Search

Gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülmesinin uluslararası düzeyde sonuçları olmuştur. Takip eden süreçte cinayetin gerçekleştiği Türkiye Cumhuriyeti, cinayetten sorumlu tutulan Suudi Arabistan ve uluslararası toplumun ilgisini cinayete yönlendiren ABD, cinayetin uluslararası toplumda baş aktörleri olarak yer almışlardır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki bir üniversitenin uluslararası ilişkiler bölümü öğrencilerinin bahsi geçen cinayet olayı ve olayla doğrudan ilgili aktörlerin tavırlarına verdikleri tepkiler ile cinsiyetleri, lisans sınıf düzeyleri, bölüme ilişkin başarıları, siyasi kimlikleri ve yakın oldukları siyasi parti davranışlarına yönelik algıları ve tutumları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını saptamaktır. Bu amaca yönelik olarak 180 uluslararası ilişkiler öğrencisi ile gönüllülük ve gizlilik esaslı olarak anket çalışması yürütülmüştür., The murder of journalist Jamal Khashoggi at the Consulate General of Saudi Arabia in Istanbul has had international consequences. The main actors of this process are; Turkey, USA and Saudi Arabia. The role of Turkey; to host the crime scene. The role of Saudi Arabia; be held responsible for the murder. The role of US; orient the attention of the international community to murder. The aim of this study is to find out whether there is a significant relationship between a Turkish based University's International Relations department students' reactions as to aforementioned murder and involved actors' attitudes and students' grade level, grade point average, political identities and political parties. For this purpose, 180 international relations students conducted a survey based on volunteerism and confidentiality.

2008 ABD finansal krizindeki önemli role sahip yöneticilerin davranışlarının incelendiği bu araştırmada krizden 86 yıl önce yazılmış bir eser ile kriz arasında teorik bir bağlantı inşa edilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda Richard Fuld, Thomas Cruikshank, Eric Kolchinsky, Mathew Lee ve William Black adlı aynı ya da farklı kuruluşlarda görev almış 5 yöneticinin davranışları Max Weber'in rasyonalite tiplerine göre incelenmiştir. Bu nedenle ABD'de 6 Ekim 2008, 20 Nisan 2010 ve 1 Eylül 2010 tarihlerinde krizle alakalı farklı kuruluşlar tarafından düzenlenmiş duruşmalardaki ifadeler nitel araştırma tekniklerinden içerik analizi yöntemiyle analize tabi tutulmuştur. Buradaki araştırma sorusu kritik role sahip yönetici davranışlarının ardında ne gibi rasyonalite tipleri bulunmakta olarak yer almıştır. İçerik analizini gerçekleştirmek amacıyla, yöneticilerin bu duruşmalardaki ifadelerinden yola çıkarak gerçekleştirdikleri davranışlar belirlenmiş ve her bir davranışa bir kod atanarak bu davranışların Weber'in belirlemiş olduğu eylem tiplerine göre kategorizasyonu sağlanmıştır. Ardından bu davranışların 4 temel rasyonalite tipine göre dağılımı gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen bu dağılım sonrası Gephi adlı görselleştirme yazılımıyla davranışların ağ haritası oluşturulmuştur. Tüm bu çalışmalar sonucu her bir yöneticinin davranışlarındaki rasyonalite dağılımları oransal olarak belirlenmiştir. Ayrıca yöneticilerin sergiledikleri davranışlar ve rasyonalite tipleri arasındaki ilişkiler yine ağ haritası içerisinde raporlanmıştır. Elde edilen bulgular sonucu toplamda 132 adet davranış saptanmıştır. Belirlenen bu davranışlardan formel rasyonalite ekseninde en yüksek oran Lehman Brothers yöneticisi Richard Fuld'un toplamda 54 eyleminden %67'lik 36 davranışını formel rasyonaliteyle açıkladığı gözlemlenmiştir. Yine formel rasyonalitenin en yüksek oranlardan biri olarak saptandığı kişi yine bir Lehman Brothers yönetici olan Thomas Cruikshank olarak gözlemlenmiş, toplam 21 davranışından %62'lik 13 davranışını yine formel rasyonaliteyle açıkladığı araştırma sonucu incelenmiştir. Özsel rasyonalite kapsamında en yüksek oranı Matthew Lee'nin %44'lük 8 davranışıyla sergilediği saptanmıştır. Denetim görevlerinde yer almış hukukçu William Black'in toplamda sergilediği 21 davranışını %48'lik kısmının formel, %38'lik kısmının ise özsel rasyonalite dahilinde gerçekleştiği yine bu araştırma dahilinde gözlemlenmiştir. Eric Kolchinsky'de ise %44'lük 8 davranışın formel rasyonalite olarak en yüksek orana sahip olduğu fakat özsel rasyonalitesi ve pratik rasyonalitesinin eşit oranlarda olduğu gözlemlenmiştir. Buradan hareketle özellikle Fuld ve Cruikshank'in ağırlıklı olarak yaptıkları açıklamaların formel rasyonalite kapsamında yer aldığı saptanmıştır. Elde edilen bu bulgular ışığında yöneticilerin kendilerine yöneltilen formel rasyonalite tabanlı eleştirilere yine aynı rasyonalite tipiyle yanıtladığı gerçekleştirilen analizler dahilinde raporlanmıştır. Tüm bu gerekçelendirilmeler incelendiğinde ise aynı veya farklı kurumlarda çalışan yöneticilerin davranışlarını ne şekilde yorumladıklarını ve ardında yatan nedenleri anlayabilmek bu araştırma bağlamında önemli görülmektedir. Elde edilen sonuçlar aracılığıyla belirli açıklamalar oluşturulmaya çabalansa da insan davranışları üzerinde etki yaratabilecek ve içerisinde bulundukları kuruluşlarda formel-informel düzenleyicilerin kaynaklarının önemi vurgulanmaya çalışılmıştır. In this study, which examined the behaviors of managers who have an important role in the US financial crisis, it is aimed to build a theoretical link between the work that written 86 years ago and the crisis. In this context, the behaviors of 5 managers who worked in the same or different organizations as Richard Fuld, Thomas Cruikshank, Eric Kolchinsky, Mathew Lee and William Black were examined according to Max Weber's rationality types. For this reason, the expressions in the hearings held by different organizations related to the crisis in the USA on 6th October 2008, 20th April 2010 and 1st September 2010 were analyzed by content analysis method from qualitative research techniques. The critical research question in this study what kind of rationalities take part in the high-level managers behaviours In order to carry out the content analysis, the behaviors of the managers based on the expressions in these hearings were determined and a code was assigned to each behavior and categorization of these behaviors created according to the types of actions determined by Weber. Then, these behaviors were distributed according to 4 basic rationality types. After this distribution, a network map of behaviors was created with visualization software named Gephi. As a result of all these studies, the rationality distribution of the behaviors of each manager was determined proportionally. In addition, the relationships between managers' behaviors and types of rationality were reported in the network map. Total of 132 behaviors were determined as a result of the findings. The highest ratio in terms of formal rationality was determined by Lehman Brothers manager Richard Fuld. Also, the person with whom the formal rationality was determined as one of the highest rates was observed as Thomas Cruikshank, who is a Lehman Brothers executive. In the context of substantive rationality, it was found that Matthew Lee exhibited the behavior with 44% of 8 behaviors. In this research, it was observed that 48% of the behavior of the lawyer William Black, who took part in the audit duties, 38% was in the form of formal rationality. In Eric Kolchinsky, it was observed that 8% of the behaviors of 44% had the highest rate as formal rationality, but their basic rationality and practical rationality were equal. From this point of view, it was found that the explanations made by Fuld and Cruikshank were mainly within the scope of formal rationality. In the light of these findings, it was reported that the managers responded to the formal rationality-based criticisms directed against them with the same type of rationality. When all these reasons are examined, it is important to understand how the managers working in the same or different institutions interpret their behavior and the reasons behind them. Although it tries to create certain explanations through the results obtained, it has an effect on human behaviors and it is tried to emphasize the importance of the resources of formal-informal regulators in their organizations. 74

