Search

De Cuyperskamer bij de Eusebiuskerk te Arnhem — Dit onbekende werk uit het oeuvre van Joseph Cuypers (1900-1904) werd een paar jaar geleden herontdekt, toen de restauratie van de Eusebiuskerk onder leiding van restauratiearchitect Erik-Jan Brans zo ver gevorderd was dat de kleinere onderdelen aan de beurt kwamen. Medio september 2022 besteedde de regionale pers er aandacht aan, waarbij de kleinzoon van Joseph Cuypers, Pierre M. Cuypers van de stichting Cuyperiana, geïnterviewd werd. Vanaf dat moment maakt Cuyperiana zich sterk voor herstel en herbestemming van dit pandje. Als adviseur van de stichting en specialist in het oeuvre van Joseph Cuypers raakte ik vervolgens betrokken bij dit non-profit project. Afgelopen januari togen collega kerkenkenner en fotograaf Sander van Daal en ik naar Arnhem om ons licht op te steken. Wat waren we verrast, niet alleen door de Cuyperskamer, maar ook door de Eusebiuskerk in haar geheel die er weer prachtig bijstaat. De Cuyperskamer vormde een welkome aanleiding om iets te vertellen over een aspect van de Oudhollandse stijl van de architecten Cuypers dat tot dusver nagenoeg onder de radar gebleven is: de polychromie. Je staat telkens weer te kijken van de eenheid die gevormd wordt door de bouwkundige opzet en uitwerking, de uitmonstering van het interieur, de genius loci (de geest van de plek) en de symboliek. Samen bepalen ze het verhaal dat dit pandje over het voetlicht wil brengen. Bij deze exercitie in Oudhollandse stijl laat Joseph Cuypers tegelijkertijd zien hoe hij hier een eigen uitdrukking aan gaf. ...

Een schets van de energieopgave voor monumenten, diverse inzichten over ruim 10 jaar onderzoek naar duurzaam erfgoed en huidige activiteiten op dit thema binnen het onderwijs en onderzoek.

Eén van de vier lezingen over ontwikkelingen in de noordelijke erfgoedsector, specifiek over het aankomende congres Erfgoed in Beweging 2023

Workshop over het Werkboek Wij Doen Het! een werkboek ontwikkeld voor lokale gemeenschappen om vanuit de kracht van hun gemeenschap en hun waardering voor de omgeving energievisies en -plannen te ontwikkelen.

Gesprekstafel programmateam van het Overlegorgaan Nationaal park Drentsche Aa. Hierbij is een korte stand van zaken gegeven over het programma Energietransitie Drentsche Aa en een gesprek aangegaan aan de hand van stellingen n.a.v. de deelstudie Inwonersvisie Landschap en energie.

Workshop Wij Doen Het! over de kracht van dorpen en het werkboek Wij Doen Het! Als instrument voor lokale gemeenschappen om zelf energiedorpsplannen op te zetten die rekening houden met de kracht van het dorp en de kwaliteiten van de gebouwde omgeving (van gebouw tot landschap).

Kennissessie in Noordlaren voor inwoners van het nationaal park Drentsche Aa (onderdeel programma Energietransitie Drenthsche Aa) met lezingen over duurzaam erfgoed in het algemeen (Maarten Vieveen, Hanzehogeschool Groningen) en warmtepompen in monumenten (Jelte Sikkema, Drents EnergieLoket). Het tweede deel van het programma bestond uit workshops onder leiding van studenten Mark Schutrups (over biobased isoleren) en Eline Posthuma (over zonnepanelen) van de Hanzehogeschool Groningen).

Presentatie door Remco Mur (Natuur-en Milieufederatie Drenthe), gevoed door data uit het project Inwonersvisie Landschap en energie Drentsche Aa (Hanzehogeschool Groningen). De presentatie is gebaseerd op voorlopige onderzoeksresultaten en onderdeel van een semi-besloten bijeenkomst. De presentatie zelf is daarom niet zichtbaar voor publiek.

Gastlezing bij de opleiding Engineering, verkorte route jaar 1 (Mechanical Engineering) over duurzaam erfgoed. Over de manier van kijken en denken t.a.v. het verduurzamen van erfgoedpanden.

