Search

This article introduces, two ancient Hellenic tomb inscriptions from the Roman imperial period, one of which was found in the village of Yakakayı in the Tepebaşı district of Eskişehir and the other in the Avdağlı area of the village of Aşağıdudaş in the Beylikova district. Both artifacts found are tombstones, proclaiming that declare with symbols that the patronage of Zeus, who was worshiped along the line starting from Nakoleia and extending into Bithynia, was needed. This article is important in terms of showing the expansion of the dominance of the Zeus Bronton cult in this part of Phrygia, {"references":["Akyürek Şahin E. 2002, Phrygia'da Çiftçi Tanrısı: 'Dii Brontonti Eukhen'. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.","Akyürek Şahin E. 2012a, \"Eskişehir'den Üç Yeni Meter Tetraprosopos Adağı\". MJH II/1, 1-9.","Akyürek Şahin E. 2012b, \"Bithynia'dan Yeni Zeus Bronton Adakları\". Olba XX, 345-382.","Avram A. 2015, \"Ein Altar aus Nakoleia und seine griechisch-phrygischen Inschriften\". Gephyra 12, 199-229.","Eraydın N. 2022, \"Two Newly Discovered Votive Inscriptions to Zeus Bronton\". Libri VIII, 139-147. DOI: 10.5281/zenodo.7276437","Güney H. 2018, \"New Inscriptions from Northeast Phrygia\". EA 51, 167-183.","LGPN A Lexicon of Greek Personal Names. Oxford 1987–.","MAMA Monumenta Asiae Minoris Antiqua, I-XI. London 1928-2013.","Pape W. & Benseler G. E. 1911, Wörterbuch der griechischen Eigennamen. Braunschweig.","SERP W. M. Ramsay (Ed.) 1906, Studies in the History and Art of the Eastern Provinces of the Roman Empire. Aberdeen.","Varinlioğlu E. 1988, \"Inschriften von Stratonikeia in Karien\". EA 12, 79-128."]}

Introduced in this article are ancient Greek votive inscriptions dedicated to Zeus Bronton, one of which was from the Sarısungur village of Odunpazarı district and the other from the Ahılar village of Tepebaşı district of Eskişehir. The discovery of these artifacts took place over the course of the surface survey of the provinces of Eskişehir, Kütahya and Afyonkarahisar, which was conducted under the chairmanship of Prof. Dr. Taciser Tüfekçi Sivas. They were found on-site in 2021 during the Eskişehir Province Epigraphic Survey, which was conducted under the chairmanship of Assoc. Prof. Emre Erten and prepared for publication by myself., {"references":["Adak M. & Akyürek Şahin E. 2005, \"Katalog der Inschriften im Museum von Adapazarı\". Gephyra 2, 133-172","Akyürek Şahin E. 2001, \"Büyük Çiftçi Tanrısı Zeus Bronton Arkeolojik Ve Epigrafik Belgelerle Phrygia'da Bir Zeus Kültü\". Olba IV, 163-182","Akyürek Şahin E. 2002, Phrygia'da Çiftçi Tanrısı: 'Dii Brontonti Eukhen'. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya","Akyürek Şahin E. 2005, \"Bithynia'dan Yeni Yazıtlar\". Olba XI, 75-102","Akyürek Şahin E. 2006a, Yazıdere (Seyitgazi) Zeus Kutsal Alanı ve Adak Yazıtları. İstanbul","Akyürek Şahin E. 2006b, \"Phrygia'dan Yeni Zeus Bronton Adakları\". Arkeoloji ve Sanat Dergisi CXXII, 89-124","Akyürek Şahin E. 2012, \"Bithynia'dan Yeni Zeus Bronton Adakları\". Olba XX, 345-382","Akyürek Şahin E. 2014, \"Bilecik'ten Bir Grup Zeus Büstü ve Zeus Bronton\". Gephyra 11, 121-171","Altınbıçak H. N. 2020, Nakoleia Kenti Eski Yunanca ve Latince Yazıt Kataloğu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya","Drew-Bear Th. & Chr. Naour Ch. 1990, \"Divinités de Phrygie\". ANRW II/18.3, 1907-2044","Drew-Bear Th. 1978, Nouvelles Inscriptions de Phrygie. Zutphen","Ehling K. & D. Pohl & M.H. Sayar 2004, Kulturbegegnung in einem Brückenland. Gottheiten und Kulte als Indikatoren von Akkulturationsprozessen im Ebenen Kilikien (AMS 53). Bonn","Eraydın N. 2002, Phrygia Bölgesindeki Zeus Epitetleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara","Erten E. 2011, \"Hierapolis-Kastabala'da Helios Tapınımına Dair Bazı Gözlemler\". Eds. H. Şahin E. Konyar & G. Ergin, Özsait Armağanı. Mehmet ve Nesrin Özsait Onuruna Sunulan Makaleler/Studies Presented to Mehmet and Nesrin Özsait. Antalya, 189-211","Frei 1988, \"Phrygische Toponyme\". EA 11, 9-34","Frei P. 1981, \"Epigraphisch-topographische Forschungen im Raum von Eskişehir\". TAD XXV/2, 71-85","Haspels C. H. E. 1971, The Highlands of Phrygia. Sites and Monuments I. Princeton University. Princeton","Körte A. 1900, \"Kleinasiatische Studien VI\". MDAI(A) XXV, 398-444","Laflı E. & Christof E. 2011, \"Der kaiserzeitliche Tempel von Asartepe /Kimistene in der Chora des paphlagonischen Hadrianopolis - Ergebnisse der Prospektion von 2005\". IstMitt LXI, 233-286","Lane E. N. 1964, \"A Re-Study of the God Men, Part 1: The Epigraphic and Sculptural