieraków, located in the north-western part of Wielkopolska voivodeship in Poland, that contribute to its local development. Ways will be presented of reinforcing embeddedness, so as to help the commune keep as much as possible of the value added produced by the activity (agricultural and non-agricultural) of its residents, assisted by an efficient use of endogenous resources and geared to its further development. W artykule przedstawiono koncepcję zakorzenienia, która jest nowym spojrzeniem na możliwość rozwoju lokalnego obszarów wiejskich w oparciu o występujące tam zasoby endogenne oraz mechanizm stymulowania społeczności. W tym kontekście pokazane zostały warunki i zasoby gminy miejsko-wiejskiej Sieraków położonej w północno-zachodniej części województwa wielkopolskiego, które przyczyniają się do jej rozwoju lokalnego. Sieraków w oparciu o zasoby przyrodnicze jest gminą wypoczynkową, stanowiąc turystyczne zaplecze Poznania. Przystosowanie walorów do użytkowania turystycznego wymaga podjęcia odpowiednich zorganizowanych działań, które z jednej strony powinny ułatwiać i uatrakcyjniać ich zwiedzanie, drugiej – zabezpieczać przed niszczeniem przez turystów obszarów cennych przyrodniczo. Gmina Sieraków jest przypadkiem dobrze ilustrującym praktyczne zasady zakorzenienia opartego na kompleksowej usłudze turystycznej.

Celem artykułu jest ocena wpływu wiedzy oraz doświadczenia związanego z tematyką planowania przestrzennego mieszkańców gminy wiejskiej Kotlin położonej w województwie wielkopolskim na postrzeganie jej stanu zagospodarowania. Na podstawie badań ankietowych określono znajomość opracowań planistycznych wśród mieszkańców, odczuwanie przez nich przestrzeni oraz stan ich zadowolenia z prowadzonej w gminie polityki przestrzennej. This article is about the spatial development of Kotlin community in the minds of its inhabitants. The main goal is an evaluation of the impact of the knowledge and experience of the local community on the perception of spatial planning its development status. In this study, using a survey and chi-square test to research knowledge of planning studies among residents, feeling their space, their satisfaction with the state of spatial policy in Kotlin community and the impact of society on the development.

W latach 1989–2015 niemal rokrocznie wzrastała liczba nowych miast w Polsce. W zdecydowanej większości nowe miasta były jednocześnie miastami restytuowanymi. W tym kontekście celem rozdziału była analiza uwarunkowań społeczno-ekonomicznych nowopowstałych miast, także w odniesieniu do możliwości ich rozwoju w najbliższej przyszłości. Z uwagi na wielkość zbioru miast restytuowanych, szczegółowej analizie poddano 14 wybranych ośrodków, które reprezentują ich różne typy genetyczne i lokalizacyjne, a swój status odzyskały w latach 2009–2014. Badania oparte były na metodzie ankietowej, a skierowane były do władz miast. Analiza badanych miast miała charakter czteroetapowy. W fazie pierwszej dokonano ogólnego zarysu badanych miast, uwzględniającego ich lokalizację, genotyp historyczny, wielkość, stopień postrzeganej miejskości czy stopień zadowolenia z życia wśród mieszkańców. W fazie drugiej skoncentrowano się na prezentacji pozytywnych i negatywnych cech analizowanych miast. W fazie trzeciej omówiono natomiast kwestię roli jaką miało przywrócenie praw miejskich dla mieszkańców. Ostatni, czwarty etap poświęcono zagadnieniu przyszłego rozwoju miasta w opinii jego mieszkańców. W konkluzji Autorka stwierdza, że rozwój nowych miast jest ściśle powiązany z ich rolą w lokalnych i regionalnych systemach osadniczych. Relacja ta ukierunkowana jest jednak przede wszystkim na rolę otoczenia względem miast (ośrodki do 5 tys. mieszkańców), niż na zależność odwrotną. Wyjątek stanowią te miejscowości, w których istotne znaczenie mają funkcje wyspecjalizowane, szczególnie przemysłowe. Jak dowodzi Autorka mogą one także pobudzać funkcje usługowe zarówno te o charakterze egzo-, jak i endogenicznym. Ważnym efektem badań jest także stwierdzenie, że – poza nielicznymi wyjątkami – rola walorów przyrodniczych, rekreacyjnych, kulturalnych i historycznych jest w rozwoju lokalnym wyraźnie ograniczona. Between 1989 and 2015 the number of towns in Poland increases almost annually, of which the great majority are restituted towns. In light of the above, the aim of this chapter is to analyze restituted towns in the context of their socio-economic conditions for future development. 14 towns restituted between 2009 and 2014 have been scrutinized using a questionnaire survey addressed to local authorities. The research consisted of four phases. In the first phase, I have conducted a general outline of the studied towns, taking into account their location, historical genotype, size, level of perceived urbanity and the degree of life satisfaction amongst the residents. In the second phase, I have described both positive and negative characteristics of the restituted towns. The third phase dealt with crystallizing the meaning of restituted towns for the residents living in their vicinity. Lastly, in the fourth phase, I have compiled opinions about the future of the studied towns. In conclusion, the development of small towns is starkly connected to their role within their respective local and regional settlement systems. In regard to restituted towns up to 5,000 inhabitants their impact on the socio-economic relationships at the local scale is limited. Their importance increases if there is a well-developed economic base and some form of industry; this also stimulates the development of other relationships, e.g. within services and commerce. The rank of a settlement is also determined by the existence of institutions of supra-local importance. Much less important for the creation of socio-economic relationships are natural, recreational, cultural and historical values. The Geographical Association in Gothenburg (est. 1908) / Geografiska Föreningen i Göteborg (etab. 1908) Tomasz Spórna

