Search

Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Türkiye’de orman işletmeciliği Tanzimat döneminden sonra başlamıştır. Bu tezin amacı orman işletmeciliğinin tarihsel gelişim sürecini, Devlet orman işletmelerinin kuruluşunu ve orman ürünleri ticaretini incelemektir. Orman işletmeciliğinin önemli tartışma konularından biri Devlet eliyle ormanların işletilmesidir. Bu çalışmada orman işletmeciliğinin ve Devlet orman işletmelerinin hukuksal altyapısı ve orman ürünleri ticareti incelenmiştir. Türkiye ormanları yaklaşık seksen yıllık bir dönemde özel kişi ve kuruluşlarca işletilmiştir. Ancak bu uygulama Türkiye ormanlarının tahribine, orman ekosisteminin bozulmasına neden olmuştur. Türkiye’de Devlet orman işletmeciliğine geçişin birçok nedeni mevcuttur. Bunlardan en önemlisi ormanlardan aşırı faydalanmadır. Diğer bir önemli neden ise ormanların mülkiyetinin Devlete ait olmasıdır. Osmanlı İmparatorluğu tarımsal ekonomiye dayalı bir Devlet olarak gelişti ve genişledi. Devletin ekonomik gücü elinde tutabilmesi için de tarımsal üretimi kontrol etmesi gerekiyordu. Osmanlı İmparatorluğu bu gücü, toprak mülkiyetine sahip olmakla elde ediyordu. Devlet orman işletmeciliğine geçişin diğer bir nedeni de özel kişi ve kuruluşlar aracılığıyla ormanlardan elde edilen gelirlerin yetersizliğidir. Tanzimat Fermanından 1937 yılına kadar olan orman işletmeciliği uygulamalarında temel amaç doğal bir servet olarak görülen ormanlardan en yüksek miktarda gelir elde etmekti. Seksen yıllık bir özel kişi ve kuruluşlar ile orman işletmeciliği uygulamaları ile yeterli gelir elde edilemediği gibi ormanlar da tahrip edilmiştir. Devlet orman işletmeciliğine geçişte 1929 Dünya ekonomik buhranından sonra yaşanan ekonomik gelişmelerin de etkisi olmuştur. Sonuç olarak mülkiyeti Devlete ait olan ormanları güvence altına almak ve işletmek amacıyla Devlet orman işletmeleri kurulmuştur. Seksen iki yıllık Devlet orman işletmeciliği deneyimi Türkiye ormanlarının artırılmasında ve işletilmesinde başarılı olduğunu göstermektedir., Forestry administration has started after the Tanzimat reform era in Turkey. The aim of this thesis is to examine the historical development process of forestry administration, the establishment of state forestry directorates and the trade of forestry products. One of the important topics of discussion regarding forestry administration is the management of forests by favour of the state. In this study, the legal infrastructure of forestry administration, state forestry managements and the trade of forestry products were examined. The forests of Turkey have been operated by natural persons and institutions for a period of almost eighty years. However, this implementation has caused the destruction of the forests in Turkey and the degradation of the ecosystem. There are many reasons of the transition to state forestry administration in Turkey. The most important among these is the exploitation of forests and another important reason is that the forests are owned by the state. The Ottoman Empire developed and expanded as a state based on agricultural economy. The state had to control agricultural production in order to be able to keep the economic power. The Ottoman Empire obtained this power through the ownership of land. Another reason of the transition to state forest administration is the insufficiency of the income earned from forests through natural persons and institutions. Throughout the period between the Imperial Edict of Reorganization and 1937, the main objective in forest management implementation was to obtain the highest amount of income possible from forests being regarded as natural resources. Within a period of eighty years led by natural persons and institutions, adequate income could not be obtained through forest administrations and forests were destroyed. The economic developments experienced after the 1929 World economic depression also affected the transition to state forest administration. Consequently, State forestry directorates were established in order to secure and operate the forests belonging to the state. Eighty-two years of experience in State forestry administration shows that it has been successful in increasing the number of and operating of forests in Turkey.

