Search

İlhan Başgöz, bilim ve fikir adamı

20. yüzyılda doğanlardan 21. yüzyıla yaşlı olarak ulaşanların büyük bir çoğunluğuiçin yeni yüzyıl bir kargaşa,kaos ve belirsizlik gibi görünmektedir.20. yüzyıl dahil olmak üzere insanlıktarihi boyunca yazılı ve sözlü bütün mitolojiler ve edebi eserler, iyilik ve kötülüğünçatışması sonucundaer veya geç iyiliğin ve dürüstlüğünkazandığını sergileyen örneklerden oluşmaktadır. Bu sebeple Türkiye’deve Kıbrıs’ta da 20. yüzyılda yaşanan bütün haksızlık, zorluk ve şanssızlıklara rağmen güzel bir yarın inancı iyiliğe ve dürüstlüğeinananları ayakta tutmuştur.

The tale is one of the genres having phenomenon among Turkish folknarratives. Considerable part of these phenomenal elenıents in Tıırkish tales is consisted oflegendary creatures. In this stııdy, it has been tried ta examine and classify these traditionaland legendary creatııres appearing in Turkish tales., Türk halk anlatıları içerisinde olağanüstülüklerin en çok görüldüğü türlerdenbiri masallardır. Masallardaki olağanüstü unsurların önemli bir kısmını da efsaneviyaratıklar oluşturmaktadır. Bu çalışmada Türk masallarında yer alan geleneksel ve efsaneviyaratıklar incelenip tasnif edilmeye çalışılmıştır.

258

Türkiye'de 19. yüzyılda filizlenmeye başlayan Türk folklor çalışmaları20. yüzyıla gelindiğinde milliyetçilik ve Türkçülük hareketlerine paralel olarakgelişme göstermiştir. 1913 yılında ilk kez ?folklor? teriminden bahsedilmeyebaşlanmıştır. Folklorun doğuşunu sağlayan ilk üç yazı, Folkloru sözcük olaraktanımlama ve içeriğini belirtme özellikleri göstermiştir.Cumhuriyetle birlikte ?ulus devlet? kurma çabaları ve Cumhuriyetilkelerinin halk üzerinde etkili olması gereği ile folklora başvurulmuştur.Bununla beraber, folklor kendine daha geniş alanlara yayılma ortamıbulmuştur.1913 ve 1933 yılları arasında Türk folklor çalışmaları bugünkü bilimselfolklor anlayışımızdan uzak ve sistemsiz görünse de bir bilim dalının doğuşevresinde gerçekleştirilen gayretler olarak bakıldığında zengin bir folklormalzemesi birikimi ile karşılaşırız. Bu tezde anlatılmak istenen de budur. The Turkish folklore studies, which started to develop in Turkey in 19Century, made progress in parallel to nationalism and movements advocatingTurkish culture when reached to 20 Century. In 1913, first time the term of?folklore? is started to be mentioned. The first three articles that ensured therise of the folklore have shown the characteristics of definition the folklore asword and specifying the content of it.Together with the Republic, the folklore has been referred by theefforts of establishing a ?nation state? and the need for the principles ofRepublic to be effective on the people. All the same, the folklore has foundan environment itself for developing to even wider areas.Although the Turkish folklore studies seems well away from today?sscientific folklore understanding of us and unsystematic between years 1913and 1933, when it is view as endeavors realized a rise of phase of a sciencebranch, we come across to a build up of rich folklore material. This is whatthat was tried to be explained in this thesis. 157

