Search

Bir ülkenin bölgeleri arasında ekonomik gelişmeden kaynaklanan her türlü eşitsizlik bölgesel dengesizlik olarak ifade edilmektedir. Gelişmiş veya gelişmekte olan hemen her ülkede az ya da çok olarak bölgesel dengesizlik vardır. Türkiye açısından da bölgesel dengesizlik önemli bir sorun olarak devam etmektedir. Cumhuriyetin kuruluş yıllarından itibaren ülkemizin bölgeleri arasında var olan gelişmişlik farkları zaman içerisinde giderek artmıştır. Çalışmamızda bölgesel dengesizlik kavramından hareketle Türkiye’de bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik göstergeleri verilerek İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasına göre oluşturulan Düzey 2 bölgelerinden TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) Bölgesi için bir değerlendirme yapılmış, gerek ekonomik ve gerekse sosyal göstergeler açısından bölgenin ülke geneli açısından geri sıralarda yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Örneğin, Türkiye’de iller bazında en son hesaplanan SEGE 2011 Sosyo – Ekonomik Gelişmişlik Endeksi’ne göre bölgede yer alan illerden Erzincan -0.1056 ile 45. sırada, Erzurum -0.4327 ile 59. sırada yer alırken Bayburt ili ise -0.5946 ile 64. sırada yer almaktadır.

1980’li yılların başında, gerekli altyapı ve yasal düzenlemeler yapılmadan hayata geçirilen ticari serbestleşmeye dönük ekonomi politikaları, o yıllardan itibaren artış sergileyen cari açık sorununu günümüze kadar beraberinde taşımıştır. Bu nedenle Türkiye ekonomisi ile ilgili olarak son dönemlerde en çok tartışılan konulardan biri ülkenin cari işlemler açığı rakamının büyümesidir. Bunun en önemli nedeni ise cari dengenin ekonominin en önemli bileşenlerinden biri olmasıdır. Bu kapsamda yapılan eş-bütünleşme analizi sonucunda seriler arasında eş-bütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Ayrıca daha sonra yapılan VAR Modeline dayalı nedensellik testi sonucunda ise döviz kuru ile cari işlemler dengesi arasında bir nedensellik ilişkisi bulunamazken, GSYH ile cari işlemler dengesi arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur.

Özet: Bu çalışmanın konusu olan Muş ilinin ekonomik yapısı, bölgenin gelişmişlik farklılıkları temelinde, Türkiye geneli ve TRB2 düzey 2 bölgesi ile karşılaştırıldığında, geri kalmışlığın, ilde güçlü bir şekilde yaşandığını göstermektedir. Söz konusu farklılıklar, beraberinde birçok ekonomik ve toplumsal sorunların yaşanmasına sebep olmaktadır. Makalenin amacı Muş ilinin sosyo-ekonomik yapısını mevcut veriler ışığında inceleyerek, ilin gelişme potansiyelini belirlemektir. Bu kapsamda, Muş ilinin SWOT Analizi yapılarak, İlin ekonomik anlamda güçlü ve zayıf yönleri ortaya konulmuştur. İlde bulunan verimli ovalar, toprak yapısı ve organik, tarıma elverişli koşullar ile ilde yapımı devam eden Alparslan II barajının yakın zamanda faaliyete geçecek olması, farklı türde ürünlerin yetiştirilmesine ve yeni teşvik sistemi uygulaması kapsamında orta ve büyük ölçekli tarım işletmelerinin kurulabilmesine imkAn tanıdığı görülmüştür. Ayrıca ilde hayvancılık için çok uygun mera ve çayır alanlarının bulunması ve hayvan varlığının ilde kurulacak et ve et ürünleri işletmelerinin ihtiyaç duyacağı talebi karşılayacak düzeyde olması, tarım ve hayvancılık sektörünü ön plana çıkartarak, yeni yatırımlar için yüksek potansiyel oluşturduğu sonucuna varılmıştır. Abstract: The economic structure of the province of Muş which is the subject of this study, within the background of under development differences of the region, when compared with Turkey in general and TRB2 level 2 region, have indicated the rising severe economic underdevelopment in the province. These differences have caused many economic and social problems. The aim of this study is to determine the development potential of the province by investigating the social structure of Muş in the light of collected data. In this context the strengths and weaknesses of Muş province in the economic sense have been suggested according to the SWOT Analysis of the province. It has been also recorded that the fertile plains located in the province, soil structure, and favorable conditions for organic agriculture along with the dam named Alparslan II which is being constructed in the province and going to be operational soon enable to cultivate different types of products and to establish medium and large-sized agricultural enterprises under the application of new incentive system. Also it has been discovered that the pasture and meadow areas suitable for livestock in the province and the number of animals which will meet the demand of meat and meat-products enterprises to be established do not only present the importance of agricultural and livestock sector, but also create high potential for new investments

Ülkelerin iç dinamiklerine bağlı olan ekonomik kalkınma süreçlerinde dış ticaretin etkisi, iktisat teorilerinde en çok tartışılan konular arasında yer almaktadır. Bu tartışmalara bağlı olarak, dış ticaretin ekonomik kalkınmaya etkisi konusunda birçok farklı görüş ortaya çıkmıştır. Bu görüşler, dış ticaretin ekonomik kalkınmanın motoru olduğu tezi, dış ticaretin ekonomik kalkınmanın hizmetkârı olabileceği tezi ve dış ticaretin az gelişmiş ülkelerin kalkınmasında olumsuz etkilere sahip olduğunu belirten tezlerdir. Çalışmada, Türkiye’nin 1980-2010 dönemini kapsayan dış ticaret ve ekonomik kalkınma göstergeleri arasındaki ilişki, eş-bütünleşme ve nedensellik analizleriyle test edilmiş ve belirtilen dönem için, Türkiye’nin yaptığı dış ticaretin ülkenin ekonomik kalkınmasında önemli bir etken olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Bu çalışmada ülke ekonomisi içinde önemli bir yere sahip olan dış ticaretin. 1923-2008 yılları arasındaki gelişimi dönemleri itibariyle değerlendirilerek, tarihsel süreç içerisinde ihracat ve ithalatta meydana gelen değişimlerin sebepleri ve sonuçları irdelenmiştir. In this study, development of foreign trade which is very important in economy of Turkey is evaluated for the period of 1923-2008 and reasons and results of changes in exports and imports during the historical process are examined.