İnsanlık ve toplumsal yaşamın tarihi kadar eski olan sosyal yardımlar, Türk Tarihi'nin de önemli bir parçası olabilmiştir. Osmanlı'dan kalan mirasın üzerine Cumhuriyet, bazı yasal ve kurumsal düzenlemeler aracılığıyla yeni ve modern bir yapı oluşturmayı başarmıştır. Sosyal yardımlar, erken Cumhuriyet döneminde devrimin bir parçası olarak ele alınmış, hem dönemin tek partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi'nin, hem de dönem hükümetlerinin programlarında bir politika aracı olarak yer bulmuşlardır.1936 yılında Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti'nin teşkilât yapısının yenilenmesiyle ilgili yapılan yasal düzenleme ile sosyal yardım politikalarının uygulanmasında yeni bir aşamaya geçilmiş ve sosyal yardım politikası çoğunlukla resmi, yarı‒resmi ve iktidarla iyi ilişkiler kuran sivil/gönüllü kurum ve kuruluşlar aracılığıyla yürütülmeye başlamıştır. Mustafa Kemal Atatürk'ün ardından Cumhurbaşkanlığına seçilen İsmet İnönü'nün bu görevi yürüttüğü süre boyunca Hükümetler, erken Cumhuriyet döneminde temelleri atılan sosyal yardım politika ve uygulamalarına eklemeler yaparak devam etmişlerdir. II. Dünya Savaşı ve savaş sonrasındaki çok partili yaşama geçiş yıllarında görev yapan toplam dokuz Hükümet, dönemin şartlarına göre çeşitli alanlarda sosyal yardım politikaları belirlemiş ve bunları uygulamaya koymuşlardır. II. Dünya Savaşı ve savaş ekonomisi tedbirleri, sosyal yardım politikalarının belirlenmesi ve uygulanma süreçlerini en çok etkileyen unsurlar olmuşlardır. Bu çalışmanın amacı, 1938 yılı sonundan başlamak üzere 1950 yılı ortasındaki iktidar değişikliğine kadarki İnönü dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi iktidarı boyunca görev yapan Hükümetlerinin nasıl bir sosyal yardım politikası belirlediklerini, belirlenen politikaların nasıl uygulamaya konulduklarını ve hangi sonuçların elde edildiğini ortaya koyabilmektir. Özellikle parti programları, hükümet programları ve bütçelerde sosyal yardımların nasıl yer aldığı incelenerek söz konusu dönemde Hükümetlerin sosyal yardım faaliyetleri topluca ele alınmaya çalışılmıştır. The social assistances, which are as old as the history of humanity and communal living, have also been able to be an important part of Turkish History. The republic, over the heirdom left from the Ottoman, was able to establish a new and modern structure by means of some legal and institutional arrangements. Social assistances were regarded as a part of the revolution in the early republican period; and had a place as a political tool in the programmes of both the Republican People's Party, which was the only party of the period, and the governments of that period.With the legal arrangement about the novation of the organizational structure of the Ministry of Health and Social Assistance in 1936, it was proceeded to a new phase in the application of the social assistance policies, and social assistance policy started to be carried out mostly by official, semi-official and non-governmental/non-profit institutions and organizations which had good relations with the ruler. The governments made some additions to the social assistance policies and applications founded in the early republican period during the term of office of İsmet İnönü, who was elected as the President of the Republic after Mustafa Kemal Atatürk. All of the nine governments serving during the years of the Second World War and transition to a multi-party system after the war determined social assistance policies in various fields according to the conditions of the period and put them into effect. The Second World War and measures of war economy were the factors affecting the determination of the social assistance policies and their application processes at most.The aim of this study is to be able to present what kind of social assistance policy the governments serving during the İnönü period from the end of 1938 to the government change in the middle of 1950 and the rulership of the Republican People's Party determined; and how the determined policies were put into effect; and which results were obtained. The social assistance activities of the governments in the period in question are discussed all together by examining how the social relieves were involved especially in the party and government programmes and budgets. 516

Eski ifadesiyle “ Şark Meselesi” olarak adlandırılan Doğu Sorunu, 19. yüzyılın tamamı ve 20. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti’nin hâkim olduğu topraklarla, Güney Asya, Uzakdoğu ve Afrika’nın paylaşılması ve sonradan Ortadoğu’daki enerji kaynaklarının sömürgeleştirilmesi yani kısaca sömürgecilik yarışı olarak tanımlanmaktadır. Prof. Dr. J. Holland Rose, bu makalesinde Doğu Sorunu kavramını, kavramın ortaya çıkmasını ve tarihsel gelişimini tarif ettikten sonra I. Dünya Savaşı’nda Almanya ve İngiltere arasındaki çekişmeye bağlı olarak Doğu Sorunu’nun savaş sürecinde ve savaştan sonra nasıl bir gelişme gösterdiğini ele almaktadır. Prof. Rose, savaş sonrası problemlerin Doğu Sorunu’nun geleceğini nasıl belirleyeceğini öngören bazı değerlendirmeler ile yazısını tamamlamıştır. Bu makale, Doğu Sorunu projesini temel alarak dış politikasına yön veren İngiltere’nin kavrama bakışını -neredeyse bir asır önce içerden bir gözle- ele alması bakımından çok önemlidir, As being “Şark Meselesi” in old expression, the Eastern Question is identified as sharing the lands dominated by Ottoman Empire in the whole 19th century and at the beginnings of 20th century, South Asia, Far East, Middle East and then colonizing the energy resources, in short, the competence of colonialism. In this article Prof. Dr. Holland Rose, after describing the concept of Eastern Question, origination of concept and its historical development, handles how the Eastern Question made a progress in wartime and after the war depending on the rivalry between Germany and England at World War I. Prof. Rose * J. Holland Rose, “Great Britain and The Eastern Question”, The Journal Of International Relations, Vol. 12, No. 3, January/1922, pp. 307-319.Prof. Dr. J. Holland Rose, bu makaleyi kaleme aldığında Cambridge Üniversitesi’nde (University of Cambridge) deniz savaş (donanma) tarihi profesörüdür. Ayrıca, Nebraska Devlet Üniversitesi (State University of Nebraska) ve Amherst Koleji’nden (Amherst College) hukuk doktoru ünvanını da almıştır.** Araş. Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, (taner.bulut@deu.edu.tr, bulutane@hotmail.com).completed his article with some assessments that foresees how the post-war problems determine the future of Eastern Question. This article has a great importance in terms of handling the perspective of Great Britain (almost a century before and with an interior sight) to this concept and to the East, that uses the Eastern Question as a base to shape its foreign policy

