Search

İbn Hişâm Arap dilinde zamanının önde gelen âlimlerinden olup Mısır gramer ekolünün önemli temsilcilerinden biridir. Nahiv, lügat, kıraat, hadis ve fıkıh ilimlerinde tam bir yetkinlik kazanmış ve ilmin ince meselelerine vakıf olmuştur. Bu çalışmamızda İbn Hişâm’ın Arap dilinde kullanılan “كذا” edatı ile ilgili bilgileri ihtiva eden Fevhu’ş-Şezâ Bi-Mes’eleti Kezâ adındaki risâlesini ele aldık. İbn Hişâm, Ebû Hayyân’ın telif etmiş olduğu eş-Şezâ fî ahkâmi kezâ isimli eserine vakıf olup “كذا” edatı ile ilgili hükümlerin yeterince açıklanmadığını görünce bu risaleyi telif etmiştir. İbn Hişâm risalesini beş ana bölümde ele almıştır. Risalesinde gramer âlimlerinin görüşlerine yer vermiş, Basra ve Kûfe dil ekollerinin ve fıkıh mezhep imamlarının görüşlerini zikretmiştir. Semâı, kıyâsı, şiiri ve Arap dilinde kullanılan örnekleri istişhâd olarak kullanmıştır. Sadece gramer âlimlerinin görüşlerini nakletmekle yetinmemiş görüşleri kendi düşünce süzgecinden geçirerek tahlil ve değerlendirmelerle kendi görüşünü de açıklamıştır. Birinci bölümde “كذا” edatının Arap gramerindeki farklı kullanımlarını ayrıntılı bir şekilde anlatır. İkinci bölümde “كذا” edatının temyîzinin harekesi konusundaki üç farklı görüşü açıklar. Üçüncü bölümde كذا” edatının irâbı konusunda kendisinin ve farklı dil bilginlerinin görüşlerini aktarır. Dördüncü bölümde “كذا” edatının anlamı konusundaki dört farklı dil bilgininin görüşünü izah eder. Beşinci bölümde “كذا” edatının atıf edatıyla veya atıfsız olarak kullanılması durumunda mezhep imamlarına göre terettüp eden sonuçları ifade etmiştir.

Bu makalemizin konusu Arap dili gramerinde marife başlığı altında zikredilmekte olan İsm-i Mevsullerdir. İsm-i mevsullerin Türkçede tam karşılığı bulunmamakla beraber bağlaç ve yeri geldikçe sıfat-fiillere benzediği fark edilmektedir. Şayet ism-i mevsulün işlevi doğru bir şekilde kavranmazsa Arapça söz diziminin yanlış anlaşılması ve yanlış mana verilmesine sebebiyet vermesi kaçınılmazdır. Ayrıca Kur’an-ı Kerim ayetlerinde sıkça karşılaştığımız ism-i mevsuller, ayetlerin tefsirinde de önemli bir yardımcı unsur oluşturmaktadır. Konumuz ele alınırken çeşitli ayetler ile Arap şiirinden örnekler verilmeye ve temel kaynaklardan istifade edilmeye çalışılmıştır. Özellikle İbn Malik’in eseri üzerine şerh yazan İbni Âkil’in Elfiyye eserinden ve diğer bazı önemli kaynaklardan yararlanıldı., The subject of this article is the Ism-i Mevsuls, which are mentioned under the title of marifa in Arabic grammar. Although nouns do not have an exact equivalent in Turkish, it is noticed that they resemble conjunctions and adjectives-verbs when appropriate. If the function of the ism al-mawsul is not understood correctly, it is inevitable that the Arabic syntax will be misunderstood and cause misunderstanding. In addition, the names that we encounter frequently in the verses of the Qur'an also constitute an important auxiliary element in the interpretation of the verses. While our subject is being handled, it has been tried to give examples from various verses and Arabic poetry and to benefit from basic sources. In particular, the work of Ibn Âkil, who wrote annotations on Ibn Malik's work, Elfiyye and some other important sources were used.

Ibn Vellâd was an important Egyptian linguist who lived in the 4th century Hijri. He became famous as Ibn Vellâd in association with his grandfather el-Velîd, who was known as “Vellâd”. Originally from Basra, he was one of the leading scholars of grammar in Basra. He belongs to a family of scholars. He went to Iraq to study and read el-Kitâb by al-Sîbeveyh from al-Zajjāj. He then returned to Egypt, where he was engaged in teaching and compiling books until his death. There were scholarly debates between Ibn Vellâd and Abū Cafar b. al-Nahhās. Zajjāj presented Ibn Vellâd to Abū Cafar b. al-Nahhās and praised him to the Egyptians who came to Baghdad. Since the composition of Sîbeveyh’s el-Kitâb, several studies have been conducted on the work. Some of the works have been commentaries to explain the closed aspects of the work, while others have been criticisms of the issues in the work. One of the criticisms of the work was made by Muberred. Muberred mentioned these criticisms in his work Mesâilu’l-ğalat, which has not survived. When Ibn Vellâd became aware of Muberred’s Mesâilu’l-ğalat, in which Muberred criticized Sîbeveyh, he did not agree with Muberred’s criticisms and composed his famous work el-Intisâr li Sîbeveyh ‘ale’l-Muberred in response to Muberred’s criticisms of Sîbeveyh. Ibn Vellâd responded to Muberred’s criticisms with proof by mentioning 133 issues. While responding to Muberred’s criticisms in his work, Ibn Vellâd followed the rules of grammar, provided evidence with semā’ and qiyas, included the consensus of grammatical scholars, included the views of some grammatical scholars, and explained his view on some grammatical issues. First of all, Ibn Vellâd’s life, his scholarly personality, and his work el-Intisâr li Sîbeveyh ‘ale’l-Muberred, which constitutes the subject of our study, are given in our study, and the method that Ibn Vellâd followed in the work in question is explained., İbn Vellâd Hicrî 4. asırda yaşamış Mısır’ın önemli dil