Search

Ibrāhīm al-Ḥalabī’s (d. 956/1549) Multaqā al-abḥur, published in 1517, quickly became one of the most authoritative fiqh texts in the Ottoman Empire. Ottoman authors treated it just as fiqh text. In their early writings, Western scholars also represented the book to their audiences as a fiqh book. However, by the late seventeenth century onward, Western authors started to portray the book as a code of the state in the modern sense of a uniform law. Some Muslim scholars in the late nineteenth century fallowed the same path. Thus, the representation of the Multaqā shifted from being a fiqh text to a code of the state. This article traces the historical process of this shift and argues that viewing the Multaqā as a code of the state was a misrepresentation that emerged under the influence of the notion of a modern nation-state., 1517’de tamamlanan İbrâhim el-Halebî’nin (ö. 956/1549) Mülteka’l-ebhur kitabı kısa sürede geniş kabul gördü ve Osmanlı yazarları kitaptan hep muteber bir fıkıh metni olarak bahsettiler. Ancak Mültekā’dan bahseden Batılı yazarlar, XVII. sonlarından başlayarak kitabı bir devlet kanunu (hukuk kodifikasyonu) olarak sunmaya başladılar. Bu çalışmada İngilizce yazan Batılı yazarların söylemleri analiz edilerek Mültekā’nın sunumundaki kavramsal değişimin izi sürülmektedir. Sonuç olarak çalışmamızda modern devletin ortaya çıkışıyla yeniden üretilen hukuk kavramının Batılı yazarlar nezdinde Mültekā’nın sunumunu etkilediği ve bunun neticesi olarak metin modern devletin bir aygıtı olarak sunulduğu iddia edilmektedir.

This handbook suggests a global, transnational perspective on the history of education as a field. Apart from an introductory chapter written by the editors, the text includes 36 articles divided into six parts. Each article describes a subject in the field and ends with a bibliography for further reading. As repeatedly stressed in the book, this field has developed since the early nineteenth century with the emergence of the modern nation-state. Its scope and content expanded and underwent some transformations since the 1960s with the introduction of new perspectives, issues, and methods through interaction with the discipline of history and the broader social sciences.

İsa Koç’un Mezhepler Arası Mücadele -Hanbelîlik-Eş‘arîlik İlişkisi- adlı eseri, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı’nda hazırladığı doktora tezinin kitaplaşmış halidir. Eserin temel çatısı iki mezhep arasındaki ilişkinin belirli bir zaman diliminde incelenmesi üzerine kuruludur. Bu yaklaşım biçimi ülkemizde İslam mezhepleri tarihi araştırmalarının son döneminde artan yöntemlerden biridir. Mezhep olgusunu sadece kendi iç dinamikler ile anlamak veya yorumlamak yerine muhataplık ilişkileri üzerinden değerlendirmek önemli bir bakış açısıdır. Çünkü mezhepleri mezhep yapan, mücadele ettikleri düşünce ekolleridir. Mezheplerin doğası farklılaşmak üzerine kuruludur. Bu bağlamda mezheplerin muhataplık ilişkilerini doğru tahlil etmek, düşüncelerini daha isabetli yorumlama kapısını açacaktır.

The diversity of education in the madrasas contributed to different social groups’ feelings of belonging to the Mamluk community as well as to the formation of identity awareness. This study aims to examine the ranks the civil elite of the Mamluk period held in various scholarly and bureaucratic positions and the contribution of the texts they produced to the development of a Mamluk identity. Contrary to previous processes, the Mamluk ulama displayed a more conscious understanding of the Mamluk identity in their texts about the history of the Mamluk state and power. This study discusses how the ulama, who obtained scholarly or bureaucratic ranks because of various relationship networks they formed, constructed a Mamluk identity in their historical texts., Memlükler döneminde medrese farklı sosyal grupların Memlük toplumuna aidiyetinin ve kendilerine dair kimlik bilincinin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Bu makale, Memlükler dönemi sivil elitin çeşitli ilmî ve bürokratik pozisyonlarda aldıkları mansıpların ve ürettikleri metinlerin bir Memlük toplumsal kimliği geliştirmelerine sağladığı katkıyı incelemektedir. Memlük uleması kendinden önceki süreçlerden farklı bir biçimde Memlük iktidarının tarihine dair kaleme aldıkları metinlerde daha bilinçli bir Memlük toplumsal kimlik idrakine işaret ederler. Memlük toplumunda güç ilişkilerinin zamana ve mekâna yayılması noktasında siyasî elitin inşa ettikleri medrese yapıları ile sivil elitin kaleme aldıkları ve siyasî eliti meşru iktidar olarak tanıdıkları metinlerin bir kimlik ve aidiyet bilinci geliştirmede büyük etkiye sahip oldukları düşünülmektedir.

Bir eseri orijinal dilinde okuyup anlamak, hele ki bu felsefî bir metin ise, oldukça meşakkatlidir. Günümüz İslam felsefesi araştırmacılarının temel problemlerinden biri de araştırmacının inceleme konusu yaptığı kadim bir esere ulaşmanın yanı sıra onu asıl maksadı ile anlayabilmektir. Bu problem, İslam felsefesi alanının kendine has zorluğuna yabancı bir dilin hem doğru anlaşılması hem de aslına uygun şekilde aktarılması gayesinin eklenmesiyle kendini gösterir. Alanın ana kaynaklarının anlaşılmasında bireysel gayretlerin külfetine karşın, o eserin çevirisinin basılması ilave bir çabayı gerektirir. Bu bakımdan ülkemizde İslam filozoflarının temel eserlerinin hakkıyla yapılan her bir tercümesi, kendisi kadar kıymetli ve değerlidir. İslam felsefesi alanına önemi haiz katkı sağlayan tercümelerden biri de Tahir Uluç’un henüz Türkçe’ye kazandırdığı Şemseddin eş-Şehrezûrî’nin (ö. 687/1288’den sonra) Hikmetü’l-işrâk Şerhi (Şerhu Hikmeti’l-işrâk) adlı eseridir.

1950’li yıllardan itibaren Arap dili ve İslam üzerine araştırmalarına başlayan Michel Chodkiewicz, genç yaşlarında Paris’te Éditions du Seuil’da yayıncılık faaliyetleri içerisinde başladığı meslekî kariyerini üniversite dışında sürdürmüştür. Özellikle beşerî ve sosyal bilimler alanlarında eser yayımlayan bu kurumda seçkin akademisyen ve uzmanlardan oluşan geniş bir entelektüel çevreyle tanışma fırsatı bulmuştur. Onun tasavvuf ve daha özel boyutlarıyla Muhyiddin İbnü’l-Arabî üzerine yaptığı çalışmalar, Reynold Alleyne Nicholson (1868-1945), Miguel Asin Palacios (1871-1944), Louis Massignon (1883-1962) Ebü’l-Alâ Afîfî (1897-1966), Michel Valsan (1907-1974) ve Henry Eugénie Corbin (1903-1978) gibi önemli İslam kültürü ve tasavvuf tarihi araştırmacılarının ortaya koyduğu birikim üzerine şekillenmiştir. Chodkiewicz’in temel ilgi alanlarını İbnü’l-Arabî’nin eserleri ve onun ortaya koyduğu mirasın literatürdeki uzanımları oluşturmaktadır. O bu alanla ilgili ilk çalışmalarını otuz yıllık bir sürecin sonunda 1982 yılında ortaya koymuştur. Bu anlamda ilk çalışması Abdülkādir el-Cezâirî’nin (1808-1883) el-Mevâkıf isimli eserinden bölümlerin tercümesine ayrılmıştır. Bu çalışmada Chodkiewicz tarafından yazılan geniş bir giriş ve metin içi atıflarla eserin Ekberî düşünce ile olan bağları ortaya konulmuştur. Bu çalışmayı yine aynı yılda yayımlanan, pek çok yazma nüshasında İbnü’l-Arabî’nin müellif olarak adının geçtiği fakat gerçekte Evhadüddîn-i Belyânî’ye (ö. 686/1287) ait olan Risâletü’l-ahadiyye takip etmiştir. Risalenin farklı pek çok tercüme ve şerhte İbnü’l-Arabî’ye nispet edilmesinin kökeninde, vücut-adem, tecelli-zuhur, ayniyet-gayriyet, isim-müsemma, tevhit-şirk, tenzih-teşbih, fenâ-beka gibi vahdet-i vücut düşüncesinin temel kavram çiftlerinin kullanılması yer alır. Chodkiewicz eseri tercüme edip neşre hazırlarken eserin muhtevasının vahdet-i vücûd düşüncesinden ayrıştığı temel hatları ortaya koymayı ve vahdet-i vücut doktrini hakkındaki bazı yanlış anlaşılmaları ortadan kaldırmayı amaçlamıştır. Çünkü Belyânî’nin, İbn Seb‘în’in (ö. 669/1270) müritlerinden Ebü’l-Hasan eş-Şüşterî ile (ö. 668/1269) karşılaşmasına atıfla onun vahdet-i mutlaka ekolünden etkilenme ihtimaline dikkat çekilmiştir. Böylece Chodkiewicz, İbnü’l-Arabî üzerine yaptığı çalışmalardan önce Ekberî literatürle ilintili eserleri yayıma hazırlamış ve kritik etmiştir.

The strongest element of Shi‘ite popular religiosity is the mourning ceremonies performed in Moḥarram. ʿĀšūrā and similar religious ceremonies allow Shi‘ite Muslims to renew their ties with the twelve Imams, especially Imām Ḥusayn (d. 61/680) and to keep their collective memories alive. These ceremonies that constitute an important component of private religiosity have a comprehensive social and political aspect. One of the most important examples of this in contemporary Iran is the religious associations (hey’at, plural hey’athā) composed of people who came together to perform religious ceremonies. Religious associations are a unique phenomenon produced by Iranian society in the modern period though the Fotowwa tradition (Javānmardī) has a strong influence on them. They are remarkable in terms of bringing people from different economic and social classes together on a common platform. Religious associations are dynamic structures with high mobility due to their civil and informal nature. This dynamism enabled them to play a key role in the Iranian Islamic Revolution and the Iran–Iraq war. As social conditions and styles of religiosity have changed, nature of religious associations has also changed; therefore, the authority wants to take them under control. This study reveals the social and political influence of popular religiosity by addressing the historical and religious origins and structure and social functions of the religious associations in addition to their relationship with politics., Şiî halk dindarlığının en güçlü unsuru Muharrem ayında icra edilen matem merasimleridir.Muharrem matemi ve benzeri dinî merasimler Şiî Müslümanlara İmam Hüseyin başta olmak üzere On İki İmam’la olan bağlarını tazeleme ve toplumsal hafızalarını canlı tutma imkânı vermektedir. Bireysel dindarlığın önemli bir bileşenini oluşturan bu merasimler aynı zamanda kapsamlı bir toplumsal ve siyasî muhtevaya sahiptir. Bunun günümüz İran’ındaki en önemli örneği, merasimleri icra etmek için bir araya gelmiş insanlardan müteşekkil dinî heyetlerdir. Fütüvvet geleneğinin etkilerinin görüldüğü dinî heyetler, modern dönemde İran toplumunun ürettiği özgün bir fenomendir. Heyetlerin düzenlediği dinî meclislerde farklı ekonomik ve sosyal sınıflara ait kimseler ortak bir platformda buluşmakta, böylece dayanışma ve yardımlaşma ağı inşa etmektedir. Heyetler, sivil ve gayri resmî olmaları sebebiyle hareket kabiliyeti yüksek ve dinamik yapılardır. Bu dinamiklik İran İslâm Devrimi ve sonrasında da İran-Irak savaşında kilit bir rol oynamalarını sağlamıştır. Toplumsal şartlar değiştikçe heyetler de değişime uğramış, bu durum yönetimin heyetleri kontrol altına almak istemesine sebep olmuştur. Bu çalışma heyetlerin tarihsel ve dinî kökenlerini, yapısını, işlevlerini ve siyasetle ilişkisini konu edinerek, halk dindarlığının toplumsal ve siyasal etki gücünü ortaya koymaktadır.

Çağdaş ceza hukukunun önemli ilkelerinden biri olarak kabul edilen kusur ilkesi, “kusursuz ceza olmaz. (Latincesi: Nulla poena sine culpa)” anlayışına dayanmaktadır. Kısaca, suçun en önemli iki unsuru olan fiil ile fâili arasındaki mânevî ilişki olarak tanımlayabileceğimiz kusurluluk ceza sorumluluğunun da temeli olarak kabul edilir. Zira bir fiilin suç olma vasfı o fiili işleyen fâilin kusurlu bir hareketi sonucunda meydana gelmektedir. Fâilin hiçbir kusuru olmaksızın meydana gelen fiiller -istisnai haller bulunmakla birlikte- suç olma vasfını kazanmaz. Bu açıdan bakıldığında kusurluluk suçun sübjektif unsurunu teşkil etmektedir. “Kusursuz suç olmaz” prensibinin, batı ceza hukuklarında yerini alması İslam ceza hukukuna göre oldukça geç bir zamanda meydana gelmiştir. Kur’ân-ı Kerim’in nüzûlü ile birlikte özellikle kısas suç ve cezalarında kast-taksir ayrımı yapılmış, kusurluluğun derecelenmesine göre cezalarda da farklılaşma öngörülmüştür. Kusursuz suçun olmayacağı öngörülmesine rağmen işlenen fiil sonucunda meydana gelen zararların telafi edilebilmesi için tazmin yükümlülüğü kabul edilmiştir. Bu itibarla İslam ceza hukukunda kusursuz sorumluluk hükümleri sebep sorumluluğu çerçevesinde tazmin karakterlidir., The principle of fault, which is accepted as one of the important principles of contemporary criminal law, “no punishment without fault" or "no punishment without culpability (in the Latin language: Nulla poena sine culpa)”. In short, culpability, which we can define as the moral relationship between the two most important elements of the crime, the act and the perpetrator, is also accepted as the basis of criminal responsibility. Because the character of an act as a crime occurs as a result of a faulty act of the perpetrator who committed that act. Acts that occur without any fault of the perpetrator -although there are exceptional cases-do not qualify as a crime. From this point of view, culpability constitutes the subjective element of the crime. The fact that the principle of " no punishment without fault " took its place in western criminal law occurred quite late compared to İslamic criminal law. With the revelation of the Qur'an, a distinction was made between intent and negligence, especially in retaliation crimes and punishments, and a differentiation was envisaged in punishments according to the degree of culpability. Although it is foreseen that there will not be a perfect crime, the obligation of compensation has been accepted in order to compensate for the damages incurred as a result of the act committed. In this respect, the provisions of strict liability in İslamic criminal law are in the character of compensation within the framework of cause liability.

Sözlü iletişimle insanları etkilemek mümkündür. Etkili konuşmalar yapan karizmatik liderler kitleleri peşinden sürükler. Bu gücü kullanan bazı liderler Dünya tarihini etkilemiştir. Medya araçlarından ‘film’ ise hem ses hem de görüntü ile insan zihnine ulaşabilmekte hatta insan zihninin tasavvurunu zorlayacak kadar görsel ögeyi fantastik bir evrende kurgulayabilmektedir. Dolayısıyla film sektörünün mitolojik bir mevzuyu kurgulayış şeklinin fenomenolojik açıdan analiz edilmesinin önemli olacağı var sayılmaktadır. Bu çalışmada, Dinler Tarihinin herhangi bir din veya mitolojideki tanrı kavramının gerçekten tanrı olup olmadığını sorgulamaktan kaçınan yöntembilimi doğrultusunda Thor filminde yer alan karakterlerin tanrı tipolojisi incelenmiştir. Ayrıca fenomenolojik açıdan yapılan analizlerde mitolojik, antropolojik, sosyolojik veya psikolojik indirgemelerden kaçınılmıştır. Sonuç olarak Thor filminde, farklı tipolojilerin kurgulandığı görülmekle birlikte genel olarak Odin karakterinin ‘sınayan tanrı’ tipolojisi çerçevesinde, Thor karakterinin ise ‘gelişen tanrı’ tipolojisi ekseninde kurgulandığı görülmüştür. Orijinal mitolojik anlatım ile filmin kurgusunun mukayeseli analizinde ise Kuzey mitolojisinde var olan ve ‘kutsal’ olarak algılanan unsurların ‘güç’ olgusuna irca edildiği ve ‘tanrısal varlık’ olgusunun ‘gelişmiş uzaylı’ fenomenolojisine tebdil edildiği görülmüştür., It is possible to influence people through verbal communication. Leaders who make effective speeches lead the masses after them. Some leaders who wielded this power have influenced World history. Cinema, can reach the mind with both sound and image, and even fictionalize the visual element in a fantastic universe. Therefore, it is assumed that it will be important to analyze the way cinema constructs mythological subject. In this study, the god typology of the characters in the ‘Thor’ was examined in line with the methodology of the History of Religions, which avoids questioning whether the concept of god in any religion or mythology is god. As a result, although it is seen that different typologies are fictionalized in the ‘Thor’, it has been seen that the ‘Odin’ is generally fictionalized within the framework of the ‘testing god’ typology, and the ‘Thor’ is fictionalized in the axis of the ‘developing god’ typology. In the comparative analysis of the original mythological narrative and the fiction of the film, it was seen that the elements existing in the Northern mythology and perceived as ‘sacred’ were relegated to the ‘power’ and the ‘divine being’ was transformed into the ‘advanced alien’ phenomenology.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Müslüman karşıtı ırkçılık olan İslamofobinin artarak devam ettiği ülkeler arasındadır. ABD’nin İslamofobi tarihinde, 11 Eylül 2001 tarihinde ülkenin sembolü olan İkiz Kulelere yapılan saldırı bir kırılma olarak öne çıkmaktadır. Bu tarihten itibaren Müslümanlara yönelik ırkçı saldırıların arttığı ve İslam dininin çeşitli zeminlerde düşmanlaştırıldığı görülmektedir. ABD’nin küresel hegemonyasına meşruiyet kazandırmak için Müslüman karşıtı ırkçı söyleme başvurduğunu ve farklı içerikler üreterek bu yaklaşımını yeniden ürettiğini söylemek mümkündür. İslam karşıtı söylemin oluşturulmasında ve yaygınlaştırılmasında Hollywood film endüstrisinin payı ise belirleyici bir ağırlığa sahiptir. Bu çalışmanın amacı, ABD’nin Müslüman karşıtı ırkçılığının teorik analizini yapmak, İslam ve Müslüman karşıtlığının çerçevesini ortaya koymak, Suikastçı ve Gizli Kod filmleri örneği üzerinden İslamofobinin nasıl teberrüz ettiğini göstermektir. Çalışmanın ilk bölümünde, ABD’de var olan İslamofobinin nedenleri ve parametreleri; ikinci bölümünde ise Hollywood yapımı olan American Assassin (Suikastçı) ve Unlocked (Gizli Kod) filmleri içerik analizi tekniğiyle ele alınıp yorumlanmaktadır. Çalışmanın sonucunda ABD var olan İslamofobinin dış politikası ile uyumlu olduğu ve Hollywood tarafından pekiştirildiği ortaya çıkmıştır., The United States of America (USA) is among the countries where Islamophobia, which is anti-Muslim racism, continues to increase. The attack on the Twin Towers, the symbol of the country, on September 11, 2001, stands out as a break in the history of Islamophobia in the USA. Since this date, it is seen that racist attacks against Muslims have increased and the religion of Islam has been made hostile on various grounds. The share of the Hollywood film industry in the creation and dissemination of anti-Islamic discourse has a decisive weight. The aim of this study is to make a theoretical analysis of the anti-Muslim racism of the USA, to reveal the framework of Islam and anti-Muslimism, to show how Islamophobia has emerged through the example of the American Assassin and Unlocked movies. In the first part of the study, the causes and parameters of Islamophobia in the USA; In the second part, Hollywood productions American Assassin and Unlocked are discussed and interpreted with the method of content analysis. As a result of the study, it has been revealed that the existing Islamophobia of the USA is compatible with its foreign policy and reinforced by Hollywood.