Kuva-yı Milliye, Kurtuluş Savaşı’nın başlaması ve örgütlenmesinde çok önemli bir rol oynamıştır. Bu nedenle, Cumhuriyet’in kurulmasıyla ilgili yıldönümleri kutlanan diğer önemli olaylar gibi, Kuva-yı Milliye örgütlerinin mücadeleye öncülük etmesinin 90. Yılında uluslararası bir sempozyumla anılıyor olması önemli bir etkinliktir. 6 – 8 Eylül 2009 tarihinde İzmir Büyükşehir Belediyesi Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi’nde (APİKAM) “Kuvayı Milliye’nin 90. Yılında İzmir ve Batı Anadolu” adıyla uluslararası bir sempozyum düzenlendi. Sempozyum, program broşüründeki sırasıyla T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, İzmir Valiliği, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Ege Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi’nin ortak katkılarıyla gerçekleşti. İki gün süren sempozyum, iki ayrı salonda yapılan toplam 12 oturum ve sunulan 47 bildiriyle tamamlandı, Turkish National Forces played an essential role in the initiation and organization of Turkish Independence War. For this reason, like other important events within context of celebrating the anniversary of the foundation of republic, it is an important activity to celebrate leading role of National Forces in its 90th year at an international symposium. On September 6-8, 2009 in the Ahmet Piristina City Archive and Museum of Izmir Metropolitan Municipality an international symposium named “Izmir and West Anatolia at the 90th year of Turkish National Forces” was held. The symposium taken placed by contribution of the Ministry of Culture and Tourism, Izmir Governorship, Izmir Metropolitan Municipality, Ege University, Dokuz Eylul University. Symposium lasted two days is complemented with twelve session and presented 47 papers where arranged in two apart auditoriums

Yıllık, rehber, takvim v.b. yayınlar, yıllar sonra ulaşılması çok zor olacak bilgilere yer vermeleri nedeniyle araştırmalar için önemli birer kaynaktırlar. İçeriğindeki derlenmiş bilgi ve açıklamalar dönemin toplumsal, ekonomik, siyasal, idari, demografik v.b. yapısına ilişkin çok önemli veriler sunmaktadır. Üç ayrı rehber çalışmasının birleştirilmesinden oluşturulmuş ve çevirisini Prof. Dr. Engin Berber’in yaptığı İzmir 1876 ve 1908 (Yunanca Rehberlere Göre Meşrutiyette İzmir) adlı kitap, II. Meşrutiyet’in 100. yılı nedeniyle hazırlanarak yayınlanmıştır. Kitabın yayınlanmasının en önemli faydası, meşrutiyet yıllarında İzmir ve çevresine ve dolayısıyla da Osmanlı Devleti’nin son yıllarına ilişkin yapılacak çalışmalara ışık tutacak olmasıdır, Publications such as annuals, guidebooks, calendars are important source because of which they contain data that accessing is very difficult. Information and explanations they contain provide very considerable donnee concerning economical, political, governmental, demographical structures of their period. The book named Izmir 1876 ve 1908 (Yunanca Rehberlere Göre Meşrutiyette İzmir) which composed of combining three separate guidebooks and translated by Prof. Dr. Engin Berber is prepared and published because of the hundredth anniversary of 2nd Constitutional Monarchy. The most important profit of book’s publication is its shedding light on studies relating to last years of Izmir and its bordering area and consequently Ottoman State at the years of constitutional monarchy

Atatürk ve İnönü dönemlerini birlikte ele aldığımızda Cumhuriyet’in ve Tek Parti’nin politikaları içinde çocukların ve gençlerin her anlamda eğitilmesi, en öncelikli uygulamaların başında gelmektedir. Çalışmamıza konu olan Kızılay Gençlik ve Sağlık Kampları, eğitim ve sağlık politikası uygulamalarına birkaç alanı da içine alan iyi birer örnektirler. Bu kamplar, Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihi içinde eğitim kuruluşlarından biri olarak ele alınmalı ve İnönü Dönemi’nin tamamı olmak üzere Tek Parti Dönemi’nin gençlik, sağlık, beden terbiyesi ve spor alanlarındaki politikalarını kapsayan başarılı uygulamalardan biri olarak görülmelidirler. Bu ve benzeri uygulamalar, savaştan önce başlamış ve savaş yıllarının bütün zorluğu ve ağır yaptırımlarına rağmen etkinliklerini sürdürebilmişlerdir. Gençlik ve sağlık kamplarının açılmasıyla okulların yaz tatilleri zamanında çok zayıf, fakir ve bakımsız çocukların açık havada disiplinli ve bakım altında iyi beslenerek kuvvetlendirilmesi, eğitilmiş ve sağlam bir bünyeyle okullarına gönderilmesi amaçlanmıştır. Sonuçlar, amacın başarıya ulaştığını göstermektedir., Considering the periods of M. Kemal Atatürk and Ismet Inönü together, education of the children and the youth is pre-eminent among the preferential practices in the policies of the Single-Party. The Red Crescent’s Youth and Health Camps which are the subject of this study must be considered among those successful exemplary practices covering the policies in the branch of youth, public health, physical training and sports during the Single-Party Period, particularly in the education and healthcare policies. These camps shall be considered one of the educational institutions in the history of the Republic of Turkey. Practices started prior to the war and could carry on their activities despite all the difficulty and aggravated sanctions of the war years. By opening those youth and health camps, it was intended to strengthen poor, weak and lean children by feeding them well under discipline and good care outdoors during summer vacation and to send them back to school with a well-trained and healthy body. Results show that such intention has been successfully achieved.

II. Dünya Savaşı, etkileri ve sonuçları itibariyle insanlık tarihinin bugüne kadar gördüğü, tahribatı en yüksek savaştır. Böylesine büyük bir savaşın beraberinde getireceği tahribatı en aza indirmek için ülkeler her alanda yeni ve programlı tedbirler almak zorunda kalmışlardır. “Savaş ekonomisi” olarak adlandırdığımız bazı uygulamalar ile ortaya çıkan olumsuzlukları minimize edecek olağanüstü koruyucu tedbirler alınmıştır. II. Dünya Savaşıʼna fiilen katılmamış olsa da, savaş tehlikesini çok yakından hissetmiş olan Türkiye de, savaş ekonomisi uygulamasına geçmiştir. Sadece ekonomik alanda değil, sivil savunma, askerî, sosyal v.b. bir çok alanda çok sıkı tedbirler alınmak zorunda kalınmıştır. Bir milyon genç nüfus askere alınmış, böylece üretimde azalma ve tüketimde artış yaşanmıştır. II. Dünya Savaşıʼnın yaratmış olduğu bütün olumsuzluklardan ülke ekonomisinin korunması için Millî Korunma Kanunu (MKK), 18 Ocak 1940ʼta kabul edilerek 26 Ocak 1940ʼta yürürlüğe girmiş ve 19 Şubat 1940ʼta uygulanmaya başlamıştır . Bu bağlamda çalışmamızın temel amacı MKKʼnın kabul edilme nedenleri, süreci, yapılan yeni düzenlemeleri ve savaş dönemine denk gelen 1940-1946 yılları arasında İzmir Vilâyeti ölçeğinde uygulama sonuçlarını tespit etmektir. Kaynak taraması ve temini aşamasında arşiv belgelerine, resmî yayınlara ve dönemin basınına yer verilmesine özen gösterilmiştir. Çalışmamızın sınırı olan 1946 Temmuzuʼna kadar MKK, beş kez değiştirilmiş ve uygulanması için yaklaşık 650 tane kararname çıkarılmıştır. MKKʼnın İzmirʼde uygulanmasının sonuçları Türkiyeʼde elde edilen sonuçlardan farklı olmamıştır. Söz konusu yıllar arasında iktidarda olan Refik Saydam ve Şükrü Saraçoğlu Hükümetleri döneminde, Kanunʼun uygulanmasıyla varılmak istenen hedefe ulaşılamamıştır. Genel uygulamalar dışında, İzmirʼe özel uygulamaları içeren kararname sayısı yok denecek kadar azdır. Uygulama sonucunda köylü ve kentli yoksul kesim mağdur edilirken, tüccar sınıfı etkilenmemiştir. Türkiyeʼde olduğu gibi İzmirʼde de MKK başarıya ulaşmamıştır.