Presentatie van lopende en afgeronde projecten van onderzoekers en studenten

Werksessie Inwonersvisie Landschap en Energie Drentsche Aa-gebied. Betreft sessie waarin inwoners met verschillende achtergronden (sleutelfiguren) thema's konden aandragen voor de te ontwikkelen vragenlijst voor de inwoners van het Nationaal Park Drentsche Aa over landschap, natuur, cultureel erfgoed en de energietransitie.

Betreft startbijeenkomst voor externe partners voor het onderzoeksproject Energietransitie Drentsche Aa waarin een update is gegeven over de stand van zaken.

This meeting again was focusing on the exchange of knowledge and experience, best and bas practices. In this framework I was asked to give a presentation focussing on De Toekomst, a monumental heritage site in de municipality of Scheemda - The Netherlands - as a best and bad practice.

Presentatie gegeven als externe expert tijdens het symposium 'Without people, there are no resources', onderdeel van het project MoMAr, op uitnodiging van projectpartner Provincie Groningen

Ruimtelijk Nederland staat voor grote transitieopgaven. Erfgoed maakt hier onderdeel van uit en de vraag is hoe erfgoed op een goede en mooie manier mee kan gaan in deze transities. Tijdens het atelier hebben erfgoedprofessionals met verschillende achtergronden nagedacht over wat erfgoedinnovatie is? Deze lezing is gebruikt als verbindend element tussen: wat is innovatie, waar is innovatie voor nodig en wat zijn succesfactoren en belemmeringen voor erfgoedinnovatie.

Herbestemming

Heritage, social values and the threat of ruination

Presentatie voor diverse programmaleiders en medewerkers van de Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed, 24 april 2018. De presentatie betrof de stand van zaken van het promotieonderzoek van Maarten Vieveen (theoretisch kader, empirisch onderzoek), waarna gediscussieerd werd over actuele themas aangaande de energietransitie en gebouwd erfgoed in Nederland.

The third day of the RRAU congress 16-18 April 2018 consisted of a city walk. On behalf of the RRAU congress, Maarten Vieveen (Research Centre NoorderRuimte) and Bart de Boer (BLG - Special Locations Groningen) provided a tour through the Der Aa-church. Summary: The Der Aa-church is a listed Gothic church building in the inner city of Groningen and is used for commercial and cultural events. Complaints about the indoor climate and the energy costs resulted in the assembly of a team to develop an integral design to improve thermal comfort and energy efficiency while historical qualities are preserved. During the tour, the history of the church was briefly summarized as well as how actors with various backgrounds currently weight divers interventions to develop a tailor made energy solutions for the Der Aa-church.

Formaldehyde is de werkzame stof in veel desinfecteer- en conserveringsmiddelen, maar deze stof is kankerverwekkend. Daarom zal formaldehyde naar verwachting per 1 januari 2016 op Europees niveau als zodanig worden geclassificeerd (carcinogeen 1B). Dit kan betekenen dat formaldehyde-houdende middelen die momenteel op de markt zijn, niet meer worden toegelaten. Uit een eerste inventarisatie van het RIVM blijkt dat er voor de meerderheid van de toepassingen als desinfecteer- en conserveringsmiddel (biociden) voldoende chemische alternatieven beschikbaar zijn. Wel moet nog specifiek per sector en toepassing worden nagegaan of deze alternatieven daadwerkelijk geschikt zijn. Voorbeelden van toepassingen waar alternatieven voor zijn, zijn stal- en dierruimte ontsmetting, conserveringsmiddelen in wasmiddelen, verven en koelsystemen en slijmbestrijding in de papierindustrie. Voor sommige toepassingen zijn nauwelijks alternatieven gevonden. Dit betreft bijvoorbeeld de ontsmetting van champignonteeltcellen, schoeisel en de hoeven van vee. Hetzelfde geldt voor een aantal conserveringsmiddelen, bijvoorbeeld voor smeermiddelen en metaalbewerkingsvloeistoffen. Voor de desinfectie van afvalbakken voor maandverband (dameshygiëneboxen) blijkt geen enkel geregistreerd chemisch alternatief voor formaldehyde op de markt aanwezig. Dit geldt ook voor het (tijdelijk) conserveren van lichamen, dieren en weefsels. Hoewel dat niet is toegestaan, is het gebruik van formaldehyde voor deze conserveringen nog gangbaar. Vanwege de kankerverwekkende eigenschappen van formaldehyde wordt aanbevolen de blootstelling eraan te beperken of te voorkomen, dit vooruitlopend op mogelijk restrictief beleid. Als er geen alternatieven zijn, moet worden gestimuleerd dat ze worden ontwikkeld (innovatie). Het is van belang hierbij oog te hebben voor niet-chemische alternatieven, zoals verhitting en uv-straling als conserveermethode. Wanneer goede alternatieven beschikbaar zijn, moet worden aangemoedigd om daarop over te stappen, bijvoorbeeld via voorlichting. Er is een Nederlandse versie van dit rapport, inclusief bijlagen, rapportnummer 2015-0069.

