Search

De gevangenis is een unieke werkplek, zowel wat betreft de context als het doel van het instituut; het controleren en bewaken van een populatie die er niet vrijwillig zit, en die zich (mogelijks) verzet tegen deze controle. Werken in een gevangenis is bijgevolg vaak moeilijk, emotioneel geladen, mogelijk gevaarlijk en bovendien ondergewaardeerd door de samenleving. Net daarom vormen de penitentiair bewakingsassistenten (pba's), die dagelijks in direct contact staan met gedetineerden, een belangrijk onderzoekssubject. In dit hoofdstuk staan zij centraal. We geven een overzicht van de state of the art, gaan in op de centrale rol die zij hebben binnen de gevangenis, en de negatieve stereotypering die er heerst rond gevangenispersoneel. We staan stil bij het takenpakket van pba's, de manier waarop en beroepscultuur waarbinnen deze taken worden vormgegeven, en reiken tot slot verklaringen aan voor (minimale) afwijkingen van deze beroepscultuur.

Gevangeniswerk wordt vaak omschreven als erg routineus. Routines lijken immers belangrijk in het bewerkstelligen en behouden van orde binnen een gevangenis. Op basis van langdurig etnografisch onderzoek in een Belgische gevangenis werd opgemerkt dat, ondanks de hoge prevalentie van routines, geen dag precies hetzelfde is en onvoorspelbaarheid troef is. Deze contradictie vloeit voort uit het feit dat bewaarders, net zoals politieambtenaren, doorgaans geconfronteerd worden met situaties waar het risico ligt in de onvoorspelbare uitkomst van interacties met anderen (in casu hoofdzakelijk gedetineerden). Gedetineerden blijven immers sociale actoren die een vorm van macht behouden en hierdoor situaties (en de routines) kunnen beïnvloeden. In deze bijdrage willen we de dagroutines van bewaarders analyseren en afzetten tegen de onvoorspelbaarheidsfactor die de routines kan uitdagen en zelfs ontwrichten. We besteden hierbij specifieke aandacht aan de wijze waarop bewaarders met deze uitdagingen omgaan. In deze analyse zal het rijk empirisch materiaal van voorliggend etnografisch onderzoek centraal staan.

In this article we examine the characteristics, challenges and added value of qualitative prison research in a Belgian context. As the many dynamics and challenges of qualitative research are often underreported in academic publications, we pay particular attention to the research process and the pains and gains of qualitative prison research. Drawing on experiences from several research projects, the different steps of gaining access to the field as a constant process of negotiation are described. Secondly, we discuss the dilemmas of prison research based on two ethnographic studies. We end with a discussion on the added value of a qualitative approach to understanding what is at stake in prison and how it fits with a critical research position

Gevangenissen vormen zonder twijfel unieke werkomgevingen. Weinig andere instellingen zijn immers belast met de centrale taak van het waken over een populatie die er niet vrijwillig verblijft en bovendien potentieel gevaarlijk is. Het onderzoek naar gevangenisbewaarders heeft zich in de loop der jaren voornamelijk gefocust op hun professionele attitudes en cultuur, alsook op de impact van gevangeniswerk op hun sociale en private levens. We hebben tot op heden echter weinig kennis over wat bewaarders daadwerkelijk op dagelijkse basis doen en welke mechanismen er ten grondslag liggen van deze attitudes en gedrag. Hanne Tournel observeerde meer dan een jaar in een Belgische gevangenis. Dit boek biedt een unieke kijk in het professionele leven van bewaarders en speelt in op deze heersende lacunes.

An overview of the background of long-term imprisonment in Belgium (cf. Belgian criminal justice system).

Werken in een gevangenis laat je niet onberoerd. Gevangenissen zijn plaatsen waar gevoelens van angst, verdriet, hopeloosheid, frustratie, spijt, woede, wrok en depressie alledaags zijn. Blijdschap, hoop, tevredenheid en geluk komen er veel minder voor. Menig onderzoek heeft de invloed hiervan op gevangenisbewaarders verhelderd. Hanne Tournel zal in deze lezing de emotionele veeleisendheid van werken binnen een gevangeniscontext ook op basis van haar eigen etnografisch onderzoek belichten. De emotionele druk blijft bovendien niet beperkt tot het werkleven van bewaarders, maar dringt vaak ook door in hun privéleven.