Bulkînîler nesiller boyu pek çok âlim yetiştirmiş bir ailedir. Bulkînîler, müderrisliğin yanı sıra devletin en önemli kurumlarında üst düzey bürokrat olarak bir çok görevi üstlenmişlerdir. İlmi yetkinlikleri, dönemin meşhur eğitim müesseselerinde yürüttükleri öğretim faaliyetleri, öğrencileri ve yazdıkları eserler sayesinde aile bireylerinin etkileri, asırları ve diyarları aşmıştır. Aile, şöhretini Sirâcuddîn Ömer b. Raslân ve eğitimleri ile bizzat ilgilendiği çocuklarına borçludur. O ve çocukları İslamî ilimlerin diğer disiplinlerinde olduğu gibi tefsir ilminde de iyi yetişmiş, bu alana katkıları olmuş birer âlimdir. Onlar aile geleneğine dönüştürerek aralıksız olarak onlarca yıl sürdürdükleri tefsir derslerinde de geçmişin birikimini öğrencilerine aktarmış, süreklilik arz eden bazı derslerde ise el-Keşşâf merkezli eleştirel tefsir geleneğini devam ettirmişlerdir. Onların eğitim faaliyetlerinde izledikleri yol, takındıkları tavır, üzerinde tartışma bulunan bazı müfessirin daha iyi tanınmasına ve fikirlerinin tahliline katkı sağlamıştır. Bulkînîler, takrir edilen derslerin yazılarak kayda geçirilmesini de bir aile geleneği şeklinde uygulamış ve onlarca ciltten müteşekkil tefsir eserlerini literatüre kazandırmıştır. Bulkînîler, kendilerinden sonra gelen âlimlere ilham kaynağı olmuş, tefsir ilmine dair fikir ve eserleri ile sonraki âlimlerin çalışmalarına yön vermiştir. Bununla birlikte Bulkînîler hakkında yeteri kadar akademik çalışma yapılmamıştır. Bu makalede el-Bulkînî ailesinin şöhretinin temelini teşkil eden Sirâcuddîn Ömer b. Raslân ile onun çocukları Celâluddîn Abdurrahman b. Ömer ve Alemuddîn Sâlih b. Ömer konu edilmiş, onların tefsir ilmi kapsamındaki faaliyetleri aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bulkînîlerin öğrencileri arasında Burhanuddîn ez-Zerkeşî, Celaluddîn es-Suyûtî gibi tefsirde otorite olmuş ve bu alana yön vermiş şahsiyetlerin bulunmasından hareketle yapılan araştırmanın; özelde, ailenin bahsi geçen iki müfessirin tefsir alanındaki görüşlerinin şekillenmesindeki rolüne, genelde ise tefsir ilminin gelişim sürecini aydınlatmaya da ışık tutması hedeflenmiştir., The Bulkînîs are a family that has trained many scholars for generations. In addition to being a professor, Bulkinis undertook many duties as senior bureaucrats in the most important institutions of the state. Thanks to their scientific competence, the teaching activities they carried out in the famous educational institutions of the period, their students and the works they wrote, the influence of their family members transcended centuries and lands. The family owes its fame to Sirâcuddîn Ömer b. Raslân and his children, whose their education he personally took care of. He and his children are well- educated in the science of tafsir as well as in other disciplines of Islamic sciences, and they are scholars who have contributed to this field. By turning this into a family tradition, they transferred the knowledge of the past to their students in the tafsir lessons that they continued uninterruptedly for decades they continued the tradition of critical commentary based on el-Keşşâf in some courses that had continuity. The path they follow in their educational activities, their attitudes contributed to the better recognition of some commentators who had conflicts over them and to the analysis of their ideas. The Bulkînîs also applied the recording of the recorded lessons as a family tradition and brought their tafsir works consisting of tens of volumes to the literature. The Bulkînîs inspired the scholars who came after them and they guided the work of later scholars with their ideas and works on the science of tafsir. However, not enough academic studies have been done on The Bulkînîs. In this article Sirâcuddîn Ömer b. Raslân and his children Celaluddin Abdurrahman b. Ömer and Alemuddin Salih b. Ömer, who are the basis of the fame of the Bulkini family, are the subject their activities within the scope of the science of tafsir have been tried to be clarified. Based on the fact that among the students of the Bulkinis there were figures such as Burhanuddin ez-Zerkeşî and Celaluddin es-Suyûtî who were the authority in tafsir and gave direction to this field; in particular, the role of the family in shaping the views of the two commentators in the field of tafsir, in general it is aimed to shed light on the development process of the science of tafsir.

The education and teaching of the Qurʾān has continued until today with ṣaḥīḥ sanad starting with the methods of ʿarḍ and samāʿ between Gabriel and the Prophet (pbuh), then Muhammad (pbuh) and the companions, and through them it was transferred to the tābiʿīn to imāms of qirāʾa. Due to Covid-19 in 2019, this education could not be done face-to-face in some places. The education activities continued through in online applications. Thus Qurʾān education at universities continued online in this period. Our research covers the practices of Qurʾān education in this process at AYBU and ÇAKU Faculties of Islamic Sciences. In this research, the aim is to evaluate Recitation of Qurʾān and Tajweed courses from the aspect of instructors and students in pandemic period and to present advantages and disadvantages of teaching this course with distance education based on scientific research and determination. The semi-structured interview form is used by applying document analysis technique with instructors, and qualitative research method is used by applying questionnaires to students to collect data for our research, in line with expert opinion. The data, analyzed with the SPSS program, shows that Recitation of Qurʾān and Tajweed courses with face-to-face education are more productive than online education. The students were suffered from certain systemic problems even if they save time as they could had the opportunity to attend classes from where they were. Consequently, the students attending regularly the courses in online period become more successful when they turned back to the face-to-face education, as they did not break away from education., Kur’ân eğitim-öğretimi Cebrâil (a.s.) ile Hz. Peygamber arasında arz, sem’a usülleriyle başlayıp Hz. Muhammed (s.a.s.) ve sahabe, onlardan da tabiîn, kırâat imamları olmak üzere sahih senedle günümüze kadar kesintisiz bir şekilde devam edegelmiştir. 2019 yılında dünyayı sarsan Covid-19 salgını ile birlikte bu eğitim-öğretim, bazı yerlerde yüz yüze yapılamayıp uzaktan eğitim şeklindeki uygulamalarla sürdürülmüştür. Bu dönemde Kur’ân eğitim-öğretiminin çevrimiçi olarak devam ettiği yerlerden biri de üniversiteler olup araştırmamız, AYBÜ ve ÇAKÜ İslami İlimler Fakültelerindeki Kur’ân eğitim-öğretiminin bu süreçteki uygulamalarını kapsamaktadır. Araştırmanın amacı, öğretim elemanları ve öğrenciler açısından pandemi sürecinde Kur’ân Okuma ve Tecvîd derslerini değerlendirmek, bu dersin uzaktan eğitimle işlenmesinin avantaj ve dezavantajlarını ortaya koymak, bilimsel araştırma ile tespit yaparak önerilerde bulunmaktır. Çalışmamıza veri toplamak amacıyla uzman görüşü doğrultusunda öğretim elemanlarıyla yarı yapılandırılmış mülakat formu üzerinden, öğrencilerle anket uygulaması yapılarak karma araştırma yönteminden istifade edilmektedir. Araştırmada elde edilen verilerin SPSS programı ile analizi gerçekleştirilmektedir. Araştırma sonucunda öğretim elemanları ve öğrencilere göre yüz yüze eğitim ile yapılan Kur’ân derslerinin çevrimiçi kıyasla daha verimli olduğu görüşü ön plana çıkmaktadır. Öğrenciler iletişim araçlarında belirli oranda sıkıntı çektiklerini, sistemsel sorunlardan etkilendiklerini ancak bulundukları yerlerden derslere katılma fırsatı bulmalarından dolayı zamandan kazanımlarının olduğunu ifade etmişlerdir. Ayrıca yapılan araştırmada bu dönemde söz konusu derslere katılan öğrencilerin eğitimden kopmadıkları için yüz yüze eğitime başladıktan sonraki süreçte de daha başarılı oldukları müşahede edilmiştir.

Mers̱iye Arap şiirinin en eski temalarındandır. Cahiliye döneminden itibaren şairler sevdikleri, yakınlık duydukları ve kendileri nazarında değerli saydıkları varlıklara mers̱iyeler kaleme almıştır. Anne, baba, eş, çocuk, Müslüman asker ve komutanlar, valiler, halifeler hatta şehirler, hayvanlar ve bağ bahçe gibi mülkler bu cümledendir. Şairler mers̱iyelerini nazmederken bu varlıkları muhatap almıştır. Dolayısıyla adı geçen varlıklar mers̱iyenin konusunu teşkil etmiştir. Ancak kimi şairler öleceklerini anladıklarında kendilerine hitaben mers̱iye söylemiş, mers̱iyeye konu olan varlık bizzat şairin kendisi olmuştur. Özmersiye olarak da adlandırılabilecek olan bu türe örnek teşkil eden kasidelerden birisi de Mālik b. er-Rayb’ın (ö. 57/676) el-Ḳaṣīdetu’l-Yāʾiyyesi’dir. Bu makalede şairlerin kendileri hakkında söyledikleri mersiyeler Mālik b. er-Rayb’ın el-Ḳaṣīdetu’l-Yāʾiyyesi özelinde incelenmiştir. Bu bağlamda Cahiliye ve Ṣadru’l-İslam dönemlerinde, şairlerin kendileri için söyledikleri mers̱iyelere örnek olabilecek beyitler üzerinden bu meselenin mahiyeti anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonunda, el-Ḳaṣīdetu’l-Yāʾiyye’nin, muhtevası itibariyle klasik mers̱iye planından farklı olduğu görülmüştür. Ayrıca şairin, kināye, istiʿāre, iltifāt ve ṭıbāḳ gibi sanatlar sayesinde soyut kavramlara somutluk; cansız varlıklara canlılık kazandırarak anlatımın netliğini ve gerçeklik boyutunu artırdığı tespit edilmiştir., The elegy is one of the oldest themes of Arabic poetry. Since the period of Jāhiliyya, poets wrote elegies to the beings they loved, felt close to, and valued in their own eyes. Mothers, fathers, spouses, children, Muslim soldiers and commanders, governors, caliphs, even cities, animals, and properties such as vineyards and gardens are of this type. While the poets were naming their elegies, they addressed these beings. Therefore, the mentioned assets constituted the subject of the elegy. However, when some poets realized that they were going to die, they sang the elegy addressed to themselves, and the being subject to the elegy was the poet himself. One of the eulogies that exemplify this genre, which is called the self-elegy, is Mālik b. al-Rayb’s (d. 57/676) al-Qaṣīda al-Yāʾiyya. In this article, the elegies that the poets sang addressed to them were analyzed within the framework of Mālik b. al-Rayb’s al-Qaṣīda al-Yāʾiyya. In this context, the background of this subject is shed light on the couplets that can be an example of self-eulogy in the periods of Jāhiliyyah and Ṣadr al-Islām. At the end of the study, it has been seen that al-Qaṣīda al-Yāʾiyya is different from the classical elegy plan in terms of its content. In addition, thanks to the poet's arts such as allusion, metaphor, compliment and medicine, concreteness for abstract concepts; It has been determined that by giving vitality to inanimate beings, it increases the clarity and reality dimension of the narrative.

Araştırmamız büyük olaylar ve tarihsel figürler arasındaki ilişkiyi konu edinmektedir. Büyük olaylar; tarihte önemli kırılmalara yol açan krizler, çöküşler, zaferler gibi hadiselerdir. Bunlar büyük tarihsel değişimlerin başlangıcı ya da sonudurlar. Dolayısıyla tarihsel ilginin yoğunlaştığı ve kendisiyle beraber bir dizi olay, mekan ve kişinin de içinde olduğu okumalara tabi tutulurlar. Çalışmamızda bu durum, astronomiden ödünç aldığımız kütleçekimsel merceklenme kavramıyla açıklanmıştır. Kütleçekimsel merceklenme, evrendeki büyük kütleli cisimlerin çevrelerinde bulunan cisimlerin görünümüne etkilerini ifade etmektedir. Tarihte de büyük olaylar benzer bir etkiye sahiptiler ve çevrelerindeki kişilerin, olayların veya mekanların olduklarından daha büyük/önemli ya da küçük/önemsiz görünmelerine yol açarlar. İlk dönem İslam Tarihi açısından ʿAbbāsī hilafetinin siyasi çöküşü bu etkinin somut bir örneğidir. Klasik ve modern tarihçilerden kimilerinin ifadeleri ile bu çöküş neredeyse yeryüzünde düzenin değişmesine yol açan bir olaydır. ʿAbbāsī devletinin hızla istikrarsızlaştığı, toprakların ve gelirlerin kaybedildiği, devletin hızla küçüldüğü bu “çöküş” döneminde iki vezir ön plana çıkmaktadır. Vezirliği adeta “nöbetleşe” yapan bu iki isim; Ebū’l-Ḥasen ʿAlī b. Muḥammed b. Mūsā b. el-Ḥasen b. el-Furāt el-ʿAḳūlī (ö. 312/924) ve Ebū’l-Ḥasen ʿAlī b. ʿĪsā b. Dāvūd el-Cerrāḥ (ö. 334/946) idi. Klasik ve modern tarih metinlerinin birçoğu incelendiğinde, İbnu’l-Furāt ve ʿAlī b. ʿĪsā’nın, ʿAbbāsīlerin siyasi çöküşünün kütleçekimsel merceklenmesine maruz kaldıkları görülmektedir. Çünkü iki vezire dair anlatımlar ʿAbbāsīlerin çöküşüne nelerin ya da bu isimlerden hangisinin sebep olduğu sorusuna cevap arar nitelikte kaleme alınmış gibidir. Böyle bir anlatımın en belirgin örnekleri, iki vezirin ṭabaḳāt kitapları ve genel tarihlerdeki biyografik kayıtları/hal tercümeleridir. Ancak hal tercümelerinin kaydedildiği bu eserlerden daha erken zamanlarda -iki vezirin yaşadığı zaman dilimine daha yakın dönemde- yazılmış kimi metinler bu görüntüyü bozmaktadır. Hal tercümeleri ve bahsi geçen daha erken kaleme alınmış eserlerdeki anlatımlar karşılaştırıldığında iki vezirin, ʿAbbāsīlerin çöküşü sorusunun ötesine taşındığı ve daha derin bir siyaset kültürü tartışmasının konusu haline geldikleri görülmektedir., Our research deals with the relationship between major events and historical figures. These major events are crises, collapses, and victories that lead to important breaking points in history. They are the beginning or the end of great historical changes. Therefore, these events need a particular approach in which any series of events and important figures go through analyses in their own right. In our study, this situation is explained by the gravitational lensing theory borrowed from astronomy. Gravitational lensing refers to the effects of massive objects in the universe on the appearance of objects around them. Major events in history have had a similar effect and caused the people, events, or places around them to appear larger/important or small/insignificant than they are. The political collapse of the ʿAbbāsīd caliphate in the early Islamic history is a concrete example of this effect. In the words of some classical and modern historians, this collapse is an event that almost led to the change of order on earth. The names of the two viziers stand out in this period of collapse when the Abbasid state rapidly destabilized, lands and incomes were lost, and the state rapidly shrank. These two names, who were recorded as being the viziers by “taking turns”, were Abū al-Ḥasen ʿAlī b. Muḥammed b. Mūsā b. al-Ḥasen b. al-Furāt al-ʿAḳūlī (d. 312/924) and Abū al-Ḥasen ʿAlī b. ʿĪsā b. Dāwūd al-Jerrāḥ (d. 334/946). When most of the classical and modern history texts are examined, Ibn al-Furāt and ʿAlī b. ʿĪsā appears to have been subject to the gravitational lensing of the political collapse of the ʿAbbāsīds. Because the expressions about the two viziers seem to have been written in a way that seeks to answer the question of what or which of these names caused the collapse of the ʿAbbāsīds. The most prominent examples of this type of expression are the biographical records of the two viziers in the ṭabaqāt and universal histories. However, some works that were written earlier than these works in which the biographical narratives were recorded - closer to the time period when the two viziers lived - distort this image. When the biographical records and the expressions in the mentioned early works are compared, it is seen that the two viziers have moved beyond the collapse of the ʿAbbāsīds and have become the subject of a deeper political culture debate.

Mesut Kaya, Taberî Tefsiri’nin Kaynakları adlı kitabında Taberî'nin tefsirinde müracaat ettiği kaynakları tespit etmekte ve bu kaynakları detaylı bir değerlendirmeye tabi tutmaktadır. Ayrıca yazar okuyucuya erken dönem tefsir birikimine dair zengin bir içerik sunmaktadır. Kitapta Taberî’nin günümüze ulaşmayan ilk dönem tefsirlerinden yaptığı nakiller incelenmektedir. Böylece elimizde olmayan tefsir kaynaklarının tespiti ve değerlendirilmesine ilişkin orijinal bilgiler paylaşılmaktadır. Dolayısıyla bu kitap, izlediği metod, kapsamlı içeriği ve sonuçları bakımından literatüre önemli bir katkı sağlamaktadır. Tüm bu hususlar çalışmanın alan için sahip olduğu önemi göstermektedir. Bu değerlendirmede, Kaya’nın Taberî Tefsiri’nin Kaynakları isimli çalışması yöntem ve içerik olarak ele alınmış, yazarın özgün yorumları ve ulaştığı sonuçlar incelenmiştir., In his book titled Taberî Tefsiri’nin Kaynakları, Mesut Kaya determines the sources that Tabari refers to in his tafsir and assesses these sources comprehensively. In addition, the author provides the reader a rich content about the early period of tafsir. In the book, the transmissions of Tabari from the first period commentaries that have not survived to the present day have been examined. Thus, original information about the identification and evaluation of tafsir sources that we do not have is shared. Therefore, this book has made a significant contribution to the literature in terms of its method, comprehensive content, and findings. All of these show the importance of the book for the field. In this review, Kaya's work titled Taberî Tefsiri’nin Kaynakları was examined in terms of its method and content, and the author's original interpretations and research findings were analysed.

