Search

Predmet rada je teorijski i praktični aspekt strategijskog marketinga u oblasti visokog obrazovanja. U prvom delu rada analizirane su teorijske osnove i elementi strategijskog marketinga, a u drugom delu prikazano je istraživanje primene strategijskog marketinga u pozicioniranju visokoškolskih obrazovnih institucija. Naglašeno je da je prvi i najvažniji korak u razvoju obrazovnih institucija strategijska analiza, koja koristi savremene modele analize. Implementacija marketing strategija u razvoju obrazovnih institucija dobija nove oblike, prateći trendove kretanja na globalnom tržištu obrazovnih usluga. Strategijska kontrola je važan korak u strategijskom razvoju obrazovnih institucija, jer ukazuje na greške u procesu implementacije strategija. Cilj rada je da se definišu moderni pristupi strategijskog marketinga u pozicioniranju obrazovnih institucija u savremenom globalnom i digitalnom okruženju. Osnovna hipoteza rada je da strategijski marketing predstavlja platformu za razvoj i pozicioniranje obrazovnih institucija. U radu su predstavljeni rezultati dubinskih intervjua sa univerzitetskim profesorima u regionu, kao i analiza primera iz prakse. Rezultati rada imaju naučni, stručni i društveni doprinos. Naučni doprinos ogleda se u unapređenju modela strategijskog marketinga u oblasti primene visokog obrazovanja. Društveni doprinos rada ogleda se u razvoju najvažnije društvene oblasti, obrazovanja., The topic of this paper is theoretical and practical aspect of strategic marketing in the field of higher education. In the paper is emphasized that the first and the most important step in strategic marketing in universities' education is strategic analysis, with models for analysis of global education's market place. Implementation of marketing strategies in development of universities get new approaches, according to trends on global universities market place. Strategic control is important step in strategic development of universities institutions, through point out on gaps in process of implementation of marketing strategies. The goal of the paper is to define modern approach of strategic marketing in positioning of universities institutions in global environment and digital environment. The key hypothesis in the paper is that strategic marketing present's platform for development and positioning of the universities. In the paper are present results of the in - depth interviews with professors at the universities in the region, and analysis of good examples at the universities education. The results of the paper have scientific, professional and social contributions. Scientific contributions of the paper is in development models of strategic marketing in universities education. Social contributions of the paper is development of the most important social field, education.

Predmet istraživanja doktorske disertacije je teorijski i praktični aspekt strateškog planiranja marketing informacionih sistema u poslovanju, uz proveru i uvođenje novog pristupa i metoda u formiranju informacionog sistema u poslovanju. U disertaciji je urađeno istraživanje u oblasti novih pristupa formiranja informacionih sistema u poslovanju, uključujući nove vidove prikupljanja podataka putem Interneta, društvenih mreža i visokointeraktivne online komunikacije. Istraživanje je obuhvatilo preglednu analizu i sistematizaciju postojećih znanja u oblasti kvalitativnih i kvantitativnih metoda marketinških istraživanja u cilju formiranja infomacionog sistema u poslovanju, komparaciju, prednosti i mane u odnosu na klasične metodologije formiranja informacionog sistema i analizu problema sa kojima se istraživači susreću prilikom koncipiranja i implementacije informacionog sistema u procesu podrške poslovanja. Osnovni cilj istraživanja doktorske disertacije je razvoj i unapređenje metodologije za strateško planiranje, koncipiranje i implementaciju marketinških informacionih sistema, kao sistema podrške u procesu poslovanja. Posebni ciljevi istraživanja bili su sistematizacija i naučna analiza dosadašnjih primera strateškog planiranja marketing informacionih sistema u procesu poslovanja iz naučne literature i prakse, istraživanje uticaja podrške marketing informacionih sistema u svim aspektima procesa poslovanja, kao i analiza poslovnih praksi i ponude na tržištu marketing informacionih sistema u Srbiji i regionu. Specifičan cilj istraživanja je razvijanje svesti kod zaposlenih u kompanijama o značaju primene strateškog planiranja marketing informacionih sistema u poslovanju. U disertaciji su naglašene prednosti primene marketing informacionih sistema, kao platforme u procesu poslovnog odlučivanja. Ukazano