ÖZET: II. Dünya Savaşı, etkileri ve sonuçlan itibariyle insanlık tarihinin bugüne kadar gördüğü, tahribatı en yüksek savaştır. Böylesine büyük bir savaşın beraberinde getireceği tahribatı en aza indirmek için ülkeler her alanda yeni ve programlı tedbirler almak zorunda kalmışlardır. `Savaş ekonomisi` olarak adlandırdığımız bazı uygulamalar ile ortaya çıkan olumsuzlukları minimize edecek olağanüstü koruyucu tedbirler alınmıştır. E. Dünya Savaşı'na fiilen katılmamış olsa da, savaş tehlikesini çok yalandan hissetmiş olan Türkiye de, savaş ekonomisi uygulamasına geçmiştir. Sadece ekonomik alanda değil, sivil savunma, askerî, sosyal v.b. bir çok alanda çok sıkı tedbirler alınmak zorunda kalınmıştır. Bir milyon genç nüfus askere alınmış, böylece üretimde azalma ve tüketimde artış yaşanmıştır. H Dünya Savaşı 'nın yaratmış olduğu bütün olumsuzluklardan ülke ekonomisinin korunması için Millî Korunma Kanunu (MKK), 18 Ocak 1940 'ta kabul edilerek 26 Ocak 1940'ta yürürlüğe girmiş ve 19 Şubat 1940'ta uygulanmaya başlamıştır. Bu bağlamda çalışmamızın temel amacı MKK'nın kabul edilme nedenleri, süreci, yapılan yeni düzenlemeleri ve savaş dönemine denk gelen 1940-1946 yıllan arasında İzmir Vilâyeti ölçeğinde uygulama sonuçlarını tespit etmektir. Kaynak taraması ve temini aşamasında arşiv belgelerine, resmî yayınlara ve dönemin basınına yer verilmesine özen gösterilmiştir. Çalışmamızın sının olan 1946 Temmuzu'na kadar MKK, beş kez değiştirilmiş ve uygulanması için yaklaşık 650 tane kararname çıkarılmıştır. MKK'nın İzmir'de uygulanmasının sonuçlan Türkiye'de elde edilen sonuçlardan farklı olmamıştır. Söz konusu yıllar arasında iktidarda olan Refik Saydam ve Şükrü Saraçoğlu Hükümetleri döneminde, Kanun'un uygulanmasıyla varılmak istenen hedefe ulaşılamamıştır. Genel uygulamalar dışında, İzmir'e özel uygulamaları içeren kararname sayısı yok denecek kadar azdır. Uygulama sonucunda köylü ve kentli yoksul kesim mağdur edilirken, tüccar sınıfı etkilenmemiştir. Türkiye'de olduğu gibi İzmir'de de MKK başarıya ulaşmamıştır. ABSTRACT ; The Second World War is the most devastating one in its affects and results the humanity has faced so far in the world history. All countries in order to reduce to the minimum the damages such a war would inflict upon themselves had to take new and programmed precautions in all areas. To minimize, thereafter, some of the negative effects arising from the implementation of so-called `war economy` extraordinary protective measures had to be taken. Although not a party in the Second World War, Turkey did also start implementing war economy having felt that the threat of war was too close to ignore. Thus, the most stringent measures had to be taken not only in matters of economy, but also in civil defense, military, social and other areas. After one million adults were drafted, the production level decreased and consumption level increased. In order to protect the national economy from all the adverse effects of the Second World War, the `National Protection Law (NPL)` was legislated on 18 January 1940, to be effective on 26 January 1940, and its implementation began on 19 February 1940. In this context, the central purpose of this research is to analyze the reasons for and the processes of the legislation of the NPL, to study those new regulations themselves, and to identify the consequences resulting from their implementation within the province of Izmir between 1940 - 1946, the war years. In doing this, we have taken extra care to include archival sources, official documents, and the press of the day while conducting this research. Until July 1946, where we end our study, The NPL was modified five times and approximately 650 governmental decrees were passed until July 1946, the end of the period covered in this study. The consequences resulting from the implementation of the NPL for Izmir, was no different from that of Turkey as a whole. For the period covered in this work, which corresponds to the Refik Saydam and Sukru Saraçoğlu governments, the target aimed by the law was not attained. There are hardly any decrees issued specifically for Izmir, except from those which had a general applicability for the whole country. As a result of its implementation, the merchant class was not affected; however, the poor in both the urban and the rural areas were the ones that suffered. The NPL was thus unsuccessful in Izmir as it was not in Turkey as a whole. 238

Dilimize Tarih olarak çevrilen The Histories isimli eserin yazarı, Klasik Antik Çağ tarihçisi Halikarnaslı Herodotos, yaklaşık 2500 yıldır kimi zaman “yalanların babası” olarak ağır şekilde eleştirilmiş, kimi zaman ise “tarihin babası” sıfatına layık görülerek büyük övgüler toplamıştır. Onun tarihçiliğinin ne kadar güvenilir olduğu ve tarih biliminin zaman içerisindeki evriminde eserinin hangi konuma yerleştirileceği soruları, Herodotos’a ilişkin yaklaşımların tutarsızlığının nedeni olmuştur. Dünyada uzun yıllardır tartışılan, adına kürsüler kurulan ve birçok bilim dalının (tarih, antropoloji, coğrafya, etnografya vb.) özel inceleme alanı olan Tarih’e ülkemizde aynı ilgi gösterilmemiş, geçerliliği uzun yıllar önce yitirilmiş bilgilerin kullanımına devam edilmiştir. Bu çalışmanın birinci amacı, Herodotos’un tarihçiliğini, tarihçiliğe getirdiği yenilik ve yaklaşımları, yüzlerce yıl süren etkisini ve siyasi tarihçilikteki konumunun gösterilmeye çalışılması olmuştur. Bu amaca ulaşabilmek için tarihçiliğin geçirdiği tarihsel süreç ele alınarak Herodotos’un bu zaman çizelgesindeki konumu saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci amacı olarak, uluslararası ilişkilerin belirli inceleme alanlarının (teoriler, kavramlar, siyaset ve toplum) ve siyasi tarihçiliğin Tarih içerisindeki izleri takip edilmiş ve Herodotos’un okuyucusuna vermek istediği mesajlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma ile Herodotos’un hayatı, tarihçiliği ve eser incelemesi konularında literatüre katkıda bulunularak, önemli bir boşluk doldurulmuştur. Thukydides’in Peloponez Savaşları isimli eserinden önce yazılmış olan Tarih, uluslararası ilişkiler tarihi ve siyasi tarihçiliğin ilk eserlerinden biri olarak kabul görmelidir. Disiplinlerarası bir eser olan Tarih, disiplinlerarası bir alan olan uluslararası ilişkiler için önemli ve değerli bir kaynak eser olarak kabul edilmelidir. A historian of Classical Antiquity and the author of The Histories, which is translated into Turkish as Tarih, Herodotus of Halicarnassus has received an ambivalent reception in the literature over the 2500 years; he has been either criticized damagingly as the "father of lies" or has received lavish praise to the extent of the title of the “father of history.” The root causes for the inconsistency of approaches to Herodotus’s scholarship are the question concerning the reliability of Herodotusian historiography and the question of locating his scholarship in the discipline of history that has been evolving over time. That being said, while Herodotus’s The Histories has been long integral to the scholarly debates and the establishment of professorial chairs as a special investigation topic of many other social sciences disciplines in the world (e.g., history, anthropology, geography, ethnography, and etc.), it has been largely overlooked in the Turkish academia and, instead, the body of works of dubitable validity have still been in use. The first objective of this study is to show the Herodotus historiography with an emphasis on the innovations and approaches Herodotus brought into the discipline of history along with its centuries-long scholarly impact and its unique position within the Political Historiography (PH) field. To attain this objective, the author attempts to determine the position of Herodotus in the discipline over the arc of history by examining the historical processes of the discipline of historiography. The second objective of this thesis is to detect the traces of certain core areas of the International Relations (IR) discipline (i.e., IR theories, concepts, politics, and society) and of PH in Herodotus’s The Histories and to unravel the scholarly messages that Herodotus would like to convey to his readers. By contributing to the literature on Herodotus’s life, his peculiar approach to historiography, and the analysis of his scholarly works, this study intends to fulfill a significant gap in the discipline. It is suggested that the Histories, which had been extant v before Thucydides' History of the Peloponnesian Wars, should be acknowledged as one of the first seminal works of the history of IR and PH. As an interdisciplinary study, the Histories should be recognized as a critical and valuable source material of IR, which has been long hallmarked as an interdisciplinary field of study. İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI................................................................................................i BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI................................................................................ii ABSTRACT ...........................................................................................................................iii ÖNSÖZ...................................................................................................................................iv KISALTMALAR DİZİNİ ....................................................................................................... x GİRİŞ....................