Search

Nicolas Kamienieckis campaign in Moldavia is poorly known and few historians were interested in it. The purpose of this article is to analyse available historical sources about this campaign. Mainly areas of interest are duration of campaign, the way of polish troops in Moldavia and political background of this events. Available historical sources enable to reveal new facts and propose new conclusions about polish campaign in 1509.

The article focus on problematic associated with beggining of rap music. Studying oldest songs from genre showing, that in most instances, people rapping for fun or to encourage other in participation in it. Author probe not only first rap songs and rap artists, but also music extraction, which arise from inspiration some type of music, like blues, funk, or jazz. Analise few singles from 70. and 80. trying answer on question, why some tracks were so popular. By specyfic of subject, text vicariously keeping on city culture of New York, previous century in United States.

Although there is a relatively rich bibliography on the Tudor period, much less has been written about Jane Grey, the oldest granddaughter of Mary Tudor (the youngest sister of Henry VIII). The purpose of this research is to present the legend of lady Jane Grey which was created by British historians and dramatists during the nineteenth century and to confront it with the sources from the 16th century. This paper analyzes chronicles, state documents, biographies, histories of England, poems, tragedies and novels from 16th to 19th centuries, which describes the life and reign of Jane Grey. The data are collected mostly from British History Online and Internet Archive. An obtained information can tell researchers a lot about the beginnings of the legend of Jane Grey and its changes, which were created in the following centuries.

The article is a reconstruction of one of the stages of the struggle to include in the formal and legal framework the provisions on religious tolerance contained in the act of the general Warsaw confederation, written in 1573. It covers the time from the election of Henri de Valois (11 May 1573) to the end of the king’s coronation parliament (24 April 1574). The article consists of three parts. The introductory fragment outlines its purpose and also contains information about sources and literature. The elaboration describes particular events related to the fight for religious tolerance along with the accompanying atmosphere as well as the motives and way of work of individual participants in these events. The end of the text contains conclusions based on the description.

Conjoined twins and multiple pregnancies are a topic that has not yet been elaborated. This text is only a small contribution, where on the basis of record books, reference books and the press, attempts are made to find cases of unusual birth. Certainly the data cited in the text are incomplete and need to be supplemented with further sources. The case of the birth of five children in the village of Lubieszewo, recorded in the record books for 1780, seems quite unique. Is this the first case of quintuplets in Poland to date? Without more detailed research on it, we will not know the answer to this question.

The purpose of this article was to present in detail the considerations of “Tygodnik Powszechny” journalists on the Warsaw Uprising. In the realities of post-war Poland, the Catholic view presented by “Tygodnik” was clearly different from the materialistic world view promoted by the authorities at the time. Although the editors of this Christian magazine generally avoided topics related to the fate of ordinary civilians in the Polish capital during these dramatic events, they did not hesitate to raise painful topics. The question of the religiosity of the fighters and the figure of Krzysztof Kamil Baczyński were discussed extensively. Although when describing some themes, e.g. the alleged participation of the Russian Liberation Army in the fights, communist myths were reproduced in the narrative of the uprising, the editors of the weekly discussed vividly among themselves, showing different worldviews in the magazine (e.g. the polemic between Wojciech Kętrzyński and Stefan Kisielewski). In connection with the above, it should be stated that “Tygodnik Powszechny”, despite external pressure, approached the subject of the Warsaw Uprising as fully as possible.

After gaining independence on November 11, 1918, Poland faced many challenges. The state was a creation formed of the combined territories of the Prussian, Austrian and Russian partitions, which for 123 years were subordinated to different legal systems of the partitioning states. Independent Poland quickly had to work out the foundations for its own new system. This was not facilitated by the struggle for the borders of the Polish state, economic problems, the lack of a coherent centre of power and many other factors destabilizing the situation in the state. Józef Piłsudski had a great influence on the relationship between the main organs of government on the basis of constitutional law and he also managed to combine local governments into a single authority, and thus created the germ of the Second Polish Republic. The analysis of the Polish constitutional solutions shaping the presidency at that time will be enriched with considerations on the introduction of the concept of a strong presidency in the Weimar Republic, and also in Finland under the constitution of 1919. The introduced solutions shaping the presidency against the background of Polish constitutionalism, as well as German and Finnish constitutionalism, will be analysed in terms of rationalizing the system towards a strengthened head of state. The analysis of these solutions will allow to state that the Polish legislator introduced solutions typical of the concept of a strong presidency on the basis of the August Novelisation of 1926 and the April Constitution of 1935.

Pederasty occurring in ancient Greece, was an essential element of its culture and identity. It had a considerable influence on the formation of the society of ancient Greece. The entire institution of pederasty had some specific framework and rules of functioning, but this article mainly focuses on the issue of giving gifts to eromenos by erastes. Selected examples of historical sources help in the correct interpretation of the gifts, their meaning, reasons and circumstances, in which they were given to the lover. This allows the discovery of the pedagogical and educational nature of pederasty and its impact on Greek society.

The article aims to present the influence of the state, Baltic fishing on the community of the Hel Peninsula. The first part discusses the geographic and biological aspects of the spit and the history of the state-owned fisheries in the Baltic Sea, including the described area. The second part indicates the issues related to the crystallization of individual entities on the Hel Peninsula and the stages of modernization of state-owned enterprises and cooperatives until 1989. The last part of the article presents the impact of fishing on the local community, indicating both positive and negative aspects. The privatization fate of entities and the impact of the restructuring process on people living on the Hel Peninsula are supplementary.

Punktem wyjściowym artykułu jest podobieństwo sytuacji społeczno-politycznej, w której znalazły się Polska i Węgry w pierwszej połowie XIX wieku, a która stała się motywem przewodnim literatury tamtego okresu. Porównanie utworów lirycznych Juliusza Słowackiego oraz Sándora Petőfiego, a więc poetów uznawanych za wieszczów obu narodów, pozwala wykazać, na ile zbieżności historyczne przełożyły się na analogie w obrazowaniu zarówno postaw żyjących w tamtym okresie Polaków i Węgrów, jak i czujących odpowiedzialność za losy swojego kraju poetów. The starting point of this paper is the similarity of the socio-political situation of Poland and Hungary in the first half of the 19. century. This situation has turned out to be the leitmotif of the literature from that time. The comparison of the lyrical works of Juliusz Słowacki and Sándor Petőfi (who are thought to be the greatest poets of both nations) allows to prove in what matter the historical convergence is reflected by the analogies in portraying the attitudes of the Polish and the Hungarian living that time as well as the self-potraying of the poets who felt responsible for the fate of their countries.

Vedic society of ancient India was a well-organized socio-religious structure in which each person was supposed to fulfil (mostly, or perhaps above all) religious duties, defined by person’s own social status within a particular social group, that is, to fulfil his svadharma. Dharmasūtras, texts on dharma, contain many passages specifying in detail how to perform rituals and sacrifices, and among them there are few verses which make the time of performing ritual activities dependent on observable phenomena in the sky, such as the phases of the Moon and the Sun’s daily journey through the ecliptic (ṛta). References to these insults can be found, among others in the passages on ancestral sacrifices, rituals for prosperity, and ceremonies performed while commencing and concluding Vedic studies. All describe rites performed in order to be successful in one’s own life and in the accomplishment of one’s duties, i.e. realisation of svadharma. The article gives a description of these rites, based on the original translations of chosen fragments of the source texts: Ṛgvedajyotiṣavedāṅga – the oldest Sanskrit astronomical treatise, and Dharmasūtras – codes on the law, dharma and morality.

The authors of this article have tried to present some issues concerning the Treaty of Trianon (1920). The first one is made up by the resolutions of the document which is called the ‘peace dictate of Trianon’ by Hungarians, and their reception in Hungary in the interwar period has also been analysed. This issue is still not well-known enough in the collective consciousness of Poles. The second significant issue is related to a problem which is controversial in Polish historiography: this is the question whether Poland ratified the Treaty of Trianon since she was obliged to do it. The opinions concerning this topic are ambiguous. Therefore, the presentation of the opinions of each of the historians provides the opportunity to give an idea of this issue. The authors conclude their article by presenting some information on the act of signing the treaty on 4th June, 1920 from the perspective of Polish newspapers, with a special regard to newspapers in Galicia being geographically the closest ones, and the most detailed ones which described the events in Hungary.

W artykule analizowana jest kwestia logistyki oraz zaplecza wojny o nie-podległość Irlandii w latach 1919–1921. Badane kwestie to: stan finansów obu stron konfliktu oraz metody pozyskiwania funduszy na prowadzenie wojny, kwestia broni palnej, jej pozyskiwania, produkcji, a także zastosowanie środków wybuchowych. Zbadane zostały środki transportu używane przez obie strony oraz przeanalizowano ich wpływ na zmiany w taktyce walki. Opisano także problemy związane z pomocą medyczną, umundurowaniem i aprowizacją. Praca oparta jest na relacjach świadków wydarzeń zebranych przez Biuro Historii Militarnej Irlandii. The article presents an analysis of the logistics and the supply base of the Irish side of the conflict during the Tan War. The issues examined are: the state of the finances of both sides of the conflict and the methods of raising funds needed to wage war; the matter of firearms and acquiring them; production and use of the explosives. Means of transport used by both sides are also considered. as well as medical assistance, uniforms and provisioning. The article is based on witnesses’ testimonies gathered. by the Bureau of the Military History.

