Search

Ponencia aceptada y defendida en la XIII Jornadas Hispano-Lusas de Gestión Científica celebradas en Lugo en febrero de 2003. [ES] Los grandes cambios producidos en el entorno empresarial y, en especial, el fenómeno de la globalización, han provocado que desde las distintas administraciones públicas se propongan políticas industriales para la mejora de la competitividad de las pequeñas y medianas empresas. La constitución de Clusters Institucionales es una medida que ha contado con muy buena acogida. En el trabajo tratamos de analizar la labor desarrollada por los clusters para mejorar la competitividad de sus socios. Para ello, primeramente planteamos el marco teórico de desarrollo de los clusters. Posteriormente, estudiamos los once clusters existentes en la Comunidad Autónoma del País Vasco y su contribución a las empresas. [EN] The great changes that have taken place in the enterprise environment and, specially, the globalisation phenomenon, have made Public Administration to propose industrial politics for the improvement of small and medium firms’ competitive. The constitution of Institutional Clusters is a measure that has been very good received. In this paper, we try to analyse the tasks developed by the clusters to improve their partners’ competitive. Therefore, in first place we present the theoretic setting of the clusters development. Secondly, we study the twelve clusters that there are in the Autonomy Community of the Basque Country, as well as its contributions to the enterprises.

Gradu Amaierako Lan honen bitartez kirol markek erabiltzen dituzten komunikazio bide berriak aztertu nahi dira. Bereziki, sare sozialak sortu zirenetik markek haien komunikazio estrategietan emandako edo etorkizunean eman beharreko aldaketak. Horretarako, bi kirol marka aukeratu dira, NIKE eta ADIDAS, eta aldi berean, marka horiekin kontratuak dituzten bi futbolari, Leo Messi eta Cristiano Ronaldo. Horrela, bi hauen sare sozialetan kirol marka horiei buruz dauden publikazioak aztertu dira, eta honek izan ditzakeen ondorioak.

RESUMEN. Este Trabajo de Fin de Grado analiza el fútbol como sector económico en general, y el lugar que ocupa el fútbol femenino en él, dado que a pesar de estar en las etapas iniciales de su desarrollo, existe una oportunidad de negocio, con potencial para convertirse en una actividad rentable. Se describe la situación actual de ambos a nivel nacional e internacional, prestando especial atención a las características principales de la liga femenina española de Primera División y las condiciones laborales de sus jugadoras. Teniendo en cuenta el punto de inflexión en el que se encuentra el fútbol femenino en España, y la importancia que tiene para la sociedad tener referentes femeninos que ayuden al cambio social hacia la igualdad de género, se manifiesta el especial interés (económico y social) que tiene desarrollar la vertiente económica del fútbol femenino. Para ello, se presentan una serie de propuestas que contribuya a lograr dicha finalidad en el corto-medio plazo, y abra nuevas vías de investigación de este mercado y este deporte, ignorado hasta ahora. Palabras clave: fútbol femenino, coste de oportunidad, actividad emergente, género, propuestas. Idioma: Castellano

Euskera: Gradu Amaierako Lan honetan Proyecto Ondarroa enpresaren kasu azterketa azaltzen da. Proyecto Ondarroa 2008an Ondarroako portuko hainbat armadorek sortu zuten arrain banaketan aritzen den banaketa enpresa da, lehen salmentan erosle, zuzenean itsasontzietatik erosten ditu izakinak gero banakuntzan aritzeko balioa erantsi ondoren. Analisi estrategikoa egin da, gero enpresaren epe luzeko biziraupenaren estrategiak garatzeko. Horrela, ikusiko dugu 2008an arrantza krisi eta ekonomia krisiari Ondarroako portuko hainbat enpresariek erantzun zioten. Ordutik hona portuko egoera eta arrantzaleen egoera aldatu egin da, zirkunstantzia hauetan bizirautea geroz eta zailagoa bihurtuz. Castellano: En este Trabajo de Fin de Grado se expone el caso de la empresa Proyecto Ondarroa. Proyecto Ondarroa fue creada en 2008 por algunos armadores del puerto de Ondarroa con el fin de distribuir pescado, siendo comprador en la primera venta, compra directamente las existencias desde el barco para luego distribuirlas después de aportarles valor añadido. Se ha realizado un análisis estratégico para luego poder desarrollar estrategias para la supervivencia a largo plazo. Así, podremos ver cómo reaccionaron en 2008 algunos de dichos armadores del puerto de Ondarroa a la crisis tanto económica como la crisis en la pesca. Desde entonces la situación en el puerto y la de los pescadores ha cambiado, haciendo más difícil la supervivencia en estas circunstancias.