One of the elements necessary to understand the text of the Qur’an correctly is the context. Context consists of two parts, external context and in-text context. The general descent environment of Qur’an and the reasons for descent are called external context while the relationship between the chapters, verses and words of the Qur’an is called the internal context. When we look at the literature, it is observed that there has been an increase in the studies advocating the necessity of observing the context in tafsir, especially recently. However, although it is rare, some studies also advocate the necessity of getting rid of the limitation of the context. The purpose of this article is to investigate how the words murder/killing in the Qur’an are explained where they are used together with enfüs/nafs and the effect of the context in these interpretations. In this study, in which the qualitative method was adopted, the tafsirs that stand out with some of their features were subjected to document analysis and the collected data were analyzed and grouped by content analysis. The first meaning that comes to mind in the verses in which the expressions katlü'l-enfüs are mentioned is suicide. However, the use of katlü'l-enfüs in tafsir has been interpreted outside of this meaning. In these explanations, the meaning of “some people killing others” has been given to the expression, mostly due to the historical context. However, it has been seen that the related expressions are given completely out-of-context meanings, especially in ishari tafsir, and the statements of katlü'l-enfüs are explained with expressions such as “leaving lust, killing the soul by cutting tastes” and “sinning”. It has been observed that some commentators, while not ignoring the context, sometimes get rid of the limitation of the context, thus giving the expression the meaning of “doing things that will lead to destruction” and even “killing oneself”. As a result, the accuracy of reaching general provisions such as “there is no prohibition of suicide in the Qur’an” has been questioned by staying under the influence of the context. The study is completed with a conclusion that evaluates the possibility of giving meaning out of context as well as the necessity of observing context in tafsir and suggesting the points to be considered while giving meanings out of context., Kur’an metnini doğru anlayabilmek için gerekli olan unsurlardan biri de bağlamdır. Bağlam ise dış bağlam ve metin içi bağlam olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Kur’an’ın genel nüzûl ortamına ve nüzûl sebeplerine dış bağlam; Kur’an’ın sûre, âyet ve kelimeleri arasındaki münasebete de iç bağlam denilmektedir. Literatüre bakıldığında özellikle son zamanlarda tefsirde bağlama riayetin gerekliliğini savunan çalışmaların arttığı gözlemlenmektedir. Bununla birlikte nadir de olsa bazı çalışmalarda bağlamın sınırlayıcılığından kurtulmanın gerekliliği de savunulmaktadır. Bu makalenin amacı ise Kur’an’da geçen katl/öldürmek kelimelerinin enfüs/nefisler ile birlikte kullanıldıkları yerlerde nasıl izah edildiğini ve bu yorumlarda bağlamın etkisini araştırmaktır. Nitel yöntemin benimsendiği bu çalışmada, bazı hususiyetleri ile öne çıkan tefsirler doküman incelemesine tabi tutulmuş ve toplanan veriler içerik analiziyle çözümlenip gruplandırılarak değerlendirilmiştir. Katlü’l-enfüs ifadelerinin geçtiği âyetlerde ilk akla gelen anlam intihardır. Ancak tefsirlerde katlü’l-enfüs kullanımları, daha çok bu anlam dışında yorumlanmıştır. Bu izahlarda çoğunlukla tarihsel bağlamın etkisiyle ifadeye “bazı kimselerin diğerlerini öldürmesi” anlamı verilmiştir. Bununla birlikte özellikle işârî tefsirlerde ilgili ifadelere tamamen bağlam dışı anlamların verildiği, katlü’l-enfüs beyanlarının “şehvetleri terk etmek, lezzetleri kesmek suretiyle nefsi öldürmek” ve “günah işlemek” gibi ifadelerle açıklandığı görülmüştür. Bazı müfessirlerin ise bağlamı göz ardı etmemekle birlikte zaman zaman bağlamın sınırlayıcılığından kurtuldukları, böylece ifadeye “kişiyi helake götürecek şeyler yapmak” ve hatta “kendini öldürmek” anlamını verdikleri müşahede edilmiştir. Bunun sonucunda ise bağlamın etkisinde kalarak “Kur’an’da intihar yasağının olmadığı” gibi genel hükümlere ulaşmanın doğruluğu sorgulanmıştır. Çalışma tefsirde bağlama riayetin gerekliliği yanında bağlam dışı anlam vermenin de imkânını değerlendiren ve bağlam dışı manalar verirken dikkat edilmesi gereken hususları öneren bir sonuç bölümüyle tamamlanmıştır.

The most important figure of Christianity, which has existed for more than two thousand years, is undoubtedly Jesus Christ. His importance stems from the fact that besides being a matter of faith for Christianity, issues related to his extraordinary birth and death, unlike other people, are constantly discussed in the Christian world. As a matter of fact, an important part of the discussions about Jesus was that he was born without a father from the Virgin Mary and that he sacrificed himself on the cross for the sin of all humanity. This situation brought with it the debate whether Jesus Christ was a human or a divine being. Finally, in the meetings they held over time, the Christians resolved the issue by deciding that Jesus Christ was both a “God” or “Son of God” and a “man”. However, how to “model” or “imitate” Jesus Christ as a God or human being by Christians, in other words, “imitatio Christi” has also been another topic of discussion. In this context, the phrase “A Christian is a person who imitates and follows Christ in everything” is important in terms of showing that Jesus Christ is the “most perfect model” for Christians. For this reason, the issue of the imitation of Christ was primarily on the agenda of Paul and the Church Fathers, Francis of Assisi in the 13th century and Thomas a’ Kempis, author of De Imitatione Christi in the 15th century, and Western Christian theologians in the following centuries. In the aforementioned process, three kinds of imitations of Jesus Christ are mentioned: “imitation of his divinity, humanity and corporeality”. In this study, rather than imitating his divinity and corporeality, imitation or following the human characteristics of Jesus Christ will be the subject. Especially the subject; it will be discussed in the context of basic moral virtues such as “love of God and neighbor, humility and meekness” which are frequently emphasized in the teaching of Jesus Christ., İki bin yılı aşkın süredir varlığını devam ettiren Hıristiyanlığın en önemli şahsiyeti muhakkak ki İsa Mesih’tir. Onun bu önemi, Hıristiyanlık için bir inanç meselesi olmasının yanı sıra, diğer insanlara benzemeyen olağanüstü doğumu ve ölümüyle ilgili konuların Hıristiyan dünyasında sürekli olarak tartışılıyor olmasından ileri gelmektedir. Nitekim İsa ile ilgili tartışmaların önemli bir kısmını, onun Bâkire Meryem’den babasız olarak dünyaya gelmesi ve kendisini bütün insanlığın günahı için çarmıhta feda etmesi oluşturmaktadır. Bu durum, İsa Mesih’in bir insan mı yoksa tanrısal bir varlık mı olduğu tartışmasını da beraberinde getirmiştir. Nihayet Hıristiyanlar, zaman içinde yaptıkları toplantılarda İsa Mesih’in hem bir “Tanrı” veya “Tanrı’nın Oğlu” hem de bir “insan” olduğuna karar vererek konuyu çözümlemişlerdir. Bununla birlikte bir Tanrı veya insan olarak İsa Mesih’in Hıristiyanlar tarafından nasıl “modelleneceği” veya “taklit edileceği”, diğer bir deyişle “Mesih’in taklidi” (imitatio Christi) de tartışılan bir başka konu olmuştur. Bu bağlamda “Bir Hıristiyan, her şeyde Mesih'i taklit eden ve onu takip eden kişidir” sözü, Hıristiyanlar nezdinde İsa Mesih’in örnek alınacak “en mükemmel model” olduğunu göstermesi açısından önemlidir. Bu nedenle Mesih’in taklidi meselesi öncelikle Pavlus ve Kilise Babalarının, sonrasında 13. yüzyılda Assisili Francis ve 15. yüzyılda De Imitatione Christi adlı kitabın yazarı Thomas a’ Kempis ve sonraki yüzyıllarda Batılı Hıristiyan teologların gündeminde olmuştur. Bahsedilen süreçte İsa Mesih’in “tanrısallığının, insanlığının ve bedenselliğinin taklidi” olmak üzere üç türlü taklidinden söz edilmiştir. Bu çalışmada onun tanrısallığının ve bedenselliğinin taklidinden ziyade, İsa Mesih’in insanî özelliklerinin taklit veya takip edilmesi konu edilecektir. Özellikle konu; İsa Mesih’in öğretisinde sıkça vurgulanan “Tanrı ve komşu sevgisi, alçakgönüllülük ve uysallık” gibi temel ahlâkî erdemler bağlamında ele alınacaktır.

Kur’ân’ı Kerîm, yaklaşık yirmi üç yıl zaman zarfında, Hz. Peygamber’e (s.a.v.) indirilen, insanları karanlıklardan aydınlığa çıkartan, tüm insanlar için evrensel bir mesaj, tüm Müslümanlar için de bağlayıcı ilahi bir kitaptır. Kur’ân’nın muhtevâsına baktığımızda bunun üç temel unsur üzerine inşâ edildiğini görürüz ki bunlar; itikad, amel ve ahlaktır. Temel gayesi, insanları dünyada saadete, ahirette de kurtuluşa ulaştırmak olan Kur’ân, bu sebeple her dönemde âlimlerin temel uğraşısı olmuştur. Kur’ân’la hemhâl olan her âlim, Kur’ân’ın anlaşılması noktasında farklı bir metod benimsemiştir. Bu âlimlerden biri de Memlüklerin hüküm sürdüğü yıllarda yaşamış olan Celâleddin es-Süyûtî’dir. (öl. 911/1505) Süyûti, Kur’ân’ın önemli bir bölümünü teşkil eden kıssaları, klasik müfessirlerin aksine farklı bir yol benimseyerek te’vîl etmeye çalışmıştır. Süyûtî’nin Kur’ân kıssalarına yaklaşımını ele aldığımız bu çalışmada, el-İklîl fî İstinbâti’t-Tenzîl adlı tefsir eserini örnek göstererek, bu tefsir eserinde yer alan kıssaların, klasik diğer tefsirlere göre tek bir yönünün bulunmadığı örneklerle izah edildi. Kur’ân’ın önemli bir kısmını oluşturan kıssalar, nazil olduğu dönemdeki muhatap kitleye Hz. Peygamber’in (s.a.v.) davet zamanı ile ilgili bilgiler sunarak, zihinlerde mâzi, hâl ve istikbale âit, muhatabın dünya-âhiret mutluluğu için bir profil meydana getirir. Kur’ân kıssaları, ilahi mesajın amacını gerçekleştirmede başvurulan bir vasıtadır. Müfessirler genellikle Kur’ân kıssalarını edebî-ahlakî açıdan ele almışlardır. Kıssaların, Hz. Peygamber’i (s.a.v.) ve müminleri teselli, düşmanları tehdit amacı taşıdığına dikkatleri çekmeye çalışmışlardır. Elbette böyle bir şey Kur’ân’ın büyük bir bölümünü oluşturan kıssaların tek gayesi değildir. Bu yönüyle kıssalara tek bir pencereden bakmak, Kur’ân’ı eksik anlamaya yol açabilir. Süyûtî’nin, Kur’ân kıssalarına nasıl yaklaştığı konusu çalışmamızın temelini oluşturacaktır. Konuya dair eserinden örnekler sunulacaktır. Bu yönüyle Süyûti’nin, kıssalara farklı bir pencereden yaklaştığını ve onlardan hüküm istinbât ettiğini görmüş olacağız., The Quran is a holy book revealed to Prophet Muhammed (s.a.w) within twenty years, brought people out of the darkness to the light, a universal message for all human beings, and is a binding divine book for all Muslims. When we obseve the content of the Quran, we see that it was built on three foundations; belief (iʿtiqad), deeds (amal), and ethics (akhlaq). The Quran, whose primary purpose is to bring people happiness in this world and salvation hereafter, has been the main concern of scholars in every period. Each scholar who communes with the Quran has adopted a different method for understanding the Quran. One of these scholars is Jalal al-Din al-Suyuti(died.911/1505), who lived during the reign of the Mamluks. Suyuti tried to interpret the stories (qasas) in the Quran, which constitute an important part of the Quran, by adopting a different way, unlike the interpretations (ta’wils) made by classical commentators (mufassirs). In this study, in which we discuss his approach to the Quran stories in his tafsir work called al-İqlîl fî Istinbati’t-Tanzîl, it will be pointed out that compared to other classical tafsirs, the stories are viewed from a different window. The stories, which form an significant part of the Qur'an, convey the events that happened in previous the and will have in the future, as well ass several information the as regards period in which it is located, for people to live a prosperous life and form a profile in the minds of the past, present and future time. Qur'anic Stories are one of the means used in realizing the purpose of the Qur'an. Savant of tafsir have generally looked at the Qur'anic Stories from a literary-moral point of view and have tried to withdraw caution to truth the that these ones Qur'anic Stories have the purpose of comforting the prophet and Muslims. Of course, stories have such a purpose, but this is not a basic purpose. The stories form a large part of the Qur'an. In this esteem, looking at the stories from a single point of view means understanding the Qur'an incompletely. The subject of how Suyuti approaches the tales of the Qur'an forms the basis of our study. We freedom try to present the examples in the book in command to the sense subject. In this respect, we will see that Suyuti approaches the stories from a different angle and draws conclusions from the stories.

İsmail Dede ile Zekai Dede, birçok türde bestelemiş oldukları çok sayıda eserle klasik Türkmusikisi repertuvarının zenginleşmesine katkıda bulunmuş ve günümüze kadar gelen burepertuvarın alındığı ana kaynakların başında yer almış iki büyük musikişinasdır. Klasik Türkmusikisinde “Dede” ünvanına sahip birçok kişi bulunduğu halde “Dede Efendi” lakabıylaanılan yegane kişi XIX. yüzyılın ilk yarısına damgasını vuran İsmail Dede olmuş; Zekai Dedede “Hoca” ünvanı ile anılan pek az kişiden biri olarak bu yüzyılın ikinci yarısına mührünüvurmuştur. Her iki Dede’nin musiki sanatındaki başarısında, mevcut yeteneklerinin yanı sıraderinden bağlı oldukları Mevlevi tarikatının musiki anlayışı da önemli rol oynamıştır. İsmailDede ile Zekai Dede’nin mevcudiyetleri, hemen her açıdan çökmeye yüz tutmuş OsmanlıDevleti’nin, XIX. yüzyılda, musiki sahasında muhteşem bir zafere imza atmasına vesileolmuştur. Çalışmamız, gerek bestelemiş oldukları eserlerle gerek yetiştirdikleri talebelerle gerekseüslubuyla birlikte aktarmış oldukları klasik repertuvarla Türk musikisinin gelişip yaygınlaşmasınaçok büyük katkılarda bulunan İsmail Dede ile Zekai Dede’nin hayatlarına, tasavvufi yönlerine vemusikişinaslıklarına dair bilgiler ile bunlara dair değerlendirmeleri ihtiva etmektedir., İsmail Dede and Zekāi Dede are two great musicians who have contributed to the enrichmentof the Classical Turkish Music Repertoire with their many works in many genres. They havebeen at the forefront of the main sources from which this repertoire has survived to the presentday. Although there are many people with the title of “Dede” in Classical Turkish Music, theonly person known as “Dede Efendi” is İsmail Dede who left his mark on the first half of the19th century; Zekāi Dede, on the other hand, left his mark on the second half of the century asone of the few people known as “Hodja” (Hoca). In addition to their current talents, the musicalunderstanding of the Mawlawī sect, to which they are deeply attached, played an important rolein the success of both Dedes in the art of music. İsmail Dede and Zekāi Dede’s existence in the19th century, was the occasion for the Ottoman Empire, which was on the verge of collapse inalmost every respect, to achieve a magnificent victory in the field of music in this century. Ourstudy includes information on the lives, mystical aspects and musicianships of İsmail Dede andZekāi Dede, who made great contributions to the development and spread of Turkish Musicwith the works they composed, the students they trained, the classical repertoire they conveyedtogether with their styles and their evaluations.

Tarih boyunca tüm insanlar gibi Kazaklar da manevi duygu ve inançlarından dolayı toprak vemekânlarını kutsalla ilişkilendirmişlerdir. Kazakistan da İslamiyet’le birlikte kutsal kabul edilenbirçok ziyaret yeri oluşmuştur. Kutsal anlayışının bir neticesi olarak önem verdikleri insanlarınölümlerinden sonra da saygı duyulması gerektiği anlayışı oluşmuştur. O insanların sahip olduklarıeşyalara, yaşadıkları yerlere ve kabirlerine kutsallık atfedip ziyarette bulunmuşlardır. Ziyaret edilenve veli olarak görülen insanlar, kerametleri ve yaşayış biçimleriyle halkın nazarında ulu kişilerdir.Çalışmada incelenen Güney Kazakistan bölgesindeki şahsiyetlerin bir kısmı tarihi kişilik, bir kısmıtarikat şeyhi, bir kısmı ise halk kahramanıdır. Bu kişilerin gerek yaşarken gerekse öldükten sonragösterdikleri kerametler halkın ziyaret inancı üzerinde etkili olmuştur. Türklerde ziyaret geleneği İslamöncesine dayanmaktadır. Tarihi kültürlerinde ata-baba, İslami kültürde ise veli olarak adlandırılanbazı şeyh ve dervişler, İslam toplumunda daima sevgi ve saygı görmüş, ölümlerinden sonra damenkıbeleri ve türbeleri ile ölümsüzleştirilmeye çalışılmışlardır. Bu çalışmada, Güney Kazakistanbölgesinde en sık ziyaret edilen türbeler kapsamında insanların bu türbeleri ziyaret etme nedenlerive bu ziyaretler esnasında uyguladıkları ritüeller incelenmiştir. Bu çerçevede Güney Kazakistan’dayer alan 26 ayrı türbe müşahede yöntemiyle birebir gözlemlenmiş ve bu türbelere ziyarette bulunankişilerin yaptıkları izlenmiştir. Çalışmada Güney Kazakistan’da yapılan türbe ziyaretlerinin, oradayaşayan halkın bireysel ihtiyaçları kapsamında (örneğin evlenme isteği, çocuk yapma isteği, doğum,şifa bulma) dua niteliğinde olduğu bulunmuştur. Bu çalışma önceki çalışmalarda iddia edilenlerinaksine, insanların türbeleri atalarına saygı ve geleneksel ritüelleri yaşatma amacından ziyadeyine dinî ve/veya kültürel bir ritüel olarak türbeler vasıtasıyla bireysel ihtiyaçlarının karşılanmasıamacıyla olduğunu idda eder., Throughout history, Kazakhs, like all people, have associated their land and places with the sacreddue to their spiritual feelings and beliefs. In Kazakhstan, there have been established many visitingplaces considered sacred with the adoption of Islam. As a result of the concept of ‘sacred’, the ideathat the people they care about should be respected even after their death has emerged. They ascribedholiness to the belongings of those people, the places they lived and their graves, thus visited them.Those people who are visited and seen as saints are almighty people in the eyes of public with theirmiracles and the way of life. The present study reveals that various personalities have appeared tobe seen as sacred in the South Kazakhstan region, such as historical figures, sect sheikhs, and folkheroes. The miracles that these people performed both while they were alive and after they died hadan impact on the people’s belief in visiting. The tradition of visiting among Turks dates back to preIslamic times. Some sheikhs and dervishes, who are called ata (father) and veli in Islamic culture,have always been loved and respected in Islamic society. They have been immortalized with theirlegends and tombs after their death. In this study, within the scope of the most frequently visitedtombs in the Southern Kazakhstan region, the reasons why people visit the tombs and the ritualsthey practice during these visits are examined. In pursuit of this goal, 26 different tombs in SouthernKazakhstan were studied by applying observations and analysing the activities of the people whovisited these tombs. It was found that the visits to the tombs in Southern Kazakhstan are in the formof pray aimed at the individual needs of the people living around there, such as the desire to marry,birth and healing. In this context the study concluded that, contrary to what was claimed in previousstudies, people’s visits to tombs are for the purpose of meeting their individual needs as a religiousand/or cultural ritual rather than respecting their ancestors and keeping traditional rituals alive.