Türk millî edebiyat geleneğinin en eski şiir formlarından birisi olan âşık tarza destan türü, Ozan-Baksı geleneğinden Âşık Tarza Edebiyat geleneğine intikal etmiştir. Âşık tarza destan türünün şekil ve yapı özellikleri sözlü kültür ortamına göre biçimlenmiştir. Âşık tarza destanları şöyle tanımlayabiliriz: Büyük bir çoğunluğu 11 ve 8 heceli koşma, çok az bir kısmı mani, ender olarak divani şeklindeki örneklerine rastlanılan, 5 veya 7 dörtlükten aşağı olmamak şartıyla, konu sınırlaması olmaksızın; âşığın destanlaştırmaya değer bulduğu bir vakayı, bir nesneyi veya kavramı hikâye ederek, bağlama veya bağlama ailesinden bir sazla, ele aldığı konunun anlatım tutumuna bağlı olarak seçip çaldığı geleneksel âşık havalarıyla icra ettiği nazam türüne destan denilmektedir. Sözlü kültür ortamında çoğunlukla âşık karşılaşmaları esnasında irticalen yaratılan destanlar, âşık fasılları başta olmak üzere âşıkların bulunduğu resmi ortamlarda veya söz konusu destanları ezberleyen yahut cöngüne kaydedenlerce her türlü yan resmi ve gayr-ı resmi ortamlarda icra edilirler. Matbaanın 19. yüzyıldan itibaren Türkiye'de yaygın olarak kullanılmağa başlanılmasıyla birlikte âşık tarza destanlar, âşıklar tarafından yazılıp, kâğıtların bir yüzüne bastırılarak sokaklarda satılmağa başlanılır. Bu tür destanları yazılı kültür ortamı destanları olarak adlandırıyoruz. Âşık tarza destanlar elektronik iletişim teknolojisinin 20. yüzyılın ikinci yansından itibaren yaygınlaşmasıyla birlikte âşıklar tarafından plak ve kasetlere kaydedilerek üretilmeğe başlanılır. Bu tür destanları da elektronik kültür ortamı destanı olarak adlandırıyoruz. Günümüzde âşık tarza destanlarının üretilip tüketilmesinde sözlü, yazılı ve elektronik kültür ortamlarının üçü de kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı âşık tarzı destan türünün taşıdığı bütün özelliklerin bir monografi bütünlüğü içinde ortaya konulmasıdır. Bu nedenle destanlar önce nazım şekli,ezgi ve müzik, tema, eda (anlatım tutumu) ve sosyo-kültürel fonksiyonları bakımından ele alınıp incelenmiş ve dış yapı özellikleri ortaya konulmuştur. Ancak sözlü, yazılı ve elektronik kültür ortamı gibi üç farklı kültür ortamında üretilmeleri göz önünde bulundurularak iç yapılarını ve iç yapılarının şekillenmesinde icra bağlamları ve dinleyici boyutunu tahlil için daha önce geliştirilen K. Bühler (1965), T. Sebeok (1975), A. Moles (1983) ve özellikle, N. Wurzbach'in (1990) iletişim modellerinden hareketle bir model oluşturulmuştur. Bu modele göre âşık ile dinleyicisi arasında destan vasıtasıyla kurulan iletişimin destan yapışım şekillendirmesi ve söz konusu yapısal şekillenmenin destanların üretildikleri kültür ortamlarına bağlı olarak farklılaşması ve devam eden sürekliliklerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Derlenen 5000'i aşkın destan metni, âşık, dinleyici/okuyucu, âşığın kendine ve dış dünyaya yaptığı göndermeler, dinleyiciye bitap ve teşvikler, kullanılan iletişim araçları, destanın mesajı ve dilin kullanımı bakımından tahlil edilmiştir. Ana hatlarıyla destanlarda: nazım şekli, tematik kalıplaşmalar, geleneksel edalar (anlatım tutumları), destan yapışım şekillendiren iki boyutlu iletişimsel yapı, dilin kullanımında sözlü formülsel yapı ve kalıplaşmış motifler ve mahlas tapşırma gibi unsurlarda süreklilikler bulunduğu sonucuna varılmıştır. Öte yandan, sözlü kültür ortamında olmayan destan adlandırmalarının yazılı kültür ortamında ortaya çıkışı ve elektronik kültür ortamında devamı, elektronik kültür ortamı destanlarının sözlü ve yazılı kültür ortamı destanlarına nazaran hacim itibarıyla kısalması ve elektronik kültür ortamı destanlarında ağırlığın sözden ezgiye kayması; bunun neticesi olarak geleneksel âşık ezgilerinin yanısıra `beste` özelliği gösteren müzik formlarının yeni bir fenomen olarak ortaya çıkışı gibi yapısal farklılaşmalar tespit edilmiştir. Türk sosyo-kültürel yapısında meydana gelen değişmelerle birlikte destan, türünde kültür ortamlarına dayalı olarak meydana gelen farklılaşmalar ve devam edegelen sürekliliklerin