bilginlerindendir. “Vellâd” olarak bilinen dedesi el-Velîd’e nisbet edilerek İbn Vellâd olarak şöhret bulmuştur. Aslen Basralı olup Basra’nın önde gelen nahiv âlimlerinden olmuştur. İlim ehli bir aileye mensuptur. İlim tahsilinde bulunmak için Irak’a gitmiş ve Zeccâc’tan Sîbeveyh’in el-Kitâb adlı eserini okumuştur. Daha sonra Mısır’a geri dönmüş ve vefatına kadar Mısır’da ilim tedrisatı ve kitap telîf etmekle meşgul olmuştur. İbn Vellâd ve Ebû Cafer b. en-Nahhâs arasında ilmî münazaralar yaşanmıştır. Zeccâc, İbn Vellâd’ı Ebû Cafer b. en-Nahhâs’a takdim etmiş ve Bağdat’a gelen Mısırlılara kendisi hakkında övgülerde bulunmuştur. Sîbeveyh’in el-Kitâb adlı eseri telîf edildiğinden itibaren eser üzerinde birtakım çalışmalar yapılmıştır. Çalışmaların bir kısmı eserin kapalı yönlerini açıklamaya dönük şerhler olurken bir kısmı da eserdeki konu-lara yönelik eleştiriler şeklinde olmuştur. Esere yönelik eleştirilerden biri de Muberred tarafından yapılmıştır. Muberred bu tenkitlerini günümüze ulaşmayan Mesâilu’l-ğalat adlı eserinde zikretmiştir. İbn Vellâd, Muberred’in Sibeveyh’e bazı eleştiriler yönelttiği Mesâilu’l-ğalat adlı eserine vakıf olunca Muberred’in tenkitlerine rıza göstermemiş ve Sîbeveyh’e yönelttiği tenkitlere cevap mahiyetinde meşhur el-İntisâr li Sîbeveyh ‘ale’l-Muberred isimli eserini telîf etmiştir. İbn Vellâd, 133 meseleyi zikrederek Muberred’in eleştirilerine deliller ile cevap vermiştir. İbn Vellâd eserinde Muberred’in eleştirilerine cevap verirken nahiv kâidelerine riayet etmiş, semâ ve kıyâs ile delillendirmede bulunmuş, nahiv âlimlerinin icmâına yer vermiş, bazı gramer âlimlerinin görüşlerine yer vermiş ve bazı nahiv meselelerinde de kendi görüşünü açıklamıştır. Çalışmada öncelikle İbn Vellâd’ın hayatı, ilmî kişiliği ve çalışma konumuzu oluşturan el-İntisâr li Sîbeveyh ‘ale’l-Muberred isimli eseri hak-kında bilgiler verilmiş olup akabinde İbn Vellâd’ın söz konusu eserinde takip etmiş olduğu metot açıklanmıştır.

Bu makalede kıraat imamlarının birincisi kabul edilen Nâfî‘ kıraati ile İslâm dünyasında en yaygın kıraat olarak bilinen Âsım kıraatinin Hafs rivayeti arasındaki naḥiv farklılığının analiz edilmesi konusu ele alınmaktadır. Âsım’ın Hafs rivayeti Arab ülkeleri, İran, Türkiye ve orta Asya ülkeleri başta olmak üzere Müslümanların büyük çoğunluğunun okuduğu kıraat şeklidir. Âsım kıraatinden sonra Müslümanlar arasında en yaygın bir biçimde okunan kıraat Nâfî‘ kıraatidir. Nâfi‘ kıraati, Kuzey ve Batı Afrika ülkelerinde okunmakta, Nâfî‘ ve ravileri olan Kâlûn ve Verş kıraati ile mushaflar basılmaktadır. Araştırmamızda Âsım ve Nâfî‘ kıraatleri arasında bir takım nahiv farklılığının olduğu anlaşılmış, bu farklılığın isim, fiil ve harflerde olmak üzere i‘râb, izafet, hazf, takdir vd. şekillerde ortaya çıktığı görülmüştür. Bu bağlamda Nâfî‘ kıraati ve Âsım’ın Hafs rivayeti nahv bilimi açısından tahlile tabi tutularak öne çıkan bazı ayetlerin analizi yapılmıştır.

Altay dil ailesinin iki önemli bileşeni olarak kabul edilen Moğolca ve Türkçe arasında hem yazılı olmayan hem de yazıyla takip edilen devirlerde her iki yönde de pek çok sözcük alışverişi olmuştur. Moğolcadan Türkçeye alıntılar için 13. yüzyılda gerçekleşen Moğol istilası çok önemli bir rol oynamış, Asya’nın içlerinden Anadolu’ya kadar uzanan çok geniş bir bölgede Moğolca alıntılar kendilerini göstermiştir. Bu etkileşim ve alışveriş Türkolojinin de önemli bir araştırma konusu olarak pek çok çalışmaya yansımıştır. Csaki 2006a dışında, doğrudan doğruya Moğolca alıntı fiiller üzerine müstakil bir çalışma yapılmamış, alıntı fiiller isimler ve diğer unsurlarla birlikte ele alınmıştır. Bu çalışmada herhangi bir saha/bölge ayrımı gütmeksizin 13-18. yüzyıllar arasında kayda geçen Moğolca alıntı fiillerin kronolojik durumunu aydınlatmaya çalışacağız. 1

Shawkani's work called Fethu'l-kadir al-cami' beyne fenneyi'r-rivaye ve'd-diraye min 'ilmi't-tafsir is a work that interprets the verses of the Qur'an linguistically. In the work, almost every verse has been i'râb and different i'râb aspects have been pointed out. The grammatical issues that emerged during this time were examined in detail and different views of language schools were included. In addition, grammatical issues related to the views of leading grammar scholars such as Khalil b Ahmed and Sibeweyh are based. İn the work acumen and narration methods were combined in the work and a grammatical method was followed while interpreting the verses. In this article, the linguistic analyzes of Shawkani in the mentioned work and the grammatical method he followed in these analyzes are mentioned. At the same time, the method of preference or criticism between different grammatical views and the technique of avoiding repetitions while doing all these are included. At the same time, the method of transferring from famous language scholars in grammar explanations and their preferences about the related grammar subject are explained with examples. With the examples included in the study, it is aimed to show that during the analysis of the verse in terms of lexicon or grammar, it is not satisfied with just one view, on the contrary, many different views are repeatedly referred to. Thus, it is aimed to reveal the author's