Search

Although Pedagogical Content Knowledge (PCK) is traditionally defined as a static quality that teachers possess and apply in practice, we conceive of PCK as constituted by a dynamic, mutually influencing process between teacher and students. This co-constructing process is expressed in real-time interaction and defined by us as Expressed Pedagogical Content Knowledge (EPCK). The aim of this study is to develop a practically usable instrument that can track the microgenetic moment-to-moment interaction that embodies EPCK, and that enables us to observe different features and levels of EPCK in the form of changes in this interaction dynamics. We were interested to know how EPCK emerges and develops on the short-term time scale of classroom interaction. After presenting a general account of complex dynamic systems based measurement of psychological constructs (e.g., PCK), we describe a coding scheme for teacher-student interactions, based on theoretical EPCK components. The instrument was applied in an empirical observation study of a visit to a mobile planetarium by a grade 3 primary school class. A principal factor analysis was used to find latent EPCK components. Results show, firstly, that the instrument was reliable. Secondly, the variables in the coding scheme were relevant in view of the underlying theory. Thirdly, over the time course of the teaching session, latent components displayed various levels of EPCK – high, low or no ECPK. Instead of being an enduring or stable property of teaching-learning interactions, EPCK is a dynamic property occurring in the form of sequences of high and low levels, and corresponding peaks in the latent factors. Notably, EPCK did not appear in the form of a continuous steady state level but occurred in the form of bursts of high-level EPCK. We conclude that our coding scheme provides an adequate method for studying pedagogical content knowledge as it self-organizes in the form of real-time activity in the classroom. Keywords: complex dynamic systems approach, teaching-learning interaction, expressed pedagogical content knowledge, out-of-school science education, observation instrument, process validity, International Journal of Complexity in Education, Vol 1, No 1 (2020)

Een plek voor ieder kind waar zij kunnen spelen, leren en werken. Dat is een kindcentrum! Een voorziening waar professionals uit het onderwijs, de opvang, welzijn en zorg vanuit een gezamenlijke visie samen met ouders werken aan de brede ontwikkeling van kinderen tussen 0 en 12 jaar. In dit boek bundelt Jeannette Doornenbal samen met Annelies Kassenberg haar inzichten van de afgelopen 15 jaar in kindcentra. Wat zijn de uitgangspunten, wat brengt het kinderen, ouders, professionals en de samenleving? En wat is er nodig om een kindcentrum vorm te geven? Zij beginnen bij de start van kindcentra als een belofte; een gedeeld perspectief op opvoeden en onderwijs waarbij alle kinderen kansen krijgen en mee kunnen doen (inclusie). In het vervolg wordt op basis van de lessen die in onderzoek en in de praktijk zijn geleerd een praktijktheorie gepresenteerd die leidt tot een pedagogisch ontwerp voor kindcentra. In het slothoofdstuk maken de auteurs de balans op. Wat heeft 15 jaar werken aan kindcentra ons gebracht en welke vervolgstappen zijn nodig om vanuit kindcentra in de toekomst te blijven werken aan een plezierig en waardevol leven voor ieder kind? Dit boek is bedoeld voor professionals in de kinderopvang, het onderwijs, (integrale) kindcentra en de zorg. Het boek biedt inspiratie en ondersteuning voor eenieder die een kindcentrum wil starten of doorontwikkelen. Daarnaast is het boek interessant voor beleidmakers en onderzoekers.

Alumni onderzoek; ervaringen van ouders en kinderen

Deze handreiking gaat over het bieden van opvoedingsondersteuning om ouders te versterken. Het is een verzamelbegrip voor preventieve activiteiten en interventies die tot doel hebben de opvoedingscompetenties van (kwetsbare) ouders te vergroten en de opvoedingssituatie van de jeugd te verbeteren. Het gaat daarbij om het voorkomen van problemen zoals kindermishandeling, leerproblemen, emotionele en gedragsproblemen en om het creëren van optimale omstandigheden zodat kinderen gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien. In deze handreiking staan praktische handvatten voor jeugdprofessionals die opvoedingsondersteuning (willen gaan) aanbieden of hun bestaande praktijk willen verbeteren.

