Search

Bu çalışmada, Anadolu'da Erken Hıristiyanlık Döneminde inşa edilen ve 4.-6. yüzyıllar arasına tarihlenen vaftizhaneler, Kilikia, Pamphylia ve Lykia Bölgeleri örnekleriyle konu edilmiştir. Vaftiz, Hıristiyan sakramentlerinden birisidir ve bir insanın Hıristiyan olabilmesi için vaftiz olması şarttır. Bu ritüelin belirli kuralları vardır ve bu kuralların doğru uygulanması, ayin için bir gerekliliktir. Kilise babaları ve teologlar, erken dönem vaftiz ayini hakkındaki çalışmalarıyla ritüelin içeriğine dair yazılar kaleme almıştır. Bu yazılardan yola çıkarak ayininin, bölgesel anlamda küçük farklılıkları olduğu öğrenilir. Vaftiz ayininin gerçekleştirildiği yer olan vaftizhaneler, çeşitli plan tiplerinde inşa edilmiştir. Anadolu'daki vaftizhanelerin planları; kare, kareye yakın dikdörtgen, iki nefli, dıştan kare içten tetrakonch, içten ve dıştan trikonch, dıştan kare içten çokgen, kompleks (üç bölümlü) ve bazilikaldir. Bu vaftizhaneler kentlerde tek örnekle temsil edilebildiği gibi, manastır, haç merkezi, piskoposluk sarayı vb. yapı topluluğu içerisinde de yer alabilirler. Anadolu'da inşa edilen vaftizhanelerin vaftiz tekne/havuzları genellikle haç planlıdır. Bunun yanı sıra üç yapraklı yonca, dört yapraklı yonca, yuvarlak ve kare vaftiz tekne/havuzları da mevcuttur. Bu mimari ögeler, monoblok olarak mermer ve taştan yapılabildiği gibi, tuğla ve taştan örülerek mermer ve taş levhalarla da kaplanabilirler. Vaftiz tekne/havuzlarının boyutları, basamak sayıları ve iniş-çıkış yönleri değişiklik gösterir. Belirli bir standartta inşa edilmeyen bu yapılar, yine de bölgesel olarak benzer donanımlara sahiptir. Vaftiz ritüelindeki değişiklikler, 6. yüzyıl sonrasında vaftizhaneleri işlev dışı bırakmıştır. Ritüelin, suya dalmak yerine su serpmek yoluyla uygulanmaya başlanması, vaftiz ayinin kilisenin içerisinde taşınabilir ögelerle yapılmasına neden olmuştur. Anahtar Kelimeler: Vaftiz, Litürji, Anadolu, Vaftizhane In this study, the baptisteries that were built in Anatolia during the Early Christianity Period and that have been dated between the 4th and 6th centuries are researched with examples from Cilicia, Pamphylia, and Lycia. Baptism is a Christianity sacrament and a person must be baptized to become a Christian. This rite has certain rules and correctly practicing these rules is requirement for this ritual. Church fathers and theologians wrote out articles regarding the rite's content in their studies on the early period rite of baptism. Based on these articles, we learn that the rite has minor differences in regional terms.The baptisteries, where the baptism ritual is performed, are built in various layout types. The layouts of Anatolia baptisteries are square, square-shaped rectangle, two-nave, externally square and internally tetraconch, internally and externally triconch, externally square and internally polygonal, complex (three-section), and basilical. These baptisteries can be represented by a single example in the cities, or they can be located in a monastery, centers of pilgrimage, bishopric palace, etc... building groups. The baptismal fonts/pools built in Anatolia are generally cross-shaped. Besides, there are three-leaf clover, four-leaf- clover, circular, and square baptismal fonts/pools. These architectural objects can be monolithically built from marble or stone or they can be walled from brick or stone and sided with marble and stone slabs. Dimensions, step numbers, and ascending - descending directions of baptismal fonts/pools vary. These structures are not built in a certain standard and they, again, have similar facilities regionally. Changes to the rite of baptism resulted in the obsolescence of baptisteries following the 6th century. Performing the rite via aspersion rather than immersion in water led to the performance of the rite of baptism inside the church by means of movable objects. Keywords: Baptism, Liturgy, Anatolia, Baptistery 395

Sözlükte, `görevli ve yetkili kişi` anlamına gelen misyonerlik, çok geniş anlamı olan bir kavramdır. Misyonerlik Hıristiyanlara ait bir kavran olsa da tüm insanlığı ilgilendirmektedir. Çünkü Hıristiyan misyonerliği, tüm milletleri Hıristiyan yapmayı hedeflemekte ve bu kapsamda her yolu meşru görmektedir.Hıristiyanların kendi algılamalarına göre, misyonerlik din özgürlüğü çerçevesinde ele alınan bir kavram olsa da, tarih içerisinde birçok değişikliğe uğrayarak günümüze kadar devam etmiştir. Yeni Ahit'e göre Misyonerliğin ilk muhatapları İsrailoğulları/Yahudiler iken, çarmıh hadisesi sonrası Pavlus'un yeni misyonu/yaklaşımı ile tüm milletler olmuştur. Ayrıca misyonerlik zaman içerisinde Hıristiyanlık ile özdeş hale gelmiştir.12. ve 13. yüzyıllarda Katolik misyonerlerin Anadolu'ya ayak basmasıyla başlayan misyonerlik faaliyetleri, 19. yüzyılda Protestan misyonerlerin Anadolu'ya gelişleri ile en yoğun dönemini yaşamıştır. Ancak Anadolu'daki en etkili ve nüfuzlu misyon teşkilatlanmasını Protestan gruplar oluşturmuştur. Başlangıçta Müslümanlar ve Yahudiler üzerine yoğunlaşan, ancak karşılarında muhatap bulamayan misyonerler, Osmanlı topraklarında yaşayan `Ermeni, Rum, Süryani` gibi azınlık gruplarına ve `Alevi/Bektaşi, Yezidi, Nasturi ve Kürt` gibi etnik/dini unsurlara yönelmişlerdir.Bu kapsamda, Protestanlar 1850'li yıllarda büyük bir hayranlık ve istekle Anadolu Aleviliğini keşfettiler. İslam'ın içinde olmasına rağmen, tam anlamda şeriata bağlı olmayan, Kuran-ı Kerim'in bazı hükümlerini kabul etmeyen, sosyal ve dini anlamda kendilerini Sünni Müslümanlardan farklı gören bir grupla karşılaşmaları, misyonerleri şaşırtmıştı. Misyonerler, Aleviliğin kendilerine kültürel ve dini anlamda sempatik gelmesi ve Aleviliği, Hıristiyan inanç sistemine çok yakın görmelerinden dolayı, İslam ile Hıristiyanlık arasında kurulan bir köprü olarak gördüler. Başlangıçta Alevileri, ideal İslam misyonerlerine dönüştürmeyi düşündüler, ancak Osmanlı İmparatorluğu'nda din değiştirmenin cezasının ağır olması, siyasi ve sosyal şartların elverişsiz olması, bütün Alevi grupların misyonerlere sıcak bakmaması ve Sünni kesimden gelen tepkilerden dolayı istediklerini elde edemediler. Missionary, which means in dictionary, official, authorized person, is a very broad concept. Missionary is a concern for Christians, but it is all about humanity. Because all the nations of Christian mission are aiming to do Christianity, and in this context, every way is legitimateAccording to Christians' own perceptions; although missionary is a concept which is considered in the framework of freedom of religion, it has continued through many changes in history up to date. According to the New Testament, the first interlocutors of the Missionary were the Israelites / Jews, and all the nations became the new mission / approach of Paul after the cross. In addition, missionary has become identical with Christianity over time.In the 12th and 13th centuries, the missionary activities that started with the Catholic missionaries stepping into Anatolia, the most intense period of the 19th century with the arrival of the Protestant missionaries to Anatolia. But Protestant groups formed the most effective and influential mission organization in Anatolia. Initially Protestant missionaries who focused on Muslims and Jews but could not find their counterparts turned to ethnic / religious elements such as `Armenian, Greek, Syriac` living in Ottoman territories and `Alevi / Bektashi, Yezidi, Nasturi and Kurd`.In this context, the Protestants discovered the Anatolian Alevi with great admiration and desire in 1850's years. Despite being in Islam, the missionaries were surprised that they had to meet a group that was not shari'a full, who did not accept certain provisions of the Quran, and saw themselves differently from Sunni Muslims in social and religious sense. The Alevism of Missionaries saw themselves as a bridge between Islam and Christianity, because of their sympathetic cultural and religious sympathies and their close proximity to the Christian belief system. Initially, the Alevis were supposed to transform into the ideal Islamic missionaries, but they couldn't reach their aim because of the fact that the punishment the Ottomon Empire applied for the change of religion was so strict, the political & social conditions were unfavorable , all the Alevi groups didn't look warm to the missionaries and the Sunni people reached negatively 110

Hıristiyanlık, özellikle II. yüzyıldan itibaren azizlik ve şehitlik gibi unsurlarla giderek mistik bir din olmaya başlamıştır. Bu unsurların çöl münzeviliği ve manastır hayatı ile harmanlanması sonucu Hıristiyanlık daha ruhani bir yapı kazanmıştır. Hıristiyan mistisizmi Orta Çağ'dan itibaren gelişip olgunlaşmaya başlamıştır. Bingenli Hildegard (1098-1179) Hıristiyan mistisizminin olgunlaşmaya başladığı bu dönemde dikkat çekici bir mistiktir. Hildegard, hayatının çoğunu manastırlarda geçirmiş olsa da manastır sınırlarında kalmış bir mistik değildir. Hildegard, Papa'dan İmparator'a kadar birçok önemli insanla yakın ilişkiler kurmuştur. Hildegard, gördüğü vizyonların da etkisiyle çevresindeki insanlar tarafından bir danışman veya gelecekten haber veren bir kâhin olarak kabul görmüştür. Bunun yanı sıra halka ve rahiplere vaaz vermek için farklı şehirleri dolaşmış, bu vaazlarda hem rahipler zümresini bazı hususlarda eleştirmiş hem de heretik akımlara karşı insanları uyarmıştır. Hildegard, manastırda farklı kurallar uygulamış ve bazı konularda kilise yetkililerini eleştirmiş olsa da ortodoksi sınırlarında kalmaya özen göstermiş ve Katolik inancını önemsediğini sık sık dile getirmiştir. Hildegard'ın Hıristiyan mistisizmi açısından en önemli yanı verdiği eserlerdir. Hildegard, Tanrı, insan ve âlem gibi farklı konulara değindiği eserleri yanında müzik, botanik, anatomi gibi farklı disiplinlere ait düşünceleri ile günümüze kadar etki etmiştir. Hildegard temelde insan, İsa ve Tanrı arasındaki ilişki üzerinde durmuş ayrıca âlem, ruh, şeytan ve dünyanın kurtuluşuna dair düşünceler üretmiştir. Tanrı'nın bazı sıfatlarını feminen bir şekilde ele alması diğer yandan doğayı, Tanrı'nın sıfatlarını ve erdemleri birbirleriyle bağlantılı açıklaması Hildegard'ı farklı kılmaktadır. Tezin birinci bölümünde mistisizm kavramı ve Hıristiyan mistisizminin temel özellikleri incelenmiştir. İkinci bölümde Bingenli Hildegard'ın düşüncelerine tesir etmiş olan hayatı, dönemin sosyo-kültürel arka planı ve Kilise kurumu ile mistisizm arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise Hildegard'ın Hıristiyan mistisizmine ve Katolik teolojisine yapmış olduğu katkılar Tanrı, âlem, insan, kurtuluş merkezinde incelenmeye çalışılmıştır. Especially from the second century onwards, Christianity has gradually become a mystical religion with the effects of some factors such as sainthood and martyrdom. As a result of the fact that these factors are intertwined with the desert reclusiveness and monastic life, Christianity gains a more spiritual structure. From the Middle Ages, Christian Mysticism has begun to mature. Living in that period, Hildegard of Bingen (1098-1179) can be seen as a remarkable figure when her mystic character is taken into consideration. Even though Hildegard spends most of his life in the monasteries, it would be misleading to regard her as the one who is confined within the limits of monastery since she establishes close relationships with many important people from the Pope to the Emperor. Thanks to her visions, Hildegard is accepted as a consultant or an oracle by the people around her. In addition, she travels to different cities to preach to people and priests, and in these sermons she both criticizes the clergy in some aspects and warns people against heretic movements. Although Hildegard applies different rules in the monastery and criticizes the church authorities in some respects, she often pays attention not to go beyond the limits of orthodoxy and expresses her appreciation for the Catholic faith. The most important aspect of Hildegard in terms of Christian mysticism is her works. Hildegard has influenced Christianity until today with her extraordinary visions and different works such as God, man, cosmology, music, botany and anatomy. In addition, Hildegard especially generated thoughts about the human-Jesus-God relationship, universe, spirit, satan and the salvation of the world. What makes Hildegard different is that to describe some of God's attributes in a feminine way, to explain nature, God's attributes and virtues in a connection with each other manner. The concept of mysticism and the basic features of Christian mysticism are examined in the first part of the thesis. In the second part, we have tried to put forward the life of Hildegard influencing her thoughts, the socio-cultural background of the period and the relationship between church and mysticism. In the third and last section, we have tried to examine Hildegard's contribution to Christian mysticism and Catholic theology in terms of God, world, human, salvation. 298

Yüksek Lisans Tezi, Grekçe kökenli bir sözcük olan Anastasis (Αναστασισ) en genel anlamıyla "diriliş" demektir (Mavroska, 2009: 12). Hıristiyan inancında Anastasis, İsa'nın yeraltına inip vaftiz olmayan Tevrat peygamberlerini ve iyi insanları kurtarması olsa da altında yattığı temel anlam İsa'nın ölüm karşısındaki zaferidir. Bizans sanatında Anastasis, 8. yüzyıldan itibaren anıtsal duvar resim sanatında, ikonalarda ve diğer küçük el sanatlarında memnuniyetle işlenmiştir. Sahne, özellikle 11. yüzyıl ve sonrasında ikonografide popüler hale gelmiş, betimleniş ve kompozisyon özellikleri bakımından bu dönemde zenginleşerek genel anlamda oluşumunu tamamlamıştır. Kapadokya bölgesi kaya kiliseleri, Bizans anıtsal resim sanatının günümüze gelebilmiş en erken tarihli Anastasis örneklerini bünyesinde barındırır. Kapadokya kiliseleri özgün mimarisi yanında, bölge Bizans taşrasının tipik özelliklerine sahiptir. İçinde barındırdığı manastır merkezleriyle önem taşır. Kapadokya, Bizans yönetimi sırasında sahip olduğu kültürel, siyasi, toplumsal ve dini birikimlere maruz kalması anıtsal duvar resimlerinin ikonografi ve üslup özellikleri bakımından Bizans sanatına dair özgün yorumlara olanak sağlar. Kapadokya Bölgesi Bizans Kiliselerinde Anastasis Sahneleri konulu bu çalışmada; sahnenin tarihsel ve sanatsal açıdan değişimi incelenmiştir. Sahnenin yorumlandırılmasında, kilisede resmedildiği mekân, siklusla olan ilişkisi ve tarihsel ikonografik gelişimi dikkate alınmıştır. Çalışmanın sonucunda tarih, ikonografi ve resim programı ilgili değerlendirmeler, otuz iki kilisenin kendi içlerinde benzerliklerinin olduğunu ama bütünlük oluşturmadığını ortaya koyar., Anastasis (Αναστασισ), a word of Greek origin, means "resurrection" in its general sense (Mavroska, 2009: 12). In the Christian faith, the Anastasis is basically the triumph of Jesus against death, though it is believed that Jesus have descented into hell in order to liberate Torah prophets and good people who are not baptised. In Byzantine art, Anastasis has been willingly embroidered in monumental wall painting, icons, and other small handicrafts since the 8th century. The stage became popular in the iconography especially in the 11th century and afterwards, and then it completed its formation in general by richening in terms of its description and composition properties in this period. Cappadocia rock churches contain the earliest dated examples of Anastasis of Byzantine monumental painting art within themselves. Besides the unique architecture of Cappadocia churches, the region has the typical features of the Byzantine countryside. It is important with its monastery centers within itself. Cappadocia's exposure to cultural, political, social and religious accumulations during the Byzantine rule provides the original interpretation of Byzantine art in terms of the iconography and stylistic features of monumental wall paintings. In this study on Scenes of Anastasis in Byzantine Churches of Cappadocia Region; the historical and artistic changes of the scene have been examined. In the interpretation of the scene, the place where the church was depicted, its relationship with the cycle and its historical iconographic development have been taken into consideration. As a result of the study, evaluations about history, iconography and painting programme have revealed that all of these thirty-two churches have some similarities in themselves, but they do not constitute an integrity.

Tezimizde ana akım Hıristiyan Mezheplerinin inanç ve uygulamalarının Sinoptik İncillere aykırı yönlerini ortaya koymaya çalıştık. Hıristiyanların teslis başta olmak üzere inançlarını dayandırdıkları teolojik alt yapının Sinoptik İncillerde bir karşılığı bulunmamaktadır. Hz. İsa da diğer tüm peygamberler gibi hitap ettiği insanları yalnız Allah'ı ilah ya da üstün güç olarak kabul etmeye, O'na hiçbir konuda hiçbir şeyi ya da kimseyi denk tutmamaya, yalnızca Allah'a kulluk etmeye, Allah hakkında iftira atmamaya davet etmiştir. Hz. İsa aynı zamanda Eski Ahit'e iman etmiş, Musa Şeriatını ayakta tutma misyonunu sürdürmüş ve bizatihi kendisi bu yasaya uygun yaşamıştır. Oysa günümüz Hıristiyanları Hz. İsa'yı ve Hz. Meryem'i inançlarının merkezine koymakta, şeriatın da kendileri için geçersiz olduğuna inanmaktadır. Bu çalışmada Sinoptik İncil içeriği ile ana akım Hıristiyan Mezheplerinin inanç esasları ve uygulamalarını karşılaştırdık. Görülmektedir ki günümüz Hıristiyanlığında tevhit inancının yerini teslis; ibadetlerin yerini sakramentler, yasak ve haramların yerini -İsa sevgisi adı altında- `hukuksuzluk` almıştır. In our thesis, we tried to reveal the contradictions of the beliefs and practices of the mainstream Christian Denominations against the Synoptic Gospels. The theological substructure of which Christians base their faith, especially in the Trinity, has no equivalent in the Sinoptik Gospels. Hz. Jesus, like all other prophets, has invited people whom he calls to accept only as God or as a superior power, not to equate anything or anyone with him, not to worship only God or to slander about God. Hz. Jesus also believed in the Old Testament, continued his mission to keep the Moses Shariah alive, and he himself lived in accordance with this law. However, today's Christians places Hz. Jesus and Hz. Mary in the center of their faith and believes that Sharia is invalid for them. In this study, we compared the principles and practices of the synoptic Bible content with the mainstream Christian sects. It can be seen that in today's Christianity, the belief in `monotheism` is replaced by `trinity`; The place of `worship` was replaced by `sacraments`, forbidden and haram - under the name of Jesus love - was replaced by unlawfulness. 186

IV. yüzyılda Hz. İsa'nın cismaniyeti, Tanrısallığı, Tanrı ile aynı özden olup olmadığı, ezeliliği ve ebediliği konusunda birçok tartışma meydana gelmiştir. Bunların başında Arianizm gelmektedir. Arianizm Hz. İsa'nın Tanrı ile aynı özden olmadığını, O'nun sonradan yaratıldığını savunan dini bir harekettir. M.S. 325 yılında İznik Konsili ile heretik ilan edilmiştir.Sosyal ve ekonomik nedenlerin yanı sıra Ortaçağ boyunca süregelen kilise ve devlet arasındaki münasebetler de reforma olan ihtiyacı tetiklemiştir. Otoriteyi elinde bulundurmak isteyen kilise hariç tüm sınıflar reform hareketini desteklemekteydi. 1516 yılında Kutsal Kitap'ın çevrilmesi dini bir reform için gerekli zemini hazırlamıştır. Dolayısıyla Kutsal Kitap yoruma açık hale gelmiştir. Sonuç olarak birçok mezhep de ortaya çıkmıştır. Bunlardan en önemlilerinden birisi de Üniteryenizmdir. Üniteryenizm mezhebi Baba, Oğul ve Kutsal Ruh'un üçlemesinde üç ayrı Tanrı olmadığı inancına dayalı teolojik bir harekettir. Hem Mesih'in tanrısını hem de Kutsal Ruh'un kişiliğini inkâr eder. Onlara göre İsa, vaftizinde Tanrı'nın Oğlu olma özelliğini kazanmıştır. In the IV. century lots of controversies had occured about the subject of Jesus Christ, his substance, his eternity. Foremost among them a religion movement called Arianism comes. Arianism is a religious movement argues that Jesus is not of the same essence as God. A.D. In 325, it was declared heretic with the Council of Nicaea. In addition to social and economic reasons, the relationship between the church and the state, which continued throughout the Middle Ages, triggered the need for reform. All classes supported the reform movement, except the church that wanted to retain authority. In 1516 the translation of the Bible prepared the ground for religious reform. Therefore, the Bible has become open to interpretation. As a result, many sects emerged. One of the most important of these is Uniterianism. The Uniterianism is a theological movement based on the belief that there are no three Gods in the trilogy of the Father, Son, and Holy Spirit. According to them, Jesus became the Son of God in His baptism. It denies both the godness of Christ and the personality of the Holy Spirit. To them there is only one God 111