Discussions about the evidentiary value of sunnah, which started about a century and a half ago, arestill underway today. While some say that sunnah is not a source in religion, others continue to argue persuasively that sunnah is a religious source. Those who accept sunnah as a source in religion try to justify the fact that sunnah is proof by saying that sunnah is a revelation. Others claim that the revelation is peculiar to the Quran only. It is seen that these discussions, which also have an ideological dimension, will continue for a long time and similar views will often be brought to the agenda. In fact, it is noteworthythat the current debates were experienced in the same way in the past, especially in the first centuries after Hijra. For this reason, in this paper, it is aimed to draw a panorama of the debates on the source of sunnah by emphasizing the views on the relationship of sunnah with revelation in the first three centuries AH., Yaklaşık bir buçuk asır önce başlayan sünnetin hücciyeti ile ilgili tartışmalar günümüzde de yoğun bir şekilde yaşanmakta ve bazıları tarafından sünnetin dinde kaynak olmadığı ifade edilirken, bir kesim tarafından da sünnetin dinî bir kaynak olduğu hararetle savunulmaya devam etmektedir. Sünneti dinde bir kaynak olarak kabul edenler sünnetin vahye dayandığını söyleyerek sünnetin hücciyetini temellendirmeye çalışmaktadırlar. Diğerleri ise vahyin sadece Kur’ân’a mahsus olduğunu iddia etmektedirler. Sünnetin hücciyetini tamamen reddedenler bir yana sünnetin dinde kaynak olduğunu kabul edenler arasında bile sünnetin kaynağı konusunda tartışmalar yaşanmaktadır. Aslında günümüzde yaşanan tartışmaların geçmişte de özellikle ilk asırlarda aynı şekilde yaşandığı dikkat çekmektedir. Bu nedenle bu çalışmada ilk üç asırlık zaman diliminde sünnetin vahiyle ilişkisi konusunda ortaya çıkan görüşler üzerinde durularak sünnetin kaynağı konusundaki tartışmaların bir panoramasının çizilmesi hedeflenmiştir.

Today, the geography a significant part of which is located within the borders of Uzbekistan, has been mentioned as Transoxiana in the sources since the 9th century. This geography is the name of a special region that gives life to science-culture and art, hosts intellectual currents. This region which has trained countless scientists who have shaped the history of Islamic thought-science and contributed to the development of Islamic civilization for centuries; is a geography with privileged features where history, culture and universal values meet. Cities such as Bukhara, Samarkand, Tirmidh, Tashkant and Fargana have hosted many religious, intellectual and philosophical schools as well as being centers of science. Very important works related to different fields, a significant part of which have survived to the present day, were also written in this geography. In the middle of the 7th century, it is assumed that the people of the region knew about Islam, albeit indirectly. The role and influence of Muslim traders, scholars and men of heart known as spiritual guides or cynical politicians, who traveled to these places before the conquest of the region by the Islamic armies, on the spread of Islam will be investigated and it is aimed to analyze the current debates in this study. It will be evaluated how the Islamization process has developed in Transoxiana from the beginning and if a periodization is made, it will be tried to determine which events, which states or which individuals' activities will be based on. It is known that the first contact of Turks with Muslims was after the Nihawant War (21/642) during the Umayyad period. If the year 644 is to be taken as a basis for the first encounter, the Islamization process was officially completed in the first century in Transoxiana. However, considering all of Turkestan, it would not be wrong to say that it was completed three centuries later. Especially in Transoxiana, cities were frequently changed hands and destroyed due to the power struggle between Muslims and the inhabitants of the region. It is certain that the stability that could not be achieved in the region for nearly a century has affected the Islamization process. However, it should be noted that although it is said that there is a slowdown in Islamization studies in certain periods, it continues without interruption. In this study, for about a century of Islamization process from the first contact will be evaluated., Bugün önemli bir kısmı Özbekistan Cumhuriyeti sınırları içinde yer alan coğrafya, IX. yüzyıldan itibaren kaynaklarda Mâverâünnehir olarak zikredilmektedir. Bu coğrafya, ilim-kültür ve sanata hayat veren, fikrî akımlara ev sahipliği yapan özel bir bölgenin adıdır. Asırlar boyunca İslâm bilim-düşünce tarihine yön veren ve İslâm medeniyetinin gelişimine katkı sağlayan sayısız bilim insanı yetiştirmiş olan bu bölge; tarih-kültür ve evrensel değerlerin buluştuğu ayrıcalıklı niteliklere sahip bir coğrafyadır. Buhara, Semerkant, Tirmiz, Taşkent ve Fergana gibi şehirler, birer ilim merkezi olmuştur. Öte yandan bu şehirler fikrî, felsefî ve dinî akımların doğduğu ve birçok ekollerin oluştuğu şehirlerdir. Önemli bir kısmı günü-müze kadar ulaşan; Tıp, Dil, Edebiyat, Felsefe, Kelâm, Tefsir ve Hadis gibi farklı alanlarla ilgili çok önemli eserler yine bu coğrafyada kaleme alınmıştır. VII. Yüzyılın ortalarında bölge insanının İslâmiyet hakkında dolaylı da olsa bilgi sahibi olduğu var sayılmaktadır. Henüz İslâm orduları tarafından bölgenin fethi gerçekleştirilmeden buralara seyahat eden Müslüman tacirlerin, İlim adamlarının ve manevî rehberler olarak bilinen gönül adamlarının Müslümanlığın yayılmasındaki rolü ve etkisi araştırılacak olup mevcut tartışmaların da bu çalışmada analiz edilmesi hedeflenmektedir. Mâverâünnehir’de İslâmlaşma sürecinin başlangıçtan itibaren nasıl geliştiği değerlendirilecek ve bir dönemlendirme yapılacak olsa hangi olayların hangi devletlerin ya da hangi şahsiyetlerin faaliyetlerinin esas alınacağı belirlenmeye çalışılacaktır. Türklerin Müslümanlarla ilk temasının Emeviler döneminde Nihavend Savaşı (21/642) sonrası olduğu bilinmektedir. Müslüman Arapların Mâverâünnehir’de Türklerle ilk karşılaşması ise 644 yılında olmuştur. Bu tarih esas alınacak olursa bölgedeki İslâmlaşma sürecinin ilk yüzyılda resmen tamamlandığı söylene-bilir. Ancak tüm Türkistan dikkate alındığında sürecin üç yüzyıl sonra tamamlandığını belirtmek gerektir. Özellikle Mâverâünnehir’de Müslümanlar ile bölge sakinleri arasında sürdürülen güç mücadelesi nedeniyle, şehirler sık sık el değiştirmiş ve tahrip edilmişti. Yaklaşık yüz yıl bölgede temin edilemeyen istikrarın İslamlaşma sürecini etkilediği muhakkaktır. Ancak İslâmlaşma çalışmalarında belli dönemlerde bir yavaşlamadan söz edilse de inkıtaya uğramadan sürdürüldüğü de belirtilmelidir. Bu çalışmada ilk temasla birlikte yaklaşık bir asırlık İslâmlaşma süreci değerlendirilecektir.

Grammar is one of the Arabic language sciences that arose to serve the Holy Qur’an through understanding the Arabic language and its rules. Grammar passed through four phases in its inception, the stage of placement and formation, the stage of emergence and growth, the stage of maturity and perfection, the stage of weighting and numeracy in classification. These stages were overlapping despite the differentiation and development of each stage from its predecessors, in each of the stages were grammatical terms. This research studies the grammatical judgment and its types through the book of Ibn Jinni “Al-Khasais”, which was one of the first books of the Arabic language. The grammatical judgment is attribution and ruling by something over something/someone, like ruling on Zayd by hard-working in the sentence (Zayd mujtahid). The (Musnad) is what is ruled by, the (Musnad Elayh) is what is ruled on. The main grammatical ruling is syntax and construction, the sub-grammatical ruling is the nominative, accusative, genitive and assertive and the description of the grammatical ruling is the obligatory, the forbidden, the good, the ugly, the difference of the first and equally permissible., إنَّ علم النحو من العلوم العربية والتي نشأتْ لخدمة القرآن الكريم من خلال فهم اللغة العربية وقواعدها وقد مرّ علم النحو في نشأته بأربعة أطوار، كان أولها طور الوضع والتكوين ثم طور النشأة والنمو، والنضج والكمال، وطور الترجيح والبسط في التصنيف، وكانت هذه المراحل متداخلة رغم تمايزها وتطوّر كل مرحلة عن سابقاتها، وفي كل طور من الأطوار كانت المصطلحات النحوية تتطور، فهذا البحث يدرس الحكم النحوي وأنواعه من خلال كتاب ابن جني الخصائص، الذي كان من أوائل كتب اللغة، والحكم النحوي هو الإسناد وهو الحكم بشيء على شيء، كالحكم على زيد بالنشاط في جملة (زيدُ مجتهدُ)، والمحكوم به يسمى مسندا، والمحكوم عليه يسمى مسندا إليه، فالمسند ما حكمت به على شيء والمسند إليه ما حكمت عليه بشيء، فالحكم النحوي ينقسم الى الحكم النحوي الرئيسي وهو الإعراب والبناء والفرعي وهو الرفع والنصب والجر والجزم. ويوجد للحكم النحوي وصْفٌ مثل الواجب، والممنوع، والحسن، والقبيح، وخلاف الأولى، وجائز على السواء., İlmi nahiv, Arap dili ve kurallarını anlama aracılığıyla Kur’ân’a hizmet için ortaya konulan Arap bilimlerindendir. İlmi nahvin gelişiminde; vazı ve oluşum, gelişim, olgunluk, tercih ve tasnif olamk üzere dört aşama vardır. Sözü geçen aşamaların her birinin diğerinden farklı özellikleri ve kendisine özel nahiv terimleri bulunmasına rağmen bunlar birbiri içine girmiş şekilde ortaya çıkmışlardır. Bu çalışmada, İbn Cinnî’nin Arap gramerine ait ilk kitaplardan olan el-Hasâis isimli eseri aracılığıyla nahvî hüküm ve kısımları inecelenmektedir. Nahvî hüküm, bir şey hakkında hüküm vermek anlamına gelen isnâdtır. Örneğin (زَيْدٌ مُجْتَهِدٌ) cümlesinde Zeyd’e çalışkandır diye hüküm vermek gibi. Mahkûmün bih’e müsned, mahkûmün alyh’e müsnedün ileyh denilir. Yine Mahkûmün bih; kendisi ile bir şeye hüküm verilen, mahkûmün aleyh; kendisine bir şey hüküm edilen, asıl olarak nahvî hüküm; i‘râb ve binâ, fer’î olarak nahvî hüküm; raf‘, nasb, cer ve cezimdir. Nahvî hükmün vasfı ise vacip, mümteni, hasen, kabîh, hilâfü’l-ûlâ ve câiz ale’s-sevâ gibi vasıflardır.

It can be argued that the notion of aesthetics occupies a central place in Islam’s revealed text. Discussing the qualities that characterize the notion of aesthetics has attracted the attention of scholarly tradition. In the Qurʾānic discourse, various qualities can be discerned to characterize aesthetics. To gain a better understanding and to construct a comprehensive image of the Qurʾānic perspective of aesthetic characteristics, the Qurʾān must be taken in its entirety. However, this study is based on the thematic exegesis genre, which aims to present a holistic view of the theme as discussed throughout the entire Qurʾānic text considering selected modern Qurʾānic exegeses, where more attention is given to a number of exegetical aspects considered in thematic exegesis.

The difficulty of talking about God is because He is a separate entity from the world. Allah made some proportions to himself in the Qur'an, and spoke about himself in this way. It can therefore be assumed that divine revelation aims to be understood. This is closely related to the person being the addressee of the offer. The assumption in question reveals that it is necessary to understand the proportions made to God. Muslim theologians, being aware of the difficulty of speaking about God, turned to this theological problem and tried to find a solution. In this equation with many unknowns, they tried to solve some of the known ones.The purpose of this study is not to judge the schools through the theological language they developed about adjectives. It is not aimed within the framework of this study to reveal their theories about adjectives. In this study, it has been tried to show the basic starting points in the assumptions of Islamic theological schools regarding the theory of adjectives (Attributes of God), and the theological perceptions that they are worried about in expressing their claims. In this respect, our study is a purely theoretical and conceptual study. Making reference to theologians from different schools from time to time, on the other hand, aims to test and verify our theoretical construct from the field., Allah’a ilişkin konuşmanın zorluğu, O’nun âlemden ayrı bir varlık olması sebebiyledir. Allah, Kur’ân ’da kendisine bazı nispetler yapmış, bu yolla kendisi hakkında konuşmuştur. İlâhî vahyin anlaşılmayı amaçladığı bu yüzden varsayılabilir. Bu insanın teklife muhatap olması ile yakından ilişkilidir. Söz konusu varsayım, Allah’a yapılan nispetlerin anlaşılması gerektiğini ortaya koymaktadır. Müslüman kelâmcılar, Allah’a ilişkin konuşmanın zorluğunu farkında olarak, bu teolojik soruna yönelmiş ve çözüm üretme çabası göstermişlerdir. Karşı karşıya bulunulan bu çok bilinmeyenli denklemde, bilinenlerden hareketle bazı çözüm teşebbüslerinde bulunmuşlardır. Bu çalışmadaki amaç, sıfatlar konusunda geliştirdikleri teolojik dil üzerinden ekolleri yargılamak değildir. Onların sıfatlara ilişkin kuramlarını ortaya koymak da bu çalışma çerçevesinde amaçlanmamıştır. Bu çalışma İslâm kelâm ekollerinin sıfatlar kuramına ilişkin varsayımlarındaki temel hareket noktaları, iddialarını dile getirmekte endişesini yaşadıkları teolojik algılar gösterilmeye çalışılmıştır. Bu yönüyle çalışmamız tamamen kuramsal ve kavramsal bir çalışmadır. Zaman zaman farklı ekollere mensup kelâmcılara atıf yapılması ise teorik kurgumuzun alandan test edilmesi ve doğrulanması amacı taşır.

Spiritual Counseling is a discipline that is frequently used in countries such as Europe and America and on which a great number of research has been done. In our country, studies have started to be carried out in this field. In today's consulting models, there is a tendency towards holistic approaches. The Iḥsān Model is a unique religious counseling model integrated with the cognitive behavioral psychotherapy approach. The work named Iḥsān Model in Spiritual Counseling, offers a model proposal for spiritual counselors., Manevi danışmanlık, Avrupa ve Amerika gibi ülkelerde sık kullanılan ve üzerinde birçok araştırmalar yapılan bir disiplindir. Ülkemizde de bu alanda uygulamaya yönelik çalışmalar yapılmaya başlamıştır. Günümüz danışmanlık modellerinde, bütüncül yaklaşımlara doğru bir yönelme vardır. İhsan Modeli, bilişsel davranışçı psikoterapi yaklaşımı ile bütünleştirilmiş özgün bir dini danışma modelidir. Manevi Danışmanlıkta İhsan Modeli isimli eser, manevi danışmanlara uygulamaya yönelik bir model önerisi sunmaktadır.

Examining and studying the narrators of the isnads is a science that Allah has bestowed on scholars to know the condition of the narrators who are the main link of isnad chains and the authenticity of the texts depend on them. This science is bound by the principles on which it is built, and the rules to which it is referred. It depends on the results reached by the great hadith scholars where their huge experience of hadith and chains plays an important role. Their sayings may agree or differ about narrators. The problem of the study comes in the statement of the seriousness of one scholar’s critics against trustful narrator by the majority of Jarh and Ta’deel scholars. This problem becomes more serious when the critic is without evidence towards narrators mentioned in AL-Bukhari’s Sahih. This study aims to collect the places in which Ibn Hajar Al-Asqalani (d. 852 AH) commented on the critics of Abu Al-Fath Al-Azdi (d. 374 AH) in the book “Fath Al-Bari” And to show the critical aspect in the approach of Al-Hafiz Ibn Hajar, as well as whether Al-Azdi was right in his pursuit or wrong in his criticism, In light of the Jarh and Ta’deel, according to a critical analytical and inductive approach. I found twenty narrators in this context, the most important result reached by the study is that the critics issued by Al-Azdi were abnormal because they violated the rulings of the great critics on the one hand, and were not based on an argument, document or evidence on the other., النظر والتدقيق في رجال الأسانيد علمٌ خصَّ الله به رجالًا من هذه الأمة لمعرفة حال الرواة الذين عليهم مدار الأسانيد وصحة المتون، وهو مقيد بأصول يبنى عليها، وقواعد يرجع إليها، ويخضع لعملية اجتهادية من قبل النُّقاد بما مارسوه من أحاديث الرواة، لذا ربما تتفق أقوالهم أو تختلف في وصف الراوي، وتأتي إشكالية الدراسة في بيان خطورة تفرد ناقد في جرح قوم من المحدثين اتفق علماء الجرح والتعديل على توثيقهم، وتزداد هذه الإشكالية خطورة عندما يكون الحكم بلا دليل ولا حجة ولا مستند على رجال أخرج لهم البخاري في الصحيح، وتهدف هذه الدراسة إلى جمع المواضع التي تعقب فيها ابن حجر العسقلاني (ت:852هـ) أبا الفتح الأزدي (ت:374هـ) في كتاب "فتح الباري"، وإظهار الجانب النقدي الاجتهادي في منهج الحافظ ابن حجر، وهل كان مصيبًا في تعقباته أم متجنيًا في انتقادته، في ضوء ميزان الجرح والتعديل ومعرفة الرجال، وفق منهج استقرائي تحليلي نقدي. وقد وقفت على عشرين راويًا في إطار ذلك، وأهم نتيجة تمخضت عنها الدراسة أن الأحكام التي أصدرها الأزدي كانت شاذة لمخالفتها أحكام النقاد الكبار من جانب، وعدم استنادها إلى حجة أو مستند أو دليل من جانب آخر., İsnad ricâli tetkiki, isnadların medârı ve metinlerin sıhhatinin sebebi olan râvilerin durumunu bilmek için Allah Teâlâ’nın bu ümmete has kıldığı bir ilimdir. Kendisine dayanılan ve kaynaklık eden bazı usullerle takyîd edilmiştir. Münekkitler tarafından râvilerin rivayetlerini ele aldıkları büyük bir ilmi çalışmayla bezenmiştir. Bu sebeple âlimler bazen bir râvi hakkında ittifak ettikleri gibi ihtilaf da etmişlerdir. Çalışmanın problem edindiği husus cerh-ta‘dil âlimlerinin tevsikinde ittifak ettikleri bir grup muhaddis hakkında, tek başına cerhte bulunan münekkidin durumudur. Zira bu hüküm, herhangi bir delil ya da hüccet yahut Buhârî’nin Sahîh’inde kendisinden hadis kaydetmiş olduğu râvilere bir dayanağı temel almadığında problem büyür. Bu çalışma, İbn Hacer’in Fethu’l-Bârî’sinde Ebu’l-Feth el-Ezdî’ye yaptığı eleştirileri toplamayı ve ayrıca İbn Hacer’in içtihadî tenkit yöntemini ortaya koymayı hedeflemektedir. Mîzânü’l-cerh ve’t-ta‘dîl ve Ma‘rifetü’r-ricâl eserleri ışığında eleştirel, tahlîlî, istikrâî bir yöntemle İbn Hacer’in tenkit ve eleştirilerinde isabetli olup olmadığı incelenecektir. Çalışma boyunca yirmi râvi tesbit etmiş bulunmaktayım. Çalışmanın ulaştığı en önemli netice el-Ezdî’nin ortaya koyduğu hükümlerin, bir yandan önemli münekkitlerin hükümlerine muhalif olması, diğer taraftan herhangi bir delile ya da hüccete dayanmaması sebebiyle şâz konumunda bulunmasıdır.

