Search

Microichthys grandis n. sp. from off southwest Ireland, northeastern Atlantic Ocean, is described on the basis of a single specimen and compared with the other species of the genus. The new species is characterized by the following combination of characters: dorsal-fin rays VII–I, vii, 1; total pectoral-fin rays 18; total gill rakers 25; pyloric caeca 3; pored lateral-line scales 41 + 2; vomerine teeth 6, in a single row; denticles on posterior margin of preopercle 3, on lower margin 3; nape not humped; bony rim of orbit raised above dorsal profile; ridge present in interorbital region; lateral line gradually running towards midline of body, crossing last dark lateral bar above its centre; oblique dark lateral bars 20, lower counter-bars 12; vertical black bar on caudal peduncle present, together with another black bar below the end of the second dorsal fin; peritoneum silvery; pelvic fin short than head length; pelvic fins black. With 54.5 mm SL, this is the largest species of the genus. A revised key to the species of Microichthys is presented.

Bycatch is considered one of the most significant threats affecting cetaceans worldwide. In the North Sea, bottom-set gillnets are a specific risk for harbor porpoises ( Phocoena phocoena). Methods to estimate bycatch rates include on-board observers, remote electronic monitoring, and fishermen voluntarily reporting; none of these are systematically conducted. Additionally, necropsies of stranded animals can provide insights into bycatch occurrence and health status of individuals. There are, however, uncertainties when it comes to the assessment of bycatch in stranded animals, mainly due to the lack of diagnostic tools specific for underwater entrapment. We conducted a literature review to establish criteria that aid in the assessment of bycatch in small cetaceans, and we tested which of these criteria applied to harbor porpoises retrieved from gillnets in the Netherlands ( n = 12). Twenty-five criteria were gathered from literature. Of these, “superficial incisions,” “encircling imprints,” and “recent ingestion of prey” were observed in the vast majority of our confirmed bycatch cases. Criteria like “pulmonary edema,” “pulmonary emphysema,” and “organ congestion” were also frequently observed, although considered unspecific as an indicator of bycatch. Notably, previously mentioned criteria as “favorable health status,” “absence of disease,” or “good nutritional condition” did not apply to the majority of our bycaught porpoises. This may reflect an overall reduced fitness of harbor porpoises inhabiting the southern North Sea or a higher chance of a debilitated porpoise being bycaught, and could result in an underestimation of bycatch rates when assessing stranded animals.

Bycatch is considered one of the most significant threats affecting cetaceans worldwide. In the North Sea, bottom-set gillnets are a specific risk for harbor porpoises (Phocoena phocoena). Methods to estimate bycatch rates include on-board observers, remote electronic monitoring, and fishermen voluntarily reporting; none of these are systematically conducted. Additionally, necropsies of stranded animals can provide insights into bycatch occurrence and health status of individuals. There are, however, uncertainties when it comes to the assessment of bycatch in stranded animals, mainly due to the lack of diagnostic tools specific for underwater entrapment. We conducted a literature review to establish criteria that aid in the assessment of bycatch in small cetaceans, and we tested which of these criteria applied to harbor porpoises retrieved from gillnets in the Netherlands (n = 12). Twenty-five criteria were gathered from literature. Of these, “superficial incisions,” “encircling imprints,” and “recent ingestion of prey” were observed in the vast majority of our confirmed bycatch cases. Criteria like “pulmonary edema,” “pulmonary emphysema,” and “organ congestion” were also frequently observed, although considered unspecific as an indicator of bycatch. Notably, previously mentioned criteria as “favorable health status,” “absence of disease,” or “good nutritional condition” did not apply to the majority of our bycaught porpoises. This may reflect an overall reduced fitness of harbor porpoises inhabiting the southern North Sea or a higher chance of a debilitated porpoise being bycaught, and could result in an underestimation of bycatch rates when assessing stranded animals.