İnsanlık tarihi boyunca hemen hemen her yerde farklı görüşler ve farklı düşünceler zaman zaman ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan bu problemlerin aşılabilmesi, çözümlenebilmesi için insanların ortaya çıkan problemi konuşması, tartışması gerekir. Hıristiyanlıkta da ortaya çıkan farklı görüşlerin; inanç esasları, ibadet ve yönetim gibi konulardaki sorunları görüşmek için ve bu görüşmelerin neticesinde ortak bir karar alabilmek gayesiyle din adamlarının bir araya gelerek yaptığı toplantılara Konsil denilmiştir. Konsiller de ibadetler, imani konular, din adamlarının görüşleri ve buna benzer birçok dini konular tartışılmış olup bugünkü Hıristiyanlık dünyasının inanç akideleri, iman esasları konsillerde şekillenmiştir.Çalışmamızdaki temel amacımız II. Vatikan Konsili'nin kararlarını, Konsil Öncesi ve sonrası Hıristiyanlığın bakış açısını ve özellikle II. Vatikan Konsili'nde Müslümanlarla ilgili alınan kararları incelemektir.Giriş kısmında Konsil ve Sinod kelimelerinin tanımları yapılarak, Konsil çeşitleri, Ökümenik Konsil ve Bir Konsilin Ökümenik olup olmaması meselesi hakkında bilgi verilmiştir.Birinci bölümde M.S. 325 yılında yapılan İznik Konsili'nden, 1962–1965 yılları arasında yapılan II. Vatikan Konsili'ne kadar sürede gerçekleşen Konsillerin toplanış süreçleri, toplanma sebepleri ve kararları incelenmiştir.İkinci bölümde önce II. Vatikan Konsili'ne Kadar Katolik Öğretinin Kısa Bir Tarihi incelenmiştir. Akabinde II. Vatikan Konsili öncesi hıristiyan dünyasının Müslümanlara ve İslamiyet'e bakış açısı, II. Vatikan Konsili'nin toplanış nedenleri ve II. Vatikan Konsili'nde kabul edilen dogmatik yasalar, kararlar, bildiriler incelenerek bilgi verilmiştir.Çalışmamızın son bölümü olan üçüncü bölümünde II. Vatikan Konsili'nde alınan kararlardaki başlıca yenilikler ve bu yeniliklerin Katolikler arasındaki yankısı hakkında ve bununla birlikte II. Vatikan Konsili'nde Müslümanlarla İlgili kararlar ve bu konsilin Hıristiyan-Müslüman ilişkilerine etkisi incelenmiştir. Throughout the history of mankind, different opinions and ideas have emerged from time to time in almost every place. People should talk and discuss about the emerged problem in order for these problems to be overcome and solved. In order to discuss the problems in Christionity as well as the issues of different views, beliefy, worship and administration, and at the end of these negotiotions, dergymen were gathered together to hold meetings called Counsils. At Counsils, worship, faith issues, the views of dergy and many other similar religious issues were discussed and the principles of faith in to days Christian World and the principles of faith are discussed as well.The main aim of our study is to examine the desicions of the second Vatican Council, the perspective of Christionity before and after the Council and the attitude towards the non-Christian religions and the decisions about Muslims in particular.In the introduction part, the definitions of Concil and Sinod were given and information about the subject types, the Ecumenical Council and whether a Council was ecumenical or not was given.In the first part, the assemblage processes, gathering reasons and decisions of the Councils, which took place from the Council of Nicea in 325 AD until the second Consulate of Vatican from 1962 to 1965 were examined.In the second chapter, a brief history of the Catholic teachings was firstly examined. Subsequantly, the Christan World's feelings to Islam and Muslims before the second Vatican Council, the reasons for the meeting of the Vatican Council, and the dogmatic laws, decisions, which were accepted in the Vatican Council were examined.In the third chapter, which is the last chapter of our work, the main innovations in the decisions, taken in the second Council and the echo of these innovations among Catholics and the decisions taken on Muslims in the second Vatican Council and the effect of this Council on Christian-Muslims relations were examined. 137

Hangi din olursa olsun yeryüzünde bulunan bütün dinlerde teolojik unsurlar veuygulanması gereken bir takım dini ritüeller vardır. Bunlar yaratıcı olarak kabul edilenTanrı'ya bir teşekkür ve yakınlaşma aracıdır. Günümüz dünyasının en fazla müntesibibulunan Hıristiyanlık'ta ise var olan dini uygulamalar genel kabule göre önembakımından yedi temel sakramentte özetlenmiştir. Bunlar; Vaftiz, Evharistiya, HastalarıYağlama, Konfirmasyon, Tövbe, Evlilik ve Rahip Takdisi'nden ibarettir.Günümüz Hıristiyanlığı'nın kurucusu olarak kabul edilen Pavlus'un bu yedi temelsakramentin oluşumunda etkisi büyüktür. Dini ve kültürel çeşitliliğin oldukça fazlaolduğu bir coğrafyada doğup büyüyen Pavlus, Şam yolunda geçirdiğini iddia ettiği vizyonsonrası İsa ve taraftarlarına katılmıştır. Pavlus, hâlihazırda bulduğu bir takım ibadet veuygulamaları kendi düşünce ve yorumlarıyla harmanlayarak bunları Hıristiyanlığasunmuştur. Bu çalışmanın amacı ise Hıristiyanlık'taki bu temel yedi sakramentiaçıklayarak bunlardan Evharistiya ayinine Pavlus'un yüklediği anlam ve gizemi ortayakoymaktır. All religions on earth, no matter which religion, have theological elements and anumber of religious rituals that must be practiced. They are a means of appreciation andconvergence to God, who is considered creator. In Christianity, which is the mostcontiguous in today's world, the existing religious practices are summarized in sevenbasic sacraments in terms of importance according to the general acceptance. These;consists of Baptism, Evharistiya, Lubrication of Patients, Confirmation, Repentance,Marriage and Priesthood.Paul, accepted as the founder of today's Christianity, had a great influence on theformation of these seven basic sacraments. Paul was born and raised in a geography wherereligious and cultural diversity was high, joined Jesus and his followers after the visionhe claimed to be on the way to Damascus. Paul blends some of the worship and practiceshe has already found with his own thoughts and interpretations and presented them toChristianity. The aim of this study is to explain the seven sacraments in Christianity andto reveal the meaning and mystery that Paul imposes on the Evharistiya ritual 127

Hıristiyanlıkta İkon: Hıristiyan Ana Mezheplerine Göre Farklı İkon Türlerinin Tarihsel Gelişimi, Dinsel Kullanımı ve Teolojik Önemi başlıklı bu çalışmada Hıristiyan ikonunun tarihsel, sanatsal ve teolojik yönleri odağa getirilerek incelenmektedir. İlk olarak, XI. yy.'daki Büyük Skizma öncesi döneme bakılarak ikon incelenmektedir. Sonra da, Büyük Skizma'nın sonucunda ortaya çıkan Ortodoksluğun ve Katolikliğin tarihsel gelişimine bakılarak ikon araştırılmaktadır. Teolojik temeli Enkarnasyon olayına dayandırılan ikon, Hıristiyanlıkta Tanrı'yla insanın arasındaki bir iletişim köprüsü olarak anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, ikonun, katabatik fonksiyonundan dolayı, insanı Hıristiyan vahyinin gerçeklerine yaklaştırdığı ve anabatik fonksiyonundan dolayı, insanın Tanrı'ya tapma eylemini gerçekleştirebilmesine faydalı bir araç olduğu düşünülmektedir.Anahtar Sözcükler: Hiristiyanlık, İkon, Büyük Skizma, Ortodoksluk, Katoliklik, Enkarnasyon, İnsan, Tanrı, Katabatik Fonksiyon, Anabatik Fonksiyon. The aim of this study, entitled Icons in Christianity: Historical Development, Religious Use and Theological Significance of the Different Kinds of Icons within the Main Christian Denominations, is to analyse the historical, artistic and theological aspects of Christian icons. First of all, icons will be analysed on the basis of history before the 11th century Great Schism. After this, icons will be analysed on the basis of historical evolution within Orthodoxy and Catholicism. Icon, which has been theologically justified by the idea of Incarnation, must be understood as a communication bridge between the human being and God. In this context, it should be remembered that icon is able to reconcile humans and revelation, thanks to its katabatic function, and also to help humans reach God via adoration, thanks to its anabatic function.Key Words: Christianity, İcon, Great Schism, Orthodoxy, Catholicism, Incarnation, Human Being, God, Katabatic Function, Anabatic Function. 133

Kur'an'ın muhatabı bütün insanlardır. Kur'an, Müslümanların bireysel ve toplumsal hayatını düzenlemeyi amaçlarken, onu ilahi bir kitap olarak kabul etmeyenleri de görmezden gelmez. Müslümanların gayr-ı Müslimlerle ilişkilerinin nasıl olması gerektiğini ilkesel düzeyde belirler. Onların tarih boyunca sergiledikleri olumsuz davranışları ve düşünceleri eleştirir. Kur'ân-ı Kerîm'de Mekke döneminde ağırlıklı olarak müşriklerden söz edilirken, Medine'de bunlara Ehl-i Kitap da eklenir. Tefsirlerde müfessirlerin yaptıkları açıklamalarla beraber bu konuda azımsanmayacak kadar bir literatür oluştuğu gözlenir.Bu araştırmada, zikredilen literatür kapsamında, İsmail Hakkı Bursevȋ'nin Rûhu'l-Beyân adlı tefsirindeki Yahudi ve Hıristiyanlarla ilgili ayetlerin yorumları araştırıldı. Tezin giriş bölümünde İsmail Hakkı Bursevȋ'nin hayatı ve tefsiri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Yahudi ve Hıristiyanların tarihi, klasik ve çağdaş tefsir ve tarih kaynaklarından incelenmiş ve Bursevî'nin görüşlerine de yer verilmiştir. İkinci bölümde Yahudi ve Hıristiyanlara yöneltilen ortak ve ayrı ayrı eleştirileri ihtiva eden ayetlerin tefsiri üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda onların Allah inancı, ilahȋ kitaplara ve peygamberlere karşı tutumları, ahlakȋ zaafları, Yahudi ve Hıristiyanların birbirlerine karşı takındıkları tavır, Yahudilerin lanetlenmeleri, Hıristiyanların sapıklığa düşmeleri gibi konular tafsilatlı olarak incelenmiştir. Üçüncü Bölümde ise Müslümanların Yahudi ve Hıristiyanlarla olan münasebetlerini düzenleyen ayetlerin tefsirleri Rûhu'l-Beyân esas alınarak diğer tefsir kaynaklarıyla yine mukayeseli bir şekilde tahlil edilmiştir. Tez bütün bölümlerdeki tahlillerden elde edilen sonuçların derlendiği sonuç kısmı ile sona ermektedir.Anahtar Sözcükler: Ayet, Ehli Kitab, İncil, İsa, Kur'an, Muhkem, Musa, Müfessir, Müteşabih, Sûre, Sünnet, Tefsir, Te'vil, Tevrat, Zebur The addressee in Quran is all humanity. Quran aims to regulate individual and social life of Muslims. But, it does not ignore those who do not acknowledge it as a sacred book. Quran determines the principles on how the relations between Muslims and non-Muslims should be. It also criticizes non-Muslims' negative opinions and behaviours that they revealed throughout history. In Quran, while non-Muslims in Mecca are mostly referred, the People of the Book are added to them in Medina. In the literature, there are many exegeses in which authors elaborate on this subject.In this study, interpretations of Quran verses about Jews and Christians in Ismail Hakkı Bursevȋ's exegesis called Rûhu'l-Beyân are examined. In introduction, basic information on Ismail Hakkı Bursevȋ's life and exegesis is presented. In the first chapter, the history of Jews and Christians is analysed through classical, modern, and historical exegeses with a special reference to Bursevî's views. In the second chapter, the main focus lies on interpretations of the verses that include mutual and separate criticism on Jews and Christians. In this context, certain issues like Jews and Christians' creed in God, attitudes towards holy books and prophets, moral vices, attitudes towards each other, perdition of the Jews, and Christian's heresy are examined in a detailed way. In the third chapter, interpretations of the verses, which regulate Muslims' relations with Jews and Christians, are analysed by comparing the basic ideas in Rûhu'l-Beyân with those in other exegeses. In the end, the study presents a conclusion in which findings, obtained from analyses in all chapters, are compiled.Key Words: Verse, People of the Book, Bible, Jesus, Quran, Muhkam (Decisive), Moses, Expounder, Mutashabih (Allegorical), Chapter, Sunnah, Exegesis, Ta'wil (Gloss), Torah, Psalm 171

İslâm'la tanışmadan önce cahiliye Arap toplumunun icra ettiği birçok nikâh çeşidi mevcuttu. Bunlardan en yaygın olanı, İslâm tarafından da onaylanmış olan bugünkü nikâh şeklimizdir. Bunun dışında, İslâm'ın helal kabul etmediği ve zina saydığı bütün nikâhlar ve birliktelikler yasaklanmıştır. Evlilikte kadın ve erkeğin birbiri üzerindeki hak ve ödevleri, doğacak çocuğun nesebinin tespit edilmesi gibi konular, şer'î sınırlarla belirlenmiştir.Çalışmanın birinci bölümünde İslâm'dan önceki cahiliye toplumunda icra edilen nikâhlar anlatılmıştır. İlahi dinlerin evlilik ve nikâh konusundaki öğretilerinden bahsedilmiş, Yahudi ve Hristiyanlar'da nikâh konusuna kısaca değinilmiş ve İslâm'ın kabul ve ta'dil ettiği bugünkü nikâh akdinden bahsedilmiştir.Çalışmanın ikinci bölümünde zina konusu ve parafililer başta olmak üzere zina kapsamına giren ve cahiliye nikâhlarının tezahürleri şeklinde görülen sapkın evlilikler ve ilişkiler ele alınmıştır. Farklı kültürlerin cinsel sapkınlıklarıyla ilgili bilgiler sunulmuştur. Örneğin Batı medeniyetinin temelini oluşturan Antik Yunan'da ve Antik Hint medeniyetinde normal ve yasal kabul edilen cinsel sapkınlıklar, son ilahi din olan İslâm'ın öğretileriyle karşılaştırmalı olarak aktarılmıştır.Anahtar kelimeler: Cahiliye, Nikâh, Zina, Sapkınlık Before meeting Islam, there were many types of weddings performed by the Arab communitiy of jahiliyya. The most common form of marriage is the current marriage which is also approved by Islam. In addition, all weddings and dating (coupling) that Islam does not accept as halal and are considered adultery are prohibited. The rights and responsibilities of men and women in marriage, the determination of the child's generation to be born, are determined by the limits of sharia.In the first part of the study, the weddings performed in jahiliyya society before Islam, are explained. The teachings of divine religious about marriage and engagement are mentioned, the issue of marriage in Jews and Christians is briefly mentioned, and today's marriage contract which is accepted and emended by Islam is mentioned.In the second part of the study, especially the subject of adultery and paraphilias, scope of adultery and the manifestations of the jahilliyah marriges seen as deviant marriages and dating are clarified. Information about sexual pervesion from different cultures is presented. The sexual pervesions considered normal and legal in Ancient Greece and Acient Indian civilization, which constitute the basis of Western civilization are explained in a comparative and visiually supported manner by Islam which is the last divine religion.Keywords: Jahiliyyah, Marriage, Adultery, Deviance 134

Bu çalışma, İstanbul’daki Hristiyan ve Müslüman mabedlerinde okunan Zebur, İncil ve Kuran-ı Kerim ayetlerinin karşılaştırmalı müzikal analizini içermektedir. İlgili dini grupların okuyucularından Rast, Hüzzam ve Hicaz makamlarında temin edilen okuyuşlar öncelikle notaya alınmıştır. Ardından bilgisayar destekli ses analiz programları kullanılarak icralarda kullanılan perdeler, aralıklar ve bunların arasındaki sent cinsinden mesafeler tespit edilmiştir. Bu şekilde nazari sistemler ile icraların karşılaştırılması amaçlanmıştır. İcralarda bulunan uzayan hecelerdeki melodik yapılar ve sus süreleri de incelendikten sonra ilgili gruplar arasında karşılaştırma ve değerlendirmeler yapılmış, icralar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar tespit edilmiştir.--------------------This study consists of a comparative musical analysis of Psalms, New Testament andQuran read in the Christian and Muslim temples in Istanbul.The cantillations recited according to Rast, Hüzzam and Hicaz maqams by the reciters ofrelated religious groups were firstly noted. Then, by using computer aided audio analysisprograms, the tones, intervals used in performances and the distances between them in termsof cents were determined. In this way, it is aimed to compare the theoretical systems andperformances.After examining the melodic structures in the elongated syllables and the silencedurations, comparisons and evaluations had been made between the related groups and thesimilarities and differences between the performances had been determined.