Monitor vensterscholen 2019 over de vensterschoolontwikkeling in de stad Groningen waarbij 18 vensterscholen zijn meegenomen. De pijlers pedagogisch fundament, doorgaande lijn, ouderbetrokkenheid, ondersteuning en zorg staan hierbij centraal.

Lezing voor de kopgroepen van PACT voor kindcentra (kinderopvang, PO, jeugdzorg, gemeentes, VNG). Ingegaan is op het proces, de eerste resultaten, en de korte en langetermijn plannen van de kennistafel van PACT voor kindcentra.

Lezing over de uitdaging, de ambitie, de benadering en aanpak van sociale jeugdprofessionals.

Jeannette Doornenbal voorzitter van de kennistafel PACT voor Kindcentra vertelt over de tussentijdse resultaten en het proces van de kennistafel

Investeren in kinderen van 0-12 jaar is een literatuurstudie naar beschikbare wetenschappelijke kennis over wat werkt voor het ontwikkelen en leren van kinderen. Negen aannames van waaruit gewerkt wordt bij de ontwikkeling van integrale kindcentra worden wetenschappelijk onderbouwd.

Presentatie praktijk Druk en Dwars

In het voorjaar van 2018 heeft het lectoraat Integraal Jeugdbeleid van de Hanzehogeschool Groningen in opdracht van de stuurgroep Vensterscholen panelgesprekken gevoerd met vijf vensterscholen. Het vertrekpunt voor die gesprekken vormde de resultaten uit de Monitor vensterscholen 2015 – 2017. De Monitor vensterscholen bevatte vooral cijfers over de mate van tevredenheid en het ambitieniveau van de vensterschoolteams over hun ontwikkeling. De panelgesprekken hadden tot doel om meer zicht te krijgen op de verhalen achter de cijfers: waar zijn we trots op, waar werken we aan en waarom, waar lopen we tegenaan en wat zijn onze aandachtpunten voor de toekomst? In dit rapport is een korte samenvatting van de belangrijkste bevindingen uit de panelgesprekken opgenomen waarbij de pijlers van de vensterschool: pedagogisch fundament, doorgaande lijn, ouderbetrokkenheid, ondersteuning en zorg en randvoorwaarden gevolgd worden. Tot slot is er van elk panelgesprek een kleurrijke fact sheet gemaakt.

Veel verschillende instanties en voorzieningen (onderwijs, opvang, preventie, zorg en ondersteuning) in de wijk SPT (Selwerd, Paddepoel, Tuinwijk) werken met dezelfde ouders en kinderen en beogen allemaal hetzelfde doel, namelijk dat alle kinderen gezond en veilig opgroeien. Dat ze ongeacht hun sociaaleconomische of etnische achtergrond, voldoende kansen krijgen om hun talenten te ontwikkelen en naar eigen vermogen deelnemen aan een duurzame samenleving. Onder andere de eindrapportage van de Monitor Vensterscholen 2.0. van het Lectoraat Integraal Jeugdbeleid in 2016 toont aan dat er mooie dingen gebeuren en dat er grote betrokkenheid van de kernpartners is, maar dat er sprake is van een lappendeken aan initiatieven. Vanuit de gemeente is er sprake van los van elkaar staande subsidiemogelijkheden. Dit leidt tot veel drukte in de wijk, het missen van overzicht in rolverdeling en een gebrek aan inzicht in de overlap in de initiatieven en blinde vlekken op dit gebied. De kernpartners willen toe naar een structureel karakter dat gericht is op de lange termijn. Om dit te kunnen bereiken is het hebben van afgestemde plannen en samenhang tussen de verschillende instanties van groot belang. De behoefte is er vanuit de gemeente en de stuurgroep SPT om te komen tot een samenhangende aanpak voor de jeugd in SPT: een integraal pedagogisch wijkplan.

