Search

Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı, toplumsal ve siyasî konulara önem ve ren bir edebiyat iken, yine aynı sebeplerden dolayı İkinci Abdülhamit Dönemi Türk edebiyatı, büyük ölçüde bireysel konular etrafında dönen bir edebiyat ol muştur. II. Abdülhamit döneminin edebî hareketleri Edebiyat-ı Cedîde ve bu cemiyetin dışında kalan çalışmalar şeklinde iki veçheden incelenebilir.

Halk İnançları, “hem dini inançların, hem batıl inançların, hem de eski dinlerden aktarıla gelen geleneksel inançların toplamından oluşan ve günlük hayatında pratik olarak yerini bulan inançlardır.”1 Halkın inandıkları bir diğer şey, olağanüstü özelliklere sahip insanların bir varlıkla ilgili görev ve sorumlu lukların olduğuna, bunlara göre hareket edildiğinde yarar olacağına, aksine ha reket edildiğinde ise zarar görüleceğine inanmadır.2 Halk arasında bazen bu zarar ve yarar kelimeleri yerine günah ve sevap kelimeleri de kullanılır.

Diyarbakır-Harput yolu üzerinde bir yerleşim merkezi olan Ergani, tarihî kaynaklarda çeşitli isimler ile anılmıştır. Ergani, tarihi süreç içerisinde Hititler, Asurlular, Mekedonyalılar, Selevkoslar, Partlar, Romalılar ve Bizanslıların hâkimiyeti altına girmiştir. Hz Ömer’in hilafeti döneminde Diyarbakır ve çevre si 639 yılında İslam orduları tarafından fethedilmiştir. Bundan sonra Diyarbakır birçok Müslüman devlet tarafından idare edilmişse de bu süreçte Ergani, İslam devletleri ile Bizans arasında bir sugur/serhat şehri olarak varlığını sürdürmüş tür. Büyük Selçukluların bölgeye gelişine kadar zaman zaman Müslümanların idaresine girdiği ihtimal dâhilinde ise de Ergani’nin Malazgirt zaferinden sonra kalıcı bir şekilde İslam idaresi altına girdiğini söylemek mümkündür.

Osmanlı Devleti altın, gümüş ve bakır cevherlerinin üretildiği Keban ve Ergani madenlerini 18. yüzyılın son çeyreğinde Ma‘âdin-i Hümâyûn Emâneti adı altında birleştirilerek bir emin tarafından idare edilmesine karar verdi. 1778’de ve 1780-1783 yılları arasında Ma‘âdin-i Hümâyûn eminlerinden biri de Yeğen Mehmed Efendi’ydi. Mehmed Efendi bu görevi sırasında Keban’da ikamet etti. Ölümünden sonra Keban, Ergani ve Tokat’taki malları müsâdere edilerek muhallefât defteri düzenlendi. Muhallefât defterinden Yeğen Mehmed Efendi’nin giyim, ev eşyaları, silah ve binit takımları, maden işlerinin bir yansıması olarak bakır işlemleri ile alacak konusu hakkında bilgi edinilmektedir. Buradan hareketle çalışma Ma‘âdin-i Hümâyûn Emini Yeğen Mehmed Efendi’nin tespit edilen iş hayatı hakkında bilgi vermeye, sahip olduğu eşyalar merkezinde devleti temsil etmede hangi unsurlardan yararlandığı üzerine yorum getirmeye ve bir maden eminini yakından tanımaya çalışmaktadır.