Praktyka desygnacji syna władcy za życia jego ojca była obecna i niezwykle istotna już od czasów starożytnych w systemie tetrarchii wprowadzonym przez Dioklecjana. W średniowieczu Karolingowie, Kapetyngowie, Ottonowie, Salijczycy oraz inne dynastie także wykorzystywały ten model zmieniając go i dostosowując do współczesnej sytuacji. Chociaż problem associatio in regem jest obecny i poddawany badaniom we współczesnej mediewistyce, większość badaczy skupia się na rozpoznaniu tego zjawiska jako całego systemu, rozważając przede wszystkim przyczyny stosowania tej praktyki oraz jej zależność od słabości danego władcy. Celem niniejszego artykułu jest przeprowadzenie dokładnej analizy przypadku Hugona, syna Roberta Pobożnego (opisanego w kronice Glabera) jako rex associatus i określenie jego politycznej oraz ideologicznej funkcji w systemie sprawowania władzy, porównując go z innymi, podobnymi przykładami. Dzięki temu możliwe będzie wyciągnięcie ogólnych wniosków dotyczących szczególnej sytuacji w jakiej znajdował się rex associatus na dworze ojca i w państwie oraz rozróżnienie uniwersalnych aspektów tego problemu od tych wynikających ze specyficznych uwarunkowań, odmiennych w przypadku każdego młodego króla. The practice of the designation of the ruler’s son during his father’s lifetime was present and extremely important from antiquity on as a part of the Diocletian’s tetrarchy. In the Middle Ages the Carolingians, Capetians, Ottonians, Salians and other dynasties continuated to pursue this model, changing it and adapting for their present purposes. However, the problem of associatio in regem is present and explored. in modern medieval studies, the majority of historians focuses on the system as a whole, considering the purposes of this practice’s use and it’s dependance on the ruler’s weakness. The aim of this article is to examine toroughly the case of Hugh, son of Robert the Pious, described by Raoul Glaber as a rex associatus and define his social and ideological functions in the rule system comparing it with other, similiar examples. Such a study will enable us to draw more general conclusions concerning the particular situation of a rex associatus at his father’s court and in the whole kingdom, distinguishing the universal aspects of the problem from the exceptional ones, which resulted from specific conditions, different for each rex associatus.

Philippe de Thaon był klerykiem piszącym w pierwszej ćwierci XII w. Pozostawił po sobie teksty o tematyce przyrodniczej, wśród których wyróżnić należy pierwszy francuskojęzyczny bestiariusz. Pierwszym opisanym w nim zwierzęciem jest lew. Źródło to – Livre des Bestaires – zostało zestawione z wcześniejszymi tekstami, na które autor się powoływał – Fizjologami w różnych redakcjach (grecka, łacińska, Bis – uzupełniony fragmentami Izydora z Sewilli) oraz Etymologiae Izydora z Sewilli. Źródła te powstały między II, a VII w. stanowiły w średniowieczu podstawę wiedzy o przyrodzie. W każdym z nich lew jest pierwszym opisanym zwierzęciem. Źródła te z reguły prezentują pozytywny obraz króla zwierząt. Zawierają też wspólne opisy, jak np. sen z otwartymi oczami. Jednocześnie autorzy każdego kolejnego źródła dopisywali nowe elementy do już istniejącego opisu, przy czym Philippe de Thaon zapisał najbardziej szczegółową charakterystykę lwa. W sferze symbolicznej również zauważyć można zmiany, mimo zachowania podobnego trzonu tradycji przedstawieniowej. Ewolucja ta przebiega podobnie, jak przy opisie fizycznym. Wyjątkiem jest tu Etymologiae, w którym wyjaśnienia symboliczne nie zostały podane przez autora. Philippe de Thaon was a clerc, who worked in first quarter of XII century. He had left texts about nature science, in which must be distinguish 1st French-language bestiary. This source – Livre des bastiaires – was compared with earlier texts, which were sources of information for author – Physiologus in various version (greek, latin, BIs- supplemented by part of Isidore of Seville’s Etymologiae) and Etymologiae of Isidore of Seville. These sources was popular in Middle Ages, and all had been written in beginning centuries of Christianity. Lion is first animal in all of these sources. Sources, generally, presenting positive image of king of animal. They containing also the same describing, like, f. ex. sleeping with an opening eyes. Simultaneously authors of every later sources added a new elements to behavior or look, wherein Philippe de Thaon made the most detailed description. In symbolical aspects also it is looked a changes, althought preserving simile tradition of describing. Evolution of that aspect was similar like in physical description. Etymologiae in an unusual source, because author had not written symbolical explanation of animals.

W artykule przedstawione zostały zmagania środowiska patriotycznego z władzą komunistyczną, która najpierw chciała zniszczyć dobre imię IV Zarządu Głównego WiN oraz wszystkich działaczy niepodległościowych, a następnie zetrzeć wszelki ślad po ich istnieniu. Po okrutnym śledztwie członkowie IV Zarządu zostali osądzeni w pokazowym procesie, którego przebieg był relacjonowany przez radio. Nie pozostało to bez odpowiedzi. Wśród głosu oburzenia znajdował się list robotników wrocławskich, przechowywany przez Urząd Bezpieczeństwa. W walkę o godną pamięć włączył się również Kościół, a w późniejszym okresie Solidarność. Wszystkie działania podejmowane, aby przechować pamięć o IV Zarządzie Głównym WiN spotykały się ze piętnowaniem przez ówczesną władzę komunistyczną. Mimo to prowadzone były dalsze działania. Powstały symboliczne mogiły, gdyż miejsce spoczynku ich ciał do dziś nie jest znane. Ważnym i niezwykle bogatym źródłem są grypsy z celi śmierci pisane przez prezesa IV Zarządu – Łukasza Cieplińskiego. Do przygotowania artykułu wykorzystano źródła archiwalne, wspomnienia, materiały prasowe oraz opracowania. The article presents the struggles of patriotic activists with the communist authorities. Initially, the Communists wanted to destroy the good name of the fourth Main Directorate of „Freedom and Independence” and all independence activists, and then remove any trace of their existence. After a cruel investigation, members of the fourth Main Directorate were tried in a demonstration process. The course of the trial was reported on the radio. This was not without an answer. Among the voices of indignation was the letter of the Wrocław laborers, kept by the Security Office. The Church, and later Solidarność, also joined the battle for memory. All activities undertaken to preserve the memory of the fourth Main Directorate were stigmatized by the then communist authorities. Nevertheless, further activities were carried out. Symbolic graves were created, because the resting place of their bodies is not known today. An important and extremely rich source are secret messages written by the president of the fourth Main Directorate – Łukasz Ciepliński from the death cell. Archival sources, memories, press materials and studies were used to prepare the article.

Jedną z najsurowszych kar po powstaniu styczniowym było zesłanie na Sybir. Polacy wbrew swej woli musieli przebyć tysiące kilometrów w drodze na wschód. Oprócz skazanych mężczyzn, znajdowały się tam kobiety – Polki. W historiografii poświęcono niewiele miejsca dziejom polskich zesłanek, które zdecydowały się towarzyszyć swoim bliskim, bądź trafiły w głąb państwa carów za swoją działalność polityczną. Jeden z wątków „kobiecej podróży” jest szczególny, mianowicie podróż na zesłanie z dziećmi. Problemy aprowizacyjne, bezduszność rosyjskich urzędników, choroby oraz fatalne warunki noclegowe to tylko niektóre z problemów na jakie natrafiały matki. Celem niniejszego artykułu, jest przybliżenie warunków z jakimi musiały zmagać się kobiety w drodze na Syberię oraz w głąb Rosji. Uchwycenie tragedii oraz roli Polek, które z poświęceniem własnego życia, starały zapewnić jak najbezpieczniejszą podróż swoim dzieciom. The exile to Siberia was one of the most severe punishment in the Russian Empire’s penal law. Sentenced Poles had to journey thousands kilometers heading East. Besides convicted men, Polish women were exiled as well because of their political activities or personal decision. Indeed, some of Polish women decided to go to Siberia in order to accompany their sentenced husbands or relatives. The history of Polish exiles has not sufficiently been elaborated in historiography. Journey to exile with children is one of the most significant issue in “feminine journeys” topic. Women had to cope with many problems while their journey to Siberia. Among the identified problems were: food’s difficulties, illness, bad living conditions as well as bad attitude of Russian officials. The aim of this article is to describe the conditions of women’s journeys to Siberia. It is focused of their motivation and dedication. Their devotions and often commitments often saved the life of their babies and families.