method in intertwining tafsir and grammatical sciences., Şevkânî’nin Fethu’l-kadîr el-cami‘ beyne fenneyi’r-rivâye ve’d-dirâye min ‘ilmi’t-tefsir adlı çalışması, Kur’ân ayetlerini dilbilimsel açıdan tefsir eden bir eserdir. Eserde neredeyse her ayetin i‘râbı yapılmış ve farklı i‘râb vecihlerine işaret edilmiştir. Bu esnada ortaya çıkan gramer konuları ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve dil ekollerinin farklı görüşlerine yer verilmiştir. Ayrıca Halîl b. Ahmed ve Sîbeveyh gibi öncü gramer âlimlerinin görüşleri ile ilgili gramer konuları temellendirilmiştir. Eserde dirayet ve rivayet yöntemleri birleştirilmiş ve ayetler tefsir edilirken gramer ağırlıklı bir metot izlenmiştir. Bu makalede Şevkânî’nin sözü edilen eserindeki dilbilimsel tahlilleri ve bu tahlillerde izlediği gramatik metodu zikredilmiştir. Farklı gramer görüşleri arasındaki tercih veya eleştirme metoduna ve bunları yaparken tekrarlardan kaçınma tekniğine yer verilmiştir. Aynı zamanda gramer izahatlarında meşhur dil âlimlerinden nakilde bulunma yöntemi ve ilgili gramer konusu hakkındaki tercihleri örneklerle açıklanmıştır. Çalışmada yer verilen örneklerle ayetin lügat veya gramer açısından tahlili esnasında, sadece bir görüş ile yetinilmediğini aksine art arda birçok farklı görüşe atıf yapıldığını göstermek hedeflenmiştir. Böylece müellifin, tefsir ve gramer ilimlerini iç içe işlemedeki metodu ortaya konulması amaçlanmıştır.

Arap dili gramerine dair kaleme alınan eserlerde, ilk dönemlerden itibaren günümüze kadar edatlar konusu önemli bir yer tutmuştur. Neredeyse hiçbir eser edatlar konusunu ihmal etmemiştir. Konuya ilgili literatürde yapılan incelemede, edatların bazı gramer eserlerinde tek bir bölümde incelendiği, bazılarında ise eserin tamamının edatlara ayırıldığı görülmüştür. Bunun dışında, sadece bir edatı ele alan eserler de telif edilmiştir. Edatları bir bölümde inceleyen eserlere Sîbeveyhi’nin (ö.180/796) el-Kitâb’ı, el-Müberred’in (ö.285/898) el-Muḳteḍab’ı örnek verilebilir. Müstakil olarak edatlar konusunu olarak elen alan eserler arasında ez-Zeccâcî’nin (ö.337/948) Meʿâni’l-ḥurûf’u (Kitâbü’l-Ḥurûf), ve er-Rummânî’nin (ö.384/994) Hurûfu’l-Me‘ânî’si sayılabilir. el-Kutrub’un (ö.206/821) el-Hemz’i ise tek bir edatı ele alan eserlere örnektir. Arap dilinde kelime genel anlamda fiil, isim, harf şeklinde üçe ayrılmaktadır. Burada harf ile kastedilen öğe edatlardır. Arap dilinde kendinden sonra gelen ismi ya da fiili etkileyen farklı birçok edat vardır, ki bunlar; harfi cerler, nasp edatları, ref edatları ve cezm edatlarıdır. Buna karşın kendinden sonra gelen ismi ya da fiili etkilemeyen ve sadece anlamsal değeri olan edatlar da vardır. Fiil-i mâziye kesinlik, fiil-i muzâriye ihtimal anlamı veren (قَدْ) edatı, fiil-i muzâri’ye hem gelecek zaman hem de tekid anlamı kazandıran (س و سَوْفَ) gibi edatlar buna örnektir. İstifhâm edatları da bu edatların kapsamına girmekte ve muhataba soru sormak için kullanılmaktadır. Söz konusu edatlardan biri olan (كم) edatının, ilk dönem eserlerinde diğerlerinden farklı olarak istifhâm edatları başlığının dışında, özel bir başlık altında incelendiği görülmüştür. Sîbeveyhi, Müberred, Zeccâcî ve Ebû Alî el-Fârisî bu edatı özel başlık altında inceleyen ilk dönem dilcilerdendir. Fakat Zemahşerî ve sonrasında ki dilciler tarafından kaleme alınan eserlerde, adı geçen edat mebniler bölümü içerisinde bulunan kinâyelerin arasında yer almıştır. Bu edat günümüzde de bazı eserlerde kinâyelerin içerisinde yer almaktadır. İstifhâm edatlarından biri olmasına rağmen (كم) edatının bu şekilde özel bir başlık altında incelenmesi dikkat çekici bir durumdur. Buna ek olarak yine ilk dönemden itibaren günümüze kadar telif edilen pek çok eserde (كم) edatı, temyîzi ve benzer edatlarla ilişkisi ile sınırlı olacak şekilde ele alınmıştır. Bu çalışma, (كم) edatı ve kısımlarını, bu edatın cümle içerisindeki konumunu, temyizini ve diğer edatlarla ilişkisini ele almaktadır, ayrıca bu edatın Kur’an Yolu Meali isimli tercümeye yansımalarını incelemektedir. Arap dilinde (كم) edatı, haberiyye ve istifhâmiyye olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. Haberiyye olan (كم) edatı “ne kadar çok” ve “nice” gibi anlamlara gelmektedir. Bu şekilde kullanılan edattan sonra müfred ve cemi bir kelime gelebilir ve bu kelimeler mecrur olurlar. İstifhâm için kullanılan (كم) edatı ise “kaç?” anlamına gelmektedir ve bu durumda kendisinden sonra sadece müfret mansub bir kelime gelir. (كم) edatı, başında harfi cer ile de kullanılabilir. (كم) edatı ile istifhâm edatlarından (متي), (كَأَيِّن) ve (كَذا) arasında anlam ilişkisi vardır. (كم) ve (متي) edatı arasında anlamsal fark vardır. Fakat (كم) ile (كَأَيِّن) ve (كَذا) benzer anlamlara gelmektedir. Gramer eserlerinde ilk zamanlar farklı başlık altında incelenen (كم) edatı özellikle ez-Zemahşerî ve sonrası dilcilerin eserlerinde mebnîlerin alt konusu olan kinâyeler bölümünde incelenmiştir. İlk yazılan gramer eserlerinde (كم) edatıyla ilgili pek çok bilgiye yer verilmiştir. Fakat geç dönem gramer eserleri (كم) edatıyla ilgili öncekiler kadar bilgi içermemektedir. Diğer bir ifade ile daha sonraki dönemlerde yazılan eserler, erken dönemde yazılan eserlerde olduğu gibi (كم) edatına dair semantik inceleme