Evidence\". Berytus XV, 5-58","LGPN VA A Lexicon of Greek Personal Names VA: Coastal Asia Minor: Pontos to Ionia. Eds. P. M. Fraser & E. Matthews 2010, Oxford","LGPN VB A Lexicon of Greek Personal Names VB: Coastal Asia Minor: Caria to Cilicia. Eds. P. M. Fraser P. M. & E. Matthews 2013, Oxford","LSJ 1996 Liddell H. G. & Scott R. 1996, A Greek- English Lexicon. Oxford","MAMA IX. Cox C. W. M., Cameron A. & Cullen J. 1988, Monuments from the Aezanitis. Princeton","MAMA V. Cox C. W. M. & Cameron A. 1937, Monuments from Dorylaeum et Nacolea. Manchester","MAMA VII. Calder W. M. 1956, Monuments from Eastern Phrygia. Manchester","MAMA X. Levick B. et alii 1993, Monuments from Appia and the Upper Tembris Valley, Cotiaeum, Cadi, Synaus, Ancyra Sidera and Tiberiopolis. Manchester","Obrador-Cursach B. 2016, \"Phrygian Mekas and the Recently Discovered New Phrygian Inscription from Nacoleia\". Indogermanische Forschungen CXXI/1, 177-186","Özdil N. G. 2020, \"Antalya Müzesi'nden Zeus Khalazios İçin Yeni Bir Adak Yazıtı\". Cedrus VIII, 489-495","Öztürk F. D. 2013, \"Nikaia'dan Yeni Adak Yazıtları\". Cedrus I, 285-292","Radet M. G. & Quvré H. 1896, \"Inscriptions de Phrygie\". BCH XX, 107-118","Ramsay W. M. 1915, The Bearing of Recent Discovery on the Trustworthiness of the New Testament, Hodder and Stoughton. London","Rédaction 1921, \"Chronique des fouilles et découvertes archéologiques\". BCH XLV, 487-568","Ricl M. 2017, \"Cults of Phrygia Epiktetos in the Roman Imperial Period\". EA 50, 133-148","SEG Supplementum Epigraphicum Graecum. Leiden 1923 –","Şahin N. 2001, Zeus'un Anadolu Kültleri. Antalya","Şahin S. 1981, Katalog der antiken Inschriften des Museums von Iznik (Nikaia) II, 1 (IGSK X, 1). Bonn","Şahin S. 1982, Katalog der antiken Inschriften des Museums von İznik (Nikaia). İznik Müzesi Antik Yazıtlar Kataloğu II, 2 (IGSK X, 2). Bonn","Waelkens M. 1986, Die kleinasiatischen Türsteine: typologische und epigraphische Untersuchungen der kleinasiatischen Grabreliefs mit Scheintür. Zaborn, Mainz am Rhein","Χυτήρογλου Μ. K. 2011, Μέγα Λεξικόν Ελληνικής Μυθολογίας και Λατρείας. Αθήνα"]}

Eskişehir Müzesi’ndeki Eski Yunanca ve Latince yayımlanmamış yazıtlar üzerinde yıllardır çalış­malar yürütmekteyiz. Bu makalede müzede kaydettiğimiz 43 yeni yazıtı tanıtmaktayız. Yazıtların 38 tanesi mezar yazıtıdır. Bir tanesi olasılıkla bir adak yazıtıdır (no. 15). Bir adet yüzük üzerinde bir yazıt vardır (no. 40). Son üç eser ise yazılı mühürlerden oluşmaktadır (no. 41-43). Mühürler zamanında ekmek mühürü olarak kullanılmıştır. Mezar yazıtlarından iki tanesi epigramdır (no. 33-34). Mezar yazıtlarının steller, altarlar veya sütunlar üzerine yazılmış olduğu görülmektedir. Eserler Eskişehir teritoryumunda bulunmuştur ancak birçoğunun tam buluntu yeri bilinme­mektedir. Eserler çoğunlukla İS 2./3. ile 4./6. yüzyıllara aittir. Ekmek mühürlerinden ilk ikisi oldukça geç bir dönemden, olasılıkla İS 11. yy’dan gelmektedir. Yazıtların çevirileri şöyledir:1. Ben Maximus’un oğlu, vatanı için tüm arkhe ve parapompe görevlerini tamamlamış olan bouleutes Marcus Aurelius Iulianus, artık (bu zamandan sonra) yaşlı bir kimse olarak eşim Theodora ile birlikte burada yatmaktayım. Bedbaht bir fani olmamak için yaşarken hayatın tadını çıkar!2. Bu (mezarı) Italicus oğlu Aur(elius) Amianus ve Demetrios oğlu Demetrios, Appas oğlu Appas, Demetrios oğlu Dionysios ve Teuthras oğlu Akmazon yaşarlarken kendileri için yaptırdılar.3. Epiktetos sütkardeşi Trophimas ile beraber anneleri Gallene’nin anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).4. Eren(n)ius karısı Fla(v)ia’nın anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdı).5. Gaius’un oğlu Agrippas karısı Apphia için şefkat dolu sevgisi nedeniyle (bu mezarı yaptırdı).6. Eru(c)cius Antipatros ve Cor(nelia) Flaviane ve kızları Theophile sütanneleri Kimre’nin anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).7. Paideros’un çocukları Aurelia Servilia ve Aurelius Paideros biricik anneleri Iulia için - - - - Corne(lius?)’la beraber (anısı nedeniyle bu mezar taşını yaptırdılar.)8. Oğlu Hermogenes ve torunları Ladike’ye anısı nedeniyle (son) saygılarını sundular.9. Karısı İode, kardeşi Mommon ve oğulları Seleukos ile Antikrates Theophilos’a anısı nedeniyle (son) saygılarını sundular.10. Gaizatoris ve Seleukos ve Phoinikea İode’ye anısı nedeniyle (son) saygılarını sundular.11. Annesi Tertia genç ölen oğlu Teuthras için, Apollonides ve Hermesileon da biricik kardeşleri için anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).12. Bakıcıları (bakıcı ailesi) Kallistratos ve Beronike ve annesi Thallousa 12 sene