Formaldehyde is de werkzame stof in veel desinfecteer- en conserveringsmiddelen, maar deze stof is kankerverwekkend. Daarom zal formaldehyde naar verwachting per 1 januari 2016 op Europees niveau als zodanig worden geclassificeerd (carcinogeen 1B). Dit kan betekenen dat formaldehyde-houdende middelen die momenteel op de markt zijn, niet meer worden toegelaten. Uit een eerste inventarisatie van het RIVM blijkt dat er voor de meerderheid van de toepassingen als desinfecteer- en conserveringsmiddel (biociden) voldoende chemische alternatieven beschikbaar zijn. Wel moet nog specifiek per sector en toepassing worden nagegaan of deze alternatieven daadwerkelijk geschikt zijn. Voorbeelden van toepassingen waar alternatieven voor zijn, zijn stal- en dierruimte ontsmetting, conserveringsmiddelen in wasmiddelen, verven en koelsystemen en slijmbestrijding in de papierindustrie. Voor sommige toepassingen zijn nauwelijks alternatieven gevonden. Dit betreft bijvoorbeeld de ontsmetting van champignonteeltcellen, schoeisel en de hoeven van vee. Hetzelfde geldt voor een aantal conserveringsmiddelen, bijvoorbeeld voor smeermiddelen en metaalbewerkingsvloeistoffen. Voor de desinfectie van afvalbakken voor maandverband (dameshygiëneboxen) blijkt geen enkel geregistreerd chemisch alternatief voor formaldehyde op de markt aanwezig. Dit geldt ook voor het (tijdelijk) conserveren van lichamen, dieren en weefsels. Hoewel dat niet is toegestaan, is het gebruik van formaldehyde voor deze conserveringen nog gangbaar. Vanwege de kankerverwekkende eigenschappen van formaldehyde wordt aanbevolen de blootstelling eraan te beperken of te voorkomen, dit vooruitlopend op mogelijk restrictief beleid. Als er geen alternatieven zijn, moet worden gestimuleerd dat ze worden ontwikkeld (innovatie). Het is van belang hierbij oog te hebben voor niet-chemische alternatieven, zoals verhitting en uv-straling als conserveermethode. Wanneer goede alternatieven beschikbaar zijn, moet worden aangemoedigd om daarop over te stappen, bijvoorbeeld via voorlichting.

