ÖZET Bu araştırmanın amacı, Halk Eğitimi Merkezleri bünyesinde sürdürülen I. Kademe Okuma- Yazma Kurslarının genel bir değerlendirmesini yapmak ve kursiyerlerin görüşlerine dayalı olarak karşılaşılan sorunları saptamak ve varolan durumu ortaya koymaktır. Araştırma, I. Kademe Okuma- Yazma Kurslarında var olan durumu değerlendirmeye yöneliktir. Araştırma bu yönüyle betimsel bir çalışma niteliğindedir. Araştırmanın evrenini, halk eğitim merkezleri bünyesinde sürdürülmekte olan I. Kademe Okuma- Yazma Kurslarına devam etmekte olan kursiyerler oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma evrenini, İstanbul'un değişik ilçelerinden seçilmiş 11 Halk Eğitim Merkezinde kurslara katılan kursiyerler oluşturmaktadır. Uygulamaya toplam 222 kursiyer katılmıştır. Çalışma kapsamında yer alan HEMler şunlardır: Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kartal, Küçükçekmece, Ümraniye, Üsküdar. Araştırmada denek grubu için bir adet bilgi toplama formu kullanılmıştır. Bilgisayara aktarılan veriler üzerinde gerekli istatistiksel çözümlemeler için SPSS (the Statistical Packet for The Social Sciences) paket programından yararlanılmıştır. Veriler, genellikle frekans,yüzdeler, aritmetik ortalama, standart sapma ve kaykare biçiminde özetlenmiştir. Bazı deneklerin görüşleri, gerektiğinde, kendi ifadeleriyle rapor edilmiştir. Kursiyerlere yönelik uygulamalar yüzyüze ve formların gerek görüşmeciler gerekse kursiyerlerin bizzat kendisi tarafından doldurulması biçiminde yürütülmüştür. Kursiyerlerin görüşleri ve görüşler arasında fark olup olmadığını belirlemek amacıyla 5'li Likert Tipi ölçek kullanılmıştır. Değerlendirme aracında; kursiyerlerin kişisel özelliklerini belirlemek amacıyla 8, kursta görev alan öğretmenlere ilişkin 4, öğretim materyallerine ilişkin 4, kurs ve ders sürelerine ilişkin 3, kurs araç-gereçlerine ilişkin 1, bina, ve dersliklere ilişkin 1, kursa devam sırasında karşılaşılan güçlüklere ilişkin 7, kursun günlük yaşamdan sağlaması beklenen yararlara ilişkin 26, kursiyerlerin kendilerini geliştirme yönündeki eğilimlerine ilişkin 8 madde olmak üzere toplam 62 madde yer almaktadır. Kursiyerlerin, kurslardan çok yönlü beklenti içinde oldukları gözlenmektedir. En sık vurgulanan özlem ve beklentiler arasında: sağlık kuruluşlarında, ulaşımda, alış-verişte rahat etme, kendine güven gelmesi, başkalarına ihtiyaç duymadan kendi işini yapabilme, telefon açabilme venot alabilme, gazete-kitap okuyabilme, kendini daha mutlu hissetme vb. yer almaktadır. Bununla birlikte kursiyerlerin özenle vurguladığı nokta ise kursa katıldıktan sonra `hayata bakış açılarının değişmesi` dir. Bir başka bulgu da, kursiyerlerin çoğunluğunun günlük yaşamlarında, gazete okuyabilme, dolmuş ve otobüs yazılarını okuyabilme, gıda maddelerinin ambalajlarını okuyabilme gibi okumaya dayalı davranışlarla, not yazabilme ve alış-veriş listesi yapabilme gibi yazmaya dayalı davranışları gösterebildikleri ifade edilmektedir. Kursiyerlerin hemen hemen tamamının, öğretmenlerine ilişkin sorulara olumlu yanıt verdikleri gözlenmektedir. Bir başka deyişle, kursiyerler, büyük bir görüş birliği içinde, seviyelerine inme, rahat iletişim kurma, dersi zevkli hale getirme ve kursiyerleri öğrenmeye istekli hale getirme konularında öğretmenlerini oldukça başanlı bulmaktadırlar. Uygulama sırasında da öğretmenlerine karşı çok fazla saygı gösterdikleri görülmüştür. Görüş ve öneriler bölümünde de kursiyerlerin en çok istedikleri şey, kurs süresinin uzun olması ve kurs sayısının daha çok olmasıdır. Ders sürelerinin uygunluğu incelendiğinde ise kursiyerlerin dörtte üçü ders süresini uygun bulmaktadır. Bir toplumda yetişkin okumaz-yazmazhğın sorunu yaşanıyorsa bu sorun toplumun çeşitli katmanlarım da etkilemektedir. Örneğin aile içinde bir annenin okuma-yazma bilmeyişi tabii ki önce annenin kendi hayatını sonra da ailesini olumsuz yönde etkileyecektir. Nitekim uygulama sırasında kadın kursiyerlerle yapılan konuşmalarda bazı kadınların sırf çocuklarına hikaye, masal okuyabilmek için kursa geldikleri ve böylece çocuklarına karşı mahcup olmayı istemedikleri anlaşılmıştır. Bu yüzden, okur-yazarlık sorunlarının kişisel boyutun çok ötesine taştığını görmekteyiz. Yetişkin okur-yazarhğına katkıda bulunmada artık tek bir kuruluşun sorumluluğunu kabul etmemeliyiz. Bu nedenle pek çok sektör kendine düşen görevi yüklenmelidir. İşyeri eğitim programları, aile okur-yazarlığı programlan, basın temelli okur-yazarlık programları gibi alternatif program türleri denenmeli, sektörler arası işbirliği modelleri geliştirilip uygulamaya konulmalıdır. 