yaşayan çok değerli Agathemeris için anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).13. Hermon ve Onesimos babaları Agathemeros için anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).14. Biz Aur(elius) Nounas ve Aur(elia) Domna kızımız Ammia için anısı nedeniyle (bu mezarı) yaptırdık.15. Beronikos’un oğlu Aur(elius) Athenodoros karısı Syntrophos’un kızı Nike ile beraber - - - - -16. Lucilla kendi kızı Theodoule için - - - - -17. Kocası Menandros ve (çocukları?) Lucius, Marcus, Gaius, Titus, Akka - - - - Tertia’ya (anısı nedeniyle son) saygılarını sundular.18. Aurelius Hilaros ve Aurelia Iulia biricik kızları - -lia’ya anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).19. Aleksandros’un oğlu Paideros karısı Semne’nin anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdı).20. 24 yıl yaşamış olan Tiberius Iulius Graptus.21. - - - ve Manes ebeveynleri için - - - -22. Komisyoncu/simsar Dionas kendi karısı Khreste için (bu mezarı yaptırdı).23. Aurelia Mania kocası Manes ve erken yaşta ölen çocukları Polykhronios, Phosphoros ve Karikos için anıları vesilesiyle (bu mezarı yaptırdı).24. İmparator Traianus Hadrianus Augustus Kaisar’ın kulu, ev kölesi Areidaios eşi - - -mos’un kızı Flavia Euhemeria’nın anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdı).25. Oğulları Antonius ve Pompeius (babaları) Gaius’un hatırası nedeniyle (ona son) saygılarını sundular.26. Aleksandros ve Apphe oğulları, Apollonios ve Apphia kardeşleri, karısı Mania (ise kocası) Menotenes’in hatırası nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).27. Çocukları Nikias, Demetrios, Nana, Antiokhos - - - - (babaları) Antiokhos’un hatırası nedeniyle (ona son) saygılarını sundular.28. Henüz konuşmaya başlamamış olan Doretos burada yatyor. Amarantos ve Dorete oğulları ve kendileri için anneleri Eirene ile birlikte (çocuğun) hatırası nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).29. G(aius) Iulius Timianos Polemon nişanlı kuzeni Cl(audia) Themisto için (anısı nedeniyle bu mezarı yaptırdı).30. Kardeşleri Antonius ve Petronius ve kızkardeşi Lala ve annesi Nysa Aribazos’a hatırası nedeniyle (bu mezarı) yaptırdılar.31. - -ros ve karısı Magna tek çocukları Nounas’ın anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).32. Markion’un kızı Markia ve Damas’ın mirasçıları - - - - -33. Olasılıkla bir erkek çocuğuna ait fragman şeklindeki mezar şiiri. Yazıda anlamlı bir bütünlük yoktur.34. Tanrının diakon’u (din görevlisi), ve bir at doktoru yatıyor burada, yaşlı bir kimse olarak, bırakıp evde üç oğlunu, kızını ve hayat arkadaşını. Gördüğün gibi yazdılar bu yazıyı küçük harflerle, pek bilge babaları Abaskantos için ve yaptılar ona bu mezarı.35. Diakon (din görevlisi) Theodoulos’un dindar kızı Amia burada yatıyor.36. Burada Orthodoks Hıristiyanların kilisesine ait mezar kazıcılarının başı (protodekanos) ve tüccar olan Stephanos’un karısı Maria yatıyor.37. Burada Trophimos’un oğlu Korynthos yatıyor. Yazıtın altındaki ligatür şeklindeki omikron ve ypsilon’dan oluşan kısaltma belki şöyle anlaşılmalıdır: (Tanrı)nın?38. Burada Anastasios’un oğlu kutsal metin okuyucusu (anagnostes) Eusebis yatıyor.39. Kyriakos’un oğulları Onesimos ve Asterios’un mezarı.40. Solomon’(un yüzüğü).41. Baskı yüzündeki yazıt: Kurtar bizi ey Efendi! Tutamak çevresindeki yazıt tam okunamıyor.42. Tanrı’nın koruması (himayesi). 43. Anthimos.

Eskişehir Müzesi’ndeki Eski Yunanca ve Latince yayımlanmamış yazıtlar üzerinde yıllardır çalış­malar yürütmekteyiz. Bu makalede müzede kaydettiğimiz 43 yeni yazıtı tanıtmaktayız. Yazıtların 38 tanesi mezar yazıtıdır. Bir tanesi olasılıkla bir adak yazıtıdır (no. 15). Bir adet yüzük üzerinde bir yazıt vardır (no. 40). Son üç eser ise yazılı mühürlerden oluşmaktadır (no. 41-43). Mühürler zamanında ekmek mühürü olarak kullanılmıştır. Mezar yazıtlarından iki tanesi epigramdır (no. 33-34). Mezar yazıtlarının steller, altarlar veya sütunlar üzerine yazılmış olduğu görülmektedir. Eserler Eskişehir teritoryumunda bulunmuştur ancak birçoğunun tam buluntu yeri bilinme­mektedir. Eserler çoğunlukla İS 2./3. ile 4./6. yüzyıllara aittir. Ekmek mühürlerinden ilk ikisi oldukça geç bir dönemden, olasılıkla İS 11. yy’dan gelmektedir. Yazıtların çevirileri şöyledir:1. Ben Maximus’un oğlu, vatanı için tüm arkhe ve parapompe görevlerini tamamlamış olan bouleutes Marcus Aurelius Iulianus, artık (bu zamandan sonra) yaşlı bir kimse olarak eşim Theodora ile birlikte burada yatmaktayım. Bedbaht bir fani olmamak için yaşarken hayatın tadını çıkar!2. Bu (mezarı) Italicus oğlu Aur(elius) Amianus ve Demetrios oğlu Demetrios, Appas oğlu Appas, Demetrios