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM............................................................................................................................... 1 1. TARİH VE TARİHÇİLİK................................................................................................... 7 1.1. Tarih Nedir? ............................................................................................................ 7 1.1.1. Tarih ve Pozitif Bilimler.................................................................................. 7 1.1.2. Tarih Nasıl İlerler? .......................................................................................... 9 1.1.3. Tarih Biliminin Amacı Nedir? ...................................................................... 11 1.2. Tarihçiliğin Doğuşu: Mezopotamya ve Mısır’da Tarih Yazıcılığı ....................... 13 1.2.1. Tarih Yazımının İlk Örnekleri: Erken Mezopotamya Dönemi ..................... 13 1.2.2. Yazının İcadından Sonra Mezopotamya’da Tarih Yazıcılığı........................ 15 1.2.3. Antik Mısır’da Tarih Yazımı......................................................................... 16 1.3. İlk Tarihçilerin Doğuşu: Antik Yunan’da Tarih Yazıcılığı .................................. 20 1.3.1. Antik Yunan’da İlk Tarih Yazımı Örnekleri................................................. 20 1.3.2. Antik Yunan’da Tarih Yazımının Gelişimi: Homeros ve Logographoslar... 21 1.3.2.1. Homeros................................................................................................. 22 1.3.2.2. Logographoslar...................................................................................... 23 1.4. Antik Çağ’dan Orta Çağ’a (Konfüçyüs’ten Bede’ye) Tarihçilik.......................... 25 1.5. Rönesans Döneminden Aydınlanma Dönemine Tarih Yazıcılığı......................... 35 1.6. Aydınlanma Döneminde Tarih Yazıcılığı............................................................. 39 1.7. Tarihçiliğin, Modern Bir Bilim Olarak Ortaya Çıkışı........................................... 46 viii 1.8. Tarih, Siyasi Tarih ve Türkiye’de Siyasi Tarih Kavramı...................................... 53 2. BÖLÜM............................................................................................................................. 59 2. ULUSLARARASI İLİŞKİLER DİSİPLİNİNİN İNCELENMESİ: TARİHÇE, KAVRAMLAR, TEORİLER................................................................................................ 59 2.1. Uluslararası İlişkiler Disiplini; Ortaya Çıkışı, Kapsamı, İçeriği ve Aktörleri ...... 59 2.1.1. Uluslararası İlişkiler Disiplini Nasıl Ortaya Çıkmıştır? ................................ 59 2.1.2. Uluslararası İlişkiler Disiplininin İçeriği....................................................... 63 2.1.3. Uluslararası İlişkiler Disiplininin Aktörleri .................................................. 64 2.2. Uluslararası İlişkiler ve Yönetim Kavramları....................................................... 67 2.3. Uluslararası İlişkiler Teorileri............................................................................... 74 2.3.1. Realizm.......................................................................................................... 75 2.3.2. Liberalizm ..................................................................................................... 79 2.3.3. İngiliz Okulu.................................................................................................. 81 2.3.4. Eleştirel Teori ve Postmodernizm................................................................. 82 3. BÖLÜM............................................................................................................................. 84 3. HERODOTOS: HAYATI, ESERİ ve TARİHÇİLİĞİ ...................................................... 84 3.1. Herodotos’un Hayatı............................................................................................. 84 3.1.1. Suda Sözlüğü’nde Herodotos......................................................................... 85 3.1.2. Herodotos ve Ailesi....................................................................................... 86 3.1.3. Doğduğu Yer ve Çocukluğu.......................................................................... 88 3.1.4. Herodotos’un Mesleği ................................................................................... 90 3.1.5. Herodotos ve Olimpiyat Festivali.................................................................. 91 3.1.6. Samos, Thurii, Atina Yolculukları ve Ölüm Tarihi....................................... 93 3.2. Tarih’in İçeriği ...................................................................................................... 96 3.3. Herodotos’un Tarihçiliği..................................................................................... 108 3.3.1. Tarih’in Kategorizasyonu, Teması ve Anlatım Teknikleri ....................................... 109 ix 3.3.2. Herodotos’un Başvurduğu Kaynaklar ve Etkilendiği Yazarlar................... 117 3.3.3. Herodotos Tarihçiliğinin Etkisi................................................................... 123 3.3.4. Herodotos ve Siyasi Tarihçilik.................................................................... 130 4. BÖLÜM........................................................................................................................... 138 4. HERODOTUS, TARİH VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER.......................................... 138 4.1. Herodotos’un Eserinde Uluslararası İlişkiler Kavramları................................... 138 4.1.1. Tarih’in Realist Teori Açısından Değerlendirilmesi................................... 138 4.1.2. Tarih’te Emperyalizm ................................................................................. 146 4.1.3. Tarih’te Hegemonya.................................................................................... 151 4.2. Herodotos’un Eserinde Siyaset ve Toplum......................................................... 157 4.2.1. Tarih’te Eşitlik ve Yasalar .......................................................................... 157 4.2.2. Tarih’te Özgürlük ve Kölelik...................................................................... 165 4.2.3. Tarih’te Yönetim Biçimleri......................................................................... 174 4.2.3.1. Tarih’te Tiranlık ve Monarşi Kavramları............................................ 174 4.2.3.2. Tarih’te Demokrasi ve Sivil Güç Kavramları ..................................... 182 5. TARTIŞMA VE SONUÇ................................................................................................ 189 6. KAYNAKLAR................................................................................................................ 196 7. EKLER ............................................................................................................................ 214 ÖZGEÇMİŞ......................................................................................................................... 222

Çalışmamızın temel amacı, İsrail devletinin kuruluşundan Arap-İsrail savaşlarına giden süreçte meydana gelen uluslararası gelişmeleri ortaya çıkarmak ve bu gelişmelerin Türkiye’nin Arap-İsrail ilişkileri bağlamındaki dış politika uygulamalarında nasıl bir yansımaya yol açtığını, Arap-İsrail savaşlarına yönelik Türk dış politikası üzerinde saptayıp gözler önüne sermek olarak belirlenmiştir. Çalışmada amaçlanan durumlar beş bölümde ortaya çıkarılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde, Orta Doğu coğrafyasıyla ilgili tanımlamalar yapılmış ve Orta Doğu’ya küresel çapta değer katan başlıca önemleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, İsrail Devleti’nin kuruluşuna giden süreç içerisinde uluslararası ilişkiler açısından yaşanan ideolojik çatışmalar, önemli konferanslar, antlaşmalar ve trajik olaylar geniş bir zaman zarfında incelenip açıklanmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde Süveyş Krizi’ne giden yolda yaşanan uluslararası gelişmeler ve bu gelişmelerin Süveyş Savaşı üzerindeki Türk dış politikasında nasıl bir değişime neden olduğu ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde “Süveyş” üzerine kurgulanmış olan amaçlar, dördüncü bölümde 1967 Arap-İsrail (Altı Gün) Savaşı, beşinci bölümde ise 1973 Arap-İsrail (Yom Kippur) Savaşı için aynı şekilde benimsenmiştir. Çalışmada yöntem olarak, yaşanan sosyolojik ve siyasi olayları doğru okumak ve derinlemesine analiz edebilmek için geçmiş sürece odaklanan “tarihsel” yaklaşım ile birlikte, söz konusu olayların neticelerine ulaşabilmek için verilerin toplanması, ardından değerlendirilmesi ve açıklanması hususunda özelliklerini tanımlayabilmek amacıyla başvurulan “tanımlayıcı” yaklaşım benimsenmiştir. Ayrıca çalışmada, geçmiş süreçteki uluslararası gelişmelere bugünden bakarak nedenler bulmaya çalışan “retrospektif” viii çerçeveden bakılmamış, yaşananları o dönem koşullarında değerlendirebilmeyi öngören “prospektif” bir bakış açısı tercih edilmiştir. The main aim of our study is to find out international improvements from the establishment of Israel to the wars of Arab-Israel and to reveal how it affects the foreign politics practices of Turkey in the context of Arab-Israel relationships. The aim of the study is revealed in five chapters. In the first part of the