Search

Nr specjalny: Powstania śląskie w pamięci historycznej. Uczestnicy - pomniki - rocznice / pod red. M. Fica, R. Kaczmarka., In his article, a recognized researcher of the history of Upper Silesia in the years 1918–1922 has reviewed the Polish postwar historiography on the Silesian Uprisings. He did not limit himself to scientific texts but also discussed in detail polemics published in national and regional papers in the last two decades, indicating a range of arguments concerning the picture of the Silesian Uprisings wider than just historiographical.

Inspiracją do napisania artykułu stał się niedatowany wykaz drukarń na Śląsku Opolskim z pierwszych lat po II wojnie światowej. Na jego podstawie zaprezentowano przeobrażenia własnościowe i organizacyjne, jakim od 1945 roku podlegał przemysł poligraficzny na Górnym Śląsku w wyniku konfiskowania mienia niemieckiego, a potem jego nacjonalizacji.

W opracowaniu przedstawiono na podstawie przechowywanych w Archiwum Państwowym w Katowicach i Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie źródeł zestawienia zestawienie osób aresztowanych i zasądzonych w województwie śląskim w latach 1922-1939 z powodu współpracy z wywiadem niemieckim. Ogółem w latach 1922-1938 aresztowano w przybliżeniu 400 osób podejrzanych o szpiegostwo, z czego sądy wymierzyły kary około 190 osobom. Dane te należy uważać za przybliżone.

Po odzyskaniu w listopadzie 1918 roku przez Polskę niepodległości Górny Śląsk jeszcze prawie trzy i pól roku znajdował się poza jej granicami. Na odcinku Zagłębia Dąbrowskiego i dalej na północ. W powiecie częstochowskim. była to granica szczególna. Paradoks polegał na tym. że miała być zamknięta i zarazem otwarta, a tego osiągnąć się nie dało. Zamknięta i pilnie strzeżona przed wymytem z Polski zwłaszcza żywności, otwarta dla śląskich konspiratorów i przekazywania im uzbrojenia. Z Polski na Śląsk przemycano przede wszystkim mięso, wędIiny i bydło, ze Śląska - papierosy, czekoladę i wyroby techniczne. Kontrabanda żywności przybrała rozmiary grożące perturbacjami aprowizacyjnymi w Zagłębiu. Szmuglowaniem zajmowali się głównie Żydzi. Brakowalo wojskowych formacji granicznych i urzędników celnych. Ci, którzy pełnili służbę, sami uczestniczyli w nielegalnym procederze [...].

O ruchu sportowym w okresie powstań i plebiscytu napisano już sporo. Bibliografia Ewy Wyglendy, dotycząca tego okresu, wymienia w dziale „Sport i organizacje sportowe" trzydzieści dwie pozycje, wśród których sześć stanowią opracowania ogólne, ujmowane przeważnie pod kątem historii piłkarstwa z okazji kolejnych rocznic Okręgu Związku Piłki Nożnej, dziewięć - to wydawnictwa jubileuszowe klubów sportowych, wreszcie najliczniejsza grupa czternastu pozycji odnosi się do „Sokoła". Jeśli dodać do tego kilka dalszych opracowań nowszej daty i wydawnictwa napomykające o życiu sportowym w szerszym kontekście zagadnień, zwłaszcza politycznych i wojskowych, otrzymamy wcale pokaźną porcję wiedzy [...].