Bu çalışma 1880-1910 yılları arasında Osmanlı Devleti'nin içerisinde bulunduğu ictimâî, idârî ve iktisadî koşulların Urfa'daki Müslim/gayrimüslim sâkinler üzerindeki etkilerine ve bu dönemin koşularının iki toplum arasında yarattığı ayrışmalara odaklanmaktadır. Taraflar arasındaki ayrışma noktalarının belirlenmesi tezin temel amacıdır. XIX. yüzyıldaki ıslahatlar, başta yerel yönetim olmak üzere, Urfa gayrimüslimlerinin kamusal alandaki varlığını daha görünür kılmıştı. Tanınan imtiyazlar; mabetlerin yenilenmesine, okulların açılmasına, misyonerlerin desteğiyle yeni üretim merkezlerinin tesisine de imkân vermişti. Ancak, kiliselerin onarım ve yeniden inşasına verilen izinler, 1880 itibariyle mahalle düzeyindeki Müslüman/gayrimüslim ayrışmasının nedenlerinden biri oldu. Yerel yönetime üye seçimlerinde, ileri gelenler arasında yaşanan anlaşmazlıklar ise başka bir ihtilâf mevzusuydu. Vakıf mülklerinin tescili üzerinden yaşanan hukuk mücadelesi ise Müslüman/gayrimüslim anlaşmazlığının başka bir tarafıydı. Diğer yandan, gündelik ilişkilerde, çarşı-pazardaki ticârî münasebetlerde de bir dönüşüm yaşanmaktaydı. Farklı aidiyetlere mensup esnaflar, çarşı-pazarın ortak sorunları etrafında buluşurken, zamanla her esnaf, kendi dindaşı ile ortak hareket eder olmuştu.Müslüman/gayrimüslim ayrışması, daha çok etnik ve dinî aidiyet temelinde düşünülse de toplumsal bağların kopuşu; yoksulluk, yetersiz sağlık hizmetleri, idareci sorunları, eğitimdeki parasal sıkıntı gibi birçok nedenden bağımsız değildi.`Yol Ayrımı` olarak ifade edilen bölünmeler sadece Müslümanlar ile gayrimüslimler arasında vuku bulmadı. Ermenîler ile Süryanîler arasındaki mezhepsel tartışmalar, yerel yönetimde Protestan-Katolik üyelerin anlaşmazlığı, Hristiyanlar arasında da bir kargaşa yarattı. 1895 Ermenî İsyanı ise farklı dinlere mensup sâkinler arasındaki yol ayrımında ilk büyük çatışma oldu. Urfalı Süryanî ve Yahudîsâkinlerin olaylara toplu iştirakı görülmese de münferit katılımlar söz konusuydu. XIX. yüzyılın ikinci yarısı itibariyle şehir; Amerika, Almanya, İsviçre ve İtalya'da yetişmiş çok sayıda misyonerin faaliyetlerine maruz kaldı. Toplumsal bölünmede bu misyonerlerin payı olduğu gibi yurt dışında eğitim almış din adamlarının çalışmaları da etkili oldu. Özellikle örgütsel tavrın teşvik ve organizasyonunda din adamları öne çıktı. 1895 isyanı sonrasında ise her grubun kendi siyasal örgütlenmesi dâhilinde, daha politize olduğu bir döneme girildi. XX. yüzyılın başlarında ise Urfa, siyasal partilerin kulüp ve cemiyet üyelerinden oluşan yeni bir gruplaşma şekliyle tanıştı. Yerel siyasî aktörlerin bir araya geldiği ve karar aldıkları yeni merkezler artık bu cemiyetlere ait şubelerdi. 1908 II. Meşrutiyet'in İlânı taraflar arasında iyimser bir hava yaratmış olsa da bir süre sonra İttihat ve Terakkî'ye karşı yeni bir muhalif grup ortaya çıktı. Kazada İttihat ve Terakkî ile Ermenî örgütleri arasındaki siyasî mücadeleye, bu tarih itibariyle II. Abdülhamid taraftarları da dâhil oldu.Bu gelişmeler yaşanırken, kamusal alanda yeni bir yapılanma sürecine de girildi. Hastahâneler, okullar, yeni yollar, su kanalları, yeni hükümet dairelerinin inşa edilmesi bu dönem içerisinde gerçekleşti. Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Urfa, Gayrimüslim, Ermenî, Misyoner This study focuses on the effects of social, administrative and economic conditions of the Ottoman Empire between 1880 and 1910 on the Muslim / non-Muslim inhabitants of Urfa and examines the divergences, created by these conditions, between these two communities. The main purpose of the thesis is to determine the points of separation between the parties.Reforms of the 19th century made non-Muslims in Urfa more visible in the public sphere, especially in local government. Recognized privileges allowed renewal of temples, opening of schools and establishment of new production centers with the support of the missionaries. However, these permissions given about the restoration and reconstruction of churches were one of the reasons for the Muslim / non-Muslim separation in the neighborhood in 1880s. Disagreements among notable citizens regarding local government elections were also further controversial issues. The legal struggle over registration of foundations' (waqf) property was another side of the Muslim / non-Muslim conflict. On the other hand, there was a transformation in the daily life and commercial relations in the market. Although tradesmen of different ethnicities had been concerned about common problems of the bazaar-market in the past, every shopkeeper began to act jointly only with his co-religionists over time.Even though Muslim / non-Muslim disintegration is often thought to be on the basis of ethnic and religious affiliation, it was more about many different reasons such as poverty, poor health services, management problems, and financial distress in education. The separation, referred to as `Parting of the Ways`, did not occur only between Muslims and non-Muslims. The sectarian debates between the Armenians and the Assyrians and the disagreement of the Protestant-Catholic members in the local government resulted in a disorder among the Christians, as well. The Armenian Rebellion of 1895 was the first major conflict regarding this division among the members of different religions. Although not all Assyrian nor Judaic inhabitants of Urfa participated into this incident, there were some individual cases. As of the second half of the 19th century, the city was exposed to the activities of many missionaries educated in America, Germany, Switzerland and Italy. Actions of the clergymen, who were also educated abroad like these missionaries, were also effective in this social division. Particularly, in encouraging and shaping organizational behaviors, these clergymen were highly influential. In the aftermath of the 1895 rebellion, each group started a period of politicization within its own political organization. At the beginning of the 20th century, Urfa met a new form of grouping regarding clubs and community members of political parties. New centers where local political actors gathered and made decisions appeared as branches of these societies. Although the Second Constitutional Monarchy of 1908 created an optimistic atmosphere among the parties, a new opposition group emerged against the Committee of Union and Progress after a while. In this period, the political struggle between this party and the Armenian organizations in the sub-province was joined by the supporters of Abdülhamid the Second. While these clashes were happening, a new structuring process began in the public sphere. Construction of hospitals, schools, new roads, water canals, and new government offices took place during this period.Key Words: Ottoman, Urfa, Non-Muslim, Armenian, Missionary. 418

Yedinci yüzyılda İslâm dini ortaya çıktıktan sonra eskinin köklü dinleri ve din mensuplarıyla hem dinî alanda hem de sosyal alanda farklı diyaloglar içerisine girilmiştir. Dinî alanda öne çıkan diyaloglardan bir tanesi de her iki dinin mensuplarının kendi dinlerinin hakikatine ve üstünlüğüne vurgu yapan reddiye türünde eserler kaleme alma şeklinde tezahür etmiştir. Reddiye türü eserler, sırf entelektüel bir çabanın ürünü olmayıp aynı zamanda konjonktürel metinlerdir. Çalışmamız, Karâfî'nin bu metninin hangi bağlamın ürünü olduğunun ortaya konması ve ortam-reddiye ilişkisini belirleme açısından önem taşımaktadır.Çalışmamız, on üçüncü yüzyılda yaşamış olan Karâfî'nin Dinler Târihi alanındaki eserlerinden birisi olan Edilletü'l-vaḥdâniyye fi'r-redd ʿale'n-naṣrâniyye isimli eseri bağlamında Müslüman-Hıristiyan diyaloğu ile Müslüman-Hıristiyan diyaloğunun oluşumuna reddiye literatürünün etkisi ve iki dinin mensuplarının birbirlerini nasıl anlayıp yorumladıkları hususunu konu edinmiştir. Çalışmamız, yazma eserlerin gün yüzüne çıkarılması bakımından önem taşımakla birlikte eserin yazarı Karâfî, hakkında bilgi verme, eserin hangi bağlamda yazıldığı, hangi konuları ele aldığı, konuları işlerken nasıl bir yöntem izlediği, İslâm reddiye geleneği içerisinde nasıl bir yer edindiği ve Karâfî'nin Dinler Târihi alanındaki diğer eseri el-Ecvibe'den farkını ve benzerliğini ortaya koymayı amaçlamaktadır.Çalışmamızda üç bölüm halinde incelenen eserin hangi bağlamın ürünü olduğu, nasıl bir hedefi gerçekleştirmek istediği gibi hususlar, etraflıca değerlendirilerek eserin yazılma amacı anlaşılmaya çalışılacaktır. Ayrıca kronolojik bir zaman dizini kullanılacağı gibi zaman zaman da karşılaştırmalar yapılacaktır. After the birth of Islam in the seventh century, various dialogues have been established both in the religious field and on the social scene with the rooted religions and members of the religion. One of the dialogues that stand aut in the field of religion emerged in the form of rejection or polemics, in which the members of both religions emphasized the truth and superiority of their religion. Polemical works are not just a product of an intellectual effort, but are also conjunctural texts. This study is important in determining the context in which this text of al-Qarāfī is derived and in determining the relationship between environment and polemics.Our work is based on the Muslim-Christian dialogue, and the influence of polemical literature on the formation of the Muslim-Christian dialogue and on how members of the two religions understood and interpreted each other in the context of the Adilla al-wahdaniyya fi al-radd alâ al-nasrâniyya, one of the works of al-Qarâfî, who lived in the thirteenth century. Our work is important for the uncovering of a manuscript. It gives information about al-Qarâfî, the author of the book, the context, the subjects examined, the method followed in the book. This study also aims to reveal the place of this work in the Islamic polemical literature, and the difference and similarity between this book and al-Acviba, al-Qarâfî's other work in the field of History of Religions.Using the descriptive research the purpose of writing the work will be understood the work in three chapters, this study deals with the context to which this work is attached, and the goals it wants to achieve. Also, it uses a chronological time index as well as a comparison on occasion. 110

Ehl-i Kitâb terkibi, `kitap ehli, kendilerine kitap verilenler` ile `ümmi olmayan; okuma yazma bilenler` manasını ifade eden Kur'ânî bir kavram olup, esasen, `Semâvî bir Kitaba İnananlar` anlamını muhtevidir. Bu bağlamda, kendileri de bir kitap (Kur'ân) sahibi olan Müslümanlara da `Ehl-i Kitâb` denilebileceği açıktır. Ancak Kur'ân'da geçen bu kavramla kastedilenler, Müslümanlar dışındaki kitap sahibi din mensuplarıdır. Kur'ân'da `Ehl-i Kitâb` terkibine eş değer anlamda bir de, `Ehl-i Zikir` tabiri kullanılmaktadır ki, bununla Tevrat ve İncil hakkında bilgi sahibi olan Ehl-i Kitâb âlimleri kastedilmiştir. Kur'ân, bu gibi tabirleri kullanarak, kendilerine ilahi kitap verilenleri diğerlerinden ayırmakta ve onlara daha farklı bir tarzda hitap etmektedir. Böylece Kur'ân, zaman zaman, Hıristiyanı överken, bazen de Yahûdîler başta olmak üzere onlardan bir kısmını sert bir şekilde eleştiriye tabi tutmaktadır.Bu eleştiri ve muhatapları oluşun Kur'ân-ı Kerîm'deki en güzel yansıması, Ehl-i Kitâb'ın Allah'ın emir ve yasaklarına karşı bazen münakaşa bazen de isyan manasına gelecek iddia ve talepleri ile bunlara Kur'ân-ı Kerîm'de verilen cevapların tek tek âyetlerle ifade edilmesidir.Bu iddia ve talepler zikredilirken Kur'ân'ın vahyedilme amacına uygun olarak, özelde Ehl-i Kitâb; genelde tüm insanlığa tenkit, tehdit, eleştiri, tavsiye ve öğretilerde bulunulması da; Ehl-i Kitâb'ı muhatab alan Kur'ân'ın hedef odaklı yaklaşımını ortaya koymaktadır. Gratitude, for Almighty Allah who created human from nothing and according countless blessings, peace and salute to its blessed ambassador Hz. Muhammed Mustafa, honor and praise to his people, his companions and all the believers who live a life on Straight Path. Almighty Allah who created human in the most beautiful way, reported to them by revelations periodically from Hz. Adem to the last Prophet Hz. Muhammed, to follow the most magnificent principles in order to lead a healthy life as well as earthly than spiritual. He asked them to reflect about the divine revelation, to live a life on the purposes of creation and to follow Straight Path. Quran is the last link of a chain of revelation. Except him, there is not any divine book to be considered and to be believed. Created by Almightly Allah as the most honorable of the creature on Ahsen-i calendar, the human being is not left alone. He has to read, understand and live the last divine book, the Quran. There are certain conditions to live and benefit from the message of the Quran. Thus, in this study will be discussed the answers given by the Quran on demands and claims of Disbelievers, Jews and Christians. We will examine the demands and claims of Disbelievers, Jews and Christians in the Quran thanks to commentaries. In our study, we will examine the answers given by the Quran in order to respond to all humanity within the framework of the basic principles of the Quran, in particular Ehl-i Kitâb (People of the Book) who cover their denial by claims and objections. First of all claims, objections and demands will be mentioned with verses, and then the answers given by the Quran using the verses, will be tried to make implications of these answers thanks to comments inside commentary books. 84

Mısır, Suriye, Hicaz ve Güneydoğu Anadolu'da hâkim olan Memlûk Devleti, 1250-1517 yılları arasında tarih sahnesinde varlığını sergilemiştir. Bir Türk-İslâm teşekkülü olan Memlûkler, bölgede yönetici tabaka olarak yaşamıştır. Halk ise çoğunlukla Müslüman, bunun yanında Hıristiyan ve az sayıda Yahudilerden oluşmuştur. Hıristiyanlar arasında bölgenin `yerlileri`olarak nitelendirilen bilhassa `Kıptîler / Koptlar` ön plana çıkmıştır. Memlûk yönetimi altında onlarla birlikte siyasî, sosyal, ekonomik ve kültürel varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu sebeple `Memlûk Yönetimi Altında Hıristiyanlar` denilince ilk akla gelen Kıptî Hıristiyanlar olmuştur.Mısır'ınyerli halkı olan ve Memlûk yönetimi altında yaşayan Hıristiyan Kıptîler, dönemin siyasî, sosyal, ekonomik ve kültürel hayatını şekillendirmede oldukça aktif rol oynamışlardır. Kıptilerin yanı sıra Memlûk coğrafyasında yaşayan Melkânîler, Yâkubîler, Nestûrîler, Keldânîler hakkında da bilgi verilmiştir. Ayrıca `Yabancı Hıristiyanlar` olarak adlandırılan Halkidunlar, Mârunîler, Fransiskenler ve Dominikinler de ilgili yerlerde tezimizde yerini almıştır. Mamluk State in Egypt, Syria and Hijaz and Southeastern Anatolia existed in history between 1250-1517. Mamluk State which is Turkish-Islamic association lived as administrator in the region. Public is mostly Muslim, besides, Christian and a couple of Jewish. `Coptic Christians`, `İndigenous People of The Region`, was occured between Christians. Their political, social, economic and cultural was continued in Mamluk State. Therefore, Christians in Mamluk State is Coptic Christians. They had active role in terms of it's political, social, economic and cultural life of period.It was informed about Malkanis, Jacobites, Nestorians, Chaldeans besides, Coptic Christians in Mamluk State. Also, Chalkedons,Maronites, Fransiscans and Dominicans colled `Foreign Christians` was in the thesis. 132

Bu çalışma modern düşüncenin sekülerleşme ve halk egemenliği kavramları etrafında ortaya koyduğu toplumsal ve siyasal dönüşüm karşısında Katolik Kilisesinin gösterdiği tutum incelenmiştir. Seküler düşünce din ve devlet otoriteleri arasında bir ayrışma sağlamış, inancı kişilerin özel alanıyla sınırlamıştır. Bu Protestanlık Devrimi etkisiyle dünya tasvirlerinin büyüden arındırıldığı, Fransız Devrimiyle hiyerarşik toplum yapılarının sonlandırıldığı ve Endüstri Devrimiyle inanç biçimlerini bireylerin seçimine ve karşılıklı tanınmasına bağlayan eşitlikçi süreçlere işaret etmektedir. Katolik Kilisesi bu gelişmelere direnerek cevap vermiş, modern toplumları meşruluktan yoksun bırakacak bir strateji uygulamıştır. Bu yaklaşımla adı otoriter ve totaliter rejimlerle birlikte anılır hale gelen Kilise, yirminci yüzyılın ikinci yarısında çoğulcu liberal devletlerle uygunluk arayışına girmiştir. Bu dönüşümü İkinci Vatikan Konsili sağlamıştır. Konsil sonrasında Katolik Kilisesi dünyanın farklı bölgelerinde demokratikleşme mücadelesini desteklemiştir. Bu etkinlik Katolik Kilisesini seküler siyaset karşısındaki uzlaşıcı tutumundan sapma anlamı taşıyacak özgüveni sağlamıştır. Restorasyon politikaları ile Kilise, Avrupa Kimliğini ortak Hristiyan kökleri üzerine inşa etmek, seküler düşünceyi yeniden tanımlamak ve kamusal etkinliğini meşru kılmak taleplerini açığa vurmuştur. Bu çalışma siyaset biliminin önde gelen teorisyenleri ışığında literatür taraması yöntemiyle Katolik Kilisesinin modern-seküler siyasetle kurduğu ilişkiyi incelemiştir. Çalışma Katolik Kilisesinin modernleşmeyle kurduğu uyumun, İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki siyasetin zorlayıcı koşullarıyla ilişkili olduğu ve bu koşulların değişmesi halinde her zaman için tutucu kanadın tehdidi altında olduğu sonucuna varmıştır.Anahtar Kelimeler: Katolik Kilisesi, Sekülerleşme, Demokratikleşme, Modernleşme, Liberalizm, İkinci Vatikan Konsili This study examines the attitute of the Catholic Church towards modernity under the guidence of terms, secularism and popular sovereignty. Secularism presents a strict distinction between the religious and civil authorities by limiting faith within the private sphere. This indicates a threefold process that includes Protestant Revolution by disenchentment of the worl views, French Revolution by ending the hierarchical social structures and Industrial Revolution by making beliefs as one of many options a person can decide on. Catholic Church has shown strong resistence by implementing a powerfull strategy, based on debaring secular demoracies for legitimacy. Being named together with authoritarian regimes, Catholic Church looked up for a revelence with the governments based on liberal principles. The transformation came by the Second Vatican Council desicions. In the post-concilar period, Catholic Church has shown an effective activity in order to support democatization in multiple regions of the World. This effort has given the Church the self confidence, necesseray for a deviation from the policies to reconcile with the secular priciples. Restoration period gave the Catholic Church the courage to declare demands such as establishing European identity based on common Christian roots, redifine secularism and making her public activity legimate. This study is methodicly based on literature review under the guidence of foremost theoreticians in the area of political science in order to examine Catholic Church's relation with modern secular politics. As conclusion, this study firmly underlines that modernization and revelence of the Catholic Church with modern politics is a result of the post war circumstances and is always under the threat of the conservative wing within the establishment.Key Words: Catholic Church, Secularism, Democratization, Modernity, Liberalism, Second Vatican Council 219

Din, insanların mutlu ve tanışık yaşamlarına katkı sağlaması gereken en önemli olgu iken `Din Karşıtı Çatışmalar` özellikle 20. Ve 21. Yy.'ın ruhunda daha baskın bir şekilde hissedilir olmuştur.`Din` kavramı şiddet, terör ve savaş kavramları ile anılır olmuştur.`Dînî Karşıtı Çatışmalar` başlığı altında değerlendirebilecek `İslamofobi` kavramı da son yıllarda olgusal bir gerçeğe dönüşmüş ve özellikle 11 Eylül saldırılarından sonra adını sıkça duyurur olmuştur. Çok yönlü ve köklü bir geçmişi olan İslamofobi `İslam korkusu` tanımlamasıyla açıklansa da Müslümanlara yönelik maddi ve manevi şiddet olaylarının artması sebebiyle `İslam düşmanlığı` veya `İslam nefretine` dönüştüğü gerekçesiyle `Anti-İslamizm` olarak da değerlendirmiştir.Daha ziyade ırkçılık, yabancı düşmanlığı, önyargı, ayrımcılık, dışlanma, şiddet gibi kavramlarla tanımlandığı görülen İslamofobinin ortaya çıkmasında ve yaygınlık kazanmasında Batı'nın İslam âlemi üzerindeki komplo teorilerinden kasıtlı ve art niyetli davranışlarından bahsedilmektedir. Bu tezin doğru olması ihtimal dâhilinde olsa bile sorunun çözümünde pasif ve savunmacı bir tutum olacağı için İslam âleminin öz eleştiri yaparak din algısını ve dînî yaşantısını gözden geçirmesi gerekmektedir. Müslümanlardaki `iletişim problemleri` meşru örgütlenme sorunu` gibi nedenlerin yanı sıra İslam literatüründe geçen bazı kavramlar ve bilgiler, İslam tarihindeki bazı fetvalar ve uygulamalar, İslam ilkelerine uygun olmayan lâkin İslâmî bir davranış olarak telakki edilen adet ve gelenekler İslamofobinin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Özellikle İslam toplumlarındaki kadın, evlilik, cihad, siyâset ile ilgili meselelerdeki yanlış din anlayışı Batı tarafından ciddi tenkite uğramış ve Batı'daki İslam imajını etkilemiştir.İslamofobi ile ilgili hali hazırdaki olumsuz gidişatı önlemek için gerek `Batı`nın ve `Doğu`nun üzerine düşen görevler vardır. Batı yasal ve caydırıcı yaptırımlarla bu insanlık suçunun önüne geçmeye çaba sarf etmelidir. Medya ve siyasetçiler bu konuda duyarlı olmalı ve titiz davranmalıdır. Bununla birlikte asıl kalıcı ve derinlemesine çözüm `Doğu` dünyasının sorumluluğu altındadır. Müslümanlar iyi ve kaliteli din eğitimi almalı entelektüel gelişimlerini tamamlamalıdır. İlim, medya, sanat, siyaset, ekonomi gibi hayatın her alanında `din anlayışlarını` değil `İslam'ın özünü` temsil edecek aktörlerle varlıklarını kanıtlamaları gerekmektedir. İyi bir temsilin ardından `güçlü bir halk müdafaası` ile İslamofobik davranışların önünde hukuk mücadelesi vermeleri gerekmektedir. While religion is the most significant phenomenon that should contribute to the happy and acquainted lives of the people, 'Anti-religious conflicts' have been powerfully perceived especially within the spirit of 20th and 21st centuries. The concept of 'religion' has been identified with violence, terror and war.The concept of 'Islamophobia' which would be accepted under the tittle of 'Anti-religious conflicts' has also become a factual reality and has been frequently mentioned after the attacks of September 11. Although Islamophobia, which has sophisticated and deep rooted history, is described with the definition of 'Fear of Islam', it has also been regarded as 'Anti-Islamism' due to the increasing incidents of materialistic and spiritual violence against Muslims or regarded as 'Anti-Islamism' because of the claim 'hatred of Islam'.Purposely conspiracy theories and malevolent behaviours of Western world against Islamıc world are mentioned in the emergence and prevalence of Islamophobia which has mostly identified with racism, xenophobia, prejudice, discrimination, exclusion, and violence. Even if the accuracy of the thesis is probable, it will be a passive and defensive attitude in solving the problem leading the Islamic world to review its religious perception and religious life by making self-criticism.In addition to the reasons such as `Communication problems' , 'Legitimate organization problems` in Muslim communities, some concepts and information in Islamic literature, some fatwas and practices in Islamic history, manners and customs that are not compatible with Islamic principles but seem as an Islamıc behaviour have leaded up to Islamophobia. Especially women in Islamic societies, marriage, jihad, wrong religious perceptions in politics have been criticized by Western communities and have affected the image of Islam in the Western world.In order to prevent the negative proceeding of Islamophobia, both Western and Eastern world have some responsibilities.The West must strive to prevent this crime against humanity by legal and deterrent sanctions. Media and politicians should be sensitive and meticulous about this issue. However, real permanent and in-depth solution is in the responsibility of the Eastern world. Muslims should receive good and high quality religious education and complete their intellectual development. In all areas of life, such as science, media, art, politics and economics, they must demonstrate their existence with actors who represent the 'essence of Islam', not the `perception of religion`. After a good representation, they must fight for a legal struggle with a `strong public defence` against Islamophobic actions. 134