Anadolu’nun her bölgesinde halk tarafından veli, ermiş, dede, pir gibi adlar verilen şahıslara ait türbelere rastlanmaktadır. Dinî-tasavvufi bağlamda halk tarafından Allah dostu olarak kabul edilen bu kişiler, anlatılan kerametleri ile ölümlerinin ardından inandırıcılık özelliklerini daha da arttırmışlardır. Bunun sonucu olarak kutsallaştırılan bu türbelere yapılan ziyaretlerin birey ve toplum üzerinde birtakım yansımaları olduğu görülmektedir. Buna bağlı olarak, Elvan Çelebi türbesine yapılan ziyaretlerin birey ve toplum üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu araştırmada, kutsal, kutsal mekân ve türbe ziyaretinin kavramsal çerçevesi ortaya konduktan sonra, Elvan Çelebi’nin kim olduğu ve sosyo-kültürel hayattaki yeri üzerinde durulmuş, türbe ve bulunduğu bölge hakkında bilgiler verilmiştir. Bu bağlamda, Elvan Çelebi Türbesini ziyaret edenler ile mülakat yapılarak elde edilen veriler yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda, yapılan türbe ziyaretlerinin bireyin dini düşünce, duygu, tutum ve inançları üzerinde etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Gerek geçmişte gerekse günümüzde, stresli olanların, hastalıklarına şifa arayanların, çocuğu olmayanların, adak adayanların, dua ve ziyaret ile huzurlu bir yaşam isteyenlerin ziyaret ettikleri Elvan Çelebi Türbesinin Çorum’un dini ve sosyo-kültürel hayatına canlılık katmaya devam ettiği söylenebilir.

Şairler; sözü kaynağından alıp anlamı pekiştirme, dilin beyan gücünü etkili bir şekilde kullanma, insanları hayra yönlendirme ve sözü güzelleştirme gibi gerekçelerle şiirde hadis ile iktibâs yöntemini kullanmışlardır. Şiir her ne kadar vezinli ve kafiyeli söz söylemek gayesi ile yazılan edebî bir eser olsa da içinde barındırdığı mesajın da sahîh olması gereklidir. Edebiyatçılar şiirlerin sanat yönünü ortaya koyarken muhaddisler de beyit içindeki hadislerin sıhhat durumlarını ortaya koymaya çalışmışlardır. Câhiliye döneminde şiir, hayatın ayrılmaz bir parçası görülmüş, Kur’ân-ı Kerîm de şiir, belâgat ve edebiyatın güçlü olduğu bir topluma indirilmiştir. Hz. Peygamber sahâbenin şiir söylemesine müsaade etmiş, sözleri ile şairlere ilham vermiştir. Fakat onun sözlerinin gerek kendi döneminde gerekse daha sonraki asırlarda şiire ne kadar yansıdığı sorusu cevap arayan önemli bir konudur. Araştırmada; hadis tarihinde rivayet dönemi esas alınarak sahâbe ve sahâbe sonrası Arap şiirinde hadis ile iktibâs örneklerine değinilmiş ve bu örnekler üzerinden ilgili soruya cevap aranmıştır. Ayrıca iktibâs konusu değişik yönleri ile ele alınmış, iktibâs ile ilişkisi bulunan telmih ve tenâsüb gibi sanatlara da yer verilmiş; iktibâsın ne olduğu, yapılma sebepleri ve bu konuda yazılan eserlere temas edilmiştir. Şiirler arasında yer verilen hadislerin sıhhat durumu ile ilgili muhaddislerin bakış açıları ortaya konmaya çalışılmıştır. Hadis rivayet yolları arasında şiir, bilinen ve uygulanan bir hadis rivayet yöntemi olmadığı için şiir ile hadis rivayeti konusuna değinilmemiştir. Araştırmanın hadis ile iktibâsa dair hadis ve Arap dili sahasında yapılan çalışmalara katkı sağlayacağı varsayılmaktadır. Çalışmada; seçilen örnek şiirler üzerinden Arap edebiyatı ile hadis ilminin verileri doğrultusunda mukayeseli bir analiz yapılması hedeflenmiştir., Poets; they used the method of the citation with hadīth in their poems for reasons such as taking the word from its source and reinforcing the meaning, using the expressive power of the language effectively, directing people to good, and making words beautify. Although the poem is a literary work written with the aim of uttering rhyming words, the message it contains must be correct. While the literati reveal the artistic side of the poems, the scholars have tried to reveal the status of the hadīths inscribed into couplets according to the Hadīth method criteria. Pre-Islamic period, poetry was seen as an inseparable part of life, and the Qur'an was sent down to a society where poetry, eloquence and literature were strong. The prophet Muḥammad was used by telling the poems of the companions, and inspiring praise with his words. However, the question of how much his words were reflected in poetry both in the period of the prophet Muḥammad and in the following centuries is an important issue that seeks an answer. In the research, based on the narration period in the history of hadīth, examples of hadīth and quotations in Arabic poetry during the period of the companions and after the companions were given, and an answer to the related question was sought through these examples. In the research, hadīth and the art of the citation with hadīth in the Arabic poetry were dealt with in different aspects, and the arts of telmih and tenasub, which are related to the citation, were included. Based on the period of narration in the history of hadīth, the examples of the citation with hadīth in the Arabic poetry of the companions and after the companions are mentioned. Since poetry is not a known and applied method among the hadīth transmission methods, the subject of poetry and hadīth transmission is not mentioned. It is assumed that the research will contribute to the studies in the field of hadīth and language on the citation with hadīth. In the study, it is aimed to make a comparative analysis on the selected sample poems in line with the data of Arabic literature and hadīth science.

Odalisques, who were considered among slaves, were bought and sold in the markets. They have been preferred for many purposes, such as serving housework and singing in entertainment conventions. While some of the odalisques got privileges as spouses to the caliphs, some of them got privileges due to their character and abilities. Arīb al-Maʾmūniyye, which is the issue of this research, draws attention with both her talents and the narrations about her life and life. In the research, all the findings about her life were tried to be revealed through the sources. In fact, Arîb, who was not a odalisque, was the hidden side of Caʻfer al- Barmakid. Caʻfer al- Barmakid's child Arîb, from his wife named Fātima, passed into the hands of slave traders after the Barmakids. Arīb, who was the odalisque of Maʾmūn after caliph Emīn, was attributed to Maʾmūn because he loved her very much. Arīb, who was treated as a odalisque until the time of Muʻtasim, gained his freedom when Muʻtasim released him. In the study, it was determined that she was not an ordinary odalisque with her talents, political power and political influence. The subject is discussed through the life of Arīb, the evaluation of false rumors, her economic and political situation, her scientific aspect and her place in Arabic literature., Kölelik olarak ifade edilen yaşam tarzı bir toplumun, bir başka toplum veya insanların özgürlüğünü ellerinden alması ve onu zor denecek birçok alanda çalıştırması şeklinde kendini göstermektedir. Bütün insanlığa gönderilen İslâm dini, ilk andan itibaren insanların eşitliği ilkesi üzerinde durmuştur. Zengin, fakir, güçlü zayıf, köle hür, dil, ırk ve renk ayrımı yapmamıştır. Yine bu dinin kitabında üstünlüğün Allah (cc) korkusunda olduğu vurgulanmıştır. Getirilen emir ve yasaklarla da kölelik kurumunun zamanla kaldırılması hedeflenmiştir. Ayetlerle vurgulanan bu husus, Bedir Savaşı esirlerinde olduğu gibi Hz. Peygamber’in (s.a.v.) uygulamaları ve sözleriyle desteklenmiştir. Fakat özellikle savaşlar ve bu işin yerleşik ticareti sebebiyle tarihi süreçte kölelik müessesesi bir şekilde devam ettirilmiştir. Bazı halifelerin abartılı rakamlarla ifade edilen köle ve cariyeleri bunun bir göstergesidir. Kölelerin temini de yine harpte ele geçirilen esirlerle ya da pazarlardan satın alınarak sağlanmıştır. Nereden geldikleri, renkleri, ırkları, güzellikleri, yetenekleri ve becerileri seçimlerinde etkili olmuştur. Bu şekilde ticari metâʻ gibi temin edilen kölelerin hiçbir değeri olmamıştır. Onlar toplumun en alt tabakasını oluşturmuş, börokratik sınıf ya da zenginlerin ev ihtiyacı konunumunda olmuşlardır. Köleler arasında değerlendirilen cariyeler de pazarlarda alınıp satılmış, ev işlerinde hizmet etmesi ve eğlence meclislerinde şarkı söylemesi gibi birçok amaçla tercih edilmişlerdir. Cariyelerden kimisi halifelere eş olarak ayrıcalık elde ederken kimisi de sahip oldukları haslet ve yeteneklere binaen ayrıcalık elde etmiştir. Bu araştırmanın konusu olan Arîb el-Me’mûniyye (ö. 277/890) de hem yetenekleri hem de hayatı ve hayatına dair rivayetler ile dikkat çekmektedir. İsmi Arîb ve Urîb diye farklı şekillerde telaffuz edilmekte bazen de annesi Fâtıma ile karıştırılmaktadır. Araştırmada onun hayatı ile ilgili tüm bulgular, kaynaklar üzerinden ortaya konmaya çalışılmıştır. Sonradan cariye olan Arîb, Caʻfer el-Bermekî’nin (ö. 187/803) gizli kalan yönü olmuştur. Caʻfer el-Bermekî’nin Fâtıma adlı eşinden olan çocuğu Arîb, Bermekîlerden sonra köle tüccarlarının eline geçmiştir. Bermekî ailesi, Halife Hârûnürreşîd (ö. 193/809) tarafından cezalandırılınca Arîb’in Hristiyan süt annesi onu köle tüccarı Sinbis’e (ö. ?) satmıştır. Bu şekilde Arîb’in kölelik serüveni başlamıştır. Halife Emîn (ö. 198/813), onu köle tüccarı Sinbis’ten satın aldıktan sonra saraya geçmiştir. Halife Emîn’den sonra Me’mûn’un (ö. 218/833) cariyesi olan Arîb, Me’mûn’un kendisine olan yoğun sevgisi sebebiyle ona nispet edilmiştir. Muʻtasım (ö. 227/842) dönemine kadar cariye muamelesi görmüş, Muʻtasım’ın onu serbest bırakmasıyla özgürlüğüne kavuşmuştur. Köleliği esnasında Basra’da eğitim aldığı anlaşılan Arîb, sıradan bir cariyeden çok farklıdır. O, yalnız iyi bir şarkıcı değil aynı zamanda iyi bir şâirdir. Binlerle ifade edilen şiir ve besteleri bulunmaktadır. Dönemindeki bütün çalgı aletlerini çalabilmektedir. Bunun yanı sıra iyi bir dilcidir ve Arapça’yı ustalıkla kullanabilecek kadar dilin inceliklerine hâkimdir. Bu çalışmada onun, yetenekleri, ekonomik gücü ve siyasi nüfuzuyla alelade bir cariye olmadığı tespit edilmiştir. Konu Arîb’in hayatı, yanlış rivayetlerin değerlendirilmesi, ekonomik ve siyasi durumu, ilmi yönü ve onun Arap edebiyatındaki yeri üzerinden ele alınmıştır. Çalışmada betimleme, örnekleme, tümevarım ve sentez olmak üzere farklı bilimsel araştırma yöntemleri kullanılmıştır.

Sufism; Its position among the sciences, its methodology in knowing the truths of things in the context of the shariah-truth relationship, and its interpretations of God-man and God-realm relationship have been discussed throughout history. Over time, these discussions have concentrated around the metaphysical understanding known as unity of existence, and many works have been written for and against. XVIII. In this book, which deals with the defense of unity of existence of Abdülgani Nâblusi (d. 1143/1731) who lived in the 19th century, the historical adventure and theoretical ground of the debates on unity of existence are discussed in summary and a concise but holistic perspective on the issue is tried to be presented., التصوف وقد نوقش موقعها بين العلوم ومنهجيتها في معرفة حقائق الأشياء في سياق علاقة الشريعة بالحقيقة وتفسيراتها للعلاقة بين الله والإنسان وعالم الله على مر التاريخ بمرور الوقت ، تركزت هذه المناقشات حول الفهم الميتافيزيقي المعروف باسم وحدة الوجود، وكُتبت العديد من الأعمال المؤيدة والمعارضة. الثامن عشر في هذا الكتاب، الذي يتناول الدفاع عن وحدة الوجود لعبدالجاني نابلسى (المتوفي 1143/1731) الذي عاش في القرن التاسع عشر، نوقشت المغامرة التاريخية والأرضية النظرية للنقاشات حول وحدة الوجود .بإيجاز ومختصر. ولكن حاول تقديم منظور شامل حول هذه القضية, Tasavvufun; ilimler arasındaki konumu, şeriat-hakikat ilişkisi bağlamında eşyanın hakikatlerinin bilinmesindeki metodolojisi, Tanrı-insan ve Tanrı-âlem ilişkisi hakkındaki yorumları tarih boyunca tartışılagelmiştir. Zaman içerisinde bu tartışmalar vahdet-i vücûd adı ile bilinen metafizik anlayış etrafında temerküz etmiş, lehte ve aleyhte birçok eser kaleme alınmıştır. XVIII. yüzyılda yaşamış Abdülganî Nâblusî (ö. 1143/1731)’nin vahdet-i vücûd müdafaasını konu edinen bu kitapta ise vahdet-i vücûd üzerindeki tartışmaların tarihsel serüveni ve teorik zemini özet biçimde ele alınarak meseleye dair muhtasar ancak bütüncül bir bakış açısı sunulmaya çalışılmıştır.

Isma‘īl b. ‘Ali, who is referred to as Abū Sa‘d as-Sammān, was born in Ray, Iran, between 981 and 983 and he devoted most of his life to educational travels, especially for hadith and he returned to his city of birth towards the end of his life and died there in 1053. Isma‘īl b. ‘Ali is well-known with the name of as- Sammān, meaning butter trader, because of he was grew up in a family of butter traders. The movables and real estates in his inheretence show that he belongs to a wealthy family. As-Sammān, who seems to be in the twelfth generation of Muʻtazilite tradition, approve the thoughts of Abū Hāshim al-Jubbā’ī (ö. 321/933) and Abu'l-Ḥusayn al-Baṣrī (ö. 436/1044) and he was accepted as the leader of the Muʻtazila in his own period. He had education from scholars such as Abū Tāhir al-Muḫallis, Ibn Abū Nasr at-Tamīmī and Abkasī (ö. 405/1014-15) in the discipline of hadith. As-Sammān, was an authoritative figure both in the fiqh of Hanafi and disagreements between thoughts of Hanafism and Shafi'ism as well as in the fiqh of Zaydism. In addition, he educated himself in the topic of Qur’anic recitation, scholars of narrators, genealogy, law of inheritence and arithmetic. Among the works of as-Sammān, who are stated as many, only one record seem to be extant until today: “Kitāb al-Muvāfaqa bayn ahl al-bayt wa's-sahāba wa mā ravāhu kullu farīqin fī haqq al-āḫar”, which was written to point out the fondness and respect between the first three caliphs and ‘Ali. Thus, it is not possible for us to have a detailed knowledge about his thoughts in kalam and fiqh. However, Ibn al-‘Adīm (ö. 660/1262) gives us some ideas about thoughts of al-Sammān through his will narrates in his “Bughyat aṭ-Ṭalab fī tārīḫi Ḥalab”. As-Sammān states that his thoughts of kalam and fiqh are formed on the school of Ahl al-‘adl wa't-tawḥīd, in particular parallel with Muʻtazila-Zaydiyya and he designed his will, which he gave about two years before his death, according to the Muʻtazilite theological paradigm. In this context, according to as-Sammān, Allah is one and eternal. Attributes of Allah such as Power, Knowledge, Life, Hearing, Sight and Wealth are by virtue of His essence. Allah does not resemble anything, nor a body or an accident. All actions of Allah are good, and He never do evil. Allah does not wish for a sin nor have any consent to sin. Allah does not test people with what they cannot afford. Allah does not oppress people nor punish anyone with no justice. Allah is faithful to his promise that he will reward people who are good and will punish people who do evil. Voluntarily actions are created by people themselves. Revelation regarding the doomsday and the hereafter are true. Also, worships performed by the living on behalf of the dead such as hajj, ‘umrah, charity, reciting the the Qur'an and visiting the graves of them are useful for the dead. Repentance which is the forgiveness of sins is the decisiveness of not to commit it again with regret. As-Sammān has been criticized because of his Muʻtazilite thoughts, but his credibility, his intellectual effort and his abilities have been appreciated even by his opponents. The combative and dynamic nature of his life was reflected in his will are analysed in this work and it is concluded that he expressed his thoughts on belief and deeds in his will as a true Mu‘tazilite manifesto., Kaynaklarda Ebû Saʻd es-Semmân şeklinde anılan İsmail b. Ali, 370/981-983 yılları arasında İran’ın Rey şehrinde doğmuş, ömrünün büyük bölümünü başta hadis olmak üzere ilmi seyahatlere ayırmış ve hayatının sonlarına doğru tekrar memleketine dönerek 1053 yıllarında Rey şehrinde vefat etmiştir. İsmail b. Ali yağ ticareti yapan bir aileden gelmesi itibariyle yağcı anlamında Semmân lakabıyla meşhur olmuştur. Vasiyetinde bıraktığı menkul-gayrimenkullere bakılırsa variyetli bir çevrede yetiştiği aşikârdır. Muʻtezilenin on ikinci tabakasında gösterilen Semmân, kelâm ilminde Ebû Hâşim el-Cübbâî (ö. 321/933) ve Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’nin (ö. 436/1044) görüşlerini benimsemiş, döneminde Muʻtezile’nin önderi olarak görülmüştür. Hadiste Ebû Tâhir el-Muhallis (ö. 393/1004), İbn Ebû Nasr et-Temîmî ve Abkasî’den (ö. 405/1014-15) eğitim almıştır. Hanefî fıkhı ve âlimlerine, Hanefilik-Şafiîlik arasındaki görüş ayrılıklarına hâkim olan Semmân, Zeydiyye fıkhında da söz sahibi biridir. Bunların yanı sıra kıraat, hadis ricâli, ensâb, ferâiz ve aritmetik konularında kendini yetiştirmiştir. Çok sayıda kitap yazdığı dile getirilen Semmân’ın Hz. Ali ve ilk üç halife arasında muhabbet ve saygı olduğunu ortaya koymak amacıyla kaleme aldığı Kitâbü’l-Muvâfaka beyne ehli’l-beyt ve’s-sahâbe vemâ ravâhü küllü ferîkın fî hakkı’l-âhar adlı kitabının dışındaki eserlerinin henüz günümüze ulaştığı tespit edilememiştir. Bu yüzden kelâmî ve fıkhî görüşlerine detaylı bir şekilde hâkim olma imkânımız söz konusu değildir. Fakat İbnü’l-Adîm’in (ö. 660/1262) Buġyetü’t-taleb fî târîhi Haleb adlı eserinde aktarılan vasiyeti bize bu konularda fikir vermektedir. Vefatından yaklaşık 2 sene önce verdiği vasiyetinde Semmân, kelâmî-fıkhî temayülünün Muʻtezile-Zeydiyye özelinde Ehlü’l-adl ve’t-tevhîd üzere olduğunu ifade etmekte, vasiyetini Muʻtezilî paradigma üzerine kurgulamaktadır. Bu minvalde Semmân’a göre Allâh tektir ve kadimdir. O’nun kudret, ilim, hayat, işitme, görme, ġınâ sıfatları zât ile kaimdir. Allâh cisimlere ve arazlara benzemez. Allâh’ın bütün fiileri iyidir ondan kötü ve çirkin fiiller sadır olmaz. Allâh günahı dilemez, işlenmesinden hoşnut olmaz ve rıza göstermez. O, kullarını güç yetiremeyecekleri şeylerle sınamaz. Kullarına zulmetmez ve günahsız hiçbir kimseye azap etmez. İyilik yapanlara ödül (vaʻd) kötülük yapanlara da ceza (vaîd) vereceğine dair sözüne sadıktır. Tercihli fiillerinin yaratıcısı kulun kendisidir. Kıyamet ve ahirete dair haller haktır. Dirilerin ölmüşler adına ardından yaptıkları hac, umre, sadaka, Kur’ân okuma ve kabir ziyaretleri fayda verir. Günahların affı tevbe, pişmanlık ve bir daha işlememeye azmetmek iledir. Semmân, iʻtizâlî fikirleri sebebiyle eleştiriye maruz kalmış fakat güvenilirliği, gayreti ilmiyyesi ve kabiliyeti muhalifleri tarafından dahi dile getirilmiştir. Hayatındaki mücadeleci yapısı vasiyetine yansımış, itikādî-amelî düşüncesini bir manifesto edasında dile getirmekten geri kalmamıştır. Bu çalışma muhaddis bir âlimin iʻtizâlî fikirlerini tespit etmeyi ve vasiyetinde iʻtizâlî düşüncesini vurgulamasının muhtemel nedenlerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışmada şahıs üzerine derinleşme yöntemi kullanılmış; şahsın ilmi şahsiyeti, eserleri, kullandığı kavramlar ve görüşleri, içinde yetiştiği dinî, ilmî, sosyo-kültürel şartlar müvacehesinde değerlendirilmiştir.