The Lesser Black-backed Gull, Larus fuscus Linnaeus, 1758, is a surface feeder with a broad prey spectrum that forages in the North Sea on subsurface pelagic fishes and crabs swimming within 0.6 m of the sea surface. In July 2006 and in July/August 2009, we surveyed the Frisian Front area in the southern North Sea (53.4°N–54.3°N, 4.0°E–5.5°E) to determine the prey base for Lesser Black-backed Gulls. In July/August 2009, we conducted bird counts in an integrated ecosystem survey by simultaneously sampling subsurface pelagic prey by a combination of fishing and echosounding. Lesser Black-backed Gulls make use of facilitated foraging to improve the catchability of their prey. The two most important aids for facilitated foraging by Lesser Black-backed Gull in the Frisian Front were (1) multispecies feeding associations with Common Murre, Uria aalge (Pontoppidan, 1763), and (2) fisheries discarding bycatch and offal. We found that in the top meter of the water column, the natural prey base is large enough to provide for self-foraging; however, Lesser Black-backed Gulls were found to rely mainly on facilitated foraging.

In het kader van het Mosselconvenant zijn afspraken gemaakt over de optimalisatie van de kweekpercelen in de westelijke Waddenzee. Dit houdt in dat er nieuwe kweekpercelen voor mosselen uitgegeven worden op locaties waarvan men verwacht dat goede rendementen gerealiseerd kunnen worden en er op andere locaties percelen worden opgegeven. Dit resulteert in de aanleg van 850 ha nieuw kweekareaal. De schaalgrootte van deze maatregel is van dien aard, dat te verwachten valt dat deze maatregel effect kan hebben op populatieniveau van soorten die aangetrokken worden door de kweekmosselen als habitat in de vorm van hard substraat. De aan mosselen geassocieerde soorten betreffen bodemdieren, maar mogelijk ook vissoorten. In 2018 en 2019 zijn reeds T0 bemonsteringen (beoordeling voor aanleg) voor macrobenthos uitgevoerd en daarmee zijn de bodemdiergemeenschappen voor aanleg van nieuwe percelen in kaart gebracht. De huidige studie is erop gericht in kaart te brengen welke vissoorten in welke dichtheden aanwezig zijn in de gebieden waar nieuwe percelen voorzien zijn, om zo in de toekomst vast te kunnen stellen wat het effect van aanleg geweest is op deze soorten. De voorliggende technische rapportage beschrijft de methode en de voorlopige resultaten van de T0 bemonstering. Nadere analyse en discussie zal plaatsvinden wanneer de bemonsteringen uitgevoerd zijn nadat percelen in gebruik genomen zijn. Naast de aangetroffen vissoorten in de vangsten zijn ook de garnalen, krabben, kreeften, stekelhuidigen (zeesterren) en inktvissen geregistreerd en gerapporteerd. Er zijn vijf perceellocaties bemonsterd: Oosterom, Meep, Inschot in de Vliestroom komberging en Scheurrak en Scheer in de Marsdiep komberging. De bemonstering is uitgevoerd in september 2020 met een combinatie van actieve en passieve vistuigen, omdat elk tuig een bepaalde efficiëntie en selectiviteit heeft. Bovendien verschilt de ondergrond in de T0 en T1, waardoor we nu al rekening moesten houden met de mogelijkheden voor bemonstering in de T1. Als actief tuig is gebruik gemaakt van een mosselkor met omhullingskuil en als passief tuig is gebruik gemaakt van kubben. Beide tuigen zijn geschikt voor het bemonsteren van bodemvissen. Totaal zijn er 77 trekken uitgevoerd met de mosselkor. Het aantal trekken varieerde daarbij tussen de 10 en 21 per gebied en de treklengte was ±50m. Het aantal gevangen vissoorten per gebied varieerde tussen de drie en acht en het totaal aantal soorten tussen de 10 en 19. Grondels waren in de grootste aantallen aanwezig (78-1658 per ha). Daarnaast zijn botervis, zeedonderpad, kleine zeenaald, schar, schol, sprot, tong en vijfdradige meun aangetroffen. Het zijn vooral kleinere soorten of juvenielen van grotere soorten die zijn gevangen tijdens deze bemonstering. Er zijn in totaal 152 kubben uitgezet en iedere kub heeft 24 uur in het water gestaan. Per gebied waren er vier tot 12 bemonsteringslocaties, met vier kubben per locatie. In 68 van de 152 kubben zijn vissen aangetroffen. Het aantal gevangen vissoorten per gebied varieerde tussen de één en drie en het totaal aantal soorten tussen de vier en negen. Er zijn vijf verschillende vissoorten gevangen waarvan de vijfdradige meun de meest aangetroffen soort is, gevolgd door steenbolk. Van de overige drie soorten - aal, puitaal en zeedonderpad – werd slechts één exemplaar aangetroffen.