içermemektedir ve bu edatın kullanımına dair kuralların temellendirilmesi gibi konuları ele almamışlardır. Bu nedenle Arap dilinde derinlemesine bilgi sahibi olmak isteyenlerin ilk dönem eserlerindeki bilgileri incelemeleri önem arz etmektedir. Ancak derinlemesine bilgi sahibi olmayı amaç edinmeyenler için geç dönemde ve özellikle de günümüzde kaleme alınan eserleri incelemeleri daha yararlı olacaktır. Çalışmanın amacı ise (كم) edatının farklı kullanımlarını ve anlamını ortaya koyarak yanlış kullanımlarının önüne geçmek ve bu suretle alana katkı sunmaktır., From the first period to the present, the subject of prepositions has had an important place in Arabic grammar works. Almost no work has missed the subject of prepositions. In the literature review on the subject, it was seen that in some grammatical works, prepositions were examined in one section, and in some of them, the whole work was divided into prepositions. In addition, works dealing with only one preposition were also written. For example, al-Kitāb, written by Sı̄bawayh (d. 180/796), and al-Muḳteḍab written by al-Mubarrad (d. 285/898) are among those the works that examine prepositions in one section. al-Zajjācı̄'s (d.337/948) Ma’ānı̄ al-Ḥurūf and al-Rummānı̄'s (d.384/994) Ḥurūf al- Ma’ānı̄ are some of the works that only deal with prepositions. In the Arabic language, the word is generally divided into three. These are verbs, nouns, and letters. The element meant by the letter is prepositions. There are many different prepositions in the Arabic language that affect the noun or verb that follows it, which are; the particles of jarr, nasb prepositions, ref prepositions or cezm prepositions. On the other hand, there are also prepositions that do not affect the noun or verb that follows them and have only semantic value. Prepositions such as the preposition (قَدْ), which gives the meaning of certainty to the past verb, the meaning of possibility to the present verb, and (س و سَوْفَ) that gives the meaning of the future tense and ta’kı̄d to the present verb, are examples of this. One of these prepositions is istifhām (interrogative). These prepositions are used to ask questions to the addressee. It seems that the preposition (كم), which is one of these prepositions, was included under a special title in the early works, apart from the title of prepositions of istifhām, unlike the others. For example, Sı̄bawayh, al-Mubarrad, al-Zajjājı̣̄, and Abū Ali al-Fārisı̄ are among the first-period linguists to study this preposition under a special title. However, in the works of al-Zamakhsharı̄ and the works written after him, this preposition was among the allusions in the section of mabnı̄. This preposition is still included in allusions in some works today. Although it is one of the prepositions of istifhām, it is remarkable that the preposition (كم) is examined under a special title in this way. In addition, in many works written from the first period to the present day, the preposition (كم) has been dealt with in a way that is limited to its relation with its tamyı̄z and similar prepositions. This study discusses the preposition (كم) and its parts, its position in the sentence, its recognition and relationship with other prepositions, It also analyzes the reflections of this preposition within the translation named Kur'an Yolu Meali. In the Arabic language, the preposition (كم) is divided into two parts: khabariyya and istifhāmiyya. The preposition khabariyya (كم) means "how much" and "many more". After the preposition used in this way, a word singular and plural can come and these words become macrur. The preposition (كم) used for istifham is “how many?” means, and in this case, only a singular and mansub word comes after it. The preposition (كم) can also be used with the particles of jarr. There is a semantic relationship between the preposition (كم) and the istifham prepositions (متي), (كَأَيِّن) and (كَذا). In addition to, there is a semantic difference between the preposition (كم) and (متي). But (كم) and (كَأَيِّن) and (كَذا) have similar meanings. The preposition (كم), which was first studied under different headings in grammatical works, was studied especially in al-Zamakhsharı̄ and after him in the allusions section, which is the sub-topic of mabnı̄. There is a lot of information about the preposition (كم) in the first written grammatical works. However, later grammatical works do not contain as much information about the preposition (كم) as the previous works. In other words, the works written in later periods do not include a semantic analysis of the preposition (كم) as in the works written in the early period. In addition, in these works, issues such as the grounding of the rules for the use of the preposition (كم) are not discussed. For this reason, those who want to have in-depth knowledge of the Arabic language should examine the information in the works written in the early periods. However, for more general information, it would be more useful to examine the works written in the late period, especially today. The study aims to reveal the different uses and meanings of the preposition (كم) and to prevent its misuse and thus to contribute to the field.