As in all languages, there are various structures in the syntax in Arabic. Some of these structures are about phonetic and some are about syntax. In this study, the subject of iṭba‘, which takes place in the syntax structure form in Arabic, is discussed. First of all, the phenomenon of iṭba‘, which consists of bringing a second word to reinforce the first word in terms of meter and rhyme, has been examined in terms of its use in Arabic. The expression “Hasanun basanun” in Arabic can be given as an example of iṭba'. In this example, it can be said that the second word, basanun, was introduced to emphasize the word hasenun and also adds a phonetic form to the sentence. In this context, it is possible to say that the main benefit of iṭba‘ is decoration and reinforcement. This subject, which is discussed under the title of "reduplication" with various parts in Turkish, has not been mentioned in terms of Turkish language in the study. The classical period usages of iṭba‘ examples are mostly discussed. As a matter of fact, most of them are out of circulation in the modern period. However, it is possible to encounter this type of usage in literary texts. In Arabic, this subject has been handled with different titles such as iṭba‘, muhāzat, muzāwaja, izdiwāj. In this study, the subject was examined with the name iṭba‘. As a matter of fact, there are some differences between it and the others. For this reason, our study has been concluded by examining the semantic differences between the derivatives of iṭba‘ and determining the results., Tüm dillerde olduğu gibi Arapçada da söz diziminde çeşitli yapılar bulunmaktadır. Bu yapıların bir kısmı fonetik, bir kısmı ise sentaks kaynaklıdır. Bu çalışmada, Arapçada sentaks yapı formu içinde bulunan iṭba‘ konusu ele alınmıştır. Öncelikle vezin ve kafiye açısından birinci kelimeyi pekiştirmek için ikinci bir kelimeyi getirmekten ibaret olan iṭba‘ olgusu Arapçadaki kullanımı açısından incelenmiştir. Arapçada “Hasenun besenun” sözü iṭba‘a misal verilebilir. Bu örnekte ikinci kelime olan besenun kelimesinin, hasenun kelimesini vurgulamak için getirildiği ve ayrıca cümleye fonetik bir biçim kattığı söylenebilir. Bu bağlamda iṭba‘ kullanımının cümledeki faydasının tezyin ve takviye etmek olduğunu söylemek mümkündür. Türkçede çeşitli kısımlarıyla “ikileme” başlığı altında ele alınan bu konuya çalışmada Türkçe açısından değinilmemiştir. Daha çok iṭba‘ örneklerinin klasik dönem kullanımları ele alınmıştır. Nitekim modern dönemde bunların büyük bir kısmı tedavül dışıdır. Ancak edebi metinlerde bu kullanım türüyle karşılaşmak mümkündür. Arapçada bu konu iṭba‘, muhâzat, müzavece, izdivāc gibi farklı başlıklarla ele alınmıştır. Bu çalışmada konu, iṭba‘ ismiyle irdelenmiştir. Nitekim diğer isimlerle arasında bazı farklar bulunmaktadır. Bu nedenle çalışmamız iṭba‘’ın türevleri ile aralarındaki anlam esaslı farkların incelenmesi ve ortaya çıkan sonuçların tespitiyle nihayet bulmuştur., كما هو الحال في جميع اللغات، هناك تراكيب مختلفة في النحو العربية. بعض هذه الهياكل صوتي وبعضها بناء. في هذه المقالة تمت مناقشة موضوع الإتباع وهو في صيغة التركيب النحو العربية. في الدراسة، تم فحص ظاهرة الإتباع، والتي تتمثل في إحضار كلمة ثانية لتعزيز الكلمة الأولى من حيث المقياس والقافية، ومن حيث استخدامها في اللغة العربية. نحو قولهم: هذا حَسَنٌ بَسَنٌ، فالكلمة الثّانية فيها تفيد التّقوية والتّزيين للكلمة الأولى وهذا فائدة الإتباع. وقد فحصنا على ظاهرة الإتباع في اللّغة التّركية ورأينا أنّـها أقسام تندرج تـحت مسمى الــ "ikileme" عندهم. لم نذكر الموضوع من حيث اللغة التركية. تناولنا في المقالة استخدامات الكلاسيكية لأمثلة الإتباع. في الواقع، معظمهم خارج التداول في العصر الحديث. ومع ذلك، من الممكن مواجهة هذا النوع من الاستخدام في النصوص الأدبية. في اللغة العربية، تم التعامل مع هذا الموضوع بعناوين مختلفة مثل الإتباع، والمحاذاة، والمزاوجة، والإزدواج. في هذه الدراسة تم فحص الموضوع باسم الإتباع. في واقع الأمر، من الممكن القول أن هناك بعض الاختلافات بينها وبين الأسماء الأخرى. لهذا السبب انتهت دراستنا بفحص الفروق الدلالية بين مشتقات الإتباع وتحديد النتائج.

İslâm düşünce tarihine bakıldığında ilim adamlarının kelâmullâhın tabiatını anlamak ve bunu anlamlandırmak konusunda bir çabanın içerisine girdikleri görülmektedir. Esasen Allah’ın nasıl bir kelâma sahip olduğunu anlamak ve kavramak, fizik âleminden fizikötesine doğru bir bakış çabasıdır. Buna rağmen hakikatin yılmaz arayıcısı insan, bu konuda söyleyecek bir söz bulabilme çabası içindedir. “İlâhî kelâmı”, Allah’ın bir sıfatı olarak değerlendirenler olduğu gibi bunu ilâhî bir fiil telakki edenler de bulunmaktadır. İlâhî kelâm sıfatının veya fiilinin tecellîsinin Kur’ân olduğu da ehlince müsellemdir. Kur’ân lafızlarının aidiyeti konusunda başlıca üç görüş ortaya konulmuştur. Bu görüşler içerisinde hâkim ve râcih bakış açısına göre Kur’ân lafız ve mana itibariyle Allah’a aittir. Buna göre Hz. Muhammed’e nâzil olan Kur’ân vahyi hem lafız hem de manadan oluşmaktadır. Bu telakkîyi savunan müelliflere göre vahyin oluşumu ve iletimi konusunda ne Cebrâil’in ne de Hz. Muhammed’in herhangi bir müdahale veya katkısı olmuştur. Dolayısıyla peygamberin vahiy nüzûl sürecinde rolünün tamamen pasif olduğu söylenebilir. Cibrîl, Kur’ân’ı önceden yazılı olarak bulunan bir mekândan, yani levh-i mahfûzdan ezberleyerek veya Allah’tan işiterek ya da Allah’ın lafızları ona vahyetmesiyle Hz. Peygamber’e indirmiştir. İkinci yaklaşıma göre Kur’ân metninin manası Allah’a, lafızları Hz. Peygamber’e aittir. Bu yaklaşıma göre Cebrâil, sadece manaları Hz. Peygamber’e indirmiştir. Hz. Peygamber de kendisine bildirilen manaları kavramış ve onları Arapça ifade kalıplarında söylemiştir. Üçüncü yaklaşıma göre ise Kur’ân’ın manası Allah’a, lafızları Cebrâil’e ait olmaktadır. Yani Cebrâil’e yalnız mana ilkâ edildi ve o lafızları oluşturdu. Bu çalışmada İslâm düşünce tarihinde ilim adamlarının kelâmullâhın tabiatını anlamak ve bunu anlamlandırmak konusunda lafızların aidiyeti konusunda ortaya koydukları söz konusu yaklaşımlar incelenecek ve bunlar Kur’ân’ın bütünlüğü ve klasik dönem Tefsir merviyyâtı açısından irdelenecektir. Denilebilir ki Kur’ân’ın mana yönüyle Allah’a aidiyeti konusunda ilim ehli arasında herhangi bir ihtilâf yoktur. Temel ihtilâf Kur’ân lafızlarının Allah’a mı Cebrâil’e mi yoksa Hz. Muhammed’e mi ait olduğu hususudur. Kur’ân’ın bütünlüğü ve vahyin nüzûl keyfiyetine dair klasik dönem Tefsir merviyyâtı dikkate alındığında hâkim görüşün diğer iki görüşe göre daha tutarlı olduğu saptanmıştır., When viewed the history of Islamic thought, it is seen that the scholars have made an effort to understand the nature of the speech of God and make sense of it. Essentially, understanding and grasping of the words of God are an effort to look from the physical realm to the metaphysical one. In spite of this fact, the scholars as the indomitable seekers of truth are in search of finding some clues to say about it. While some of them consider the “divine speech” as an attribute of God, many others view it as a divine act. It is also admitted by all of them that whether being attributive or act of God, the reflection of the divine speech is the Qur’ân. In this sense, three views have been put forward on the question of the belonging of the Qur’ânic words. According to the dominant and preferred point of view among these views, Qur’ân belongs to God in terms of wording and meaning. Accordingly, the revelation of the Qur’ân, which was revealed to the Prophet Mohammed consists of both wording and meaning. Therefore, there is no intervention or contribution of Gabriel or Muhammad in constituting of Qur’ân. According to the second approach, the meaning of Qur’ânic text belongs to God, however, its words pertain to Mohammed. This view signals that Gabriel revealed nothing more than the meanings of Qur’ân. Mohammed understands the meanings conveyed to him and then said them in Arabic expression patterns and phrases. According to the third approach, the meanings of Qur’ânic text belongs to God, however, its words pertain to Gabriel. In other words, only meanings of text were given to Gabriel, and its words are formed by him. In the present study, the mentioned approaches which are put forward by scholars about the belonging of Qur’ânic words will be examined in terms of the integrity of the Qur’ân and Tafsir rumors (riwâyât) of the classical period. In a nutshell, it can be said that there is no disagreement among scholars in the field of the belonging of the meanings of Qur’ânic text to God. The main disagreement is whether the Qur’ânic words belong to God, Gabriel or Muhammad. Considering the integrity of Qur’ân and Tafsir rumors regarding to the circumstances of sending down of the Qur’ânic revelation, it has been determined that the prevailing view is more consistent than the other two views.

Toplumsal bir varlık olan insan doğası gereği bir ailede dünyaya gelir ve neslini sürdürmek için de yeni bir aile kurar. Aile de toplumun temel taşıdır. Bireylerin aileyi oluştururken geçirdikleri bazı süreçler, onların toplumdan ne derece etkilenip sonrakileri nasıl etkilediğini bize açıkça göstermektedir. Bu makalede, Kuran-ı Kerim’de anlatıldığı kadarıyla bir ailenin kuruluş aşamaları incelenmiştir. Çalışmaya esas alınan aile, Kasas Suresi 22-28. Ayetlerinde anlatılan Hz. Şuayb’ın kızı ile Hz. Musa tarafından oluşturulmuştur. Yaşadığı olumsuz durum sonucu, yaşadığı bölgeden ayrılarak başka bir coğrafyaya göç eden bir peygamber adayı ile bir peygamber ocağında yetişmiş olan kızın evliliklerine giden süreçte neler yaşandığı ve bu süreçte meydana gelen olaylardan yola çıkarak hangi özelliklerin vurgulandığı belirtilecektir. Bu araştırmayı yaparken konu dışında diğer ayetlere, konuyu açıklama babında hadislere, çeşitli tefsir kaynaklarına müracaat edilmiş, kelime açıklamaları için de sözlüklerden yardım alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Tefsir, Kur’an-ı Kerim, Hz. Şuayb’ın Kızı, Hz. Musa, Aile.

The determination and application of Islamic legal rulings without causing turmoil in the modern world result in challenges continuing to be discussed. Since the methods for establishing modern Islamic law are not appropriately revised, the proposed measures tend to fail. The article examines the significance of upgrading the legal theory of Islamic law, known as the discipline of uṣūl al-fiqh. The theoretical upgrade is manifested in the application of both a critical-historical method and a scientific-historical method, the application of multiple contemporary academic approaches drawn from the humanities, social and positive sciences in addition to traditional religious knowledge and opinions from classical scholars. The issue of upgrading the discipline of uṣūl al-fiqh through the application of the scientific-historical method requires convincing scholars of the idea that the scientific-historical method is a prospective and integrative method for the contemporary discipline of uṣūl al-fiqh. The scientifichistorical method is considered a new method in the discipline of uṣūl al-fiqh for three reasons. In the first instance, it is compatible with the principles of scientific democracy or pluralism (applying multiple approaches in problem-solving and adjudication). In the second instance, it is suitable for the demands of modern societies. In the third instance, it is suitable for the structure of modern states. In terms of the contemporary discipline of uṣūl al-fiqh, the article emphasizes the significance of Shaḥrūr’s scientific-historical method in creating modern Islamic law. Nonetheless, the article still does not incorporate a concrete definition of Shaḥrūr’s limits (ḥudūd) and does not provide examples of the use of the scientific-historical method in solving problems (e.g., eradicating legal corruption and promoting law enforcement in the Muslim world). Future studies may focus on the definition of Shaḥrūr’s ḥudūd and the implementation of his scientific-historical method in solving problems of contemporary Islamic law.

Edebiyat, felsefe ve teoloji alanlarında birçok eserin yazarı olan Georg Friedrich Daumer’in en önemli eserlerinden birisi Mahomed und sein Werk (Muhammed ve Eseri) adlı kitabıdır. Yazar bu eserde Doğu din, kültür ve medeniyetine dair manzum ve mensur geniş bilgi vermektedir. Söz konusu eserin büyük bir kısmı ise Batı’da ilk defa yazılan manzum hadis tercümelerinden ibarettir. Daumer bu eserde İslâm ve Hz. Peygamber hakkında takdir ve hayranlık ifade eden değerlendirmelerde bulunmaktadır. Bu makalede yazar ve eserlerinin tanıtılması, onun Hz. Peygamber ve İslâm hakkındaki görüşlerinin tesbiti hedeflenmektedir. Ayrıca söz konusu eserden seçilen bir miktar Almanca manzum hadis tercümeleri Türkçeleri ile birlikte zikredilmektedir. XIX. asırda Batı dillerinde henüz oldukça sınırlı hadis tercümeleri bulunurken bu eserde çok sayıda hadisin manzum olarak Almanca’ya tercüme edilmesi, İslâm ve Hz. Peygamber’den hayranlıkla bahsedilmesi hadis ilmi açısından önem taşımaktadır. Hadise dair tartışmaların arttığı bir dönemde Hz. Peygamber’in ve İslâm’ın hadislerle ve edebî bir dille bir oryantalist tarafından anlatılması İslâmofobi karşısında kayda değer bir itiraz mahiyetindedir.