nedenlerinin, destanların sosyo-kültürel işlevlerindeki daralmalardan kaynaklandığı görülmektedir. The minstrel destan (âşık tarza destan türü) is one of the oldest genres of the Turkish literary tradition. Its generic characteristics were shaped by the oral-cultural context. `Minstrel destans` are ballads or poems composed about specific situations (family feuds, community problems), events (war, natural disaster), news (marriage, death), concepts (creation of the world, morality), or physical objects (mountains, cities). Generally a destan contains a minimum of five stanzas, with a stanza being composed of four eleven-syllable lines. There is no limit to the number of stanzas which a destan can contain. The destans are performed by minstrels using the bağlama, or Turkish lute, and are sung to traditional fixed musical forms (âşık havalan). Most of the time, new destans are created spontaneously during an improvisational `dueling` performance (âşık karşılaşmaları) by two or more minstrels. Once created, they can be recited at later performances, either by the creator or by another individual. Until the 19th century, destans were solely part of the oral tradition, but as the printing press came into common usage, minstrels published their destans on single sheets of paper, and these `broadside ballads` (yazılı kültür ortamı destanları) were sold on the street. From the middle of the 20th century, as electronic media, i.e. records and cassettes, became popular, minstrel destans were recorded and sold in this form. Today, all three types of minstrel destans -oral, written, and electronic- are available to the Turkish public. The purpose of this thesis is to examine the minstrel destan genre; to define the characteristics of the genre by considering their form, thematic content, stylistic structure, and social-cultural functions; and to present an analysis of the structure and content of destans based on their communicative characteristics. For the analysis, a framework was developed based on earlier models of communication by K. Bühler(1965), T. Sebeok (1975), A. Moles (1983), and especially, N. Wurzbach (1990). This framework looks at the communicative relationship which develops between the minstrel and audience and is carried out by examining a corpus of approximately 5000 destana with regard to the minstrel, the audience, the minstrel's reference to self, the minstrel's appeal to the audience, the minstrel's reference to the outside world, the channel of communication, the message of the destan, and the stock of linguistic signs. The continuities and discontinuities of the genre are evaluated in terms of the effect of changes in communication technology and the channels of distribution. Through the analysis, it was found that regardless of the channel of communication -oral, written, or electronic- the formal characteristics, motifs, formulas, and style remain consistent across the genre. In terms of form, the only significant difference is that with the introduction of the written channel and continuing into the electronic channel, titles were given to individual destans. The greatest differences were found in terms of socio-cultural functions. Oral and written destans served many purposes: to entertain, to educate, to inform, to propagandize, to advertise, and to celebrate both social and religious rituals and ceremonies. In the electronic channel, however, the multi-functionality of the destans has been greatly limited. Because of changes in the socio-cultural context and because of developments in communication technology (radio, newspaper and television), they have one primary purpose- to entertain. In addition, because of the emphasis on entertainment, the electronically-mediated destans are much less detailed and thus much shorter. Furthermore, in the electronic channel, the importance has shifted from the words to the music, and thus these destans are no longer performed only to the traditional fixed musical modes, but also to new compositions. 620