111 SUMMARY The purpose of this research is evaluating the present situation of the l.Level Reading and Writing Courses in the Public Education Centers (BALK E?İTİM MERKEZLERİ); determining the problems regarding the opinions of the adult students. This research is `descriptive` by this meaning. Research universe is l.st Level coursiers of the Public Education Centers' Reading and Writing Courses but the working field is 11 different Public Education Centers those selected from seperate districts of Istanbul. Totally 222 adults participated the research. Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kartal, Küçükçekmece, Ümraniye, Üsküdar districts' Public Education Centers were chosen. A single survey sheet is used for gathering information amongst the students and that information -data- was evaluated by Computer, using SPSS (the Statistical Packet for The Social Sciences) software. Data is implemented as frequency, per cent values, mean values, standard deviation and cross tabs. Some additional specific opinions of the adult students were reported as exactly the same. The process of gathering information can be explained as filling the data sheet by either students or the researcher directly in the interview. To figure out the differences amongst the students' opinions 5 ratings Likert type indicator has been used. The answer codes differ between 1 and 5 ratings for each subject. In evaluation chart there are totally 62 subjects those 8 subjects for determining students' personal properties; 4 related with course teachers; 4 for teaching materials; 3 for course and session lengths; 1 for needed tools and devices; 1 for the place, building and classroom; 7 for the problems and mess which are possible to face with whilst attaining the course; 26 for the expected benefits of the course in the daily life; 8 for the eager of developing students' themselves. This is apparent that students are all expecting benefits about many aspects of life. The most pointed out expectations can be briefed as: Growing self confidence and less need to someone else to cope with the procedures in hospitals or other public services; to make it easier to transport, shopping, telecommunication, reading books and newspapers; and in brief feeling themselves more comfortable and therefore happier. Together with the things listed above, the most underlined IVdevelopment in them is the change of scope of life. Another result is that many students were already having the ability to read some transportation vehicle boards, newspapers, food names, goods labels and also can note basically something down like a shopping list. It is observed that nearly all of the students answer the questions positively about their teachers. In other words, all of them agrees in that their teachers are able to communicate them and having the lesson enjoyable and stimulating the learning process. In the survey process, it is observed that students respects and regarding their best upon their teachers. The most desired thing amongst the students is some longer courses with an increase in their number. However the lengths of the lessons seem enough for them. If there is a problem about the adult illiteracy, it affects the other social subjects. For example, if the mother of a family does not know reading or writing; that has an effect on her life as well as her family, children. It is figured out that some women are attending to the courses for nearly only one purpose that to have the ability of reading tales and stories to her children; and than to be not ashamed in front of her pupil. Only this example can show the problem of illiteracy is far more than just a private problem of people's own We must not think that it is enough to cope with adult illiteracy wit just a single foundation. Every person, every sector and foundation must participate in the solution of this problem. The workplace training programs, family literacy programs, media based literacy programs should have been tried out and some models of cooperation between finance, educational and media sectors must be developed. 102