1980'lerden sonra gelişmekte olan ülkelerin yoğun katılımıyla artan küreselleşme olgusu, mal akımlarının yanında finansal hareketliliği de önemli ölçüde artırmıştır. Finansal serbestleşme olarak adlandırılan bu olgu, piyasalar arası sınırların ortadan kalkmaya başladığı yeni süreçte, sermaye hareketlerinin ülkelerin iktisadi büyümeleri üzerinde ne tür etkilere konusunda yoğun tartışmalara neden olmuştur. Türkiye için 1998-2017 dönemine ait üçer aylık reel GSYİH büyüme oranı, ticari açıklık oranı ve finansal açıklık oranı değişkenlerine ait zaman serileri kullanılarak yapılan ekonometrik analiz sonucunda; finansal dışa açıklıktaki %1 artış büyümeyi %0,58 artırırken, ticari dışa açıklığın %1 artması durumunda büyüme %0,69 azalmaktadır. Analiz sonuçlarına finansal dış açıklıktan GSYİH'ye doğru tek yönlü pozitif nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ticari dışa açıklık ile gerek finansal dışa açıklık gerekse de GSYİH arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır. The globalization phenomenon which increased after the 1980s with the participation of developing countries, increased financial mobility significantly as well as goods flows. This phenomenon, called financial liberalization, has led to intense debates about the effects of capital movements on the economic growth of countries in the new process in which inter-market boundaries have disappeared.In this study; an econometric analysis was conducted by using time series of real monthly gross domestic product (GDP), trade openness and financial openness variables for the quarterly period of 1998-2017. As a result of this study; 1% increase in financial openness increased the growth by 0.58%, and 1% increase in commercial openness decreased the growth by 0.69%.On the other hand one-way positive causality relationship was determined from financial openness to GDP. And there was no causal relationship from trade openness to financial openness and GDP. 107

Son 25 yılda bilgi ve iletişim teknolojisinde yaşanan gelişmeler küreselleşme sürecine hız kazandırmıştır. Küreselleşme olgusunun hayatın her alanında hissedilmeye başlaması ve ekonomik anlamda küreselleşmenin gerçekleşmesiyle birlikte, gelişmekte olan ekonomiler kalkınabilmeleri için gereken tasarruf açığını doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını kullanarak kapatmak istemektedir. Diğer yandan gelişmiş ekonomiler ise, küresel rekabet gücünü ve pazar payını korumak amacıyla doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına önem vermektedir. Bu nedenler küreselleşen dünyada sermayenin bir ülkeyle sınırlı kalmasını olanaksız kılmakta ve gün geçtikçe doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının önemini artırmaktadır.Teorik ve ampirik açıdan yapılan çalışmalar değerlendirildiğinde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının; ekonomik ve politik istikrar, ülkenin pazar büyüklüğü, uygulanan döviz kuru politikası, vergi politikası, alt yapı yatırımları, ticari açıklık, doğal kaynaklar, özelleştirme uygulamaları, yolsuzluk ve sosyo-kültürel etkenler gibi onlarca belirleyicisinin olduğu kabul edilmektedir. Yapılan literatür taramalarında ise genellikle doğrudan yabancı sermaye yatırımları; makro ekonomik değişkenler, vergi teşvikleri, dış ticaret etkileri, döviz kuru ilişkisi ve AB sürecinin etkisi bakımından ele alınmıştır. Teoride, politik ve ekonomik istikrarın gelişmekte olan ekonomiler açısından önemli belirleyiciler olduğu sıkça ifade edilmesine rağmen yapılan kapsamlı bir çalışmanın olmaması araştırmamızın motivasyonunu oluşturmaktadır. Bu doğrultuda çalışmaya geniş çaplı kavramsal literatür taramasıyla başlanmıştır. Çalışmanın ampirik bölümünde oluşturulan ekonometrik modelde ise, çoğunluğu gelişmekte olan ekonomilerden meydana gelen ve `Yükselen Piyasa Ekonomileri` olarak adlandırılan 26 ülkeye ait 2 temel faktör 1996 - 2015 yılları arası esas alınarak panel veri yöntemiyle analiz edilmiştir. Developments in information and communication technology in the last 25 years have accelerated the globalization process. Globalization phenomenon beginning to be felt in all areas of life and with realization of economic globalization in the economic sense, emerging economies want to close down the savings needed for their development by using foreign direct investment. On the other hand, developed economies attach importance to foreign direct investments in order to protect global competitiveness and market share. These causes make it impossible for global capital to be limited to a country in the globalizing world and the importance of foreign direct investment is increasing day by day.Theoretical and empirical studies show that the determinants of foreign direct investment are: Economic and political stability, market size of the country, exchange rate policy, tax policy, infrastructure investment, commercial openness, natural resources, privatization practices, corruption and socio-cultural factors like that. In the literature reviews, foreign direct investments are evaluated as: Macroeconomic variables, tax incentives, foreign trade effects, exchange rate relations and the impact of the EU process.In theory, it is often stated that political and economic stability are important determinants of developing economies, but the absence of a comprehensive study has been motivated for our research.It has been started to work in this direction with a large-scale conceptual literature search. In the empirical part of the study, the two main factors of 26 countries, which are mostly developing economies and called `Emerging Market Economies`, have been analyzed by panel data method based on the period between 1996 and 2015. 152

Gelişmekte olan ülkelerin gelişmiş ülkelere yakınsamaları için sabit sermaye yatırımlarını arttırarak, üretim kapasitelerini yükseltmeleri gerekmektedir. Bu yatırımlar için gelişmekte olan ülkelerin önündeki en büyük kısıt olarak döviz ihtiyacı ön plana çıkmaktadır. Özellikle II. Dünya Savaşından sonra uluslararası turizmde meydana gelen büyük artışlar ve turizm destinasyonlarının çeşitlenmesi ile turizm gelişmekte olan ülkeler için yeni bir döviz kaynağı olarak ortaya çıkmıştır. Gelişmekte olan ülkeler, turizm sayesinde elde ettikleri dövizler ile sabit sermaye yatırımlarını arttırarak, üretim kapasitelerini geliştirmiş ve sürdürülebilir bir ekonomik büyüme performansı göstermişlerdir.Literatürde turizm gelirlerinin ekonomik büyüme üzerinde oldukça etkili olduğu sonucuna ulaşan fazla sayıda çalışma bulunmaktadır. Ancak turizm talebini etkileyen faktörleri belirlemeye çalışan ampirik çalışmalar oldukça sınırlı kalmıştır. Turizm talebini etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve bu doğrultuda gerekli politikaların uygulanması, gelişmekte olan ülkelerin daha fazla turist çekerek ekonomik kalkınmalarına katkı sağlayacak turizm gelirlerinin artmasına olanak sağlayabilir.Bu çalışmada, Türkiye'ye en çok turist gönderen ülkelerin verileri kullanılarak, Türkiye'ye yönelik uluslararası turizm talebini etkileyen faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda, turist gönderen ülkelerin gelirlerinde meydana gelen artışlar ile ülkelerin politik istikrar endeksindeki iyileşmeler bu ülkelerin Türkiye'ye gönderdiği turist sayısını pozitif yönde etkilediği belirlenmiştir. Bunun yanında iki ülkenin göreli fiyat düzeyi ile döviz kurlarında meydana gelen artışların Türkiye'ye gönderdikleri turist sayısını beklendiği şekilde negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Turizm, Turizm Talebi, Panel Veri,Politik İstikrar Endeksi, Döviz Kuru, TÜFE Developing countries need to increase their production capacities by increasing their fixed capital investments for convergence with developed countries. For these investments, the biggest constraint in front of developing countries is foreign exchange. Especially after the Second World War, great increases in international tourism and diversification of tourism destinations came to fruition. Thus tourism has emerged as a new source of foreign exchange for developing countries. Developing countries had improved their production capacities and demonstrated a sustainable economic growth performance by increasing their fixed capital formation thanks to the foreign exchange that they had gained through tourism.There are many studies in the literature show that tourism has a great effect on economic growth. However, empirical studies, focus on to determine the factors affecting tourism demand, are limited. Determining the factors affecting tourism demand and applying the necessary policies in this direction may enable the developing countries to increase the tourism incomes which will attract more tourists and contribute to economic development.In this study, the factors affecting the international tourism demand for Turkey were tried to be determined by using the data of the countries that send the most tourists to Turkey. Because of the study, it has been determined that the increases in the income of the countries tourists sending and the improvements in the political stability index of these countries have positive effects on the number of tourists that they send to Turkey. Besides, the relative price levels of the two countries and the increases in the exchange rates have been found to negatively affect the number of tourists they have sent to Turkey as expected.Keywords: Economic Growth, Tourism, Tourism Demand, Panel Data, Political Stability Index, Foreign Exchange, CPI 124