Polską Kronikę Filmową emitowano w latach 1944–1994. Z założenia miała ona pełnić funkcję informacyjną, jednak dość szybko władze zorientowały się, o możliwościach manipulowania społeczeństwem poprzez emitowane treści i „wzbogacającymi je” komentarzami. Pomimo faktu, że PKF stała się tubą propagandową władz, to jednak wpływ odwilży widoczny był także w tematach podejmowanych w kronice. Coraz częściej i szczerzej mówiono o człowieku i otaczającej go rzeczywistości, między innymi poruszano tematy uzależnień. Spośród ukazywanych wątków społeczno-kulturalnych stosunkowo dużo miejsca poświęcono tematowi młodzieży. Obraz studentów ukazany w PKF jest obrazem ludzi aktywnych, rozwijających się na wielu płaszczyznach, angażujących się nie tylko w kwestie naukowe, ale także w sport i szeroko pojętą kulturę. Większość wątków dotyczy studentów. Warto jednak zauważyć, że przyczyną dominacji materiałów poświęconych społeczności akademickiej nad materiałami dotyczącymi młodzieży wiejskiej i robotniczej jest łatwe wyodrębnienie studentów z szeroko pojętej Młodzieży. Młodzi, który nie podjęli dalszej edukacji, pracujący w zakładach lub na wsi w pewnym sensie przestawali funkcjonować jako młodzież. Uczniowie szkół przyuczających do zawodu szybko otrzymywali nakazy pracy, stając się uczniami-stażystami, a później pracownikami zakładów. Stawali się po prostu robotnikami, a więc wchodzi w skład innej grup społecznej. Podobnie rzecz się miała w przypadku młodzieży wiejskiej zostawiającej na gospodarstwach, stając się tym samym głównymi bohaterami i odbiorcami treści „o” i „dla” ówczesnej klasy chłopskiej. W Polskiej Kronice Filmowej, gdy krytykowano młodych ludzi, nie robiono tego bezpośrednio, byli oni ukryci pod często używanymi określeniami hultai, łobuzów, nawiązującymi także do innych grup społecznych. Pozytywne ukazywanie młodych ludzi było spójne z polityką władz głoszącej hasło: młodzież przyszłością narodu, człowiek ukształtowany według nowego scenariusza – w duchu ideologii komunistycznej – był w oczach rządzących uprzywilejowany. Młody inżynier, chłop, robotnik, nauczyciel miał większe szanse na awans zawodowy i społeczny wynikający z faktu bycia młodym człowiekiem. The Polish Film Chronicle was broadcast in 1944–1994. It was supposed to serve as an information function, but quite soon the authorities realized about the possibilities of manipulating the society through broadcasted content and “enriching” it with comments. Despite the fact that the PKF has become the propaganda tube of the authorities, the influence of the thaw was also visible in the themes of the chronicle. The subject of addiction was discussed more and more honestly and more honestly about the human being and the surrounding reality. Among the socio-cultural issues presented, a lot has been devoted to youth. The image of students shown in the PKF is a picture of active people, developing on many levels, engaging not only in scientific issues, but also in sport and broadly understood culture. Most threads concern students. It is worth noting, however, that the reason for the dominance of materials devoted to the academic community over materials concerning rural and working youth is the easy separation of students from the broadly defined Youth. Young people who did not undertake further education, working in factories or in the countryside, in some sense ceased to function as young people. Apprentices of apprenticeship schools quickly received labor orders, becoming apprentices and later employees of the establishments. They were simply workers, and thus included in other social groups. The situation was similar in the case of rural youth who remained on farms, thus becoming the main heroes and recipients of the content “about” and “for” the then peasant class. In the Polish Film Chronicle, when young people were criticized, they did not do it directly, they were hidden under frequently used terms of blaggards, rogues referring also to other social groups. Positive presentation of young people was consistent with the policy of the authorities proclaiming the slogan: youth the future of the nation, a man shaped according to a new scenario – in the spirit of communist ideology – was privileged in the eyes of the governing. A young engineer, peasant, laborer, teacher had a better chance of becoming a professional and social person resulting from the fact of being a young man.

Po kampanii 1797 r. i podpisaniu pokoju w Campo Formio, Austria poniosła straty terytorialne. Utraciła przede wszystkim lewy brzeg Renu, północne Włochy i Belgię. W 1798 r. car Paweł zdecydował się włączyć do konfliktu. Dało to nadzieję Anglii i Austrii. Rozpoczęła się walka Francji i jej sprzymierzeńców z II koalicją. Po licznych zwycięstwach wrogów Republiki, oszukany przez sojuszników car Paweł, zdecydował się zmienić stronę konfliktu. Bitwa pod Marengo (14 czerwca 1800 r.) odwróciła sytuację. Austria poniosła klęskę militarną i trzeba było zmusić ją do podpisania pokoju kontynentalnego. Anglia wsparła Wiedeń subsydiami w wysokości 2,5 mln funtów, ale postawiła warunek. Rząd austriacki nie mógł podpisać osobnego pokoju z Francją do lutego 1801 r. Wysłany do Paryża Saint-Julien podpisał preliminaria, chociaż nie miał pełnomocnictw. Podtrzymanie zawieszenia broni kosztowało Austrię Inglostadt, Ulm i Philippsburg. Formalne rozmo-wy pomiędzy Józefem Bonaparte i Cobenzlem zaczęły się w październiku. Ich wynikiem był pokój podpisany w Lunéville 9 lutego 1801 r., który kończył walki na kontynencie. Après la campagne de 1797 et le traité de Campo Formio, l’Autriche subit des pertes: elle perdit principalement la rivegauche du Rhin, la Lombardie et les provinces belges. En l’an 1798 l’empereur Paul Ier decida de sejoindre au conflit. Il donna l’espoire à l’Angleterre et l’Autriche. La guerre commenca entre la France et ses alliés contre la deuxième coalition. Après de nombreuses victoires des enemis de la République, Paul, trompé par sesalliés, decida de changer de camp. La bataille de Marengo changea la situation. L’Autricheéchoua et a dûessayer de signer la paixcontinentale. L’Angleterresoutint Vienne en versantunesomme de 2,5 mln de livres, mais imposaune conditio: que le gouvernement autrichienne fasse pas la paix séparé avec la France jusqu’àfévrier 1801. Délégué à Paris Saint-Julien signales préliminaires, bienqu’iln’avait pas de pouvoirs. Le prolongement de l’armisticecoûta à l’Autriche la fortresse de Inglostadt, Ulm i Philippsburg. La discussion officielle entre Joseph Bonaparte et Jean Cobenzl commenca en Octobre. Le résultat fût le traité de paix de Lunéville signé le 9 février 1801, qui mit fin à la guerre continentale.

Ślub Filipa Habsburga i Marii Tudor wywołał w Anglii liczne kontrowersje. Obawiano się, że małżeństwo królowej z Habsburgiem może stać się zagrożeniem dla angielskiej niezależności. Nie dziwią więc szczegółowe ustalenia dotyczące zakresu władzy Filipa zawarte w traktacie małżeńskim. Filip w trakcie swojego pobytu interesował się wewnętrznymi sprawami Anglii i angażował się w administrowanie krajem. Doprowadził również do uczestnictwa Anglii w wojnie z Francją, która doprowadziła do utraty Calais przez ojczyznę jego żony. Bezdzietna śmierć Marii sprawiła, że Habsburg utracił wszelkie wpływy w Anglii. The wedding of Philip of Spain and Mary I of England was a cause of a major controversy. There was a fearthat the Queen’s marriage with the Habsburg could possibly be a reason for many threats to the English independence. In this case the highly specific provisions regarding the Philip’s power concluded during the marriage are not surprising. While him being in England, Philip was displaying an interest in the English domestic policy and was actively participating in the administering of the country. Moreover, his actions leaded to England taking part in the war with France resulting in losing of Calais by the Philip’s wife homeland. Childless death of the Queen was the reason why the Habsburg had lost all of his English influences.

Celem artykułu jest zaprezentowanie dokumentacji architektonicznej cerkwi prawosławnej pw. św. Aleksandra Newskiego w Łodzi, którą wzniesiono w latach osiemdziesiątych XIX w. Do tej pory plany te wykorzystane zostały jako materiał ilustracyjny m.in. w pracy Krzysztofa Stefańskiego pt. „Architektura sakralna Łodzi w okresie przemysłowego rozwoju miasta 1821–1914”, jednak nie zostały one szczegółowo opisane. Obecnie są przechowywane w zbiorach Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi. Autorka zwraca w tekście uwagę na zewnętrzne cechy projektu, tj. na materiał i technikę, ale również na czas wykonania i ich treść. Materiałem pomocniczym okazały się także wydane w latach sześćdziesiątych XIX w. w „Zbiorze Przepisów Administracyjnych Królestwa Polskiego” przepisy budowlane, w których zawarto wytyczne odnoszące się do sporządzania tego typu dokumentacji. Przy okazji autorka sprawdza, czy plany budowy cerkwi zostały wykonane przez architekta zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami prawnymi. Uzupełnieniem artykułu są fotografie przedstawiające poszczególne części projektu oraz samą cerkiew w jej obecnym stanie. The aim of the article is to present architectural documentation of the Orthodox church. St. Alexander Nevsky in Lodz. The building was built in the 1880s. These plans have been used as illustrative material, including in the work of Krzysztof Stefański titled “The sacred architecture of Łódź during the industrial development of the city of 1821– 1914”. However, they have not been described in detail. Currently, they are stored in the collection of the Provincial Office for the Protection of Monuments in Lodz. The author draws attention to the external features of the project, material and technique, but also to the performance time and content in the text. An auxiliary material was also issued in the 1860s in the “Collection of Administrative Provisions of the Kingdom of Poland” building regulations, in which guidelines regarding the preparation of this type of documentation were included. By the way, the author checks whether the plans for the construction of the church were made by the architect in accordance with the then applicable legal regulations. The article is supplemented with photographs showing individual parts of the project and the church itself in its present state.