Bu araştırma, orman depolarında satışa çıkarılan tomruklar üzerinde etkili olan mavi renklenme zararı ve bu zararın satış fiyatları üzerine etkilerini belirlemek amacıyla ele alınmıştır. Araştırma, 2010 yılında Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü'ne bağlı Torul Devlet Orman İşletmesi Altınpınar Orman Deposu'nda yürütülmüştür. Materyal olarak, 41 adet sarıçam tomruk istifi mavi renklenmeye maruz kalma açısından incelenmiştir. Mavi renklenmeye maruz kalmış istiflerdeki her bir tomruk üzerinde metre ile hasarlı kısımlar ölçülmüş ve fotoğraflanmıştır.Araştırmanın sonucunda, sarıçam tomruk istiflerinde, mavi renklenmenin esas alındığı bozunmanın istif hacmindeki oranı ve istifteki hasarlı tomruk sayısı arttıkça, muhammen bedel artırma oranı ve satış fiyatının azaldığı tespit edilmiştir.Tomruk istiflerinin incelenen bazı özelliklerine ait korelasyon analizi sonuçlarına göre, hacimsel bozunmanın; satış fiyatını (r=-0,43**) ve muhammen bedel artırma oranını (r=-0,48**) önemli ve olumsuz yönde; adet olarak bozunmanın; satış fiyatını (r=-0,44**) ve muhammen bedel artırma oranını (r=-0,50**) önemli ve olumsuz yönde etkilediği tespit edilmiştir.Sonuç olarak, sarıçam tomruk istiflerindeki mavi renklenme zararının, muhammen bedel artırma oranı ile satış fiyatlarını azalttığı ve bu azalışın da ilgili işletme için potansiyel olarak bir satış geliri kaybına yol açabileceği anlaşılmaktadır.Anahtar Kelimeler: Devlet orman işletmesi, sarıçam tomruk, mavi renklenme, satış fiyatı. The aim of this study is to ascertain the blue stain damage which is effective on logs in forest depots and to determine the effects of it on sale price. The research was carried out at Altınpınar log depot of Torul State Forest Enterprise in Trabzon Regional Forest Directorate in 2010. 41 stack of scotch pine logs were examined in terms of blue staining. Parts of logs exposed to blue stain in the stacks were measured by the meter.At the end of this research, it has been identified that the rate of appraised value and sale price of the Scotch pine log stacks have decreased when the rate of degradation in the stack volume and the rate of degraded logs in the stack have increased.Correlation analyze results of the examined properties of log stacks have showed that, volumetric degradation has affected the sale price (r=-0,43**) and the rate of appraised compensation increment ratio (r=-0,48**) in a crucial and negative way; also, the degradation as log has affected the sale price (r=-0,44**) and appraised compensation increment ratio (r=-0,50) in a crucial and negative way.As a result, it has been determined that the degradation of blue stain at log stacks has decreased the rate of appraised compensation increment and it has a potential in decrease in the forest enterprise sale income.Key Words: State forest enterprise, Scotch pine logs, blue stain, sale price. 98

Bu çalışmada, Artvin Orman Bölge Müdürlüğü (OBM) pazarlama faaliyetleri kapsamında açık artırmalı satışlar müşterilerin bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Bu amaçla, açık artırmalı satışlara katılan 50 müşteri ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Sonuçta, pazarlama faaliyetlerinde etkinliği artırmak amacıyla karar vericilere ışık tutacak bazı tespit ve önerilerde bulunulmuştur. In this study, sales of auctions were evaluated according to customers' demand and expectations in Artvin Regional Directorate of Forestry. For this purpose, face-to-face survey was conducted with 50 participating in auction sales. As a result, some of the findings and recommendations were made to increase the effectiveness of marketing activities for decision makers.

