Search

In dit advies: 1. De Ecologische Autoriteit waardeert de gedegen en kritische analyses die ten grondslag liggen aan de NDA. Tegelijk constateert zij dat de NDA in de huidige vorm voor buitenstaanders onvoldoende inzichtelijk is en niet zelfstandig leesbaar. 2. De Ecologische Autoriteit onderschrijft de conclusie in de NDA dat in het Elperstroomgebied verslechtering van de natuur heeft plaatsgevonden, en dat verdere verslechtering niet is uit te sluiten. Met de NDA constateert de Ecologische Autoriteit ook dat zowel reeds uitgevoerde als geplande maatregelen onvoldoende zullen zijn voor het behalen van de doelen. 3. Belangrijke inzichten in het watersysteem van het gebied ontbreken nog in de NDA. Er ligt een goed onderzoek (Grootjans, 2021) dat niet voldoende is benut in de NDA. Het genoemde onderzoek, aangevuld met inzichten over de mogelijke rol van doorstroming van water in het gebied en inzichten uit lopende studies, bieden een goede basis. 4. Om verdere verslechtering tegen te gaan bestaat de wettelijke plicht direct (aanvullende) maatregelen te treffen, binnen dan wel ook buiten het Natura 2000-gebied. Het gaat hier vooral om grootschalig herstel van het watersysteem en het verminderen van de stikstoflast.

In dit advies: Kijk naar de Veluwe als geheel. De provincie Gelderland en beheerders en eigenaren werken hard aan maatregelen om de natuur op de Veluwe te herstellen. Dit gebeurt in diverse deelprogramma’s en voor verschillende deelonderwerpen. Op het niveau van de Veluwe als geheel bestaan echter nog grote problemen: denk aan de stikstofdepositie op 16 habitattypen die daardoor onder druk staan, (zeer) sterke verzuring van de bodem (met name voor de droge bostypen en droge heide), een structureel tekort aan water, de versnippering van de natuur, toenemende verstoring door recreatie, vergrassing van heide en stuifzanden, verruiging van graslanden en de hoge wilddruk waardoor bosverjonging uitblijft. Deze problemen vragen om Veluwe-brede oplossingen en afstemming tussen betrokken organisaties. De Ecologische Autoriteit adviseert de NDA zo te verbeteren, dat deze knelpunten ook voor de Veluwe als geheel worden uitgewerkt en de samenhang tussen de diverse landschapstypen en doelen goed uit de verf komt. Verder in dit advies: 1. De vele geplande natuurherstelmaatregelen in het huidige beheerplan en in de herstelprogramma’s dragen aanzienlijk bij aan herstel van de natuur op de Veluwe. Ze zijn noodzakelijk maar nog niet voldoende. Bovendien ontbreekt de samenhang. 2. Het is nodig direct te starten met het nemen met zowel voorgenomen als een aantal aanvullende maatregelen. Alleen zo kan (verdere) verslechtering worden voorkomen. Het gaat onder meer om het verminderen van de stikstoflast, herstellen van het watersysteem, verbeteren van de waterkwaliteit, op onderdelen verbeteren van het beheer en het binnen de Natura 2000- begrenzing omvormen van agrarische gronden naar natuur. 3. Uit de NDA en achtergrondanalyses blijkt dat belangrijke oorzaken van problemen op de Veluwe buiten het Natura 2000-gebied liggen. Naast stikstofdepositie zijn dit bijvoorbeeld de effecten van gebruik van bestrijdingsmiddelen. Specifieke maatregelen in de omgeving van de Veluwe zijn dan ook voorw

De Grondwateratlas Fryslân is een samenvatting van een aantal recent uitgevoerde hydrologische onderzoeken in het kader van de Strategische Grondwaterstudie Fryslân. Binnen deze onderzoeken zijn onder meer berekeningen met grondwatermodellen uitgevoerd, waarvan de belangrijkste resultaten hier worden gepresenteerd. De wetenschappelijke verantwoording van deze berekeningen, alsmede de aannamen en beperkingen van de berekeningen zijn te vinden in onderliggende rapportages.

Ter voorbereiding van een grondwatervisie voor de Provincie Fryslân wordt een studie uitgevoerd naar de chlorideconcentraties in het grondwater. Bij wijze van voorstudie is een 2D-verticaal profiel gekozen van de Waddenzee in het noordwesten naar het Drents Plateau in het zuidoosten. Binnen dit profiel is met behulp van het programma SEAWAT de chlorideverplaatsing in verleden en toekomst gesimuleerd. De relevante stromingsprocessen verlopen erg traag en de geologische processen in het deltagebied Fryslân hebben het land tot in het recente verleden veranderd. Om de huidige voorkomens te begrijpen, is de berekening opgestart in het jaar 5500 v. Chr.