الهدف الذي تسعى إليه الورقة الحالية هو محاولة تناول حضور المرأة في أعمال إبراهيم الكوني. وتأتي أهمية تناول القضية من زاويتين، الأولى أن قضية المرأة غدت موضوعاً للدرس الأدبي، بوصفها معياراً يمكن من خلاله الولوج إلى حالة المجتمع الحضارية والفكرية. والزاوية الثانية أن إبراهيم الكوني صوت خاص في الرواية العربية، لأنه الروائي الوحيد الذي يتحدث عن عالم الطوارق في صحراء ليبيا. ولذلك، اتسم تناول القضية بالبحث عن الجذور الأسطورية لتجليات حضور المرأة داخل العمل الروائي، والدور الذي تقوم به في ذلك المجتمع، وعلاقة ذلك بالأسئلة التي يطرحها الكوني في نتاجه. يتعامل مجتمع الطوارق مع المرأة من زاوية أسطورية، فهذا المجتمع ما يزال يحتفظ في كثير من جوانب حياته بطقوس المرحلة الأمومية التي تتمتع فيه المرأة بدور كبير، نلاحظه في انتقال زعامة القبيلة إلى أبناء أخت الزعيم. أما على المستوى الواقعي فالمجتمع متسامح إلى حد كبير مع علاقات الحب التي تكتسي طابعا رومانسيا بسبب الهالة الأسطورية التي تحيط بالمرأة، وبسبب حاجة الفارس إلى محبوبة كي تكتمل صورة الفروسية لديه. إضافة إلى بروز شخصيات نسائية مميزة كالعرافة والشاعرة. ولكن اقتصار الكوني على مجتمع الطوارق أدى إلى خلل كبير في عالمه الروائي سنلاحظه في تكرار صورة المرأة من رواية إلى أخرى، بحيث يمكن الاكتفاء برواية واحدة كالمجوس ليصل القارئ منها إلى صورة المرأة في ذلك المجتمع., Bu makalenin amacı, Ibrāhīm al-Kūnīnin eserlerinde kadın varlığını ele almaktır. Çalışmanın önemi iki açıdan gelmektedir: Birincisi, kadın konusunun modern Batı düşüncesine açılmaya başlamasıyla birlikte on dokuzuncu yüzyılın sonundan itibaren edebiyat araştırmalarının konusu haline gelmesidir. Bu konu, toplumun medeni ve fikrî durumuna erişilmesinde bir ölçüt haline gelmiştir. İkincisi, Ibrāhīm al-Kūnīnin Arap romanında meşhur biri olmasıdır. Çünkü Libya çöllerindeki Tuareg dünyasından ve bunların Cezayir, Mali ve Nijer gibi diğer ülkelerdeki uzantısından bahseden tek romancıdır. Ibrāhīm al-Kūnī, tüm edebi üretimini, Arap romanı dünyasındaki tek Tuareg romancısı olarak, eserlerine Arap romanı üretimi içinde bir uzmanlık kazandıran Tuareg topluluğunun efsanevi ve popüler mirasını belgelemeye adanmıştır. Ibrāhīm al-Kūnī'nin romanlarında insanın varoluş ve kaderi sorunu ve insanın içinde bulunduğu yabancılaşma başta olmak üzere birçok konu yer almaktadır. Ve hepsi, zorlu çevre koşulları tarafından kısıtlanmış bir dünyada mutluluğa muhtaç karakterler olarak karşımıza çıkmaktadır. Ibrāhīm al-Kūnī'nin kadın meselesine yaklaşımı, kadın imajının efsanevi köklerine ve bu toplumda oynadıkları role odaklanarak temayüz edilmiştir. Bu, Ibrāhīm al-Kūnī'nin eserinde insan kaderini arama ile ilgili sorduğu sorularla ilgilidir. Tuareg toplumunu kuran gelenek, görenek ve mitlerin büyük bir bölümünün köklerinin Afrika kıtasının çangallarına ve kadınların da katkıda bulunduğu iyi ve kötü ikiliğine ilişkin mitlere ve batıl inançlara dayanan ilkel dinlerine dayandığı açıktır. Çünkü bu toplumlar kadına üreme yetenekleri açısından bakmış ve doğurganlığın simgesi haline gelmiştir. Bu nedenle Tuareg toplumu kadınları mitolojik bir açıdan ele almaktadır. Bu toplum, kadınların büyük bir role sahip olduğu ana soyluluk döneminin ritüellerini yaşamının birçok alanında hâlâ muhafaza etmektedir. Bunu, kabile liderliğinin liderin kız kardeşinin oğullarına devrinde fark etmekteyiz. Gerçek şu ki, toplum, kadınları çevreleyen efsanevi durum ve binicinin atlı imajını tamamlamak için bir kız arkadaşa ihtiyaç duyması nedeniyle romantik aşk ilişkilerine büyük ölçüde hoşgörülüdür. Ancak toplum, savaşçı bir toplumun bir kadından talep ettiğinin ötesine geçen, yani kabileyi savunma rolünü oynayacak çocukların doğumu için bir katalizör görevi gören romantik bir ilişkiye asla müsamaha göstermez. Bu sebeple kadın ve erkek arasındaki bu şartı aşan herhangi bir ilişkinin felakete yol açacağını Ibrāhīm al-Kūnī'nin romanlarında görmekteyiz. Kadınlarla ilgili âdetlerden biri, iki kahramanın kendisi için güreşen bir kızın kalbini kazanmaya çalışırken yaptıkları düellodur. Aslında, bir erkekle olan ilişkisi açısından kadının imajı olumsuzdur, çünkü bir erkeğin hayatındaki varlığı bir felakete yol açar. Ayrıca, falcı ve şair gibi kurgusal eserlerinde rol oynayan başka kadın karakterler de ortaya çıkmaktadır. Ibrāhīm al-Kūnī'nin hikâyelerinde, tanrılara insan kurban etme de dâhil olmak üzere bir sürü ritüele birçok gönderme vardır ve bu durumda kabileden bakire bir kız tanrıya sunulmak üzere seçilir. Ritüeller arasında, bilgelerin mezarlıkta kendisi için bir çadır kuracak bir kızı seçtiği, kehaneti cadılara ve falcılara geri döndürmek için ataların görüşünü yoklama ritüeli de vardır. Belki de dini-İslam ve pagan-Afrika arasındaki örtüşmenin nedeni, tasavvuf tarikatlarının, hurafelere olan inancın ve diğerlerinin yayılmasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca, Tuareg'lerin nehirler ve göller tarafından dalgalanan çöldeki suyun tükenmesini açıkladığı Tans ve kardeşi Atlantis efsanesi gibi birtakım efsaneler de vardır. Ancak al-Kūnī'nin Tuareg topluluğuna hapsolması, kurgusal dünyasında büyük bir dengesizliğe yol açmıştır. Bir rivayetten diğerine kadın imajının tekrarında bunu fark etmekteyiz. Okuyucunun o toplumdaki kadın imajı hakkında bir kavrayışa sahip olması için, Mecusî gibi bir rivayetle yetinmek mümkündür., The aim of the present paper is to address the presence of women in the works of Ibrāhīm al-Kūnī. The importance of the study comes from two angles. The first is that the issue of women has become a subject of literary study since the end of the nineteenth century with the beginning of openness to modern Western thought, and this issue has become a criterion through which one can evaluate the civilized and intellectual state of society. The second angle is that Ibrāhīm al-Kūnī is a special voice in the Arabic novel because he is the only novelist who talks about the world of the Tuareg in the Libyan desert and their extension in other countries such as Algeria, Mali and Niger. Ibrāhīm al-Kūni's devoted his entire literary production to documenting the legendary and popular heritage of the Tuareg community, he is the only Tuareg novelist in the world of the Arab novel. A number of issues are present in Ibrāhīm al-Kūnī’s novels, foremost of which is the question of existence and the fate of man, and the alienation in which a person finds himself, and all of this comes through personalities who are desperate to achieve happiness in a world constrained by harsh environmental conditions. Ibrāhīm al-Kūnī's approach to the issue of women was characterized by focusing on the mythical roots of the image of women, the role it plays in that society, and its relationship to Al-Koni's questions which are related to the search for human destiny. It is clear that much of the customs, traditions and myths that founded Tuareg society are rooted in the ancient religions of the African continent, based on the bells and the myths and superstitions of the dichotomy of good and evil, to which women also contribute. Because these societies have looked at women in terms of their reproductive abilities and have become the symbol of fertility. Tuareg society deals with women from a mythical angle and still preserves in many aspects of its life the rituals of the matrilineal stage in which women have a great role, such as the transfer of the leadership of the tribe to the sons of the chief’s sister. On a realistic level, society is tolerant of romantic love relationships, but society never tolerates any romantic relationship that goes beyond what society needs from woman: As to give birth to children who will play the role of defending the tribe. For this reason, we will notice in Ibrāhīm al-Kūnī’s novels that any relationship between a man and a woman that goes beyond this condition will lead to Disaster.In fact, the image of a woman in terms of his relationship with a man is negative, because her presence in a man's life leads to a disaster. In the novels of Ibrāhīm al-Kūnī, there are references to a number of rituals, including human sacrifices to the gods. There are also a number of legends, such as the legend of Tans and her brother Atlantis, in which the Tuareg explain the depletion of water in the desert. But al-Kūnī’s confinement to Tuareg society led to a major imbalance in his novelistic world: We notice this in the repetition of a woman's image from one narration to another so that the reader can have an understanding of the image of woman in that society, in order to satisfy a narration like the Magi.

Price, investment, production, and employment are among the most important elements of economic structure, and intervention in one of these will affect all other elements. A well-functioning economic structure represents the harmonical and balanced collaboration of all financial factors. Price has decisive power over other elements of the economy. Investment, production, and employment plans are generally closely associated with prices because they are made with a profit index. Although the financial principles of Islam emphasize earnings in a legitimate (ḥalāl) manner, its price policy does not directly intervene in the price-determining process.Various price policies and different economic systems have been followed and applied throughout the history of economics. In the field of economics, some systems favor unlimited freedom through sanctifying the individual and capital, while others, such as capitalism, do not recognize any rules. Also, some systems ignore private property without a sense of justice for the community, while mixed systems combine some of these factors. However, none of these economic structures gain accomplishment because of injustice and imposed methods contrary to human nature. Furthermore, they were unable to solve problems of economic origin.Islamic economics and price policy are fundamentally different from other systems. First, Islamic economics carries the inherent religious characteristics of Islam. It centers on justice and legitimacy and has made the moral principles of religion dominant in economics. The Prophet Muḥammad was the first person to transfer the economic principles of Islam from theory to practice. In this sense, the Medina bazaar had deep meanings beyond being an ordinary or local market. In Islamic economics, instead of directly intervening in prices, the Prophet abolished methods such as profiteering, black markets, prevention (talaqqī l-rukbān/jalb), brokerage, deception, cheating, and speculation (najash), which led to unlawful profits. Instead, he advocated principles based on legitimacy, established a system relying on supply-demand balance, and organized the market with Islamic moral values. The new economic principles prioritized fair competition, equal opportunity, fair income distribution, and sharing. Islamic finance model, therefore, embraces the principles of a free-market economy. However, there are clear differences between the free-market principles as understood by Islam and the free-market principles that dominate present-day capitalism. First, Islam does not accept destructive competition, any form of monopolization, or unlimited freedom of production and consumption. It also does not attribute economic value to some profits, such as interest and gambling, and instead labels them illegitimate and prohibited (ḥarām). Although Islam adopts the principles of a free market economy, it does not allow arbitrary decisions. For this reason, it establishes a realistic price policy without artificial interventions and aims to dominate the economy with preventive measures. The system does not allow the establishment of privileged classes that effortlessly earn money regarding the endeavor of other people.The measures taken in the scope of price policy affect prices and other elements. Investment, directly associated with prices, has significantly contributed to preserving and improving the balance between production and employment. Sustainable investment, production, and employment are ensured by restraining stocking and high prices that reduce consumption, preserving the supply of goods, price stability, and purchasing power. The balance between production, consumption, investment, and employment has been preserved as an indicator of economic stability and development in this respect. Another privileged aspect of the Islamic price policy is the inspection of economic elements in integrity with an effective control mechanism called ḥisbah. The requirements of appointed muḥtasibs, who must be competent in understanding the calculations and calibrations, show the seriousness and importance given to economic stability in Islam.

Düşünce tarihi boyunca ilk insanın nasıl var olduğu ve varlığının anlamı zihinleri hep meşgul etmiştir. İnsanın nasıl ve niçin yaratıldığı konusu varlığını anlamlı kılma açısından insan için hayati öneme sahiptir. Bu bağlamda en eski uygarlıklarda yaratılışa dair anlatıların olduğunu görmekteyiz. Çeşitli kültür ve coğrafyalarda toplumsal zihnin inşa ettiği bu yaratılış mitoslarında farklılıklar olduğu gibi benzer noktalar da tespit etmek mümkündür. İlahî dinlerde de ilk insanın yaratılış anlatıları ayrı bir önemi haizdir. Bu çalışmada mitolojilerle ilahî dinlerin yaratılış anlatıları arasındaki benzerliklerin ortaya konması ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada yöntem olarak öncelikle Sümer, Babil, İran ve Türk mitolojilerindeki yaratılış anlatıları incelenmiş daha sonra Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslamiyet’te ilk insanın yaratılışı ortaya konarak benzerlikler tespit edilmiş ve değerlendirmeler yapılmıştır. Sümer, Babil, İran ve Türk mitolojilerinde ilk insanın yaratılışında kullanılan en temel maddenin toprak olduğu görülmektedir. Bazı mitolojilerde toprakla birlikte tanrılara ait kan ve gözyaşı insanın yaratılışında hammadde olmuştur. İlahî dinlerde de ilk insan topraktan yaratılmış ve ona Tanrı tarafından ruh üflenmiştir. Hem mitolojilerde hem de dinlerde ilk insanın yaratılış gayesi en genel anlamda Tanrı’ya ya da tanrılara hizmet etmektir. Mitolojilerle ilahî dinlerin yaratılış anlatıları arasındaki benzerlikleri Allah’ın her topluma elçiler göndermesi dolayısıyla aynı kaynaktan bilgilendirilmiş olması gerçeğiyle açıklamak mümkün görünmektedir.

Al-Taftāzānī (d. 792/1390), a well-known theorist/theologian of the post-classical era of Islamic thought, not only elucidated the statements of Ṣadr al-sharīʿah in his ḥāshiyah (super-commentary), titled al-Talwīḥ, which he wrote on al-Tawḍīḥ, but also introduced several criticisms against his arguments. Al-Taftāzānī’s work, al- Talwīḥ, was received with great interest by Ottoman scholars, who then composed many ḥāshiyahs on it in the fifteenth century. Although the number of ḥāshiyahs significantly diminished, the practice of ḥāshiyah writing on al-Talwīḥ continued in the sixteenth century. Surūrī Chalabī (d. 969/1562) was one of the scholars who penned a ḥāshiyah on al-Talwīḥ during this period. The literary works of Surūrī Chalabī have recently been the subject of numerous academic studies, yet his legacy in Islamic sciences has not received the same interest. This article, aiming to fill this gap in the literature,scrutinizes synchronically and diachronically the place of Surūrī’s Ḥāshiyah on al-Talwīḥ within the tradition of Ottoman ḥāshiyah writing on al-Talwīḥ and eventually demonstrates that Surūrī primarily dealt with the arguments and comments of Ḥasan Chalabī, a previous ḥāshiyah author who commented on al-Talwīḥ and criticized them in his argument-based ḥāshiyah thus endeavors to position himself within the tradition of ḥāshiyah writing of the previous century through Ḥasan Chalabī’s work.

Araştırma, “…kat kat faiz yemeyin...” âyetindeki nehiyden ne kastedildiğini anlamada siyak ve belâğî üslupların önemine dikkat çekmektedir. Siyak, sevk kelimesinden türetilmiş ve asıl anlamı somut bir şeyi soyut bir şeye nakletmek demek olan bir kavramdır. Daha çok develerin birbirlerini takip etmelerini ifade etmek için mutêbea anlamında musêveka kullanılır ki anlamı sanki develer birbirlerini takip ederek birbirlerini sevk etmiş çekmiş olmaktadırlar. Bu kelime hangi bâb ve çekime girerse girsin hepsinde de mutâbe‘a’ya delalet etmektedir. Siyak kastedilen manayı belirlemede veya birbirine çok yakın iki anlamdan birini tercih etmede çok önemli olduğundan dolayı Fakihler, usûlcüler, dilciler, dil bilimciler, edebiyatçılar, tefsirciler ve daha birçok ilim dalı erbabı siyak kelimesini çokça kullanmışlardır. Araştırmada siyak kelimesiyle kastedilen şey bir metni kapsayan ve anlaşılmasında rol oynayan iç ve dış etkenlerin tamamıdır. Bunlar Sâbık/sözün evvelinde öncesinde bulunan karineler, lâhik/sözün sonrasında bulunan karineler, hâlu’l-mütekellim/söyleyenin durumu, hâlu’l-muhâtab/muhatabın durumu, ğarad/sözün söylen mesindeki maksat ve sebep/sözün söylenmesinin nedeni olarak sıralanabilir. Dış etkenlerden birisi ise örf ve sözün muktezasını belirlemek için manen söze bitişik kabul edilen nüzul sebebidir. Gerek sibak ve gerekse lihak için önce ve sonradan birkaç kelimeye veya önceki ve sonraki cümlelere bakmakla istenilen sonuç elde edilebilir. Yalnızca kelimelere veya âyetlere bakmak bazen yetersiz kalabilir. Böylesi bir durum sûrenin tamamını araştırmak ve âyetler arasındaki manevi bağları anlamayı gerektirir. İşte bu noktada, amaçlanan sonucun ortaya çıkmasında âyetin veya Kur’ân’dan bir parçanın veya bir sûrenin bağlamının rolü ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, lafzın -birçok anlam ihtimali olsa da- ana temaya hizmet yolunda siyak ile hakiki anlamda bir çelişkiye düştüğüne rastlamak mümkün değildir. Siyak, hangi nazım veya nesir parçası olursa olsun tevil veya tefsir ederken gerek kelimelerin gerekse cümlelerin delaletlerini araştırmada mihenk taşı olarak kabul edilir. Kur’ân-ı Kerîm naslarını, öncesi ve sonrasında zikredilenlere bakarak açıklamada ve kastedilen manayı beyan etme hususunda hiç şüphesiz siyakın çok büyük etkisi ve rolü vardır. Siyak sayesinde ana tema ortaya çıkar. Öyleyse siyak şöyle tarif edilebilir: “Bir nassın tamamını kapsayıp düzene koyan ve aynı zamanda nasla alakası kesinleşmiş karine ve delillerle çelişmeyen bir anlamdır.” Belâğî üslup ve sanatlara gelince kavramın doğru tanımlanabilmesi için gramer kurallarının, anlamların maksadını ortaya çıkarmada üstlendiği rolü gereği kelimeler ve cümle bileşenleri de çalışmanın bir parçası olmuş, iç ve dış bağlam çerçevesinde âyetteki “kat kat” ifadesinden kastedilen manayı ortaya koymuştur. Bu çalışmanın hedeflerinden biri faiz âyetindeki belâğî üsluplara değinerek kelimelerin seçimi, seçilen kelimelerin kastedilen ve edilmeyen anlamları vermedeki kabiliyetleri ve nazımda kullanılan diğer kelimelerle ne kadar uyumlu olup olmadıklarını araştırmaktır. Nitekim üslup demek verilmek istenen anlamın muhataplara ulaşmasını sağlayan herhangi bir hitap şeklidir. Daha sonra ise kullanılan üslubun zarafetine, çeşitliliğine ve içerisinde barındırmış olduğu maksat ve hislere göz atarak incelemektir. Ayrıca çalışma, zikrettiğimiz âyet ile Bakara sûresindeki faiz âyetini birbiriyle irtibatlandırmıştır. Yine çalışma, birçok sapkın hata ve bozuk yorumların, sibak-siyak ilişkisi ve bağlamın kökenlerine ilişkin cehaletten kaynaklandığını açıkça ortaya koymuştur. Makalede kredi faizlerinin haram olduğunun vahyin her iki çeşidi Kur’ân ve Sünnet ile ayrıca icma ve kıyasla da sabit olduğu zikredilmiş ve bunun inkārının dinin açık bir emrini inkār etmek olduğu beyan edilerek araştırmaya son verilmiştir., أراد البحث استشراف أهمية السياق في بيان المراد من النهي في قوله تعالى: {لَا تَأۡكُلُواْ ٱلرِّبَوٰٓاْ أَضۡعَٰفٗا مُّضَٰعَفَةٗۖ}. فالسياق في أي نص نثري أو شعري- ناهيك عن النص القرآني- يعدُّ حجر الأساس في أي تأويل أو تفسير سواء أكان البحث عن دلالات المفردات أم عن التراكيب، وللسياق أثر بيِّن في تبيان النص القرآني من خلال النظر فيما تقدَّمه وما تأخر عنه وبيان المراد منه، ومن خلال السياق يظهر لنا المعنى الأم أو النقطة المركزية التي يدور حولها النص المدروس. ولما كان للأساليب البلاغية المقامة على توخي معاني النحو دور في تحديد المفهوم بدقة كانت ضمن الدراسة مفردات وتراكيب، وأظهر السياق الداخلي والخارجي تحديد المراد بـ{أَضۡعَٰفٗا مُّضَٰعَفَةٗۖ} وربط البحث بين هذه الآية وآية الربا في البقرة. وأبانت الدراسة أن قسمًا من الأخطاء في التفسير مردُّه إلى الجهل بدور السياق في بيان المعنى المراد. أو لضعف الدراية بما في الأساليب العربية من أغراض ومستتبعات تراكيب. وحسب القارئ كلام الفخر الرازي في تبرئة سيدنا يوسف مما اتُّهم به، وكذلك تبرئة سيدنا داود في قصة الخصم، ومثلهما قصة سيدنا سليمان في قصة الصافنات الجياد وغيرها، وكان خير معين للرازي في ذلك السياق، يضاف إليه بعض القرائن الخارجية. وجاء البحث في تمهيد وثلاثة مباحث ونتيجة., This research aims to draw attention to the importance of context and rhetorical methods in explaining what is meant by the prohibition in the Allah’s saying: "Do not consume usury doubled and multiplied; exponentially". The term “context” is derived from the word dispatch which basicly means to change something concrete to something abstract.The word Musêveka is most commonly used in the sense of mutêbea to express that camels follow each other, which means that the camels follow each other and lead each other. It refers to the word mutabe'a in all cases, no matter if it is used as a subjunctive or an inflection. Because the context is so critical to specify what is meant by a word and to decide between its meanings close to each other, it is commonly used as a concept by canonists, Usul-i Fiqh scholars, linguists, literators, Tafsir scholars and many other scholars of various sciences. What is meant by the word “context” in the research is all of the internal and external factors that cover a text and play a role in its understanding.Internal factors can be listed as Sâbik/presumptions before the word, lahik/presences after the word, halu'l-mutakallim/state of the speaker, halu'l-muhatab/the state of the interlocutor, garad/the purpose of saying the word and the reason/reason of saying the word.One of the external factors, on the other hand, is the reason for the descent of a verse, which is accepted as adjacent to the word in sense in order to determine the required meaning and the referring custom. For both sabik and lihak, the desired result can be obtained by looking at a few words before and after, or the sentences before and after. Just looking at words or the verses may sometimes be insufficient. In this case it is required to scrutinize the whole sura or indicate the given verse’s inner relationship with the other verses. “Context” is accepted as a touchstone in researching the signs of both words and sentences while interpreting and interpreting no matter what verse or prose piece it is.There is no doubt that “context” has a great influence and role in explaining the verses of the Qur'an by looking at what is mentioned before and after them, and in explaining the meaning. Thanks to the “context”, the main theme emerges. So context can be described as follows: “It is a meaning that encompasses and organizes the whole of a text, and at the same time does not contradict with the clue and the evidence which are determined by the nass itself.” As for sprempt styles and arts the words and sentence components were part of the study, as well as the role of the grammar and sentence components in order to be able to identify the maximum of the concepts, in terms of the internal and external context. The target meaning has been put.One of the objectives of this study is to examine the choice of words by referring to the eloquent manners in the verse of interest, the ability of the selected words to give meanings that are meant and not, and to investigate whether they are compatible with other words used in the verse. As a matter of fact, manner is any form of address that allows the meaning to reach the audience. Then, it is to examine the elegance of the manner used, its diversity and the purpose and feelings it contains. In addition, the study connects the verse we mentioned with the interest verse in the chapter of al-Baqara. Again, the study made it clear that many diverted errors and distorted interpretations arose from ignorance of the context relationship and the origins of the context.In the article, it is indicated by both types of revelation, Qur'an and Sunnah, as well as by consensus and analogic comparison (qiyâs), that loan interest is haram, and the research ends by declaring that its denial leads to the denial of an explicit command of the religion.