oğlu Dionysios ve Teuthras oğlu Akmazon yaşarlarken kendileri için yaptırdılar.3. Epiktetos sütkardeşi Trophimas ile beraber anneleri Gallene’nin anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).4. Eren(n)ius karısı Fla(v)ia’nın anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdı).5. Gaius’un oğlu Agrippas karısı Apphia için şefkat dolu sevgisi nedeniyle (bu mezarı yaptırdı).6. Eru(c)cius Antipatros ve Cor(nelia) Flaviane ve kızları Theophile sütanneleri Kimre’nin anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).7. Paideros’un çocukları Aurelia Servilia ve Aurelius Paideros biricik anneleri Iulia için - - - - Corne(lius?)’la beraber (anısı nedeniyle bu mezar taşını yaptırdılar.)8. Oğlu Hermogenes ve torunları Ladike’ye anısı nedeniyle (son) saygılarını sundular.9. Karısı İode, kardeşi Mommon ve oğulları Seleukos ile Antikrates Theophilos’a anısı nedeniyle (son) saygılarını sundular.10. Gaizatoris ve Seleukos ve Phoinikea İode’ye anısı nedeniyle (son) saygılarını sundular.11. Annesi Tertia genç ölen oğlu Teuthras için, Apollonides ve Hermesileon da biricik kardeşleri için anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).12. Bakıcıları (bakıcı ailesi) Kallistratos ve Beronike ve annesi Thallousa 12 sene yaşayan çok değerli Agathemeris için anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).13. Hermon ve Onesimos babaları Agathemeros için anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).14. Biz Aur(elius) Nounas ve Aur(elia) Domna kızımız Ammia için anısı nedeniyle (bu mezarı) yaptırdık.15. Beronikos’un oğlu Aur(elius) Athenodoros karısı Syntrophos’un kızı Nike ile beraber - - - - -16. Lucilla kendi kızı Theodoule için - - - - -17. Kocası Menandros ve (çocukları?) Lucius, Marcus, Gaius, Titus, Akka - - - - Tertia’ya (anısı nedeniyle son) saygılarını sundular.18. Aurelius Hilaros ve Aurelia Iulia biricik kızları - -lia’ya anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).19. Aleksandros’un oğlu Paideros karısı Semne’nin anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdı).20. 24 yıl yaşamış olan Tiberius Iulius Graptus.21. - - - ve Manes ebeveynleri için - - - -22. Komisyoncu/simsar Dionas kendi karısı Khreste için (bu mezarı yaptırdı).23. Aurelia Mania kocası Manes ve erken yaşta ölen çocukları Polykhronios, Phosphoros ve Karikos için anıları vesilesiyle (bu mezarı yaptırdı).24. İmparator Traianus Hadrianus Augustus Kaisar’ın kulu, ev kölesi Areidaios eşi - - -mos’un kızı Flavia Euhemeria’nın anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdı).25. Oğulları Antonius ve Pompeius (babaları) Gaius’un hatırası nedeniyle (ona son) saygılarını sundular.26. Aleksandros ve Apphe oğulları, Apollonios ve Apphia kardeşleri, karısı Mania (ise kocası) Menotenes’in hatırası nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).27. Çocukları Nikias, Demetrios, Nana, Antiokhos - - - - (babaları) Antiokhos’un hatırası nedeniyle (ona son) saygılarını sundular.28. Henüz konuşmaya başlamamış olan Doretos burada yatyor. Amarantos ve Dorete oğulları ve kendileri için anneleri Eirene ile birlikte (çocuğun) hatırası nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).29. G(aius) Iulius Timianos Polemon nişanlı kuzeni Cl(audia) Themisto için (anısı nedeniyle bu mezarı yaptırdı).30. Kardeşleri Antonius ve Petronius ve kızkardeşi Lala ve annesi Nysa Aribazos’a hatırası nedeniyle (bu mezarı) yaptırdılar.31. - -ros ve karısı Magna tek çocukları Nounas’ın anısı nedeniyle (bu mezarı yaptırdılar).32. Markion’un kızı Markia ve Damas’ın mirasçıları - - - - -33. Olasılıkla bir erkek çocuğuna ait fragman şeklindeki mezar şiiri. Yazıda anlamlı bir bütünlük yoktur.34. Tanrının diakon’u (din görevlisi), ve bir at doktoru yatıyor burada, yaşlı bir kimse olarak, bırakıp evde üç oğlunu, kızını ve hayat arkadaşını. Gördüğün gibi yazdılar bu yazıyı küçük harflerle, pek bilge babaları Abaskantos için ve yaptılar ona bu mezarı.35. Diakon (din görevlisi) Theodoulos’un dindar kızı Amia burada yatıyor.36. Burada Orthodoks Hıristiyanların kilisesine ait mezar kazıcılarının başı (protodekanos) ve tüccar olan Stephanos’un karısı Maria yatıyor.37. Burada Trophimos’un oğlu Korynthos yatıyor. Yazıtın altındaki ligatür şeklindeki omikron ve ypsilon’dan oluşan kısaltma belki şöyle anlaşılmalıdır: (Tanrı)nın?38. Burada Anastasios’un oğlu kutsal metin okuyucusu (anagnostes) Eusebis yatıyor.39. Kyriakos’un oğulları Onesimos ve Asterios’un mezarı.40. Solomon’(un yüzüğü).41. Baskı yüzündeki yazıt: Kurtar bizi ey Efendi! Tutamak çevresindeki yazıt tam okunamıyor.42. Tanrı’nın koruması (himayesi). 43. Anthimos.