The topics of ‘punishment’ and ‘prisons’ have filled libraries for years. An overview of European research on these issues would require at least two books (see e.g. Daems et al. 2013, on ‘European penology’). This chapter is therefore necessarily selective and based on the authors’ personal interests, expertise and the languages they know (Dutch, French, English, German). In line with this book’s general aim, we will focus on comparative or specifically European approaches. Following Nelken’s (2007) argument concerning comparative research, we will look at both similarities and differences within European penological research, linked to its history, and to the diversity of penal policies. This will then be further developed with regard to prison research.

Doing ethnographic research in a prison implies that the researcher participates, overtly or covertly, in the people's daily lives for an extended period of time. Ethnographers study people in their natural settings, seeking to document that world in terms of the meanings and behaviour of the people in it. This makes the researcher the primary research instrument, accessing the field, establishing field relations and conducting and structuring observations. So ethnography has a large constructional and reflexive character whereby the observer, the researcher, with all of his characteristics such as his gender, stands at the heart of ethnography. Especially when the research setting, being a Belgian prison, can be characterised as a context where gender, and specifically masculinity, forms part of its cultural characteristics. In this contribution we aim to demonstrate some ways in which gender shapes interactions during prison fieldwork, ultimately even causing a 'pain' or 'challenge' for the (fe)male researcher. By discussing extracts of field notes of ethnographic research in Belgian prisons, we illustrate the various ways in which gender can affect the research process and can also be used as a source of knowledge for understanding cultural dimensions of the researched setting.

Prison officers are regularly the object of media attention, due to frequent strikes, complaints about workload, etc. Despite this popular attention, there is very little scientific knowledge about this particular professional group (Robert, 2008). Even internationally, Arnold, Liebling en Tait (2007) find that penological research tends to neglect prison officers by describing them as monolithic, male, authoritarian keepers of law and order in prison, while in fact working as a prison officers has become a very complex task. More specifically, prisons have lately been the object of important social and political transformations, which have strong repercussions on the work of prison officers. Considering the fact that most research tends to neglect the insights from French research and is consequently mainly based on the Anglo-Saxon insights, this paper aims to discuss the similarities and differences between Anglo-Saxon and French literature on prison officers. This combination of insights, which is very appealing from a theoretical point of view, we would like to use as a starting point for my empirical research on prison officers in a Belgian context.

