Search

The effects doctrine has been a major instrument in dealing with foreign conduct having repercussions on the competitiveness of national markets. The aggressive implementation of the doctrine by US courts in competition law cases has caused clamor in international community. In EU law, on the other hand, the effects doctrine had long been ignored by the CJEU, which exercised its jurisdiction on the basis of territoriality principle. In Intel, the CJEU finally endorsed the effects doctrine. This paper questioned the CJEU’s designation of the effects doctrine as a means toestablish territorial jurisdiction over extraterritorial conduct. This paper concluded that the CJEU’s approach to extraterritoriality would result in an overarching application of EU competition rules over foreign conduct.

Dünya Ticaret Örgütü tarafından temsil edilen uluslararası serbest ticaret düzen, 19. Asır iktisatçısı David Ricardo’nun mukayeseli üstünlük kuramı üzerine inşa edilmiş olup, bahsi geçen düzenin günümüz ticari münasebetlere ve devletlerin küresel mali konumuna uygunluğu akademik camia tarafından tartışma konusu haline gelmiştir. Mukayeseli üstünlük kuramı geçerliğini kusursuz marketler modelleri üzerinden iddia etmekteyken, söz konusu modellerin mevcut ticari düzlemde karşılıklarının olmaması, bu kuram üzerine kurulan mevcut serbest ticaret sisteminin de etkinliği ve geçerliliği konusunda şüphe uyandırmaktadır. İş bu çalışma, mevcut serbest ticaret düzeninde mukayeseli üstünlük kuramının konumunu, kuramın bizzat kendisine yöneltilen eleştiriler ile birlikte sunmakta, ve merbut işlevsizliklere ve sorunlara yönelik olarak öneri ve beklentileri ortaya koymaktadır.

Doğal gaz ve elektrik enerjisinin iletim hatlarından transit geçişine yönelik hukuki rejimlerin kurulması, ilgili devletler nezdinde enerji tedariğinin güvenliği ve rekabetçi enerji piyasalarının kurulması açısından büyük önem arz etmektedir. Uluslararası hukuk nezdinde enerji transitinin bir çözüme kavuşturulamamış olması, uluslararası hukukun temel aktörleri devletlerin ikili ve çoklu anlaşmalar yoluyla bu soruna eğilmesi neticesini doğurmuş olsa da, bu tür alternatif yolların, uyuşmazlıkların giderilmesi konusundaki başarısızlıkları, tecrübe edilen uluslararası krizler bağlamında açık bir şekilde görünmektedir. 1994 Enerji Şartı Anlaşması, özellikle enerji transitine yönelik olarak bünyesinde bulundurduğu 7. Madde uyarısınca, bu tür sorunların uluslararası boyutta ilk olarak ele alındığı bir hukuki rejim ön görmüştür. Fakat 2000’li yıllarda ard arda gerçekleşen enerji krizleri ve enerji şartının bu krizlerin önüne geçme konusundaki başarısızlığı, akademik camiada ve üye devletler nezdinde Şartın etkinliği ve gerekliliği konusunda çok ciddi eleştirilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. İş bu çalışma, bu eleştirilerin ortaya çıkmasının nedenleri ve Enerji Şartının enerji alanında ortaya çıkan uyuşmazlıklara ilişkin önceliklerini YUKOS davası ve 2009 doğal gaz krizi nezdinde detaylı bir şekilde incelemektedir.