Formaldehyde is de werkzame stof in veel desinfecteer- en conserveringsmiddelen, maar deze stof is kankerverwekkend. Daarom zal formaldehyde naar verwachting per 1 januari 2016 op Europees niveau als zodanig worden geclassificeerd (carcinogeen 1B). Dit kan betekenen dat formaldehyde-houdende middelen die momenteel op de markt zijn, niet meer worden toegelaten. Uit een eerste inventarisatie van het RIVM blijkt dat er voor de meerderheid van de toepassingen als desinfecteer- en conserveringsmiddel (biociden) voldoende chemische alternatieven beschikbaar zijn. Wel moet nog specifiek per sector en toepassing worden nagegaan of deze alternatieven daadwerkelijk geschikt zijn. Voorbeelden van toepassingen waar alternatieven voor zijn, zijn stal- en dierruimte ontsmetting, conserveringsmiddelen in wasmiddelen, verven en koelsystemen en slijmbestrijding in de papierindustrie. Voor sommige toepassingen zijn nauwelijks alternatieven gevonden. Dit betreft bijvoorbeeld de ontsmetting van champignonteeltcellen, schoeisel en de hoeven van vee. Hetzelfde geldt voor een aantal conserveringsmiddelen, bijvoorbeeld voor smeermiddelen en metaalbewerkingsvloeistoffen. Voor de desinfectie van afvalbakken voor maandverband (dameshygiëneboxen) blijkt geen enkel geregistreerd chemisch alternatief voor formaldehyde op de markt aanwezig. Dit geldt ook voor het (tijdelijk) conserveren van lichamen, dieren en weefsels. Hoewel dat niet is toegestaan, is het gebruik van formaldehyde voor deze conserveringen nog gangbaar. Vanwege de kankerverwekkende eigenschappen van formaldehyde wordt aanbevolen de blootstelling eraan te beperken of te voorkomen, dit vooruitlopend op mogelijk restrictief beleid. Als er geen alternatieven zijn, moet worden gestimuleerd dat ze worden ontwikkeld (innovatie). Het is van belang hierbij oog te hebben voor niet-chemische alternatieven, zoals verhitting en uv-straling als conserveermethode. Wanneer goede alternatieven beschikbaar zijn, moet worden aangemoedigd om daarop over te stappen, bijvoorbeeld via voorlichting.

Formaldehyde is de werkzame stof in veel desinfecteer- en conserveringsmiddelen, maar deze stof is kankerverwekkend. Daarom zal formaldehyde naar verwachting per 1 januari 2016 op Europees niveau als zodanig worden geclassificeerd (carcinogeen 1B). Dit kan betekenen dat formaldehyde-houdende middelen die momenteel op de markt zijn, niet meer worden toegelaten. Uit een eerste inventarisatie van het RIVM blijkt dat er voor de meerderheid van de toepassingen als desinfecteer- en conserveringsmiddel (biociden) voldoende chemische alternatieven beschikbaar zijn. Wel moet nog specifiek per sector en toepassing worden nagegaan of deze alternatieven daadwerkelijk geschikt zijn. Voorbeelden van toepassingen waar alternatieven voor zijn, zijn stal- en dierruimte ontsmetting, conserveringsmiddelen in wasmiddelen, verven en koelsystemen en slijmbestrijding in de papierindustrie. Voor sommige toepassingen zijn nauwelijks alternatieven gevonden. Dit betreft bijvoorbeeld de ontsmetting van champignonteeltcellen, schoeisel en de hoeven van vee. Hetzelfde geldt voor een aantal conserveringsmiddelen, bijvoorbeeld voor smeermiddelen en metaalbewerkingsvloeistoffen. Voor de desinfectie van afvalbakken voor maandverband (dameshygiëneboxen) blijkt geen enkel geregistreerd chemisch alternatief voor formaldehyde op de markt aanwezig. Dit geldt ook voor het (tijdelijk) conserveren van lichamen, dieren en weefsels. Hoewel dat niet is toegestaan, is het gebruik van formaldehyde voor deze conserveringen nog gangbaar. Vanwege de kankerverwekkende eigenschappen van formaldehyde wordt aanbevolen de blootstelling eraan te beperken of te voorkomen, dit vooruitlopend op mogelijk restrictief beleid. Als er geen alternatieven zijn, moet worden gestimuleerd dat ze worden ontwikkeld (innovatie). Het is van belang hierbij oog te hebben voor niet-chemische alternatieven, zoals verhitting en uv-straling als conserveermethode. Wanneer goede alternatieven beschikbaar zijn, moet worden aangemoedigd om daarop over te stappen, bijvoorbeeld via voorlichting. Er is een Nederlandse versie van dit rapport, inclusief bijlagen, rapportnummer 2015-0069.

Genomics provides new opportunities for conservation genetics. Conservation genetics in livestock is based on estimating diversity by pedigree relatedness and managing diversity by choosing those animals that maximize genetic diversity. Animals can be chosen as parents for the next generation, as donors of material to a gene bank, or as breeds for targeting conservation efforts. Genomics provides opportunities to estimate diversity for specific parts of the genome, such as neutral and adaptive diversity and genetic diversity underlying specific traits. This enables us to choose candidates for conservation based on specific genetic diversity (e.g. diversity of traits or adaptive diversity) or to monitor the loss of diversity without conservation. In wild animals direct genetic management, by choosing candidates for conservation as in livestock, is generally not practiced. With dense marker maps opportunities exist for monitoring relatedness and genetic diversity in wild populations, thus enabling a more active management of diversity.