Po latach istnienia Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, gdy o badaniu nobilitacjach całej kultury heraldycznej nie mogło być mowy, obecnie heraldyka ponownie zwraca uwagę badaczy. W swoich badaniach postanowiłam skupić się na jednym wymiarze budowanej przez wieki tradycji heraldycznej, zahaczając także o nauki bliskie historii. Celem moich rozważań stały się legendy herbowe, które dość długo były traktowane po macoszemu, co wyraźnie widać w ubogiej literaturze omawiającej to zjawisko. Postanowiłam, więc postawić sobie pytanie: Jak naprawdę kreowano początki rodu w dawnych wiekach? Za podstawę moich badań obrałam najpopularniejsze, trzy herbarze stworzone w czasach świetności kultury heraldycznej. Pojawia się więc legenda herbowa w Gnieździe cnoty Bartosza Paprockiego, Orbis Poloni Szymona Okolskiego oraz Koronie Polskiej Kaspra Niesieckiego, Na warsztat moich rozważań został przywołany herb Topór, który dzięki swojemu starszeństwu pojawia się w wybranych przeze mnie herbarzach. Legenda herbowa pojawia się już na kartach szesnastowiecznego herbarza Paprockiego, opowiadając o odważnym Młynarzu, który w dość wyjątkowy sposób napomniał zabłąkanego w lesie legendarnego władcę Lecha Czwartego, a cała przygoda kończy się nadaniem herbu Młynarzowi. Twórca herbarza chce tym samym podkreślić starość herbu, a tym samym rodu. Okolski również nie zapomina o wiekowości znaku, aczkolwiek, zaznacza, iż same początki nie są znane. Zupełnie inaczej wygląda opis w herbarzu Niesieckiego. Z jednej strony heraldyk szybko zarzuca Paprockiemu niedokładność badań, a z drugiej zdaje się podkreślać pradawne pochodzenie herbu Topór. Zmienia się jednak sama historia, gdyż protoplasta rodu nie jest skromnym Młynarzem, a Rycerzem przybyłym na ziemie polskie wraz z Lechem Czwartym. Jak widać na zamieszczonych przykładach, legendy herbowe mogą wiele wnieść do badań kultury heraldycznej, ale także i historii mentalności ówczesnych. Wyraźnie widać w nich bowiem nurty pojawiające się w kolejnych epokach, sposób postrzegania swojego pochodzenia, jak i ewolucję wzorców pochwalanych w kręgach arystokratycznych. After years of existence of the Polish People’s Republic, when research on the ennoblement of the entire heraldic culture could not be said, at present the heraldry draws the attention of researchers again. In my research, I decided to focus on one dimension of the heraldic tradition built over the centuries, also touching on the sciences close to history. The aim of my reflections was the coat of arms legend, which was treated negligently for a long time, which is clearly seen in the poor literature discussing this phenomenon. So I decided to ask myself: How were the beginnings of the family in former centuries really created? I chose the most popular, three armorials created during the glory times of the heraldic culture as the basis of my research. So there is the legend of the coat of arms in the Gniazdo cnoty of Bartosz Paprocki, Orbis Poloni of Szymon Okolski and the Korona Polska of Kasper Niesiecki, At the workshop of my considerations, the Ax arm was invoked, which thanks to its seniority appears in the chosen by me armorials. The coat of arms legend appears on the pages of the sixteenth-century Paprocki’s coat of arms, telling the courageous Miller, who in a rather unique way reminded the legendary ruler of Lech The Fourth who strayed in the forest, and the adventure ends with giving the coat of arms to Miller. The creator of the armorial wants to emphasize the old age of the coat of arms, and thus the family. Okolski also does not forget about the character’s mark, although he points out that the beginnings are not known. The description in the armorial of Niesiecki looks completely different. On the one hand, the heraldry quickly accuses Paprocki of the inaccuracy of research, and on the other, it seems to emphasize the ancient origin of the Ax coat of arms. However, the story itself is changing, because the progenitor of the family is not a humble miller, and a knight who came to the Polish lands together with Lech The Fourth. As you can see in the examples, the coat of arms legend can bring a lot to the study of heraldic culture, but also the history of mentality at that time. It is evident in them that the trends appearing in successive epochs, the way of perceiving one’s origin, and the evolution of patterns praised in aristocratic circles.

Kreacja wizerunku politycznego jest jednym z podstawowych elementów kampanii wyborczej w krajach demokratycznych, a w autorytaryzmach – propagandy. Dla sprawnego polityka może się to okazać cennym narzędziem, które w sposób niezwykle skuteczny pomoże w budowaniu jego pozycji w kraju, bądź na świecie. Postać Edwarda Gierka, po przejęciu przez niego funkcji I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, nad wyraz często przedstawiano w różnych mediach. Nie mogło go także zabraknąć w Polskiej Kronice Filmowej. Nowy „pierwszy” zdecydowanie bardziej doceniał wagę korzystnego przedstawienia swojej osoby w środkach masowego przekazu, co widoczne było w ilości oraz specyfice materiałów z nim związanych. Niniejsza praca zajmuje się analizą sposobu ukazywania I sekretarza KC PZPR w tym medium, przedstawia pewne schematy kreacji jego wizerunku, a także zarysowuje zachodzące w nim na przestrzeni lat zmiany. W pracy następuje wyszczególnienie kilku płaszczyzn oraz charakterystycznych elementów budowy wizerunku Edwarda Gierka w kontekście krajowym. Poniższy/powyższy artykuł stara się także uchwycić cele tej kreacji. Autor korzystał z dostępnej literatury przedmiotu, zajmującej się Polską Kroniką Filmową, a także wizerunkiem politycznym. Dokonał ponadto analizy udostępnionych materiałów filmowych, a przede wszystkim list montażowych, które były szczegółowym opisem montażu kroniki, zawierającym spis ujęć wraz z opisem, a także komentarzem lektora. The creation of a political image is one of the main elements of the election campaign in democratic countries, and in the authoritarian regimes of propaganda. For an effective politician, it can be extremely helpful in building his position in the country, or in the world. The figure of Edward Gierek, after he took office of the First Secretary of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party, was very often present in various media. He also could not be miss in the Polska Kronika Filmowa. The new “First” definitely appreciated the importance of his positive presentation in the mass media, what was evident in the quantity and specificity of the materials associated with it. This paper deals with the analysis of how the First Secretary of the Central Committee of the PUWP was presented in this medium, presents certain patterns of the creation of his image, and outlines the changes taking place in it over the years. The work includes specification of several planes and characteristic elements of the construction of Edward Gierek’s image in the national context. This article is also trying to capture the goals of this creation. The author used the available literature on the subject, dealing with the Polska Kronika Filmowa as well as the political image. He also analyzed the available film materials and, above all, assembly lists, which were a detailed description of the chronicle editing, including a list of intakes with a description, as well as a lector’s commentary.

Niniejszy artykuł poświęcony jest jednemu z największych widowisk społeczno-politycznych II Rzeczypospolitej – sprowadzeniu prochów Juliusza Słowackiego do Polski oraz powtórnego pogrzebu poety w czerwcu 1927 r. Punktem wyjścia analizy owego wydarzenia stanowi klasyczna kategoria rytuału przejścia (le rite de passage) Arnolda van Gennepa, z której wyrasta teoria czteroaktowego dramatu społecznego Victora Turnera, w ramach której rozpatrywane jest owe widowisko. Oprócz tła historycznego (kolejnych prób sprowadzenia prochów J. Słowackiego do Polski na przestrzeni dekad przełomu XIX i XX w.), w artykule wskazane zostały zasadnicze cele jakie przyświecały decydentom politycznym połowy lat 20. XX w., podjęcia się owego przedsięwzięcia, jego rolę dla rodzącego się, po maju 1926 r., nowego systemu politycznego, w Polsce oraz jego szczególne znaczenie dla obozu sanacji oraz samego Józefa Piłsudskiego. Oprócz przebiegu ostatniej podróży autora Kordiana, w tekście poddane analizie zostały poszczególne elementy składowe widowiska, przede wszystkim zaś jego scenografia oraz jej znaczenie. This article is devoted to one of the largest socio-political spectacles of the Second Polish Republic – bringing the ashes of Juliusz Słowacki to Poland and the re-burial of the poet in June of 1927. The starting point for the analysis of this event is the classical category the rite of passage of Arnold van Gennep, from which the theory of four-act social drama by Victor Turner emerges, in which the spectacle is considered. In addition to the historical background (subsequent attempts to bring the ashes of J. Słowacki to Poland over the decades of the turn of the 19th and 20th centuries), the article indicates the main goals that guided political decision-makers in the mid-1920s wanted to achieve by this event, its role for a new political system in Poland (after May 1926) and its special significance for the Sanation and for Józef Piłsudski himself. In addition to the course of the last journey of Kordian’s author, the text analyzed various elements of the spectacle, and above all, its scenography and its meaning.

Artykuł przedstawia dzieje poprawki, zgłoszonej w 1920 r. do sejmowego projektu konstytucji przez posła PSL–Lewicy, Józefa Putka, przewidującej odebranie duchownym wszystkich wyznań biernego prawa wyborczego do sejmu. Autor tej propozycji był czołowym antyklerykałem Sejmu Ustawodawczego, a jego pomysł wpisywał się w antyreligijną retorykę ówczesnej lewicy, dążącej do usunięcia ludzi Kościoła z życia publicznego. Jego radykalna koncepcja nie znalazła się ostatecznie w tekście konstytucji, nie wywołała również szerszej debaty parlamentarnej, była jednak interesującym, a jednocześnie dość mało znanym przykładem poglądów lewicy ludowej na rolę i znaczenie Kościoła katolickiego w społeczeństwie u zarania II Rzeczypospolitej. Poruszany temat nie został dotąd kompleksowo opracowany, a doczekał się jedynie lakonicznych wzmianek w literaturze przedmiotu. Dlatego w artykule przedstawiono całościowo losy wspomnianej poprawki oraz sejmową debatę nad nią, opierając się na materiałach źródłowych w postaci stenogramów i druków Sejmu Ustawodawczego (1919–1922). Artykuł składa się z wprowadzenia, podzielonej na dwa punkty części zasadniczej (życiorys Józefa Putka, szczegółowy opis tytułowej poprawki) oraz podsumowania. The article presents history of the amendment which was proposed in 1920 as a part of parliamentary project of constitution by deputy Józef Putek, a member of Polish Peasant Party – Left. Through this amendment he wanted to deprive the clergy of all confessions of their passive suffrage to the parliament. The author of this proposition was one of the leading anticlerical deputies in the Legislative Sejm. His idea was a part of the wider discourse of then left-wing parties which sought to eliminate clergy from the public life. This radical concept was not implemented in the constitution and did not lead to the wider discussion in parliament. However, this amendment was an interesting but simultaneously little-known example of the opinions of peasant’s left on the role and relevance of the Catholic Church in the polish society in the beginning of the Second Polish Republic. This topic was not presented so far in a complex way. There were only some short references in a previous literature. Therefore, the article shows comprehensively a history of the Józef Putek’s amendment and the debate about it which took place in the parliament. The article based on historical sources which are stenographic records and documents of the Legislative Sejm (1919–1922). It contains an introduction, main part which is divided into two sections (biography of Józef Putek and then the description of his amendment) and a summary.