Bir ülkenin makroekonomik performansının belirleyici göstergelerinden biri olan cari işlemler dengesi, söz konusu ülkenin uluslararası prestiji bakımından da büyük öneme sahiptir. Ülke ekonomisinde belirsizliğe yol açan bu oranın dikkate alınması, ekonomi yönetimlerinin başarılı olmasının da ön koşulu haline gelmektedir. Dolayısıyla ekonomi yönetimlerinin öncelikli amacı, bu dengeyi gerçekleştirmeye dönük politikalar ile belirsizliği ortadan kaldırmak ve ülkeyi yabancı sermaye bakımından cazibe merkezi haline getirmektir. Kronik cari açığın söz konusu olduğu ülkelerden birisi olan Türkiye'de ise cari işlemler açığının en önemli nedeni dış ticaret açığıdır. Bu bağlamda çalışmamızın amacı; Türkiye dış ticaretini sektörel ve ülke bazında, gelir ve fiyat göstergeleri çerçevesinde inceleyerek, dış ticaret açıklarına yönelik politika uygulamalarına ışık tutmaktır. Türkiye ile en fazla ticaret hacmine sahip 10 adet OECD ülkesi arasındaki dış ticarete ait gelir ve fiyat esnekliklerinin araştırıldığı çalışma, 4 (dört) farklı mal grubu dış ticaret verilerinin yer aldığı, 8 (sekiz) ayrı ihracat ve ithalat modeli yardımı ile hesaplanmıştır. 1998Q1-2014Q4 dönemleri arası çeyreklik verilerin kullanıldığı çalışmada, döviz kurunun dış ticaret dengesi üzerindeki etkisini ortaya koyan Marshall-Lerner koşulu ile gelir değişkeninin dış ticaret dengesi üzerindeki etkisini gösteren yurt dışı ve yurt içi gelir esneklikleri her bir model için ayrı ayrı test edilmiştir. Ayrıca yapılan tüm analizler ARDL ekonometrik yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonuçları, herhangi bir mal grubu dış ticaretinde Marshall -Lerner kuralının geçerli olmadığını, yurt içi ve özellikle tüketim ve toplam ihraç malları modelleri hariç yurt dışı gelir değişkenleri katsayılarının ise gerek ithalat gerekse ihracat üzerinde güçlü etkisinin olduğunu göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Dış Ticaret Açığı, Marshall- Lerner Koşulu, Fiyat Esnekliği,Gelir Esnekliği, Sektörel Dış Ticaret The current account balance, which is one of the determinant indicators of the macroeconomic performance of a country, also has great importance in the international prestige of that country. Taking this uncertainty in the country's economy into account has been becoming a precondition for the success of the economy managements. Therefore, the primary objectives of the economic administrations are to remove the ambiguity with the policies aiming to realize this balance and to make the country a center of attraction in terms of foreign capital. In Turkey, which is one of the countries where the chronic current account deficit is encountered, the foreign trade deficit is the most important reason for the current account deficit. In this context, the purpose of our study is to shed light on the policy implementations regarding the foreign trade deficits by analyzing Turkey's foreign trade as sectoral and country based, within the scope of income and price indicators. The study, which investigates income and price elasticities of foreign trade between Turkey and the 10 OECD countries with the highest trade volume with Turkey, was calculated with the help of 8 (eight) separate export and import models, which included 4 (four) different goods groups' foreign trade data. In the study, where the quarterly data from 1998Q1-2014Q4 were used; The Marshall-Lerner condition, which presents the influence of the foreign exchange over the foreign trade balance, and the foreign and domestic income elasticities, which show the effect of the income variable on the foreign trade balance, have been tested separately for each model. Additionally, all analyzes were performed using the ARDL econometric model. The study results have revealed that the Marshall-Lerner rule is not applicable for the foreign trade of any goods, and the coefficients of foreign income variables, except for especially consumption and total export goods models, have strong effects on both imports and exports. 152