Genetic diversity in the Dutch Landrace goat was investigated based on information from the pedigree with about 6500 animals. Annual inbreeding rate after 1985 was below 0.5% and after 1987 close to 0%. However, pedigree information was incomplete, and 350 animals had unknown parents, while for the majority the real parents must have been in the pedigree. To determine the influence of unknown parents, 20 new pedigrees were created by random assignment of animals, alive at the time of birth, as parents to individuals with unknown parents. Only 12 founders remained for these pedigrees, and inbreeding levels varied considerably between these 20 pedigrees. However, inbreeding rates were remarkably constant. They increased to about 0.2%, indicating that the population is not endangered by inbreeding. The optimal contribution theory was used to evaluate possibilities of decreasing the average relationship in the population and thus to increase the genetic diversity of the breed. Optimal contribution decreased the average relationship in the population whether randomly assigned parents were used or not. However, individuals selected as parents for the resampled pedigrees differed from the original pedigree, and only a few animals were selected for all pedigrees. Candidates for inclusion in the genebank were also selected using optimal contribution. Adding animals to the genebank increased the conserved genetic diversity substantially, but as the lists differed between the analysed pedigrees it was not clear which animals were best added to the genebank.

In this study microsatellite markers were applied to investigate the genetic diversity and population structure of the six local chicken lines kept in the “Fowls for Africa” program, for better clarification of parameters for breed differentiation and genetic conservation of this valuable resource. The lines included the Black Australorp, Potchefstroom Koekoek, New Hampshire, Ovambo, Lebova- Venda and a Naked Neck line. Unbiased estimates for heterozygosity ranged from 50% in the Potchefstroom Koekoek to as high as 65% in the Naked Neck chickens. FIS values varied from as low as 0.16 for the Black Australorp line to as high as 0.35 for the Ovambo chickens. The FST values indicated moderate to high genetic differentiation between the Naked Neck and New Hampshire (0.11); Ovambo and Naked Neck lines (0.12), and Naked Neck and Lebowa- Venda (0.14). A total of 13% of the total genetic variation observed was between the chicken lines and 87% within the lines, supporting moderate genetic differentiation. Population structure was assessed using STRUCTURE where the Black Australorp was genetically best defined. Although six clusters for the different populations could be distinguished, the other lines were not as clearly defined, with individual birds tending to share more than one cluster. Results support a broad classification of these lines and further investigation of unique alleles is recommended for conservation of the lines within the program.

Inleidende lezing tbv een gesprek/discussie over het gebruikersperspectief rondom de aardbevingenproblematiek voor historische gebouwen.

This report describes the results of a practical ensiling experiment with Greater water pennywort, in which the processing of the plant material and the effect of drying on the ensiling result and nutrition value has been investigated. The conservation of the ensiled product was very poor (even after drying) due to the high water content, low sugar content and soil contamination. The intake of the wet product by pigs seem to be good. The poor preservation proved no obstacle. Greater water pennywort has potential as fodder for pigs given the nutritional and good intake. What is needed are methods to harvest cleaner and to ferment the product better.

This report describes the results of a practical ensiling experiment with Greater water pennywort, in which the processing of the plant material and the effect of drying on the ensiling result and nutrition value has been investigated. The conservation of the ensiled product was very poor (even after drying) due to the high water content, low sugar content and soil contamination. The intake of the wet product by pigs seem to be good. The poor preservation proved no obstacle. Greater water pennywort has potential as fodder for pigs given the nutritional and good intake. What is needed are methods to harvest cleaner and to ferment the product better. In dit rapport staan de resultaten van een praktisch inkuilexperiment met Grote waternavel, waarbij gekeken is naar de verwerking van het plantmateriaal en waarbij het effect van voordrogen op het inkuilresultaat en de voederwaarde is onderzocht. De conservering van de kuil was zeer slecht (ook na voordrogen) door het hoge vochtgehalte, het lage suikergehalte en de vervuiling met grond. Varkens blijken het natte product goed op te nemen. De slechte conservering bleek geen belemmering. Grote waternavel heeft potentie als veevoer voor varkens gezien de voederwaarde en de goede opname. Gezocht moet worden naar methoden om schoner te oogsten en om het product beter te fermenteren.