Bu çalışma, Şam lehçesini, Aramicenin Şam lehçesi üzerindeki etkisini ve bu etkinin boyutlarını ele alan, "Aramice'nin Şam Lehçesi Üzerindeki Etkisi" başlıklı analitik bir çalışmadır. Aramicenin geçtiği en önemli tarihsel aşamaları ve Aramicenin Şam lehçesine etksini tespit etmek üzere bu çalışmada betimleyici tarihsel yöntem kullanılmıştır. Çalışmada; hem klasik hem de modern dönem dilcilerine göre dil ve lehçe kavramlarının birbirinden farkı, klasik dönem Arap dilcilerinin o dönemdeki Arap lehçelerine dair görüşleri, modern dil bilginlerinin lehçe kavramına bakış açıları, gerek klasik gerekse de modern lehçelerin nasıl ortaya çıktığı ve Şam lehçesinin Aramiceden nasıl etkilendiği gibi konular karşılaştırmalı olarak ele alınmış daha sonra Şam lehçesinde sıkça kullanılan Aramice kökenli kelimelere güncel örnekler sunulmuştur. Örnekler verilirken Aramicenin Şam lehçesi üzerindeki etkisi dilbilim ve kullanım bilim açılarından izah edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada genel olarak şu sonuçlara varılmıştır: Şam lehçesini etkileyen en önemli dillerden biri Aramicedir. Çünkü Aramice yalnızca Sami dil ailesinin önemli bir kolu olmakla kalmamış aynı zamanda ve de özellikle Biladu’ş-Şam denilen ülkelerde Arapçayla birlikte varlığını devam ettirmiştir. Bu açıdan bakıldığında Aramicenin Şam lehçesi üzerindeki etkisinin büyüklüğü kolay anlaşılabilir bir durumdur. Ayrıca bu çalışma, dilbilimsel ve anlambilimsel çalışmaların fonetik ve morfolojik alanlar dahil olmak üzere diyalektolojinin çeşitli alanlarında yoğunlaştırılmasının lehçe tahlili ve tarihçesinin aydınlatılması bakımından bir zorunluluk olduğunu ortaya koymuştur. Öte yandan, bu alanlarda yeni ve ciddi olan her şeye açık olmak, dil ve lehçe alanındaki araştırmacıları bu alanda araştırma yapmaya teşvik etmek, çeşitli bilimsel tartışma ortamlarını ve forumları çoğaltmak, mümkün olan maksimum hedefe ulaşmak için bir gereklilik olarak görünmektedir., This study has been entitled "The Effect of Aramaic Language on the Damascus Dialect", through which a quick look at the Damascus Dialect and the extent of the influence of the Aramaic language on it. In order to identify the most important historical stages that the Aramaic language passed through, and how this influence reached the Damascus dialect, the descriptive historical method was used to accomplish this work.The topic of the article included an overview of the difference between the terms language and dialect and the difference between them, then what is the ancients’ view of Arabic dialects, what is the concept of dialect among modernists, how these dialects originated, and how the Damascus dialect was affected by the Aramaic language. The article then presented samples of the frequently used words in the Damascus dialect, which are of Aramaic origin.Then the article reached conclusions, including: One of the most important languages that influenced the Damascus dialect is the Aramaic language.The necessity of intensifying linguistic and semantic research and studies in its diverse and different fields, including phonemic and morphological, especially in the field of dialectology. It is also necessary to open up to everything that is new and serious in these fields, and to multiply the various scientific and cognitive forums that urge researchers in the fields of language and dialects to take an adventure in order to reach the maximum possible goal of scientific perfection., هذه الدراسة المعنونة بـ " تأثير اللغة الآرامية على اللهجة الشامية" التي تم من خلالها إلقاء نظرة سريعة على اللهجة الشامية وما مدى تأثير اللغة الآرامية عليها بهدف الوقوف على أهم المراحل التاريخية التي مرَّت بها اللغة الآرامية، وكيف وصل هذا التأثير إلى اللهجة الشامية، وقد استخدم فيها المنهج التاريخي الوصفي لإنجاز هذا العمل. تضمن موضوع المقالة نبذة عن مصطلحي اللغة واللهجة والفرق بينهما وفقًا لعلماء اللغة القدامى والمحدثين، ثم ما هي نظرة القدامى إلى اللهجات العربية القديمة، وما هو مفهوم اللهجة عند المحدثين، وكيف نشأت هذه اللهجات، وكيف تأثّرت اللهجة الشامية باللغة الآرامية، إنّ هذه الموضوعات نوقشت بطريقة مقارنة، ثم عرضت نماذج حية من الكلمات الآرامية الأصل التي كثيرا ما تستخدم في اللهجة الشامية، مع محاولة تفسير تأثير الآرامية على اللهجة الشامية من حيث علم اللغويات وعلم التداولية، ثم توصلت المقالة إلى نتائج منها: إن من أهم اللغات التي أثرت في اللهجة الشامية هي اللغة الآرامية. لأن اللغة الآرامية لم تكن فرعًا مهمًا من عائلة اللغات السامية فحسب، بل استمرت أيضًا في وجودها مع اللغة العربية منذ القدم، خاصة في البلدان المسماة ببلاد الشام. من وجهة النظر هذه، يمكن فهم حجم تأثير اللغة الآرامية على اللهجة الشامية بسهولة.وجوب تكثيف البحوث والدراسات اللغوية والدلالية في مجالاتها المتنوعة والمختلفة بما فيها الصوتية والصرفية، وخصوصاً في ميدان علم اللهجات. كما أنه من الضروري الانفتاح على كل ما هو جديد وجاد في هذه الميادين، والإكثار من الملتقيات العلمية والمعرفية المختلفة التي تحضّ الباحثين في حقلي اللغة واللهجات على المغامرة من أجل الوصول إلى أقصى غاية ممكنة من غايات الكمال العلمي.