je na važnost teorijskog i praktičnog unapređenja ove oblasti i njene primene u praksi. Istraživanje predmeta doktorske disertacije u teorijskom delu zasnovano je na si, The doctoral disertation present theoretical and practical aspect pf strategic marketing information systems in bussines, according to new bussines approach and methodology in forming information systems in bussines. In doctoral disertation is present empirical research in field of new approach in forming information systems in bussines, including new types of collecting data on Internet, social media and highinteractive online communications. Research give analysis and sistematization of theoretical knowledge in field of qualitative and guantitative methods of marketing research in order to form information systems in bussines as competetive strengh and opportunities for better position on market place. Basci goal of researh of doctoral disertation is development and imrpivement of methodologies for strategic marketing planning and implementation of marketing information systems, as platform and base in process of strategic marketing planning. Specific goal of research was systematization and scienfic analysis of good examples of strategic marketing planning of information systems in bussines process, according to scientific literature, as well as, based on research of impact of marketing information systems in all aspects of bussines process. Analysis taked place on market of Serbia and region. Specific goal was development of internal marketing awareness in companies about importance of implementation of strategic marketing information systems in bussines process. Doctoral disertation present importance of strategic marketing information systems, as platform in process of bussines decision. The disertation emphasize that on bussines process is important theoretical aspect, as well as, empirical research, based on systematization, analysis, sintesis of relevant iterature and research's results in field of strategic marketing planning of information systems in bussines decision making. This sistematization of knowledge present merge of theotetical knowledge and res

U sveobuhvatnim reformama koje očekuju R Srbiju u procesu približavanja Evropskoj uniji, značajno mesto će zauzimati i reforma zdravstveno-socijalnog sistema. Već sada je evidentno da država Srbija, prvenstveno zbog finansijsko-organizacionih aspekata, neće moći da se osloni isključivo na državne zdravstvene sisteme, već će značajno mesto zauzeti i mreža privatnih zdravstvenih ustanova. Iako na teritoriji R Srbije već postoji određeni broj ovakvih ustanova, pa čak i sistema, ovaj sektor je tek u razvoju i u budućnosti treba očekivati njihov dinamički prosperitet. S obzirom na navedeno, uspešnost razvoja privatnih zdravstvenih ustanova u velikoj meri će zavisti od pravilnog organizovanja marketinško-prodajnih procesa i predviđanja izazova sa kojima će se ovakve ustanove susretati u tržišnoj utakmici koja je tek počela. Definisanje i razvoj modela međuzavisnosti prodajnih i marketinških aktivnosti aktivnosti i njihov uticaj na razvoj i pozicioniranje brenda je priporitetni zadatak menadžmenta privatnih zdravstvenih ustanova i sistema. Ovaj rad će nastojati da, shodno dosadašnjim iskustvima i naučno istraživačkim projektima, da osnovne smernice za njihovo predviđanje., In conceptual reforms, which are expected to happen in the Republic of Serbia, during its approaching to the European Union, the reform of the health-social system will take very remarkable place. It is very obvious now that Serbia will not be able to rely exclusively on state health systems, firstly because of financial and organizational aspects, so the network of the private health institutions will certainly take very important place in the health system in Serbia. Although there is a certain number of this kind of the institution, even systems in Serbia, this sector is in progress and in the future we should expect its dynamical prosperity. Considering all of these facts, the success of development of the private health institutions will mostly depend on proper organization of marketing and sale process and prediction of challenges where those institutions will meet each other in a trade game which has just started. Definition and developmental model of inter-dependency of sale and marketing activities and their influence at development and brand position is the preferential management task for private health institutions and system. This work will tend to give some basic recommendation for their expectation, agreeable with previous experiences and scientific-research project.