Increased global use of highly productive breeds of farm animals has been coupled to loss of genetic diversity in most species. In European countries, various governmental, non-governmental, and private organizations try to preserve genetic diversity of livestock in situ (e.g., by stimulating the use of indigenous, rare breeds by farmers; in nature reserves; or in noncommercial farms). In the case of poultry, maintaining in situ populations of the noncommercial (fancy) breeds largely relies on hobby farmers. In addition to in situ conservation, gene banks are being established for ex situ conservation. In at least 2 countries, France and The Netherlands, there are limited collections of frozen semen of rare poultry breeds. Since 2003, the CGN has started with a more systematic effort to collect, freeze, and store semen of indigenous Dutch poultry breeds. At present, the CGN gene bank contains semen of 11 Dutch rare poultry breeds. Also, CGN has performed research on the methodology for cryopreservation of fowl semen. This recent work was focused on finding a suitable replacement for glycerol, which is contraceptive in the hen, as a cryoprotectant. For reasons of hygiene and sample identification, we favored straw freezing, as opposed to the highly effective pellet freezing method. A significant interaction was found between cooling rate and cryoprotectant concentration. Best post-thaw sperm quality was obtained when combining 0.6 mol of dimethylacetamide/L with a cooling rate of +/- 200 degrees C/min. Inseminations, twice per week with 0.3 billion sperm per insemination resulted in 97 and 88% fertilized eggs with fresh and frozen semen, respectively. In 2005, CGN has used this straw freezing method to extend the collection of poultry semen in the Dutch gene bank.

The use of DNA markers to evaluate genetic diversity is an important component of the management of animal genetic resources. The Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO) has published a list of recommended microsatellite markers for such studies; however, other markers are potential alternatives. This paper describes results obtained with a set of amplified fragment length polymorphism (AFLP) markers as part of a genetic diversity study of European pig breeds that also utilized microsatellite markers. Data from 148 AFLP markers genotyped across samples from 58 European and one Chinese breed were analysed. The results were compared with previous analyses of data from 50 microsatellite markers genotyped on the same animals. The AFLP markers had an average within-breed heterozygosity of 0.124 but there was wide variation, with individual markers being monomorphic in 3¿98% of the populations. The biallelic and dominant nature of AFLP markers creates a challenge for their use in genetic diversity studies as each individual marker contains limited information and AFLPs only provide indirect estimates of the allelic frequencies that are needed to estimate genetic distances. Nonetheless, AFLP marker-based characterization of genetic distances was consistent with expectations based on breed and regional distributions and produced a similar pattern to that obtained with microsatellites. Thus, data from AFLP markers can be combined with microsatellite data for measuring genetic diversity.

In dit rapport wordt beschreven welke activiteiten CGN in samenwerking met de SZH, KLN en individuele fokkers hebben ondernomen om genetisch materiaal van konijnenrassen veilig te stellen in de genenbank. Op basis van literatuur en praktijkervaringen is een protocol voor spermawinning en spermaverwerking (cryoconservering) vastgesteld. Een dergelijk protocol was niet beschikbaar in de Nederlandse bedrijfsmatige konijnenhouderij omdat daar uitsluitend met vers sperma gewerkt wordt en niet met ingevroren sperma. Het rapport eindigt met een beschrijving van de resultaten van de spermawinning.

In dit rapport wordt beschreven welke activiteiten CGN in samenwerking met de SZH, KLN en individuele fokkers hebben ondernomen om genetisch materiaal van konijnenrassen veilig te stellen in de genenbank. Op basis van literatuur en praktijkervaringen is een protocol voor spermawinning en spermaverwerking (cryoconservering) vastgesteld. Een dergelijk protocol was niet beschikbaar in de Nederlandse bedrijfsmatige konijnenhouderij omdat daar uitsluitend met vers sperma gewerkt wordt en niet met ingevroren sperma. Het rapport eindigt met een beschrijving van de resultaten van de spermawinning.