Tez (doktora) -- Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 1996 Libra Kayıt No: 35942 Tezin özgününde özet verilmemiştir.

ÖZET Sözlü gelenekte yaşamına sürdüren halk hikâyesi, Türk halk edebiyatında, kendine münhasır sekli, anlatım özelliği ve konuları ile araştırma konusu olmağa devam eden bir anlatım türüdür. Alman halk edebiyatında XII. yüzyıldan XV. yüzyıla kadar sözlü gelenekte yaşamış, XV. yüzyıldan sonra da kitaplaşmış olan halk hikâyeleri, bu ülkede yapılan bir çok araştırma ile, çeşitli açılardan incelenmiştir. Türk halk hikâyeleri araştırmaları XX. yüzyılın basında başlamış, başlangıç tarihinden bu yana, derleme, motif inceleme ve varyant karşılaştırması seklinde süregelmiştir. Alman halk hikâyeleri ise derleme, motif inceleme ve varyant karşılaştırması seklinde yapılan çalışmalar dan sonra üretilen teoriler ile incelenmiştir. Karşılaştırmalı bir çalışma. Türk halk hikâyesinin tanımı ve çalışmaların niteliği bakımından eksiklerimiz olduğunu göstermektedir. II SUMMARY In Turkish folk literature, folk stories in oral literature continue to be research topic through their specific form, ways of expression and contens. Folk stories that existed in oral tradition in Germany between the Xllth and XVth centuries and became a kind of written literature afterwards, have been researched on from various perspectives. Having been started during early XXth century, research on Turkish folk stories has continued in terms of compi latin, motif study ans variant comparisons. German folk stories, on the other hand, have been first studied in terms of compilation, motif study and variant comparisons, related theories being developed thereafter. A comparative study has shown that Turkish folk stories, concerning descriptions and research content, require further investigation. 145

196

ÖZET Tezimiz Yozgat îli 3oğaziıyan ilçesine bağlı Yamaçlı kasabasında yapılan bir derleme çalışmasıdır. 24 km2iik alan üzerine yerleşmiş olan kasaba. 7200 nüfusu ile Yozgat ilinin en büyük kasabasıdır. Yamaçlı halkının kültürel yaşamını ortaya koymayı amaçlayan çalışmamız şu bölümlerden oluşmaktadır. Giriş, malzemenin ele alındığı yedi bölüm, sonuç ve kaynakça. Giriş' te, araştırma alanının fizikî, tarihî ve beşerî durumuna, kasabanın ekonomik ve sosyal yapısına dair bilgi veri İmiş t ir. `Birinci Bölüm`de, sözlü edebiyat ürünleri olan ağız özellikleri ile en çok kullanılan yöresel kelimeler ve deyimler, şahıs ve aile lâkabları, hitap şekilleri ve selamlaşma, atasözleri ve deyimler, vecizeler, bilmeceler, tekerlemeler, hayır duaları, beddualar ve yergiler, maniler, türküler, destanlar, efsaneler, masallar, hikayeler ve fıkralar incelenmiştir. `İkinci Bölüm` de, `Hayatın Safhaları y la İlgili Gelenekler` başlığı altında geçiş törenleri; doğum, sünnet, askere uğurlama ve karşılama, hacı gönderme ve karşılama, evlenme ve ölüm; kutlama törenleri; dinî ve millî bayramlar ve bereket törenleri ele alınmıştır. `Üçüncü Bölüm`de, halk giyimi, çocuk, genç, kadın, erkek, gelin, damat ve yakınlarının giyimleri ile giysilerin yıkanması ve korunmasına dair bilgi verilmiştir. `Dördüncü Bölüm`de, çocuk oyunları anlatılmış ve11 oyunlar kendi içinde sınıflandırılmıştır. `Beşinci Bölüm`de, halk hekimliği ve veterinerliği içinde yer alan teşhis ve tedavi yöntemleri ortaya konmuştur. `Altıncı Bölüm` de, halk mutfağı; yemeği pişirenler ve kız çocuğunun yemek pişirme yaşı, öğünler ve yemek yeme adetleri, yöresel yemekler ve kap-çanaklar incelenmiştir. `Yedinci Bölüm`de, halk mimarisi ele alınmıştır. Her bölüm içinde Yamaçlı kasabasında derlenen yaşayan malzeme ile yaşlıların anılarında korunan bilgiler bir arada verilmiş değişimin nedenleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca pratiğin veya inanışın kaynağına inilmeye çalışılmıştır. Sonuç, Kaynakça ve Ekler ise tezin son kısmını oluşturmaktadır. m SUMMARY This thesis is a monography which is studied in Yamaçlı where is a town of Boğazlıyan-Yozgat area. Yamaçlı has an area at 24 km2 area and is the biggest town of Yozgat with a population of 7200. The aim of the monograph is to expose cultural life of Yamaçlı people who is Sunni and in order to approach this subject, the monograph will consist of several parts. These parts being the introduction and seven following chapters as well as bibliography that reflects economical, social and human conditions of Yamaçlı. In first section; oral literature materials with a regional accent, regional words and idioms, the nicknames of personal and family, procixungtious and greetings proverbs and idioms, epigrams riddles, repitions. prayers and impensonstious. satires, traditional quatrain forms, folk songs, epic poems, myts. folk tales, folk stories and anecdotes will be examined. In second section this monograph will examine the customs and traditions about culturalife in sections such as birth ritual circumscion, wishing and going to meet a soldier, a hadwii, wedding, death and celebrating ceremonies, religonal and notional holidays; festivity rites will also be. In third section traditonal dress, relating to youth, women,IV men, bride, bridegroom and relative's dress, knowlodge about general upkeep of the clothing will also be. In forth section children's games are explained and classified. In fifth section medical identifications and treatment methods in which folk medicine veterinary practices will be studied. In sixth section the folk kitchen, cooker and subject such as tue person tust cooks, the age of the girls and cook which meals there are and the ways of eating things and customs of rating, regional meals and kitchen materials will be examined. The subject of the seventh section is folk architect are. Within each chapter the material that has been gathered about the town of Yamaçlı is anolyzed in light of the cultural changes which have occured overtime. The historical reasons which lay behind these cultural changes will be examined. The last section of the monograph are the study's conclusions, its bibliography and supplements. 227