[ES]En este Trabajo de Fin de Grado se trata el tema de la internacionalización en el sector vitivinícola, expresando brevemente la importancia del sector agroalimentario, del cual es parte el área analizada. Será analizado mediante casos prácticos, se estudiarán dos de las bodegas más importantes de España, establecidas en dos comunidades autónomas que son productoras y distribuidoras de vino históricamente; Bodegas Eguren-Ugarte, afincada en el País Vasco y una de las marcas más conocidas a nivel nacional; Bodegas Torres, afincada en la Cataluña y una de las marcas más conocidas tanto a nivel nacional como mundial. Mediante la realización de entrevistas a responsables de comercio exterior busco por una parte afianzar mis aptitudes en cuanto a la relación con grandes empresarios, intentando conocer mejor como trabajan e intentando mejorar el cara a cara con personas influyentes. Por otro lado, pretendo identificar las características diferenciales del proceso de internacionalización del sector vitivinícola, para conocer mejor el sector y la manera en la que las empresas bodegueras realizan su expansión internacional. En tercer lugar, y debido a que el sector vitivinícola crece y se moderniza a grandes velocidades, conocer las nuevas vías de comercialización de producto. Por último, y en menor grado, debido a la falta de información, trato de valorarla participación de los entes públicos (estatales, autonómicos o europeos) dentro del proceso de internacionalización y si esta participación es influyente. [EN]In this work it has been analysed the theme of the internalization on the viniculture sector, by briefly expressing the importance of the agriculture area, from which is part the studied area. This will be analysed by case studies, I will analyse two of the most important wineries in Spain, by making interviews to the people in charge of the external trade; Bodegas Torres (located in Cataluña) and Bodegas Eguren-Ugarte (located in the Basque Country). These two wineries are established in two different autonomous regions that are historically wine producers and distributors. With this interviews I´m trying to; strengthen my aptitudes related to the relations with influential people and big businessmen, trying to know better how they work and also trying to improve the face-to-face contact with this kind of people. On the other hand, I look to identify the differential characteristics of the process of internalization of the viniculture sector, in order to be better aware of the sector and the way in which the winery companies make their international expansion. Thirdly, and due to the fact that the viniculture sector is quickly growing and modernizing, knowing the new ways of commercializing the product. Finally, and in a minor grade, because of the scarcity of information, I search for the participation of the public entity (state, autonomic, European) inside the progress of internalization and if this participation is important for this process. [EU]Lan honetan ardoaren sektorearen nazioartekotzearen gaia lantzen da, elikagaien sektoreari buruzko analisi txiki bat eginez ere. Analisi hau kasu praktikoen bidez egingo dut, Espainiako bi bodega garrantzitsuenetako nazioartekotze arduradunei elkarrizketa zuzenak egiten. Aukeratutako enpresak Eguren-Ugarte eta Torres dira; lehenengoa Euskal Herrian duelako sedea eta nazio mailan ardo marka ezagunen artean aurkitzen delako, eta bigarrena, Katalunian sedea duena eta nazio zein nazioarte mailan marka ezagunen artean aurkitzen delako. Elkarrizketa hauekin helburu desberdinak lortu nahi ditut: alde batetik, pertsona garrantzitsuei eta enpresaburu famatuekin erlazioa hobetzea, hauen aurrean nire ziurtasuna hobetzeko; beste alde batetik, ardoen sektorearen nazioartera hedatze prozesuaren ezaugarriak ezagutzea eta baita sektorearenak ere; bestalde, sektorearen dinamismoa oso altua denez eta gaur egun berritze prozesu izugarria jasaten duenez, produktua merkaturatzeko era berriak ezagutzea; eta bukatzeko, eta garrantzi gutxiagoko helburu bezala hartuz, informazio falta dela eta, ardoen sektorearen nazioarteko hedatzean entitate publikoek duten esku-hartzea ezagutu nahi izan dut, eta baita esku-hartze hau sektorearentzat garrantzitsua den edo ez jakitea.