In november 2018 is gestart met het project “Lerend implementeren Kier”, kortweg project “de Kier” genoemd. Hierin worden de Haringvlietsluizen ook geopend als de waterstanden op zee hoger zijn dan de waterstanden op het Haringvliet. Het gevolg hiervan is dat zout water het Haringvliet in komt. Een van de ecologische vragen die is gesteld als onderdeel van dit project is hoe kreeftachtigen zich ontwikkelingen in het Haringvliet na deze opening. Bijkomende vragen zijn welke rol kreeftachtingen zullen vervullen in het voedselweb van het Haringvliet en op welke manier de ontwikkeling van de kreeftachtingen gemonitord kan worden. Om deze vragen te kunnen beantwoorden is er een literatuurreview uitgevoerd naar gegevens van kreeftachtigen uit het gebied voor de bouw van de Haringvlietdam en over de huidige aanwezigheid van de kreeftachtigen in het Haringvliet en de Voordelta. Om een uitspraak te kunnen doen over de verwachte ontwikkeling van kreeftachtigen is aanvullend gezocht naar gegevens van vergelijkbare systemen.

Suppleties van zand op vooroever of strand worden in opdracht van Rijkswaterstaat uitgevoerd om de Nederlandse kust tegen erosie te beschermen en om voldoende zand in het kustfundament te houden. Een groot deel van de suppleties vindt plaats in of nabij de kuststrook die binnen de Natura2000 regelgeving wordt beschermd, de Noordzeekustzone. Het is dus van belang de eventuele effecten van deze praktijk op de natuur zorgvuldig te bestuderen, zodat dit effect kan worden afgezet tegenover het algemene nut voor de maatschappij. Betere kennis van de effecten kan leiden tot beperking van eventuele schade aan- en mogelijk zelfs tot versterking van- gewenste natuurwaarden en ecosysteemdiensten. Tot nog toe is er relatief weinig aandacht geweest voor de gevolgen van suppleren op vispopulaties in vergelijking met benthos, terwijl de kinderkamerfunctie van de ondiepe kustzone een zeer belangrijke economische ecosysteemdienst levert. Kennis van de habitatfactoren die het voorkomen van juveniele vis in kinderkamers bepalen leidt tot een verbeterd inzicht van de gevolgen van suppleties op vispopulaties en van de voedselketen van viseters in de ondiepe kustzone. In overleg met natuurorganisaties en de kennisinstituten Deltares en Wageningen Marine Research is in 2016 het document `Ecologische effecten van zandsuppleties’ (Herman et al., 2016) geschreven met als doel onderzoek te formuleren naar ecologische effecten van zandsuppleties. In het onderdeel ‘uitvoeringsplan’ (deel C in Herman et al. 2016) zijn 3 onderzoekslijnen (ook wel Krachtlijnen genoemd) gedefinieerd, te weten: Vooroever, Duinen en Waddenzee. Het hier beschreven meetplan voor een survey in 2017 valt onder de onderzoekslijn Vooroever. De onderzoeksvraag die in dit meetplan wordt behandeld volgt uit de prioritering van de krachtlijn Vooroever: (Cumulatieve) gevolgen van reguliere suppleties op samenstelling en functioneren van het ecosysteem van de vooroever. Deze onderzoeksvraag luidt: “Wat zijn de cumulatieve gevolgen van reguliere suppleties op samenstelling en functioneren van het ecosysteem van de ondiepe vooroever van de Nederlandse kust?” Conform het plan van aanpak voor dit programma (Herman et al., 2016) wordt voorgesteld om een survey uit te voeren in de vooroever (0 tot 10-12 m diepte), waarbij benthos, vis en habitatkarakteristieken worden bemonsterd. Deze geïntegreerde ecosysteem survey is daarmee een onderdeel van een groter pakket van geplande dataverzameling in het kader van Ecologisch Gericht Suppleren II. Het hoofddoel van de survey is om data te verzamelen over het voorkomen van (juveniele) vis in relatie tot relevante omgevingsvariabelen, zowel abiotisch als biotisch. De survey zal inzicht verschaffen in het functioneren van het kustecosysteem en kennis opdoen over de wisselwerking met biotische en abiotische omgevingsvariabelen. De resultaten van de survey zullen dienen voor het opstellen van habitatmodellen voor juveniele vis om hiermee effecten van suppleties te kwantificeren. Dit rapport beschrijft de meetstrategie, de meetmethoden, de te meten variabelen (vis, benthos en omgevingsvariabelen) en de bemonsteringslocaties voor de ondiepe geïntegreerde ecosysteem survey 2017.