Bir ülke, bölge ya da şehre yönelik plan yapılabilmesi için planın uygulanacağı alanın tarihsel, kültürel ve sosyo-ekonomik yapısı dikkatlice analiz edilmelidir. Yörenin dinamiklerini dikkate almayan ve halkın benimsemeyeceği planlar, beklenilen sonuçları vermeyebilir. Ulusal, bölge ve alt bölge planlamasında amaç belirleme, karar verme ve tahminlerde bulunma süreçlerinin doğru ve etkin yapılabilmesi için mevcut iktisadi yapının doğru bir şekilde ortaya konması, ekonomik ilişkilerin yönü ve hacminin belirlenmesi önemlidir. Bu bağlamda, ekonomik analizlerin önemli bir aracı olan ve yaygın kullanım alanına sahip olan yöntemlerden biri ise, Girdi – Çıktı modelidir.Çalışmanın temel amacı, 1992 yılında il statüsü kazanan Ardahan ve Iğdır'ın mevcut sosyo-ekonomik ve endüstriyel yapısının Girdi – Çıktı modeli ile analiz edilmesidir. Bu amaçla, Ardahan ve Iğdır illerindeki mevcut endüstrilerden tabakalı örneklem yöntemine göre seçilen işletmelere anket uygulanmış ve elde edilen veriler yardımıyla Girdi – Çıktı tabloları oluşturulmuştur. Bu tablolardan girdi katsayıları matrisi, Leontief matrisi ve Leontief ters matrisi elde edilerek Ardahan ve Iğdır'ın endüstrilerarası mal akım tablosu hazırlanmıştır. Ayrıca, Ardahan ve Iğdır'da yer alan endüstrilerin ileriye ve geriye bağlantıları incelenerek kilit endüstrileri tespit edilmiş ve planlamada kullanılabilecek olan üretim, istihdam ve gelir çarpanları hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler: Girdi – Çıktı Modeli, Bölgesel Kalkınma, Çarpan Analizi, Kilit Endüstriler. In order to make a plan towards a country, a region or a city, the historical, cultural and socio-economic structure of the area where the plan will be carried out should be analysed carefully. Those plans which do not take into consideration the dynamics of the region and that the community will not adopt may not give the expected results. In order to carry out thoroughly and effectively the processes of determining a target in national, regional and sub-regional planning, decision and prediction making, it is important to determine the current financial structure, direction and amount of the economic relations. In this context, the method which is an important means of economic analysis and has a common area of utilization is the Input-Output model.The main target of this study is to analyse the socio-economic and industrial structure of Ardahan and Igdır, which became a city in 1992, through the Input-Output model. For that reason, businesses in the current industries of Ardahan and Igdır which were chosen according to the method of stratified sampling have been conducted a questionnaire and Input-Output tables are formed thanks to the data obtained. Inter-industrial merchandise flow table of Ardahan and Igdır have been prepared after obtaining input coefficient matrix, Leontief matrix and inverse Leontief matrix from the afore-mentioned tables. Besides, key industries were determined after analysing the forward and backward relations of the industries located in Ardahan and Igdır, and production, employment and income multipliers which can be used in the planning have been calculated.Key Words: Input-Output Model, Regional Development, Multiplier Analysis, Key Industries. 243

Bu çalışmanın amacı; Bölgesel Kalkınma uygulamalarında benzerlikler olan Türkiye Cumhuriyeti ve Çek Cumhuriyeti'nin Bölgesel Kalkınma Ajansları organizasyon yapıları ve idari yapıları karşılaştırılmasıdır. Diğer taraftan Kalkınmada faaliyet gösteren diğer organizasyonları inceleyerek Türkiye'de uygulanabilir modeller konusunda bir alt yapı oluşturmaktır. Bu amaçla; Genel olarak Bölgesel Kalkınma Kavramı ve Bölgesel Kalkınma Ajansları incelenmiş ve Türkiye ile Çek Cumhuriyeti'nde ki bölgesel Kalkınma ile ilgili kurum, kuruluş ve hibrit şirketler Pilsen ve Erzurum örneğinde ele alınmıştır. Pilsen ve Erzurum şehirlerinde kurumlarla mülakatlar gerçekleştirilmiş. Mülakatlar sonunda elde edilen bilgiler ilgili bölümünde detaylı olarak aktarılmıştır. Bu çalışmanın sonucunda; Çek Cumhuriyeti örneğinde incelenen Hibrit kurumların personel ve idari yapıları Türkiye'de ki kalkınma ajanslarında da uyulabilir. Böylece etkinlik ve verimlilik artacaktır.Başka bir sonuç ise Bölgesel Kalkınma ile ilgili organizasyonların sadece işbirliği değil aynı zamanda iş bölümü de yapmaları gerekmektedir. Bu şekilde uzmanlaşma sağlanabilir.Ayrıca innovasyona ve AR-GE (Araştırma ve Geliştirme) çalışmalarına yönelik yatırımlar artırılmalıdır.Son olarak hem Bölgesel Kalkınma Ajanslarının idari yapısında hem de desteklenene projelerde bölge dinamikleri göz ardı edilmemelidir. The aim of this study is to compare the similarities between the implementations concerning the sustainable development of the Turkish Republic and the Czech Republic in terms of their structure regarding the regional development agencies and the administrations. Therefore the different organizations related to sustainable development are considered in the thesis in order to classify the applicable models. Generally the concept of the regional development and the regional development agencies has been examined for that purpose. In the cities Plzeň and the relevant corporations, institutions and hybrid companies concerning the regional development in Turkey and the Czech Republic have been analysed through the interviews which have been conducted for the corporations located in both cities mentioned above. The results of the interviews were discussed in detail in the related section of the thesis. The results of this study show that the personnel and administrative structure of the hybrid companies which were examined in the Czech Republic are applicable for the development agencies in Turkey as well. Therefore both efficiency and productivity will improve in the future. Another essential result shows that not only the cooperation, but also the division of labor between the regional development organizations has a significant importance, because these factors create the point of balanced specialization and experting. Moreover, the investment concerning the innovation, the research and the development should be supported and should increase. Finally, both administration structure of the regional development agencies and the regional dynamic of the supported projects should definitely inspire further studies in this field. 114

Ülkelerin kalkınmaları ile planlama arasında sıkı bir ilişki mevcuttur. Kalkınma hamlesinin temelinde azgelişmişlikten kurtulma vardır. Bu doğrultuda, kıt kaynakların etkin kullanımı için de planlamaya ihtiyaç doğmaktadır. İktisadi planlamanın en yaygın kullanıldığı ülkeler azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdir. Bu ülkeler ekonomik ve toplumsal yapılarında gerekli değişiklikleri sağlayarak daha yüksek bir gelişme düzeyine ulaşmak ve gelişmiş ülkelerle aralarındaki açığı süratle kapatmak gayreti içerisindedirler. Gelişmiş ülkelerde ise planlama faaliyetleri genelde ekonominin konjonktürel etkilerini gidermekle sınırlıdır. Ulusal, bölge ve alt bölge planlama uygulamasında iktisadi yapının ortaya konulmasının, içsel ve dışsal ekonomik ilişkilerin yönü ve hacminin bilinmesinin amaç belirleme, karar verme ve tahminlerde bulunmada önemi büyüktür. Bu doğrultuda ekonomilerin incelenmesinde önemli bir araç olan ve yaygın bir kullanım alanına sahip olan model ise, Girdi-Çıktı (G-Ç) modelidir.Çalışmanın temel amacı, İran İslam Cumhuriyeti'nin ekonomik yapısını 1973, 1986, 1991 ve 2001 yıllarına ait Girdi-Çıktı tabloları yardımıyla analiz etmektir. Bu amaçla, İran ekonomisinde ilgili dönemlerde, ekonominin yapısı sektörler itibarıyla incelenmiştir. Ayrıca, dönemler itibarıyla ekonomideki kilit endüstriler tespit edilmiş ve ülke planlamasında kullanılabilecek çarpan analizleri yapılarak, dış ticaret yapısı incelenip, ithalata bağımlılık analizi yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: İktisadi planlama, İktisadi kalkınma, Girdi-Çıktı modeli, Kilit endüstriler, İthalata bağımlılık. There is a close relation between development of countries and planning. There is escape from underdevelopment on the basis of economic development. In this context, the planning need arises for the efficient use of scarce resources. The countries most widely using economic planning are the underdeveloped and developing countries.These countries try to make necessary changes at their economies and social structures. They try to hard for reaching at high level of development and closing gap which they have with developed countries. In developed countries generally planing activities are restricted to eliminant the effects of economic flactuations. At the applying of national, regional and sub-regional planning, for studing the structures of economies, definies the ways and levels of economic inward and outward relations, determining objects, decision making and in estimating, the planning role is more important. In this context, Input-Output (I-O) model is a very important and common tool for the study of economies.The main purpose of the study is to analyze with the help of input-output tables for 1973, 1986, 1991 and 2001 the economic structure of the Islamic Republic of Iran. For this purpose, related periods have been investigated with sectors structure of the Islamic Republic of Iran. In addition, the key industries in economy have been identified by periods. At the country planning the cross analysis and the analyzes of import dependency have been made and foreign trade structure has been investigated.Key Words: Economic planning, Economic development, Input-Output model, key industries, Import dependency. 232