Türkmen Türkçesi, Türk dili ailesinin Güney-Batı kolunda yer alır. Güney-Batı Türkçesinin batı kollarını Gagavuz ve Türkiye Türkçeleri teşkil ederken Azerbaycan ve Türkmen Türkçeleri ise doğu kollarını teşkil eder. 1884’ten 1991’e kadar Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin bağımsızlığı altında kalan Türkmen Türkleri 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsızlığına kavuşmuştur. Bir süre Sovyetler Birliği’nin bağımsızlığı altında kalan Türkmenistan’da Türkmen Türkçesi üzerine yapılan dil incelemelerinde Rus Türkoloji çalışmalarının etkisi söz konusudur. Bu nedenle Türkmen Türkçesinde bazı gramer konularının Türkiye Türkçesindeki incelenme yönteminden farklı ele alındığı görülür. Türkmen Türkçesinde gramer terimlerinin oluşumunda Türkçe sözcüklerin yoğunluğu göze çarpar. Gramer çalışmaları uzunca bir süre Rus Türkoloji çalışmalarına göre ele alındığı için Türkmen Türkçesinde kullanılan terimlerin bir kısmı Rusçadan alınmış ve uzun zaman böyle kullanılmıştır. Bu çalışmada Türkmen Türkçesinde 760 civarında gramer terimi tespit edilmiştir. Bu terimlerin tespiti için Türkmen Türkçesi üzerine hazırlanan sözlüklerden ve gramerlerden istifade edilmiştir. Yararlanılan eserler kaynakça bölümünde gösterilmiştir, Turkmen Turkic is in the south-west branch of the Turkic language family. Gagauz and Turkey Turkish constitute the western branch of the south-western Turkic while Azerbaijan and Turkmen Turkic constitute the eastern branch. The Turkmen Turks, which were under the rule of the Union of the Soviet Socialist Republics from 1884 to 1991, gained their independence in 1991 with the dissolution of the Soviet Union. In Turkmenistan, which was under the rule of the Soviet Union for a while, the influence of Russian Turcology on the language studies on Turkmen Turkic is in question. Therefore, some grammar topics in Turkmen Turkic are dealt in a different way from Turkey Turkish. The density of Turkish words is prominent in the formation of grammatical terms in Turkmen Turkic. Because grammar studies have been dealt according to Russian Turcology for a long time, some of the terms have been taken especially from Russian and and these terms have been used like this for a long time. In this study, around 760 grammatical terms in Turkmen Turkic were determined. For the determination of these terms, dictionaries and grammar works prepared on Turkmen Turkic were used. The works that are used in this study are given in the bibliography.

Various studies have been carried out on Azerbaijani Turkish in Turkey. Azerbaijan Turkish Syntax (Compared with Turkey Turkish), prepared by Ast. Prof. Dr. Elza Alisova Demirdag, is one of the most recent studies in this field. In the work, the syntax of Azerbaijani Turkish has been comprehensively discussed for the first time. The book is a work in which the Azerbaijani Turkish syntax is examined in detail, supported by examples selected one by one from the original works, and compared in detail with the Turkey Turkish syntax. In this paper, the work titled Azerbaijan Turkish Syntax (Compared with Turkey Turkish) will be introduced., Türkiye’de Azerbaycan Türkçesiyle ilgili çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Dr. Öğretim Üyesi Elza Alışova Demirdağ tarafından yapılan Azerbaycan Türkçesi Söz Dizimi (Türkiye Türkçesiyle Karşılaştırmalı Olarak), bu alanda yapılan en son çalışmalardan biridir. Eserde ilk defa olarak Azerbaycan Türkçesinin söz dizimi kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Kitap, Azerbaycan Türkçesi söz diziminin ayrıntılı olarak incelendiği, orijinal eserlerden tek tek seçilen örneklerle desteklendiği ve Türkiye Türkçesi söz dizimiyle detaylı bir şekilde karşılaştırıldığı bir eserdir. Bu çalışmada Azerbaycan Türkçesi Söz Dizimi (Türkiye Türkçesiyle Karşılaştırmalı Olarak) isimli eserin tanıtımı yapılacaktır.

Arabic grammar studies have continued with intensive and diligent works since the first period of its emergence and have become a systematic science branch in the following periods. From past to present, many linguists have discussed various grammatical aspects and put forward different views based on the fact that Arabic grammar has a wide structure and contains many different dialects. Especially in the modern period, the linguistic movements emerging in the west also affected the Arabian world, and many linguists examined the Arabic language again by using the approaches and methods of these movements. In this sense, some grammatical issues were evaluated again in the modern period and different interpretations were made. One of the linguists in this field was Tammam Hassan (d. 2011), the subject of the present study. He criticized some definitions and classifications that were accepted in the classical period about the navasıh verbs as one of the grammatical subjects, and tried to prove this with various evidence by putting forward a different view on this issue. The purpose of the present study was to evaluate Tammam Hassan’s views on navasıh verbs in the light of classical approaches and to present a new viewpoint on these verbs., Arap dili gramer çalışmaları ortaya çıktığı ilk dönemden itibaren yoğun ve gayretli çalışmalar ile devam ederek sonraki dönemlerde sistemli bir bilim dalı haline gelmiştir. Arap gramerinin geniş bir yapıya sahip olması ve Arap dilinin birçok farklı lehçeler barındırması gibi nedenlerle geçmişten günümüze birçok dilci çeşitli gramer konularını tartışmış ve farklı görüşler ileri sürmüştür. Özellikle modern dönemde batıda ortaya çıkan dilbilim akımları Arap dünyasını da etkilemiş, birçok dilci Arap dilini bu akımların dile yaklaşım tarzları ve metotlarını kullanarak yeniden incelemişlerdir. Bu anlamda modern dönemde bazı gramer konuları yeniden ele alınmış ve farklı yorumlarda bulunulmuştur. Bu dilcilerden birisi de çalışmamızın konusu olan Temmâm Hassân’dır (öl. 2011). O, gramer konularından biri olan nevâsıh fiilleri ile alakalı klasik dönemde kabul edilen bazı tanımlama ve sınıflamaları eleştirmiş, bu konuda farklı bir görüş ileri sürerek bunu çeşitli delillerle ispatlamaya çalışmıştır. Bu çalışmada Temmâm Hassân’ın nevâsıh fiilleri ile ilgili görüşlerini klasik yaklaşımlar ışığında değerlendirmek ve bu fiillerle ilgili yeni bir görüş ortaya koymak amaçlanmaktadır.