Borges, L., van Keeken, O. A., van Helmond, A. T. M., Couperus, B., and Dickey-Collas, M. 2008. What do pelagic freezer-trawlers discard? – ICES Journal of Marine Science, 65: 605–611. Estimates of discards by the Dutch pelagic freezer-trawler fleet were derived based on data from observers on board commercial vessels. In all, 27 fishing trips of duration 2–5 weeks each were sampled between 2002 and 2005, covering the North Sea and the western waters of the British Isles. Different methods to estimate discards were compared, and raising these estimates by number of trips or by total landings did not greatly influence the annual estimates of total discards. Some 30 000 t of fish were discarded annually by the fleet, the commercial target species mackerel, herring, and horse mackerel being discarded most, with 41%, 19%, and 15% of the total discards by weight, respectively. The most commonly discarded non-commercial species was boarfish, accounting for 5% of total discards. Slippage accounts for 10% of all discards, and the most common species slipped is herring. There is extensive discarding of juvenile mackerel in the horse mackerel fishery, and to a lesser extent highgrading of mackerel in the same fishery.

The shallow coast of The Netherlands is an important habitat for small pelagic fish. They form one of the major links between plankton and the higher trophic levels. Predatory fish, sea mammals and birds rely on small pelagic fish as a major food source. Currently, monitoring of fish in the Dutch coastal zone mainly focuses on demersal species, using bottom trawls and fykes. Four hydro-acoustic surveys were carried out in May and October 2010/2011 in the Marsdiep area, a relatively deep tidal inlet in the western Wadden Sea, to quantify abundances of pelagic fish. The aims of this study were to (1) describe temporal and vertical variations in fish distribution and school dimensions in relation to tide, and (2) estimate biomass of pelagic fish and their proportion to total fish biomass. The biomass of pelagic fish in the Marsdiep area ranged between 23 and 411 kg/ha. These were mainly sprat, but also young herring, anchovy and pilchard. The fish was scattered in small schools with volumes smaller than 5m 3 and concentrated in the top 10 m below the surface. There was a clear effect of tidal cycle on school volume and fish abundance, with larger densities and larger schools at high tide compared to low tide. In May, sandeel contributed substantially to the pelagic assemblage, whereas in October sandeel was absent in the trawl catches, most likely because they stayed buried in the seabed from late summer to spring. The presence of pilchard and anchovy confirmed their re-establishment in the Southern North Sea and Wadden Sea. The abundance of pelagic fish exceeded the biomass of demersal fish in the western Wadden Sea by an order of magnitude. This finding is relevant for ecosystem studies. The fact that this study suggests that small pelagics outnumber demersal species to such a large extent calls for a rethinking of the allocation of monitoring effort in the Dutch coastal zone.

a b s t r a c t Ventral target strength (TS) of smelt (Osmerus eperlanus) was measured using a bottom deployed Simrad EK60 200 kHz echosounder in the shallow lake Ijsselmeer (The Netherlands). Ventral TS values recorded (TS = 20 log10(L)–74.39) were lower but comparable to previous studies looking at the dorsal TS in other areas. Biological samples were collected simultaneously close to the bottom and close to the surface. The combination of acoustic measurements and catch information revealed a diurnal migration of smelt. Smelt was observed to be more dispersed during the night than during daytime, but showing no clear avoidance pattern for any environmental variable recorded by CTD measurements. Smelt was found in the upper water column during times of highest light intensity. Such behaviour is likely to occur due to a combination of turbid water conditions and predator avoidance, mainly of piscivorous fish species such as pike–perch (Stizostedion luciperca) and perch (Perca fluviatilis)