The most accepted characteristic of Urfa in terms of religion is that it is the "City of Prophets". The prophet the city is most identified among the prophets is Prophet Abraham. İt is extremely important to reveal the connection of the Urfa region with the family of Prophet Abraham (PBUH), based on scientific data. Such a study will reveal how true the belief among the people and the information contained in the notes of the travelers are.No clear name for this region in the context of Prophet Abraham's family is stated in the Koran. However, there are some details in the Torah and the Bible. If, this information is interpreted by considering archaeological data, historical information and scientific disciplines, the subject becomes clear. Accordingly, Prophet Abraham and his family have a very close relationship between Urfa, Harran, Suruç and 'Aynu'l-' Arus, which was formerly a part of Harran. His father, paternal and maternal uncles lived in this region. Prophet Abraham's birth, thrown into the fire and his first marriage took place here, his migration started from this region. His son Ishaq and his grandson Jacob's bonds with the region have continued through his relatives-in-law., Urfa’nın dinî anlamda en kabul görmüş niteliği “Peygamberler Şehri” oluşudur. Peygamberler içerisinde kendisiyle en fazla özdeşleştirildiği peygamber ise Hz. İbrâhim’dir. Urfa bölgesinin Hz. İbrâhim’in (a.s.) ailesi özelindeki bağlantısının ilmî verilere dayalı olarak ortaya konması büyük önem arz etmektedir. Böyle bir çalışma halk arasındaki inanışın ve seyyahların notlarında yer alan bilgilerin ne denli doğru olduğunu da ortaya çıkacaktır. Kur’an’da Hz. İbrâhim’in ailesi bağlamında Urfa bölgesine dair açık bir isim geçmemektedir. Ancak Tevrat ve İncil’de bazı ayrıntılar yer almaktadır. Bu bilgiler arkeolojik veriler, tarihî bilgiler ve ilmî disiplinler göz önüne alınarak yorumlandığında konu açığa kavuşmaktadır. Buna göre Hz. İbrâhim’in ve ailesinin Urfa, Harran, Suruç ve eskiden Harran’a bağlı olan ‘Aynu’l-‘Arûs arasında son derece yakın bir ilişkisi vardır. Babası, amcaları ve dayıları bu bölgede yaşamıştır. Hz. İbrâhim’in doğumu, ateşe atılması ve ilk evliliği buralarda olmuş, hicreti de bu bölgeden başlamıştır. Oğlu İshâk ve torunu Ya‘kûb’un bölge ile bağı sıhriyet yoluyla devam etmiştir.

In the science of rhetoric, the cases related to al-musnad ilayh and musnad, which are the basic elements of the sentence, are examined in the maʿānī section. Rhetoricists deal with a significant part of the isnād with its different rhetorical aspects, with issues such as the musnad ilayh (subject) ḥadhf-dhikr, being maʿrifa-nakira, presentation (taḳdīm)-postponement (teʾk̲h̲īr), tawābiʿ (sentence expansion) elements and separating pronouns. The same is done for musnad (predicate), which is the other pillar of the sentence. The fact that maʿrifa a musnad ilayh receives the adjective, tawkīd, badal, ʿatf al-bayān, ʿatf al-nasaq and the tawābiʿ elements called separating pronoun adds a lot of eloquence to the sentence. In a sentence, musnad ilayh taking subordinate words or separating pronouns and not taking them are not the same thing. Although the tawābiʿ elements and the separating pronoun are not words that relate to the essence of the sentence, the fact that maʿrifa musnad ilayh takes them both makes the intent clear and understandable and adds a richness of meaning to the sentence with different semantic interpretations. Abū Yaʿḳūb al-Sakkākī states that if a maʿrifa is a musnad ilayh, the sentence is affected by emphatic meanings such as declaration, praising-dispraising, specialization and tawkīd. In case of falsification, erroneous assumption is avoided or the general meaning is indicated. It is explained more with ʿatf al-bayān and detailed with ʿatf al-nasaq, changing or declaring the provision. When it takes a badal, it is intended to further clarify and reinforce. In case of taking a separating pronoun, musnad is allocated to musnad ilayh. In this study, the elements of tawābiʿ that a maʿrifa musnad ilayh and the different eloquent and semantic interpretations of the separating pronoun in the syntax are discussed in the context of al-Sakkākī’s Miftāḥ al-ʿulūm. The fact that maʿrifa musnad ilayh takes tawābiʿ elements and separating pronoun depending on the caste changes the semantic dimension of the sentence. According to al-Sakkākī, the contextual reasons for musnad ilayh’s taking the elements of tawābiʿ are also emphasized., في علم البلاغة يُنظر في القضايا المتعلقة بالمسند إليه والمسند، وهما ركنان أساسيان للجملة في علم المعاني. يتعامل البلاغيون مع جزء كبير من الإسناد بجوانبه البلاغية المختلفة مع قضايا مثل حذف المسند إليه وذكره، كونه معرفة ونكرة، تقديمه وتأخيره وأخذه بالتوابع وضمير الفصل. وينطبق الشيء نفسه على المسند، وهو الركن الآخر للجملة., Belâgat ilminde cümlenin temel rükünleri olan müsnedün ileyh ve müsnede ilişkin hâller meânî bölümünde incelenmektedir. Belâgatçılar, müsnedün ileyhin (özne) hazfi-zikri, ma‘rife-nekre olması, takdim-tehiri, tevâbi‘ ögeler ile fasıl zamiri alması vb. konularla isnadın önemli bir kısmını farklı belâgī yönleriyle ele almaktadır. Aynı şey cümlenin diğer rüknü olan müsned (yüklem) için de yapılmaktadır. Ma‘rife bir müsnedün ileyhin sıfat, tekit, bedel, atf-ı beyân, atf-ı nesak denilen tevâbi‘ unsurlar ile fasıl/ayırma zamiri alması cümleye pek çok belâgī nükte kazandırmaktadır. Bir cümlede müsnedün ileyhin tâbi/bağlı kelimeler ya da fasıl zamiri alması ile almaması sözdizimsel açıdan aynı şey değildir. Her ne kadar tevâbi‘ ögeler ile fasıl zamiri cümlenin esasına taalluk eden sözcükler olmasa da ma‘rife müsnedün ileyhin bunları alması hem kastı açık ve anlaşılır kılmakta hem de farklı semantik yorumlar ile cümleye anlam zenginliği katmaktadır. Ebû Ya‘kūb es-Sekkâkî, ma‘rife bir müsnedün ileyhin sıfat alması durumunda cümlenin beyân, medih-zem, tahsis ve tekit gibi vurgulu anlamlarla etkilendiğini belirtmektedir. Tekit edilmesi durumunda yanlış anlama önlenmekte veya umumi anlam işaret edilmektedir. Atf-ı beyân ile daha fazla izah edilmekte atf-ı nesak ile de detaylandırılmakta, hükmü değiştirmekte veya açıklamaktadır. Müsnedün ileyh bedel aldığında daha fazla açıklığa kavuşturma ve pekiştirme kastı güdülmektedir. Fasıl zamiri alması hâlinde de müsned, müsnedün ileyhe tahsis edilmektedir. Bu çalışmada, ma‘rife bir müsnedün ileyhin aldığı tevâbi‘ unsurlar ile fasıl zamirinin sözdizimdeki farklı belâgī ve anlamsal yorumları Sekkâkî’nin Miftâḥu’l-ʿulûm’u bağlamında ele alınmıştır. Ma‘rife müsnedün ileyhin kasta bağlı olarak tâbi sözcükler ve fasıl zamiri alması cümlenin semantik boyutunu değiştirmektedir. Sekkâkî’ye göre müsnedün ileyhin tevâbi‘ ögeleri almasının bağlamsal gerekçeleri de ayrıca vurgulanmıştır.

Mahmoud M. Ayoub has developed an Islamic model of redemption in his works particularly in the Redemptive Suffering in Islam. By assuming that redemption is fulfillment through suffering, Ayoub has proposed an alternative Islamic model of redemption within the context of intercession (shafā’ah) in Twelver Shī’īsm. In his opinion, intercession is the direct reward of the sufferings and martyrdom of the Holy Family (ahl al-bayt) so they can rescue their devotees from the hell and the God’s punishment by this intercessory prerogative. The pool of al-kawthar, in Mahmoud Ayoub’s model of redemption in Shī’īsm, is a symbol of the rewards and favors of the Holy Family and the final vindication of their suffering. This article criticizes Mahmoud Ayoub’s thoughts about the exclusive connection between the intercession and suffering in Shī’īsm and argues that the intercessory privilege of the Prophet and the Holy Family is because of their high status before God which was stabilized even without their sufferings, however, those sufferings and privations have strengthened their high-ranking position. It means that God will never reject any requests of the Prophet and the Holy Family including their intercession not just because of their endurance of suffering and martyrdom, but because of God’s love and respect towards them which has several reasons. Thus, the intercessory prerogative of the Prophet and the Holy Family on the Day of Judgment is an expression of God’s feelings towards the Prophet and the Holy Family and demonstrates their high status to the entire creatures. Besides that, intercession’s second purpose, which Mahmoud Ayoub also agrees with, is God’s favor in order to benefit those who have led a good life but the amount of their evil deeds is more than the level of their good deeds and deserve to be punished. Finally, this article offers that, based on the second purpose of intercession, although the merciful and compassionate God in Twelver Shī’īsm is not a passible God, He may have some similarities to what Christianity depicts as a sympathetic, passible God who suffers from the suffering of His people, especially in the works of Jürgen Moltmann., Mahmoud M. Ayoub has developed an Islamic model of redemption in his works particularly in the Redemptive Suffering in Islam. Assuming that redemption is fulfillment through suffering, Ayoub has proposed an alternative Islamic model of redemption within the context of intercession (shafā’ah) in Twelver Shī’īsm. In his opinion, intercession is the direct reward of the sufferings and martyrdom of the Holy Family (ahl al-bayt) so they can rescue their devotees from the hell and the God’s punishment by this intercessory prerogative. The pool of al-kawthar, In the Mahmoud Ayoub’s model of redemption in Shī’īsm, is a symbol of the rewards and favors of the Holy Family and the final vindication of their suffering. This article criticizes Mahmoud Ayoub’s thoughts about the exclusive connection between the intercession and suffering in Shī’īsm and argues that the intercessory privilege of the Prophet and the Holy Family is because of their high status before God which was stabilized even without their sufferings, however those sufferings and privations have strengthened their high ranking position. It means that God will never reject any requests of the Prophet and the Holy Family including their intercession not just because of their endurance of sufferings and martyrdom, but because of God’s love and respect towards them which has several reasons. Thus, the intercessory prerogative of the Prophet and the Holy Family in the Day of Judgment is an expression of the God’s feelings towards the Prophet and the Holy Family and the demonstration of their high status to the entire creatures. Besides that, intercession’s second purpose, which Mahmoud Ayoub also agrees, is God’s favor in order to benefit those who have led a good life but the amount of their evil deeds is more than the level of their good deeds and deserve to be punished. Finally, this article offers that, based on the second purpose of intercession, the merciful and compassionate God in the Twelver Shī’īsm however is not a passible God, but may have some similarities to what Christianity depicts of a sympathetic, passible God who suffers from the suffering of the people, especially in the works of Jürgen Moltmann.

Çalışmanın amacı İbn Hişâm’ın es- Sîre-tü’n- nebeviyye eserinin tefsir ilmine katkıları ve tefsir ilmi açısından es- Sîre-tü’n- nebeviyye’nin değerini ortaya koymaktır. Müellifin bu eserdeki temel hedefi bir siyer kaynağı olan es- Sîre-tü’n- nebeviyye’nin Kur’ân tefsiri ile ne kadar bağlantılı olduğunu ortaya koymak ve eserin bu sahaya katkısını tespit etmektir. Yazar, eserini üç bölümde meydana getirmiştir. Birinci bölümde İbn Hişâm’ın yaşadığı dönem, hayatı, ilmî kişiliği ve eserleri ele alınmıştır. İkinci bölümde; es- Sîre-tü’n- nebeviyye’nin içerisinde bulunan ayetlerin Kur’an tarihi ve Kur’an ilimleri açısından değerlendirilmesi mevcuttur. Üçüncü bölümde ise İbn Hişâm’ın siyeri naklederken konuyla ilgili âyetleri, nasıl bir yöntemle tefsir ettiği tespit edilmeye çalışılmıştır.

Osmanlı’da kâtiplik yapmış bir babanın oğlu olarak dünyaya gelen Yazıcıoğlu Mehmed Efendi, XV. asırda yaşamış ve geride yüzyıllar boyunca okunan eserler bırakarak haklı bir şöhrete sahip olmuştur. Babasıyla başladığı tahmin edilen klasik medrese ilimlerini okuma yolculuğu Hacı Bayram Velî vasıtasıyla tasavvufla kesişmiştir. Bu makalenin girişinde Mehmed Efendi’nin kısaca hayatı ve eserlerine değinilecek ardından Fusûsu’l-Hikem şerhi Müntehâ ile ilgili detaylı bilgi verilecektir. Ayrıca Yazıcıoğlu’nun Fusûs şârihleri arasında konumuna ve şerhte takip ettiği metoda değinilecektir. Müntehâ’da İbnü’l-Arabî’nin fikirlerine yöneltilen eleştiri ve değerlendirmeler de bu çalışmada ele alınacak konular arasındadır.

Kur’ân-ı Kerîm’deki hitap üslubu, geçmişten günümüze kadar âlimler ve belâgatçıların yanında ilgi uyandıran bir konu olmuştur; söz konusu üslubu içermesi, Kur’ân-ı Kerîm’in üslup güzelliklerinden, mânâdaki inceliklerinden, anlatım çeşitliliklerinden biridir. Ayetleri incelediğimizde bu çeşitliliği fark ettik. Konuların ve nidâ sîgalarının, muhatabın konumuna göre değiştiğini gördük. Çalışmamızda, Allah’ın (azze ve celle) toplumun seçkin kesimine konumlarının farklılığına göre hitabındaki üslubunu incelemeyi, bununla beraber klasik ve modern ilim insanlarına göre “hitap” ve “seçkin sınıf”ın anlamlarını umumi hitap ile Kur’ânî hitap arasındaki farka da değinerek ortaya koymayı amaçladık. Aynı zamanda seçkinlere hitabın çeşitlerini de inceledik. Söz konusu hitabı peygamberlere hitap, salihlere hitap ve mü’minlere hitap olmak üzere üç kısma ayırdık. Bu hitapların geçtiği sîgaları tek tek aktardık. Nebîler ile peygamberlere hitaptaki üslup ile peygamberimiz Hz. Muhammed’e (s.a.v) hitabın farkını inceledik. Bazı ayetler üzerinde durup, onları inceleyip analiz ederek ilâhî hitabın hedeflediği seçkin sınıfları ve buna dair sîgaları incelerken betimleyici yöntemi, seçkinlere hitap üslubunun göze çarptığı bazı nitelik ve özellikleri incelerken de analitik yöntemi kullandık. Bu özelliğin ne kadar güzel ve harika olduğuna dikkat çektik. Kullarına karşı ilâhî hitabın çeşitliliğinin sebeplerini inceledik., حظي أسلوب الخطاب في القرآن الكريم اهتمام العلماء والبلاغيين قديمًا وحديثًا؛ وذلك لما يحتويه من جمالٍ في المبنى، ودقّةٍ في المعنى، وتنوّع في التعبير، وقد لاحظنا من خلال استقرائنا لآيات القرآن الكريم هذا التنوّع، وتغيّر صيغ النداء والموضوعات بما يتناسب مع الـمُخَاطَبِ ومكانته. وقد هدفت هذه الدراسة الكشف عن أسلوب خطاب الله عزَّ وجلَّ للنُّخبة من الناس على اختلافِ مكاناتهم، وبيان معنى الخطاب والنُّخبة عند القدماء والمحدثين، مع ذكر الفرق بين مفهوم الخطاب العام والخطاب القرآني، وذكرنا أيضًا أنواع خطاب النُّخبة، وقد قسّمناها إلى ثلاثة أنواع: خطاب للأنبياء وللصالحين و للمؤمنين، وسردنا الصيغ التي وردت فيها تلك الخطابات، والفرق بين أسلوب مخاطبة الأنبياء والرسل وأسلوب مخاطبة نبينا محمد ﷺ، مُستخدمين المنهج الوصفي في استقراء أنواع النُّخبة التي استهدفها الخطاب الربّاني، والصيغ التي جاءت عليها، والمنهج التحليلي في دراسة بعض السّمات والخصائص التي يتميز بها أسلوب خطاب النُّخبة عبر الوقوف على بعض الآيات القرآنية تحليلًا وتطبيقًا، وأشرنا إلى مدى جمالية هذا الاختصاص وبديعه، وأسباب تنوّع الخطاب الإلهي لعباده., The style of discourse in the Qur’an has received the attention of scholars and rhetoricians, ancient and modern. This is because of the beauty it contains in the building, accuracy in meaning, and diversity in expression. Through our extrapolation of the verses of the Noble Qur’an, we have noticed this diversity, the change in the forms of the appeal and the topics in proportion to the addressee and his position. This study aimed to reveal the style of God Almighty's speech to the elite of people of different statures. This study also aimed to clarify the meaning of discourse and elite among the ancients and moderns, with a mention of the difference between the concept of public discourse and the Qur’anic discourse. We also mentioned the types of elite discourse, which we divided into three types: a discourse to the prophets, the righteous, and the believers. We have listed the forms in which these discourses were stated, and the difference between the manner of addressing the Prophets and Messengers and the manner of addressing our Prophet Muhammad, peace be upon him. We have used the descriptive approach to extrapolate the types of elite targeted by the divine discourse and the forms used. In addition, we have used the analytical approach to study some of the features and characteristics that characterize the elite discourse style by examining some Qur’anic verses analysis and application. We have indicated the extent of the beauty and splendor of this style, and the reasons for the diversity of the Divine discourse to His servants.