Celem artykułu jest określenie znajomości idei grup producentów rolnych w Polsce wśród uczniów szkół rolniczych. Pomimo szeregu inicjatyw podejmowanych na rzecz rozwoju grup producenckich, o charakterze promocyjnym czy edukacyjnym, integracja wśród polskich rolników nie jest popularna. Zwrócono uwagę, że tendencja do częstszego integrowania się rolników młodszych i lepiej wykształconych sugeruje, aby zainteresować się systemem kształcenia rolniczego. Stosunkowo dobrze rozbudowana sieć szkół rolniczych stanowi potencjał do upowszechniania idei grup producenckich, jednak w toku badania nie wykazano jednoznacznej zależności pomiędzy działalnością szkół a powstawaniem grup producenckich. Pomimo możliwości realizowania przez szkoły rolnicze modułu edukacyjnego dotyczącego funkcjonowania grup producenckich, znajomość idei wśród uczniów jest słaba. The aim of this paper is identify the knowledge of the idea of agricultural producer groups among students of agricultural schools. Despite the large number of initiatives to support the development of producer groups, for both of a promotional or educational nature, integration among Polish farmers still is not popular. It was pointed out that the trend to increased integration of farmers younger and better educated, suggests that greater attention should be paid on the system of agricultural education. Relatively well-developed network of agricultural schools is the potential to promote the idea of producer groups. However, the study did not show direct correlation between the occurrence of the agricultural schools and the formation of producer groups. Despite the possibility of implementing by agricultural school educational module on the functioning of producer groups, knowledge of ideas among students is poor.

Oddajemy do rąk Czytelnika kolejny tom z serii „Podstawowe idee i koncepcje w geografii” pt. Dorobek polskiej geografii po konferencji w Rydzynie. Ocena krytyczna. [...] Właśnie minęło 30 lat od przełomowej dla polskiej geografii konferencji w Rydzynie (1983 r.). Miała ona duże znaczenie dla przemian teorii i praktyki geografii. W Rydzynie zwrócono uwagę na odmienne od dotychczasowych możliwości interpretacyjne rzeczywistości badawczej geografii rozwijane zwłaszcza w krajach anglosaskich. W kontekście tym przedstawiono nowe pola badawcze naszej dyscypliny zwłaszcza nieistniejącą wcześniej geografię społeczną jej podejścia radykalne i behawioralne oraz zaprezentowano perspektywę humanistyczną w badaniach geograficznych. Mimo trudności instytucjonalnych w przebijaniu się efektów tej innowacyjnej konferencji do teorii i empirii polskiej geografii, czas pokazał, że jej dorobek nie został zaprzepaszczony. Niniejszy tom składa się z 13 prac, w których autorzy podjęli teoretyczną refleksję nad rolą konferencji w Rydzynie dla polskiej geografii oraz krytyczny namysł nad dorobkiem geografii po konferencji.