Darphane’nin para basarken beslendiği kaynakların başında maden ocakları geliyordu. Bu yüzden darphane defterlerine maden ocaklarıyla ilgili, özellikle gümüş madenlerine dair çok önemli bilgiler yansımıştı. Para basılırken kullanılan kıymetli madenin ne kadarının maden ocaklarından temin edildiği, bunların hangi maden ocakları olduğu, madenlerde gümüş üretiminin artış ve azalış seyri gibi hususlar bunlardan bazılarıydı. 1766-1802 yılları arasına ışık tutan bir grup darphane defterine dayanan bu araştırma, Osmanlı madenlerinin gümüş üretim kapasitesini ve Darphane’nin para emisyonundaki yerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ulaşılan sonuçlara göre Darphane, söz konusu dönemde 3.091 tonun üzerinde gümüşü sikkeye çevirmiş, bunun yaklaşık %7,5 kadarını maden ocaklarından elde etmiştir. Darphane’yi besleyen maden ocakları arasında Anadolu madenlerinin, özellikle Keban-Ergani-Gümüşhane madenlerinin büyük ağırlığı vardı. Diğer maden ocaklarının üretimi sınırlı miktarda kalırken, söz konusu üç maden toplam gümüş üretiminin %92’sini sağlıyordu., Mines were the primary sources that fed the Imperial Mint as it minted money. As such, very important information about the mines, especially the silver mines, was recorded in the registers of the Ottoman Imperial Mint. Some of these records involve matters such as how much of the precious metal had been obtained from the mines, which mines these were, and the course of the increases and decreases in the mines’ silver production. This research aims to reveal the silver production capacity of Ottoman mines and the place of the Ottoman Imperial Mint in money emission based on a group of Ottoman Imperial Mint registers that shed light on the years between 1766 and 1802. According to the results, the Ottoman Imperial Mint had converted 3,091 tons of silver into coins during this period, with about 7.5% of this having been provided from the mines. Among the mines that fed the Imperial Mint, the Anatolian mines, especially the Keban, Ergani, and Gümüşhane mines, had an important place. While the production of the other mines remained limited, these three mines had provided 92% of the total silver produced from mines.

Milli Mücadelede Ergani ile ilgili bir sunum.

Eğil ve Ergani ilçesi çarşıları ve ekonomileri ile ilgili bir sunum.

Diyarbakır Ergani ilçesi mağaraları ile ilgili bir sunum.

ÖZETERGANİ İLÇESİ ZÜLKÜF (MAKAM) DAĞI VE YAKIN ÇEVRESİNİN KUŞ ÇEŞİTLİLİĞİNİN BELİRLENMESİ VE KORUMA ÖNERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİYÜKSEK LİSANS TEZİAbdullah ATABEYDİCLE ÜNİVERSİTESİFEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜBİYOLOJİ ANABİLİM DALI2018Bu çalışmada Diyarbakır ilinin Ergani ilçesinde yer alan Zülküf Dağı ve yakın çevresinin avifaunası belirlenmiştir. Çalışma alanında Nisan 2017 – Nisan 2018 tarihleri arasında, standart ornitolojik donanım ve ekipman eşliğinde 26 arazi çalışması gerçekleştirilmiştir. Zülküf Dağı ve yakın çevresinde bir yıllık süre zarfında yürütülen çalışmalar kapsamında 9 ordo ve 25 familyaya ait 73 kuş türü belirlenmiştir. Belirlenen kuş türlerinden 53'ünün Passeriformes ve 20'sinin de Non-passeriformes grubuna ait olduğu tespit edilmiştir. Çalışma alanında tespit edilen kuş türlerinden 19'u olası, 16'sı muhtemel ve 14 tür ise kesin olarak alanda üreyen tür kategorisindedir. Bir başka ifadeyle alanda tespit edilmiş olan kuş türlerinden 49'u (% 67'si) çalışma alanında üreme potansiyeli olan türlerdir. Gözlenen kuş türlerinden 28'inin yerli, 12'sinin kış göçmeni, 23'ünün yaz göçmeni, 9 türün transit göçer ve bir türün de rastlantısal konuk kategorisinde olduğu belirlenmiştir. Kayıt altına alınan kuş türleri arasında global ölçekte tehdit altında olan bir tür var iken Türkiye ölçeğinde – önceliği düşük, değerlendirilmeyen veya hakkında yetersiz veriye sahip olunan türler hariç- tehlike kategorilerinde yer alan 7 tür vardır. Bunlardan 3'ü ''Tehlike altına girmeye yakın - Near Threatened'' (Kızıl şahin Buteo rufinus, Tahtalı güvercin Columba palumbus ve Gökkuzgun Coracias garrulus) kategorisinde iken 4'ü ise ''Hassas – Vulnerable'' (Karaçaylak Milvus migrans, Küçük kerkenez Falco naumanni, Pencere kırlangıcı Delichon urbica ve Ağaç serçesi Passer montanus) kategorisinde yer almaktadır.Zülküf Dağı kutsal kabul edilen bir mekân olduğu için her yıl yerli ve yabancı pek çok kişi tarafından ziyaret edilmektedir. Söz konusu alan inanç turizmi açısından önemli bir değere sahiptir. İnanç ve kültürel değerleriyle büyük önem arz eden bu yörenin kuş çeşitliliği ilk kez kapsamlı bir şekilde çalışılmıştır. Zülküf Dağı'nın kuş çeşitliliğinin belirlenmiş olması, bölgenin mevcut kültürel önemi ile birlikte, bölgenin ekoturizm potansiyelini ortaya çıkarmaya yardımcı olacaktır. Yöre halkının bölgenin kuş çeşitliliği hakkında bilinçlendirilmesi bölgede ornitoloji temelli doğa turizmi fırsatları sunacaktır. THE DETERMINATION OF BIRD DIVERSITY OF ERGANI DISTRICT MOUNT ZÜLKÜF (MAKAM) AND IT'S NEAR SURROUNDING AND IMPROVING CONSERVATION PROPOSALS.M.Sc. THESISAbdullah ATABEYDEPARTMENT OF BIOLOGYINSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCESUNIVERSITY OF DICLE2018The avifauna of Ergani Mount Zülküf and it's near surrounding was determined by this study. Between the April 2017 and April 2018 period 26 field excursions were carried out in the study area by standard ornithological equipment. Within the scope of the studies conducted at the Zülküf Mountain and its vicinity during one year, 73 bird species that belonging to 9 order and 25 families were determined. Among the identified bird species, 53 of them are belonging to the Passeriformes while 20 belong to the Non-passeriformes group. Of the bird species identified in the study area, 19 possibly, 16 probable and 14 species are certainly breeding species for the area. In other words, 49 (67%) of the bird species that determined in the area has a breeding potential in the study area. Of the birds observed, 28 were native, 12 were winter migrants, 23 were summer migrants and 9 were transit migrant categories while one species has a vagrant category. Amongst the recorded bird species, there is one globally threatened species while 7 are threatened for Turkey without least concern, not-evaluated or data deficient species. 3 of them in ''Near Threatened'' category (Long-legged Buzzard Buteo rufinus, Wood Pigeon Columba palumbus and Roller Coracias garrulus) while 4 of them in the ''Vulnerable'' category (Black Kite Milvus migrans, Lesser Kestrel Falco naumanni, House Martin Delichon urbica and Tree Sparrow Passer montanus).Due to Mount Zülküf is considered a sanctuary place; it is visited by many local and foreign people every year. The area has an important value in terms of religious tourism. The bird diversity of the area which has great importance on account of religious and cultural value, was firstly studied, comprehensively. Presenting bird diversity of Zülküf Mount, together with existing cultural importance of the area, will help to bring to light the ecotourism potential of the area. Raising awareness of the region's on bird diversity by the local people will offer nature based tourism opportunities via ornithology in the region. 62