Literatürde kamu harcamaları kapsamında savunma sanayinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi özellikle 11 Eylül Amerika ve Paris 2015-2017 terör faaliyetleri sonrasında yoğun bir şekilde incelenmektedir. Ülke bazlı ve panel çalışmaların yapıldığı literatürde, kullanılan metodolojiye göre farklı sonuçlar elde edilmektedir. Ancak son dönem Batılı medya yapılan bu terör faaliyetlerinin din odaklı yapıldığı iddiası ile özellikle bir barış ve huzur dini olan İslam ile terörü bir arada göstermeye çalışmaktadır. Bu çalışmada literatürde ilk defa ülkeler din perspektifine göre 3 gruba ayrılarak (Müslüman, Hristiyan ve Yahudi) 1990-2017 dönemini kapsayacak şekilde savunma harcaması ekonomik büyüme ilişkisi incelenmiştir. Çalışmada kullanılan hem FMOLS hem de DOLS test sonuçları Hristiyan ülkelerde savunma harcamalarının uzun dönemde ekonomik büyüme üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu gösterirken, Müslüman ülkelerde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olmadığını göstermektedir. Yahudi tek ülke olan İsrail'e ilişkin tahmin sonuçları uzun dönemde savunma harcamalarının ekonomik büyümeyi azaltıcı etkisini ortaya koymaktadır.Anahtar Kelimeler: Savunma, harcama, ekonomi, din The effect of the defense industry on economic growth in the context of public expenditure in the literature is particularly concentrated in the aftermath of the terrorist activities of September 11, America and Paris in 2015-2017. According to the methodology used in country-based and panel studies, different results are obtained. However, the recent Western media attempted to show the terrorism which is a religion of peace and tranquility with the claim that these terrorist activities are made religion oriented. In this study, for the first time in the literature, the relationship between defence expenditure and economic growth was examined by dividing countries into 3 groups according to the religious perspective (Muslim, Christian and Jewish) in the period 1990-2017. Both FMOLS and DOLS test results used in the study show that defense expenditures in Christian countries have a positive effect on economic growth in the long term, while they do not have a statistically significant effect on Muslim countries. The predicted results of Israel, which is the only Jewish country, reveal long-term defense spending in reducing economic growth.Keywords: Defense, expenditure, economics, religion 74

Endonezya takımadalarındaki Hristiyan misyonu faaliyetleri çoğrafya keşifler ile birlikte, on beşinci yüzyılda Portekiz ve Hollanda'nın Güneydoğu Asya'ya gelmesi ile başlamıştır. Portekiz ve Hollanda gemilerle gelen misyonerler tarafından gerçekleştirilen Hristiyan misyonu, İslam'ı yüzyıl önce benimsemiş krallarla karşı karşıya kalmıştır. Bu sebeple zamanla Hristiyanlık, sömürgecilik ile özdeşleşmiş ve sömürge dini olarak imaj kazanmıştır. Dahası, Hollanda sömürge hükümeti, İslami faaliyetlere yardım etmeyi göz ardı ederken, Hristiyan faaliyetlerinin surdurmesıne destek vermeyi devam etmiştir. Hollanda hükümeti, bu iki dinin catışmasına sebeb olmuştur.Yüzyıllarca süren bu itiraz ve ayrımcılık, Endonezya bağımsızlığını kazandıktan sonra da devam edegelmiştir. Dolayısıyla hükümetin toplumsal ve siyasal alanda aldığı çeşitli kararlar, her iki din arasındaki çatışmanın potansiyelini artırmaktadır. Fakat son dönemde, uzun suredir ıhmal edılmiş çatışma problemi hafifletmek için Endonezya hükümeti çeşitli faaliyetler başlatmıştır. Ayrıca Dinler arası çatışmanın temel sebebi kendi dinlerini yaymada karşılıklı saygı eksikliği olmasıdır. Bazı Müslüman gruplar tarafından, çatışmanın ekseni Hristiyan misyonerliğin oldugunu düşünülürken; bazı Hristiyan gruplar tarafından ise Müslüman gruplarının politik kıskançlığından dolayı Endonezya'da özgürlük ve hoşgörü ilkelerine zarar verdiklerini düşünülmektedir. Bu çalışmada, Endonezya'daki Hristiyan misyonerliğinin tarihsel gelişimine dayanan veriler sunulup; Hristiyan misyonerliğin reform sonrasına kadar çözülmeyen sorunlar ve devam eden dinlerarası çatışmalarla ilgili konuları değinilecektir. Endonezya'daki Müslümanlar ve Hıristiyanlar arasındaki çatışmaların sebebi sadece misyonun kendisi değil, siyaset, ekonomi ve iç-dış politikalar gibi başka faktörlerin dahil olduğunu açıklanacaktır. The arrival of Portuguese and Dutch to Southeast Asia in the fifteenth century as part of a new world quest also became the beginning of the Christian mission in the Indonesian archipelago. The Christian mission carried out by missionaries who came with the Portuguese and Dutch ships faced resistance from the rulers who had embraced Islam a century earlier. Christianity gradually identified with colonialism, and it forms a new image of Christianity as a colonial religion. Moreover, the colonial government continued to support Christian activities, while ignoring aid to Islamic activities. The Dutch government has led to conflicts between these two religions.This contestation that lasted for hundreds of years made an impact on the relationship between these two religions after Indonesia gained its independence. Accompanied by various decisions of the new order government in the social and political sphere, the potential of conflict among adherents of both religions is increasingly ignited. In the end, the government began to take various approaches to mitigate the conflict that has long been abandoned. Various accusations are raised, which pursue the conclusion that the primary source of inter-religious conflict is the lack of mutual respect in spreading their respective religions. By some Muslim groups, Christian mission is considered as the axis of conflict; whereas by some Christian groups, political jealousy of Muslim groups is considered to harm the principles of freedom and tolerance in Indonesia.In this study, the author presents data based on the historical development of Christian mission in Indonesia and how Christian missionary related to the interreligious conflicts which continue to be unresolved problems, even until the post-reform era. The authors found that the conflicts between Muslims and Christians in Indonesia occurred not only because of the mission itself. But, there are other factors such as politics, economics, and internal-external policies. 153

Convivencia terimi İspanyolca bir kelime olup Türkçe'ye `Bir arada yaşama`, `Bir arada var olma` ya da `Ortak yaşama` şeklinde tercüme edilmektedir. Terim 711-1492 yılları arasında Endülüs'teki Müslümanlar, Hristiyanlar ve Yahudiler arasında gerçekleşen siyasal, sosyal, ekonomik ve dini etkileşimleri ifade eder. Terimi ilk olarak Ramon Menendez Pidal kullanmış olsa da buradaki anlamını ilk kez Americo Castro tarafından ifade etmiştir.Sekiz asırlık İslam hakimiyeti boyunca (711-1492) Endülüs'te; Endülüs Emevi Devleti, Tavâif-i Mülûk, Murabıtlar, Muvahhidler ve Beni Ahmer Devletleri hüküm sürmüştür. Müslümanlar, Hristiyanlar ve Yahudiler yan yana bu devletlerin hakimiyeti altında kendi inançlarını özgürce yaşamışlardır. Hristiyanlar ve Yahudiler Müslüman idareciler tarafından `Ehl-i Kitap` olarak kabul edilerek adalet ve güven içerinde yaşamışlardır. Yaklaşık sekiz yüz yıl Müslümanlar, Hristiyanlar ve Yahudiler Endülüs'te devlet idaresinde, ilmi faaliyetlerde ve eğlencelerde etkileşim içerisinde bulunmuşlardır. Bu çalışma gayrimüslimlerin Müslüman idaresi altındaki Endülüs'te idari, sosyal, ekonomik ve dini hayata Müslümanlarla birlikte yer almalarını incelemektedir. Hristiyan ve Yahudi unsurlar vezirlik, kâtiplik ve elçilik gibi çok önemli diplomatik görevlere getirilmişler ve bilhassa Yahudiler tarih boyunca diğer coğrafyalarda zulümler görmelerinin aksine Endülüs'te büyük bir etki yaratıp Yahudi Altın Çağını yaşamışlardır.Üç dini grubun mensupları arasında gerçekleşen idari, sosyal, ekonomik, bilimsel, kültürel, dini ve günlük etkileşimlerin neticesinde Endülüs İslam Medeniyeti dünya tarihinde eşsiz bir medeniyet olarak yerini almıştır. The term Convivencia is a Spanish wordt hat, when translated into Turkish, means of a `LivingTogether`, `Coexistence` or `Cohabitation`. This term refers to the political, social, economical and religious interaction between Muslims, Christians and Jews in Andalus between 711 and 1492. Although the term was used for the first time by Ramon Menendez Pidal, Americo Castro was the first to use what he meant here.During the eight centuries of Islamic domination (711-1492), Umayyads, Taifas, Almoravids, Almohads and Nasrids prevailed in Andalus. Muslims, Christians and Jews lived their beliefs freely under the jurisdiction of these states side by side. People from many different religious and national have jointly built a tolerance culture.Christians and Jews lived in justice and security, being seen by the Muslim rulers in Andalus as `People of the Book`. Around 800 year Muslims, Christians and Jews was been daily interaction in entertainments, scientific activites and administration.This study concerns the non-Muslims participate of administration, social, economic and religious life with Muslims in Muslim Andalus. Christian and Jews figures undertook very important diplomatic missions such as vizier, ambassador and clerk. Non-Muslims especially Jews lived in a great freedom and peaceful environment in Andalus and contrary other persecution they have in other geographies throughout history, the Jews have had a great influence in Andalus and experienced the Jewish Golden Age.As a result of the administrative, social, economic, religious, scientific, cultural and daily interactions among the members of three religious groups, the Andalusian Islamic Civilization took its place in world history as a unique civilization. 247

Bu çalışmanın konusu `Süryani Kadim Kilisesi'nde Vaftiz Sakramenti` dir. Konu, Süryani Kadim Kilisesi'nin sakramentler teolojisinden hareketle ele alınmıştır. Çalışmada konuyla ilgili sınırlı sayıdaki kaynaklardan yararlanılmış ve bunun yanısıra, uzman kaynak kişilerle gerçekleştirilen mülakatlar ve yapılan gözlemlerle desteklenmiştir. Bu çalışmanın amacı vaftizin sakramental teolojisini ve buradan hareketle kilisenin sakramental bütünlüğünü ortaya koymaktır. Bu çalışmanın sonuçlarına göre Süryani Kadim Kilisesi geleneğin etkin olduğu bir kilisedir. Süryani Kadim Kilisesi'nde sakramental teoloji erken Hıristiyanlıktaki sakramentler teolojisine paralel gelişim gösterir. Süryani Kadim Kilisesi yedi sakramenti kabul eder. Vaftiz sakramenti hem inanç hem de uygulama boyutu önemli kabul edilen bir ayindir. Vaftizin asli günahı ve diğer günahları ortadan kaldırdığına, böylece yeni ve günahsız yaşama giriş sağlandığına inanılır. Vaftiz suyuna dalma ve çıkma ile kişinin İsa Mesih'in ölümü ve dirilişine ortak olduğu kabul edilir. Süryani Kadim Kilisesi'nde vaftiz merasiminde vaftiz, tövbe, murun ve kutsal kurbono ayinleri peşpeşe icra edilir. Vaftizin uygulama boyutu, geleneğin etkin olduğu diğer bağımsız kiliselerle benzerlik gösterir. Vaftizin sakramental anlamları Mesih sırrı fikriyle ilişkilendirilir. Vaftiz merasiminde okunan dua, ilahi, semboller, objeler vs her şeyin mutlaka İsa Mesih fikriyle alakalı sembolik anlamlar barındırdığına inanılır. The subject of the study is `The Sacrament of Baptism in the Syrian Kadim Church`. The subject was taken from the theology of the sacraments of the Syrian Kadim Church. The study benefited from a limited number of sources related to the subject, and was supported by interviews and observations with expert sources. The purpose of this study is to reveal the sacramental theology of baptism and the sacramental unity of the church from here. According to the results of this study, the Syrian Kadim Church is a church whose tradition is active. Sacramental theology develops in parallel with theology of early sacraments in early Christianity in Syriac Kadim Church. The Syrian Kadim Church accepts seven sacraments. The baptismal sacrament is both a belief and practice dimension that is considered important. It is believed that baptism lifts the original sins and other sins from the middle so that entrance into the new, sinless life is provided. It is accepted that one is joined to the death and resurrection of Jesus Christ by diving and dive into the baptismal water. In the ceremony of baptism at the Syrian Kadim Church baptism, repentance, murun and holy kurbono rituals are performed in succession. The size of baptismal practice is similar to that of other independent churches where tradition is active. The sacramental meanings of baptism are associated with the idea of the Messiah secret. It is believed that prayer, divine, symbols, objects, etc., read in the baptism, have absolutely all the symbolic meanings associated with the idea of Jesus Christ. 133

Bu çalışma doğaüstü şeytan çarpması hadiselerini ve erken modern İngiltere'de uygulanan şeytan çıkarma ayinlerini inceler ve Katolik ve Protestan gruplarındaki şeytan çarpması gibi şeytani eylemlerin, özellikle de ihtilaflı papaz John Darell' in özgür bırakmalarına odaklanarak, gerçeklik tartışmalarının izini sürer. Erken modern dönemin iblis bilimini tanımlayan ve şeytanın insanın işkencecisi olarak imgeleşmesinde büyük katkısı olan ve şeytanın fiziksel dünyadaki etkisini teyit eden risaleleri, ahitnameleri ve yazgılı kaynakları inceler. Bu sayede, erken modern dönem İngiltere toplumunda, tıbbi ve/veya psikolojik sebeplerle açıklanamayan, şeytan çarpması ve takiben şeytan çıkarması vakalarına sebep olan tıbbi açıklamalara ek olarak sosyal, ekonomik, dini ve politik etkenlerin birleşimini göz önüne alarak şeytan çarpmasının esaslı bir görüngü olarak kabul görüşünü tartışır.Anahtar kelimeler: Savma, Şeytan, Şeytan Çarpması, Şeytan Çıkarma, Şeytani This study analyzes the phenomenon of demonic possession and the rite of exorcism in early modern England and traces the debates over the reality of demonic activity such as possession in both Catholic and Protestant circles, particularly through the dispossession cases of the controversial minister, John Darrell. It examines the pamphlets, treatises, and texts which shaped the demonology of the early modern period, and which contributed significantly to the development of the image of the Devil as man's tormentor and corroborated his influence in the physical world. In doing so, it argues that demonic possession was regarded as an actual phenomenon in the early modern English society which cannot be explained only through medical and/or psychological reasons, and that it was a combination of social, economic, religious, and political factors in addition to medical explanations that gave rise to cases of demonic possession and ensuing exorcisms.Keywords: Demoniac, Demonic Possession, Devil, Dispossession, Exorcism 164

Yüksek Lisans Tezi, "Ehl-i kitap" lafzı bir isim tamlaması olarak, Kur'an'ın nüzul sürecinde kavramsallaştırarak özel bir anlamda kullandığı Kur'an lafızlarındandır. Kur'an ayetlerinde "kitap" kelimesinin geçtiği ayetlerden hareketle "ehl-i kitap" tamlaması kendisine ilahi vahiy verilmiş tüm toplulukları kapsayabilecek bir niteliğe sahip olmakla birlikte, bu kelime özellikle Tevrat ve İncil adlı kutsal kitabı sahiplenen iki gurubu tanımlamak için kullanılır. Bu iki kitabı sahiplenen toplulukların kendilerine bu kitapların vahyedilmesine vesile olan peygamberlerinin getirdiği tevhid yolundan uzaklaşma süreçlerine dair Kur'an'ın bize verdiği bilgilerde yer alan meselelere baktığımızda karşımıza bazı inanç problemleri çıkar. Bu inanç problemlerine temas eden ayetleri Kur'an hem İsrâiloğullarının tarihindeki bazı tikel olaylara atıfla, hem de nüzul sürecinde yaşanmış bazı olaylar üzerinden ele alır. Bu tezimizde Yahudilik ve Hristiyanlık kelimelerini Kur'an'ın Tevrat ve İncil adlı kutsal kitapların tevhide dayanan orijinal halini muhafaza edenler için değil, tespit ettiğimiz inanç problemlerinin yerleşik bir hal aldığı topluluklar için özellikle kullandığını belirledik. Bundan ötürü tezimizde "ehl-i kitap" kavramının itikadî bir terim olarak Kur'an ayetleri referans alınarak kullanılması noktasında, Kur'an'ın ortaya koyduğu kavramsal çerçevenin dikkate alınması gerektiğini düşünüyoruz. Yine bu tezde ulaşılan sonuca göre Yahudilik ve Hristiyanlık kelimeleri de "ehl-i kitap" la ilgili olumlu hususların işaret edildiği ayetlerde anlatılan meselelerde kullanılmamalıdır. Kur'an'ın bu kelimeler için tercih ettiği üzere bu iki kelimenin Müslümanların tasavvurlarında Tevrat ve İncil'e varis olanların inanç açısından olumsuz bir konumda olanlarına yönelik bir özel isimlendirme olduğunu vurguluyoruz., The utterance of "ahl al-kitap" (people of book) as a noun clause, one of the words that Quran made it a term and use for a special meaning. When we analyse the verses that contains "book" at Quran, we can see the noun clause "ahl al-kitap" (people of book) ise suitable to be name for all society has a scripture from Allah; but Quran especially use this noun clause as the name of especially two society : The owns of Torah and the owns of Bible. When we analyse the informations that Quranic verses give us about duration of going away of the owns of two books from affirming the unity of God -the right way that Prophets thought them-; we can meet some belief problems. İn those verses Quran deals with theese problems sometimes in particular events in history of sons of İsrael, and generally in the events lived at the time in Quran revealed. In this thesis we established that Quran uses two words Judaism and Christianity (al-Yahud ve an-Nasara) not for persons that believes affirming to unity of God and saves the original scripture of Torah and Bible and saves the right way of Prophets; but especially uses for only the societies that those belief problems have completely located in. So we think it must be considered the conceptual framework in Quran If we use the utterance "ahl al-kitap" as a term of Quran. According the outcomes of this thesis it must not be used "Judaism and Chirsitianity" words for describing the peoples that the verses of Quran speak about "ahl al-kitap" in possitive context. We emphasize; in Muslim's conception "Judaism and Christianity" (al-Yahud ve an-Nasara) words are special terming of Quran' for the peoples have negative belief positions against the original Torah and Bible and against the affirming to unity of God, the right way that prophets thoght their sincere believers.