Kiedy w latach 1632–1634 Rzeczpospolita Obojga Narodów toczyła wojnę z Rosją, w tym samym czasie jeden z urzędników tureckich, sandżakbej sylistryjski Mehmed Abazy pasza dokonał najazdu na okolice Kamieńca Podolskiego. Zarówno dowódca turecki jak i polsko-litewski mieli podobne problemy organizacyjne. Z powodu wojny Rzeczpospolitej z Rosją i Imperium Osmańskiego z Persją, konflikt ten od początku rozgrywał się w cieniu większych zmagań na odległych frontach, przez co niemożliwe było wykorzystanie pełnego potencjału walczących państw, konieczna była współpraca z innymi podmiotami (dla Koniecpolskiego z magnatami kresowymi i Kozakami, dla Abazy Mehmeda z lennikami osmańskimi, niektórymi ordami tatarskimi i innymi namiestnikami prowincji tureckich), nawet komunikacja z władzą centralną była wyjątkowo niestabilna. Mimo to, dzięki lepszej organizacji, zebraniu zawczasu odpowiednich informacji o przeciwniku, odpowiednim przygotowaniu terenu, doświadczeniom wojen szwedzkich lat 1626–1629 i własnym umiejętnościom to hetman Koniecpolski mógł cieszyć się zwycięstwem w stoczonej 22 października 1633 r. bitwie pod Kamieńcem Podolskim. During the war of the Polish-Lithuanian Commonwealth against Russia in 1632–1634, at the same time one of the Turkish officials, Sandzakbej of Silistria Mehmed Abazy pasha, invaded the area of Kamieniec Podolski. Both the Turkish and Polish-Lithuanian commanders had similar organizational problems. Due to the war of the Commonwealth with Russia and the Ottoman Empire with Persia, this conflict has been taking place in the shadow of major struggles on distant fronts, making it impossible to use the full potential of struggling states. It was necessary to cooperate with other entities (for Koniecpolski with borderland magnates and Cossacks) for Abazy Mehmed with Ottoman vassals, some Tatar tribes and other governors of Turkish provinces), even communication with the central authority was extremely unstable. Despite this, thanks to better organization, gathering information about the enemy, proper preparation of the area, experience of the Swedish wars of 1626–1629 and his own skills, hetman Koniecpolski was victorious in the battle of Kamieniec Podolski on October 22 1633.

Celem artykułu jest prezentacja polskiego, państwowego rybołówstwa na Morzu Bałtyckim w latach 1971–2001. W okresie tym doszło do znaczących przemian badanej branży, która obok gruntownej modernizacji zakończonej w praktyce dopiero w 1992 r. cechowała się niezwykle zmiennymi wynikami połowowymi. Ostatecznie rozpoczęcie w 1989 r. przemian prywatyzacyjnych spowodowało ogromną marginalizację rybołówstwa zmieniając na zawsze jego strukturę własności. Zmiany te dotknęły głównie państwowe kombinaty połowowe oraz spółdzielnie tworzące swoiste filary państwowego rybołówstwa na Morzu Bałtyckim. W pierwszej części artykułu zaprezentowano zagadnienia związane z liczebnością floty państwowych przedsiębiorstw i spółdzielni, przeprowadzone modernizacje oraz zbadano struktury flot uwzględniając uśrednioną moc [KM] oraz wyporność [GT]. Część druga prezentuje zagadnienia związane z połowami. Do najważniejszych czynników poddanych analizie należy włączyć łączny wolumen pozyskania surowca, podział wyników między kombinaty i spółdzielnie, udział poszczególnych przedsiębiorstw państwowych w połowach oraz uśrednione rezultaty uzyskiwane przez poszczególne klasy jednostek. Ostatnia cześć omawia zagadnienia związane z uśrednionymi wynikami połowowymi w tonach w przeliczeniu na moc [KM] oraz w tonach na wyporność [GT]. Dodatkowym uzupełnieniem jest wskazanie uśrednionych wyników przypadających na ogół zatrudnienia w badanych podmiotach oraz w przeliczeniu na rybaków. The objective of the article is to present Polish national fishery on the Baltic Sea in the years 1971–2001. During this period, significant changes of the examined industry occurred, along with its thorough modernisation that ended in practice only in 1992, featured extremely variable fishing results. Finally, the beginning of privatization process in 1989 caused immense marginalisation of fishing, changing its ownership structure for ever. These changes affected mainly national fishing combined collectives and cooperatives that formed peculiar pillars of the national fishing on the Baltic Sea. The first part of article presents issues related to the number of fleet vessels of national businesses and cooperatives, completed modernisations, and it investigates structures of fleets considering averaged power [HP] and buoyancy [GT]. The second part presents issues related to catches. Among the most important factors that have already been analysed are the total volume of raw material acquisition, division of results between combined collectives and cooperatives, share of particular national businesses in catches and averaged results obtained by particular share classes. The last part discusses matters related to averaged fishing results in tones converted into power [HP] and in tones into buoyancy [GT]. An additional supplement is an indication of averaged results per total employment in examined entities, converted into the number of fishermen.

Narses po raz pierwszy zetknął się z Longobardami najprawdopodobniej, kiedy walczyli pod jego komendą w trakcie kampanii przeciw Ostrogotom z 552 r. Choć okazali się dzielnymi żołnierzami, to potem dopuścili się licznych ekscesów wobec ludności cywilnej i zostali wydaleni do swojej ojczystej Panonii. Według części źródeł (np. Izydor z Sewilli, Liber pontificalis) Narses zaprosił Longobardów do Italii w 568, chcąc zemścić się na cesarzowej Zofii. Tej wersji wydarzeń nie potwierdza jednak większość najwcześniejszych źródeł (Mariusz z Avenches, Grzegorz z Tours, źródła bizantyńskie). Narracji o konszachtach wodza z Longobardami nie można jednak całkowicie odrzucić, ze względu na fakt, że znaleźć ją można w wielu źródłach niezależnych od siebie i mimo wszystko stosunkowo wiarygodnych. W nawiązaniu do hipotezy Neila Christiego można zaproponować jej rozwinięcie, które godziłoby sprzeczne przekazy i rozwiązywało problem w postaci sprzeczności ewentualnego celowego osiedlania Longobardów w Italii z niechętną barbarzyńcom polityką prowadzoną w tym czasie przez cesarstwo. Być może Narses nawiązał kontakty z Longobardami w dobrej wierze, lecz zrobił to wbrew woli pary cesarskiej, co poskutkowało jego odwołaniem. Możliwe, próba osiedlenia ludu jako sojuszników, nie była skutkiem zaproszenia, a jedynie nieudaną próbą uporządkowania stanu faktycznego, spowodowanego ich samowolnym wkroczeniem na terytorium półwyspu. First contact between Narses and Lombards took place probably during the campaign againist Ostrogoths in 552 when Lombardsfought under his command. They seemed to be brave soldiers but simultaneously became authors of many assaults on local people and were sent back to their native Pannonia. According to some sources (e.g. Isidore of Sevilla, Liber pontificalis) Narses invited Lombards to Italy in 568 because he wanted to take his revenge on empress Sophia. This version however is not confirmed by the majority of earliest sources (e.g. Marius of Avenches, Gregory of Tours, all byzantine sources). Nonetheless the narration about collaboration between the byzantine commander and Lombards should not be all rejected because it is present in many independent and quite reliable sources. In connection to the hypothesis created by Neil Christie there is possibility to propose its extension which could unite contradict narrations. This extension could solve the problem which is contradiction between hypothetical deliberate settling of Lombards and contemporary policy of empire under Justin II which was very unfavorable for barbarians. It is possible that Narses contacted with Lombards in good faith, but did it against the will of imperial pair. The result was his removal. It is possible too that the attempt to settle Lombards was not the effect of the invitation but only failed attempt of fixing the situation caused by their lawless arrival.

Julian Ursyn Niemcewicz, polski pisarz i polityk, odbył w latach 1797–1807 dwie podróże po Stanach Zjednoczonych. Pokłosiem jego pobytu za oceanem są obszerne dzienniki, w których na bieżąco notował swoje przeżycia, obserwacje i spostrzeżenia na temat tego kraju. Niemcewicz, zwiedzając Stany Zjednoczone, zachwycał się tym państwem, które uważał za urzeczywistnienie oświeceniowych idei równości i wolności. Z drugiej strony, podczas pobytu w Ameryce polski podróżnik zetknął się także z problemem niewolnictwa. W trakcie pobytu w Virginii – jedynym stanie należącym do „Południa”, który odwiedził – szczegółowo opisywał warunki życia niewolników i sposób ich traktowania. Podjął również refleksję nad przyczynami istnienia i utrzymywania niewolnictwa w południowej części USA. Celem artykułu jest analiza sposobu postrzegania niewolnictwa przez Niemcewicza na podstawie jego dzienników, w jaki sposób poglądy Niemcewicza wobec niewolnictwa odzwierciedlają kontekst epoki oraz czy i w jakim stopniu fakt istnienia systemu niewolniczego wywarł wpływ na stosunek pisarza do Stanów Zjednoczonych. Julian Ursyn Niemcewicz, Polish writer and politician, in 1797–1807 travelled to the United States twice. During that time he wrote a few comprehensive journals, which described his experiences, observations and opinions about that country. Niemcewicz, while visiting the USA, was delighted about the state, that reminded him the ideals of equality and freedom. However, during the journey he encountered the issue of slavery. During the stay in Virginia – the only south state he visited – Niemcewicz described in details the living conditions of slaves and the way they were treated by their owners. Moreover, he tried to study the possible causes of slavery in the southern parts of the USA. The aim of the article is to analyze the way Niemcewicz perceived slavery, in which way this views reflected the context of epoque and how the existence of slavery influenced his vision of America.