Het schrijven van een symposiumbespreking blijkt nooit via een vast stramien te verlopen. Er zijn symposia waar de bespreking al voor 90 procent geschreven kan worden bij een eerste aanblik van het programma. Bij het symposium Hydrologie als Exportproduct blijkt dat niet het geval. Het is helder waar de dag over gaat, maar welke richting het opgaat is uit het programma niet op te maken. Als locatie is de Mariënhof in Amersfoort gekozen: een statige, 10 meter hoge zaal in een middeleeuws gebouw. Dagvoorzitter is Ruben Maes, bekend van onder meer het NHV-GGOR-symposium uit 2005.

Provincie Overijssel en Vitens willen beter weten hoe de geohydrologische opbouw van Vitens' winvelden in elkaar steekt en met welke bodemparameters het systeem gekwantificeerd kan worden. In de archieven vond men pompproefrapporten uit de periode 1959-2014. In dit artikel een analyse van die gegevens. In welke mate levert dat nog bruikbare informatie op. Dat leidt tevens tot een overzicht van ontwikkelingen in de hydrologie.

Kwaliteitsborging van het vakgebied hydrologie: hoe doe je dat.. De werkgroep beroepsvereniging (NHV) heeft een verkenning uitgevoerd naar nut, noodzaak en uitvoeringsmogelijkheden voor de NHV om een prominentere rol te spelen bij de bevordering van kwaliteit van het door Nederlandse hydrologen uitgevoerde werk. Binnen de NHV is al een discussie gevoerd. Nu wordt gekeken naar mogelijkheden om uit te groeien tot NHV 3.0

Verslag van het symposium over de waarde van het grondwater'.

Grondwatermodellen worden gevoed met bodemparameters, maar hoe bepaal je nu die parameterwaarden? In dit artikel worden de drukmetingen in de pompputten van een winveld gebruikt om kD-, c- en S-waarden te bepalen. Eerst wordt het programma MLU gebruikt, waarna de uitwerking geschikt wordt gemaakt voor MODFLOW. De optimalisatie wordt dan uitgevoerd met PEST. Omdat die berekeningen wel erg lang duren, is er een alternatief gezocht en gevonden in OpenDA. Een optimalisatie van 19 parameters leidt in ons geval dan in twee uur tot een resultaat.

Drinkwaterputten kunnen verstopt raken. Droogval van de pomp kan leiden tot schade aan en infectie van het zuiveringssysteem en moet dus worden voorkomen. Monitoring vindt plaats door periodiek metingen uit te voeren van het specifiek debiet. De meting duurt uren per pompstation, mede omdat het systeem tot rust moet komen en de putten één voor één handmatig geschakeld moeten worden. Deze fysieke metingen zijn echter overbodig als registratie van debiet en van druk in de pompfilters online plaatsvindt. De put hoeft dan zelfs niet te schakelen: op elk moment dat de pompput aanstaat kunnen de overige hydrologische invloeden uit de metingen worden weggefilterd en kan de weerstand rond de boorgatwand achteraf worden berekend en real time online worden gepresenteerd.

Onderzoek naar grondwater levert vaak onverwachte resultaten op. In veel gevallen wordt dit veroorzaakt door problemen die ontstaan bij de bemonstering. Metingen van de hoeveelheid opgelost zuurstof kunnen informatie geven over de samenstelling en herkomst van het monster en daardoor een grote toegevoegde waarde hebben bij grondwaterbemonstering. Nog te vaak wordt dit aspect echter onderschat. Ook in de recent herziene NEN-norm voor grondwaterbemonstering ontbreekt een verplichte zuurstofmeting. Dit artikel beschrijft hoe gemeten zuurstofprofielen in peilbuizen in Eindhoven en Bilthoven gebruikt worden om aan te tonen hoe bemonsteringsfouten kunnen optreden en wat dit betekent voor de geanalyseerde waterkwaliteit. Voorts wordt ingegaan op de vraag in hoeverre problemen kunnen worden voorkomen door grondwaterbemonstering uit te voeren volgens de herziene norm

Beslissingen in het waterbeheer vragen om een goed inzicht in de (effecten op de) (grond)watersituatie. Een onjuiste inschatting van deze effecten kan leiden tot 'projectfricties' in de vorm van extra advieskosten, nieuwe besluitvorming (bestuurskosten) en mogelijk herstelwerkzaamheden. Om de effecten in te schatten kan gebruik worden gemaakt van monitoringsgegevens. Deze geven echter vooral inzicht in wat al gebeurd is, maar niet in wat mogelijk gaat gebeuren na een nieuwe ingreep.

