Search

Otizm Spektrum Bozukluğu(OSB) tanılı bireylere nitelikli ve bilimsel dayanaklı eğitim hizmetlerininsunulmasıyla, bu bireylerde önemli gelişmeler görülmektedir. Son yıllardafarklı disiplinlerden uzmanların bir arada çalıştığı ve kuramsal çalışmalarla uygulamanıniç içe yürütülmesine olanak sağlayan üniversite-temelli OSB uygulama vearaştırma merkezilerin yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir. Amerika Birleşik Devletlerindekiüniversite temelli bir otizm merkezinde gerçekleştirilen bu çalışmanın amacı, üniversitetemelli bir otizm eğitim ve araştırma merkezinin işleyiş sürecinin nitelikselolarak incelenerek, Türkiye’de OSB alanında bir üniversite modeli geliştirmeyedönük öneriler sunulmasıdır. Nitel araştırma yöntemlerinden vaka çalışması ileyürütülen çalışmanın katılımcıları (N=10), merkezin ilgili kliniklerindeki tümklinik koordinatörleri (N=3) ve eğitim danışmanlardır (N=7). Veriler, gözlem,toplantı notları, araştırmacı günlüğü ve doküman incelemesi ile toplanmıştır venitel veriler, betimsel olarak raporlaştırılmıştır. Bulgular, merkezdeüniversite personeli ve eğitimcilerin bir arada, farklı kliniklerde çeşitlihizmetler sunduğunu ve hizmetlerin bilimsel dayanaklı yöntemleri içerenuygulamalı davranış analizi (UDA) temelinde olduğunu göstermektedir. Bulgular,Türkiye’de üniversite temelli bir OSB merkezlerinin yaygınlaşması temelindeyorumlanarak, öneriler sunulmuştur.

Bu araştırmada, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) tanılı öğrencilerin eğitim gördüğü bir okulda öğretmenlik uygulaması derslerine devam eden öğretmen adaylarının deneyim ve algıları incelenmiştir. Fenomenolojik desenle yürütülen çalışmanın katılımcıları, Özel Eğitim Bölümü Zihin Engelliler Öğretmenliği Programı’nın son sınıfında okuyan öğretmen adaylarıdır. Yarı-yapılandırılmış görüşmeler ve mecazlar (metafor) ile toplanan veriler, tümevarım analiziyle analiz edilmiştir. Bulgular; OSB alanında çalışmanın güçlükleri, olumlu yanları, OSB alanında mesleki kariyer, OSB’ye ilişkin mecazlar, OSB alanında çalışmaya ilişkin mecazlar, OSB alanına ilişkin öneriler temaları doğrultusunda sunulmuştur. Bulgular alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır., This study examined the experiences and perceptions of the preservice teachers of students with mental retardation doing internship at a school where students with Autism Spectrum Disorders (ASD) received education. Phenomenological design was used, and Teacher Training Program in Mental Retardation Special Education Department intern students participated in the study. Data, interviews, and metaphors were collected and analyzed through inductive technique. Research findings were presented based on the following themes: The difficulties of working in the field of ASD; the positive aspects of working in this field; vocational career in this field; metaphors related to ASD; metaphors related to working in this field; suggestions concerning the field of ASD. The findings were discussed within the framework of the literature.

Early education using the methods of applied behavioral analysis (ABA) has shown to produce important gains in many children with autism spectrum disorders (ASD) or at risk for ASD. This case report focuses on descriptive information about the first year of education given to a child who runs high risk of autism spectrum disorder is provided. The findings based on the data gathered throughout the process demonstrate that the child has achieved progress and improved performance in the skills targeted to be gained throughout the education. In addition, there are findings showing that the intensity of autism symptoms and the behavioral problems have lessened., Erken eğitim, otizm spektrum bozukluğu için risk altında olan ya da tanı almış çocukların gelişimleri için oldukça önem taşımaktadır. Bu çocuklara yönelik erken eğitim seçeneklerinden birisi olan uygulamalı davranış analizi (UDA) pek çok küçük çocukta olumlu gelişmeler sağlamaktadır. Bu vaka sunumunda, otizm spektrum bozukluğu için yüksek risk taşıyan 28 aylık bir çocuğa, uygulamalı davranış analizine dayalı yöntemler kullanılarak sunulan eğitimin ilk yılına ilişkin betimleyici bilgiler sunulmuştur. Ayrıca, çocuğun gelişimine ilişkin toplanan nitel ve nicel nitelikteki veriler aktarılmıştır. Bulgular; (a) çocuğun bireyselleştirilmiş eğitim programında yer alan becerilerde ilerlediğini, (b) otizm belirtilerinin yoğunluğunun azaldığını, (c) gelişimsel alanlarda performansının arttığını göstermiştir.