Bu çalışma, üç Antik Yunan filozofunun—Sokrates, Platon ve Aristoteles'in—ve—yalnızca değilse bile başta Aziz Pakhomios ve çağdaşları olmak üzere—kimi Çöl Büyüklerinin ve iki büyük manastır yasamacısı olan Aziz Vasilios ve Aziz Yuhanna Kassianos'un yapıtlarında arkadaşlık kavramının önemini incelemektedir. Bu çalışmada manastır arkadaşlığı, Hristiyan arkadaşlığı ile örtüştüğü noktalar olsa bile ondan—kaynaklanan ama—ayrılan bir olgu olarak ele alınmıştır. Kendilerinden önce sözü geçen iki yazar grubundan da etkilenen son iki yazarın, yani Vasilios ve Kassianos'un öğretileri, öncülleri olan iki etki kolunun bir bireşimi olarak değerlendirilmiş ve bütün bu kaynaklardan yola çıkarak yeniden oluşturulabildiğince arkadaşlık idealleri irdelenerek, bu ideallerin topluluk inşası konusundaki yeri değerlendirilmiştir. This study analyzes the significance of the concept of friendship in the works of three Classical Greek philosophers—Socrates, Plato, and Aristotle—and various Desert Fathers—mainly, but not only, Pachomius and his contemporaries—and two important monastic legislators—St. Basil the Great and St. John Cassian. It considers monastic friendship to be a distinct phenomenon which overlaps with—and takes root from—but is not the same thing as Christian friendship. Since the two last figures, Basil and Cassian, were influenced by the two former groups of writers in question (that is, classical and Egyptian), this work treats the teachings of Basil and Cassian as the synthesis of both influences, and, by examining the ideals of friendship as can be reconstructed from all these sources, it offers an assessment of the place of these ideals in terms of community building. 128

Bu çalışmada, geçmişleri yaklaşık 5500 yıl öncesine dayanan ve Hıristiyanlık inancını ilk kabul eden topluluklardan biri olan Süryanilerin kilise müziği uygulamaları, kültürel analiz amacıyla ele alınmıştır.Süryaniler din, dil, yaşam, soy, tarih bilinci ve topluluk ismi gibi bileşenleri ortak bir yaşam modeli üzerine kurmuş ve Mezopotamya coğrafyasında yüzyıllardır yaşayan bir toplumdur. Bu toplum, ortak soy bilinçlerini ortak dinleri olan Hıristiyanlık üzerine temellendirmiştir. Taşıdıkları bu özel soy bilinci ve dini geçmişlerinin derinliğini yansıtması amacıyla, kendilerini `kadim` olarak adlandırmışlardır. Bu toplum, yaşadığı Ortadoğu coğrafyasında, sosyal ve siyasal sebeplerden dolayı diasporaya maruz kalmıştır.Süryani Kadim Ortodoks Kilisesi, dünyanın pek çok yerinde varlığını sürdürmektedir. Türkiye'de ise yaşadıkları bölgelerdeki nüfus yoğunluklarıyla ilişkili olarak `Mardin`, `Midyat`, `Adıyaman` ve `İstanbul` olmak üzere dört metropolitlikte faaliyet göstermektedir. Çalışmada, Süryani Kadim Ortodoks Kilisesi inanç ritüellerinin bir boyutu olan müzik uygulamaları, `Adıyaman ve Çevre İller Süryani Kadim Metropolitliği Mor Petruspavlus Kilisesi` özelinde ele alınmıştır. `Süryani Dinsel Müziği`nin anlamı, gerek bu müziklerin yapısal ve tınısal analizi, gerekse kültürel bağlamıyla birlikte incelenerek etnomüzikolojik çerçevede çözümlenmiştir.Süryani Ortodoks Kilisesi yıllık takvimsel ritüellerinin her birinin, kilise teolojisince ifade edilen anlam ile sekiz makam üzerinden gerçekleştirildiği ve Türk Müziği sistemine denk gelen her bir makamın karşılığı gözlem, duyumsal analiz yöntemi ve konunun uzmanları ile yapılan görüşmelerle saptanmıştır. Dinsel müziklerin kaynağını Eski Ahit (Tevrat ve Zebur), Yeni Ahit (İncil) ve Süryani Kilisesi Azizlerinin yazdıkları metinler oluşturmaktadır. Kilise dinsel müziklerinin her biri Türk Müziğinde bir makama karşılık gelen sekiz Süryani Kilisesi makamı kullanılarak `ölçülü`, `serbest` ve `tecvitli` müzikal formlarla `Aramice` ve `Türkçe` icra edilmektedir. Ayrıca makamlara yüklenen anlamların, Orta Doğu'ya özgü köklü bir kültürel geçmişinin olduğu ve bu makamların icra sırasının da ritmik bir tabloyla ve sayı mistisizminin hâkim olduğu kurallarla gerçekleştirildiği bu çalışmada saptanmış ve detaylandırılmıştır.Anahtar Kelimeler: Süryanilik, Adıyaman, Mor Petruspavlus Kilisesi, Hristiyan Ortodoks, Süryani Dinsel Müziği, Dinsel Müzik Etnolojisi. In this study, the musical practices of the nearly 5500 years old church of the Syriacs, one of the communities who first embraced the Christian faith, are being handled for cultural analysis. Syriacs are a society that has been living in the geography of Mesopotamia for centuries, having built a common model of life regarding religion, language, lifestyle, descent, historical consciousness and community name. This society has based its common lineage consciousness on Christianity, its common religion. They have called themselves `kadim`, the Turkish word for `ancient`, in order to reflect the depth of their particular genealogical and religious background. Due to social and political reasons this society has become a diaspora in the geographical region of Middle East where it lives. The Syriac Ancient Orthodox Church continues to exist in many parts of the world. In Turkey, it operates in four Metropolitanates, `Mardin`, `Midyat`, `Adiyaman` and `Istanbul`, because of the relative density of the Syriac population in these regions. In this study, the musical practices, a dimension of the rituals of the Syriac Ancient Orthodox Church, are being handled in the context of `The Petruspavlus Church of the Adiyaman and Peripheral Provinces Syriac Ancient Metropolitanate`. The meaning of `Syriac Religious Music` has been analyzed in the ethnomusicological framework with a structural and musical analysis of this music together with the cultural context.Every year the seasonal rituals of the Syriac Orthodox Church are conducted in eight musical modes according to the meaning expressed in the theology of the church; and, through interviews with experts, the Syriac musical notes corresponding to each musical note in the Turkish musical system have been determined through observation, sensory analysis and interviews with the authorities. The sources of Syriac religious music are the Old Testament (Torah and Psalms), the New Testament (Bible), and the texts written by Syriac Church Saints. Religious musical pieces of the church are performed in `Aramaic` and `Turkish` in `metric`, `free-metric` and `tajweed` musical forms by using eight Syriac Church musical modes corresponding to the Turkish musical modes. It has also been determined and shown in detail in this study, that the meanings attributed to these musical modes are based on a deep-rooted cultural heritage of the Middle East, and that these musical modes are performed rhythmically and according to rules dominated by a numerical mysticism.Keywords: Syriacs, Adiyaman, Mor Petruspavlus Church, Christian Orthodox, Syriac Religious Music, Religious Music Ethnology. 168

Osmanlı Devleti'nin Hristiyan ülkelerle ilişkileri konusu, dinle yönetilen bir devleti irdeleme açısından oldukça önem arz etmektedir. İslâmî kurallara göre yönetilen Osmanlı Devleti'nde, özellikle de Hristiyan ülkelerle yapılan antlaşma ve ittifaklar bağlamında birçok tartışmalar yaşanmıştır. Ulemanın bazısı yapılan ittifak ve antlaşmaların dine aykırı olduğunu öne sürerken bazısı da aynı ittifak ve antlaşmaları meşrulaştırma gayreti içerisinde olmuşlardır. Her iki grup da Kur'an-ı Kerim, hadisler ve Hz. Muhammed'in uygulamalarından delillerle kendi görüşlerinin doğruluğunu savunmaya çalışmışlardır. Ancak yine de bu tartışmalar büyük kırılmalara yol açabilecek düzeye ulaşmamıştır.Hem klasik hem de modern dönemlerde hüküm sürmüş olan Osmanlı Devleti, dünya siyasetinde olayları yönlendiren bir pozisyondan başka devletlerin yönlendirdiği olayların etkisinde kalan bir duruma düşmüştür. Bu durum da, devletlerarası ilişkiler konusunda zaman zaman Osmanlı Devleti'nin şer'i açıdan sıkıntıya düşmesine sebep olmuştur. Bahsedilen sıkıntıların gerçekten dinî kısıtlamalardan mı yoksa dinî anlayış açısından mı kaynaklandığı konusu da bu çalışmada irdelenmeye çalışılmıştır. Osmanlı tarihinde bir gerçek olan Hristiyan ülkelerle antlaşma ve ittifaklar meselesindeki tartışmaların mahiyeti, getirilen çözüm önerileri ve zaman içerisinde benzer konulara karşı bakış açısında bir değişim olup olmama meselesi tezin konusunu teşkil etmektedir.Anahtar Kelimeler: Dârulharb, İttifak, Ulema, İslâm, Hristiyan. The subject of which Ottoman Empire's relations with non-muslim countries is crucial in terms of examining a country ruled within sharia. In Ottoman Empire ruled with islâmîc rules especially in non-muslim countries, many discussions were experinced in terms of the deals and alliances. While some of the scholars claim that deals and alliances done was against sharia, some of them were in effort of legitimating these deals and alliances. Both groups tried to defend the accuracy of their own ideas with the proof from Holy Kor'an, words and the applications of Holy Prophet. However, these discussions didn't reach to great disappointments. The Ottoman Empire having ruled in both classic and Modern times, fell down from the position of directing events in the world politics to the position of being influenced by the events, which other countries directed. This situation caused Ottoman empire fell in trouble about international relations in terms of sharia. The subject of which troubles mentioned were indeed caused by religional restrictions, or religional understanding is tried to be examined in this work.The nature of discussions in the issue of the deals and alliances with non-muslim countries, a reality in Ottoman History, solution proposals and the issue that a changing happened to the perspective to similar topics or not, constitute the theme of this thesis.Keywords: Darul harp (The country that is not ruled by islâmîc rules), Alliance, Religious Scholar, İslâm, Christian 106

Yüksek Lisans Tezi, Hıristiyanlık İsa Mesih yoluyla kurtuluş öğretisine dayandığından mutlak aracılık gibi kavramlar kapsamında şefaate daha çok yer verilmektedir. Bu durum Hıristiyan dualarında da kendini göstermektedir. Hıristiyanlık'taki bu dua örnekleri incelendiğinde bazı kavram ve isimlerin ön plâna çıktığı, Hıristiyanlık'ta yer alan şefaat kavramının sadece İsa ve Meryem'le sınırlandırılamayacağı ve ayrıntılı olarak ele alınması gerektiği görülmektedir. İki ana bölümden oluşan bu çalışma, Hıristiyanlık'ta yer alan şefaat kavramının Hıristiyan hayatındaki yeri ve önemi, Hıristiyan dualarında nasıl ve ne şekilde yer almaya başladığı, şefaatin Hıristiyanlık'taki kurtuluş düşüncesiyle ve diğer kavramlarla nasıl bir ilişkisinin olduğu hakkında bilgi vermektedir. Çalışmanın sonucunda Hıristiyanlık'ta kurtuluş düşüncesiyle bağlantılı olan şefaat inancının Hıristiyan hayatında önemli bir yere sahip olduğu, Hıristiyan kişinin mutlak bir şefaatçisi olmadan asla kurtuluşa eremeyeceği, Hıristiyan ibadet ve dualarında önemli bir yeri olan ve günümüze kadar ulaşan bu şefaat inancının Hıristiyan ayinleri içinde yer alan dualarda ve ilahilerde hala etkisini göstermeye devam ettiği gözlemlenmiştir., Because the Christianity is based on the doctrine of salvation through Jesus Christ, the intercession is given too much space within the scope of some concepts such as absolute mediation. This situation also reveals itself in the Christian prayers. When examining prayer examples in Christianity, it is seen that some concepts and names came into prominence, and that the concept of intercession in Christianity cannot be limited to Jesus and Mary only and should be discussed in detail. This study consisting of two main parts, gives information about place and importance of the concept of intercession in Christianity, on how and where it began to take place in the prayers of Christians and on how intercession is related to the concept of salvation and to other concepts in Christianity. In the conclusion of study, it is observed that the belief of intercession in Christianity that is related to salvation occupies an important place in the Christian life, that a Christian person can never be able to attain salvation without having an absolute intercessor and that this belief of intercession having an important place in Christian worships and prayers and coming until today continues to have an effect on worships and hymns included in Christian rituals.

Bu çalışmanın amacı, felsefe tarihi boyunca filozofların konu edindiği din ve felsefe ilişkisinin ele alınışının tarihsel izleğini sunmanın yanı sıra, özel olarak İbn Rüşd ve Spinoza'nın bu ilişkiyi nasıl ele alıp incelediklerini irdelemektir. Bu amaçla, öncelikle, İslam ve Hıristiyan felsefe tarihinde din ve felsefe ilişkisinin ele alınışıyla ilgili genel bir çerçeve sunulacak olup, ardından iki filozof özelinde bu konunun nasıl irdelendiği üzerinde durulacak ve birbirleriyle ortak yönleri ve ayrıştıkları noktalar ortaya konmaya çalışılacaktır.Din ve felsefe arasındaki ilişki üç biçimde ortaya konabilir: 1)Dine önem verip felsefeyi reddetmek ki bu din adamlarının tavrıdır. 2) Felsefeyi esas alıp dini reddetmek ki bu dine karşı çıkan felsefecilerin tavrıdır. 3) Felsefe ile dini uzlaştırma çabası ki birçok felsefeci pek çok nedenle bu tavrı sergilemeye çalışır.İbn Rüşd ve Spinoza'nın tavrını, bu üçüncü tip tavır kapsamında değerlendirebiliriz. Zira her ikisi de felsefe ile dini uzlaştırmaya çalışmıştır, ancak her birini bu tavrı takınmaya yönelten nedenleri şöyle açıklayabiliriz: İbn Rüşd'ün yaşadığı dönemde din adamları, felsefe çalışmalarının, bilhassa Aristoteles felsefesinin caiz olmadığı yönünde fetva veriyorlardı ve bu nedenle İbn Rüşd, din ile felsefeyi uzlaştırmaya, aralarında zıtlık olmadığını, dinin felsefi düşünceyi gerektirdiğini, felsefenin herkese değil, özel bir kesime yönelik olduğunu, yalnızca aklî istidâdı bulunanların işi olduğunu açıklamaya çalışmıştır. İbn Rüşd bu yaklaşımla felsefe karşıtlarını ikna etmeye çalışarak felsefecilerin, felsefe çalışmalarında, bilhassa Aristoteles felsefesinden özgür olabilmelerini sağlamak istemiştir. Nitekim Aristoteles felsefesinin kâmil hakikat olduğuna inanıyordu. Spinoza ise Rönesans döneminde cumhuriyetçi bir yönetim altında yaşamasına rağmen, fanatik Yahudi ve Hıristiyanların baskısına maruz kalmıştır. Bu nedenle gerçek görüşlerinin felsefecileden ve araştırmacılardan başkası tarafından anlaşılmaması için Ortaçağ terimlerini kullanmaya yönelmiş, din ve felsefenin ortak hedefi mutluluğa ulaşmaktır, ancak felsefenin kullandığı yol, dinin kullandığı yoldan farklıdır, felsefenin yolu akıl ve hikmet iken dinin yolu takva ve itaattir demiştir.Anahtar Sözcükler Din, Felsefe, Tanrı, İslam felsefesi, İbn Rüşd, Spinoza, Hıristiyan felsefesi This dissertation aims to provide the historical path of the discussion of the relationship between religion and philosophy, a topic many philosophers were interested in throughout the history of philosophy, and particularly how Ibn Rushd and Spinoza approached and studied this relationship. For this purpose, I present a general framework about how the relationship between religion and philosophy was discussed within the history of Islamic and Christian philosophy, then focus on how these two philosophers in particular studied this issue and determine what they have in common and where they differ.The relationship between religion and philosophycan be expressed in three ways: 1) Embracing religion and rejecting philosophy, which is the attitude of the clergy. 2) Accepting philosophy and rejecting religion, which is the attitude of irreligious philosophers. 3) Efforts to reconcile philosophy and religion, which is the attitude many philosophers try to display for various reasons.The attitude of Ibn Rushd and Spinoza can be classified as this third form of attitude. Both tried to reconcile religion and philosophy and the reasons that lead them to display this attitude can be explained as follows: In Ibn Rushd's time, the clergy issued fatwas that deemed philosophy, especially Aristotelian philosophy, as unlawful. Therefore, Ibn Rushd tried to reconcile religionand philosophyby explaining that they are not opposite and religion requires philosophical thinking;that philosophy is not for everyone but a special groupand it is for those who have natural intelligence.Ibn Rushd tried to convince them with this approach in order to ensure that philosophers could be free in their studies, especially regardingAristotelian philosophy. Indeed, Ibn Rushd believed that Aristotelian philosophy was the absolute truth.Spinoza was oppressed by Jewish and Christian fanaticsduring the Renaissance, even though he lived under a republican rule. Therefore, he preferred to use medieval terminology to hide his real opinions from everyone but philosophers and scholars.He said that the common goal of religion and philosophy is to reach happiness, but the path of philosophy is different from that of religion, and while the path of philosophy is reason and wisdom, the path of religion is piety and obedience.KeywordsReligion, Philosophy, God, Islamic Philosophy, Ibn Rushd, Spinoza, Christian Philosophy 225

Osmanlı İmparatorluğu ve sonrasında kurulan Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca siyasi, ekonomik, kültürel ve jeostratejik öneme sahip bir ülke olmuştur. Osmanlı imparatorluğunun yıkılışına denk gelen 18. y.y'ın sonları ile 19. y.y.'ın başlarından itibaren sömürge arayışı içinde olan batılı devletler bu durumdan faydalanmak adına çeşitli faaliyetlerden geri kalmamışlardır. Osmanlı topraklarına ayak bastıkları günden itibaren haçlı seferlerinin misyonunu devam ettirme niteliğindeki bu akınlar günümüze kadar neredeyse aralıksız bir şekilde devam etmektedir.Teknolojinin gelişmesine binaen dünyanın küresele bir köy haline dönüştüğü çağımızda misyonerlik faaliyetleri ana amacını muhafaza ederek yeni stratejilerle Asya kıtası üzerindeki saldırıların din kisvesi altında sürdürmektedir. Özellikle Ortadoğu coğrafyasında yaşanan son gelişmeler İslam dünyasında bir gedik açarak misyon faaliyetlerine kolaylık sağlamıştır. Bu minvalde savaşlar, iç çatışmalar ve kaos ortamı Hıristiyanlık propagandası için uygun zemin olup İslam dinini de kötülemek için de bir fırsata dönüşmüştür.Türkiye'deki misyonerlik faaliyetlerinin son yüzleri ise Güney Koreli Evanjelist misyonerler olmuştur. Dünya genelinde yürütmüş oldukları faaliyetlerin benzerini aynı stratejiler ışığında Türkiye'de gözü kara bir şekilde gerçekleştirmek Evanjelist Korelilerin ne denli aidiyet duygusuna sahip olduklarını göstermektedir.Bu çalışmada Güney Koreli misyonerlerin çok yakın zamanda başlayıp günümüze kadar devam eden misyonerlik faaliyetleri ile stratejilerden bahsedilmektedir.Anahtar Kelimeler: Misyoner, Güney Kore, Evanjelist, Türkiye, Faaliyet During the history of the Ottoman Empire and the Republic of Turkey which was founded after that, it has become a country with political, economic, cultural and geostrategic preservation.The western states in search of colonialism since the beginning of the 18th century and the beginning of the 19th century, which correspond to the collapse of the Ottoman Empire, have not left behind various activities in order to benefit from this situation.These influences, which are the continuation of the mission of the crusades since the day when they pressed their feet against the Ottoman lands, continue almost nonstopuntil today.In our age the world was transformed into a global village by the development of technology, the missionary activities in our time are continuing with the new strategies and the attacks on the Asian continent under cover of the religion.Recent developments especially in the geography of the Middle East make missionary activities easy by making a breach in Islamic World. In this way, wars, internal conflicts and chaos have become a suitable ground for Christian propaganda, and it has turned into a opportunity to dismiss the Islam.The last faces of missionary activities in Turkey have been South Korean evangelist missionaries.It is evident that Evangelical Koreans have a sense of belongingness in order to realize the similarities of the activities they have carried out globally in the light of the same strategies in Turkey.In this study, the missionary activities and strategies of the South Korean missionaries starting from very near time and continuing to today are mentioned.Key words: Missionary, South Korea, Evangelist, Turkey, Activity 284

