Search

Contains fulltext : 77635.pdf (Publisher’s version ) (Open Access) 16 p.

Disfunctioneren van hulpverleners in de gezondheidszorg kan ingrijpende gevolgen hebben voor de patient, de professionele omgeving van de hulpverlener, de instelling waar deze werkzaam is en het vertrouwen van het publiek in de beroepsgroep. Het is dan ook niet voor niets, dat de aandacht voor de kwaliteit van het functioneren van hulpverleners in de gezondheidszorg de laatste jaren sterk is toegenomen. In de media worden fouten en misslagen van hulpverleners breed uitgemeten. Wie kent niet de zaak van de kindercardioloog van het UMC Utrecht, die strafrechtelijk werd vervolgd en veroordeeld voor het zonder noodzaak en onzorgvuldig uitvoeren van een cardiologische ingreep bij een kind, dat ten gevolge daarvan kwam te overlijden.

Het onderhavige artikel behandelt in wezen slechts een artikel van de nieuwe Zorgverzekeringswet (Zvw), namelijk artikel 12. Met dit ene artikel wordt het huidige overeenkomstenstelsel van de Ziekenfondswet vervangen. De nieuwe wet neemt de – niet wettelijk te regelen – vrijheid van contracteren tussen ziekenfondsen en zorgaanbieders voortaan als uitgangspunt.

Diverse sectoren van de rechtspraak houden zich bezig met gezondheid en gezondheidszorg. De civiele, bestuurs-, straf- en tuchtrechtspraak zijn alle van betekenis voor de ontwikkeling van het gezondheidsrecht en als zodanig ook in het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht gepubliceerd. Een belangrijk deel van de in het Tijdschrift gepubliceerde jurisprudentie betreft tuchtrechtelijke beslissingen. Aanvankelijk werden alle uitspraken van de medische tuchtrechter, die ter publicatie werden aangeboden, ook geplaatst. De laatste jaren moet helaas gezien de grote hoeveelheid, een selectie gemaakt worden, waarbij zoveel mogelijk nieuwe ontwikkelingen worden gevolgd.

Het boek bevat bijdragen van gezondheidsjuristen, advocaten, medisch specialisten, wetenschappelijk onderzoekers en vertegenwoordigers van patientenorganisaties over een groot scala van onderwerpen en problemen bij kwaliteitsvisitatie van medische maatschappen. In het eerste hoofdstuk gaat het over de historische ontwikkeling en recente vernieuwing van de kwaliteitsvisitatie. In het tweede hoofdstuk komt de normstelling voor en de voorbereiding van een kwaliteitsvisitatie aan de orde, waarbij in het bijzonder aandacht wordt besteed aan de eisen die aan de visitatienormen kunnen worden gesteld zowel inhoudelijk als met betrekking tot het visitatieproces. In hoofdstuk 3 wordt het visitatieproces beschreven in termen van de wijze waarop de visitatiecommissie tot een oordeel komt, hoe het visitatierapport tot stand komt en wie kennis kan nemen van de bevindingen. Hoofdstuk 4 behandelt de maatregelen die de medisch-wetenschappelijke verenigingen kunnen en mogen nemen jegens hun collega’s indien uit de visitatie blijkt dat sprake is van disfunctioneren.

Bij herhaling heeft het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg (CTG) uitgesproken dat aan het medisch tuchtrecht het beginsel van persoonlijke verwijtbaarheid ten grondslag ligt (zie bijvoorbeeld Stcrt. 1999, 101 en Stcrt. 2000, 131). Dat vloeit voort uit artikel 47 Wet BIG, dat het verlenen van individuele gezondheidszorg aan tuchtrechtspraak onderwerpt. De tuchtrechter toetst het handelen van het individu aan de tuchtnormen van artikel 47.

In zijn noot onder het arrest van het Hof Leeuwarden van 2 december 1998 (TVGR 2000/51) laat de annotator zich kritisch uit over het oordeel van het hof dat het in het ziekenhuis vigerende antistollingsprotocol het karakter heeft van een veiligheidsnorm en derhalve in beginsel alle uit schending van die norm voortvloeiende schade voor vergoeding in aanmerking komt. De annotator vreest (te) verstrekkende consequenties voor instellingen en hulpverleners. Zij zouden zich ook aan protocollen moeten houden, zelfs wanneer kwaliteit en karakter daarvan twijfelachtig zijn. Het arrest zou niet de geldende opvatting in literatuur en jurisprudentie weergeven, dat een beroepsinhoudelijk protocol niet hetzelfde is als een veiligheidsnorm.

Het tuchtrecht in de gezondheidszorg staat weer volop in de belangstelling. Na de evaluatie van de Wet BIG (Den Haag: ZonMw oktober 2002) bleef het helaas lange tijd betrekkelijk stil. Zinvolle voorstellen van de evaluatiecommissie met betrekking tot het medisch tuchtrecht, zoals het intensiveren van de voorlichting aan burgers over het doel en het functioneren van het wettelijk tuchtrecht, verduidelijking van de in artikel 47 lid 1 sub b opgenomen tuchtnorm en uitbreiding van het aantal beroepsgenoten in het regionaal tuchtcollege, werden tot nu toe niet in actiepunten, laat staan in wetgeving omgezet.