Günümüzde değişen maliyet yapıları, işletmelerin “hangi maliyetle, ne üretirsem üreteyim satarım” anlayışına dayalı ürünler üreterek satabilmelerini imkansız hale getirmiştir. Bu gelişmelerin sonucunda küresel rekabet ortamının başlıca stratejisi olarak maliyet liderliği ön plana çıkmaktadır. Piyasalarda modern maliyet yönetimi odaklı yaşanan bu ve benzeri gelişmelere ayak uydurma sürecinde, Türkiye’de kamu kesimi işletmelerinin genellikle özel sektör işletmelerinin gerisinde kaldığı görülmektedir. Odun hammaddesi arzının en büyük bir kısmını elinde bulunduran Devlet Orman İşletmeleri (DOİ’ler) bunun en tipik örneğini oluşturmaktadır. Satış gelirini artırmada sınırlı bir gücü olan DOİ’lerin, işletme kârlılıklarını artırabilmeleri ve yüksek rekabet gücüne sahip olabilmeleri, büyük ölçüde kaliteli ürün ve maliyet düşürücü uygulamalara bağlı görünmektedir. Buna bağlı olarak sağlıklı bir maliyet yönetimi sistemi kurulması vazgeçilmez olmaktadır. Bu çalışmada, DOİ’lerde halihazırdaki maliyetleme uygulamaları ile modern maliyetleme yaklaşımları teorik olarak ele alınacak ve söz konusu modern maliyet yaklaşımlarının DOİ’lerde uygulanabilirliği irdelenecektir. Çalışma, DOİ’lere küresel rekabetle başa çıkmak için gerekli en önemli süreçlerden biri olan maliyet yönetmenin neresinde oldukları hakkında bilgi verecektir. Today it is no more possible to sell products by thinking that “I would sell whatever I produce at any cost”. By the same token, cost leadership has become a major strategy in the global competition environment. Generally speaking, public (state) enterprises in Turkey appear to have been behind private sector enterprises in keeping pace with modern cost management and other related developments. The most typical instance of this situation is the State Forest Enterprises (SFE’s) that provide most of the wood supply in the country. Having a limited power to increase sales revenue, SFE’s seem to count mostly upon quality products and cost-reducing practices in order to increase entrepreneurial profitability and competitiveness. Therefore, constructing a sound system of cost management stands indispensable This study evaluates the current costing practices of SFE’s as well as modern costing approaches, and examines the applicability of those approaches in SFE’s. The paper illustrates the position of SFE’s with regard to cost management that is one of the most important processes required to deal with global competition.

[No Asbtact Available]

Ülkemiz ormancılık sektöründe Devlet Orman İ)-letmeleri doğaya açık olarak, çok geniş alanlarda ve oldukça uzun iireıiın siireleriyle tedarik, üretim ve pazarlama gibi temel işletmecilik jimksiyonlarını yerine getirmeye çalışmaktadır. Bzı yüzden ormancılık etkinliklerinin düzenlenmesi ve gerçekleştirilmesinde temel birimler olma niteliğine de sahip olan Devlet Orman İ11etmeleriııde çevre-işleııne etkileşimi değişik şekil ve boyuılarda bariz bir şekilde göriilehilmektedir. Genel olarak işletmelerin ve bu arada Devlet Orman işletmelerinin ekonomik yönden haşarılı olabilmeleri ve varlıklarını sürdürebilmeleri, bir sistem biitiinliiğü içerisinde işletme fonksı)'onları11111 birbirleriyle ve çevreyle olan ilişkilerinin doğru bir şekilde analiz edilmesi ve analiz sonuçlarına bağlı olarak işletmeler için yeni plan ve stratejiler geliştirilmesivle miimkiirı olmaktadır. Bu bile/iri kapsamıııda, üst yiiııetim, üretim. jinaııs, muhasebe, araştırma geliştirme gibi işletme içi özel çevre koşulları ele alıııcırak, Devlet Orman İ)-letmelerinin tüm işletme faaliyetleri ve özellikle de pazarlama fcıaliyeılerine olaıı eıkileriııiıı ıeori \'e uygulcııncı yönüyle irdeleıııııesi anwçlaıırncıktadır.