1243

ÖZET Tanzimat Dönemi yazarlarından Ahmet Mithat Efendi 'nin eserlerinde bulunan folklor malzemelerini tesbit ve 19. yüzyıl İstanbul Folkloru araştırmalarına katkıda bulunmak amacıyla hazırlanan bu çalışmada, yazarın konuyla ilgili eserleri incelenerek elde edilen bilgiler tasnif ve tahlil edilmeğe çalışılmıştır. Ahmet Mithat Efendi, batılılaşma tesiriyle değişen ve yeni türlerle gelişen 19. yüzyıl Türk Edebiyatı ' nda önemli bir yere sahiptir. Geleneksel edebî türlerin yanında, roman, tiyatro, batılı anlamda hikâye, opera ve operet gibi Batı kaynaklı edebî türleri de denemiştir. Sosyal ve kül türel alanda yapılan yenilikleri okuyucuya tanıtmış ve eserleri aracılığıyla çağdaş yaşam anlayışını aktarmıştır. Eserlerinde geleneksel icra yöntemlerinden yararlanarak, devrin folklorunu yansıtır. Çalışma iki bölümden oluşmuştur. Giriş'te, Tanzimat Dönemi ve Edebiyatı ile Ahmet Mithat Efendi'nin bu edebi yattaki yeri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, yazarın hayatı ve sanatı üzerinde durulduktan sonra incelenen eserler tanıtılmış ve özetlenmiştir. Eserlerde görülen meddahın hikâye anlatma tekniği ve masal türü ile ortak olan noktalar açıklanmaya çalışılmıştır. İkinci bölüm de, tespit edilen folklor malzemeleri örneklendirilmiştir. Sonuç'ta bu çalışmayla elde edilen bilgi ve tesbitler değerlendirilmiştir. Çalışma sırasında kullanılan kaynak eserler kaynakçada verilmiştir. 11 RESUME Dans ce travail prepare â L ' intention de determiner les elements folkloriques rencontrees dans les oevres d'Ahmet Mithat Efendi, qui est un des ecrivains de l'Epoque Tanzimat et pour prendre part aux recherches du folklore d'îstanbul de 19eme siecle, les oevres ayant un rapport avec le sujet, de l'ecrivain sont etudiees et les renseigne- ments sont classifiees. Ahmet Mithat Efendi s'occupe une place importante dans La Litterature Turque du 19eme siecle gui s'enrichit par les influences europeenes et par les genres nouvelles. A cote des genres litteraires traditionnelles, l'ecrivain a assaye aussi les genres europeennes comme le roman, la nouvelle europeenne, le theatre, 1'opera et l'operette. II a fait connaitre â ces lecteurs les changements sociaux et culturelles et il a transpose la mentalite de la vie moderne par 1 ' intermediaire de ses oevres. Dans toutes ses oevres il reflate la culture populaire en utilisant les methodes de 1'execution traditionnelles. Le travail est compose de quatre parties dont la pre miere est 1 ' introduction dans laquelle les notions sur l'Epoque de Tanzimat, La Litterature de Tanzimat et la place occupee par Ahmet Mithat Efendi sont donnees. Dans la deuxieme' partie apres avoir considere la vie et l'art de l'ecrivain, les oevres etudiees sont resumees. A la fin les points communs entre `les novelles de meddah`, `les contes populaires` et les oevres d'Ahmet Mithat Efendi sont pre- sentes. Dans la troisieme partie les elements folkloriques Turques sont determinees. Dans la conclusion,, les renseigne- ment et les determination obtenus de cet travail sont lva lues. La bibliographie est le derniere partie du travail. 208