Bu araştırma, Diyarbakır ili Ergani ilçesine bağlı doğal 4 farklı mahalle merasının, vejetasyon yapısının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada, her merada toplam 4 lup hattındaki 400 noktada ölçüm yapılarak meradaki bitkilerin, yeşil ve kuru ot verimleri, ADF ve NDF oranları, sindirilebilir kuru madde oranı, kuru madde tüketim, nispi yem değeri, ham protein oranı, ham kül oranı ve türlerin botanik kompozisyondaki oranları belirlenmiştir. İncelenen meralarda yeşil ot verimleri 63.50-108.75 kg/da, kuru ot verimleri 15.50-25.50 kg/da, ADF (Asit Deterjanda Çözünmeyen Lif) oranı %31.00-38.40, NDF (Nötral Deterjanda Çözünmeyen Lif) oranı %46.53- 60.30, SKM (Sindirilebilir Kuru Madde) oranı %58.98 ile %64.75, KMT (Kuru Madde Tüketimi) %1.99-2.59, NYD (Nispi Yem Değeri) 95.51-129.78, ham protein oranı %12.28-18.06, ham kül oranı %8.43-11.41; botanik kompozisyonda buğdaygillerin oranı %21.58-57.13, baklagillerin oranı %11.50-40.65 ve diğer familya bitkilerinin oranı ise %23.48-41.43 arasında bulunmuştur. Araştırma sonucunda, meralarında genel olarak istilacı türlerin baskın olduğu görülmüş, bu durum söz konusu meraların otlatma baskısı altında olabileceğini, dolayısıyla ot verimini olumsuz yönde etkilediğini göstermiştir. Uygun mera amenajmanı yöntemlerinin uygulanmasıyla, bu meraların verimliliğinin arttırılabileceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Mera, ot verimi, ot kalitesi, botanik kompozisyon, lup metodu This research was conducted to determine herbage yield and vegetation structures of four native village pastures of Ergani district in Diyarbakır. The green and dry herbage yield, acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF), digestible dry matter (DDM), dry matter intake (DMI), relative feed value (RFV), crude protein ratio, crude ash ratio and the ratios of the species in the botanical composition of the pastures were studied by using the Loop Method. In 4 lines 400 loop measurements were made in each pasture in the study. The values of the herbage yield were determined between 63,50-108,75 kg/da (green herbage yield) and 15,50-25,50 kg/da (dry herbage yield); the values of acid detergent fiber (ADF), neutral detergent fiber (NDF), digestible dry matter (DDM), dry matter intake (DMI), relative feed value (RFV), crude protein ratio, crude ash ratio were determined between 31,00-38,40%, 46,53-60,30%, 58,98-64,75%, 1,99-2,59%, 95,51-129,78, 12,28-18,06%, 8,43-11,41% and the percentages of grains, legumes and other family plants in the botanical composition weredetenmined between 21,58-57,13%, 11,50-40,65% and 23,48-41,43% respectively. It is concluded from the research that vegetations of the pastures are generally composed of invasive species. This situation would mean that pastures may be under the grazing pressure, thus it has affected to the herbage yield negatively. It is thought that the productivity of these pastures can be increased with the application of the appropriate pasture management methods. Key Words: Pasture, Herbage Yield, Botanical Composition, Loop Method