Bu çalışmada son dönemin önemli teorilerinden birisi olan Yeni Ekonomik Coğrafya (NEG)nin varsayımları göz önünde bulundurularak, Türk İmalat Sanayinin İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) Düzey-2e göre 1990-2009 yılları arasında mekânsal yoğunlaşmasını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Günümüzde endüstrileşme süreci ile bağlantılı ekonomik yığılma, yoğunlaşma kümelenme gibi iktisadi kavramlar ön plana çıkmakta, bu kavramları oluşturan faktörleri anlama gereksinimi artmaktadır. Bu gereksinimi karşılayan önemli teorilerden birisi Yeni Ekonomik Coğrafya (New Economic Geography - NEG) yaklaşımıdır. P. Krugman tarafından 1990 yılların başında ortaya atılan NEGin temel konusu coğrafik alanda ekonomik yığılmaların türlerinin nasıl açıklanacağı ile ilgilidir. Çalışmada panel veri analiz yöntemleri kullanılarak iki model oluşturulmuştur. Birinci model ?Coğrafya ve Politika Modeli olarak adlandırılmaktadır. İkinci model ise NEGin temel kavramlarından birisi olan piyasa potansiyelini içeren Ekonomi Modelidir. Birinci modelde tesadüfi etkiler modeliyle statik panel veri analiz yöntemleri kullanılmıştır. I(1)de durağan olan ikinci modelde ise uzun ve kısa dönem katsayıları panel eşbütünleşme ve hata düzeltme modeli ile belirlenmiştir. Sonuçlar piyasa potansiyelinin imalat sanayinin istihdam yoğunlaşmasını arttırdığını göstermiştir. In this study, by taking into account of the assumptions of New Economic Geography, it is to aim identifying the factors that affect the spatial concentration of Turkish Manufacturing Industry according to NUTS-2, between 1990-2009. Today, some economic concepts such as economic agglomeration, concentration and clustering stand out by connecting with the process of industrialization. So the necessity of understanding the factors based on these concepts increases. One of the economic theories that fulfill this necessity is New Economic Geography (NEG). The basic matter of NEG, introduced at the beginning of 1990s by Paul Krugman, concern with how to describe the types of economic agglomeration. In the study, by using panel data analysis, two models are created. The first model is called as Geography and Politics Model. The second model, which includes market potential being one of the basic concepts of NEG is Economic Model. In the first model it has been to follow the process of static panel data analysis with random effects model. In the second model, the long and short run parameters have been determined with panel cointegration and error correction model. The results show that market potential has increased the concentration of manufacturing industry. 296

Ülkelerin iç dinamiklerine bağlı olan ekonomik kalkınma süreçlerinde dış ticaretin etkisi, iktisat teorilerinde en çok tartışılan konular arasında yer almaktadır. Bu tartışmalara bağlı olarak, dış ticaretin ekonomik kalkınmaya etkisi konusunda birçok farklı görüş ortaya çıkmıştır. Bu görüşler, dış ticaretin ekonomik kalkınmanın motoru olduğu tezi, dış ticaretin ekonomik kalkınmanın hizmetkârı olabileceği tezi ve dış ticaretin azgelişmiş ülkelerin kalkınmasında olumsuz etkilere sahip olduğunu belirten tezlerdir. Konu ile ilgili yapılan uygulamalı çalışmalar ise kalkınma kavramının tanımı ve belirleyicilerini tespit etmekteki zorluklardan dolayı çok kısıtlı kalmıştır. Yapılan çalışmalar daha çok büyüme göstergeleriyle yapılan çalışmalar olmuştur. Çalışmada, Türkiye'nin 1980-2010 dönemini kapsayan dış ticaret ve ekonomik kalkınma göstergeleri arasındaki ilişki, eş-bütünleşme ve nedensellik analizleriyle test edilmiş ve belirtilen dönem için, Türkiye'nin yaptığı dış ticaretin ülkenin ekonomik kalkınmasında önemli bir etken olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Dış Ticaret, Ekonomik Kalkınma, Ekonomik Büyüme One of the most discussed issues of economic theories is that the effect of foreign trade which is connected to the internal dynamics of nations in the processes of economic development. Depending on these discussions, many different views have emerged on the impact of foreign trade on economic development. These views are that foreign trade is the engine of economic development, that foreign trade may be the servant of economic development, and that foreign trade have a negative effect on economic development of underdeveloped countries. On the other hand, due to the difficulty of identifying definition and determinants of the development concept, the practical work on the subject remains very limited. For this reason, studies were made mostly on growth indicators. In this study, the relationship between foreign trade and economic development indicators, covering 1980-2010 period of Turkey, is tested with cointegration and causality analysis and it has been concluded that Turkey's foreign trade during aforementioned period is an important factor in the nation's economic development.Keyword: Foreign Trade, Economic Development, Economic Growth 91