Oddajemy do rąk Czytelnika kolejny tom z serii „Podstawowe idee i koncepcje w geografii” pt. Dorobek polskiej geografii po konferencji w Rydzynie. Ocena krytyczna. [...] Właśnie minęło 30 lat od przełomowej dla polskiej geografii konferencji w Rydzynie (1983 r.). Miała ona duże znaczenie dla przemian teorii i praktyki geografii. W Rydzynie zwrócono uwagę na odmienne od dotychczasowych możliwości interpretacyjne rzeczywistości badawczej geografii rozwijane zwłaszcza w krajach anglosaskich. W kontekście tym przedstawiono nowe pola badawcze naszej dyscypliny zwłaszcza nieistniejącą wcześniej geografię społeczną jej podejścia radykalne i behawioralne oraz zaprezentowano perspektywę humanistyczną w badaniach geograficznych. Mimo trudności instytucjonalnych w przebijaniu się efektów tej innowacyjnej konferencji do teorii i empirii polskiej geografii, czas pokazał, że jej dorobek nie został zaprzepaszczony. Niniejszy tom składa się z 13 prac, w których autorzy podjęli teoretyczną refleksję nad rolą konferencji w Rydzynie dla polskiej geografii oraz krytyczny namysł nad dorobkiem geografii po konferencji.

Celem opracowania jest waloryzacja publicznej przestrzeni miejskiej nowego miasta Gościno. Badanie percepcji przestrzeni Gościna przeprowadzono w odniesieniu do pięciu podstawowych kategorii ładu przestrzennego: 1) ładu urbanistyczno-architektonicznego, którego najistotniejszą cechą jest zwartość kompozycji przestrzennej, 2) ładu funkcjonalnego związanego z wygodą życia, 3) ładu estetycznego określającego urodę miejsca i przestrzeni, 4) ładu społecznego odnoszącego się do jednostkowej i zbiorowej identyfikacji z miejscem i przestrzenią oraz 5) ładu ekologicznego związanego z wartością środowiska naturalnego (Wódz 1991; Bartoszek, Gruszczyński, Szczepański 1997). W opracowaniu posłużono się metodą dyferencjału semantycznego (Osgood, Suci, Tannenbaum 1957; Burgess 1978; Mayntz, Holm, Hubner 1985) i wykorzystano wyniki badań ankietowych, które przeprowadzono w czerwcu 2011 r. wśród mieszkańców miasta. Wskazano również najważniejsze, zdaniem mieszkańców, pozytywne i negatywne elementy przestrzeni miasta. This paper examines the perception of the public space of Gościno, a newly chartered town in north - western Poland. An overall assessment of its space was carried out in five categories of spatial order: 1. Urban - design and architectural; 2. Functional; 3. Aesthetic; 4. Social, and 5. E cological. The method employed was that of the semantic differential. Use was made of the results of a survey study conducted in June 2011 among the town' s inhabitants