Het voornemen van enkele vrijgevestigde medisch specialisten in ziekenhuis De Tjongerschans te Heerenveen om buiten het ziekenhuis een centrum voor incontinentie te beginnen, bracht hen in conflict met de directie. Deze weigerde hen de daarvoor benodigde toestemming te geven. De directie was van mening dat de specialisten zich daarmee begaven op dezelfde markt als die waarop het ziekenhuis werkzaam was, hetgeen de directie in strijd achtte met het redelijk belang en de functie van het ziekenhuis.

De Inspectie voor de Gezondheidszorg kondigde onlangs aan een tuchtzaak tegen een internetarts van de website Dokteronline.com te beginnen. Zij verwijt de arts onverantwoorde zorg te hebben geleverd door het online voorschrijven van de pijnstiller Depronal aan een depressieve 44-jarige vrouw, die daarmee zelfmoord zou hebben gepleegd. Naar aanleiding van deze publicatie heeft een kamermeerderheid erop aangedrongen om het voorschrijven van medicijnen via internet te verbieden.

Recent was een in Medisch Contact gepubliceerde uitspraak van een medische tuchtcollege aanleiding tot een stroom van ingezonden brieven en hoofdredactioneel commentaar met, soms heftige, kritiek op de inhoud van de beslissing.

Tegen een antroposofisch huisarts werd een klacht ingediend wegens inadequate behandeling van een patientje met een oorontsteking. De huisarts was bewust afgeweken van de NHG (Nederlands Huisartsen Genootschap)–standaard. Hij had daarvoor in de plaats zijn antroposofische visie gesteld, hetgeen voor het kind uiteindelijk leidde tot blijvende doofheid rechts.

Per 1 juni 1996 is de Wet Medezeggenschap Clienten Zorginstellingen in werking getreden. Deze wet past in het beleid van de regering de positie van de patient in de zorgsector te versterken. Clienten (patienten) betrekken bij de besluitvorming in instellingen heeft, zoals de minister het indertijd uitdrukte, een duidelijke meerwaarde. Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede en Eerste Kamer zijn daartegen op onderdelen fundamentele bezwaren ingebracht. Gewezen werd op de samenloopproblematiek met de Wet op de Ondernemingsraden. Ook werd kritiek geuit op het bij amendement toegevoegde beperkte instemmingsrecht van de clientenraad ten aanzien van de benoeming van afdelingshoofden van instellingen waarin clienten langdurig verblijven. De minister heeft echter geen aanleiding gevonden het wetsvoorstel op deze punten aan tepassen.

Kan de Staat verplicht worden voldoende middelen ter beschikking te stellen zodat een minderjarige geestelijk gehandicapte en gedragsgestoorde jongen op korte termijn in een behandelingsinstituut wordt geplaatst waartoe de Kinderrechter opdracht heeft gegeven?

Met de komst van de zgn. mega– en postorderapotheken en centrale apotheken ontstaat verhoogde marktwerking in de distributie van geneesmiddelen. De regering juicht deze ontwikkeling toe, omdat daarmee mogelijk aanzienlijke kostenbesparingen en kwaliteitsverbetering in de distributie van geneesmiddelen zijn te bereiken.

Over de vraag of en zo ja, welke werkers in de gezondheidszorg een verschoningsrecht toekomt bestaat kennelijk nog onduidelijkheid.

De beroepsbeoefenaar in loondienst is geen hulpverlener in de zin van artikel 1653 lid 1 van het wetsvoorstel w.g.b.o., hoewel een aantal uit het wetsvoorstel voortvloeiende verplichtingen ten opzichte van de patient slechts door die beroepsbeoefenaar zelf kunnen worden nagekomen zoals de zorgplicht, het beroepsgeheim e.d.

De medisch directeur van het ziekenhuis is de eind–verantwoordelijke voor de kwaliteit van de in de instelling gegeven zorg. Het Medisch Tuchtcollege te Zwolle heeft dit onlangs nog eens bevestigd. Het College legde aan de directeur patientenzorg van een ziekenhuis eenwaarschuwing op wegens het ontbreken van een protocol, waarin de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de arts–assistenten van het ziekenhuis waren geregeld en wegens het ontbreken van een duidelijke functie–omschrijving, ten gevolge waarvan het zich naar het oordeel van het College kon voordoen dat een arts–assistente de verantwoordelijk specialist niet tijdig had gewaarschuwd met ernstige gevolgen voor een patiente. (TVGR 1991/36)

In Medisch Contact nr. 37 -15 september 1989 – noemde (ex-)voorzitter Plasmans van de L.S.V. het principe-akkoord dat was bereikt in het Vijfpartijen-overleg tussen L.S.V., N.Z.R., K.L.O.Z., K.P.Z. en V.N.Z. ‘een goed en evenwichtig pakket dat rust brengt op het tarievenfront en in de praktijkuitvoering. Rust die wij allen nodig hebben’.