Ergani, Dicle Nehri’nin sağ kıyısına 10 km uzaklıkta ve 1526 metre yüksekliğinde Zülküfîl (Makam) Dağı’nın derin bir sel yatağına (Husot deresi) bakan bir birikinti konisi üzerinde kurulmuş bir yerleşmedir. Yerleşmenin denizden yüksekliği 955 metredir. Diyarbakır’a 60 km, Elazığ’a yaklaşık 100 km mesafede bulunan Ergani, Diyarbakır il sınırları içerisinde içinde ancak coğrafi anlamda Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Fırat Bölümü’nde yer alır. İlçe sınırlarının yüzölçümü 1.559 km2 dir. Ergani, Doğu Anadolu ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni birbirinden ayıran sınırın hemen kuzeyinde yer alır. Kuzeyinde Maden Dağları ve Maden çayının sularını topladığı Kralkızı Baraj Gölü, güneyinde Karacadağ volkanik kütlesi, batısında Karababa ve Hazartaş dağları ile Fırat havzasına dahil Şeyhan Çayı, doğusunda İncebel ve Abdulaziz dağları uzanmaktadır. İdari açıdan ise, doğusunda Eğil ve Dicle ilçeleri, güneydoğusunda Diyarbakır Merkez ilçe, güneybatısında Siverek (Şanlıurfa) ilçesi, kuzeyinde Elazığ’a bağlı Maden ve Alacakaya ilçeleri yer alır.

Eğil ve Ergani'yi içine alan kuzey bölgesinin adının Sophene olduğu ifade edilmektedir. Burası Urartular tarafından Şupani ve Şupa olarak adlandırılmıştır. Bölge, Tunceli'nin güneyinden başlayarak, Eğil ve Ergani'yi içine alacak şekilde, idari bir anlam taşıyacak şekilde kullanılmıştır.

[Özet Yok]

TEZ7314 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2009. Kaynakça (s.327-340) var. xi, 351 s. : rnk.res. ; 29 cm. This present study respectively analyzes the birth, circumcision, military, marriage and death traditions which are in a period of transition and the beliefs manifested around them, bayrams' ceremonies and fests, folk beliefs, folk kitchen, folk doctor and the products of anonymous folk literature. In the first part of the study, the place of the addressed issues in Turkish public culture is attempted to be located in a follow of scanning the written sources and again their place in Ergani's public culture is planned to be depicted in the light of the data gathered from the spoken sources. At the end of each chapter, there exists an assessment. In the light of the data gathered from the spoken sources, the differences and similarities between the traditions and beliefs detected and the old Turkish culture is aimed to be put forward. In the second part of the study, the place of the products of the verse, verse-prose and prose anonymous folk literature in Turkish public culture and Ergani's public culture is mentioned and there is an evaluation of the format and content at the end of each subject. Diyarbakır İli Ergani İlçesi Halk Kültürü çalışmasında, geçiş dönemlerinden olan doğum, sünnet, askerlik, evlenme, ölüm adetleri ve bunların etrafında oluşan inanışlar, bayram tören ve kutlamaları, halk inanışları, halk mutfağı, halk hekimliği ve anonim halk edebiyatı ürünleri sırasıyla incelenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde ele alınan konuların -yazılı kaynaklar tarandıktan sonra- önce Türk halk kültüründeki yeri, daha sonra sözlü kaynaklardan elde edilen bilgiler ışığında Ergani halk kültüründeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Her bölümün sonunda değerlendirmeye yer verilmiştir. Sözlü kaynaklardan elde edilen bilgiler ışığında, tespit edilen adet ve inanışların eski Türk kültürü ile olan benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde; manzum, manzum- mensur, mensur anonim halk edebiyatı ürünlerinin Türk halk kültüründeki ve Ergani halk kültüründeki yerinden bahsedilmiş olup, her konunun sonunda ise biçim ve içerik değerlendirilmesi yapılmıştır... Bu çalışma Ç.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No