Tanrı'yı övmek için müzik icra etme geleneği pek çok dinî kültürde yer alır ve her kültürün kendisine özgü bir olgudur. Hıristiyanlığın doğduğu ortamda kadim Yahudi geleneğinden beri gelen bir ilahi söyleme pratiği vardı. Hıristiyanlık buna ilaveten çevre kültürlerden esinlenerek bu uygulamayı zenginleştirip devam ettirmiştir. Hıristiyanlık tarihinde, ibadetler esnasında okunan metinlerin bestelenme süreci ilk başta insan sesi temelli olarak tek sesli biçimde başlamıştır. Kiliselerde ortak bir söyleyiş tarzı yerleştirme gayretinin bir ürünü olan bu teganni biçimine Gregoryen Terennümü denilmektedir. Tarihi süreçte dinî müzik icra etme şekilleri gelişerek Kutsal Polifoni, Modern Kutsal Müzik, Kutsal Org Müziği, Popüler Dini Şarkılar, Hıristiyan Dinî Müziği gibi farklı kategorilere ayrılmıştır. Tezimizde Günlük İbadetlerde teganni edilen 100 adet Latince ve İngilizce ilahi resmî ibadet kitaplarından iktibas yapılarak tercüme edilmiş ve bu ilahilerin fenomenolojik tahlilleri yapılmıştır. Bununla birlikte, beş büyük ildeki (İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Mersin) Katolik kiliselerinde icra edilen Evharistiya ayinlerine çeşitli litürjik mevsimlerde iştirak edilerek bu ayinler esnasında teganni edilen ve Türkçe Katolik ilahi kitaplarında yer alan toplam 207 adet ilahi incelenmiş ve bulgular mukayese edilmiştir. Böylece Katolik Kilisesinin ilahi teganni geleneğinin Batı'daki ve Türkiye'deki uygulama biçimi ortaya konulmuştur. The tradition of praising God through music takes place in many religious cultures and is a phenomenon unique to each culture. In the birthplace of Christianity, there was a practice of singing hymns that has come from the ancient Jewish tradition. In addition to this, Christianity has been enriched by inspiring from environmental cultures. In the history of Christianity, the process of composing the music for the texts that were used during worship was started with monophony. This form of chanting, which is the product of an effort to establish a common way of singing in the churches, is called the Gregorian Chant. In the historical process, the ways of performing religious music have been divided into different categories such as Sacred Polyphony, Modern Sacred Music, Sacred Organ Music, Popular Religious Songs and Religious Music. In our thesis, 100 Latin and English hymns written for the Liturgy of the Hours were translated from official prayer books and phenomenological analyzes of these hymns were made. In addition, 207 Turkish hymns included in Turkish Catholic hymn books and performed throughout the liturgical seasons in the Catholic churches during the Mass in five major cities (Istanbul, Izmir, Ankara, Adana, Mersin) were examined with the same methods, and the findings were compared. Thus, the tradition of singing hymns in the West and in Turkey has been presented. 493

Tertullian (ö. 225?), Latin Hıristiyanlığı'nın kurucusu ve babası kabul edilir. Kendisinden bu şekilde söz edilmesinde hiç şüphesiz geliştirdiği Latince terminoloji etkili olmuştur. Özellikle kristoloji alanında yaptığı katkı hem Latin Hıristiyanlık dünyası hem de günümüz Hıristiyanlığı için önem arz etmektedir. Araştırmamızın amacı, Tertullian'ın kristoloji anlayışını ayrıntılı bir şekilde incelemek ve kristoloji anlayışının sonraki kristoloji ve teslis anlayışlarına etkisini ortaya koymaktır.Philo (ö. M.S. 50) sayesinde ilk dönem Hıristiyan apolojist ve kilise babalarına aktarılan Logos anlayışının Tertullian'la beraber teslise dönüştüğü söylenebilir. Bu çalışmada özellikle Tertullian'ın kendi döneminde geliştirilen İsa anlayışlarına ne şekilde cevap verdiğini görmek istedik. Aynı zamanda Tertullian öncesi dönemde hem kilise ilâhiyatçıları hem de kilisenin heretik addettiği kişi ve gruplarca nasıl bir kristoloji algısı geliştirildiğini göstermeye çalıştık. Bunun yanında hem Tertullian'ın kristolojiye dair geliştirdiği terminoloji hakkında bilgi verdik hem de onun kristoloji alanında yaptığı katkıları ortaya koymaya çalıştık. Ayrıca Tertullian'ın kristolojisi ile Kadıköy Konsili (451) kararları arasındaki ilişkiye dikkat çektik.Çalışma, giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Tertullian'ın yaşadığı bölgeyle ilgili bilgi verilmiş ve Tertullian öncesi dönemde kristolojinin tarihî seyri tasvir edilmiştir. Birinci bölümde Tertullian'ın hayatı, eserleri ve ana düşünceleri; ikinci bölümde ise kristolojisi incelenmiştir. Araştırma yapılırken dinler tarihinin tasviri yöntemi başta olmak üzere, tarihsel ve mukayeseli yönteme müracaat edilmiş, zaman zaman da linguistik metot kullanılmıştır.Araştırma neticesinde Praxeas'la (ö. 213?) olan mücadelesinde Tertullian'ın kendisinden önceki Logos anlayışını teslis anlayışına dönüştürdüğü görülmüştür. O, bu anlamda ulûhiyette 'tek öz üç şahsiyet', İsa'da ise 'tek şahsiyet iki öz/tabiat' formülünü geliştirmiştir. Ancak Tertullian'ın geliştirdiği kristoloji formülü Kadıköy Konsili'nde Papa I. Leo'ya mal edilmiştir. Tertullian (died 225?) is regarded as the founder and the father of Latin Christianity. Indeed, the Latin terminology developed by himself has been effective about his reputation. Especially his contribution that he made in the field of Christology, both branch of Latin Christianity and present-day Christianity, has an importance. The aim of the research is to examine the understanding of Tertullian's Christology at full length and to demonstrate understanding of Christological influence on later christological and trinitarian understandings.It can be said that the concept of logos which is transferred to the Church Fathers and Christian apologists in the early Christian period by Philo (d. A.D. 50) was turned into Trinity with Tertullian. In this study, it is especially endeavored to show how Tertullian replyed to understandings of Christ developed in his time. At the same time, it is tried to show how the perception of Christology was developed by both church theologians and persons and groups which were seen as heretic in the church before Tertullian. Besides, it is informed about the terminology that was developed by Tertullian regarding Christology and aimed to put forth his contributions in the field of Christology. Also, it is drawn attention to the relation between Christology of Tertullian and rules of the council of Chalcedon (451).This study consists of an introduction and two chapters. In the introduction part, it is informed about region where Tertullian lived and portrayed the historical process of Christology before Tertullian. In the first and second chapter the life, writings and main ideas of Tertullian, as well as his Christology are examined. During the research, first of all it is applied to descriptional, historical and comparative methods of the history of religion, occasionally linguistic method.As a result of the research, it is seen that Tertullian has transformed the earlier concept of Logos into trinitarian formula after his struggle with Praxeas (d. 213?). In this sense, he developed the formula which is 'one person two natures' for Jesus and 'one substance three persons' for God. However, the Christological formula which Tertullian developed was appropriated by Pope Leo I, in the council of Chalcedon. 251

Bu çalışma, Bibliotheca Apostolica Vaticana'da muhafaza edilmekte olan ve her azizin anma günü için kısa bir yaşam öyküsü bölümüyle birlikte, resimli Hristiyan dini takvimini konu alan kodeks Vat.gr.1613'ü birincil kaynak olarak kullanmaktadır. II.Basileios'un Menologion'u olarak daha iyi bilinen eser, 430 varak zeminli minyatürden oluşmaktadır ve el yazmasının üstün kalitesi Konstantinopolis'te üretilmiş olabileceğine işaret eder. Kodeks bu yönleriyle, Bizans el yazması geleneğinin en gelişmiş örneklerinden biridir. Yaklaşık olarak minyatürlerin üçte birini, şehit edilme yöntemi olarak kafa kesmenin kullanıldığı Hristiyan şehitlerinin tasvirleri oluşturur. Bu işkence türü, görsel olarak kodekste en çok tekrarlanan şehit etme yöntemidir. Bu çalışma, baş kesme sahnelerinin ikonografik analizi yoluyla tekrar eden motifleri ortaya çıkartmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda, baş kesmenin özellikle ölüm anından hemen önceki sahneyle tasvir edilmesi yinelenen bir olgudur ve İshak'ın kurban edilme sahnesini anımsatmaktadır. Bu kapsamlı ikonografik inceleme, bir katalog formatında sunulmaktadır. İlk bölüm, kodikolojik ve tarihi çerçevede kodeksin geçmişini incelemektedir. İkinci bölümde, katalog için uygulanan metodoloji anlatılmaktadır. Üçüncü bölüm, İshak'ın kurban edilme ikonografisi ile erken dönem Hristiyan şehitlerinin arasındaki bağı kurmakta ve Menologion'daki baş kesme sahneleri ile Aqedah'ın [bağlama] 11. yüzyıldan önceki tasvirlerinin arasındaki benzerlikleri konu almaktadır. This study focuses on the Menologion of Basil II preserved in the Bibliotheca Apostolica Vaticana, Vat.gr.1613, an illustrated ecclesiastical calendar that presents short notices for each commemoration day. The codex encompasses 430 miniatures of high quality painted on gold-leaf backgrounds, suggesting a Constantinopolitan production and consequently represents one of the highest points of development in Byzantine manuscript tradition. Approximately, one third of the miniatures employ scenes of beheading as the method of execution of Christian martyrs, visually forming the most frequent type of persecution. This study aims to conduct an iconographical analysis of these scenes through analyzing recurring patterns in the representations of decapitation. It is argued that the persistent choice of representing the beheaded martyr in the moment preceding the execution is reminiscent of the iconographical motifs used in depictions of Sacrifice of Isaac. A thorough investigation presented in the format of a catalogue has been employed to identify these recurring motifs. The first chapter presents the codicological and historical background of the manuscript; the second chapter identifies the methodological approach applied to catalogue entries; the third chapter discusses the relationship between the scenes of the Sacrifice of Isaac and Early Christian martyrdom scenes and examines the similarities between the Menologion's beheading scenes and representations of 'Aqedah [binding] in monumental painting and manuscript illumination prior to the 11th century. 405

MS. 185-254 yılları arasında yaşamış olan Origen İskenderiye geleneğinin en önemli temsilcilerinden biridir. Alegorik yorum metodunu kullanımı ile ön plana çıkan Origen'in kutsal kitap çalışmalarına kaynak teşkil etmek üzere oluşturduğu Hexapla isimli eseri Hıristiyan geleneği içinde Eski Ahit metin kritik çalışmalarının ilk örneğidir ve bu türün müteakip tüm çalışmalarında uzun müddet otorite kaynağı olarak temel teşkil etmiştir. Origen'in Hexapla'nın yanı sıra kaleme almış olduğu tefsir, şerh ve vaaz çalışmaları Eski ve Yeni Ahit metinlerinin neredeyse tamamını içermektedir. O, Yeni Ahit ile birlikte eş zamanlı olarak Eski Ahit metinlerinin de yorumunu yapması ve temel doktrinler ile ilgili olarak oluşturduğu eserlerinde Eski ve Yeni Ahit'in ilişkisi üzerinden hareket etmesiyle, kendisinden sonra nesilden nesile devam eden geleneğin başlangıç noktasını oluşturmaktadır. Bu yönüyle kutsal kitap çalışmaları alanında mühim bir tefsirci olarak kabul edilen Origen'in aynı zamanda Hıristiyan doktrinlerinin henüz belirlenmediği bir dönemde sistematik Hıristiyan teolojisi oluşturma girişimi ile de Hıristiyanlıktaki konumu ve etkisi oldukça önemlidir. Origen, döneminde yaygın olan Gnostisizmi reddetmekle kalmayıp, eğitimini aldığı Helenistik felsefenin kavramlarından faydalanarak, Hıristiyan temel doktrinleri ile ilgili ortaya koyduğu izahları ile kilisede felsefi teolojinin temellerini atan, önemli ve etkin bir teolog olarak kabul edilmektedir. Çalışmamızda, Hıristiyanlık için böyle bir önemi haiz olan Origen'in hayatı, eserleri, düşünce yapısı, Kitabı Mukaddes algısı ve Hıristiyanlığın belli başlı temel doktrinlerine dair ortaya koyduğu öğretiler ele alınarak onun Kilise tarihi içindeki önemi ortaya koyulmaya çalışılacaktır. Origen (A.D. 185-254) is one of the most important representatives of the tradition of Alexandria. Origen is at the forefront with the use of the allegorical method. Origen's book named Hexapla which he composed to be a source for the study of the scriptures was the first example of the text-critical work of the Old Testament in the Christian tradition and it has long been the basis of authority in all subsequent studies. The commentaries, scholium and preaching works that he has written besides Hexapla, contain almost all of the Old and New Testament texts. By making simultaneous interpretations of the Old Testament texts with the New Testament and moving through the relation of the Old and New Testaments in his works about the basic doctrines, he became the starting point of the continuing tradition from generation to generation. From this perspective, Origen is regarded as an important biblical scholar in the field of scripture studies. But at the same time, Origen's position and influence in Christianity is also very important in his attempt to establish a systematic Christian theology at a time when Christian doctrines have not yet been defined. By not only rejecting Gnosticism, which is common-prevalent in his time but using the concepts of Hellenistic philosophy he studied, he is regarded as an important and effective theologian who sets the foundations of philosophical theology in the church with his explanations about the fundamental doctrines of Christianity. In our work, we will try to reveal the significance of Origen in the church history by taking into consideration of his life, works, thoughts, understanding of Bible and his teachings of the main doctrines of Christianity. 162

Manastır hayatı, Hristiyanlık için ayrı bir önem taşır. Bu dönemde keşiş ve rahibeler tarafından başlatılan bu harekette münzevi bir yaşam amaçlanmıştır. Taraftarları uzun zaman içerisinde çoğaldığı için manastır yaşamı da gelişmiştir. Hristiyan manastır sistemi 4.yüzyıl başlarında Mısır'da ortaya çıkan manastır yaşamına dayanmaktadır. Bu manastır yaşamını başlatanlar ibadetlerini rahatsız edilmeden yapabilmek için toplumdan uzaklaşarak çölde inzivaya çekilen münzeviler olarak bilinir. Yazılı kaynaklara göre, Mısır çöllerinde uzun bir münzevi yaşamı süren Antonios'un etrafında onun deneyimlerinden yararlanmak için toplanan münzeviler, ilk bilinen Hristiyan topluluğunu oluşturur. Antonios da Hristiyan manastırcılığının kurucusu olarak kabul edilir. Hristiyan manastırcılığına yeni bir yön veren bir diğer münzevi ise Yukarı Mısır'da ortaya çıkan Pakhomios'tur. Üyelerini kapalı duvarlar arkasında ortak bir yaşama biçimine sokarak, manastırcılığı bugünkü biçimine yakın hale getirmiştir. Manastırlarda yaşayan keşiş ve rahibeler hem ruhani, hem sosyal, hem de kültürel alanda faaliyet göstermiştir. Bu çalışmadaki amaç; manastırcılığın tarihsel gelişiminden ve Hristiyanlıkta manastır yaşamının başlangıcından bahsetmek, manastır hayatının nedenlerini ortaya koymak ve kadınlar için manastır yaşamının önemini vurgulamaktır. Monastery life is particularly important for Christianity. This movement initiated by monks and nuns intented to pursue ascetic life. This movement was improved because the followers increased in a long time. Christian monasticism dates back to the beginning of the fourth century with its foundations being in Egypt. The ones who started this movement were the ascetics who wanted to fulfill their religious duties undistracted by worldly affairs. According to the written documents, the hermits came together around Antony who led a long reclusive life in the deserts of Egypt. This group of hermits turned out to be the first monastic community and Antony was regarded as the founder of the monasticism. Another hermit from Upper Egypt was Pachomius who gave a new direction to the Christian monasticism. He gathered a community of his disciples living together behind the walls of a monastery.Monks and nuns living in monasteries shown activities in social, cultural and spiritual areas. The beginning of monastic life in Christianity, the historical development of the monastic life and the importance of monastic life for women will be focused in this study. 92

Bu tez, Bizans İmparatorluğundaki Arsenit Skizması ile Anadolu Selçuklu Devletindeki Babai Ayaklanması sonrasında, Batı Anadolu bölgesinde Hristiyan ve Müslüman halk arasında vuku bulmuş olan sosyo-kültürel etkileşimlere odaklanmaktadır. Babai Ayaklanması akabinde, Selçuklu merkezi yönetiminin baskısı altında Batı Anadolu'ya göç etmiş olan ve Sünni İslam anlayışı dışında bir din anlayışına sahip olan bu dervişler özellikle Bizans sınırına yakın bölgelerde misyonerlik faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Bu gelişme sonucunda, bölgeye göç etmiş bulunan derviş zümreleri, Hristiyan halk ve dini liderler ile etkileşime girmiş ve bu etkileşim sonucunda bölgede bulunan Yunanca konuşan topluluğun dini inanışlarında mesiyanik ve münzevi ögeler giderek ağırlığını arttırmıştır. Bölgedeki Hristiyan ve Müslüman dini figürler arasındaki etkileşimi incelemek, sonraki dönemde Bizans ruhban sınıfı arasında ortaya çıkmış olan `İsihazm` tartışmasının daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunacaktır. This thesis aims to present an analysis of the interaction between Christians and Muslims in the west of Asia Minor at the end of the 13th and the beginning of the 14th centuries after two religious-social movements in the Byzantine and the Rum Seljuk Empires, the Arsenite Schism and the Babai Rebellion. After the unsuccessful rebellion of the Babais, antinomian dervishes who had migrated to the west of Asia Minor because of a heavy oppression as well as inquisition by the state and had a different religious belief apart from the mainstream religious understanding of the center initiated missionary activities in the regions along the Byzantine border. Accordingly, these dervishes had joined the military activities of the Turcoman chieftains against the Byzantines and interacted with the local Christian population and religious figures. As a result of this religious interaction, messianic and ascetic beliefs were increasingly present among the Greek-speaking population as well as spiritual leaders of western Anatolia. Since such interfaith and cross-cultural interaction had a considerable impact on the course of all these events, this thesis focuses on them to create a better understanding of the appearance of the Hesychasm in the Byzantine spiritual environment in the later period. 88