Terugblik op het innvoatieproject Pedagogisch PACT

Op de BSO de Sterrensteen in Vinkhuizen (onderdeel van de SKSG) is vanaf maart 2017 gestart met het opzetten van talentateliers voor kinderen uit groep 3, 4 en 5. Doel van de talentateliers is om kinderen op een aansprekende en betekenisvolle manier hun talenten te laten ontdekken. Waar mogelijk sluiten de activiteiten aan bij het binnenschools curriculum. De volgende talentateliers werden aangeboden: - Muziek groep 3 - Drama groep 4 - Geschiedenis groep 5 - Natuur groep 3 - Science groep 4 - Programmeren groep 5 De talentateliers vonden in volgorde plaats voor en na de zomervakantie 2017. Het buitenschoolse activiteitenplan is door de pedagogisch medewerkers van de SKSG ontwikkeld. Het lectoraat toetste de activiteiten op hun didactische en methodische waarde en coachte en ondersteunde de pedagogisch medewerkers om de activiteiten voor de kinderen op een hoger plan te tillen. Hierbij hebben vakdocenten van de Pedagogische Academie (PA) van de Hanzehogeschool Groningen ondersteund. Deze handreiking is ontwikkeld vanuit een talentkrachtige visie op ontwikkeling, zoals beschreven in het handboek Talentgerichte ontwikkeling op de basisschool, een dynamische visie op leren en onderwijzen (Veenker, Steenbeek, Van Dijk & Van Geert, uitgegeven door uitgeverij Coutinho in 2017). Voor uitgebreide, verdiepende informatie bij deze handreiking verwijzen we graag naar bovenstaand handboek. In de lectoraten Integraal Jeugdbeleid en Curious Minds wordt al langer onderzoek gedaan naar talentkrachtige manieren van onderwijzen en leren. Daarin zijn mooie successen behaald. Dit gedachtegoed, het handelingsrepertoire en de houding die daarbij horen zijn buitengewoon relevant voor pedagogisch medewerkers in de buitenschoolse opvang. Hoe kunnen zij de ontwikkeling van kinderen stimuleren? Hoe kunnen zij anders kijken naar kinderen? Hoe kunnen zij talentvol inspelen op wat kinderen zelf aanreiken? Hoe kunnen zij hun interactievaardigheden vergroten? In het eerste deel wordt antwoord gegeven op deze vragen waarbij de talentkrachtige manier van werken wordt uitgelegd. In het tweede deel staat telkens één talentatelier centraal. De doelen en activiteiten worden toegelicht en daarbij worden tips gegeven vanuit de talentkrachtige manier van werken.

Ieder kind heeft het recht om mee te mogen doen, bij te dragen, er te mogen zijn en te leren, ongeacht haar of zijn herkomst, mogelijkheden en beperkingen. Hoe kan het IKC door middel van interprofessionele samenwerking tussen onderwijs, opvang en zorg samen met de gemeenten die ambitie realiseren?

Buitenschools leren is een breed begrip waar verschillende betekenissen aan worden toegekend; buitenschoolse activiteiten zijn hier een onderdeel van. In deze bijdrage wordt helderheid verschaft in het begrip buitenschools leren

Diverse onderzoeken die inzicht trachten te verkrijgen in de grote verschillen in taalprestaties van jonge kinderen in Noordoost Groningen, maakten duidelijk dat deze verschillen een intergenerationele achtergrond hebben. Opvattingen van ouders ten aanzien van opvoeding en onderwijs en hun verwachtingen van kinderen spelen daarbij een belangrijke rol. Eerder onderzoek maakte duidelijk dát opvattingen en verwachtingen van ouders verband houden met de taalprestaties van kinderen. In deze studie worden de opvattingen en verwachtingen van dertien moeders uit de genoemde regio geëxpliciteerd door middel van diepte-interviews. Analyse van de gesprekken leverde vier profielen op: Klassieke plattelanders, Stedelingen en nieuwe plattelanders, Zelfbewusten en Distantiërenden die zich onderscheiden in de mate waarin de eigen opvoeding wordt voortgezet en de mate waarin de cultuur van geletterdheid aansluit bij schoolgeoriënteerde doelen. De analyses illustreren dat zowel sociaaleconomische, culturele als psychologische factoren bepalen of en hoe de moeders de opvoeding continueren die ze zelf hebben ervaren.

In deze bijdrage worden de onderzoeksresultaten gepresenteerd van de ontwikkelingen in de PACT-proeftuinen om door middel van interprofessionele samenwerking tussen onderwijs, kinderopvang en zorg inclusie van elk kind te realiseren.