Bu çalışmaya konu olan Muş ilinin ekonomik yapısı, bölgenin az gelişmişlik farklılıkları temelinde, ülkemizde batı bölgelerinden doğu bölgelerine gidildikçe geri kalmışlığın ilde güçlü bir şekilde yaşandığını göstermektedir. Söz konusu farklılıklar beraberinde birçok ekonomik ve toplumsal sorunların yaşanmasına sebep olmaktadır. Bu çalışmanın amacı Muş ilinin sosyo-ekonomik yapısını mevcut veriler ışığında inceleyerek, ilin gelişme potansiyelini belirlemektir. Bu amaçla, çalışmada önce bölgesel kalkınma, bölgesel planlama ve bölgesel dengesizlik gibi temel konularda bilgiler verilmiş, Muş ilinin nüfusunun, sağlık ve eğitim durumunun Türkiye ve TRB2 Bölgesi istatistiki verileri ile karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Var olan aksaklıklar ve çözüm yolları ile ilgili düşünceler detaylı olarak bu çalışmada ele alınmış, ayrıca ekonomik ve sektörel yapı incelenerek yeni yatırım imkânları hakkında girişimciler bilgilendirilmeye çalışılmıştır. Muş ilinin SWOT analizi yapılarak, İlin ekonomik anlamda güçlü ve zayıf yönleri ortaya konulmuş, ilde bulunan verimli ovalar, toprak yapısı ve organik tarıma elverişli koşullar ile ilde yapımı devam eden Alpaslan II barajının yakın zamanda faaliyete geçecek olması, farklı türde ürünlerin yetiştirilmesine ve yeni teşvik sistemi uygulaması kapsamında orta ve büyük ölçekli tarım işletmelerinin kurulabilmesine imkan tanıdığı görülmüştür. Ayrıca ilde hayvancılık için çok uygun mera ve çayır alanlarının bulunması ve hayvan varlığının ilde kurulacak et ve et ürünleri işletmelerinin ihtiyaç duyacağı talebi karşılayacak düzeyde olması, tarım ve hayvancılık sektörünü ön plana çıkartarak, yeni yatırımlar için yüksek potansiyel oluşturduğu sonucuna varılmıştır. The economic structure of Muş which is the subject of this study, have indicated the rising severe economic underdevelopment from the west to the east of our country, within the background of under development differences of the region. These differences cause many economic and social problems at the same time. The aim of this study is to determine the development potential of the province by investigating the social structure of Muş in the light of collected data. For this purpose, firstly some information on basic issues as regional development, regional planning and regional imbalance has been presented and then comparative analysis of population, education and health conditions of the province has been carried out with statistical data of Turkey and TRB2 Region. Existing problems and suggestions for solutions of these problems have been discussed in detail. Additionally, entrepreneurs have been informed about new investment opportunities regarding the investigation of the economic and sectoral structure.The strengths and weaknesses of Muş province in the economic sense have been suggested according to the SWOT analysis of the province. It has been also recorded that the fertile plains located in the province, soil structure, and favorable conditions for organic agriculture along with the dam named Alparslan II which is being constructed in the province and going to be operational soon enable to cultivate different types of products and to establish medium and large-sized agricultural enterprises under the application of new incentive system. Also it has been discovered that the pasture and meadow areas suitable for livestock in the province and the number of animals which will meet the demand of meat and meat-products enterprises to be established do not only present the importance of agricultural and livestock sector, but also create high potential for new investments. 168

Bu çalışmanın amacı, Marshall tipi endüstriyel bölge modelini, dışsal ölçek ekonomileri ve işbirliği özellikleri açısından araştırmaktır. Söz konusu bağlantıları ortaya koymak ve karşılaştırmalı olarak inceleyebilmek amacıyla araştırma, İstanbul, İzmir ve Konyada ayakkabı üreten işletmelerin yoğunlaştığı, farklı özelliklere sahip beş endüstriyel bölgede gerçekleştirilen bir saha çalışması üzerine bina edilmiştir. Çalışmada, hem Türkiye ayakkabı endüstrisi irdelenmiş hem de ele alınan endüstriyel bölgelerin yapısal özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmanın gerçekleştirildiği Gedikpaşa, Merter, Aymakop, Aykusan ve Aykent endüstriyel bölgelerinin, Marshall tipi endüstriyel bölge literatüründe belirtilen özelliklere ne ölçüde sahip oldukları tartışılmıştır. Endüstrinin genel yapısını ortaya koymak, değişken sayısını azaltmak amacıyla faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen açımlayıcı faktör analizi için beş faktör önerilmiştir: ürün kalitesi, büyüme, büyüklük/ölçek, performans/kârlılık ve kolektif etkinlik. Söz konusu endüstriyel bölgelerde faaliyet gösteren işletmeler içindeki homojen firma gruplarını tanımlayabilmek amacıyla kümeleme analizi gerçekleştirilmiştir. Kümeleme analizinde, faktör analizi sonucu elde edilen ilk iki faktör kullanılmış ve örneklem altı kümede gruplandırılmıştır. Kümeleme analizi sonucunda elde edilen kümelerin özelliklerini tanımlamak amacıyla Tek Yönlü Varyans Analizi gerçekleştirilmiştir. The aim of this study is to investigate Marshallian industrial district model in terms of external economies and cooperation features. In order to reveal these connections and examine through a comparative way, the study is built on an exploratory survey carried out in five industrial districts where footwear production is concentrated, in İstanbul, İzmir and Konya. Turkish footwear industry is examined and the structural features of the industrial districts are put forward in the study. The features of industrial districts, Gedikpasa, Merter, Aymakop, Aykusan and Aykent which were the subjects of the research have been argued about their extend of possessing the features referred in the Marshallian industrial district literature. Factor analysis is carried out in order to put forward the general structure of the industry and reduce the number of variables. Five factors are offered for the exploratory factor analysis: product quality, growing, growth/scale, performance/profitability and collective efficiency. In order to define homogeneous firm groups within these industrial districts, cluster analysis is carried out. The first two factors extracted by the factor analysis are used for cluster analysis and the sample is grouped into six clusters. One Way Anova Analysis is carried out to define the features of clusters extracted by the cluster analysis. 243

Globalleşmeyle birlikte, bir ülkede yaşanan finansal durgunluk bu ülke ile doğrudan ya da dolaylı olarak ekonomik ilişkisi olan ülkelere de aniden ulaşabilmektedir. 2008 yılında birçok ülkeyi etkileyen finansal krizde de globalleşme sürecinin etkisi görülmektedir.2007 yılında ABD'de mortgage kredi sistemindeki hatalardan kaynaklanan kriz, ilerleyen zamanda bir likidite krizine dönüşmüştür. Kısa süre sonra ABD'deki bu finansal dalgalanma aralarında birçok ülkenin de bulunduğu küresel bir krize neden olmuştur. 2008 yılının ikinci yarısından sonra birçok gelişmiş dünya ekonomisi daralma sürecine girmiştir. Kriz nedeniyle gelişmiş ülkelerin ekonomilerindeki daralma gelişmekte olan ülkelerin de ticaretini sekteye uğratmıştır. Gelişmiş ülkelerin ekonomilerinde iç talepte yaşanan daralmanın reel sektöre negatif etkisi ve finansal kurumların temel görevlerini yerine getirememesi finansal krizin şiddetini, etki sahasını derinleştirmiştir. Hem finansal hem de reel sektörde kendini hissettiren kriz dolayısıyla birçok finansal kurum ve üretim merkezi kapanma aşamasına gelmiştir. Küresel krizin Türkiye ekonomisine etkisi ise bazı parametreler üzerinde olumlu iken, bazı parametreler üzerinde ise olumsuz yönde gelişmiştir. Türkiye finansal krizden etkilenmemek için önlemler almışsa da kriz Türkiye ekonomisini etkilemiştir.Bu çalışmada 2008 yılı finansal krizi genel hatlarıyla incelenmiş ve krizin Türkiye ekonomisinin dış ticaret, milli gelir, istihdam oranı ve fiyatlar genel düzeyi üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Financial recessions occurring in a country with globalization immediately can be reached other countries which connected with directly or indirectly with this country. Also, the effect of globalization process has been seen on financial crisis influencing many countries in the year 2008.As from the year 2007, the crisis leading to errors in mortgage credit system in USA has returned to a liquidity crisis in recent times. After short time, the financial fluctuation in the USA has caused a global crisis in many countries. After the second half of the year 2008, economy of many developed countries has got in depression process. Depression in economies of the developed countries in consequence of the crisis has interrupted trade in the developing countries. The negative effect on real sector of depression occurring in domestic demand in economies of the developed countries as well as lack of fundamental missions of financial foundation have been considerably increased strength of financial crisis. Because of the crisis felt in both financial and reel sectors, a great number of financial foundations and production agencies have been liquidated. Global crisis on Turkish economy has affected positively on some indicators, but negatively on other ones. Although Turkey has taken precautions to be conserved from crisis, it has been influenced from the crisis.In this study, general lines of financial crisis in the year 2008 and the effect of the crisis on Turkey economy foreign trade, gross domestic product, employment rate, inflation rates have been investigated. 125