YÖK ID: 670150 ÖZALP, Cemil Haluk. Selçuklu Haçlı Münasebetleri 1097-1192, (Yüksek Lisans Tezi), Çorum.2020. 1095'te Fransa'nın Clermont şehrinde Papa II. Urbanus tarafından başlatılan Haçlı Seferleri'nde 1190 yılına kadar Anadolu Selçukluları'nın hüküm sürdüğü Türkiye toprakları Kudüs'e uzanan yolda önemli bir geçiş noktası idi. 1096'da Anadolu'ya geçen Halkın Haçlıları olarak bilinen grup, kolayca Selçuklular tarafından imhâ edildiler. Ancak daha sonra gelen profesyonel ordu, Anadolu Selçuklu başkenti İznik'i Doğu Roma'nın da yardımı ile ele geçirdiği gibi, Eskişehir'de de Selçuklu ve Danişmend'li ordusunu mağlup etti. Bu olaylardan yaklaşık 4 yıl sonra Kudüs'teki kardeşlerine yardıma giden Haçlıların, 1101 Haçlı Seferleri olarak bilinen seferinde ise Anadolu Selçukluları büyük bir galibiyet elde ettiler. 1144 yılında İmâdüddin Zengî'nin Urfa Haçlı Kontluğu'nu sona erdirmesinden sonra yeni bir Haçlı seferi düzenlendi. Bu kez sefere Alman İmparatoru ve Fransa Kralı büyük orduları ile katıldılar ve Doğu Roma tarafından Anadolu'ya geçirildiler. Daha önceki olaylardan deneyim kazanan Anadolu Selçukluları, önce Eskişehir'de Alman Haçlıları'nı mağlup ederek büyük bir zafer kazandılar. Ardından da Fransızlarla birleşen Almanlar, Antalya limanına giden yollarda yeniden mağlup edildiler. Bundan sonra ise geri kalan Haçlılar'a deniz yolu ile Anatakya'nın Süveydiye Limanı'na gitmekten başka çare kalmadı. Gemilerle gidemeyenler ise Doğu Romalılar tarafından soyuldular. Bu seferin belki de en akılda kalan tarafı ise bu Haçlıların Anadolu Selçukluları tarafından karınlarının doyurularak, giydirilmeleri oldu. 3.000'e yakın Haçlı'nın bu şekilde Müslüman olması ise Haçlı seferlerine farklı bir anlam yükledi. Selahaddin Eyyubi'nin 1187 yılında Kudüs'ü fethetmesi ile gerçekleşen Üçüncü Haçlı Seferi esnasında Fransız ve İngilizler deniz yolunu seçerken Almanlar yine Anadolu üzerinden Kudüs'e ulaşmaya çalıştılar. Bu sırada Selçuklular'ın kudretli sultanı II. Kılıcarslan, yaşlandığı için oğulları arasında başlayan taht kavgaları ile uğraşmış, Haçlılarla mücadeleye gereken önemi verememişti. Ancak buna rağmen Alman Haçlıları ile gerilla savaşı yaparak onları yıpratmaktan da geri kalmadı. Konya'yı işgal etmelerine rağmen, burada fazla oyalanmayan Alman Haçlılar da zorlu bir yolculuktan sonra Silifke Çayı'na ulaşdılar. Burada İmparator I. Frederich'in boğularak ölmesi, Üçüncü Haçlı Seferi'nin Anadolu'daki bölümünü de sonlandırdı. Bundan sonra ise Haçlılar bir daha Anadolu topraklarından geçmeye çalışmadılar, deniz yolu ile Suriye ve Mısır üzerine yapacakları Haçlı seferlerinin planladılar. ÖZALP, Cemil Haluk. Seljuks Crusades Relations 1096-1192, (Master Thesis), Çorum, 2020. In 1095, Pope II in Clermont, France. Urbanus until the Crusades launched by the Anatolian Seljuks ruled in 1190 that the territory of Turkey has been an important transit point on the road to Jerusalem. The group known as the Crusaders of the People who passed to Anatolia in 1096 was easily destroyed by the Seljuks. However, the professional army that came later, captured the Anatolian Seljuk capital Iznik with the help of Eastern Roman, and defeated the Seljuk and Danishmend army in Eskişehir. About 4 years after these events, the Anatolian Seljuks achieved a great victory in the campaign known as the Crusades of 1101, when the Crusaders went to help their brothers in Jerusalem. In 1144, after İmâdeddin Zengî ended the Crusader County of Urfa, a new Crusade was organized. This time, the German Emperor and the King of France joined the expedition with their great armies and were transferred to Anatolia by Byzantium. The Anatolian Seljuks, who gained experience from previous events, won a great victory by defeating the German Crusaders in Eskişehir first. Then, the leftover Germans, who joined with the French, were defeated on the roads leading to Antalya harbor. After that, the remaining Crusaders had no choice but to go to the Suwaydiye Port of Anatakya by sea, and those who could not go by ships were robbed by the Eastern Roman soldiers. Perhaps the most memorable aspect of this expedition was that these poor Crusaders were fed and clothed by the Anatolian Seljuks. The fact that nearly 3,000 Crusaders became Muslim in this way gave a different meaning to the Crusades. During the Third Crusade, which took place with the conquest of Jerusalem by Saladin Ayyubi in 1187, while the French and British chose the sea route, the Germans again tried to reach Jerusalem through Anatolia. Meanwhile, the mighty sultan of the Seljuks II. Kılıcarslan struggled with the throne fights between his sons as he was getting old, and could not give the necessary importance to the struggle with the Crusaders. However, despite this, he did not hesitate to wear them down by making guerrilla warfare with the German Crusaders. Although they occupied Konya, the German Crusaders, who were not voted much here, also reached the Silifke Stream after a difficult journey. Here, the drowning of Emperor Frederich I ended