Este Trabajo de Fin de Grado se centra en el análisis de las principales estrategias de internacionalización de las dos cadenas hoteleras de mayor relevancia a nivel nacional: Meliá Hotels International y NH Hotel Group. Tras comenzar con un pequeño marco conceptual basado en la revisión bibliográfica de autores expertos en dirección estratégica e internacionalización, se ha procedido a realizar una investigación cualitativa: En primer lugar se describe el desarrollo de ambas compañías en el ámbito internacional hasta llegar a la actualidad, para proseguir con el análisis de sus actuales estrategias de internacionalización y formas de crecimiento. Por último se evalúan los resultados obtenidos y se dan a conocer sus futuras líneas de actuación a nivel internacional

Euskal makina erreminta enpresen nazioartekotze estrategien azterketa da ikergai nagusia, arloaren alderdi orokorrak eta etorkizunerako aurreikuspenak gauzatzen badira ere. Globalizazio eta mundu interkonektatu honetan enpresa hazteko irtenbide desberdinak aztertu dira, merkatuaren eskakizunetara egokituz. Kasu praktiko gisa hazkunde eredutzat nazioartekotzearen aldeko apustua egin duen DanobatGroup enpresa talde kooperatiboa ikertu da. Enpresa eredugarria da garai zail hauetan, egindako lanaren erakusgarri eta atzerrirako urrats sendoekin, pertsonen trebetasunari eta konpromisoei esker, erronkak gainditu dituelako. Ikerketa burututa, sektorearen barne eskaria urria denez, Euskal enpresek nazioartekotu beharra dutela ikusi da. Este trabajo se centra en el análisis de las estrategias de internacionalización de las empresas de máquina herramienta en el País Vasco, junto con una situación general del sector y sus previsiones de futuro. Como caso práctico, se ha analizado la metodología que el grupo cooperativo DanobatGroup ha implementado para su crecimiento en el extranjero. Como consecuencia del proyecto, mientras esperan que se afiance la demanda interna, las empresas vascas no tienen más remedio que seguir buscando nuevos mercados en el exterior para mantener sus cifras de facturación. The principal subject of investigation is the strategy of internationalization of Basque Machine Tool companies, besides, a general analysis of the sector and a forecast of the sectors future. Based on a case methodology, the main goal is to look into DanobatGroups strategy, that is, the analysis of different alternatives they have chosen to overcome globalization and technological improvements. The results of this project is that the Basque companies need to search for international markets in order to survive.

Gradu Amaierako lan honetan Euskal Herrian dauden kooperatiben egitura orokorra azalduko da, Batz enpresaren kasuan zentratuz. Lanaren egituraketak “goitik beheranzko” ibilbidea jarraitu du, hau da, irakurlea testuinguruan sartzeko asmoarekin, lehenengo eta behin Kooperatiba zer den azaltzen da, ondoren Euskal Kooperatiben analisi orokorra egiten da eta azkenik Batz enpresaren kasua aztertzen da sakonki. Lan hau lau ataletan eta hainbat azpiataletan banatuta dago: Lehenengo atala Kooperatiben kontzeptu orokorrei dagokio, bigarren atalean Batz-en bilakaera aztertzen da, hirugarrenean, enpresak gaur egun duen egoera analizatzen da eta azkeneko atalean Batz-en etorkizun posiblea aztertzen da. Lanari amaiera emateko ateratako ondorioak azalduko dira eta erabilitako informazio iturrien kontsulta egin ahal da.