639

355

Bu tezin konusu, Çorum İli, İskilip İlçesi'ne bağlı Karaören Köyü'nde yapılan bir derleme çalışmasıdır. Orta Karadeniz Bölgesi'nde bulunan Karaören, 5250 nüfûsu ile Çorum'un en kalabalık köyüdür. Köyün, Hacı Bek taşi Veli'nin müridlerinden olan Karadonlu Can Baba tarafından kurulduğuna inanılmaktadır. Bu çalışma, şu bölümlerden oluşmaktadır: Giriş, malzemenin ele alındığı altı kısım, sözlük ve kaynakça. Giriş bölümünde, Karaören Köyü'yle beraber, Çorum İli ile İskilip İlçesi de, târihî, coğrafî, ekonomik ve sosyal yönleriyle kısaca tanıtılmıştır. Birinci bölümde, halk edebiyatı ürünleri olan mâni, türkü, ninni, ağıt, efsâne, masal, fıkra, atasözü, deyim, bilmece, tekerleme, yanıltmaca, duâ ve beddualar yer almaktadır. İkinci bölümde, Karaören Köyü'ndeki doğum, sünnet, askere gitme, evlenme, ölüm gibi geçiş dönemlerinin ne şekilde uygulandığı açıklanmıştır. Üçüncü bölümde, bayramlar, hıdırellez ve çocuk oyunlarıyla ilgili malzemeler bulunmaktadır. Dördüncü bölümde, insan, hayvan ve günlerle ilgili inanışlara yer verilerek, yağmur duası, bâtıl inançlar, mahallî gün adları ve uygulanan pratikler konusunda toplanan malzemeler belirtilmiştir. Ayrıca, rüya tâbirleri, sülale lâkapları ve mevki adları konusunda da bilgi verilmiş tir. Beşinci bölümde, mahallî yemekler, kılık-kıyâfet ve kış hazırlıklarıyla ilgili malzemeler bulunmaktadır. Altıncı bölümde ise, halk hekimliği ve halk baytarlığı konusundaki malzemeler yer almaktadır. Bütün bunlar11 yapılırken, malzemenin orjinalliğinin bozulmamasına çalışılmıştır. Tezin sonunda, köyde kullanılan mahallî kelimelerden oluşan sözlük ve kaynakça bulunmaktadır. The topic of this thesis is a collection that is compiled in a village named Karaören which is placed at İskilip district in Çorum city. Karaören, that is in the midblack-sea region, is the most crowded village of Çorum city with it's 5250 population. It is believed that the village had been eslablis- hed by Karadonlu Can Baba who was one of Hacı Bektaşi Ve li ' s followers. This piece of work is appeared to have these fol lowing parts: Introduction, six parts, dictionary and bibliography. In introduction part, Karaören village, Çorum city and İskilip district are briefly introduced with their historical, geographical, economical and social respects. In the first part, productions of folk literature like, stories, tales, poems, folksongs, lullabies, ele gies, hymns, proverbs, idioms, riddles, jokes, rigmaro les fallacies, prayers, curses are given. In the second part, some principal traditions like giving name, marriage, funeral, joining the army, circum cision (feast) are explained and the questions like how these traditions are brought into application are lighted. In the third part, materials about children plays, bayram and hıdırellez are given. In the forth part, beliefs are mentioned about hu man, animals and days. Materials are explained about su perstitions and practices, nick names used in the fami lies, local days, ranks and pray of rain are also under lined. In the fifth part, local food, local dress andIV preparations for winter are explained. In the sixth part, public medical and public vete rinary are given. While all these works are being brought to appearen- ce, a great attention is given not to spoil the original the materials. In the end of the thesis, a dictionary which is co vering the local words and a bibliography have been put. 268

