Search

Artykuł zawiera krótki przegląd piśmiennictwa na temat kryminalistycznych badań podpisów, z uwzględnieniem prac litewskich ekspertów w tej dziedzinie. Znaczenie podpisu w życiu społecznym człowieka w XXI wieku utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie. W procesie socjalizacji młody człowiek musi przyjąć odpowiedzialność za określone decyzje, którym często towarzyszy podpisywanie dokumentów. Jednym z mniej rozpoznanych zagadnień w badaniach pisma jest proces kształtowania się podpisu i czynniki, które na ten proces wpływają. Autorzy artykułu postanowili zbadać tę kwestię i w pierwszym etapie, po przeprowadzeniu eksperymentu, wstępnie ocenili wpływ członków rodziny i ich podpisów na kształtowanie się podpisu młodego człowieka. Podczas eksperymentu zwrócono uwagę na strukturę (transkrypcja, obraz ogólny) i wspólne cechy sygnatur. Za podobne uznano te podpisy, których struktura (literowa, nieliterowa, mieszana) i większość ogólnych cech (rozmiar, bieg linii, pochylenie itp.) są zbieżne. Wyniki eksperymentu wykazały, że zwykle wybiera się podobny początek podpisu, długość podpisu, strukturę (elementy alfabetyczne lub niealfabetyczne, bieg linii), kolejność liter imienia i nazwiska. Rezultaty przeprowadzonych przez autorów badań mają charakter wstępny, choć już teraz można powiedzieć, że podpisy członków rodziny w wielu przypadkach wpływają na proces formowania się podpisu młodego człowieka. Uzyskane wyniki zachęcają do znacznie szerszego badania, w tym na poziomie międzynarodowym.

Kriminalistikos didaktikos klausimų nagrinėjimas Lietuvoje turi ilgametę tradiciją. Nuo Lietuvos nepriklausomybės laikų periodiškai ir integraliai išnagrinėtos svarbiausios su kriminalistikos disciplina susijusios aktualijos leidžia fundamentaliai ir kryptingai formuoti ir atnaujinti kriminalistikos didaktikos platformą, išryškinti esmines konkretaus laikotarpio problemas ir pateikti efektyvius sprendinius pritaikant kriminalistikos didaktikos aktualijas praktinėje teisėsaugos institucijų veikloje. Šiuo tyrimu yra siekiama įvertinti Mykolo Romerio universiteto pasirinktų keturių studijų programų turinį ir analizuoti kriminalistikos disciplinos ypatumus; taip pat koreliuotai ir sąsajingai juos įvertinti ir per empirinio tyrimo rezultatus: studentų, studijuojančiųjų keturiose analizuojamose programose, požiūrį į atskirus kriminalistikos klausimus. Tyrimo rezultatų pagrindu pateikiamos svarbiausios nūdienos kriminalistikos didaktikos aktualijos ir vystymosi tendencijos. Studentų nuomonės tyrimai dar kartą patvirtino mūsų įžvalgas dėl kriminalistikos teorinių žinių ir praktinių įgūdžių balanso ir dermės aktualumo formuojant studijų procesą. Praktinį darbą, susijusį su kriminalistikos žinių jame poreikiu, dirbančių pareigūnų nuomonė neabejotinai parodė jau suvoktą kriminalistikos ir ekspertologijos svarbą, išryškino jų susirūpinimą savo kvalifikacijos ir kompetencijų kokybe.

The article discusses the concept of “special knowledge,” its use in the process of detection and investigation of crimes, as well as some problematic issues of the specialist’s activities both in the framework of the Criminal Procedure Code of the Republic of Lithuania and in the aspect of international cooperation. According to the author of the article, one of the most important activities of representatives of, first of all, the European forensic community at the present stage is the work on bringing together the paradigms of various national forensic schools. This paper takes a new look at the specialist’s activities both in the framework of the Code of Criminal Procedure of the Republic of Lithuania and in the aspect of international cooperation. At the present level of the development of science, not a single country, let alone as small as Lithuania, can avoid close international cooperation with other entities. This also applies to forensics, which develops recommendations, techniques and means of disclosing, investigating and preventing crimes, which should lead to improving public safety. Cooperation in this area is carried out at various levels. International cooperation of academic centers and non-governmental forensic organizations seems to have significant potential in this area. The Lithuanian Forensic Society is focused on strengthening international cooperation in the field of criminalistics and forensic expertise. To achieve this goal the international symposiums “Forensics and forensic expertology: science, training, practice” are organized, which have become not only a platform for the exchange of scientific research results and best practices, but also a place where you can find partners for further research. The article provides a brief historical overview of the changes in the position, functions, rights and obligations of a specialist in criminal procedure in the Republic of Lithuania. Some disputable aspects of the status of a specialist in the current Code of Criminal Procedure of Lithuania are emphasized as well.