Докторска дисертација „Планирање маркетинг комуникационих стратегија у културно-образовним институцијама за децу'' садржи систематизацију теоријских сазнања, насталих на основу резултата досадашњих истраживања маркетинг комуникационих стратегија у култури и културно-образовним институцијама за децу и сазнања из праксе, стечена приликом вишегодишњег рада у институцији културе за децу Градске управе - Града Београда, као и многобројним пројектима за децу и младе. С обзиром да не постоји литература која целовито третира овај проблем, циљ овог истраживања је равномерно третирање културно-образовних институција за децу са другим институцијама културе које су намењене старијој популацији. Проблем који се у дисертацији третира је непостојање свести о тржишном размишљању у институцијама културе за децу, чиме се директно угрожава опстанак институције и њен будући развој. За потребе истраживања, користећи интервјуе, фокус групе, упитнике и студије случаја, анализиране су државне и приватне институције и организације за децу и младе у Србији и региону, са освртом на друге сличне институције и ван региона. Анализирајући проблем примене маркетинг комуникационих стратегија и односа с јавношћу, показало се колико институције за децу планирају и спроводе маркетинг комуникационе стратегије. У раду су приказани и позитивни примери из праксе, ради свеобухватног поређења. У оквиру рада анализиране су и специфичности маркетинг комуникације у области културе и образовања, као и корелација непрофитног маркетинга и односа с јавношћу, која мора да постоји у непрофитној културно-образовној делатности. Да би институција културе за децу стекла конкурентну позицију, мора да задржи постојеће кориснике, да придобије оне који су део потенцијалне публике, али и да пробуди потребу за истим и код такозване непостојеће публике. Препреку у развоју пословања културно-образовних институција представља непостојање довољног броја публике., Doctoral dissertation "Planning of marketing communication strategy in cultural-educational institutions for children'' contains a systematization of theoretical knowledge, created on the basis of previous studies of marketing communication strategies in culture and cultural and educational institutions for children, practical knowledge acquired during many years of work in the cultural institution for children founded by City of Belgrade, as well as numerous cultural projects for children and youth. The goal of this research is equality in treating of cultural-educational institutions for children with other cultural institutions which are intended for older population, given that there is no literature that comprehensively treats this problem. The problem that this dissertation treats is the lack of awareness of the market thinking in cultural institutions for children, which directly threatens the survival of the institution and its future development. For this study, interviews, focus groups, surveys and case studies were used; also, public and private institutions and organizations for children were analyzed, from Serbia and the region, with regard to other similar institutions outside the region. Paper analyzes the problem of implementation of marketing communication strategies and public relations, and shows how institutions for children plan and implement marketing communication strategies. The paper presents positive examples from practice for a comprehensive comparison. The paper analyzes the specificity of marketing communication in the field of culture and education, as well as the correlation between the non-profit marketing and public relations, which must exist in non-profit cultural and educational activities. Cultural institutions for children must gain a competitive position, must retain existing customers and must win potential audience, but also need to awake the cultural need with the so-called non-existent audience. The obstacle to development

Usled dinamike i obima poslovanja poslovno tržište postaje sve više predmet interesovanja akademske i stručne javnosti i istraživača. Uzimajući u obzir specifičnosti poslovanja na poslovnom tržištu kao i različitost aktera i učesnika tržišnih transakcija, poslovanje na ovom tržištu zahteva primenu marketing orijentacije koja će se, osim generalnih znanja i postavki, razlikovati u odnosu na marketing orijentaciju na tržištu krajnjih potrošača. Različitost poslovanja i marketing orijentacije izmeñu tržišta krajnjih potrošača i poslovnog tržišta još više dolaze do izražaja ukoliko kompanija posluje na tržištima u razvoju. Zasićenost tržišta zapadnih zemalja uslovila je preusmeravanje proizvodnje ka tržištima zemalja u razvoju. Kao neke od najvažnijih karakteristika tržišta u razvoju, naučna i stručna literature izdvajaju heterogenost tržišta, neadekvatnu infrastruktura, hroničan nedostatak resursa, nebrendiranu konkurenciju i društveno-politički sistem. Poslujući u ovakvom okruženju, kompanija mora voditi računa o uslovima u kojima funkcioniše, aktivnostima konkurencije, trendovima u poslovanju