De overheid wil op een goede manier met heel veel gegevens omgaan. Dit is dermate belangrijk, dat men er een wettelijk kader voor heeft opgesteld: de Basisregistratie. Ook voor ondergrondgegevens komt er een Basisregistratie. Omdat die Basisregistratie Ondergrond (BRO) alleen wetgeving is voor de overheid zelf, leek het er op dat de waterleidingbedrijven er slechts zijdelings mee te maken zouden krijgen. Bij nadere beschouwing zou ook voor de drinkwatersector de BRO een grote impact kunnen hebben. Daarom zijn gesprekken gaande of de waterleidingsector zich vrijwillig kan/wil aansluiten. De insteek is dat er een goede BRO komt voor iedereen.

Bijeenkomst van het Koninklijk Nederlands Waternetwerk, themadag over het nieuwe werken, 17 maart 2011 in het congrescentrum van de Evenementenhal in Gorinchem. "Nieuwe gadgets kunnen een middel zijn om informatie snel daar te brengen wanneer het nodig is, maar zijn binnen het nieuwe werken nooit doel op zich"

Het meten van een grondwaterstand is op zich niet moeilijk, ook al duiken er nog regelmatig fouten op wanneer meet reeksen worden beschouwd. Maar zelfs wanneer een meting volledig is uitgevoerd is het belangrijk om te beseffen dat het slechts om een punt in de ruimte, op één tijdstip gaat. We hebben als hydrologen vaak te makkelijk aangenomen dat de meetwaarden representatief zijn voor een grotere omgeving en een langere tijd. In dit artikel komen een aantal voorbeelden aan de orde waarbij dat niet helemaal goed gaat. Ook geeft oplossingsrichtingen aan hoe we hier in de toekomst beter mee om gaan. Uiteindelijk draait het zoals altijd om systeemkennis, waarbij vooral een gecombineerde aanpak van tijdreeksanalyse met modellering ons verder kan helpen.

Drinkwaterbedrijven ervaren knelpunten bij de opslag van hydrologische gegevens. De meeste slaan deze gegevens op in Dawaco, maar dit systeem begint tegen zijn grenzen aan te lopen. Belangrijke oorzaken zijn een sterk groeiende gegevensstroom door geautomatiseerde meetprocessen en een toenemende behoefte aan snelle en flexibele integratie van verschillende soorten gegevens. Vitens en Brabant Water hebben het initiatief genomen deze situatie te verbeteren.

Brak grondwater kan om verschillende redenen een aantrekkelijke grondstof zijn voor de drinkwaterbereiding. Het is ruim beschikbaar en is minder antropogeen beïnvloed, omdat het zich dieper in de bodem bevindt. Verder kan met de winning van brak grondwater de verzilting van bestaande winvelden worden gestabiliseerd of zelfs teruggedrongen. Het onderzoek naar de inzet van brak grondwater biedt veel mogelijkheden voor gebieden met weinig zoet grondwater en is ook mondiaal toepasbaar. In Zevenbergen is de proefinstallatie op praktijkschaal voor de winning en zuivering van brak grondwater nu een half jaar in bedrijf. De installatie functioneert probleemloos. Daarmee worden de verwachtingen bevestigd. Een overzicht van de resultaten van deze proef en de potentie voor toepassing in de praktijk.

Waar het beeld bestaat dat grondwater een constante chemische samenstelling heeft, wordt een drinkwaterbedrijf als Brabant Water soms geconfronteerd met situaties, waarbij de chemie binnen een korte tijd grote fluctuaties vertoont. Bij Genderen leek bij twee pompputten geen touw vast te knopen aan de chlorideconcentraties, die bij jaarlijkse analyses werden waargenomen. Installatie van on-line EGV-meters leverde inzicht in de achterliggende processen. Die kennis leverde informatie op over de wijze, waarop Brabant Water voortaan het pompstation moeten exploiteren zonder onverwachte chloridepieken. De monitoring kan worden afgestemd op deze kennis, en dus voortaan de informatie opleveren of het puttenveld als geheel nu aan het verzilten is of niet.