study, definitions related to the Middle East geography are made and the main importance that adds value to the Middle East on a global scale is emphasized. In the second part, the ideological conflicts, important conferences, treaties and tragic events in terms of international relations during the process leading to the establishment of the State of Israel have been examined and explained over a long period of time. In the third chapter, the international developments towards to the Suez Crisis and how these developments have led to a change in Turkish foreign policy over the Suez War have been tried to be revealed. The built aims in the third part were adopted similarly for the 1967 Arab-Israel (Six Days) War in the fourth part and the 1973 Arab-Israel (Yom Kippur) War. In the study, as a method, in order to read and analyze in depth the sociological and political events, the “historical” approach focusing on the past process has been adapted along with the “descriptive” approach applied to be able to define the characteristics of data collection, evaluation and explanation in order to reach the results of these events. In addition, “retrospective” point of view, which aims to find reasons to the past international developments under todays circumstances was not preferred. A “prospective” point of view, which aims to evaluate the past experiences under its own circumstances, was preferred İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI ............................................................................................ iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ……………………………………….........……..v ÖZET ....................................................................................................................................vii ABSTRACT ……………..................................................................................................... ix ÖNSÖZ ……….……………………….......………………………...…….........….....….…xi KISALTMALAR DİZİNİ ………………......………………………...……..........……... xvii GİRİŞ …................................................................................................................................. 1 1. BÖLÜM ………….………………………………………………………………............ 7 1. ORTA DOĞU ANAKARASINDA FİLİSTİN ............................................................... 7 1.1. Orta Doğu Neresidir? ……….................................................................................... 7 1.2. Filistin Kavramı ......................................................................................................... 9 1.3. Orta Doğu'nun Jeostratejik Önemi .............................................. ........................... 12 1.4. Orta Doğu'nun Jeopolitik Önemi ............................................................................ 14 2. BÖLÜM …………………………………………………………………………........... 19 2. İSRAİL DEVLETİ'NİN DOĞUŞU: YAHUDİ DÜŞMANLIĞI VE ANTİ SEMİTİZM KARDEŞLİĞİNDEN SİYONİZM AKRABALIĞINA ............................ 19 2.1. Yahudi düşmanlığı ve Anti Semitizm ..................................................................... 19 2.2. Siyonizm ve İsrail'in Devlet Olma Süreci ............................................................... 22 2.2.1. Arap Birliği'nin Kurulması ……………..……............................................. 37 2.2.2. Sorunun Birleşmiş Milletler'e Nakli ve Yaşanan Gelişmeler ….......................… 37 2.2.3. 1948 Arap-İsrail Savaşı'nın Yaşanması ................................................................ 40 2.2.4. 1948 Arap-İsrail Savaşı'nın Sonucu ..................................................................... 42 3. BÖLÜM ……………………………………...................………………..........……….. 45 3. SÜVEYŞ KRİZİ’NE GİDEN YOLDA TÜRK DIŞ POLİTİKASINI ETKİLEYEN ULUSLARARASI GELİŞMELER VE TÜRKİYE (1950-1956) ................................... 45 3.1. Türk Dış Politikasını Etkileyen Uluslararası Gelişmeler (1950-1956) ................... 45 xiv 3.1.1. Türkiye'nin Batı Eksenli Politikaları ............................................................. 45 3.1.1.1. Türkiye İçin Bir Hayat Unsuru: ABD Yardımları ve Üsler Konusu ....................................................................................................................... 45 3.1.1.2. Türkiye'nin Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne Üyeliği ............ 51 3.1.1.3. Ortadoğu Komutanlığı Projesi ......................................................... 56 3.1.1.4. Balkan Paktı ..................................................................................... 60 3.1.1.5. Bağdat Paktı ..................................................................................... 67 3.1.1.5.1. Paktın Kuruluşuna Atılan Adımlar: Yeni Bakış Stratejisi ve Kuzey Kuşağı Projesi ...................................................................... 67 3.1.1.5.2. Paktın Kuruluşunda Bir Mihenk Taşı: Türkiye'nin Üstlendiği Rol .................................................................................. 69 3.1.1.5.3. Paktın Genişlemesi ve Orta Doğu Konjonktürüne Etkisi .......................................................................................................... 72 3.1.1.5.4. Paktın İşlevini Yitirmesi ve CENTO'ya Evrimi .............. 78 3.2. Dışişleri Bakanı Mehmet Fuad Köprülü’nün Faaliyetleri ....................................... 79 3.1.2. Bağlantısızlar Hareketi .................................................................................. 84 3.1.2.1. Asya-Afrika Dayanışma Konferansı ............................................... 85 3.1.2.2. Bandung Konferansı ....................................................................... 85 3.3. Süveyş Krizi'ne Giden Yol ...................................................................................... 88 3.3.1. İngiltere’nin Mısır’a Yerleşmesinde Süveyş Kanalı’nın Rolü ...................... 89 3.3.2. 1954 Mısır-İngiltere Antlaşması ................................................................... 90 3.3.3. Mısır ile İsrail Arasındaki Silahlanma Yarışı ............................................... 91 3.3.4. Savaş Ufuktan Görünmeye Başladı: Arapsaçı .............................................. 93 3.3.5. Süveyş Kanalı'nın Millileştirilmesinde Asvan Barajı'nın Rolü ve Krizin Peydahı .................................................................................................................... 97 3.3.5.1. I. Londra Konferansı ........................................................................ 99 3.3.5.2. Kahire Görüşmeleri ....................................................................... 102 3.3.5.3. II. Londra Konferansı .................................................................... 103 3.3.5.4. Sorunun Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne Nakli ............. 105 xv 3.4. 1956 Süveyş Savaşı ve Sonucu ............................................................................. 106 3.5. 1956 Süveyş Krizi'nde Türk Dış Politikası ........................................................... 113 3.5.1. Süveyş Krizi Bağlamında Türk Dış Politikasını Etkileyen Uluslararası Gelişmelerin Genel Değerlendirmesi: Batı İttifakına Bağlılık.............................. 113 3.5.2. Londra Konferanslarında Türk Dış Politikası ............................................. 119 3.6. Süveyş Savaşı'nda Türk Dış Politikası .................................................................. 123 3.6.1. Bağdat Paktı Perspektifinde Türk Dış Politikası ......................................... 128 3.6.2. Tel Aviv'deki Elçinin Geri Çekilmesi ......................................................... 131 4. BÖLÜM …………………............................................................................................. 135 4. 1967 ARAP-İSRAİL SAVAŞI'NA (ALTI GÜN SAVAŞI) GİDEN YOLDA TÜRK DIŞ POLİTİKASINI ETKİLEYEN ULUSLARARASI GELİŞMELER VE TÜRKİYE (1956-1967) ........................................................................................................................ 135 4.1. Türk Dış Politikasını Etkileyen Uluslararası Gelişmeler (1956-1967) …............. 135 4.1.1. Eisenhower Doktrini ................................................................................... 135 4.1.2 1957 Suriye Krizi ve Türkiye ....................................................................... 139 4.1.3. Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin Kurulması .................................................. 143 4.1.4. Anlamı Muamma Olan Bir Birliktelik: Çevresel Pakt ................................ 145 4.1.5. Irak Darbesi ve Türkiye .............................................................................. 151 4.1.6. ABD'nin Lübnan'a Asker Çıkarması ........................................................... 155 4.1.7. İngiltere'nin Ürdün'e Asker Çıkarması ........................................................ 158 4.1.8. Kıbrıs Meselesi ........................................................................................... 161 4.1.8.1. 6/7 Eylül Olayları .......................................................................... 162 4.1.8.2. Olaylar Sonrası Kıbrıs'taki Gelişmeler ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin İlanı .......................................................................................................….. 163 4.1.8.3. Johnson Mektubu ........................................................................... 164 4.1.8.4. 