i sopstvenim resursima. Na osnovu internih snaga i eksternih uslova poslovanja, kompanije prihvataju marketing orijentaciju i formulišu i implementiraju alternativne marketing strategije koje uslovljavaju performanse kompanije. U disertaciji su prikazane i analizirane osnovne zakonitosti koje vladaju na poslovnom tržištu, specifičnosti poslovanja sa kojima se susreću kompanije koje svoju delatnost obavljaju u zemljama u razvoju, kao i alternativne strategije poslovnog marketinga na tržištima u razvoju. U svrhu ispitivanja meñuzavisnosti uslova poslovanja, odabira odgovarajućih marketing strategija i predikcije performansi, sprovedeno je empirijsko istraživanje na osnovu koga je sagledan i analiziran stepen prihvatanja marketing orijentacije u srpskim kompanijama koje posluju na poslovnom tržištu i uslovi na osnovu kojih one biraju adekvatne alternativne stragije., Due to the business dynamics and its volume business to business market is becoming increasingly the subject of interest with academics and professional public and researchers. Taking into account the business specifics on the business to business market as well as the diversity of participants in market transactions, business in this market requires the application of marketing orientation that will, in addition to general knowledge and values set, vary in relation to the marketing orientation at the market of end consumers. The variety of business and marketing orientation between final consumers and the business to business market is increasingly coming to the fore if the company does its business in emerging markets. Market saturation of Western countries caused a redirection of production towards the markets of developing countries. As some of the most important characteristics of emerging markets, scientific and technical literature set apart the heterogeneity of the market, inadequate infrastructure, a chronic lack of resources, non-branded competition and social-political system. Operating in such environment, company must take into account the conditions in which it operates activities of the competitors, trends in business and own resources. Based on internal strength and external business conditions, companies accept marketing orientation and formulate and implement alternative marketing strategies which condition the performance of the company.

Informacione tehnologije i Internet doneli su nove pristupe u marketingu i integrisanim komunikacijama, ostvarivši uticaj skoro na sve marketinške koncepte i alate. U eri digitalnih komunikacija kvalitativne i kvantitativne istraživačke metode rapidno se prenose u okruženje na Internetu, neodvojivo otvarajući ne samo novo polje istraživanja, već i čitav niz metodoloških pitanja vezanih za koncipiranje, planiranje i implementaciju kvalitativnih i kvantitativnih marketinških istraživanja na Internetu. Doktorska disertacija “Razvoj metodologije marketinških istraživanja na Internetu” za centralni predmet istraživanja ima metodologiju i praksu marketinških istraživanja na Internetu, uz proveru i uvođenje novog pristupa i metoda u istraživanjima u oblasti marketinga i komunikacija. Literaturno istraživanje u okviru disertacije obuhvata detaljnu analizu i sistematizaciju postojećih znanja u oblasti kvalitativnih i kvantitativnih metoda marketinških istraživanja u onlajn okruženju, identifikaciju prednosti i ograničenja u odnosu na klasične istraživačke metodologije, kao i analizu problema sa kojima se istraživači susreću prilikom koncipiranja i implementacije istraživanja na Internetu. U disertaciji su detaljno obrađene psihosocijalne karakteristike i razmatrana motivacija potencijalnih učesnika u istraživanjima na Internetu. Dat je specifičan osvrt na učesnike agencijskih onlajn panela i analizirane su različite metode i problematike uzorkovanja, reprezentativnosti uzorka i regrutovanja učesnika u istraživanju. Detaljno su obrađene prednosti i mane istraživanja koja se vrše putem agencijskih onlajn panela, analizirani su i softveri koji se koriste za kreiranje i analizu upitnika na Internetu, a uz sagledavanje trenutnih globalnih trendova i praktičnih primera u ovoj oblasti, izvršena je i analiza prakse i ponude marketinških istraživanja na Internetu u Srbiji i regionu. Praktični deo doktorske disertacije usmeren je na razvoj sveobuhvatnog modela metodološkog unapređenja, Information Technologies and Internet introduced the new principles into marketing and integrated communications, influencing almost all marketing concepts and tools. In the era of the digital communications, both qualitative and quantitative research methods are rapidly transferring into new Internet environment, immanently opening a new field of research, as well as number of methodological questions related to design, planning and implementation of Internet-based qualitative and quantitative marketing research. Central research topic of the doctoral dissertation “Development of Methodology for Online Marketing Research” is methodology and practice of Internet-based