Bu çalışmanın amacı, ekonomilerin nihai hedefi olan ekonomik büyüme konusunda gelişmekte olan bazı ülke gruplarının izlediği ekonomik politikaları incelemek ve sonuçları karşılaştırarak analiz yapmaktır. Uzun dönemde ulusal gelir veya kişi başına düşen gerçek gelir artışı olarak kısaca tanımlanabilen ekonomik büyüme konusunda, klasiklerden önce XV. yüzyıla dayanan teoriler geliştirilmiştir. Literatürde Klasik büyüme teorisiyle başlayıp, modern büyüme teorileri, Neoklasik büyüme teorileri ve nihayet günümüzde içsel büyüme teorileri mevcut dönemin özellikleri etrafında ekonomik büyüme olgusu açıklanmaya çalışılmıştır.Çalışmaya model olarak Güney Doğu Asya ve Latin Amerika tipi ülkelerin seçilmesine, ekonomik büyümeyi sağlamada izledikleri yolların farklı olmaları neden olmuştur. Özellikle Güney Doğu Asya ülkelerinin ?mucize? olarak nitelendirilen kalkınma süreçlerinde, Latin Amerika ülkeleriyle aralarındaki asıl farkın, uyguladıkları liberal dış ticaret politikalarından kaynaklandığı ifade edilmektedir. Her iki ülke grubu için liberalizasyonun ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini ölçmek üzere, seçilen bazı değişkenler yardımıyla ekonometrik analiz uygulanmakta ve sonuçlar benzer çalışmalarla karşılaştırılarak değerlendirilmektedir. The aim of this study is to examine the economic policies of certain developing country groups followed about the economic growth which is the ultimate goal of economies and to analysis the results by comparing them. As for the economic growth which can be briefly defined as the national income or real increase in the income, some theories were developed which go back to 15th century before the classics. In the literature review, beginning with classical growth theory, the modern growth theories, neoclassical growth theories and finally contemporary internal growth theories within the framework of the current period?s characteristics, the phenomenon of economic growth is attempted to examine.The reason why the Southeast Asian and Latin American countries were taken as the model in the study is the diverse ways that they followed to provide the economic growth. Especially, in the development process of the Southeast Asian countries which is widely called ?miracle?, it is stated that the actual difference than the Latin American countries comes from the liberal foreign trade policies. To measure the effects of liberalization on the economic growth in both country groups, econometric analysis was conducted and the results, by means of certain variables, were compared with similar studies indicated and finally evaluated. 223

Bu çalışmada Türkiye'nin dış ticaret verilerinden toplam ihracat ve toplam ithalat verilerinin 2006 yılı örneklem içi ve 2007 yılı örneklem dışı öngörüsü, Yapay Sinir Ağları ve Box-Jenkins modelleri ile hesaplanarak iki yöntemin öngörü performansı karşılaştırılmıştır. 1990-2006 dönemi aylık veriler kullanılarak bu iki yöntem ile en iyi modeller ve ağ yapıları belirlenerek, 2006 yılına ait örneklem içi ve 2007 yılına ait örneklem dışı öngörüleri hesaplanmıştır. Gerçekleşen değerler ile elde edilen öngörü değerleri karşılaştırılarak, bu iki yöntemin öngörü performansları değerlendirilmiştir.Uygulama sonucunda, Yapay Sinir Ağlarının örneklem içi öngörülerde, Box-Jenkins modellerinin ise örneklem dışı öngörülerde daha iyi öngörü performansına sahip oldukları sonucu elde edilmiştir. In this study, 2006 in sample and 2007 out of sample forecasts of total exports and total imports of Turkey were calculated using Artificial Neural Networks and Box-Jenkins models, in order to compare forecasting performance of these two methods. The best models and network architectures were determined by using 1990-2006 period monthly data and forecasting performances were compared for 2006 in-sample and 2007 out-sample forecasts. Forecasting performance of these methods were calculated using ex-post values of exports and imports.It has been concluded that Artificial Neural Networks provided quite good results in forecast of 2006 in-sample forecast, but when it came to out-sample forecasting it was observed that Box-Jenkins models provided better results than Artificial Neural Networks for 2007 forecast. 171

Bu çalısmanın amacı, Türkiye ile ABD arasındaki dıs ticari iliskilerin faktör donatımıteorisine uygunluğunu ortaya koymaktırModern anlamda uluslararası ticaretin ilk izahını Adam Smith yapmıstır. Daha sonra,Ricardo bu görüsü genisleterek karsılastırmalı üstünlük teorisini ortaya atmıstır. Uzun yıllarhakim olan bu görüs daha sonra Heckscher ve Ohlin tarafından gelistirilerek faktör donatımıteorisine çevrilmistir. Dıs ticarette faktör donatımı teorisinin ölçümünde bir çok endekskullanılmaktadır. Bunlar arasında, Baldwin endeksi en yaygın olanlardan birisidir. Budoğrultuda çalısmada, Türkiye `nin ABD ile olan dıs ticaretinin faktör donatımı teorisi' neuygun olup olmadığı Baldwin endeksi ile test edilmistir. Çalısmanın teorik kısmındakarsılastırmalı üstünlük ve faktör donatımı teorisinin kuramı verilmis, daha sonra Türkiye' nin1980-2004 dönemindeki dıs ticaret iliskilerine göz atılarak isgücü ve sermaye stoğuincelenerek ABD ve Türkiye' nin dıs ticaretinin yapısı ortaya konulmağa çalısılmıstır.Sonuç olarak, ele alınan dönemde Türkiye ? ABD dıs ticaretini faktör donatımıteorisine göre açıklamanın mümkün olmadığı gözlenmistir. The aim of this thesis is to explore the convenience of foreign trade relations ofTurkey and USA with factor endowment theory.First modern explanation of international trade is made by Adam Smith. Ricardo, then,has put out the theory of comparative advantage by widining this idea. This idea,surrounding long years, was taken hand and empowered with another direction by Heckscherand Ohlin. This direction is factor endowment theory. There are some indexes that measurethe foreign trade direction based of factor endowment theory. The more commonly acceptedand used index is Baldwin index.Parallel to that, convenience of trade of Turkey with USA with factor endowmenttheory is tested by Baldwin index. By this aim, firstly, in theoric part, the logic ofcomparative advantage and factor endowment theory has been given, and then, by looking atthe foreign trade relations, by predicting labor and capital stock of Turkey of the term of1980-2004, the structure of foreign trade of Turkey and USA is tried to be put around.Finally, within the term mentioned, it is observed that it is not possible to explain the foreign trade of Turkeywith USA to factor endowment theory. 107