The updated Dutch national report on conservation and sustainable use of Animal Genetic Resources summarizes the state of national implementation of the Global Plan of Action for Animal Genetic Resources. Seven strategic priority areas have been identified, dealing with remaining or future challenges. At national level conservation strategies will be strengthened to halt the loss of farm animal genetic diversity and to protect our bio-cultural heritage. New technologies will be adopted and further developed for characterization, conservation and breeding purposes. The Netherlands will contribute to the global agenda by generating knowledge and development of improved breeding material for sustainable development of the livestock sector and future food security.

thesis Ximena Cadima Fuentes (to be defended on 8 Dec 2014): Conserving the genetic diversity of Bolivian wild potatoes The wild relatives of potatoes (Solanum sect. Petota) form the genetic reservoir for the improvement of the cultivated potato. Bolivia harbours 39 wild taxa of these wild potatoes, 21 of which are endemic species. This study aimed to evaluate to what level the current ex situ and in situ management efforts have conserved the genetic diversity of Bolivian wild potato species, and what recommendations can be formulated for improvement. The current conservation status of Bolivian endemic wild potato species was assessed using both the globally accepted IUCN criteria and a methodology developed within the framework of the UNEP/GEF-Crop Wild Relative Project (CWR Project). These two methods led to different estimates of threat status for some of the species. Spatial analysis allowed to distinguish eight priority areas for in situ conservation of the 21 Bolivian endemic wild potato species. These areas represent a high concentration of endemic species and have a relatively low level of threat, but only one of them has a conservation status. This is a first step to direct the conservation efforts for wild potato species. The genetic stability and diversity of material from different species under ex situ management was evaluated using microsatellite markers. The analysis was performed on accessions that went through a process of seed regeneration and multiplication during ex situ conservation. Genetic changes between different generations of ex situ germplasm were observed for the majority, but not all, of the investigated species. Potential causes of these changes include genetic drift and contamination resulting from human error during regeneration. The populations generated under ex situ conditions were also compared with re-collected in situ populations from the same location or area as the original collection. The results showed highly significant differences in all cases. Potential causes for these differences are changes during ex situ maintenance, sampling effects during collecting and in situ genetic change over time. The integrated conservation of Bolivian wild potatoes requires a combination of in situ and ex situ activities. The principle recommendation for the in situ conservation is to move from a passive to an active approach, where conservation areas are prioritized, conservation plans are designed according to the type of area (protected area or agro-ecosystem) and local stake holders are involved. To make sure that ex situ material provides a good representation of the in situ genetic variability, regular re-collecting of species with few accessions (and therefore less variability), endangered in situ, and with known or potential favorable traits is necessary. Gene bank management procedures should follow the FAO gene bank standards and this should be monitored by a national body responsible for genetic resources. And finally, periodic monitoring of the genetic integrity should be implemented as part of good practices during regeneration procedures in order to detect possible changes and to help combat human errors.

The updated Dutch national report on conservation and sustainable use of Animal Genetic Resources summarizes the state of national implementation of the Global Plan of Action for Animal Genetic Resources. Seven strategic priority areas have been identified, dealing with remaining or future challenges. At national level conservation strategies will be strengthened to halt the loss of farm animal genetic diversity and to protect our bio-cultural heritage. New technologies will be adopted and further developed for characterization, conservation and breeding purposes. The Netherlands will contribute to the global agenda by generating knowledge and development of improved breeding material for sustainable development of the livestock sector and future food security.

Het belang van verschillende factoren die een rol spelen bij het behoud van de noordse woelmuis (Microtus oeconomus) in Nederland: habitatfragmentatie (versnippering); concurrentie met andere woelmuizen; genetische variatie en verarming (lokaal en regionaal). Aan de voorwaarden voor herintroductie is niet voldaan en er is meer onderzoek nodig

Chronologisch overzicht van activiteiten van organisaties gericht op inventarisatie, onderzoek en bescherming van de hamster (Cricetus cricetus) in Nederland over de jaren '40 tot '80 en vanaf 1992