Search

The Ecclesiastical Province of Cambrai offers a highly interesting test case for both the field of borderlands studies and transregional history: since its erection in 1559 at the southern border of the Habsburg Low Countries, it hosted Catholic refugees from different regional backgrounds, such as the British Isles, France and the insurgent provinces of the Low Countries. This contribution argues that (1) the frontier position of the Ecclesiastical Province of Cambrai led to (2) systematic encounters between Catholic exiles of diverse regional provenances. Rather than solely seeking to establish segregated exile communities, as argued in older nationalist historiographies, (3) these refugees interacted with their host society, and inscribed themselves in pre-existing patterns of cross-border mobility with France. As such, the Cambrai borderlands came to constitute a transregional node within the Catholic Reformation of the early modern era. De kerkprovincie Kamerijk is een interessante gevalstudie voor zowel borderlands studies als transregionale geschiedenis. Sinds haar oprichting in 1559 aan de zuidelijke grens van de Habsburgse Nederlanden, werd de kerkprovincie een toevluchtsoord voor katholieke vluchtelingen van verschillende regionale herkomst, zoals de Britse eilanden, Frankrijk en de opstandige provincies in de Nederlanden. Dit artikel betoogt dat de (1) ligging van de kerkprovincie aan de Frans-Habsburgs Nederlandse grens (2) leidde tot systematische ontmoetingen tussen katholieke ballingen met een diverse regionale achtergronden. Eerder dan puur te streven naar het creëren van gesegregeerde ballingengemeenschappen, zoals oudere nationalistisch-geïnspireerde historiografie betoogde, (3) werden deze vluchtelingen door hun nieuwe host society sterk beïnvloed. Zo gingen ze onder meer gebruik maken van de bestaande patronen van grensoverschrijdende uitwisseling met Frankrijk. Hierdoor werden de borderlands van de kerkprovincie Kamerijk een transregionaal knooppunt in de katholieke hervorming van de vroegmoderne periode.

The Low Countries knew a wide variety of parishes that followed different roads when reacting to challenges such as the iconoclast destructions of their church. This article focuses on two very different parishes in the city of Ghent : St James and St Pharahild at the end of the sixteenth and beginning of the seventeenth century. In this period, most ecclesiastical buildings in Ghent – as in many other towns and villages of the Low Countries – were plagued by the waves of iconoclasm of 1566 and 1578-79 and a period of Calvinist Rule (1577-84 for Ghent). Both the parish churches of St James and St Pharahild were severely damaged. The way this crisis impacted the parishes and how they continued functioning afterwards is revealing. It shows that, apart from the degree of damage inflicted, the institutional background of the parish, its size, the degree of involvement of parishioners and – as comparison with other case studies illustrates – local dynamics, determined the processes of recovery., L’histoire institutionnelle des paroisses et le rétablissement des églises après les troubles iconoclastes : le cas de Saint-Jacques et de Sainte-Pharaïlde à Gand (1566-1614). La situation des paroisses aux Pays-Bas au XVIe et au début du XVIIe siècle présentait une grande diversité. Elles réagirent toutes selon leurs propres moyens aux défis du temps comme le calvinisme et l’iconoclasme. Cet article étudie deux paroisses gantoises : Saint-Jacques et Sainte-Pharaïlde. À Gand comme dans beaucoup d’autres villes des Pays-Bas, les lieux de cultes catholiques ont été saccagés par les iconoclastes (1566 et 1578-1579) et sous le régime calviniste (1577-1584). Les églises Saint-Jacques et Saint-Pharaïlde furent toutes les deux lourdement touchées, mais la manière dont les deux paroisses ont réagi aux défis posés, est révélatrice. Indépendamment des dommages eux-mêmes, le contexte institutionnel et la taille de la paroisse, le degré de participation des paroissiens et la dynamique locale se révélèrent d’une importance cruciale dans le processus de rétablissement de ces églises., De institutionele achtergrond van parochies en de restauratie van kerken na de Beeldenstorm. De voorbeelden van Sint-Jacob en Sint-Veerle in Gent (1566-1614). De Lage Landen kenden een brede waaier aan types parochies die elk op eigen wijze omgingen met de aan hun kerken toegebrachte vernielingen na de opeenvolgende beeldenstormen. Dit artikel bespreekt twee zeer verschillende parochies in de stad Gent : Sint-Jacob en Sint-Veerle op het einde van de zestiende en het begin van de zeventiende eeuw. Deze periode markeerde voor de meeste kerkelijke gebouwen in Gent – net als in andere steden en dorpen in de Nederlanden – een materieel dieptepunt als gevolg van de vernielingen tijdens de Beeldenstorm van 1566 en 1578-1579 en het Calvinistische regime (1577-1584 voor Gent). De kerken van Sint-Jacob en Sint-Veerle werden allebei zwaar getroffen. De wijze waarop de parochies met deze crisis omgingen is veelzeggend. Naast de schade aan de kerk, speelden ook de institutionele achtergrond van de parochie, de grootte, de betrokkenheid van parochianen en – zoals vergelijkend onderzoek aangeeft – ook de lokale dynamiek, een belangrijke rol in het restauratieproces., Bauwens Michal, Somers Annelies. The Institutional Nature of Parishes and the Restoration of the Church after Iconoclasm. The Case of St James and St Pharahild in Ghent (1566-1614). In: Revue belge de philologie et d'histoire, tome 93, fasc. 3-4, 2015. Histoire médiévale moderne et contemporaine - Middeleeuwse moderne en hedendaagse geschiedenis. pp. 669-691.