Anadolu ve Ortadoğu gerek tarihsel gerek etnik ve sosyo-kültürel açıdan bir laboratuar gibidir. Bu laboratuarın temel unsurlarından biri olan Süryaniler, kadim kaynaklarda geçmeye başladıkları ilk dönemlerden itibaren mezkur sahaların tarihi ile özdeşleşmişlerdir. Kendilerine münhasır tarihi ve kültürel dinamikleri bulunan bu topluluğun hayatındaki en temel dönüm noktası ise Hristiyanlığın doğuşu ve yayılışı olmuştur. Hristiyanlığı içselleştiren bu toplum, tarih boyunca ortak teolojiye sahip devletlerin baskı ve zulmüne uğramış; fakat bu duruma rağmen varlıklarını da denge unsuru sayılacak politikalar sayesinde yüzyıllarca muhafaza etmişlerdir. Tüm bu sebeplere rağmen Süryanilerin sosyo-kültürel kodlarında siyasal söylem imgelerine tarih boyunca rastlanmamıştır. Süryanilerin yine tarih boyunca varlıklarını sürdürüp kendilerini en iyi ifade ettikleri dönem olan gerek İslam gerekse de Türk-İslam devri dediğimiz Selçuklular ve bunların halefi Osmanlılar dönemi konuyu onlar açısından anlamlı kılmaktadır. Bizim bu araştırmamız, konunun XI.-XII.yüzyıllarını kapsayan Selçuklu devri Müslüman-Süryani ilişkileri üzerinedir. Hz. Ömer'in fetihlerinden itibaren İslam yönetimine katılan gayrimüslimlere yönelik zımmi halk hukukunun başat faktör olarak aynen devam edildiği bu yüzyıllar, Süryanilerce gerek Bizans'a gerekse de Haçlılara mukabil Müslüman Türklerin makbul görüldüğü asırlar olması hasebiyle de önem arzetmektedir. Bu bağlamda araştırmamız, Süryanilerin tarihi ve sosyo-kültürel özelliklerinden yola çıkılarak mevcut XI.-XII. yüzyıllarda Selçuklu yönetimi altında Müslümanlarla olan ilişkileri analitik olarak incelenip araştırılmış ve tespitlerde bulunulmuştur. Anahtar Kavramlar: Süryaniler, Hıristiyanlık, İslamiyet, Türkler, Selçuklular Anatolia and Middle East are like a laboratory either historically, ethnically or socio-culturally. Assyrians, who are one of basic elements of this laboratory, have identified with history of the afore-mentioned areas since the first periods when they have begun to be mentioned in ancient sources. The most basic milestone of this community, which has had its unique history and cultural dynamics, in its life became the birth and spread of Christianity. This community that internalized Christianity has been subjected to the oppression and the cruelty of states which had common theology, throughout history; however, they (the Assyrians) have still maintained their existences for centuries through policies which would be regarded as the equilibrant. In spite of these all reasons, no political images of political discourse have been encountered in socio-cultural codes of the Assyrians throughout history. The period in which the Assyrians have continued their existences and they have expressed themselves in the best way throughout history again is Seljukian periods we call as both the Islamic and he Turkish-Islamic time.Basic axis of our study is toward Muslim-Assyrian relationships during the Seljukian period covering 11th-12th centuries. These centuries, in which the implied public law for non-muslims who have been included into Islamic administration as from the Saint Caliph Umar Bin Al-Khattab's conquests has been continued exactly as the leading agent, are of importance also in consequence of being ages when Muslim Turks have been considered acceptable by Assyrians against both the Byzantine and the Crusaders.In this context, based on socio-cultural and historical characteristics of Assyrians, we examined, researched their relationships with Muslims during 11th-12th centuries under Seljukian administration, and made observations on these in the study.Key Words: Assyrians, Christianity, Islamism, Turks, Seljuks. 67

İnsanoğlu tarihsel süreç boyunca barıştan çok savaşı konuşmuştur. Savaşın üzerine yazılan eserler milattan öncesine kadar uzanırken buna mukabil barışa yönelik çalışmaların geçmişi çok geriye gidememektedir. Tarihsel süreç içerisinde yaşanan çatışmaların tarihleri tutulup, nedenleri sonuçları araştırılmışsa da çatışmanın nedenlerine inilmemiştir. Bu eksikliğin farkına varan bir grup bilim insanı 20. yüzyılın başlarında çatışma çözümünü bir bilim dalı olarak ele almışlardır. Kısa sürede dünyanın pek çok yerinde çatışmaların araştırılmasına yönelik merkezler kurulmuştur. Bununla ilgili olarak da literatüre birçok yeni kavram kazandırılmıştır. Tarih boyunca pek çok devletin hâkimiyetine girmişse de Lübnan, kendine özgü yapısını korumayı başarmıştır. Lübnan'ı değerli kılan en önemli unsur bir kültür mozaiğini andırması sebebiyle her dinin, mezhebin, devletin kendinden bir şeyler bulabileceği bir yer olmasıdır. Ayrıca Lübnan, konumu ve Hristiyan nüfusu ile `Ortadoğu'nun Batı'ya açılan penceresi`; başkent Beyrut ise modernliği ve gelişmişliği sebebiyle uzun yıllar `Ortadoğu'nun Paris'i` olarak görülmüştür. Ancak Lübnan'ın kendisine özgü mezhep temelli siyasi yapısı, tarafların güç mücadelelerine ve bitmeyen iç çatışmalara sebep olmuştur. Bunun yanında Filistinli ve Suriyeli göçmenlere kapılarını açması, iç savaş döneminde Hristiyan nüfusun göç etmesi ile demografik yapısı önemli oranda değişmiştir.Bu çalışma ile hem çatışma çözümlemenin ve Lübnan'ın tarihsel süreci ele alınmış hem de çatışma çözümlemenin önemli araçlarından biri olan çatışma çarkı ile Lübnan çatışması incelenmiştir. Mankind has discussed war rather than peace. While the works written on war date back to before common era, the works on peace don't have a long history. Even if dates of the conflicts that took place within the historical process have been recorded, and their causes and effects have been investigated, no one has ever got to the root of the conflicts. A group of scientists who realized this deficiency, dealt with conflict resolution as a branch of science at the beginning of 20th century. In a short time, centers intended for researching conflicts have been established in many places of the world. Many new concepts are brought into the literature in relation to that.Although Lebanon fallen under domination of many countries throughout history, it managed to preserve its distinctive structure. What makes Lebanon valuable most is its being a place that can be relatable to every religion, sect, and country because of its resemblance to a cultural mosaic. In addition, Lebanon has been seen as `Middle East's window to the West` for its location and Christian population; its capital, Beirut, has been seen as `Paris of the Middle East` for its modernity and level of development for many years. However, Lebanon's distinctive sectarian-based political structure caused power struggle among the parties and never-ending internal conflicts. Besides, the fact that it opened its doors to Palestinian and Syrian immigrants, and emigration of the Christian population during the civil war period changed its demographical structure significantly.In this study, both conflict resolution and historical process of Lebanon are discussed, and also Lebanon conflict is studied by using conflict wheel which is one of the important tools of conflict resolution. 149

381'de resmi din ilan edilen Hıristiyanlık, dört yüz yıl boyunca Roma İmparatorluğu ilelavta yayı kadar gergin bir ilişki yaşamıştı. Şehitler Dönemi olarak bilinen bu süreçteHıristiyanlar, Roma tarafından işkence gördüklerine dair pek çok yazı yazdılar. Aynızamanda Romalı yazarların Hıristiyanlara karşı retoriği oldukça kuvvetliydi. Böylecemağduriyet kavramı temellenmeye başladı. Roma'nın bürokratik gücünü miras alarakKilise yapısını kuran ruhban sınıfı Erken Ortaçağ boyunca bu mağduriyetikavramsallaştırıp, araçsallaştırdı. Din şehitlerinin veya azizlerin hikâyeleri, SaatlerKitabı gibi araçlarla mağduriyet hissini topluma da işledi. Erken Ortaçağ, Roma hukukve devlet otoritesinin yok olduğu bir dönemdi. Bu dönemde Avrupa'ya kaos hakimdi.Seküler otoritenin yokluğu ya da güçsüzlüğü Avrupa'da yaşayan toplulukların mağdurolmalarına yol açmaktaydı. Aynı zamanda Avrupa'da Hıristiyanlaştırma süreciyaşanıyordu; Hıristiyan misyonerler paganların kiliseye katılması için çalışıyordu. Bumisyon Tanrı kelamını yaymak için yapılsa da uzun vadede Avrupa kimliğininoluşumuna büyük bir katkı sağladı. The main aim of this study is to draw a picture of the victimhood of Christiancommunities in the Early Middle Ages. This study contains two sides of Early MiddleAges: Religious and Secular. What were the incidents which this notion based itself onand from which drew its strength? Is it correct to define those incidents as truemanifestations of Christian sufferings and considering the time and space.The socio-political landscape of the Early Middle Ages will accompany to this picture,in order to render the period, in which the notion `victimhood` was born, moreapprehensible. This will be tackled by excluding any religious discussions to create arather more secular approach to the Early Middle Ages. By so doing, apart from thetheological side of the matter, the socio-political, cultural and economic conditions willbe able to be investigated as well. This will allow us to furnish the study with all thenecessary aspects to cover the birth and the development of the notion `victimhood`. 182

Bu tez, Haklı Savaş geleneğini feminist bir perspektiften incelemektedir. Söz konusu tezin temel hipotezini, Haklı Savaş geleneğinin, kadınların, bulundukları toplumlarda boyun eğmelerine yol açacak olan toplumsal, siyasal ve felsefi görüş ve uygulamalara, doğrudan ve dolaylı olarak destek verdiği savı oluşturmaktadır. Bu hipotez çerçevesinde, söz konusu çalışma Haklı Savaş geleneğinin üç farklı aşamasını; jus ad bellum, jus in bello ve jus post bellum aşamalarını inceler ve bunlara feminist perspektiften bir eleştiri yöneltir. Bir savaşın adil olup olmadığını incelemek için Haklı Savaş düşünürlerinin, kullanmış olduğu; haklı sebep, ehil otoritere, doğru niyet, son çare, savaşın adil yönetimi, orantılılık ile net fayda ve ayrım ilkeleri cinsiyet çerçevesinde incelenmiştir. Savlarını, ahlaki temellere dayandıran bir gelenek olarak, Haklı Savaş geleneği, Yahudi-Hristiyan ve Antik Yunan ve Roma gelenekleriyle iç içe geçmiştir. Bu çalışma söz konusu öğretlerin eleştirilerine odaklanarak, Haklı Savaş geleneğinin temelinde yatan cinsiyet ayrımcılığını ortaya koymaya çalışmaktadır. Haklı Savaş geleneğinin içermiş olduğu cinsiyet önyargılarının ifşa edilmesi adına, Batı Felsefi geleneği ve Doğal Hukuk geleneği tarafından içselleştirilmiş olan ikilikçi yaklaşım da bu çalışma çerçevesinde bir incelemeye tabi tutulmuştur. Bu çalışmanın jus post bellum bölümü ise, iyi işleyen, cinsiyetler arası adalete dayalı bir barış sağlanması için insani müdahaleyi bir seçenek olarak sunmaktadır. This thesis analyzes the Just War tradition from a feminist perspective. The main hypothesis of this thesis is that the Just War tradition, both directly and indirectly, lends its support to the social, political and philosophical ideas and practices that subordinate women in their societies. To arrive such a conclusion, this study analyzes three different phases of the Just War cannon; jus ad bellum, jus in bello and jus post bellum and makes a feminist critique of each phase. The concepts; just cause, legitimate authority, right intention, last resort, right conduct, proportionality of means and net benefit and discrimination, that are employed by the Just War thinkers to gauge if a war is just or not are analyzed within the context of gender. As a tradition, that is basing its arguments on moral foundations, Just War tradition is intertwined with both Judeo-Christian, Ancient Greek and Roman teachings. This study also specifically focuses on the critique of such teachings in order to reveal the gender bias that lies at the foundations of the Just War tradition. The dualistic approach, adopted both by Western Philosophical tradition and Natural Law tradition, is examined in this thesis as well to put forward the gender bias that operates within the Just War tradition. The jus post bellum part of this study offers humanitarian intervention as an option for ensuring an effective gender just peace. 348

Tez konusuna genel bir isim verilerek, Pavlikanların, siyasi ve sosyal alandaki etkilerini de içine alan genel bir çalışma yapılması hedeflenmiştir.Günümüze kadar Pavlikanlar hakkında yapılan çalışmalar siyasi tarihlerinden ziyade Hrıstiyanlık tarihi bağlamında ele alınmıştır. Bu tezle birlikte siyasi tarihleri hakkında da araştırma yapılarak, Pavlikanlar hakkında yapılan çalışmalara bir yenisinin eklenmesi amaçlanmaktadır. Bizans'ın uyguladığı 'tek din' politikası doğrultusunda ötekileştirilen, dışlanan ve baskılara maruz kalan Pavlikanlar, diğer heretik cemaatlerden farklı olarak Bizans'ı sadece dini alanda değil siyasi alanda da uğraştıran bir topluluktur. Bu topluluğun diğer bir özelliği de belli bir etnik unsura sahip olmamasıdır. Bulundukları coğrafyanın avantajını kullanıp bazen Araplara karşı Bizansla bazen de Bizans'a karşı Araplarla yaptıkları iş birliği doğrultusunda güçlerini arttırarak IX. yüzyılda Divriği de kendi devletlerini kurdular. Dört bölümden oluşan tezimizin birinci bölüm başlığı Coğrafyadır. Bu bölümde Pavlikanların ortaya çıktıkları ve yayıldıkları bölgeleri anlattık ve Pavlikanların etnik yapısı hakkında bilgi verdik. İkinci bölümde Din başlığı altında, Pavlikanlarla birlikte aynı coğrafyada ortaya çıkan ve heretik olarak adlandırılan diğer cemaatler hakkında bilgi verdik. Daha sonra Pavlikanların dini inançlarını ve Pavlikan adının kökenini anlattık. Üçüncü bölümümüz de ise Siyasi Tarih başlığı altında, VII. ve IX. yüzyıllar arasında Bizans'ın siyasi durumu, bu yüzyıllar arasında Bizans – Müslüman Arap İlişkisi, Pavlikanların siyasi tarihleri ve son olarak da Pavlikanlardan sonra ortaya çıkan cemaatlerin siyasi tarihlerine değindik. Dördüncü ve son bölümümüzde ise, Bizans'ın Heretik Cemaatler İle Mücadelesi başlığı altında, Kilise – Devlet İlişkisi, Heretik cemaatlerin ortaya çıkış nedenleri ve Bizans – Pavlikan Mücadelesi konularını anlattık. By giving a general name to the thesis, it is aimed to carry out a general study including the effects of the Paulicians on the political and social aspects.The studies on the Paulicians as much as the day-to-day work are largely handled in the context of Christian history rather than their political history. With this thesis, it is aimed to add a new work on the Paulicians by conducting research about their political history.By the Byzantines 'one religion' policy in accordance with the marginalised, excluded and exposed to pressures Paulicians, the other a heretic sects, unlike in the political domain is not the only religion of the Byzantine Empire. Another feature of this community that don't have a certain ethnic element. Use the advantage of the geography where they are and sometimes their cooperation with the Arabs against the Byzantines against the Arabs, the Byzantine Empire, sometimes by increasing their power in the direction of IX. century own of a state of Divrigi. Four-part thesis the title of the first chapter of our Geography. In this section, Paulicians appeared, and we introduced information about the ethnic structure of the regions where they are released and Paulicians. The second section under the title of Religion, and we gave information about other communities in the same region is called heretic. Then we have explained the origin of the name of the religious beliefs and Paulicians. In the third chapter, under the heading of Political History, VII. and IX. Byzantine political situation between centuries, Byzantium - Muslim Arab Relation between these centuries, Political histories of Paulicians and finally to the political history of the congregations that emerged after Paulicians. In the fourth and final episode, Byzantium was under the title of a struggle with Heretic Congregations, Church - State Relation, Reasons for emergence of heretic communities and the Byzantine - Pavlikan Struggle. 140

13. yüzyılda krallar ve şövalyeler İber Yarımadası'nda Müslümanların bulunduğu bölgeleri fethetmek istemiş ve bunun için savaşmışlardır. Günümüzde bu `La Reconquista` olarak bilinmektedir. En önemli `reconquista` hareketleri Fernando III ve Alfonso X El Sabio tarafından yürütülmüştür. Reconquista için savaşan askerler İslâm dini, peygamberi ve Müslüman karşıtı çok güçlü bir propaganda yürütmüşlerdir. Bunlar Müslüman ve Hristiyan dünyası sınırında yaşayan insanların deneyimleriyle birleşince, Hristiyanlar için bu dinin mensuplarının imajı yerleşmiştir. Bu çalışma iki dünya arasındaki çatışma bağlamında Müslüman imajını araştırmaktadır. Ayrıca bu dönemde söylemlerdeki iyi kötü ilişkisini, Müslümanların bedensel imajını ve bilinmeyen bir kültürün ve dünyanın yorumlanması gibi Haçlı Seferleri döneminde İslâm karşıtı eylemleri destekleyen ve buna gerekçe gösterilen unsurları analiz etmeye çalışmıştır. Son olarak, çalışmada mevcut olumsuz Müslüman imajının yanı sıra başka bir yaklaşım olup olmadığını görmek ve anlamak isteği vardır. In 13th century, kings and knights wanted to conquer the area where Muslims live in Iberian Peninsula and they fought for it. Nowadays, it is known as `Reconquista`. The most significant Reconquista movements were conducted by Fernando III and Alfonso X El Sabio. Soldiers, who fought for Reconquista, conducted a strong propaganda against to âism, prophet and Muslim. When these combined with the experiences of people who are on the border of Muslim and Christian world, the image of these members of the religion is established for Christians.This study investigates the image of Muslims in the context of the conflict between the two worlds. In this period, it is also tried to analyze good-bad relationship in discourses, the physical image of Muslims, unknown culture and supporting anti-Islamic actions during the Crusades as interpretation of the World and the justified elements. All in all, in the study, in addition to the current negative Muslim image, there is also a desire to see and understand whether there is another approach. 86

Doğu ve Batı arasındaki etkileşim çok eskilere dayanmaktadır. Bu etkileşimin meydana gelmesinde rol oynayan en önemli etkenlerden birisi Haçlı Seferleridir. Seferler esnasında karşılaşan bu iki medeniyetin mensupları sosyal, kültürel, ekonomik alanlarda ilişkiler geliştirmişlerdir. 'Saracen' kavramı da Haçlı Seferleri sürecinde bu ilişkiler neticesinde ortaya çıkmış bir kavramdır. Kökenine ve tam olarak kimler için kullanıldığına dair farklı görüşler olsa da Ortaçağ'da genel olarak Araplar, Türkler ve İslam dinine inananlar için kullanıldığını söyleyebiliriz. Yunancada 'doğulular' anlamına gelen sarakenoi/sarakeonoi kelimesinden türetildiği düşünülmektedir. Başlangıçta Sina Yarımadasında yaşayan bir Arap kabilesi için kullanılsa da sonraları Hıristiyanlar tarafından tüm Arap kabilelerini ve Halifelik kurumunu kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Yaygın bir şekilde kullanılmamakla birlikte, Saracen ismi modern zamanlara kadar varlığını devam ettirmiştir.Haçlı Seferleri kroniklerinde Saracen kavramı sıklıkla Müslümanları ifade etmek için kullanılmıştır. Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi kavramın çıkış noktasının dini temellerden ziyade coğrafik temellere dayandığı yolunda görüşler mevcuttur. Bazı kaynaklarda Saracen kelimesinin anlamının `Son of Desert`, yani `Çölün Oğlu` olduğu söylenmektedir. Ayrıca Ortaçağ'da Hıristiyanlar tarafından, neredeyse Arapça konuşan tüm kavimleri aşağılamak amacıyla kullanıldığına dair görüşler de söz konusudur. Edebi eserlerin birçoğunda Saracenler hain, açgözlü, korkak gibi sıfatlarla tasvir edilmiştir. Kaynakların bir kısmında ise 'Türk' ve 'Saracen' terimlerinin ayrı ayrı kullanıldığı görülmektedir. Özellikle Haçlı Seferlerine yönelik birinci el kaynaklarda Türklerden ve Saracenlerden birbirinden bağımsız iki grup şeklinde bahsedilmiştir. Görüldüğü üzere 'Saracen' terimi pek çok yönden problematik bir kavramdır. Kavramın çıkış noktası, kimler için kullanıldığı, tam olarak ne anlama geldiği yönünde pek çok farklı görüş bulunmaktadır. Bu çalışmada Saracen kavramının Ortaçağ'da Doğu-Batı ilişkilerini ve özellikle Haçlı Seferleri esnasında İngiltere-Doğu ilişkilerini anlamadaki önemi üzerinde durulacaktır. Gerek dönemin kroniklerinin gerek batılı tarihçilerin Müslümanlara ve doğuya bakışı çıkış noktamız olacaktır. The interaction between the eastern and western civilizations dates back to ancient times. One of the most important factors that play a role in this interaction is the Crusades. The members of these two civilizations who came across during the Crusades developed relations in social, cultural and economic fields. The term 'Saracen' emerged as a result of these relations during the Crusades. Although there are different opinions about the origin of the term and whom exactly it is used for, we can say that for the most part it refers to Arabs, Turks and followers of Islam. It's been thought to be derived from the term sarakenoi/sarakeonoi that means 'Oriental' in Greek. Originally it was used for an Arab tribe living in Sinai peninsula, but afterwards it started to indicate all Arab tribes and the institution of the Caliphate. The Saracen term, even though it's not being used commonly, continued its existence until modern times. The term was often used to express Muslims in the Crusade chronicles. However, as we mentioned before, there are different opinions about the term's starting point is based on geographical grounds rather than religious grounds. Some scholars also believes that the term was used to humiliate almost all Arabic-speaking tribes in the Middle Ages. In most of the literary Works, Saracens are portrayed as traitors, cowards and greedy people.As for some of the resources, the terms 'Turk' and 'Saracen' are used separately. Especially in the primary resources related to the Crusades, the Turks and Saracens are mentioned as two independent groups. As it is seen, the term 'Saracen' is problematic in many aspects. There are many different views on the starting point of the term, whom it is used for and what exactly it means.In this study, we will emphasize the significance of the Saracen term in the Middle Ages to understand the relations between East-West and in particular the relations between Britain-East during the Crusades. 142