11 ÖZET `AYVALI KÖYÜ 'NÜN HALK BİLİMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ` adını taşıyan bu araştırmanın konusu, 1989 ve 1990 yıllarındaki Ayva lı Köyü ' nün kültür yapısıdır. Bu çalışmada kültür, bir topluma kimliğini veren bir bütün olarak kabul edilmiştir. Araştırma sahası olarak Eskişehir İline bağlı Ayvalı Köyü seçilmiştir. Araştırmada kullanılan malzemeler sözlü ve yazılı kaynaklardan elde edilmiştir. Malzemelerin büyük bir bölümü mü lakat metodu kullanılarak derlenmiştir. Bu nedenle her bölümün başında kaynak kişiler hakkında açıklayıcı bilgiler verilmiş tir. Ayrıca maddi kültürü ilgilendiren malzemelerin derlenmesin de gözlem metodu da kullanılmıştır. Bazı durumlarda bu metotlar bir arada kullanılmıştır. Bu araştırmada, `Giriş` bölümü dışında, üç bölüm bulunmakta dır : Giriş ' te Eskişehir İli, Seyitgazi İlçesi ve Ayvalı Köyü hak kında sosyal, ekonomik ve kültürel bilgiler verilmiştir. Ayrıca, bölümün sonunda, daha sonraki konuların daha açık bir şekilde belirtilmesi amacıyla, Ayvalı Köyü'nün tarihî, coğrafî, sosyal ve idarî yapısıyla ilgili ayrıntılı bilgiler verilmiştir. 1. Bölüm Ayvalı 'da tesbit edilen Köy Seyirlik Oyunları ile Halk Edebiyatı ürünlerini içermektedir. Ayrıca, Ayvalı insanının isimleri ve lâkapları ile eğlenceleri hakkında bilgiler de ve rilmiştir. AyValı'daki Adet, Merasim ve İnanışlar 11. Bölüm' de incelen miştir. Bu bilgiler sözlü kaynaklardan derlenmiştir. 111. Bölüm, Ayvalı Köyü'nün Mimarî, Dekorasyon, Mutfak ve Bes lenme Gelenekleri, Giyim Kuşam, El Sanatları ve Ölçü Sistemleri gibi kültürel cepheleriyle ilgili bilgileri içermektedir. Ayrı ca bu bölümün- şortunda, varılan sonuçları belirtmek için, `Sonuç` bölümü verilmiştir. Faydalandığımız kaynaklardan bir kısmını, `Kaynakça`da belirttik. SUMMARY The subject of this investigation named `AYVALI KÖYÜ ' NÜN HALK BİLİMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ` is Ayvalı village's cultu re in 1989 and 1990. İt was defined that culture is whole gi ving personality to a society. Ayvalx village in Eskişehir province was selected as the investigation region. The materials for this research have col lected from the verbal and written sources. The majority of ma terials have been collected with the interview method. So, the informations about source persons were given at the beginning of each part. However, the observation method was used in order to collect materialy part of culture. These methods rarely were used together, too. There are three part at this investigation expect for the fact that introduction. The social, economic and cultural informations about Eski şehir province, Seyitgazi district and Ayvalx village were given at introduction. The informations about Ayvalı village's history, geography, population and social structure were given at the end of introduction in order to be understood clearly the fol lowing subjects. ii The First Part includes the products of Folk-Literature and Traditional Theatre in Ayvalı village. İn addition to, it includes some knowledge about the Amusements, Names and Nickna mes of Ayvalı People. The Customs, Ceremonies and Beliefs of Ayvalı People were searched at the Second Part. This informations were collected from verbal sources. The Third Part includes Ayvalı village's Architecture, De coration, Kitchen and Fedding Traditions, Dressing, Ornaments, Han dicrafts and Measuring System. At the end of this part, the Re sult Part was given in order to state the conclusions. 210

205

256

276