1974 Kıbrıs Barış Hârekatı ............................................................ 167 4.1.9. Küba Krizi ve Türkiye ................................................................................ 168 4.2. Fatin Rüştü Zorlu'nun Faaliyetleri ......................................................................... 174 4.3. 1967 Arap – İsrail Savaşı Öncesi Gelişmeler ........................................................ 180 xvi 4.3.1. El Fetih Teşkilatı'nın Kurulması ................................................................. 181 4.3.2. Arap Kanadının İsrail Tehlikesi Stratejileri ................................................ 182 4.3.3. İsrail Kanadının Arap Tehlikesi Stratejileri ................................................ 184 4.4. 1967 Arap-İsrail Savaşı'nın Çıkması ve Sonucu ................................................... 185 4.5. 1967 Arap-İsrail Savaşı Bağlamında Türk Dış Politikasını Etkileyen Uluslararası Gelişmelerin Genel Değerlendirmesi: Çeşitlenme ....................................................... 191 4.6. 1967 Arap-İsrail Savaşı'nda Türk Dış Politikası ................................................... 208 4.6.1. Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’deki Politikası .......................................... 211 5.BÖLÜM ………………………......…………...........................………………………. 212 5. 1973 ARAP-İSRAİL SAVAŞI'NA (YOM KİPPUR/RAMAZAN SAVAŞI) GİDEN YOLDA TÜRK DIŞ POLİTİKASINI ETKİLEYEN ULUSLARARASI GELİŞMELER VE TÜRKİYE (1967-1973) .................................................................. 215 5.1. Türk Dış Politikasını Etkileyen Uluslararas Gelişmeler (1967-1973) ...........…… 215 5.1.1. Hartum Konferansı ve Sürece Etkisi ........................................................... 215 5.1.2. Mescid-i Aksa'nın Yakılma Girişimi .......................................................... 216 5.1.3. İslam Zirve Konferansı ............................................................................... 218 5.1.4. Ürdün Olayları ............................................................................................ 220 5.1.5. Bir Devranın Dönüşü: Enver Sedat ve Sürece Etkisi .................................. 222 5.2. 1973 Arap-İsrail Savaşı'nın Çıkması ve Sonucu ................................................... 224 5.3. 1973 Yom Kippur Savaşı Bağlamında Türk Dış Politikasını Etkileyen Uluslararası Gelişmelerin Genel Değerlendirmesi: Değişim ..............……. 230 5.4. 1973 Arap-İsrail Savaşı’nda Türk Dış Politikası ................................................... 235 6. TARTIŞMA VE SONUÇ ………………………............…………………….........… 241 7. KAYNAKLAR ……………………………............……………………...................... 257 ÖZGEÇMİŞ ………………………………..........…......……………....................…….. 279

Çalışmamızın temel amacı, İsrail devletinin kuruluşundan Arap-İsrail savaşlarına giden süreçte meydana gelen uluslararası gelişmeleri ortaya çıkarmak ve bu gelişmelerin Türkiye'nin Arap-İsrail ilişkileri bağlamındaki dış politika uygulamalarında nasıl bir yansımaya yol açtığını, Arap-İsrail savaşlarına yönelik Türk dış politikası üzerinde saptayıp gözler önüne sermek olarak belirlenmiştir.Çalışmada amaçlanan durumlar beş bölümde ortaya çıkarılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde, Orta Doğu coğrafyasıyla ilgili tanımlamalar yapılmış ve Orta Doğu'ya küresel çapta değer katan başlıca önemleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, İsrail Devleti'nin kuruluşuna giden süreç içerisinde uluslararası ilişkiler açısından yaşanan ideolojik çatışmalar, önemli konferanslar, antlaşmalar ve trajik olaylar geniş bir zaman zarfında incelenip açıklanmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde Süveyş Krizi'ne giden yolda yaşanan uluslararası gelişmeler ve bu gelişmelerin Süveyş Savaşı üzerindeki Türk dış politikasında nasıl bir değişime neden olduğu ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde `Süveyş` üzerine kurgulanmış olan amaçlar, dördüncü bölümde 1967 Arap-İsrail (Altı Gün) Savaşı, beşinci bölümde ise 1973 Arap-İsrail (Yom Kippur) Savaşı için aynı şekilde benimsenmiştir.Çalışmada yöntem olarak, yaşanan sosyolojik ve siyasi olayları doğru okumak ve derinlemesine analiz edebilmek için geçmiş sürece odaklanan `tarihsel` yaklaşım ile birlikte, söz konusu olayların neticelerine ulaşabilmek için verilerin toplanması, ardından değerlendirilmesi ve açıklanması hususunda özelliklerini tanımlayabilmek amacıyla başvurulan `tanımlayıcı` yaklaşım benimsenmiştir. Ayrıca çalışmada, geçmiş süreçteki uluslararası gelişmelere bugünden bakarak nedenler bulmaya çalışan `retrospektif` çerçeveden bakılmamış, yaşananları o dönem koşullarında değerlendirebilmeyi öngören `prospektif` bir bakış açısı tercih edilmiştir.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Orta Doğu, Altı Gün Savaşı, Arap-İsrail Savaşları, Arap-İsrail İlişkileri, Türk Dış Politikası The main aim of our study is to find out international improvements from the establishment of Israel to the wars of Arab-Israel and to reveal how it affects the foreign politics practices of Turkey in the context of Arab-Israel relationships.The aim of the study is revealed in five chapters. In the first part of the study, definitions related to the Middle East geography are made and the main importance that adds value to the Middle East on a global scale is emphasized. In the second part, the ideological conflicts, important conferences, treaties and tragic events in terms of international relations during the process leading to the establishment of the State of Israel have been examined and explained over a long period of time. In the third chapter, the international developments towards to the Suez Crisis and how these developments have led to a change in Turkish foreign policy over the Suez War have been tried to be revealed. The built aims in the third part were adopted similarly for the 1967 Arab-Israel (Six Days) War in the fourth part and the 1973 Arab-Israel (Yom Kippur) War.In the study, as a method, in order to read and analyze in depth the sociological and political events, the `historical` approach focusing on the past process has been adapted along with the `descriptive` approach applied to be able to define the characteristics of data collection, evaluation and explanation in order to reach the results of these events. In addition, `retrospective` point of view, which aims to find reasons to the past international developments under todays circumstances was not preferred. A `prospective` point of view, which aims to evaluate the past experiences under its own circumstances, was preferred.KEY WORDS: Middle East, Six Days War, Arab-Israel Wars, Arab-Israel Relations, Turkish Foreign Policy 299

CEDAW, kadın haklarının iyileştirilmesi amacı taşıyan uluslararası sözleşmeler içerisinde önemli bir konumda bulunmaktadır. CEDAW çerçevesinde belirlenen maddeler, kadın-erkek eşitliğinin hayata geçirilmesi için kaldıraç etkisi görebilecek düzenlemeler barındırmaktadır. 189 BM üyesi ülkenin onayladığı CEDAW, Türkiye için de kadın haklarının iyileştirilmesinde referans alınan sözleşmelerden birisidir. Sözleşmenin işleyiş sürecinin yürütme organı olarak adlandırılabilecek olan Sözleşme Komitesi’nin, taraf ülkelerdeki ilerlemeleri izlediği raporlama mekanizması bulunmaktadır. Çalışmanın amacı, içeriğin odak noktasını oluşturan başlıklardaki mevcut metinler ve raporları değerlendirerek, Türkiye’nin CEDAW’a taraf olmasının ardından kadın haklarında yaşanan gelişmelerde CEDAW’ın etkisini değerlendirmektir. Çalışmanın kapsamı, sözleşmenin kurumsallaşmasıyla bağlantılı olarak Türkiye’de yaşanan somut düzenlemelerle sınırlı olmasından dolayı, kadın hakları olgusunu her yönüyle ele alan sosyolojik bir değerlendirme yapma amacı taşınmamıştır. Türkiye’de kadın haklarında yaşanan gelişmelerin CEDAW’a taraf olunmasından sonraki sürece denk gelen kısmının ele alınması amacını taşıyan çalışmada, Komite’nin Türkiye raporları ve Türkiye’nin Komite’ye sunmuş olduğu Periyodik Raporlarından verilerin değerlendirilmesi yapılmıştır. Sivil Toplum Kuruluşlarının CEDAW Gölge Raproları ve kadın hakları değerlendirmeleri karşılaştırmalı biçimde ele alınarak çalışmaya eklenmiştir İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY SAYFASI .......................................................................................... iii BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI ............................................................................ v ÖZET ................................................................................................................................. vii ABSTRACT ....................................................................................................................... ix ÖNSÖZ ............................................................................................................................... xi ÇİZELGELER DİZİNİ .................................................................................................... xvii EKLER DİZİNİ ................................................................................................................ xix KISALTMALAR DİZİNİ ................................................................................................ xxi GİRİŞ ................................................................................................................................... 1 1. BÖLÜM .......................................................................................................................... 