Dil öğrenmekteki temel amaçlardan bir tanesi iletişime geçebilmektir. Günlük hayatta yazılı iletişimden çok sözlü iletişime ihtiyaç duyulmaktadır. Yabancı dilde iletişim kurabilmek için bu dili öğrenmekte olan öğrencinin mümkün olduğunca o dile maruz kalması gerekmektedir. Bu sebeple, öğrenilmek istenilen dilde kitap veya dergi okunmalı, radyo dinlenmeli, film izlenmelidir. Ancak takip edilecek yayınların kalitesi dilin öğrenilip kullanılması açısından çok kritik bir yere sahiptir. Bu yüzden takip edilecek yayınların, o dili öğreten öğretmenlerin tavsiyesi üzerine seçilmesi gereklidir.Yabancı dil öğretiminde en sık kullanılan materyallerden bir tanesi de ders kitaplarıdır. Ders kitapları, dersin eğitim ve öğretim programını kapsayacak şekilde hazırlanmış ve dersin özelliğine göre ünite, bölüm, tema ve konular şeklinde ayrılarak oluşturulmuş materyallerdir. Yabancı dil ders kitapları, Avrupa Ortak Başvuru Metni esas alınarak belirli seviyelerde ve o seviyelerin beceri özelliklerine sadık kalarak hazırlanmaktadır. Avrupa Ortak Başvuru Metni yabancı dil seviyelerinde basamaklı bir kur yöntemi önermektedir. Bunlar temel dil kullanımı düzeyinde A1 ve A2 seviyeleri, bağımsız dil kullanımı düzeyinde B1 ve B2 seviyeleri ve yetkin dil kullanımı düzeyinde C1 ve C2 seviyeleri olarak sıralandırılır. Her bir seviye için belirlenmiş olan dinleme, konuşma, okuma ve yazma dil becerileri bulunmaktadır. Ayrıca her bir seviye için uygun dil yeterlilikleri de belirlenmiştir.Dil öğretiminde kullanılan materyallerin amaca uygunluğu çok önemlidir. Dil öğrenimindeki en önemli amaçlardan bir tanesi o dilde iletişime geçebilmektir. Bu sebeple seçilen materyallerde iletişim becerisini geliştiren dinleme ve konuşma gibi etkinlerin çoğunlukta olması oldukça önemlidir. Bu doğrultuda çalışma, yabancı dil öğretmenlerine ders kitabı seçiminde kolaylık sağlamak için Fransız yayınevlerinin hazırlanmış olduğu ders kitaplarının dinleme ve konuşma etkinliklerini incelemeyi ve karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Tezin esas amacı, geçmişten günümüze sözlü iletişim kavramını irdelemek ve önemini vurgulamak için seçilen ders kitaplarında yer alan dinleme ve konuşma etkinliklerinin neler olduğunu tespit etmek ve karşılaştırmaktır. Çalışmamızda A1 seviyesinde, çocuklar için hazırlanmış ders kitapları incelenmiştir. Bu kitaplar Hacette yayınevinden Les Loustics 1, Clé International yayınevinden ZigZag+ 1 ve Didier yayınevinden Passe-Passe 1 ders kitaplarıdır.Çalışmamızda farklı yayınevleri tarafından hazırlanmış olan ders kitaplarında yer alan dinleme ve konuşma etkinlikleri ve oranları karşılaştırılarak incelenecektir. Etkinlikler didaktik açıdan incelenerek kitabın yöntemi, seviye ve yaşa uygunluğu tespit edilecek ve işleyişi hakkında bilgiler verilecektir. Çalışmamızda gerçekleştirilecek tarama yöntemi sayesinde, alanında çalışan öğretmenlere hem zaman hem de ekonomik açıdan katkı sağlanması amaçlanmaktadır. One of the main goals in the language learning process for individuals is to be able to communicate. In the daily life, oral communication is more needed than written communication. In order to communicate in a foreign language, the student learning this language must be exposed to this language as much as possible. In the foreign language learning process, this need can be provided by reading books or magazines, listening the radio, watching movies in the language that individual desire to learn. But the quality of the publications to be followed is very critical in terms of learning and using the language. Therefore, it is necessary that the publications to be followed be selected on the advice of the professional teacher who teaches that language.One of the most commonly used materials in foreign language teaching is the textbooks. Textbooks are the materials that prepared to cover the education and training program of the course and created by dividing them into the units, sections, themes and topics. According to the characteristics of the course, foreign language textbooks are prepared on the basis of The Common European Framework of Reference for Languages at some certain levels to the skill characteristics of those levels. The Common European Framework of Reference proposes a learning ladder process method to the foreign language levels. These are ranked as levels as A1 and A2 at the basic user, levels B1 and B2 at the independent user, and levels C1 and C2 at the proficient user. There are listening, speaking, reading and writing language skills levels set for each level. In addition, appropriate language qualifications have been determined for each level.The purpose of the materials which are used in the language teaching is very important. This is one of the points which is going to covered in this study. One of the most important goals in language learning is to be able to communicate in that language. For this reason, it is very important issue that the selected materials have the majority of activities such as listening and speaking that improve communication skills. In this direction, this study aims to compare and examine the listening and speaking activities of textbooks prepared by French Publishers in order to facilitate the choice of textbooks for Foreign Language teachers. The main purpose of the thesis is to determine and compare the listening and speaking activities in the selected textbooks in order to examine the concept of oral communication from past to present and to emphasize its importance. In our study, textbooks prepared for children at A1 level were examined. These books are Les Loustics 1 from Hacette publishing, ZigZag+1 from Clé International publishing and Passe-Passe 1 from Didier publishing.Both the amount of the listening and speaking activities in the books to be examined in the study and the rate of speech activities in the books prepared by different publishing houses will be compared with each other. By doing a didactic examination of the activities, the book's method, level, age and content suitability will be measured. Information about the functioning of activities will be given. Thanks to the screening method that will be performed in this study, it is aimed to help for both time and economically to the teachers which are working in the field.