Jednym z najdynamiczniej rozwijających się formatów handlu są współcześnie sklepy dyskontowe, wykorzystujące w procesie zdobywania rynku strategię niskich cen. Na skutek szybkiego rozwoju o charakterze organicznym oraz fuzji i przejęć na obecnym etapie rozwoju rynku mamy do czynienia z istnieniem kilku sieci sklepów dyskontowych o zasięgu ogólnokrajowym. Placówki te rozmieszczone są w wielu miastach Polski, jednak dosyć nierównomiernie. Wychodząc od analizy wielkości i zasięgu przestrzennego sieci sklepów dyskontowych w Polsce, autor podejmuje się analizy rozwoju tego sektora usług w małych miastach poprzez ukazanie dynamiki tego zjawiska, wskazania czynników lokalizacji oraz porównania pod względem położenia i struktury społeczno-gospodarczej małych miast ze sklepami dyskontowymi i tych bez dyskontów. One of the most dynamic retail branches today is that of discount stores, which have been increasing their market share through a strategy of offering low prices. As the result of a number of mergers, takeovers, and rapid organic growth, several major discount chains have developed nationwide sales ne tworks in Poland. They all have stores in many Polish cities, although the distribution of them is somewhat uneven. In this paper, the author attempts to analyze the growth patterns in this sector in small cities in Poland. Using an analysis of the size an d distribution of discount store chains in Poland as a starting point, the author examines the dynamics of this phenomenon, indicates the geographical factors affecting it, and compares small cities with and without discount stores in terms of their locati on and socioeconomic structure.

Współcześnie podróżowanie jest zjawiskiem masowym. W czasie wielu podróży dochodzi do kontaktów międzykulturowych, często z kulturami bardzo odległymi od siebie. Pojawiają się pytania: czy współczesny wędrowiec oczekuje kontaktów międzykulturowych w podróży?, jak wyobraża sobie takie spotkania? Te z pozoru proste pytania prowadzą do zastanowienia się nad intencjonalnością i złożonością kontaktów międzykulturowych, co jest zasadniczym celem opracowania. W artykule zwraca się uwagę na role społeczne, jakie towarzyszą współczesnemu podróżnikowi oraz teoretyczne scenariusze kontaktu interkulturowego analizujące jego symetryczną i asymetryczną postać.

Celem opracowania jest ukazanie znaczenia nowo utworzonych małych miast w procesie urbanizacji Polski i poszczególnych jej województw. W rozdziale przedstawiono rozkład przestrzenny nowych miast i ich typ historyczno-genetyczny. Poziom urbanizacji mierzony jest za pomocą trzech mierników: (a) liczbą miast, (b) odsetkiem ludności miejskiej, (c) gęstością sieci miast, rozpatrywanych głównie w układzie regionalnym. Uzupełnieniem opracowania są wstępne wyniki badań ankietowych przeprowadzone w pięciu nowych miastach: Bobowej, Brzostku, Krynkach, Michałowie i Szczucinie (powstały w 2009 r.). Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

The article seeks to identify processes occurring on the market of building-free land in the Poznań Region. A detailed analysis is made of both, the volume of land turnover, i.e. the number of transactions concluded and the land area sold, and its value. Also studied is the structure of the turnover by function assigned to the given plot of land in local development plans. Special attention is paid to the spatial distribution of prices of unbuilt residential land. The study embraces 17 communes of Poznań poviat. The data that provided the basis for the analysis are primary and cover the years 2008–2009.

In the context of territorial governance, a metropolis is not a single city within its administrative boundaries but a wider functional area comprising several municipal units. All attempts to create formalized institutions for such areas lead to the problem of establishing political and organizational relations between the metropolitan and the regional authorities. Achieving a balance of power between them is not an easy task and is sometimes even more difficult due to the political and partisan rivalry between the opposing sides. In this paper experiences of West European countries are presented and confronted with the recent discussion about statutory metropolitan areas in Poland. Four types of relations between the metropolitan and the regional level are distinguished: patronage, insignificant, conflict-provoking, and internalized. The essential conclusion of the paper is that strengthening the regional and metropolitan governments at the same time inevitably leads to institutional and political conflicts. This is especially true when both the regional and metropolitan authorities feel that their position is not fixed and grounded within the administrative system of the state. The latest draft of the so-called Metropolitan Act in Poland is most likely to lead to the conflict-provoking model of political relations between the metropolitan and regional governments. Introducing a strong metropolitan level of territorial governance seems to be very controversial because it breaks the current status quo. However, another scenario – an institutional void between the local and the regional government – is much worse for the development of Poland’s largest metropolitan areas.