Search

The article aims at a presentation of the role and symbolism of light in the artistic culture of 17th-century Paris. An excellent source, enabling us to learn about this aspect of culture, is a lecture by Sébastien Bourdon (1616‑1671) delivered at the Royal Academy of Painting and Sculpture in Paris on the 9th February 1669. In it, Bourdon tried to sensitise young students of the Royal Academy to the phenomena of light occurring in nature in the consecutive parts of the day, namely: dawn, sunrise, morning, noon, afternoon and sunset. The aim of the painter’s considerations was, firstly, to illustrate to the students the specificity of a given time of day by the careful description of the light characteristic for this time; secondly, to indicate various properties of individual types of light – favourable or unfavourable for the formation of the composition of a painting; and thirdly, to determine their influences on the soul, namely the ability to evoke the mood which should correspond well with the type of the subject matter taken. The text of Bourdon’s lecture is little known, but a valuable source for an insight into how students were instructed about the way to represent light and which time of day and the weather conditions were advisable to choose, taking into consideration compositional, iconographic and cultural factors. The source material also enables the reader to gain an insight into the manner of perceiving the mood and ideological content related to it, contained in a particular type of illumination. It is also an attempt at building an exegesis of the mood evoked by the light used in a painting, which should correspond with the character of the main scene. Thanks to this, looking at the works of the then painters through the prism of this theoretical argument, we can better understand the choices made by them during the creation in relation to the lighting used in a given scene, and thus better know the specificity of the then artistic culture., Artykuł ma na celu przybliżyć rolę i symbolikę światła w kulturze artystycznej siedemnastowiecznego Paryża. Doskonałym źródłem umożliwiającym poznanie tego aspektu kultury jest wykład Sébastiena Bourdona (1616‑1671) wygłoszony w Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby w Paryżu 9 lutego 1669 r. Bourdon usiłował wówczas uwrażliwić młodych studentów królewskiej Akademii na zjawiska świetlne zachodzące w przyrodzie w kolejnych częściach dnia takich jak: świt, wschód słońca, poranek, południe, popołudnie i zachód słońca. Celem rozważań malarza było, po pierwsze, uzmysłowienie uczniom specyfiki danej pory dnia poprzez uważny opis charakterystycznego dla niej światła; po drugie, wskazanie różnych właściwości poszczególnych sposobów oświetlania – korzystnych bądź niekorzystnych dla formowania kompozycji obrazu oraz po trzecie, określenie ich oddziaływania na duszę, tj. zdolności ewokowania nastroju, który powinien dobrze korespondować z rodzajem podjętego tematu. Tekst wykładu Bourdona jest mało znanym, jednak cennym źródłem umożliwiającym dokonanie wglądu w to, jak instruowano studentów odnośnie sposobu przedstawiania światła oraz którą porę dnia i aurę doradzano im wybierać, kierując się przy tym zarówno względami kompozycyjnymi, jak i ikonograficznymi i kulturowymi. Przekaz źródłowy pozwala ponadto wniknąć w sposób odczytywania nastroju i wiążących się z nim treści ideowych zawartych w konkretnym rodzaju oświetlenia. Buduje również próbę egzegezy nastroju ewokowanego przez światło zastosowane w obrazie, które ma korespondować z charakterem głównej sceny. Dzięki temu, patrząc przez pryzmat tego teoretycznego wywodu na dzieła ówczesnych malarzy, możemy lepiej zrozumieć dokonywane przez nich w trakcie tworzenia wybory w odniesieniu do oświetlenia zastosowanego w danej scenie, a przez to lepiej poznać specyfikę ówczesnej kultury artystycznej.