Amerikan Misyoner Teşkilatı (ABCFM) batılı eğitim sisteminin Osmanlı İmparatorluğunundaki insanlara tanıtılmasında öncülük eden bir kuruluştu. Bu tez genel olarak, bu teşkilat aracılığı ile, özellikle Amerikan kadınları arasında misyonerlik faaliyetlerine ilginin ne şekilde doğduğunu ve onların misyonerlik çalışmalarına katkılarını değerlendiriyor. Bu ataştırma, Ermeni kızları ve kadınlarına yönelik eğitim kurumlarının nasıl ve neden kurulduğunu, ve bu kurumların yarattığı sosyal ve dini etkileri, özellikle misyonerlerin açısından değerlendiriyor. Ayrıca, bu çalışma Ermenilerle ilişkiler nedeniyle, misyonerlerin eğitim alanlardaki görüşlerin ne şekilde etkilendiğini açıklıyor. Kadınların eğitilmesinin desteklenmesi yanı sıra, `eğitimli hıristiyan kadın` kimliğinin, kadının eş ve anne olarak rolünün yeniden tanımlanmasını kapsıyordu. Kadınların eğitilmesine verilen bu desteğin Ermeni kadınlarının eğitmenlik ve evangelizm konusudaki çalışmalara katılabilmeleri için yeni fırsatlar yarattılmasında oynadığı rol diğer bir araştırma konusudur. Bu tezin ağırlıklı olarak savunduğu konu, Ondokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında, Osmanlı Impratorluğunda, Amerikan misyonerlerinin faaliyetlerinin Ermeni toplumunda kadınların eğitimi konusunda ilginin artmasına önemli katkılarda bulunmuş olmasıdır. The American Board of Commissioners for Foreign Missions (ABCFM) was one of the first establishments to introduce a Western-style educational system to the peoples of the Ottoman Empire. This thesis is an examination of the emergence of interest in foreign missions among American women in particular, and the latter's contribution to missionary activities. It seeks to determine how and why educational facilities for Armenian females were established and their social and religious impact, largely from the perspective of the missionaries themselves. It looks at how contact with Armenians prompted adjustments in missionary approaches and policies towards educational missions. The notion of educated Christian womanhood entailed the championing of female education and a re-imaging of the role of women as wives and mothers. The promotion of female education facilitated new opportunities for Armenian women via teaching and evangelism. The central argument of this thesis is that American missionary activity significantly contributed to the increased interest in female education among the Armenian communities of the Ottoman Empire in the second half of the nineteenth century. 130

Arkeolojik araştırması yapılmamış Arykandos Vadisi'nin en sert topoğrafyaya sahip kanyon kısmında elde edilen veriler birkaç yönlü bilgi sağlamaktadır. Bölgede tespiti yapılan kuleli çiftlik yapıları ve Orta Çağ'a ait kullanım izleri, bu bölgede birden fazla küçük ölçekli yerleşimin varlığını ortaya çıkarmıştır. Bu yerleşimlerden Alasın Köyü ile kesin lokalizasyonu yapılamayan Tragalassos arasında dolaylı bağlantılar vardır. Orta Çağ'da Arykandos Vadisi içinde şüphe götürmeyen bir Sionlu Aziz Nikolaos inancı söz konusudur. Elde edilen veriler bir taraftan bu kültü, tarihlendirmeye de olanak tanıyacak ölçüde kanıtlarken, diğer taraftan dönemin Hristiyan Türkleri hakkında da kıymetli ipuçları sunmaktadır. Anlaşılmaktadır ki, Sionlu Aziz Nikolaos'a gönülden inanmış topluluk içinde 5.-6.yüzyılda Anadolu'ya Bizans tarafından tehcir edilen Hristiyan'laşmış Bulgar Türkleri de vardı. Vadi içinde günümüzde yaşamakta olan, 1071'den sonra Anadolu'ya Kafkaslar üzerinden gelen Oğuz soylu Tahtacı Türkmenler birkaç asır bu Hristiyan Türk soylularla beraberce yaşamışlar, kültür alışverişinde bulunmuşlar ve onlara dair izleri kendi gelenekleri ve hafızalarıyla günümüze ulaştırmışlardır. Bu çalışma temelde bir tez niteliğinde olsa da, Karadeniz'in kuzeyini takip ederek 4.yüzyılda Balkanlar'a ulaşan, akabinde 5. yüzyıldaki dağılmadan sonra Slavlar'la karışan Hun soylu Bulgar Türkleri'nin Anadolu'ya geçişleri ve kendilerinden 500 sene sonra Kafkaslar üzerinden gelen Oğuz uruklarının karşılaşması, birlikte yaşaması ve sonunda Türk'ün değişmez kaderi olarak birbirlerinin Türk'lüğünden bihaber düşman oluşlarının öyküsüdür de. Within the scope of the Medieval studies carried out in Arykandos Valley in Antalya/Finike between 2013-2018, a number of petroglyphs belonging to the cult of Saint Nicholas of Sion who lived in sixth century and some settlements and religious locations were identified. Depictions that certainly belong to the miracles of the Christian Saint, some other human figures, style critics of cross sections and some datas carrying the characteristics of Turkic tribes point out that these were made by christian Turks. According to dating, these datas might originate from around 560-600. The historical stories of Tahtachi (lumberjack) Turkmen settlements, periods, works and customs have been examined deeply; as a result, it has been found out that they lived with Bulgarians for couple ages when they came here. It points out a traditional relationship that some rituals and customs that these Tahtachi Turkmens adopted can also be seen both in Central Asia and Bulgaria. As a result, after the collapse of Hun existence that reached Balkans following the North of Blacksea, the encounter of Bulgarian Turks entering Anatolia in fifth century with Oghuz Tahtachis coming to the same location over caucasus after 1071 has been revealed with both material and abstract remnants. These Uruks who lived together belonging to two different religions until 20.century and regarded themselves as two different nations despite being united originally, eventually became enemies and sided against each other as a result of historical unconsciousness. Ottoman archives show that while Christian Bulgarian Turks, who regarded Ottoman Turks as enemy, retreated to the mountains and became bandits; Oghuz Tahtachi Turks who pursued them thinking that they were Greek became the losing side of this tragic story. 166

Dünyanın sonu ile ilgili inançlar hem dinî hem de seküler akımlarda ilgi çeken bir fenomendir. Evanjeliklerin John Nelson Darby'nin formüle ettiği ahir zaman inancından hareketle şekillendirdiği kıyametle ilgili düşünceleri ise özellikle Birleşik Devletler'de sosyal, dinî ve siyasî meseleler üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Her ne kadar bu inanç Amerika Birleşik Devletleri'nde neşvünema bulmuşsa da İsrail ve başka ülkelere kıyamet senaryosunda önemli roller vermesinden dolayı global bir öneme de sahiptir.Evanjelik Hıristiyanların kıyamet inançlarını inceleyen bu çalışma, söz konusu inançla ilgili önemli bilgiler vermeyi ve ilgili konulardaki daha geniş araştırmalar için bir zemin oluşturmayı amaçlamaktadır. Birinci Bölüm'de söz konusu inancın arka planı açıklanmıştır. İkinci Bölüm Felaketler Dönemi başlamadan önce Evanjeliklerin gerçekleşeceğine inandığı olaylarla ilgilidir. Üçüncü Bölüm ise kıyameti ele almaktadır. The end of the world is one of the most fascinating phenomenon in both religious and secular movements. As for evangelical apocalypse, it has a great impact on social, religious and politic issues in U.S. Evangelical apocalypse is shaped mostly by Darby's formulation of end times that is characterized by dispensational theory and rapture. Although these beliefs mostly flourished in U.S., the influence of this theology is global in a sense. Yet, Israel and some other countries play a great part in this apocalyptic scenario.The study that investigates the apocalyptic beliefs of Evangelical Christians, aims to provide valuable information regarding the evangelical apocalypse and to comprise a basis for further studies on related topics. Chapter One explains the background of evangelical apocalypse. Chapter Two is about the incidents in which Evangelicals strongly believe that they are going to happen before the tribulation period begins. Lastly, Chapter Three investigates the tribulation period and beyond. 112

Evlilik, toplumun en küçük birimi ve onun temel taşı olmakla birlikte; erkek ve kadının aile kurmak üzere ruhen ve bedenen bir ömür boyu sürecek şekilde bir araya gelmesidir. Bu açıdan, Hıristiyanlığın Kutsak Kitabı olan İnciller, evliliğe büyük değer vermiş ve ölene kadar eşlerin birbirlerine sadık kalmalarını emretmiştir. Evlilik, Hıristiyan tasavvuruna göre, insanın içinde Tanrı'dan sonra önemli bir boşluğu doldurur. Evlilik vasıtasıyla insan Tanrı ve kilisenin emirlerinden birini yerine getirmiş olur. yaradılıştan beri Tanrı tarafından takdir edilmiş ve kutsanmış olan evlilik; sevgi ve sadakati içeren, İsa'nın kiliseye ilişkisini yansıtan, erkek ve kadını birbirine ayrılmaz bağlarla bağlayan önemli bir kurum olmuştur. Evliliğin temel gayelerinden biri olan çoğalma; Tanrı iradesinin evlilikten en önemli muradıdır. Bu nedenle Hıristiyanlar neslin çoğalması için evliliği bir zaruret ve kutsal bir müessese olarak kabul ederler. Marriage, the smalles unit of the society and a cornerstone of it, is the coming together of man and woman with the intention of establishing a family both spiritually and physically for the resnt of their life. The Gospels, the holy book of Christian its, gives a tremendous value to marriage and orders couples to be loyal to each other throughout their life. Marriage, next to God, fiil a significant amount of emptines, in the life of a human being. With the help of marriage then a human being will be able to fullfil on of the commands of God and church. Appraised and santified by God from the very beginning of the universe, is an institution that incorporate love and loyalty, and reflect the relation between Jesus Christ and the Church, and from an indestructible bond between man and woman. Propagation, one of the main goals of marriageü is the divine wiğll from marriage. Duye to this, Christians consider marriage as a mandatory necessity and secred institution. 111

Anadolu coğrafyasının kadim topluluklardan biri olan Süryaniler, 20. yüzyılın ikinci yarısında Avrupa'ya kitlesel bir göç gerçekleştirmişlerdir. Bu göçün ekonomik, sosyo-politik ve dinî olmak üzere muhtelif nedenlerinden söz edilebilir. 1960'larda misafir işçi (gastarbeiter) olarak başlayan bu göç, 1975'ten sonra mülteci olarak devam etmiştir. Göç edilen ülkelerinden birisi de Hollanda olmuş ve Avrupa'daki ilk Süryani Ortodoks Kilisesi piskoposluğu burada kurulmuştur. Hollanda'da günümüz itibariyle sayıları 15 bini bulan Süryaniler, toplumsal hayatta aktif roller almaktadırlar; politikacı, yazar, avukat, futbolcu gibi nitelikli insanlar yetiştirmektedirler. Bu çalışmada, Süryanilerin Hollanda'ya göç nedenleri, göç sonrası karşılaştıkları sorunlar, mevcut kilise ve cemaatleri, sahip oldukları sivil toplum kuruluşları medya kuruluşları, din-kimlik ilişkisi, toplumsal hayatta din adamlarının rolü gibi konular incelenmektedir.Anahtar Kelimeler: Süryani Göçü, Süryani Diasporası, Din-Kimlik, Hollanda The Suryoye/Syriacs, one of the ancient communities of Anatolia, had realized a mass migration to Europe during the second half of 20th century. It might be considered the different reasons such as economic, socio-political and religious. The immigration that started in 1960's as guest labor (gastarbeiter) had continued as refugees after 1975. The Netherlands was one of the immigrated countries and the first bishopric center of Syrian Orthodox Church had established there in Europe. The Suryoye, which is estimated 15 thousand nowadays in the Netherlands, has taken active roles in social life and has raised many qualified persons such as politicians, authors, lawyers, footballers. In this study, it has been examined the reasons of the Suryoye migration to the Netherlands, the problems they have faced after immigration, the churches and parishes, non-governmental organizations and media organizations, which they have, the relationships between religion and identity, the role of clerics in social life.Keywords: Suryoye immigration, Suryoye diaspora, Religion and identity, TheNetherlands, 255

Afrika kıtasındaki Protestan misyonerler uzun yıllar süren faaliyetleri sonucunda bir çok müntesip kazanmış ve sayılarını oldukça artırmıştır. Bu açıdan Etiyopya eşsiz bir örnek olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü IV. yüzyılda Hıristiyanlığı benimseyen ve Ortodoks bir geleneğe sahip olan Etiyopya, dış dünya ile bağlantısını kopararak ve zamanla kendisine has bir kimlik ve kültür kurarak dışardan gelen her türlü fikir ve akımları reddetmiştir. Bu kapalı yapıdan olumsuz manada etkilenen kesimlerden biri de hiç şüphesiz Batılı misyonerler olmuştur. Fakat onlar azimli ve istikrarlı faaliyetleri sonunda Protestanlığı, nihayetinde Etiyopya'da etkin bir konuma getirebilmişlerdir. Bu tezde, Protestan misyonerlerin nasıl ve hangi aşamalar sonunda başarılı oldukları sosyal ve tarihsel açıdan ele alınıp incelenmektedir. Anahtar Kelimeler: Afrika, Etiyopya, Hıristiyanlık, Misyonerlik, Pentekostalizm, Ortodoks Protestan Missions in the continent of Africa have gained a lot of members and increased their numbers in consequence of their activities extended for centuries. In this respect, Ethiopia is a unique case for researchers. Because Ethiopia adopting Christianity in the IV. century and having the Orthodox tradition had rejected any kind of thoughts by breaking off its relation with external world and constituting an idiosyncratic identity and culture. Western missionaries undoubtedly had suffered a lot from this situation. However, they eventually could take Protestantism into an efficient position due to determined and consistent activities. In this thesis, how and why Protestant missionaries succeed has been examined in detail in terms of social and historical perspective. Key Words: Africa, Ethiopia, Christianity, Mission, Pentecostalizm, Orthodox 131

Timateos Pavlus (1837-1914), Osmanlı yönetimi altında Süryani Ortodoks Kilisesi'nin ilk İstanbul episkoposudur. Timateos Pavlus'un kaleminden çıkan ve tez çalışmamıza konu teşkil eden eser ise hatırat niteliği taşımakta ve söz konusu bu episkoposun yaşam öyküsünü içermektedir.Timateos Pavlus'un hatıratı tarihsel bir belge olarak önem taşımaktadır. Bu çerçevede, eserde, Osmanlı İmparatorluğu'nda XIX. yüzyıl sonları ile XX. yüzyıl başlarında yaşanan tarihsel olaylara bazı açılardan ışık tutabilecek kayıtlar muhafaza edilmiştir. Süryani Ortodoks Kilisesi'nin Ermeni Kilisesi'nin boyunduruğundan kurtulup yeniden bağımsız bir kürsü haline dönüşmesi veya Süryani cemaatin Osmanlı yönetimiyle ve Müslüman ve gayr-i Müslim diğer unsurlarla olan ilişkileri bu bakımdan örnek olarak gösterilebilir. Aynı şekilde Süryani Kilisesi'nin işleyişine, yapısına ve kendi bünyesinde yaşadığı problemlere ilişkin bilgiler de Timateos Pavlus tarafından kayıt altına alınarak nakledilmiştir. Bununla birlikte, okuyucular söz konusu hatıratta Urfa veya İstanbul gibi önemli bazı şehirlerin XIX. yüzyıl sonları ile XX. yüzyıl başlarındaki dini, sosyal, iktisadi ve siyasi durumu hakkında da fikir edinebileceklerdir. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ortaya çıkan bazı huzursuzluklar da yer yer kısaca tasvir edilmiştir. Bütün bu hususlar göz önünde bulundurulursa, Timateos Pavlus'un hatıratını önem taşıyan bir tarihsel belge olarak tanımlamak gerekir.`İstanbul Episkoposu Timateos Pavlus'un Hatıratı` şeklinde isimlendirdiğimiz bu tez çalışması `Giriş` ve `Sonuç ve Değerlendirme` kısımları dışında iki ana bölümden oluşmaktadır. `Giriş` kısmında araştırmanın konusu, kaynak değeri, problematiği ve araştırma esnasında izlenen yöntem gibi konularda özet bilgiler verilmiştir. `Birinci Bölüm`; Timateos Pavlus'a ait hatırat metninin dil yönünden incelenmesi, içeriğinin tanımlanması, yazmanın tavsifi ve yazmada geçip de tartışmalı olan bazı konular üzerinde tarafımızca yapılan değerlendirmeler ile kilise hiyerarşisi gibi konulara yöneliktir. `İkinci Bölüm` ise bir bütün halinde sözXkonusu bu yazmanın Süryanice metnini, Türkçe tercümesini ve metin tahlilini içermektedir. `Sonuç ve Değerlendirme` kısmı Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde yaşanan bazı olayları ve gelişmeleri `İstanbul Episkoposu Timateos Pavlus'un Hatıratı` özelinde yorumlama amacı taşımaktadır. Ancak bunun bir yüksek lisans tezi olması sebebiyle iddialı yorumlar yapmaktan da özellikle kaçınılmıştır. Tez çalışmasının `Ekler` başlığı altında sunulan en son kısmı ise Timateos Pavlus'a ait elyazmasından bazı örnekleri ve yine kendisine ait şahsi fotoğrafı içermektedir.ANAHTAR KELİMLER: Urfa, Süryaniler, Episkopos, Timateos Pavlus, Hıristiyanlık, Kilise, Manastır, Patrikhane. Timateos Pavlus was the first Archbishop of Istanbul in the history of the Syriac Orthodox Church. This is generally a work of his own life (autobiography) written by himself. The work is sheds lighton a very important period of history of the Ottoman Empire such as the end of the 19th century and the beginning of the 20th century. In this case, the main topic is the Syrian Orthodox Church which became a free church by leaving the yoke of the Armenian Church, and the relationship of the Syriac community with the Ottoman Goverment and also the relationship with muslim and non-muslim communities. At the same time, in this work we can see the religious, social, political, commercial and political situation of some important cities like İstanbul and Urfa at the end of the 19th century and at the beginning of the 20th century. Also it refers to some chaos that occurred in the last period of the Ottoman Empire. From all these aspects we can define the Memoir of Timateos Pavlus as a very important historical document. Our study of this important document `The Memoirs of the Episcopos Timothy Paul of Istanbul` consists of an introduction, two chapters, the conclusion and the appendix.In the introduction of our thesis; the subject, the source, the problematic, the value and the method of the research are discussed.The first chapter examines the linguistic examination of the memoir of Timothy Paul, the content, the definition of writings, the assessments we have done on some issues that are controversial in writing, and about the church hierarchy.The second chapter includes the manuscript of the Syriac Text, Turkish translation and a critical edition of the text.In the conclusion and evaluation section, we tried to contribute to the field by evaluating the period in the context of `Episcopate Timateos PavlusXIIHistoriography`.The appendices include examples of original manuscripts and photographs of the Episcopus.KEYWORDS: Urfa, Syriac, Episcopate, Timateos Pavlus, Christianity, Church, Monastery, Patriarchate. 146