Pod koniec XVIII wieku twierdza Wisłoujście trafiła pod panowanie Prus stając się ośrodkiem odosobnienia głównie dla Polaków, na przykład powstańców listopadowych, a także innych narodowości. W Twierdzy znajdowali się zarówno więźniowie polityczni, jak i kryminalni. Na podstawie listów gończych, zamieszczonych w czasopiśmie urzędowym rejencji gdańskiej (Amtsblatt der Königlichen Regierung zu Danzig) zaprezentowano ucieczki z Twierdzy w I połowie XIX wieku, których dopuszczali się kryminalni osadzeni, tzw. Baugefangene, jak również dezercje żołnierzy z jednostek wojskowych stacjonujących na twierdzy Wisłoujście i w jej okolicach. In the end of 18th c entury Wisłoujście fortress was t aken over by P russia b ecoming a prison where political and criminal prisoners were detained. Majority of captured. were Poles, for example members of “November uprising”, as well as other nationalities. Based on wanted letters published in the official Gdańsk journal (Amtsblatt der Königlichen Regierung zu Danzig) the presentation shows escapes perpetrated by criminal prisoners, so-called “Baugefangene” as well as desertions of military entities quartering in Wisłoujście fortress and its nearby areas.

W niniejszym artykule krótko wyjaśniono czym jest kolekcja, zbiór i spuścizna oraz dlaczego nie powinno się używać tych określeń jako synonimów. Posługując się przykładem poznańskiego kolekcjonera Mariana Habera opisano etapy prowadzące do powstania protokołu muzealnego oraz prześledzono cały proces decyzyjny w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Opisano także wygląd oraz zawartość protokołów Komisji Zakupu Muzealiów oraz załączników, które tworzą pełną dokumentację sprawy przejęcia spuścizny po Marinie Haberze. Dodatkowo dokonano również krótkiej charakterystyki wybranego z kolekcji obiektu celem zaprezentowania sposobu jej formowania. The folowing article briefly explains how synonyms of word collection are not exactly synonyms and why. Using the example of the Poznań collector Marian Haber, the stages leading to the creation of the museum protocol were described and the entire decision-making process of the National Museum in Poznań was examined. The appearance and contents of the Procurement Committee of the Museuilles and attachments, which form a full documentation of the acquisition of the legacy of Marina Haber, were also described. In addition, a short characteristic of the object selected from the collection was also made to present the method of its formation.

Akt powstania Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN) 21 lutego 1937 r. wywarł istotny wpływ na ukształtowanie sytuacji politycznej w Polsce, po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego. Odczytanie Deklaracji Ideowo-Politycznej nowego ugrupowania na antenie Polskiego Radia przez lidera Obozu – płk. Adama Koca zakończyło okres przemian wewnątrz stronnictwa rządowego i miało na celu umocnienie wpływów radykalnego skrzydła sanacji wśród społeczeństwa. Utworzenie OZN było posunięciem zainicjowanym przez Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza i służyć miało konsolidacji narodu wokół armii i jej zwierzchnika dla wzmocnienia obronności kraju. Było jednocześnie wyrazem politycznych ambicji Rydza, który umacniał swoją pozycję w społeczeństwie stając się wpływowym współtwórcą polskiej polityki obok prezydenta Ignacego Mościckiego i ministra spraw zagranicznych Józefa Becka. Strona rządowa podjęła kampanię informacyjno-propagandową w celu jak najszerszego promowania swoich działań. Przekształcenia jakie nastąpiły w związku z powstaniem OZN dotknęły także stronnictw opozycyjnych, wymuszając na nich zajęcie stanowiska wobec tej ogólnonarodowej inicjatywy, która mogła zaowocować ich marginalizacją. Wobec niemożności brania udziału w polskim życiu parlamentarnym ugrupowania te swój stosunek wobec OZN wyrażały w artykułach zamieszczanych na łamach własnych organów prasowych. Głównym założeniem niniejszego tekstu jest przedstawienie reakcji środowisk o orientacji prawicowej i centro-prawicowej jako najbardziej „dotkniętych” działaniami stronników Rydza-Śmigłego. Próba odtworzenia właściwego obrazu tych stosunków powstała w oparciu o artykuły zamieszczane przez reprezentantów tych środowisk na łamach ich organów prasowych w okresie od dnia ogłoszenia Deklaracji Ideowo-Politycznej do początku marca 1937 r. Wybrany przekrój czasowy z jakiego pochodzi materiał źródłowy, pozwala na dokładne śledzenie nastrojów kręgów żywotnie zainteresowanych przekształceniami sceny politycznej. Jego zacieśnienie stało się przy tym konieczne ze względu na stopniowe pojawianie się nowych zagadnień będących, co prawda wynikiem zaistniałych warunków lecz coraz słabiej związanych z samym aktem Deklaracji Ideowo-Politycznej. Materiały prasowe zgromadzone na potrzeby powstania pracy pochodzą ze zbiorów cyfrowych Biblioteki Narodowej oraz Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej, a ponadto zbiorów Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Józefa Piłsudskiego w Łodzi oraz Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego. The foundation of Camp of National Unity (CNU) on February 21st of 1937 had significant influence on shaping of the political landscape in Poland after the death of marshall Józef Piłsudski. The Ideological-Political Declaration of the new organization announced on Polish Radio by its leader – col. Adam Koc ended the period of internal transformations among the government and was aimed at strengthening its influence on the society. The creation of CNU was initiated by Commander-in-Chief, Marshall Edward Śmigły-Rydz and was intended to consolidate the nation around the army and its superior to improve the defense of the country. At the same time, it expressed Śmigły-Rydz’s political ambitions who therefore tried to solidify his social status as an influential co-founder of Polish politics together with the President Ignacy Mościcki and foreign minister Józef Beck. The government started the extensive informational and propaganda campaign to promote its actions. The transformations related to creation of CNU and Śmigły-Rydz’s group activities impacted the opposition parties as well and forced it to take stand against this national initiative, since they posed a threat on the parties’ impact on society. With no other means of participation in political discussion, opposition groups expressed their attitudes toward CNU in the articles published in their own press. The main assumption of this text was to present the reaction of right-wing and centre-right-wing circles as the most “affected” by the actions of the sympathizers of Śmigły-Rydz. The attempt to reconstruct an accurate image of these relations was based on articles published by representatives of these circles in their press organs in the period from the date of announcing the Ideological-Political Declaration to the beginning of March 1937. The selected cross-section of time from which the source material comes allows for to follow closely the moods of circles vitally interested in transformation the political scene. At the same time, its tightening became necessary due to the gradual emergence of new issues, which were in fact the result of the existing conditions, but less and less related to the act of the Idea-Political Declaration itself. The evaluated materials come from digital resources of National Library of Poland, as well as catalogues of The Józef Piłsudski Regional and Municipal Public Library in Łódź and Library of University of Łódź. The introduction and the chapter about overall political situation was written based on available publications, especially the book „Silni – Zwarci – Gotowi: myśl polityczna Obozu Zjednoczenia Narodowego” written by Jacek Majchrowski and „Piłsudczycy bez Piłsudskiego. Powstanie Obozu Zjednoczenia Narodowego w 1937 r.” by Tadeusz Jędruszczak.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie życia małżeńskiego Marii Tudor w świetle źródeł angielskich. Maria była najmłodszym dzieckiem Henryka VII i Elżbiety York, które przeżyło wiek dziecięcy. Jej ojciec dążył do podniesienia prestiżu dynastii poprzez małżeństwa swych dzieci. Swego pierworodnego syna Artura ożenił z Katarzyną Aragońską, córkę Małgorzatę z Jakubem IV, królem Szkocji, natomiast Marię planował wydać za Karola Habsburga, późniejszego cesarza Karola V. W wyniku działań Ferdynanda Aragońskiego i Maksymiliana Habsburga nigdy nie doszło do tego mariażu. Kolejny władca Anglii, Henryk VIII czuł się oszukiwany przez swojego teścia i zdecydował się na zawarcie przymierza z Francją, które zostało przypieczętowane małżeństwem jego najmłodszej siostry z 52-letnim Ludwikiem XII. Wyjazd Marii do Francji związany jest z romantyczną historią przedstawioną między innymi w kronice Edwarda Halla. Ponoć królewna miała być zakochana w przyjacielu Henryka – Karolu Brandonie i wymogła na bracie obietnice, że gdy owdowieje, będzie mogła poślubić kogo zechce. Mogłoby się wydawać, że to tylko legenda wymyślona, by wytłumaczyć niespodziewany ślub królewskiej siostry ze zwykłym szlachcicem. Jednak analiza listów Marii do brata wskazuje, że Henryk obiecał jej ślub z ukochanym, można się tylko zastanawiać czy pragnął spełnić tę obietnicę. Although there is a relatively rich bibliography on the Tudor period, much less has been written about Mary Tudor, the youngest sister of Henry VIII. The purpose of this research is to present the history of marriages of Mary Tudor, and also to confront the romantic lenegend which grow around her second marriage. This paper analyzes letters, chronicles and ballads from 16th century, which d escribe Mary’s engagements a nd marriages. The data were collected from British History Online and Internet Archive. Obtained information can tell researchers a lot about Mary and her relations with Henry VIII, Louis XII, Francis I or Charles Brandon. The analysis of the romantic legend of the English princess is mostly based on ballads which contain many references to the other historical sources.