Egungo krisi ekonomikoak eragin handia izan du ekonomiaren esparru guztietan, industria sektorean ere horrela jaso da eta gehien bat eraikuntza sektorean. Hala ere, industrian zenbait zifra positibo jasotzen dira jadanik, enpleguko datuek hau pairatzen ez duten arren. Ingurune honetan esportazioekin kontaktuan dauden enpresek abantaila handia izan dute egoera honi aurre egiteko. Izan ere, Europar batasuneko eta gainerako zenbait herrialdeetan duten egoera hobeagoa da eta ondorioz, enpresa hauek neurri txikiago batean jasango dute krisiaren efektua. Hauetako bat da Embalan3 enpresa, krisi ekonomiko batean dagoen ingurune batean egon arren, hazten jarraitu du. Hau lortzeko oinarrizkoa izan da aipatutako esportazioekin kontaktua izatearen abantaila, Embalan3 enpresaren jarduera bezeroak fabrikatzen edo saltzen dituen piezak egurrezko enbalajeetan sartzea eta azken bezeroari bidaltzea bai da. Honez gain, lorpen hau ahalbideratu diena lehiakideekiko ezberdintzea izan da, zerbitzu integral osoa eskainiz. Honen bidez, bezeroari biltegiratzetik piezen garraiorako deseinu eta garraio beraren antolaketara eskaintzen die. Gaur egun arte hau izan da hazkundearen euskarririk handiena eta etorkizunean hazten jarraitzeko ezinbesteko oinarria izango da. Hazkunde bide honetan, betiere beraien independentzia mantentzen saiatuz eta oraindik enpesa txikia izateak dituen mugak kontutan izanik.

Enpresen hazkunde bide ezberdinak aztertzeko helburuarekin, 1821. urtean sortu zen Bureau Veritas konpainia aukeratu dut, gaur egun mundu mailan liderra den enpresa multinazionala. Lehenik eta behin, 180 urtetan zehar Bureau Veritas-ek izan duen ibilbidea aztertuko dugu enpresa hobeto ezagutzeko eta sortu zenetik lider izatera eraman dituen ekintzak edo aldagaiak zeintzuk izan diren ikusteko. Ondoren, Bureau Veritas-en azkenengo plan estrategikoak ikusiko ditugu. Alde batetik 2007-2011 urte bitartekoa eta bestetik, 2012-2015 urtetarako enpresak planteatutakoa. Azken hau, aurrekoan lortutako emaitzetan oinarritzen da eta geroago ikusiko dugun bezala, nahiz eta ingurune makroekonomikoak laguntzen ez duen, 2015 urterako plan estrategikoa proiektu garrantzitsua da konpainiarentzat eta irabazlearen estrategia bezala aurkezten dute. Hau guztia aztertu eta gero, dauden hazkunde bide ezberdinak eta kasu bakoitzean zein izango litzateke egokiena aztertuko dugu. Bureau Veritas-en kasuan, hauen artean, absortzio bidezko fusioa da nagusi eta horregatik, Bureau Veritas-ek 2007. urtean burutu zuen ECA (Entidad Colaboradora de la Administración) enpresa katalanaren eskuraketa aztertuko dugu, hau da, eskuraketa honekin Bureau Veritas-ek zituen helburuak, eskuraketa prozesua nolakoa izan zen, ECA-ren integrazioa prozesua, ondorioak…

Euskal enpresen hazkunde estrategiaren azterketa da aztergai orokorra, hau da, globalizazio eta mundu teknologikoari aurre egiteko enpresek lortutako irtenbide desberdinak aztertzea. Lanaren helburua, jatorria 50. hamarkadan duen eta gaur arte euskal ekonomian eragin garrantzitsua izan duen euskal-enpresa baten hazkunde estrategiaren azterketa da, Kaiku Corporación Alimentariaren kasua hain zuzen. Kasuaren metodologian oinarrituz, hazkunde eredutzat nazioartekotze eta berrikuntza estrategiaren aldeko apustua egin duen enpresaren analisia egin da, jatorri amankomuna izan duten Iparlat eta Kaikuren desberdintasun estrategikoaren azterketak, honakoa ondorioztatzea ahalbidetuz: egoera berdinaren aurrean, bi estrategia desberdinen arrakasta. The principal subject of investigation is Basque businesses growth strategy, that is, the analysis of different alternatives they have chosen to overcome globalization and technological improvements. The main goal is to look into Kaiku Corporacion Alimentaria´s growth strategy, which is one of the most significant Basque businesses. Based on a case methodology, an example of strategic internationalization and innovation has been analyzed. Even if Iparlat and Kaiku have the same basis, strategic differences lead to the following conclusion: different strategies in the same situation can succeed.