3 1. KADINLARA KARŞI HER TÜRLÜ AYRIMCILIĞIN ÖNLENMESİ SÖZLEŞMESİNİN OLUŞUTURULMA AŞAMASI ......................................................... 3 1.1. Sözleşmeye Duyulan İhtiyaç ................................................................................... 3 1.2. Kadın Odaklı Uluslararası Belgelerin Tasnifi ......................................................... 6 1.3. Birleşmiş Milletler Düzeyinde Kadın Odaklı Düzenlemeler .................................. 7 1.4. Sözleşmenin Kurumsallaşması.............................................................................. 10 1.5. Sözleşmenin Özellikleri ........................................................................................ 11 1.5.1. Sözleşmenin Hedefleri ................................................................................ 11 1.5.2. Sözleşmenin Maddeleri ............................................................................... 14 1.5.3. Sözleşmenin Onay Aşaması ........................................................................ 31 1.5.4. Sözleşmenin Çekince Mekanizması ........................................................... 32 1.6. Kadın Haklarının Geliştirilmesinde BM Organizasyonları ................................... 33 1.6.1. Mexico City Dünya Kadın Konferansı ....................................................... 34 1.6.2. Kopenhag Dünya Kadın Konferansı ........................................................... 36 1.6.3. Nairobi Dünya Kadın Konferansı ............................................................... 37 1.6.4. Pekin Dünya Kadın Konferansı .................................................................. 38 xiv 1.6.4.1. Pekin Eylem Planı ve Türkiye’nin Taahhütleri ....................................... 39 1.6.4.2. Pekin +5 ve Türkiye’nin Taahhütleri ....................................................... 41 2. BÖLÜM ............................................................................................................................ 44 2. KADINLARA KARŞI HER TÜRLÜ AYRIMCILIĞIN ÖNLENMESİ KOMİTESİ VE İHTİYARİ PROTOKOL .................................................................................................. 44 2.1. Komitenin Kurulması ve Faaliyete Başlaması ........................................................... 44 2.2. Komitenin Oluşturulması ........................................................................................... 45 2.3. Komitenin Faaliyetleri ............................................................................................... 47 2.4. Komite Belgeleri ........................................................................................................ 49 2.5. Komite Denetim Mekanizması .................................................................................. 50 2.5.1. Komitenin Taraf Devlet İncelemeleri .............................................................. 51 2.5.2. Komitenin Taraf Devletlere Yönelik Yorum ve Önerileri .................................. 53 2.6. Sivil Toplum Örgütlerinin Komite Çalışmalarına Katkıları ...................................... 55 2.7. CEDAW Kapsamında Oluşturulan İhtiyari Protokol ................................................ 57 2.7.1. İhtiyari Protokole Duyulan İhtiyaç .................................................................. 58 2.7.2. İhtiyari Protokol Hükümleri ve Hedefleri ........................................................... 59 2.7.3. Türkiye Özelinde İhtiyari Protokol Pratikleri ..................................................... 66 3. BÖLÜM ............................................................................................................................ 69 3. KADINLARA KARŞI HER TÜRLÜ AYRIMCILIĞIN ÖNLENMESİ KOMİTESİNİN TÜRKİYE RAPORLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ ............................................... 69 3.1. Türkiye’nin Komiteye Sunmuş Olduğu Raporların Genel Özellikleri ................. 69 3.1.1. Birleştirilmiş İkinci ve Üçüncü Periyodik Rapor ................................................ 69 3.1.2. Birleştirilmiş Dördündü ve Beşinci Periyodik Rapor ......................................... 71 3.1.3. Altıncı Periyodik Rapor ...................................................................................... 73 3.1.4. Yedinci Periyodik Rapor ..................................................................................... 74 3.2. Türkiye’nin CEDAW’a Taraf Olmasının Ardından Raporlarda Yer Alan Gelişmeler .................................................................................................................... 75 3.2.1. Kamu Hukuku Alanında Raporlarda Yer Alan Gelişmeler ................................ 77 xv 3.2.2. Eğitim Alanında Raporlarda Yer Alan Gelişmeler ............................................. 85 3.2.3. İstihdam Alanında Raporlarda Yer Alan Gelişmeler .......................................... 91 3.2.4. Sağlık Alanında Raporlarda Yer Alan Gelişmeler .............................................. 97 3.3. Komitenin Nihai Raporlarında Yer Alan Türkiye Değerlendirmeleri ...................... 101 3.3.1. Kamu Hukuku Alanında Yapılan Değerlendirmeler ......................................... 101 3.3.2. Eğitim, İstihdam ve Sağlık Alanında Yapılan Değerlendirmeler ...................... 104 4. BÖLÜM .......................................................................................................................... 108 4. SİVİL TOPLUM DEĞERLENDİRMELERİ ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE’DE KADININ DURUMU .................................................................................................. 108 4.1. Türkiye Barolar Birliği Kadın Hukuku Komisyonu Değerlendirmeleri ................... 108 4.1.1. Tübakkom Basın Bildirilerinin Değerlendirilmesi ............................................ 108 4.1.2. Tübakkom Çalışma Gruplarının Hukuki Değerlendirmeleri ............................. 112 4.2. Ankara, İstanbul ve İzmir Barolarının Basınla Paylaştığı Değerlendirmeler ........... 116 4.2.1. Ankara Barosu Basın Değerlendirmeleri ........................................................... 116 4.2.2. İstanbul Barosu Basın Değerlendirmeleri ......................................................... 118 4.2.3. İzmir Barosu Basın Değerlendirmeleri .............................................................. 120 4.3. Sivil Toplum Kuruluşlarının CEDAW Gölge Raporları .......................................... 122 4.3.1. 1997 STK Türkiye Gölge Raporu ..................................................................... 123 4.3.2. 2005 STK Türkiye Gölge Raporu ..................................................................... 126 4.3.3. 2010 STK Türkiye Gölge Raporu ..................................................................... 130 4.3.4. 2016 STK Türkiye Gölge Raporu ..................................................................... 137 5. TARTIŞMA VE SONUÇ .............................................................................................. 145 6. KAYNAKLAR ............................................................................................................... 148 7. EKLER ........................................................................................................................... 155 ÖZGEÇMİŞ ....................................................................................................................... 165

Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası Cumhuriyetin ilk Basma Fabrikasıdır. Mustafa Kemal Atatürk tarafından açılışı gerçekleştirilen fabrika, ürettiği basmalarla ülkede tekstil alanında büyük bir açığı kapatacaktır. Bunun yanında fabrika ile Nazilli ilçesi ve çevresinde gözle görülür şekilde gelişim hareketleri fark edilecektir. Kente yeni bir kimlik kazandıran fabrika, başta kurulduğu mahalle, olmak üzere birçok yapıya ve kültürel etkinliklere ismini verecektir. Nazilli Cumhuriyet'in ilkleriyle Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası sayesinde tanışacak, bugünkü modern yapısına kavuşacaktır. Fabrikanın bünyesinde bulundurduğu sosyo-kültürel unsurlar, zamanla ilçede de etkisini gösterecek, halk daha önce adını dahi bilmediği birçok faaliyeti bizzat yaşayarak öğrenecektir. Nazilli bu sayede ülkedeki pek çok şehirden daha önce kalkınmış şehirler arasında yer alacaktır.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Nazilli, Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası,Modernleşme, Sosyo-Kültürel Faaliyetler. Nazilli Sumerbank Print Factory is the first print factory of the Republic of Turkey. The factory was opened by the greatest leader Mustafa Kemal Ataturk and has filled the big gap in the textile industry of the country with producing great products. It has also helped Nazilli and the surrounding towns prosper. The factory modernized the city; and from the street of where the factory was established, lots of buildings and cultural events then followed and were named after the factory.Nazilli would be introduced with the benefits of the republic system with Nazilli Sumerbank Print Factory truly made the city what it is today. The people(nation) would be living and learning the socio-cultural activities brought forth by the factory. Nazilli came to be one of the most rapidly developed cities in the country.KEYWORDS:Nazilli , Nazilli Sümerbank Print Factory, Modernization,SocioCultural Activities. 343