In deze lezing gaat Doornenbal in op de vraag hoe kinderwerkers in samenwerking met andere professionals bij kunnen dragen aan een meer inclusieve speelleeromgeving.

In deze bijdrage gaat Doornenbal in op de resultaten van PACT, waarin gewerkt wordt aan het creeren en onderzoeken van een inclusieve speelleeromgeving voor jonge kinderen.

Deze lezing gaat over de vraag hoe er in de gemeente gezamenlijk kan worden gewerkt aan een resultaatgerichte en innovatieve aanpak voor de jeugd. De praktijk wordt geschetst, de droom en de zeven stappen die gezet kunnen worden om het perspectief te realiseren.

Lezing voor de Kopgroep Kinderopvang over inclusie (inclusie als recht, als houding, als wetenschappelijk verdedigbaar, als gedrag) en wat factoren zijn die bijdragen aan een inclusieve speelleeromgeving

Het verbinden van binnen- en buitenschools leren is een belangrijk onderwerp in brede scholen en integrale kindcentra. In deze bijdrage worden twee vragen beantwoord: wat zijn de resultaten van buiitenschoolse activiteiten op de ontwikkeling van kinderen? En welke lessen zijn daaruit te trekken? Ook wordt het begrip buitenschools leren uitgelegd.

In het innovatieproject PACT trekken wetenschap, praktijk en beleid samen op om de kwaliteit van de pedagogische voorzieningen voor jonge kinderen te versterken. Doel is een inclusieve speelleeromgeving waarin ieder kind mee telt, mee kan doen en zich optimaal kan ontwikkelen. Het middel is het bevorderen van interprofessionele samenwerking tussen kinderopvang, basisonderwijs en zorg. Overal in het land zijn proeftuinen opgezet om die ambitie in praktijk te brengen. Het wetenschapsteam volgde, begeleidde en onderzocht de PACT-proeftuinen met meerdere instrumenten: een kwalitatieve casestudy, de Monitor Interprofessionele Samenwerking en een enquête onder projectleiders naar meetbare resultaten. Deze publicatie gaat over de resultaten van het onderzoek en wordt afgesloten met conclusies en adviezen.

Bijdrage aan regio-event van Pedagogisch Pact over ervaringen en onderzoek naar de PACT-proeftuinen: samenwerken voor jongen kinderen.

Pak een willekeurige basisschoolklas: grote kans dat er leerlingen tussen zitten met gediagnosticeerde ADHD, ADD of bijvoorbeeld PDD-NOS. Het aantal kinderen met een gediagnosticeerde psychische stoornis is namelijk in de afgelopen jaren erg toegenomen. Aan de ene kant lijkt het erop dat er steeds vaker medische etiketten op kinderen geplakt worden. Aan de andere kant kost het ouders en kind soms herhaaldelijke doktersbezoeken bij verschillende artsen voordat een diagnose wordt gesteld. Dit lijkt haaks op elkaar te staan.Een manier om deze tegenstelling te verklaren, is het argument dat bepaalde (gedrags)problemen tegenwoordig sneller - en misschien wel onterecht - als ziektes worden gezien, oftewel gemedicaliseerd worden. Zijn kinderen daadwerkelijk wel echt vaker ziek dan vroeger? Waarom zijn dokters soms terughoudend om bij bepaalde gedragsproblemen een officiële diagnose te stellen? En welke rol is hierin weggelegd voor ouders en de opvoeding?Deze vragen, en meer, bespreken we samen met ons panel. Kinderarts Boudien Flapper van het UMCG, basisschoolonderwijzer Arjan de Rooij en pedagoog Jeannette Doornenbal van Hanzehogeschool Groningen lichten hun ideeën en ervaringen toe met betrekking tot medicalisering en bespreken of het een wenselijke ontwikkeling is.

Deze lezing gaat over drie vragen. 1) wat hebben we geleerd van twintig jaren bredeschoolontwikkeling? 2) wat betekent dit voor de pedagogische principes bij het bouwen aan een integraal kindcentrum? 3) hoe zou je daar met elkaar in interdisciplianire teams aan kunnen werken?

Lezing ten behoeve van werkconferentie Bonaire 7 maart 2017