Türkiye'de 1970'li yıllarda uygulanan ithal ikameci sanayileşme stratejisi 1980'leregeldiğinde artık sürdürülemez olmuştur. Bu nedenle 24 Ocak 1980 tarihinde alınan kararlarlayeni bir sanayileşme stratejisi benimsenmiştir. İhracata dayalı sanayileşme stratejisi denilenyeni programa göre esas olarak liberal ekonomi ilkeleri ekonomiye hakim kılınmayaçalışılmış ve ekonomik yapı köklü olarak değiştirilmiştir. Bu kapsamda dış ticaret rejimi deliberalleştirilmiştir. İhracat teşvik edilerek ekonomik kalkınma ihracata dayandırılmıştır. 1989yılındaki düzenlemelerle ekonominin uluslararası entegrasyonu tamamlanmıştır.Reform süreciyle birlikte, 1980'li yılların başında önemli ihracat artışları sağlanmışdöviz darboğazı aşılmıştır. Ancak 1980'li yılların sonuna doğru ihracat artışı duraklamış dışaçık artmaya başlamıştır. 1989 düzenlemeleri de soruna çare olamamış, tersine makroekonomik dengesizlikler derinleşmiştir. Bu nedenle takip eden yıllarda 1994 ve 2001 krizleriyaşanmıştır. 2001 krizinden sonra uygulamaya konulan Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı ilekriz aşılmış istikrar sağlanmıştır. Bununla beraber, bu dönemde ihracat artışlarına rağmenithalat daha hızlı artmış ve 2005 yılında tüm zamanların en yüksek cari açık rakamınaulaşılmıştır. Import substitution strategy, Turkey employed in the 1970?s became unsustainable inthe 1980?s. Thus, a new industrialization strategy was adopted with the decisions made 24thJanuary 1980. In accordance with the new program which is called export promotion strategy,it was strived to make the liberal principles of economics dominant and economic structurewas changed dramatically. In this sense, foreign trade regime was liberalized as well.Economic development was based upon exports by promoting export of goods. Internationalintegration of economy was completed with the regulations taken place in 1989.In the first years of 1980?s, with the reform process substantial increase in export wasrealized and difficulties in providing foreign exchange were overcame. But increase in exportpaused and foreign trade deficit started to grow in the late 1980?s. 1989 regulation couldn?tremedy the problem, on the cotrary macroeconomic imbalances intensified. Therefore, in thefollowing years 1994 and 2001 crisis took place. Crisis is overcame and macroeconomcstability was ensured with ?The Program of Transition to Robust Economy? put into practiceafter 2001 crisis. However, despite increase in export, import rose even further and an all timerecord current account deficit was seen in 2005. 75

ÖZETYÜKSEK L SANS TEZORGAN ZE SANAY BÖLGELER VE YEN L K: ERZURUM ALT BÖLGES NDEOSB MALAT SANAY ŞLETMELER ÜZER NDE B R UYGULAMAEsra Sena TÜRKODanışman: Yrd.Doç.Dr. Ş.Mustafa ERSUNGUR2006-Sayfa: 147Jüri: Prof.Dr. Reşat KARCIOĞLUYrd.Doç.Dr. Alaattin KIZILTANYrd.Doç.Dr. Ş.Mustafa ERSUNGURMekansal yakınlığın, ulaşım ve işlem maliyetlerini azaltmak ve aynı bölgede yerleşikekonomik aktörlerin yüz yüze iletişimini ve bilgi dönüşümünü arttırmak gibi olumlu etkileriolduğu bilinmektedir. Sanayi bölgesi kavramına duyulan ilginin, firmaların coğrafikümelenmesi gibi konularda, giderek arttığı görülmektedir. Bunda, benzer şekillerde coğrafitoplanma gösteren ekonomik faaliyetlerin, gözlenen başarısının rolü bulunmaktadır.Organize sanayi bölgeleri ve yenilik konusunu incelemek ve OSB'lerde faaliyetgösteren işletmelerin yenilikçilik düzeyini ortaya koymak amacıyla yapılan bu çalışmadakonuya oldukça geniş bir perspektiften bakılmaya çalışılmıştır. Çalışma üç ana bölümdenoluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde organize sanayi bölgesi kavramı ve Türkiye'dekiOSB uygulamaları incelenmiştir.Çalışmanın ikinci bölümünde yenilik konusu irdelenmiş, bölgesel yenilik veişletmelere sağladığı üstünlükler anlatılmıştır. Ulusal yenilik sistemi ve bu sistemi oluşturankuruluşlardan bahsedilmiş, Türkiye'de teknoloji ve yenilik politikasına değinilmiştir.Araştırmanın üçüncü ve son bölümü uygulama kısmından oluşmaktadır. Uygulamabölümünde; organize sanayi bölgelerindeki işletmelerin yenilikçilik düzeyi, Erzurum AltBölgesi imalat işletmeleri üzerinde yapılan bir anket çalışmasıyla irdelenmiştir. Spatial proximity has some evident positive effects in reducing transport andtransaction costs and favoring the circulation of information and face-to-face contacts amongthe economic actors located in the same area. The amount of attention given to the concept ofindustrial district, i.e. the territorial agglomeration of firms, has been growing steadily,probably due to the success observed in similar economic activities that are geographicallyconcentrated.This study aims to investigate industrial districts and innovation and theinnovativeness of the district firms through a comprehensive approach. This study comprisesof three principle chapters. In the first chapter of the study, industrial district notion and thedistrict applications in Turkey is examined.In the second chapter of the study, innovation is described; regional innovation and theadvantages of innovation to the firms have been explained. National innovation system and itsinstitutions have been discussed and the technology and innovation policy in Turkey ismentioned.The last chapter consists of an exploratory study. The innovativeness of district firmshas been investigated through a field research applied on the manufacturer firms of Erzurumsub-region industrial districts. 147