Hurrengo lanean, Mondragon Korporazio Kooperatiboaren parte diren BATZ, S.Coop. eta DANOBAT S.Coop. enpresak aztertuko dira, batez ere hazkunde prozesuan zentratuz. Azterketa hau burutu ahal izateko, lehendabizi sarrera labur bat egingo da gaian kokatzeko eta lan honen bidez lortu nahi diren helburuak finkatuko dira bertan. Era berean, enpresen azterketa hasi baino lehen hauek kokatuta dauden ingurunearen azterketa burutuko da, jardueran eragina izango duten faktore ekonomikoak, politikoak eta abar identifikatzeko. Lanean zehar analizatuko diren bi enpresek azterketa puntu berdinak izango dituzte. Lehendabizi enpresaren ezaugarriak eta historia laburra aztertuko dira. Aurkezpen orokor honen ondoren, ingurune bereziaren azterketa gauzatuko da, enpresak sektore konkretu batean kokatuz eta sektore honen ezaugarriak identifikatuz. Kanpo analisiarekin bukatuz, enpresaren barne analisian aurkitzen diren arlo funtzionala eta baliabide eta gaitasunen azterketa burutuko da eta AMIA analisia gauzatuko da enpresaren ezaugarri espezifikoak ezagutzeko. Enpresaren ezaugarrien analisiarekin bukatu ondoren, hazkunde estrategia izango da aztergai, bertan korporazio estrategia, kanpo hazkundea, barne hazkundea eta lankidetza akordioak ikertuko dira. Azkenik, enpresa bakoitzaren azterketa burutu ondoren ondorio nagusiak aurkituko dira, bertan hasiera batean finkatutako helburuak bete diren ikusi ahal izango da, eta analisiaren ondorioz enpresen hazkundeari buruzko ideia nagusiak aurkituko dira. Erabilitako informazio guztiaren iturriak bibliografia apartatuan ikusi ahal izango dira. In this research project BATZ, S.Coop. and DANOBAT S.Coop. companies members of Mondragon Corporation will be analyzed, focusing on the growing process which is being carried out in each one. First of all, the main goal of this research will be exposed in an introduction, with the main characteristics of the companies analyzed in this research project. After that, the socio-economic and politic framework of these companies will be analyzed. After that, each company will be analyzed deeply. First a summary of each company will be shown, introducing their activity, then an analysis of their business sector will be exposed, detailing the resources and the skills of each one summarizing them in a (SWOT) analysis. After that, their external and internal growing will be analyzed taking into account their partners. Finally, the main differences between the two companies in terms of the strategy and methods used in their growing process will be exposed in the conclusions.

Kooperatibek gaur egungo merkatu lehiakorrean jarduten dute, beste hainbat entitaterekin batera. Gaur egungo merkatua globala da, eta merkaturen eskakizunetara egokitzea ezinbestekoa da. Merkatu honetan lehiatzerako orduan kooperatiben izaera eta portaera beste enpresekin alderatuz zerk bereizten duen aztertu da lan honetan. Printzipio eta ezaugarri bereizgarri hauek kooperatibek jarraitzen dituzten estrategiatan duten eragina ikusten da, kasu batzuetan oztopo direlarik, eta lehia abantaila beste batzuetan. Kasu praktiko gisa MONDRAGON Korporazioa ikertu da. Korporazioak 2013-2016 aldirako zehaztu dituen estrategiak garatzen dira: dimentsioa eta nazioartekotzea, berrikuntza, elkarren arteko lankidetza eta izaera eta identitate kooperatiboa, hain zuzen ere. Korporazioko kooperatibentzat orokorrak diren estrategiak dira, ondoren taldeko kide bakoitzak egokitu egingo dituenak. Ikerketa burututa, ikusi da MONDRAGON Korporazioak finkatutako estrategiatan kooperatiben printzipioek presentzia nabaria dutela. Elkarren arteko lankidetza da eragin handiena duena, bere baitan estrategia bat izanik. Komunitatearenganako interesak, bazkideen parte hartze demokratikoak eta hezkuntzak ere garrantzia nabarmena dute. Erronka bikoitza da kooperatibentzat: utilitate soziala alde batetik, eta lehiakortasuna bestetik. Hori dela eta, merkatuaren eskakizunei erantzuteko finkatutako estrategiek kooperatiben identitatearekin bat egin behar dute.