marketing research, accompanied with testing and introduction of new approach and methodology in the the fields of online marketing and communications research. The literature research presents in-depth analysis and systematization of existing knowledge in the field of online-based qualitative and quantitative marketing research methods, identification of advantages and limitations in comparison to traditional methods, as well as the analysis of the problems researchers are facing within design and implementation of the Internet-based research. Psychosocial characteristics and motivation of prospective participants in online marketing research is additionally analyzed. A specific overview of the online panel participants has been provided; various methods and problems related to sampling procedures, sample representativity and research participant recruitment have been analyzed. Advantages and disadvantages of the agency online panel research have been subject of the in-depth analysis, and various software solutions used for construction and analysis of the online surveys have been examined. Analysis of practice and range of online marketing research in Serbia and the region has been executed, bearing in mind global trends and practical examples in this area. Practical element of the doctoral dissertat

Social sciences / marketing, Kulturne ustanove koje žele da zadrže umetnicki kvalitet i koje se bave tkz. nekomercijalnim sadržajima suocavaju se danas sa brojim izazovima i iskušenjima. Naime, kulturne institucije danas posluju na tržištu koje ima svoje brojne zakonitosti i kojima moraju da se prilagode. Komercijalna preduzeca oduvek posluju na tržišnim osnovama i iza sebe imaju dugu tradiciju primene strateškog planiranja marketinga, dok sa druge strane kulturne ustanove bile su decenijama zašticene od pravila koje namece otvoreno tržište. Naime, savremeni principi poslovanja i dinamicno okruženje nametnulo je kulturnim ustanovama da prihvate i primene strateško planiranje marketinga ali i da ga prilagode sopstvenim potrebama i zakonitostima. Praksa je pokazala da ustanove koje nisu spremne da uce, da se prilagoavaju i da primenjuju strateško planiranje marketinga i integrisanu marketinšku komunikaciju gube ne samo publiku vec i sponzore i medijsku podršku. Drugim recima, u uslovima velike konkurencije i velikog izbora provoenja ogranicenog slobodnog vremena jedino strateško planiranje marketinga omogucuje opstanak na tržištu kulturnih proizvoda. Cilj ovog rada je da analizira koliko prihvatanje i primena strateškog planiranja marketinga i integrisane marketinške komunikacije može da doprinese uspehu i opstanku kulturnih ustanova u uslovima sve surovije borbe za izvorima finansiranja, medijske podrške i za stalnom publikom. Osnovni cilj je da se pokaže da kulturne ustanove mogu da zadrže svoj kulturni program, odnosno da ne moraju da odustanu od umetnickog kvaliteta, i da istovremeno dosegnu do svoje publike, medija i sponzora ukoliko kontinuirano planiraju svoje aktivnosti, u skladu sa svojom misijom i vizijom, i komuniciraju sa svojim ciljnim javnostima. Prednosti strateškog planiranja marketinga omogucava bolje razumevanje promena u okruženju, proaktivan odnos prema promenama, bolju koordinaciju aktivnosti, kvalitetniju komunikaciju izmeu zaposlenih i bolju organizovanost. U cilju dokaziva, Cultural institutions that want to maintain the artistic quality and dealing with so-called non-commercial facilities are faced today with a number of challenges and temptations. The cultural institutions today operate in a market that has its numerous legality to which they need to adhere. Commercial companies always operate according to market principles and stand behind a long tradition of applying the strategic planning of marketing; and on the other hand cultural institutions were protected for decades by the rules imposed by the open market. The modern business principles and dynamic environment have imposed on cultural institutions to adopt and implement strategic marketing planning as well as to adapt it to their own needs and patterns. Practice has shown that institutions that are not willing to learn, adapt and apply strategic marketing planning and integrated marketing communications, are more likely to lose, not only the audience but also the sponsors and media support. In other words, under conditions of high competition and a large selection of conducting limited free time only strategic marketing planning allows for survival in the market of cultural products. The aim of this paper is to analyze how the adoption and implementation of strategic planning and marketing, with integrated marketing communications can contribute to the success and survival of cultural institutions in an increasingly harsher struggle for funding, media support and the constant audience. The main goal is to show that cultural institutions can retain its cultural program, meaning that they do not have to give up on artistic quality; still being able to reach their audience, media and sponsors, with continuos plan of their activities, and all in the accordance with its mission, vision and communication with their target audiences. Benefits of Strategic Planning Marketing allows a better understanding of changes in the environment, proactive attitude towards change, better coordi