the Anatolian part of the Third Crusade. After that, the Crusaders did not try to cross the Anatolian lands again, they tried to prepare the plans of the Crusades to Syria and Egypt by sea. İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET -- i ABSRACT -- iii İÇİNDEKİLER -- v ŞEKİLLER DİZİNİ -- viii RESİMLER DİZİNİ -- ix HARİTALAR DİZİNİ -- x SİMGELER VE KISALTMALAR -- xi ÖN SÖZ -- xii GİRİŞ -- 1 A. BİZANS KAYNAKLARI -- 2 B. HAÇLI KAYNAKLARI -- 2 C. FRANSIZ KAYNAKLARI -- 4 D. İSLÂM KAYNAKLARI -- 4 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ HAÇLI SEFERİ 1.1. BÜYÜK SELÇUKLULAR -- 5 1.2. ANADOLU SELÇUKLULARI -- 10 1.3. KILICARSLAN I’İN İKTİDARI -- 12 1.4. HAÇLI SEFERLERİNİN SEBEPLERİ VE ÇAĞRISININ YAPILMASI -- 13 1.5. HALKIN HAÇLI SEFERİ -- 17 1.6. HAÇLILAR’IN ANA ORDUSUNUN GELİŞİ -- 20 1.7. HAÇLILAR’IN İZNİK KUŞATMASI -- 23 1.8. ESKİŞEHİR MAĞLUBİYETİ: DORYLAİON SAVAŞI -- 28 1.9. BOHEMUND’UN ESİR ALINMASI -- 31 vi Sayfa İKİNCİ BÖLÜM 1101 YILI HAÇLI SEFERLERİ 2.1. 1101 YILI HAÇLI SEFERLERİNİN SEBEPLERİ VE HAZIRLIKLARI -- 33 2.2. ORDULARIN ANADOLUYA GİDİŞLERİ -- 33 2.3. İLK ORDUNUN MERZİFON’A VARMASI VE ÂKİBETİ -- 35 2.4. İKİNCİ ORDUNUN KONYA’DA YOK EDİLMESİ -- 38 2.5. ÜÇÜNCÜ ORDUNUN EREĞLİ’DE YOK EDİLMESİ -- 39 2.6. HAÇLILARA KARŞI SELÇUKLU- DOĞU ROMA İTTİFAKI -- 41 2.7. I. KILIÇARSLAN’IN MUSUL SEFERİ VE HAÇLILAR -- 43 2.8. ZENGÎ- SULTAN MESUT İLİŞKİLERİ -- 44 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İKİNCİ HAÇLI SEFERİ VE SONRASI 3.1. AVRUPA’DA İKİNCİ HAÇLI SEFERİ ÇAĞRISI -- 47 3.2. SEFER ÖNCESİ SELÇUKLULAR VE DOĞU ROMA -- 51 3.3. HAÇLILAR ANADOLU’DA -- 54 3.4. ALMAN HAÇLILARININ ESKİŞEHİR BOZGUNU -- 58 3.5. FRANSIZ HAÇLILARI VE SELÇUKLULAR’IN KAZIKBELİ ZAFERİ -- 61 3.6. HAÇLILAR’IN ANTALYA YOLCULUĞU VE SURİYE’DE HEZİMET -- 68 3.7. URFA KONTESİ BEATRİCE İLE DOĞU ROMA ANTLAŞMASI -- 71 3.8. SULTAN MESUD’UN ÖLÜMÜ -- 74 3.9. II. KILICARSLAN’IN İKTİDARI -- 75 3.10. MİYROKEFALON SAVAŞI VE ETKİLERİ -- 77 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ÜÇÜNCÜ HAÇLI SEFERİ 4.1. ÜÇÜNCÜ HAÇLI SEFERİ -- 79 4.2. ALMAN HAÇLILARI’NIN ANADOLU’DAN GEÇİŞİ VE SELÇUKLULAR -- 81 4.3. İMPARATOR BARBAROSSA’NIN ÖLÜMÜ VE HAÇLI SEFERİNİN SONU -- 92 vii Sayfa SONUÇ -- 96 KAYNAKÇA -- 98 EKLER -- 110 EK-1. Haçlı Seferleri Esnasında Alınan Şehirler ve Tekrar Türk Hakimiyetine Girmeleri -- 110

Paleolitik Dönem'den itibaren veriler sunan Eskişehir ve çevresi doğu-batı yol güzergahı üzerinde bulunması nedeniyle tarih boyunca askeri açıdan önemli bir nokta olmuştur. Eskişehir kent merkezine 3km uzaklıkta bulunan Şarhöyük'te bulunduğu günümüzde yapılan arkeolojik kazılarla kesinleştirilmiş bulunan Dorylaion yerleşiminin Antik dönemde basılmış sikkelerde ve Bizans dönemi yazılı kaynaklarında adı geçmiştir. Anadolu Selçukluları'nın 1097'de Haçlılarla yaptıkları savaşta Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan'ın, otağını kurduğu tepeye Sultaneyeğü denilmiş, 1173 yılında Anadolu'ya gelen Arap Seyyahı El Herevi (Öl. 1215)'nin Sultan-öyukı?/ eyükı? adıyla anıldığı günümüz Eskişehir'inin nüvesini oluşturan Anadolu Selçuklu dönemi şehri 1272 tarihli Cacoğlu Vakfiyesi'nde Sultan Eyüğü biçiminde adlandırmıştır. 12. yüzyıldan itibaren şehrin yazılı kaynaklarda Sultan Höyüğü veya Sultan-önü olarak adlandırıldığı görülmektedir. Osman Gazi'nin beyliğinin merkezini Karacahisar'dan Yenişehir'e taşıması nedeniyle Sultaneyüğü şehrinin Eskişehir adını almış olabileceği konusunda genel bir kabul oluşmuştur. Şarhöyük'te yapılan arkeolojik kazı çalışmalarında Türk Dönemine ait herhangi bir veriye ulaşılamamıştır. Ancak Osmanlı Dönemi evkaf defterinde Şarhöyük'te Yıldırım Bayezid Dönemi'ne tarihlenen (1389-1403) Han Mescidi'nin Şarhöyük Köyü'nde bulunduğunun belirtilmesi Türk Dönemi Şarhöyük yerleşiminin aynı adla fakat farklı bir yerde kurulduğunu göstermektedir. Yapılan çalışma ile Roma ve Bizans dönemlerine ait iki farklı Dorylaion olduğu tespit edilmiştir. Roma dönemine kadar olan Dorylaion yerleşimi Aşağı Çağlan'da bulunan ve üzerinde Dorylaion'a 7 mil yazılı mil taşı ile Porsuk Çayı'nın kuzeyinde yer alan ve eski mezarlık olan günümüz Anıt Park seviyesine gelmektedir. Bizans Dönemi Dorylaion'u hakkında bilgi veren Kinnamus, bu şehri doğal sıcak suyu, hamamları ve stoaları bulunan kalabalık nüfuslu bir yer olarak tarif etmiştir. 2013 yılında Eskişehir Valiliği'nin önündeki meydan düzenlemesi sırasında tesadüfen açığa çıkan ve 875 metre sonra Porsuk Çayı'na karışan kanalizasyonun varlığı Bizans Dönemi Dorylaion'unun gerçekten fazla nüfusa sahip olduğunu kanıtlamıştır. El Herevi, çarşı bölgesindeki yıkık yapılardan bahsederek Bizans Dönemi Dorylaion'unun 12. yüzyılda harap görünümde olduğunu belirtmiştir. 13 yüzyılda şehirde valilik yapan Emir Cacaoğlu Nureddin, han, cami ve dükkanlar yaptırıp daha önce mevcut olduğu anlaşılan onyedi cami ile Şeyh Abd Allah Zaviyesi'ni tamir ettirerek bu faaliyetlerini bildiren vakfiyeyle günümüzde Selçuklu Dönemi Türk şehrinin fiziksel yapısının aydınlatılmasını sağlayan çok önemli bir kaynak bırakmıştır.