The History of the Miracle of the Blessed Sacrement by Stephen Ydens (d. 1615), Book of Piety or Controversial Book ? During his research on the printed tradition of the history of the Miracle of Blessed Sacrament written in the seventeenth century by canon Stephen (Étienne) Ydens († 1615), Renaud Adam not only studied the personality of the author, but also the way the story of the Eucharistic miracle in Brussels had been adopted for politicoreligious purposes. The canon of Saint Gudule used the text on the profanation of the hosts dating from the last third of the fourteenth century, to attack Protestantism and the – according to him equally dangerous – witchcraft. The study of the seventeenth century editions showed that the tone of the work gradually became less controversial, proving that Protestantism and witchcraft were considered a less significant threat than at the time of the redaction of the story by Ydens., L’étude de la tradition imprimée de l’Histoire du Saint sacrement de Miracle du chanoine Étienne Ydens († 1615) au XVIIe siècle est l’occasion de revenir non seulement sur la personnalité de son auteur, mais également sur l’instrumentalisation du récit du miracle eucharistique bruxellois à des fins politico-religieuses. Le chanoine de Sainte-Gudule a ainsi profité du récit de la profanation des hosties dans le dernier tiers du XIVe siècle pour s’attaquer de front à la religion protestante et à la sorcellerie, tout aussi dangereuse à ses yeux que le protestantisme. L’examen des éditions parues au cours du XVIIe siècle a montré que le caractère polémique de l’oeuvre s’est progressivement atténué au fil du temps, preuve que le protestantisme et la sorcellerie n’ont plus constitué une menace aussi importante qu’à l’époque de la rédaction d’Ydens., De Historie van de Heilig Sacrament van Mirakel van Steven Ydens († 1605), devotioneel boek of polemisch boek ? Het onderzoek naar de zeventiende-eeuwse gedrukte traditie van de geschiedenis van het Heilig Sacrament van Mirakel van kanunnik Steven (Étienne) Ydens († 1615) vormde de aanleiding om niet alleen de persoonlijkheid van de auteur te bestuderen, maar ook de wijze waarop het verhaal van het Brussels eucharistisch wonder werd ingezet voor politiek-religieuze doeleinden. De kanunnik van Sint-Goedele gebruikte het verhaal over de ontheiliging van hosties uit het laatste derde van de veertiende eeuw om het protestantisme en de – in zijn ogen al even gevaarlijke – hekserij te bestrijden. Uit de studie van de zeventiende-eeuwse edities is gebleken dat het controversiële karakter van het werk geleidelijk afnam. Dit toont aan dat protestantisme en hekserij in deze periode niet meer als een even grote bedreiging werden ervaren als ten tijde van de redactie van het werk door Ydens., Adam Renaud. L’Histoire du Saint sacrement de Miracle d’Étienne Ydens (1605), oeuvre de dévotion ou oeuvre polémique ?. In: Revue belge de philologie et d'histoire, tome 92, fasc. 2, 2014. Histoire médiévale, moderne et contemporaine Middeleeuwse, moderne en hedendaagse geschiedenis. pp. 413-433.

This volume contains the proceedings of the International Conference 'Lay Bibles in Europe 1450-1800', 22-23 April 2004, Amsterdam (Netherlands) ispartof: Lay Bibles in Europe. 1450-1800 (Bibliotheca Ephemeridum Theologicarum Lovaniensium, 198) pages:69-96 ispartof: pages:69-96 status: published