Tržišno pozicioniranje predstavlja koncept koji se zasniva na aktivnom učestvovanju u formiranjuturističke ponude ili usluga pružajući turističkim preduzećima mogućnost da zauzmu optimalnu tržišnu poziciju. Prvi pristup pozicioniranju,nastao70-tih godina dvadesetog veka, podrazumevaoje promotivne aktivnosti jednog preduzeća, a glavni izazov za marketing stručnjakebio je kako zauzeti jedinstveno mesto u mislima potrošača koristeći promocione napore.Iako su u međuvremenu mnogi autori posmatrali i definisali koncept pozicioniranja sa različitih aspekata, nisu pronađene univerzalne tržišne koordinate koje bi sa sigurnošću obezbedileoptimalnu, stabilnu, i održivutržišnu poziciju. Kako je sam koncept pozicioniranja evoluirao tako su i načini za postizanje ciljeva pozicioniranja postajali mnogo sofisticiraniji. Tehnike koje su se koristile za pozicioniranje su se menjale od multidimenzionalnog skaliranjado diskriminacione analize, faktorske i Conjoint analize. U doktorskoj disertaciji predložen je nov pristup za rešavanja problema tržišnog pozicioniranja baziran na združenoj primeni statističkih metoda i metoda operacionih istraživanja, a koji pruža mogućnost marketing menadžerima da blagovremeno reaguju i formulišu strategije za pozicioniranje na turističkom tržištu u konkurentskim uslovima. Predloženi model pruža i mogućnost za anticipiranje potencijalnih poteza konkurenata praveći balans između orijentcije na preferencije potrošača i orjentacije na konkurente čime se može bolje formulisati optimalna tržišna strategija. Za merenje preferencija potrošača predložena je Conjoint analiza, jer pruža uvid u heterogenost tržišta kao i mogućnost određivanja optimalnih karakteristika turističkog proizvoda. U slučaju da su preferencije heterogene moguće je izvršiti segmentaciju turističkog tržišta primenom klaster analize. Međutim, s obzirom da je savremeno tržište gotovo nemoguće zamisliti bez tržišne borbe, potrebno je sagledati sve dimenzije mogućih tržišnih interakcija. Taj tr, Market positioning represents a concept based on active participation in the forming of tourist offers or services providing tourism companies with an opportunity to take an optimal market position. The first positioning approach, which originated in the 1970s, involved promotional activities of a single company, and the primary challange for marketing professionals was the issue of occupying the unique place in the minds of the consumers by investing marketing efforts. Although, in the meantime, many authors viewed and defined the positioning concept from various perspectives, universal market coordinates, which could guarantee the provision of optimal, stable and sustainable market position, have not been established. Keeping up with the evolution of the positioning concept, themeans of achieving positioning goals have changed ranging from mutidimentional scaling to discriminant, factor and Conjoint analysis. This dissertation proposes a new approach to solving market positioning problems based on mutual application of statistical models and operational research models, which will enable marketing managers to timely react and formulate market positioning strategiesin the competitive environment. The suggested model opens up a possibility for anticipating the potential moves on the competition part, stiking the right balance between the focus on consumer preferences and the focus on the competition, which can result in the better formulation of the optimal market strategy. Conjoint analysis is used for assessing the consumer preferences, because it provides an insight into the market heterogeneity as well as the possibility for determining the optimal features of the tourist product. In case of heteregenous preferences, it is possible to implement tourist market segmentation by using the cluster analysis. However, taking into account the fact that the modern market is practically impossible to be conceived of without the 'competitive struggle', it is necessary to i