The article investigates the characteristics and forms of cooperation between criminal investigation officers* and forensic laboratory specialists in pre-trial proceedings, as well as practical problems in such cooperation. Recently there have been a number of particularly heated debates about the relationship between determining a person possessing special knowledge and his/her status in pre-trial proceedings. Other discussed aspects include cooperation between entities involved in pre-trial proceedings in international contexts. A less intensive (albeit equally important) discussion relates to the form and characteristics of cooperation between criminal investigation officers on the one hand and specialists and experts on the other in investigating criminal acts. Bearing in mind the high practical importance and the existing differences in scholarly approaches to these issues, the current study concentrates on the forms and content of cooperation between law enforcement officers and specialists (experts) from forensic laboratories, as well as on problems resulting from such cooperation and directions for improvement. The first part of the article presents selected views on the definition of a person possessing special knowledge currently used in Lithuania** and in a number of other states. In the authors' opinion, unification (harmonization) of various notions (definitions), terms and statuses of an expert, a specialist and special knowledge should be one of the objectives in implementing the vision of the joint European forensic science area 2020. Achieving this objective requires a comprehensive analysis of standards in law and management in using special knowledge of each state***. The second part, supported by empirical study results, discusses practical problems of cooperation between a law enforcement officer and a specialist (expert), analyzes three basic forms of their cooperation and presents the content of those forms: activities at the crime scene, cooperation of the two entities in commissioning tests, preparing test materials and actual performance of such tests, and finally participation of a specialist in other pre-trial activities. This part of the paper also proposes methods of improving the efficiency of such cooperation. The third part is based on an evaluation of the study results and presents the authors' observations regarding the tendency of improving the efficiency of cooperation between law enforcement officers and specialists (experts).W artykule analizowano specyfikę i formy współpracy funkcjonariuszy pionu dochodzeniowo-śledczego* ze specjalistami z laboratoriów kryminalistycznych w postępowaniu przygotowawczym oraz istniejące problemy praktyczne tejże współpracy. W ostatnim czasie zauważa się szczególnie intensywne dysputy na temat współzależności określania osoby posiadającej wiadomości specjalne z jej statusem w postępowaniu przygotowawczym. Dyskusji poddawane są też zagadnienia współpracy podmiotów postępowania przygotowawczego w kontekście międzynarodowym. Mniej aktywny (ale nie mniej istotny) dyskurs dotyczy formy i specyfiki współpracy funkcjonariuszy dochodzeniowo-śledczych i specjalistów oraz biegłych w trakcie badania czynów przestępczych. Mając na uwadze duże praktyczne znaczenie oraz istniejące różnice w traktowaniu naukowym tej problematyki, za cel niniejszego badania obrano formy i treść współpracy funkcjonariuszy organów ścigania ze specjalistami (biegłymi) z laboratoriów kryminalistycznych, a także problemy wynikające z tej współpracy oraz kierunki jej usprawniania. W pierwszej części artykułu przytoczono wybrane poglądy na definicje osoby posiadającej wiadomości specjalne funkcjonujące na Litwie** i w niektórych innych państwach. Zdaniem autorów, unifikacja (harmonizacja) różnych pojęć (definicji), terminów i statusu dotyczącego biegłego, specjalisty i wiadomości specjalnych powinna być jednym z celów działań w realizacji wizji wspólnej europejskiej przestrzeni kryminalistycznej 2020. Wymaga to przeprowadzenia poważnej analizy standardów w dziedzinie prawa oraz zarządzania w stosowaniu wiadomości specjalnych każdego państwa***. W części drugiej, popartej wynikami badań empirycznych, omówiono praktyczne problemy współpracy funkcjonariusza organów ścigania i specjalisty (biegłego), przeanalizowano trzy podstawowe formy ich współpracy oraz przedstawiono ich treść: praca na miejscu zdarzenia, współpraca tych dwu podmiotów przy zlecaniu badań i przygotowaniu materiałów oraz w procesie ich przeprowadzania, a także udział specjalisty w innych czynnościach postępowania przygotowawczego. W tej części podano też propozycje sposobów zwiększenia efektywności tejże współpracy. W trzeciej części po ocenie rezultatów badania przedstawiono spostrzeżenia autorów na temat tendencji do zwiększania efektywności współpracy funkcjonariuszy organów ścigania i specjalisty (biegłego).