Po śmierci Ludwika Węgierskiego w 1382 r. nastąpił okres ponad dwuletniego bezkrólewia w Królestwie Polskim. Jednym z najpoważniejszych kandydatów do polskiej korony był Siemowit IV, książę rawski i płocki. Na ogólnopolskim zjeździe w Sieradzu 28 marca 1383 r. został on nawet obwołany królem, ale do koronacji ostatecznie nie doszło. W późniejszym czasie książę podejmował jeszcze starania o władzę w Polsce, lecz nie udało mu się osiągnąć wymarzonego celu – rządów w kraju, które objęła Jadwiga Andegaweńska, a następnie Władysław Jagiełło. Siemowit IV stał się ich lennikiem, chociaż równocześnie prowadził własną politykę, wchodząc w częste kontakty z władzami zakonu krzyżackiego. Starając się zachować niezależność swojego władztwa książę musiał lawirować pomiędzy potężnymi sąsiadami, nieuchronnie dążącymi do zbrojnej konfrontacji. After the death of king Louis I of Hungary in 1382 an almost two years long interregnum started in the Kingdom of Poland. One of the most important candidates to the Polish crown was Siemowit IV, Masovian duke of Rawa and Płock. In the Polish nationwide convention of knights and dignitaries in Sieradz which took place 28 March 1383 he was even proclaimed to be the king of Poland, but the coronation finally did not happen. Afterwards duke Siemowit IV was attempting to rule the kingdom of Poland, but he did not succeeded, and it was Jadwiga of Capetian House of Anjou, and later Władysław Jagiełło who came into power. Siemowit IV became their vassal, although he simultaneously pursued independent policy, often cooperating with the authorities of the Teutonic Order. Trying to keep the independence of his duchy Siemowit IV was forced to seek for a balance between powerful neighbours, inevitably heading for military confrontation.

Pierwsze koła naukowe historyków pojawiły się w Galicji już w drugiej połowie XIX w., jednak współpraca między nimi została zapoczątkowana dopiero w 1921 r. Na przestrzeni dziejów funkcjonowało kilka instytucji koordynujących ten proces. Celem artykułu jest przybliżenie ich dziejów, jak również prezentacja innych form współpracy między kołami naukowymi historyków. First students of history scientific association appeared in Galicia in second half of the 19th century however cooperation between then began in 1921. It involved several fields. Some institutions coordinated that process in the past. The aim of the article is to approach history of them as well as other forms of intercollegiate cooperation between students of history scientific associations.

W artykule zostało przedstawione duchowieństwo niższe epoki potrydenckiej na przykładzie parafii Brzeziny. Wspólnota okresie staropolskim należała do diecezji krakowskiej. Jako główne źródło do badania tego zagadnienia posłużyły akta wizytacji kanonicznych. Struktura artykułu jest chronologiczna do kolejnych okresów posługi kapłanów, którzy pracowali w parafii od XVI do XVIII w. W opisach kapłanów zawarto informacje o ich pochodzeniu, wykształceniu, karierze kapłańskiej a także ich postawom moralnym. Obraz duchowieństwa parafii Brzeziny został również porównany ze stanem badań duchowieństwa w epoce potrydenckiej, której założeniem było wzmocnienie roli kapłana we wspólnocie kościelnej. In the article it had been presented lower clergy of posttridental time in example of Brzeziny parish. This community in Old-Polish period belonged to Cracow diocese. As a main source to research those issue were used acts of canonical visitations. The structure of article is chronological to subsequented periods of priest’s service, who worked in parish from 16th to 18th century. In description of priests included information about their roots, education, priest’s career and also moral attitudes. The picture of Brzeziny parish clergy had been compared with the state of researches about clergy in posttridental times, which assumption was amplification of priest’s role in church community.

Praca przedstawia, jak w świetle ogólnopolskiej prasy komunistycznej wyglądały obchody Tygodnia Ziem Odzyskanych oraz Tygodni Ziem Zachodnich w latach 1946–1948. Wydarzenia Tygodni odbywały się w okresie Polski Ludowej, na skalę całego kraju, w latach 1946–1970 (z przerwą na lata 1949–1957). Autor przedstawia skromny stan badań, który do tej pory powstał na ten temat. Następnie opisuje genezę Tygodni oraz ich przebieg w latach 1946–1948. Na podstawie głównych tytułów prasowych Polski Ludowej, analizie zostaje poddany wymiar propagandowy wydarzeń. Na zakończenie autor dochodzi do wniosku, że Tydzień Ziem Odzyskanych i Tygodnie Ziem Zachodnich były dla władzy ludowej jednymi z najbardziej eksponowanych wydarzeń, które miały w społeczeństwie umacniać świadomość przynależności tzw. Ziem Odzyskanych oraz rewizji granic Polski po 1945 r. The work presents the process of the celebration the Week of the ‘Recovered Lands’ and the Weeks of the ‘Western Lands’ between 1946–1948. The main historical source of it are Polish communist press. The events connected to these Weeks took place, on the scale of the entire country, between 1946–1970 with a break between 1949–1957. The author present a modes state of research which has so far been created on this subject. After that he describes the genesis of the Weeks and their course between 1946–1948. Mostly analyzed is the propaganda dimension of these events. It is done on the basis of the main press titles edited in the People’s Poland. Next, the author concludes that the Week of Recovered Lands and the Weeks of the Western Lands were one of the most exposed events for the main Polish communist which were supposed to strengthen the awareness of belonging Polish ‘Recovered Lands’ and a revision of Polish borders after 1945.

Artykuł opisuje obławę augustowską, czyli największą zbrodnię na Polakach po II wojnie światowej, dokonaną w lipcu 1945 r. na ziemiach Suwalszczyzny i Augustowszczyzny, w wyniku której zginęło prawie 600 osób, głównie ludności cywilnej. Celem pracy była analiza przeszkód natury prawnej i praktycznej w dążeniu strony polskiej do rozliczenia zbrodni tzw. obławy augustowskiej. Z kolei problemem badawczym była odpowiedź na pytanie czy istnieją realne szanse uzyskania zadośćuczynienia od strony rosyjskiej za wydarzenia tzw. obławy augustowskiej na drodze krajowych i międzynarodowych procedur sądowych. Autor przedstawił genezę, przebieg i skutki przeprowadzenia obławy. Następnie podjęto próbę kwalifikacji prawnej tej zbrodni, a także przedstawiono aktualny stan śledztwa. The article describes the Augustow chase, the largest crime on Poles after World War II, carried out in July 1945 in the lands of Suwalki and Augustow. As a result, almost 600 people was died, mainly civilians. The aim of the article was to analyze legal and practical obstacles in the pursuit of the Polish side to account for the so Augustow chase. The research problem was the answer to the question of whether there are real chances of obtaining redress from the Russian side for the events of the Augustow chase on the way of domestic and international court procedures. The author presented the genesis, course and effects of the raid. Then he made an attempt was made to qualify the crime and the current state of the investigation was presented.

Artykuł podejmuje próbę zdefiniowania relacji między dwoma polskimi ośrodkami socjalistycznymi – londyńskim, skupionym wokół Stanisława Mendelsona, oraz berlińskim, z którego wyrosła Polska Partia Socjalistyczna zaboru pruskiego. Tłem dla badań jest polemika z zastaną historiografią. Na podstawie archiwaliów oraz wspomnień podjęta została próba odtworzenia związków między oboma ugrupowaniami. Analiza materiału źródłowego wskazuje na istnienie relacji o charakterze finansowym, personalnym oraz ideowym, które to czynniki sugerują rzeczywistą zależność socjalistów berlińskich od otoczenia Mendelsona. Article approaches a try to define relationship between two Polish socialist groupings – one created around personality of Stanislaw Mendelson, in London, and the other one in Berlin from which the Polish Socialist Party in Prussian Partition arose. The existing historiography poses a background for the research. Basing on archives and reminiscence a try was taken to recreate relationship between these two groupings. The analysis points out the existence of financial, personal and ideological relations. These factors make one realize the subjection of Berlin socialists to Mendelson’s environment.

Zimna wojna była czasem bardzo napiętych stosunków międzynarodowych. Dominował w niej konflikt pomiędzy dwoma, antagonistycznie do siebie nastawionymi blokami, skupionymi wokół Związku Radzieckiego oraz Stanów Zjednoczonych. Sytuację zaogniała nakręcająca się spirala zbrojeń, którą potęgował fakt posiadania, przez obie strony broni atomowej. Wszystko było, ze sobą tak sprzęgnięte, że nawet wydarzenia, dziejące się na peryferiach głównej areny rywalizacji, stawały się polem do starcia, przeradzającym się nieraz w otwarty konflikt sprzecznych ze sobą systemów i ideologii. Bardzo ważna stała się inicjatywa Pawła VI, który wymyślił Światowy Dzień Pokoju, podczas, którego papież wygłaszał specjalnie przygotowane orędzie. Dzieło to kontynuował następnie Jan Paweł II i jest kultywowane do dnia dzisiejszego. Polski papież zaczerpnął rozumienie pokoju od Pawła VI, mówiąc, iż jest on równoznaczny z rozwojem. Prócz tego, papieskie postrzeganie wyróżniał holizm. Dla Jana Pawła II sprawa światowego pokoju w okresie zimnej wojny była bardzo ważna. Nie jest to tylko stwierdzenie, ale potwierdzały je czyny: pielgrzymki, które determinowała powyższa kwestia. Papież często łączył obydwie czynności np. przemawiając dwukrotnie na forum ogólnym Organizacji Narodów Zjednoczonych. W swoich przemówieniach papież jednoznacznie dostrzegł, że w okresie zimnej wojny, sprawa światowego pokoju była permanentnie zagrożona. Na fakt ten wpływały podziały świata na bloki, wśród, których wyróżnił: Wschód–Zachód oraz Północ–Południe. Ten drugi podział, bardzo mocno łączył się z rozwojem państw i ludzi. W celu jego analizy, papież dokonał podziału na cztery światy. Rywalizacja Wschód–Zachód sama w sobie stanowiła przeszkodę dla pokoju, ale dodatkowo Jan Paweł II zaakcentował, związane z nią wyścig zbrojeń i problem nuklearny. Z aspektami militarnymi, kojarzyły się również terroryzm oraz sprawa produkcji, a przede wszystkim, handlu bronią. Ojciec Święty problem pokojowy upatrywał również w kryzysie wartości duchowych. Według niego, jeśli pokój pochodzi od Boga, to człowiek musi być w stanie przyjąć ten dar i go pielęgnować w swym sercu i sumieniu. Niestety prócz wyrażania szerokiej aprobaty dla słów i działań papieża, czy Stolicy Apostolskiej nie szły za tym żadne dalsze działania państw. Wniosek z tego taki, iż szczytne, mądre i ciekawe idee Jana Pawła II (bo za takie były uważane, chociażby wśród gremium członków ONZ) w znacznej mierze nigdy nie zostały wcielone w życie, a świat zarówno ten z czasów pontyfikatu papieża-Polaka, jak i dzisiejszy nadal mógłby czerpać garściami z słów i nauk głoszonych przez Ojca Świętego. The Cold War was a time of very tense international relations. It will be interesting to answer the question: how did the Holy Father understand the world peace? How did he see a global situation? Was cold war present in the Holy Father messages? What should people do for the world peace? That problem was very important for the Catholic Social Teaching. Holy Father spoke of the world peace in many of his messages. John Paul II saw many aspects of that problem in his teaching. The initiative of Paul VI, who invented the World Day of Peace, during which the Pope gave a specially prepared message, became very important. This work was continued by John Paul II and is cultivated to the present day. The Polish pope took the understanding of peace from Paul VI, saying that it is synonymous with development. In addition, the papal perception was distinguished by holism. In his speeches, the Pope clearly recognized that during the Cold War, the issue of world peace was permanently under threat. This fact was influenced by the divisions of the world into blocks, among which he distinguished: East–West and North–South. As the main conception to master the world order, John Paul II saw dialogue. The dialogue was inseparably connected with another concept, which was a papal recipe for the deadly threat of nuclear war – negotiations. Unfortunately, apart from expressing broad approval for the words and actions of the Pope or the Holy See, no further actions of the states followed.