Türkiye'de açık hava müzeleri ile ilgili ilk çalışmalar; 1950'li yılların ikinci yarısında başlamıştır. Açık hava müzelerinin açılması ile ilgili çoğu fikir, ilerleyen yıllar da bu alanda uzman hocalar ve kurumlar tarafından öne sürülmüştür. Yine 1950'li yıllarda başlayan, 1980'li yıllarda koruma ve sergileme bağlamında, arkeolojik sit alanları projelerinin geliştirilmesi 1990'larda açık hava müzelerinin kurulmasında prototip oluşturmuştur. Açık hava müzeleri, 19. yy'da sanayinin gelişmesi ve uluslaşma sürecinin sonuçlarından biri olarak bu çalışmada ele alınmıştır. Arkeolojik sit alanlarında Arkeolojinin ve yeni, yükselen müzecilik anlayışının birleşmesi kurulan açık hava müzelerinin gelişimini hızlandırmıştır. Açık hava müzelerinin arkeolojik sit alanlarında sayılarının gün geçtikçe artması toplum ile müze, arkeoloji, tarih, antropoloji vb. birçok bilim dalı arasında bağ kurulmasına katkıda bulunacaktır. Avrupa'da, Amerika gibi Türkiye'de de bu tür müzelerin kurulma aşamalarında Avrupa'da yapılan çalışmalar takip edilmiştir. Avrupa'da 19. yy'ın başında kurulan açık hava müzelerinin gelişim hızı, Türkiye'de son 20 yıldır artmış ve temelleri atılmıştır.Şarhöyük ve nekropol alanında farklı kültürlere ait birçok kültür katı bulunmaktadır. Evrensel motifler işlenerek ortak değer alanları yaratmak bu tür yerler için çekiciliği arttıracak yaklaşımlardır. Aynı zamanda eğitim, kültürel miras bilincinin artması ve rekreasyon aktivitelerinin yapılabileceği yeni alanlar olarak da yaşadığımız yüzyılda önemli müzecilik çalışmaları arasında yer alacaktır.Anahtar Kelimeler: Açık Hava Müzesi, Höyük, Arkeoloji Parkı, Arkeoloji, Şarhöyük (Dorylaion) The first studies in Turkey concerning open air museums started in the second half of 1950s. Most ideas related to opening of open air museums were suggested in the following years by instructors and institutions who are specialist in this field. Again, the archaeological site area projects which started during 1950s and developed in the context of protection and exhibition during 1980s have formed prototype in establishment of open air museums in 1990s. Open air museums are addressed in the study as one of the results of industrial development and nation building process in the 19th century. The combination of archeology and new rising sense of museum studies have speed up the development of open air museums at archaeological site areas. That the number of open air museums increase at archaeological site areas each passing day shall contribute to make connections between a lot of science fields i.e. museum, archeology, history, anthropology. During the stages of establishment of such museums, studies made in Europe were followed up in Turkey as well as in America and Europe. Development speed of open air museums which were established in the beginning of the 19th century, have increased in the last 20 years in Turkey and their foundations were laid. There are many cultural layers at Şarhöyük and necropolis area belonging to various cultures. To create areas of common value by processing universal patterns are the approaches which will increase attraction for such kind of places. Besides, they will be among the important museum studies in the current century as being new areas which allow education, increase in cultural heritage awareness and recreation activities.Key Words: Open Air Museum, Mound, Archeology Park, Archeology, Şarhöyük (Dorylaion) 191

8th Conference of the European-Ceramic-Society -- JUN 29-JUL 03, 2003 -- Istanbul, TURKEY, WOS: 000223059700571, In this study, representative samples were taken from eleven pottery sherds of Hittite period recovered during the archaeological excavations of different years in the ancient city Dorylaion, which is nowadays called as Sarhoyuk (Eskisehir/Turkey). The similarities and differences of the samples were evaluated from the microstructural and microchemical characterisation point of view using powder X-ray diffraction (XRD) and scanning electron microscopy (SEM) techniques. Energy dispersive X-ray spectrometry (EDS) attached to SEM was also employed for qualitative and semi-quantitative analysis. The morphological and compositional features of each item were then compared; conclusions were drawn., Turkish Ceram Soc, European Ceram Soc

Dorylaion, bugünkü adıyla Şarhöyük, Eskişehir kent merkezinin 3 km kuzey doğusunda, Porsuk nehrinin 2 km güneyinde yer almaktadır. Höyük, İç Anadolu’nun Marmara Denizi’ne, Ege Kıyılarına ve Akdeniz bölgesine açılan birinci derece önemli yolların kavşak noktasındadır. Dorylaion’da bugüne kadar yapılan çalışmalarda sırasıyla, Erken Tunç Çağ, Hitit, Phryg, Hellenistik, Roma ve Bizans kültürlerinin varlığı ortaya koyulmuştur. Höyükteki Hellenistik dönem tabakaları özellikle höyüğün tam merkezinde yer alan sektörde yapılan çalışmalarda açığa çıkarılmıştır. Yaklaşık 900 m2’lik bir alan da taş temelli, kerpiç duvarlı evlerden oluşan, evlerin aralarında açık avluların bulunduğu bir Hellenistik dönem mahallesi ortaya çıkarılmıştır. Höyüğün batısında yer alan Batı Sektörün’de yaklaşık 300 m2 lik bir alanda yine aynı karaktere sahip Hellenistik yerleşim saptanmıştır. Hellenistik tabakaların tarihlendirilmesinde en önemli veri kaynaklarından birisi bulunan Kalıp Yapımı Kaselerdir. Ağırlıklı olarak 2005-2009 yılları arasında gerçekleştirilen kazılarda 40 adet kalıp yapımı kase ve 3 adet kalıp parçası ele geçmiştir. Bunlar, gövde dış yüzeyi üzerindeki bezeme çeşitleri kıstas alınarak sınıflandırılmıştır. Buradan yola çıkarak Dorylaion kalıp