Tez (doktora) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı, Kayıt no: 552753, Pek çok ülkede yaygın olarak kullanılan yoğun davranışsal eğitim, otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuklar üzerindeki etkileri bilimsel araştırma bulgularıyla desteklenmiş bir uygulamadır. Yapılan araştırmaların bulguları, yoğun davranışsal eğitimin otizm spektrum bozukluğu tanılı pek çok çocukta çok önemli gelişmeler sağladığını; katılımcıların zeka puanlarında artışa, beceri alanlarında gelişmeye, otizm belirtilerinde azalmaya ve kaynaştırma ortamlarında eğitim alma olasılığında artışa yolaçtığını göstermiştir. Otistik Çocuklar için Davranışsal Eğitim Programı (OÇİDEP) Türkiye'de bu tür eğitim sunmak üzere geliştirilen ilk programlardan biridir. Bu araştırmada OÇİDEP ev uygulamasının yürütülmesi süreci incelenmiştir.Araştırma, program uygulama sürecinin incelenmesi amacıyla yürütülen, nicel veri toplama ve analiz tekniklerini de içeren bir nitel araştırmadır. Araştırmanın katılımcıları otizm spektrum bozukluğu tanılı iki çocuktur. Araştırmada toplanan veriler araştırma amaçları ve sorularını yanıtlayıcı bir şekilde kodlamalar yoluyla analiz edilmiştir.Bulgular; (a) OÇİDEP ev uygulamasının planlama aşamasında belirlenen genel ilkelerde değişiklikler ya da uyarlamalar yapılarak yürütülebildiğini, (b) planlama aşamasında katılımcılara öğretilmesi hedeflenen becerilerde değişiklikler yapıldığını, (c) uygulama boyunca çeşitli davranış sorunları ve öğretimsel sorunlar yaşandığını ve bu sorunlara yönelik uygun önlemler alınarak yürütmenin sürdürüldüğünü, (d) uygulama süresince OÇİDEP ekip üyelerinin bilgi ve becerilerinde artışlar olduğunu, (e) OÇİDEP ev uygulaması katılımcılarında üzerinde çalışılan gelişim alanlarında ve diğer alanlarda çeşitli gelişmeler görüldüğünü, (f) ekip üyelerinin ve ailelerin OÇİDEP'in çocukların gelişimine önemli katkılarda bulunan, ancak, belirli unsurlara dikkat edilerek uygulanması uygun olan bir program olduğu yönünde görüşleri olduğunu göstermiştir.

Bu araştırmanın amacı işitme engelli çocuğu olan annelerin stres düzeylerini ve evliliklerindeki çift doyumunu çocukta bulunan davranış problemleri, annenin psikolojik sağlamlığı ve demografik değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın örneklemini 6-12 yaş arası işitme engelli çocuğu olan 187 anne oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak `Kişisel Bilgi Formu`, `Çift Uyum Ölçeği (ÇUÖ)`, `Problem Davranış Ölçeği-Anne-Baba Formu (PDÖ-ABF)`, `Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (PSÖ)` ve `Ebeveyn Stres İndeksi (ESİ)` kullanılmıştır. Araştırma verilerinin istatistiksel değerlendirilmesi sonucu ebeveyn stresinin çocuğun cinsiyeti, çocuğun iletişim becerisi ve başka özel gereksinimli çocuğa sahip olma durumuna göre farklılaştığı; ekonomik gelir, eğitim düzeyi, çocuğun yaşı, çocuğun tanı alma yaşı, işitme cihazı kullanımı, çocuğun ek engeli olup olmama durumu, iletişim kurma şekli ve işitme kaybı derecesine göre farklılaşmadığı bulunmuştur. Psikolojik sağlamlık ve ebeveyn stresi arasında negatif ilişki olduğu, ebeveyn stresi ve çift uyumu arasında negatif bir ilişki olduğu bulunmuştur. Annenin stresi ve çocuğun problem davranışları arasında ise pozitif korelasyon bulunmuştur. Araştırma bulguları ilgili alanyazın bağlamında tartışılarak uygulama ve ileri araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur.Anahtar kelimeler: İşitme engeli, anne stres düzeyi, çift uyumu, psikolojik sağlamlık, problem davranışTarih: 2017 The aim of current study is to examine the stress and marital adjustment of mothers that have hearing impaired children; in relation with their resiliance, demographic variables and their children's problem behaviors. The sample of the study included 187 mothers who have hearing impaired children aged between 6-12. Data was obtained by Socio Demographic Information Form, Dyadic Adjustment Scale (DAS), Problem Behavior Scale- Mother-Father Form (PBS-MFF), The Brief Resilience Scale (BRS), and `Parent Stress Index (PSI)`. As a result of the statistical evaluation of the data of the study, a significant difference in mothers' stress levels were found depending on their childrens' gender showing that the mothers having a hearing impaired son had higher stress levels than the mothers having a hearing impaired daughter. İn addition to that communication skills of the children and having another kid with special needs made a significant difference on mothers stress levels. In terms of socioeconomic situation, education level, child age, child diagnosis age, child's usage of a hearing device, communication style and hearing loss status no difference was found in mothers' stress levels. A significant negative correlation was found between resilience and mother's stress levels and result showed a negative correlation between mothers' stress levels and dydic adjustment scores. Moreover statistical analysis also yielded a positive correlation between chidren's problem behaviors and mothers' stress levels. The findings of the study were discussed in the light of the current literature on the subject.Keywords: Hearing impairment, mothers stress level, dyadic adjustment, resilience, problem behaviorDate: 2017 93