Helsingin yliopisto, humanistinen tiedekunta, nykykielten laitos, Helsingfors universitet, humanistiska fakulteten, institutionen för moderna språk, University of Helsinki, Faculty of Arts, Department of Modern Languages, Filologia italiana, Imperato, Ciro, Helsingin yliopisto, humanistinen tiedekunta, nykykielten laitos, Helsingfors universitet, humanistiska fakulteten, institutionen för moderna språk, University of Helsinki, Faculty of Arts, Department of Modern Languages, Filologia italiana, and Imperato, Ciro
Analisi contrastiva delle modalità di traduzione in finnico dei Tempi verbali e delle perifrasi aspettuali dell italiano (Italian Philology) The topic of this research is a contrastive study of tenses and aspect in Italian and in Finnish. The study aims to develop a research method for analyzing translations and comparable texts (non-translation) written in a target language. Thus, the analysis is based on empirical data consisting of translations of novels from Italian to Finnish and vice versa. In addition to this, for the section devoted to solutions adopted in Finnish for translating the Italian tenses Perfetto Semplice and Perfetto Composto, 39 Finnish native speakers were asked to answer questions concerning the choice of Perfekti and Imperfekti in Finnish. The responses given by the Finnish informants were compared to the choices made by translators in the target language, and in this way it was possible both to benefit from the motivation provided by native speakers to explain the selection of a tense (Imperfekti/Perfekti) in a specific context compared with the Italian formal equivalents (Perfetto Composto/Perfetto Semplice), and to define the specific features of the Finnish verb tenses. The research aims to develop a qualitative method for the analysis of formal equivalents and translational changes ( shifts ). Although, as the choice of Italian and Finnish progressive forms is optional and related to speaker preferences, besides the qualitative analysis, I also considered it necessary to operate a quantitative one in order to find out whether the two items share the same degree of correspondence in frequency of use. In this study I explain translation choices in light of cognitive grammar, suggesting that particular translation relationships derive from so-called construal operations. I use the concepts of cognitive linguistics not only to analyze the convergences and divergences of the two aspectual systems, but also to redefine some general procedures, Analisi contrastiva delle modalità di traduzione in finnico dei Tempi verbali e delle perifrasi aspettuali dell italiano (italialainen filologia) Vertailevassa väitöskirjatutkimuksessani tarkastelen verbien aikamuotoja ja aspekteja italiassa ja suomessa sekä pyrin kehittämään tutkimusmenetelmän, jolla lähde- ja kohdekielen tekstejä voidaan analysoida. Tutkimusaineistoni muodostuu italiakielisten romaanien suomennoksista ja suomenkielisten romaanien italiannoksista. Tämän lisäksi tutkimukseni Perfetto Semplice- ja Perfetto Composto -aikamuotoja käsittelevässä osiossa pyysin 39 suomen kielen syntyperäistä puhujaa vastaamaan kyselyyn, joka koski Perfektin sekä Imperfektin valintaa. Vertailin kyselyyn osallistuneiden antamia perusteluja suomennoksissa käytettyihin ratkaisuihin. Tällä tavoin oli mahdollista sekä hyödyntää natiivien tarjoamia perusteluja aikamuodon (Imperfekti/Perfekti) valinnassa tietyissä konteksteissa verrattuna italian kielen muodollisiin vastineisiin (Perfetto Semplice/Perfetto Composto) että selvittää suomen kielen aikamuodoille ominaisia piirteitä. Tutkimuksessani pyrin kehittelemään kvalitatiivista menetelmää muodollisten vastineiden sekä käännösmuutosten tarkastelemiseksi. Koska sekä italiassa että suomessa progressiivisten muotojen valinta on puhujasidonnainen, olen nähnyt tarpeelliseksi toteuttaa kvalitatiivisen analyysin lisäksi myös kvantitatiivisen tarkastelun selvittääkseni, käytetäänkö kyseisiä muotoja kummassakin kielessä samassa määrin. Pyrin tarkastelemaan kääntäjien valintoja kognitiivisen kieliopin valossa ja osoitan, että tietyt käännösratkaisut johtuvat tietyistä konstruktioista. Hyödynnän kognitiivisen kieliopin käsitteitä sekä italian ja suomen tempusjärjestelmän samanlaisuuksien ja eroavaisuuksien tarkastelussa että käännösteorian yleisilmiöiden määrittelyssä. Tutkimusaineiston tarkastelussa on hyödynnetty paljolti Pier Marcon Bertinetton kehittelemää teoreettista kehystä. Tämän lähestymistavan mukaan aspekti -käsite (morfologine