De problematiek van de sociale re-integratie van gedetineerden is één van de steeds terugkerende thema's binnen een moderne samenleving. De hernieuwde aandacht voor sociale re-integratie wordt immers vaak (zij het impliciet) gevoed door het recidiveverhaal. Willen we niet allemaal de herhaling van strafbaar gedrag voorkomen? Als we willen dat (ex)- gedetineerden als volwaardige leden kunnen deelnemen aan het maatschappelijk verkeer, dan dient deze re-integratie tijdens de detentie efficiënt voorbereid te worden. België is een ingewikkeld land en dat geldt ook voor de taakverdeling inzake sociale re-integratie van (ex)-gedetineerden. Sinds de staatshervorming van 1980 is een veilige, humane en op herstel en sociale re-integratie gerichte invulling van de gevangenisstraf een gedeelde verantwoordelijkheid van Justitie en de Vlaamse Gemeenschap. Om deze gemeenschappelijke opdracht invulling te geven, werden doorheen de jaren enkele beleidsdocumenten opgesteld. Als sluitstuk van deze bevoegdheidsafstemming kan het 'Strategisch Plan' aan Vlaamse kant beschouwd worden. Dit plan was op het moment van ons onderzoek nog niet overal operationeel en om overlappingen met een ander onderzoek te vermijden hebben wij ons toegespitst op de zeven zogenaamde 'niet-strategisch plan' gevangenissen. De voorbereiding van de re-integratie start niet pas bij het ontslag van de gedetineerde uit de penitentiaire inrichting, maar zou idealiter van in het begin van de detentie moeten aanvangen (zie het detentieplan, opgenomen in de Basiswet). Binnen de voorbereiding van deze re-integratie nemen vorming, opleiding en arbeidstoeleiding een bijzondere positie in. Recente literatuur toont aan dat tewerkstelling, het hebben van een inkomen en het kunnen uitbouwen van een sociaal netwerk een belangrijke rol spelen in het beëindigen van individuele delinquentie. Vandaar dat men al tijdens de detentie de arbeidspositie van (ex)-gedetineerden tracht te verstevigen door het ontwikkelen van initiatievenop het vlak van vorming, opleiding en arbeidstoeleiding. Vanuit deze achterliggende ideologie werd dit onderzoek gevoerd met een hoofdzakelijk inventariserende doelstelling. Meer specifiek wensten we een inventarisatie te bekomen van alle lokale initiatieven binnen zeven Vlaamse gevangenissen, evenals van de betrokken actoren en organisaties. Daarnaast wensten wij een analyse van de lokale en bovenlokale coördinatie van deze activiteiten te bekomen. Dit alles om uiteindelijk een overzicht te bekomen van de 'good practices' en knelpunten op deze drie terreinen, die in een later stadium kunnen helpen bij het formuleren van beleidsaanbevelingen. Uit onze studie van het lokale niveau bleek dat de waargenomen initiatieven overwegend verschillen van gevangenis tot gevangenis, afhankelijk van de wisselwerking tussen het beleid van de lokale directie en de bereidheid van externe diensten om hun aanbod ook intramuros aan te bieden. We dienen ons er echter ook bewust van te zijn dat men verschillende categorieën gedetineerden (beklaagden-veroordeelden-geïnterneerden) onderscheidt, met ook vaak uiteenlopende noden en behoeftes. Deze verschillende categorieën van gedetineerden zitten ook vaak verspreid over verschillende inrichtingen, waardoor het geen uitzondering is dat binnen één inrichting meerdere categorieën van gedetineerden aanwezig zijn. We kunnen in dat opzicht dan ook niet spreken over een coherent aanbod in de verscheidene onderzochte gevangenissen. Doch bemerkten we tijdens ons onderzoek dat een aantal behoeften systematisch terugkeerden. Bovendien zijn er recent enkele bovenlokale initiatieven genomen om de coherentie van het aanbod te verhogen. Naast de nood aan een 'eenvormiger' aanbod, dringt de nood aan een grotere bovenlokale coördinatie zich ook op. Tot slot zou een follow-up onderzoek moeten aantonen in welke mate de gevolgde activiteiten in de gevangenis de gedetineerden ook daadwerkelijk hebben ondersteund bij hun terugkeer naar de samenleving. Hebben zij de aangeleerde vaardigheden kunnen gebruiken, waren die aangepast aan de situatie die ze vonden bij hun vrijlating? Maar ook de houding van de samenleving is hierbij fundamenteel. 'Re-integratie' is per definitie immers een interactief begrip, waarbij ook die samenleving moet bereid zijn om mensen die in de fout gegaan zijn terug te 'integreren'. En ook daar is nog werk aan de winkel...

/

Prisons have lately been the object of many social and political developments, which often have important consequences for the work of prison officers. How do these developments influence the professional context of prison officers and how do they experience these changes? In order to answer these questions, we are planning to analyze the professional culture of prison officers in Belgium. This is a largely unexplored domain in Belgian criminological research, compared to some other countries and other professional cultures. Even internationally, Arnold, Liebling and Tait (2007) find that penal research tends to neglect prison officers by describing them as monolithic, male, authoritarian keepers of law and order in prison, while in fact working as a prison officer has become a very complex task. The research tends to focus on the interactions between the professional culture of the prison officers, the organizational culture of the prison system and local and individual differences. In order to achieve this,a longitudinal research will be carried out, based on the analysis of the training of prison officers and on participative observations in 3 different prisons. This should allow us to distinguish between intrinsic personal changes and changes in the professional context. The participative observations will be supplemented by semi-structured interviews, in order to further explore the findings. This paper wants to discuss this methodological framework (participative observations and semi-structured interview). A large body of literature describes the method of participative observation and how to be prepared for it. Given the objectives of this research, we expect to be facing methodological restrictions and difficulties due to the different subcultures within a prison. From this methodological point of view, I would like to bring my position or role as researcher into discussion.