W Galicji w okresie autonomii uzyskanej w ramach Monarchii Austro-Węgierskiej (okres zamykający się w latach 1866–1914), na skutek wielu zmian polityczno-społecznych nastąpił gwałtowny przyrost ludności, a co za tym idzie również i znaczny rozwój budowlany. Szczególnie widoczne jest to w Krakowie, ale także i w innych mniejszych miastach regionu. W tym okresie powstało wiele budynków prywatnych (kamienic, pałacyków miejskich, willi podmiejskich) i budynków użyteczności publicznej. Oprócz wykorzystania nowoczesnych technologii w konstrukcji, w sferze zewnętrznej, czyli w dekoracji budynków pojawił się również nowy trend, jakim było celowe umieszczanie na fasadach budowli inskrypcji o wielorakim znaczeniu. Niektóre z tych inskrypcji to motta życiowe projektantów lub zleceniodawców budynku, inne to nazwy zwyczajowe nadawane domom, podpisy, daty, etc. Niezwykle ciekawym jest fakt, że niektóre z tych napisów fasadowych powtarzają motywy umieszczone na budynkach z wcześniejszego okresu architektonicznego, lub też powtarzają ten sam cytat lub jego wariację w budowlach różnych stylistycznie, budowanych w różnym czasie i znajdujących się na terenie całej Galicji. In the Galicia region during the period of autonomy within the Austro-Hungarian Empire (period between 1866–1914), as a consequence of multiple political and social changes, a huge demographic transformation has occurred, which implemented also a sprouting development of constructions. It is particularly visible in Krakow, but also in few smaller towns in the region. A great number of private building has been constructed (tenant houses, city manors, suburban villas, etc.) as well as public utility buildings. Apart using of new technologies in the construction, in the outside sphere, i.e. buildings decoration, a new tendency has appeared: placing deliberately on the building facades some inscriptions bearing multiple meanings. Some of them are life mottos of the designer or the employer, other are common names given to the houses, or signatures, dates, etc. Interesting is the fact that some of the facades’ inscriptions are repeating the motives put on a building from a previous architectural period, or are copying exactly the same quotation or its variation on the constructions stylistically different, built in different time and located on the territory of the whole Galicia region.

Helmold z Bozowa opisując wydarzenia poprzedzające II wyprawę krzyżową wspomina o próbie zdyskredytowania jej głównego propagatora – Bernarda z Clairvaux. Polegała ona na zmuszeniu przyszłego świętego do dokonania cudu uzdrowienia chromego chłopca. Autorem tej próby był hrabia Adolf z Holsztynu. Choć wspomniane wydarzenia przypominają te zawarte w żywocie Św. Bernarda, nie pozostają jednak z nimi w związku ze względu na chronologię powstania omawianych źródeł. Podstawową przyczyną działań Adolfa był zapewne sojusz z księciem Obodrytów – Niklotem, który miał okazać się głównym celem wyprawy połabskiej 1147 r. Współpraca między oboma feudałami dała o sobie znać także w trakcie samych działań zbrojnych, a sojusz ten utrzymywał się także po wojnie. Specyficzna postawa i działania polityczne sugerują, że Adolf był osobą nie do końca podzielającą światopogląd i wartości moralne swojej epoki. Helmold from Bosau, describing the events preceding the Second Crusade, recalls about an attempt to discredit its main propagator – Bernard of Clairvaux. It consisted in forcing the future saint to accomplish the miracle of healing a lame boy. The author of this attempt was Count Adolf from Holstein. Although the events mentioned are similar to those contained in the hagiogrphy of Saint Bernard, however, do not remain in conection with them due to the chronology of the origin of the discussed sources. The basic reason for Adolf’s actions was probably an alliance with the Duke of Obodrites – Niklot, who was supposed to be the main target of the 1147 wendish expedition. The cooperation between the two feudals also became apparent during the armed struggle itself, and this alliance continued after the war. The specific attitude and political actions suggest that Adolf was a person who did not fully share the worldview and moral values of his time.

List 34 był protestem polskich pisarzy i naukowców przeciwko polityce kulturalnej PZPR skierowanym do władz w marcu 1964 r. Wywołał on reakcję rządzących oraz społeczeństwa, zarówno w kraju, jak i za granicą. W artykule krótko zarysowano genezę dokumentu, przebieg zbierania podpisów oraz rozpowszechniania memoriału. Wskazano też konsekwencje wynikające z podpisania go przez sygnatariuszy. Skupiono się na scharakteryzowaniu postaw przedstawicieli środowiska literackiego wobec sprawy Listu 34. Pisarze zostali podzieleni na trzy grupy – sygnatariuszy, zwolenników polityki Partii oraz tych, którzy zgadzali się z ideą protestu, choć go nie podpisali. Ich postawy omówiono na przykładach konkretnych wydarzeń związanych ze sprawą Listu 34, m.in. spotkań literatów z przedstawicielami władzy, stworzenia kontrlistu oraz walnego zebrania Oddziału Warszawskiego ZLP. Opisane zostało również dwuznaczne podejście do sprawy protestu prezesa związku pisarzy – Jarosława Iwaszkiewicza. Można stwierdzić, że solidarność przedstawicieli omawianego środowiska była częstsza niż głosy potępienia, choć funkcjonowała również grupa literatów partyjnych, którzy nie popierali idei dokumentu. List 34 przyczynił się do podziału w ZLP oraz stanowił zapowiedź większego protestu z roku 1968. The Letter of 34 was the protest of Polish writers and scientists against the Polish United Worker’ Party cultural politic, which was conveyed to the authorities on March 1964. This document provoked a strong reaction among the authorities and the Polish society within the country’s borders and abroad. In this essay the Letter of 34’ genesis, the process of collecting signatures and publication of the memorial were briefly described. The consequences of signing were also enumerated. The main focus was on the writers’ attitudes toward the Letter of 34. The writers were divided between three groups – the signers of the document, the Communist Party supporters and those who agreed with the protest, but did not sign the letter. Their attitudes were exemplified by specific events related to the letter, e.g. meetings between the writers and the authorities, the making of the counter-letter and the general assembly of the Warsaw Branch of the Union of Polish Writers. The ambiguous attitude of Jarosław Iwaszkiewicz – the chairman of the aformentioned organization – was also discussed. It is valid to say that the supporters of the letter had an overwhelming majority within the writer community, although some voices of condemnation were certainly heard. The Letter of 34 contributed to the division in the Union of Polish Writers and foreshadowed a bigger protest in 1968.

Artykuł analizuje politykę Polski wobec konfliktu w Biafrze w latach 1967–1970. Podstawę badań stanowią niepublikowane materiały zgromadzone w Archiwum Ministerstwa Sprawa Zagranicznych. Zdaniem autora polska dyplomacja zachowując zdystansowane stanowisko wobec secesji Regionu Wschodniego Nigerii i popierając rząd federalny kierowała się chęcią podtrzymania dobrych relacji politycznych i gospodarczych. Zrównoważona polityka pozwoliła wziąć udział w Międzynarodowej Grupie Obserwatorów, co przyczyniło się do wzrostu prestiżu państwa na arenie międzynarodowej. The article analyzes Poland’s policy on the conflict in Biafra in 1967–1970. The basis for the research are unpublished materials collected in the Archive of the Ministry of Foreign Affairs. According to the author, the Polish diplomacy, maintaining a reserved position on the secession of the Eastern Province of Nigeria and supporting the federal government, was guided by the desire to maintain good political and economic relations. Sustainable politics allowed to take part in the International Observers Group, which contributed to the increase of the prestige of the state on the international arena.

The issue of diseases and attempts to treat them has troubled humanity since the dawn of time. However, with the passage of time, the state of medical knowledge grew, and in the Renaissance there was a real revival of human sciences, which resulted in the works of such people as Andreas Vesalius, William Harvey or Giambattista Morgagni, and in the Commonwealth Wojciech Oczko or Joachim Delhafius. The symbolic work that introduces medicine not only in the nineteenth century, but also into the deep province is the „Health Journal for All States” by Franz Leopold Lafontaine. The analysis of three types of diseases: tuberculosis, smug and dental issues in relation to other researchers allows to compare the state of medical knowledge not only with what occurred before, but also with how these diseases were later looked at.