yapımı kaseleri; Üst üste Bindirilmiş Yaprak Bezemeli, Uzun Taç Yapraklı, Karışık Bitkisel Bezemeli, Figürlü ve Geometrik Bezemeli olmak üzere beş ana gruba ayrılmaktadır. Buluntular analoji yolu ile tarihlendirilmişlerdir. Bu bağlamda genel olarak Dorylaion kalıp yapımı kaseleri için MÖ 3. yüzyıl sonu-MÖ 2. yüzyıl sonu aralığı verilebilir. Az sayıda olmasına karşın bulunan kalıplar Dorylaion’da kalıp yapımı kase yapımının varlığını da ortaya koymaktadır. Üst üste bindirilmiş kalıp yapımı kaseye ait olan bir kalıp MÖ 2. yüzyıl içinde Dorylaion’da kalıp yapımı kase yapıldığını göstermektedir. Diğer iki kalıp örneği de yerel ustaların genel olarak kullanılan kompozisyonların yanı sıra oldukça primitif şekilde, kendi beğenileri doğrultusunda, yalnızca yerel kullanıma yönelik kaseler de ürettiklerini göstermektedir., The excavation site of Dorylaion, which is now known as Şarhöyük, is located about 3 km to the North East of Eskişehir, 2 km to the South of the Porsuk river. The site is located at the junction of important roads in central Anatolia leading to the Marmara Sea, the Aegean coast and the Mediterranean region. The excavation carried out so far revealed the existence of the cultures in the Early Bronze Age, the Hittites, the Phrygians, the Hellenistic Kingdom as well as the Roman and Byzantine Empires. The layers of the Hellenistic period were uncovered during the excavation at the central area of the mound. This Hellenistic quarter, covering 900 square meters, is formed by a series of rubble foundations, mud bricks and open air courtyards inside the structures. Another Hellenistic settlement was found in a similar plan located in the West of the mound in the West sector covering an area about 300 m2. Dorylaion moldmade bowls are the most reliable findings in dating the Hellenistic layers. During the archeological excavations in the site carried out from 1989 to 2009 (especially after 2005), 40 moldmade bowls and 3 fragments of molds were found. Moldmade bowls are arranged according to their type of decorations on them. They are classified in five main groups such as; Imbricate Bowls, Long Petal Bowls, Alternating Floral Bowls, Figured Bowls and Geometric Bowls. As the limited number of the findings are not qualified to give a reliable comparison and chronological order, they are dated by analogy. In this respect, Dorylaion moldmade bowls can be dated between the last quarter of 3rd century and last quarter of 2nd century BC. Although, findings of molds are limited, they reveal clearly the manufacturing of bowls in Dorylaion. Mold belonging to imbricate bowls, indicates the manufacturing of moldmade bowls in Dorylaion in the 2nd century. Craftsmen not only produced bowls in a usual composition but also in a quite primitive technique for the local demand.

Bu çalışmada Dorylaion'un Hellenistik dönem keramikleri ele alınmıştır. Dorylaion'da 1989-2009 yılları arasında gerçekleştirilen çalışmalarda bulunan Hellenistik dönem keramiklerinin gruplanıp, tarihlendirilmesi ve keramikler yardımıyla Dorylaion'un Hellenistik katmalarının tarihlerinin anlaşılması amaçlanmaktadır. Bu amaçla ilk olarak keramikler form ve bezeme bakımından gruplanarak farklı merkezlerden ele geçen benzer örneklerle karşılaştırılmış, bunun ardından da keramikler yardımıyla Hellenistik dönem tabakaları hakkında tarihlendirme önerileri sunulmuştur. The purpose of this study is to survey Dorylaion Hellenistic Pottery. This paper presents the dates of the layers of the Hellenistic by the way of classifying and dating potteries of Hellenistic period which were found out during the archeological excavations carried out between 1989-2009 in Dorylaion. So, firstly the potteries were classified in terms of forms and decorations then compared and analysed with similar samples found in different places. And in our surveys, we aim to indicate the dates of the layers of the Hellenistic period by means of potteries. 171

WOS: 000293717000007, The excavation works being carried out since 1989 at Dorylaion (Eskisehir/Turkey) results in many findings belonging to different civilizations spanning from the First Bronze age to Ottoman period. One of the important groups of these findings is the moldmade bowls, familiarly known as the Megarian bowls from the Hellenistic period (330-30 B. C.). In a frame of an archaeometry project work, these artifacts were characterized with different analytical techniques. Wavelength dispersive X-ray fluorescence (WDXRF) and X-ray diffraction (XRD) were used to study chemical and mineralogical composition of the bodies. Thermogravimetric-differential thermal analyses (TG-DTA) were performed to make the estimation of firing temperature of the sherds. Scanning electron microscopy (SEM) and energy dispersive X-ray spectrometry (EDX) were performed for the microstructural and microchemical characterization of body and slip layers of the selected potsherds. Based on the analyses results, the bowls should have been prepared from carbonated and siliceous clays and fired at the temperatures from 600 to 1000 degrees C. They have also iron-rich slip layers with different colors indicating probable adjustment of the redox conditions during firing. In addition, the effect of maximum firing temperature on microstructural characteristics was evaluated., Scientific and Technological Research Council of Turkey (TUBITAK) [106M463], This study was financially supported by the Scientific and Technological Research Council of Turkey (TUBITAK) with the project number of 106M463.