Technical sciences / Management, Poslovanje u savremenim uslovima podrazumeva upravljanje odnosima sa velikim brojem stejkholdera. Dobri odnosi sa njima postavljaju se kao jedan od primarnih ciljeva biznisa jer se stabilna poslovna mreža posmatra kao izuzetno važan kapital kompanije. Kako je komunikacija sastavni element svakog odnosa, tako su strategijske, odnosno korporativne komunikacije sastavni element upravljanja odnosima između kompanije i stejkholdera. One su usmerene na izgradnju i pozicioniranje korporativnog brenda što je u disertaciji potvrđeno. Uloga korporativnih komunikacija u upravljanju odnosima je integrisanje i upravljanje svim komunikacijama u kompaniji. Koncept korporativnog brenda je tema za koju su zainteresovani teoretičari i praktičari jer je dokazano da ima uticaja na poslovne rezultate i smatra se važnim izvorom održive konkurentnosti kompanija. Zato se i posmatra kao jedan od ključnih elemenata korporativne strategije. Pozicioniranje korporativnog brenda se u ovom kontekstu posmatra kao sveobuhvatni pristup kompanije u poređenju sa konkurencijom, odnosno šta stejkholderi misle o kompaniji i kako je vide u odnosu na konkurenciju. Uvidom u dostupnu literaturu u oblasti pozicioniranja i primene na korporativni brend, predmet analize u ovoj disertaciji su specifičnosti, vrste i okvir pozicioniranja korporativnog brenda. Nakon pregleda naučne i stručne literature i analize rezultata empirijskog istraživanja, postavljen je strateški okvir za upravljanje korporativnim komunikacijama u cilju pozicioniranja korporativnog brenda Empirijskim istraživanjem kreiran je model pozicioniranja korporativnog brenda i utvrđena mera CBPS (Corporate Brand Positioning Score)., Doing business in modern environment means managing relationships with a large number of stakeholders. Good relations with them are recognized as one of the primary goals of the business as a stable business network is seen as a very important capital of the company. As communication is an integral element of any relation, therefore strategic or corporate communications are seen as an integral element of the relations between the company and stakeholders. They are focused on building and positioning the corporate brand, and it is confirmed in the dissertation. The role of corporate communications in the management of relationships is to integrate and manage all communications in the company. The concept of corporate branding is a topic which both academics and practitioners are interested in, as it has been proven to have an impact on business results. It is considered as an important source of sustainable competitiveness and a key element of corporate strategy. Positioning of corporate brand, in this context, is seen as an overall company’s approach compared to the competition, or what stakeholders think about the company and how it is seen in relation to the competition. After reviewing the available literature in the field of positioning and its application in the corporate brand, a subject of this dissertation includes the specifics, types and framework of corporate brand positioning. Relying on the scientific and professional literature and analyzing the results of empirical research, a strategic framework for the management of corporate communications is set, for the purpose of positioning the corporate brand. With the empirical research author has created a model of corporate brand positioning and determined measure CBPS (Corporate Brand Positioning Score). The research determined and measured aspects of business affecting the corporate brand positioning among 7 citizens/ business community, levels of the impact of certain aspects of business to the corporate

Virtuelna realnost kao okruženje od svog pojavljivanja privlačila je veliku pažnju korisnika, a samim tim, omogućavala plasiranje različitih informacija iz domena marketinga, PR-a, obrazovanja... Njen multidisciplinarni karakter činio je konstantno inspirativnom za proučavanje, ali podjednako i složenom. Iz tog razloga, niz je primera primene virtuelne realnosti u medicini, edukaciji, proizvodnji, dizajnu, prodaji, na sajmovima i zabavi... Istraživanje 'Praktična primena virtuelne realnosti u marketinškim komunikacijama i obrazovanju na daljinu' sprovedeno je na studentima i zaposlenima koji se bave informacionim tehnologijama i menadžmentom. Predstavljen je primer koji ilustruje upotrebu virtuelne realnosti u učenju na daljinu. Svoje stavove ispitanici su izrazili putem niza ajtema koji su im dostavljeni upitnikom. Dobijeni rezultati tumačeni su u kontekstu poznatih teorijskih okvira marketinga i učenja na daljinu. ., Since its beginnings, virtual reality as an environment has attracted considerable attention of many a user and hence allowed for varied information in the domains of marketing, PR, education ... to be accessible. Due to its multidisciplinary character it appeared to be a continual inspiration for research, however an equally complex subject. It is for this reason that numerous examples of virtual reality implementation are encountered in medicine, education, manufacture, design, sales, at fairs and in entertainment activities... The research titled 'Practical Implementation of Virtual Reality in Marketing Communications and Distance Education' was conducted on the sample of students and employees engaged in information technologies and management. An example was presented that illustrates the implementation of virtual reality in distance education. The respondents were invited to express their attitudes via a number of items offered to them in a questionnaire. The obtained results were interpreted in the context of well known theoretical frameworks of marketing and distance learning. .