Ülkemiz ormancılığında, mevcut amenajman planlarında belirtilen amaç ya da amaçlar, çağdaş anlamda bir orman işletmeciliği faaliyeti için yetersiz kalmaktadır. Bu yüzden, ormanlar­ dan çok boyutlufaydalanma ve süreklilik ilkesi gibi çağdaş orman işletmeciliğinin temel ilkeleri­ ni de dikkate alarak, her bir orman işletmesi için amaçların ayrı ayrı belirlenmesi gerekmektedir. Bu şekilde ortaya konan amaçlara bağlı olarak, kaynakların kullanımında rasyonel davranılıp davranılmadığı ve işletmefaaliyetlerinin dola_vısıyla işletmenin başarılı olup olmadığı konusun­ da daha kolay hüküm verilebilecektir. Üstelik, orman kaynakları yönetimi bu yolla ülke kalkınma amaç ve stratejileriyle tutarlı hale getirilebilecektir. İşte bu noktadan hareketle bu makalede, önce genel olarak amaç kavramı üzerinde durulmuş, ardından Devlet Orman İşletmelerinde amaç ve strateji tayini konusunda pratik faydalar sağlayabileceği düşünülen model bir çalışmanın kısaca tanıtımı yapılmıştır.

Devlet Orman İşletmelerinde ekonomik başarının belirlenmesinin amaç­ landığı bu çalışmada, biri hizmet yönü ağırlıkta olan Artvin Devlet Orman İş­ letmesi, diğeri de üretim yönü ağırlıkta olan Ardanuç Devlet Orman İşletmesi ele alınarak, 1991-1995 yıllarını kapsayan 5 yıllık dönemde ilgili işletmelerin eko­ nomik başarıları; orman işletme ekonomisi disiplini içinde yer alan mutlak ve nispi (göreli) ekonomik başarı ölçümü yöntemleriyle karşılaştırmalı olarak in­ celenmiştir. Buna göre; 1991-1995 yıllarını içine alan 5 yıllık dönem boyunca mutlak ekonomik sonuçlar; her iki işletmede negatif değerler olarak gerçekleşmiş, yani her iki işletme bu dönemde başarılı olmuşlardır (Ardanuç Devlet Orman İş­ letmesi 1994 yılı hariç.) Nispi ekonomik sonuçlar ise, Artvin ve Ardanuç Devlet Orman İşletmeleri'nde sırası ile; Yudeich Pressler gösterge oranı %6 - %41, Kraft'a göre faiz oranı %58 - %61 ve Presslerin gösterge oranına göre faiz oranı ise %7 - %29 şeklindedir. Araştırma sonucunda; mutlak ekonomik sonuçlar her zaman güvenilir ol­ madığı için, cari faiz yüzdesine göre hesaplanan nispi oranlar topluca de­ ğerlendirildiğinde, bir merkez işletmesi olan Artvin Devlet Orman İşletmesi'nin, bir üretim işletmesi olan Ardanuç Devlet Orman İşletmesi'nden ekonomik yön­ den daha başarısız olduğu, dolayısıyla sermayesinin büyük bir kısmını oluşturan arazi ve ağaç servetini ekonomik olarak çalıştıramadığı ortaya çıkmıştır. This research, of which main purpose is ta determine the economic per­ formance of Artvin State Faresi Enterprise as a service enterprise and Ardanuç State Forest Enterprise as a production enterprise, has used dala from Artvin and Ardanuç State Faresi Enterprises, covering the period of 1991-1995. According ta the absolute ecomonic results, both Artvin and Ardanuç State Faresi Enterprise had been successful between 1991 and 1995, except that Ardanuç State Faresi Enterprise had not been successful in 1994. According ta the relative economic results, Yudeich Pressler lndex Ratio, Kraft İndex Ratio and The ApproxiQ1ate lndex of Pressler have been 6 %, 58 %, 7% in Artvin State Forest Enterprise, and 41 %, 61 %, 29 % in Ardanuç State Forest Enterprise, respectively. Since absolute economic results are not always reliable, the economic per­ formance of Artvin State Forest Enterprise has been compared with Ardanuç State Forest Enterprise by considering relative ratios. As a result of this re­ search, it has been determined that Artvin State Farest Enterprise has less economic performance than Ardanuç and could not used its capital as rational as Ardanuç State Forest Enterprise.