Dil, ortak kurallar oluşturarak milli kültürün taşıyıcısı rolünü üstlenir. Bir dilin fonetik, morfolojik ve sentaktik hususiyetlerinin tespiti, mevcut dilin kurallarının belirlenmesinde ve gelecek kuşaklara sağlıklı bir biçimde aktarılmasında önem arz eder. Mevcut dilin gelişim sahasında ortaya koyulan edebî eserler, önemli bir veri kaynağıdır. Bu noktadan hareketle araştırmanın örneklemi olarak Bereketli Topraklar Üzerinde adlı eser belirlenmiş ve sentaktik özellikleri açısından incelemeye tâbi tutulmuştur. Eser, içerik bakımından olduğu gibi dil ve üslup bakımından da dikkate değerdir. Yapılan literatür taraması sonucunda, Bereketli Topraklar Üzerinde başlıklı romandaki birleşik yapılı cümleler hakkında yapılmış bir sentaktik çalışma tespit edilememiştir. Bu nedenle, bu eser üzerine yapılacak çalışmanın alandaki mevcut bir boşluğu doldurması hedeflenmektedir. Çalışmanın amacı, Orhan Kemal'in adı geçen romanındaki birleşik cümleleri tespit etmek ve öğeleri bakımından incelemektir. Bunun yanında çalışma; başlıca gramer kaynaklarından hareketle Türk gramerinde cümlenin ne olduğu, yapı bakımından cümle tasniflerinin nasıl yapıldığı, birleşik cümlenin nasıl tanımlandığı ve birleşik cümlelerin nasıl tasnif edildiği hususlarını ve Orhan Kemal'in eserinde kullanılan birleşik yapılı cümlelerin incelemesini kapsamaktadır. Bu çalışma, dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Orhan Kemal'in hayatı, edebi kişiliği ve eserleri tanıtılmıştır. Bereketli Topraklar Üzerinde isimli eserin özeti verilmiş ve eser üzerine çeşitli görüşlere değinilmiştir. İkinci bölümde başlıca Türkçe gramer kitaplarındaki cümle tanımları ve yapı bakımından cümle tasnifleri tespit edilip aktarılmıştır. Üçüncü bölümde genel olarak dil bilimcilerin görüşlerine göre birleşik cümlenin ne olduğu, tasnifinin nasıl yapıldığı, tasnifinde birleştikleri ve ayrıldıkları noktaların neler olduğu üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde ise eserde tespit edilen birleşik yapılı cümleler, "iç içe birleşik cümle, ki'li birleşik cümle ve şartlı birleşik cümle" olmak üzere üç kısımda tasnif edilmiş; bu cümleler öğeleri ve öğe dizilişleri bakımından incelenmiştir. Language assumes the role of carrier of national culture by creating common rules. The determination of the phonetic, morphological and syntactic features of a language is important in determining the rules of the current language and transferring it to future generations in a healthy way. Literary works in the field of development of the current language are an important source of data. From this point of view, the work titled "Bereketli Topraklar Üzerinde" was determined as the sample of the research and it was examined in terms of its syntactic features. The work is remarkable in terms of language and style as well as in terms of content. As a result of the literature review, a syntactic study on compound sentences on the novel titled "Bereketli Topraklar Üzerinde" could not be determined. For this reason, it is aimed that the work to be done on this work will fill an existing gap in the field. The aim of the study is to identify the compound sentences in Orhan Kemal's aforementioned novel and to examine them in terms of their elements. The study covers what the sentence is in Turkish grammar, how the sentence classification is made in terms of structure, how the compound sentence is defined and how the compound sentences are classified based on the main grammatical sources. Based on these determinations, the style used by Orhan Kemal in the work has been evaluated. This study consists of four main parts. In the first chapter, Orhan Kemal's life, literary personality and works are introduced. A summary was given about the work named "Bereketli Topraklar Üzerinde" and various opinions were mentioned. In the second part, sentence definitions and sentence classifications in terms of structure were determined and transferred based on the main Turkish grammar books. In the third chapter, what is a compound sentence according to the views of linguists in general, how it is classified, what points they combine and diverge in their classification are emphasized. In the fourth chapter, the compound sentences found in the work are classified in three parts as "next-to-none compound sentence, "ki'li" compound sentence and conditional compound sentence; These sentences were examined in terms of their elements and element sequences.

Tezin giriş bölümünde Türkçe ve Japoncanın yapı özellikleri, tarihleri, bu dillerin benzerlikleri ve kökensel ilişkilerine dair çalışmalardan kısaca bahsedilmiş, tezin konusu ve yöntemi alt başlıklar halinde verilmiştir. Birinci bölümde, Türkçe ve Japonca durum eklerinin biçimbirimleri, sözcük öbekleri ve cümledeki işlevleri karşılaştırılmıştır. İkinci bölümde tezde kullanılan temel kavramlar ve kuramsal çerçeve anlatılmıştır.Üçüncü bölümde Evrensel Dilbilgisi’ne göre, Türkçe ve Japonca eylemlerin hangi durumları (ve durum eklerini) zorunlu, seçimli veya isteğe bağlı olarak yönettiği analiz edilmiştir. Analizde N. Chomsky’nin Yönetim-Bağlama Kuramı ve onun alt kuramı olan Durum Kuramından yararlanılmıştır. Minna no Nihongo I adlı Japon dili ders kitabından basit yapıdaki, alıntı olmayan, Türkçe birinci anlamları denk olan elli dokuz eylem seçilmiştir. Eylemlerin bulunduğu Türkçe ve Japonca örnek cümleler üzerinden karşılaştırma yapılmıştır.Analiz sonucunda incelenen elli dokuz eylemin Türkçe ve Japoncada büyük ölçüde aynı durumları zorunlu veya seçimli üye olarak yönetebildiği saptanmıştır. Farklı durumları zorunlu veya seçimli üye olarak yöneten eylemlerin ise farklı kılınışsal özelliklerde kullanıldıklarında diğer dildeki durumları yönetebildiği görülmüştür. In the introduction of the thesis, studies about the structural features, histories, similarities, and root relations of Turkish and Japanese languages are briefly mentioned; the subject and method of the thesis are given in sub-headings. Under the first section, the morphological, lexical, and syntactic functions of Turkish and Japanese case suffixes are compared. Under the second section, the basic concepts and theoretical framework used in the thesis are explained.In the third section, according to Universal Grammar, which cases (and case suffixes) of Turkish and Japanese languages are governed as mandatory, optional, or unprompted by verbs, is analyzed. N. Chomsky's Government-Binding Theory and Case Theory which is its sub-theory were used in the analysis. Fifty-nine verbs which are simple verbs and not loan words, with the equivalent meanings in Turkish were selected from the Japanese teaching textbook named Minna no Nihongo I. Comparisons were made over the Turkish and Japanese sample sentences including these verbs.As a result of the analysis, it has been determined that fifty-nine verbs examined in the thesis can govern the same cases in Turkish and Japanese to a large extent as mandatory or optional members. It has been observed that the verbs that govern different cases as mandatory or optional members can govern cases in the other one when they are used with different modalities.