Cilj ove studije jeste da izmeri kvalitet usluga koje pruža bankarski sistem u Libiji i da odredi značaj kvaliteta pojedinačnih usluga. Pored toga, u studiji merimo odnos između kvaliteta bankarskih usluga i zadovoljstva klijenata. Uzorak na kojem je studija sprovedena obuhvata 325 upitnika. Da bismo obezbedili bolji kvalitet bankarskih usluga i postigli veće zadovoljstvo klijenata, navodi se u zaključku studije, veoma je važno da razumemo šta klijenti očekuju. Šta više, smatra se da merenje kvaliteta usluge i klijentovo viđenje te usluge predstavljaju glavni pristup razvijanju i unapređenju kvaliteta bankarskih usluga. Studija je takođe pokazala da je odnos između zadovoljstva klijenta i kvaliteta usluge koja mu se pruža veoma značajan. Trajanje saradnje i lojalnost koju klijenti pokazuju banci uglavnom zavisi od shvatanja kvaliteta pružene usluge. Za merenje kvaliteta usluge od koga zavisi zadovoljstvo klijenta i njegova lojalnost banci u ovom radu smo koristili SERVQUAL model. Pošto do sada nije urađena ni jedna studija u ovoj oblasti, smatramo da će ovaj rad biti vrlo interesantan i koristan za bankarski sektor u Libiji. Tema ovog rada je teorijska i praktična analiza merenja kvaliteta usluga u bankarskom sektoru u Libiji. Merenje kvaliteta bankarskih usluga predstavlja jedan od osnovnih pokazatelja kvaliteta banke i doprinosi poboljšanju bankarskih usluga. Primenom različitih instrumenata, naprednih alata i moderne tehnologije u poslovnim i marketinškim aktivnostima, a u sprezi sa komunikacijama, marketinškom i informacionom tehnologijom, pružanje usluga i marketing na različite i višestruke načine izbija u prvi plan aktivnosti kada se radi o marketingu bankarskih usluga različitim zainteresovanim stranama. ., The aim of the study is to measure the service quality of the banking system in Libya and to determine the importance of the service quality items. In addition, the study measures the relationship between the banking service quality and client's satisfaction. The sample of the study includes (325) questionnaires. The study concludes that understanding the client's expectations is very important in the provision of a better banking service quality as well as in achieving client's satisfaction. Furthermore, the measurement of service quality and the client's perception of the service are considered to be the main approach to the development and improvement of the banking service quality. In addition, the findings also show a significant relationship between the client's satisfaction and the service quality provided. Furthermore, the client's continuous dealing with banks and their loyalty depends mainly on the understanding of the provided service quality. In this paper we use the SERVQUAL model in order to measure the service quality that contributes to customer satisfaction and to his loyalty to a bank. Since there has been no studies dealing with this topic so far, this one will be very interesting and useful for the banking sector in Libya. The topic of this paper is a theoretical and practical analysis of measuring the service quality in the banking sector in Libya. Measuring the quality of banking services is one of the basic indicators of the bank's quality and it can contribute to the improvement of banking services. By using the various tools, advanced tools and modern technology in operations and marketing activities with regard to communications, marketing and information technology, service delivery and completion of marketing operations across multiple devices come to the forefront position of marketing banking services to the various parties through these means. .