Bespreking van de rede uitgesproken door Henk Elffers ter aanvaarding van het ambt van hoogleraar empirische bestudering van de strafrechtspleging aan de Vrije Universiteit Amsterdam op 30 mei 2008.

In onze gemediatiseerde samenleving worden we steeds meer geconfronteerd met interviews op radio, TV en tijdschriften. Interviewen is zo normaal en wijdverspreid geworden dat het bijna iets banaals wordt. Gubrium en Holstein spreken daarom ook over een Interview Society, waar interviewen een integraal onderdeel van de samenleving is geworden. Interviewen, praten met mensen, is naast observeren de dominante dataverzamelingstechniek in kwalitatief onderzoek. Gebruik maken van het interview betekent dat men ervan uitgaat dat het mogelijk is om de sociale realiteit te onderzoeken door mensen te vragen om erover te spreken en kennis te vergaren door te luisteren naar wat en hoe de respondenten spreken en dit vervolgens te interpreteren. Taal en tekst worden m.a.w. beschouwd als belangrijke manieren om de sociale wereld te leren kennen.

Methodologisch artikel over interviewen in kwalitatief onderzoek.

Publishing is one of the key elements of an academic career. The processes of setting up and undertaking a research are generally well dealt with during academic education. Less attention is paid, however, to the dilemmas the researcher faces once his research is completed and must be published. In this article I describe the diffi culties that can arise after publication. Reception by the general public and by an academic audience will be covered, because both can lead to a variety of problems. I will argue that the difficulties of doing criminological research are not limited to the process of doing the research itself and that considerable attention is needed for this final phase of research.

Criminological-psychological casework entails close listening to offenders when construing an intersubjectively sustained explanation of their offence and individualising risk assessment. Repeatedly confronting offences deeply affects the psychologist, both professionally and personally. Instead of using concepts such as counter-transference or vicarious traumatisation to describe the consequences of this work, I rely on Trotter’s (2000) concept of ‘cooking with mud’ to analyse both the phenomenology of confronting offences, and the unavoidable and radical change of worldview the casework brings along. Cooking with mud is understood by Trotter as a modernist attitude towards reality in which polluted or nauseating things are approached with a distrusting fascination and used to recreate meaning. Using this perspective, I describe and analyse the cognitive, affective and interpersonal consequences criminological-psychological case-work can have.

Handbooks of research mainly focus on research methods and techniques and leave the person of the researcher out of focus. This book explicitly starts from the experiences of criminology researchers and tells about the 'pains' they encounter when doing research. By giving voice to the researchers themselves, this book fills a gap that is rarely touched upon in the classical textbooks. These tales of the field witness about the often hidden difficulties and pitfalls of doing research and focus on often-neglected questions. What does it mean to do research in a hyper masculine environment as a prison? What are the challenges to get access to a police organization or to private intelligence organizations and private security companies? How does a researcher cope with her/his own emotions during fieldwork? How does an ex-convict experience the process of becoming a researcher? What are the hidden or unexpected problems of publishing? What are the challenges of doing comparative research? These are only a few questions that are dealt with in this book, which is written by researchers for researchers and students. Although it starts from a criminological perspective, researchers from other disciplines will also benefit of the sharing and comparing of similar experiences. This book is written by scholars of the Criminology Department of the Vrije Universiteit Brussel. They are all members of the research group Crime and Society (CRiS).

GIving voice to the researcher on his research activities