Dicle Nehri’nin batı tarafına düşen Diyarbakır ilinin Ergani, Çermik, Çüngüş, Çınar ve Eğil; Mardin ilinin Ömerli, Savur, Mazıdağı, Derik ve Midyat; Batman ilinin Hasankeyf ve Gercüş ilçelerinde yumuşakça filumuna ait kara salyangozlarının dağılışı araştırıldı. Araştırma 2004–2005 yılları arasında yapıldı. Araştırma süresi boyunca toplanan kara salyangozları laboratuara getirilip temizlendikten sonra teşhis edilip ayrı ayrı plastik kutulara alındı. Örneklerin sistematikteki yerleri, tayin anahtarları, morfolojik özellikleri, habitatları, Türkiye ve Dünya üzerindeki dağılışları belirlenerek fotoğrafları çekildi. Bu çalışmada 5 familyaya (Orculidae, Buliminidae, Zonitidae, Hygromiidae, Helicidae) ait toplam 23 tür teşhis edilmiştir. Bunlardan Orculidae familyasına ait Orculella mesopotamica Ergani , Orculella palatalis Gercüş ; Zonitidae familyasından; Eopolita protensa Gercüş, Çemik, Çüngüş, Eopolita derbentina Çermik, Çınar ; Buliminidae familyasına ait Pene sidoniensis Çermik, Savur , Chondrula tridens hem Mardin ili hemde Güneydoğu Anadolu Bölgesi ; Hygromiidae familyasına ait Xeropicta vestalis Çermik, Çınar , Monacha melitenensis Çınar ve Çermik ; Helicidae familyasına ait Assyriellla escheriana Derik, Mazıdağı , Helix lucorum Savur ve Karacadağ , Helix cheikliensis Çınar , Cryptomphalus aspersus Çermik için yeni kayıt olan türlerdir. Toplanan materyaller Dicle Üniversitesi Biyoloji Bölümü müzesinde plastik kaplarda muhafaza edilmektedir. In this study, the distribution of land snails belong to moluscs filum have been researched at the west side of Tigris River. Research area include city center of Diyarbakır and its towns Ergani, Çınar, Çermik, Çüngüş, Eğil ; all towns of Mardin and two towns of Batman (Hasankeyf and Gercüş). Reserach has been done between 2004-2005. Collected samples have been brought the laboratory throughout study, cleaned and later they have been identified and they were separetly put in the plastic caps In the text, systematics, identification key, some morphology features and habitats have been given, plus their distribution in Turkey and in the world and their pictures taken with a digital camera also have been given. Totally 23 species belong to 5 families (Orculidae, Buliminidae, Zonitidae, Hygromiidae, Helicidae) have been found. From species of Orculidae family Orculella mesopotamica for Ergani,Orculella palatalis for Gercüş; from the species of Zonitidae family Eopolita protensa for Gercüş, Çermik, Çüngüş, Eopolita derbentina for Çermik, Çınar; from the species of Buliminidae family Pene sidoniensis for Çermik, Savur, Chondrula tridens for both Mardin and Souhteast Anatolia Region; from the species of Hygromiidae family Xeropicta vestalis and Monacha melitenensis for Çermik, Çınar; from the species of Helicidae family Assyriella escheriana for Derik, Mazıdağı, Helix lucorum for Savur and Karacadağ, Helix cheikliensis for Çınar, and Crytomphalus aspersus for Çermik are new records. Collected samples have been kept in plastic caps at Science Faculty of Dicle Üniversity.