De winning en zuivering van brak grondwater is een aanlokkelijk alternatief voor de drinkwatersector. Brak grondwater is op veel locaties te winnen, het bevindt zich dieper in de bodem en is daardoor minder antropogeen beïnvloed. Het kan ingezet worden om de verzilting van bestaande winvelden te stabiliseren en brak grondwater is vrijgesteld van de grondwaterbelasting. De zuivering is technisch mogelijk door middel van omgekeerde osmose, waarbij het brakke water wordt gesplitst in een zoet permeaat en een concentraat met een hogere zoutconcentratie. De afvoer van dit concentraat vormt een grote belemmering voor de doorbraak van deze 'nieuwe' grondstof. Het infiltreren van het concentraat in de diepe ondergrond is een mogelijkheid waar wel aan werd gedacht, maar die omwille van vergunningen nooit serieus is onderzocht. Vitens en Brabant Water hebben nu besloten om in de praktijk de ontzilting en infiltratie te beproeven. De benodigde vergunningen zijn verleend, waarmee een belangrijke barrière is gepasseerd. In de loop van dit jaar worden de installaties in bedrijf genomen

Geruisloos bleek 21 januari 2009 een historische dag voor de Nederlandse hydrologie. Het was de dag dat voor het eerst alle data van het NHI, wat staat voor Nationaal Hydrologisch Instrumentarium, op internet werden geplaatst. Iedereen kan het inzien, iedereen kan het gebruiken. Weliswaar is de presentatie nog weinig flitsend, gaat het om een model dat nauwelijks nog te runnen is op een stevige PC, is het model nog ongekalibreerd, zijn er nu al een aantal stevige afwijkingen van de werkelijkheid bekend en vindt oplevering acht maanden later plaats dan gepland. Maar toch, het staat er nu, vanaf nu kunnen we het gaan verbeteren. Wij geloven dat de wereld van de Nederlandse hydroloog nooit meer hetzelfde wordt. Bij alle studies die we voortaan uitvoeren zal het NHI op de achtergrond meespelen

In H2O nummer 5 van dit jaar stond een Platform-artikel van de hand van de heren Van der Gaast, Vroon en Massop over 'numerieke verdroging'. Hierop is in dit nummer een tweetal reacties geplaatst. De tweede reactie op de artikelen van Van der gaast et al over verdroging kwam binnen van Harry Boukes van Brabant Water, waarin wordt ingegaan op de methoden waarmee de grondwaterstanden worden bepaald in de grondwatermeetnetten. Inclusief een kort weerwoord van Van der Gaast, Massop en Vroon

Dit artikel beschrijft de tussentijdse ervaringen van Brabant Water bij de uitwerking van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Voor het beleid, en daarmee de geldstromen voor de komende jaren, is de nulsituatie uitgangspunt. Omdat de bepaling van de nulsituatie van grondwaterlichamen op grootschalig niveau gebeurt, dreigen problemen die op kleinere schaal spelen buiten de beleidsaandacht te vallen vreest Brabant Water. Hoewel de KRW bestaat uit een reeks van goede ideeën en verstandige beslissingen, is het voor beheerders van belang om pro-actief in te spelen op de zwakkere kanten van het KRW-proces en de feitelijke grondwaterkwaliteitsproblemen op de beleidsagenda te houden.

Om gevoel te krijgen voor de ernst van de nitraatproblematiek voor de freatische winning op pompstation Vierlingsbeek, zijn er in twee jaren berekeningen uitgevoerd naar de te verwachten concentraties nitraat en andere mestgerelateerde parameters. In 2006 deed de mogelijkheid zich voor om te evalueren in hoeverre de concentraties zich hebben ontwikkeld, conform de voorspellingen

Verslag van de bijeenkomst van zandhydrologen. Van oudsher een informele bijeenkomst van waterschapshydrologen uit de oostelijke en zuidelijke provincies. Waterschapshydrologen, die hun kennis en ervaring uitwisselen. Spreker waren deze keer: Savenije (TU Delft) met zijn rede "Het meeste valt er naast". Torfs (WU) over kanstheorie, onvollegige metingen, chaotisch klimaat. Stijnen (HKV) over noodoverloopgebieden. Walvoort (Alterra) toonde het model MODFLOW, waarmee waterstanden berekend waren, en de vraag was, wat hiervan de onzekerheid was

Bespreking van de uitgave "Soil and water contamination from molecular to catchment scale" (m. van der Perk; Taylor, 2006). Het boek is geschreven als studieboek voor Universiteit Utrecht. "Er is geen onderwerp te verzinnen, wat de auteur over het hoofd gezien zou kunnen hebben. Het gaat over historie, zuren en basen, redox, bodem, grondwater, anorganische verbindingen, meststoffen, zware metalen, organische verbindingen... en hoe deze door de bodem bewegen of juist niet"

Nieuwe technieken bieden nieuwe kansen. Tot in de jaren tachtig was het opnemen van een grondwaterstand per definitie handwerk, daarna kwamen electronische drukopnemers op de markt. De laatste jaren maakt Brabant Water gebruik van deze drukopnemers om in specifieke gevallen de afpomping in een verstoppende pompput te monitoren. Deze drukopnemers monitoren niet alleen de afpomping (dat is de waterstandsverlaging in het filter waarin de pomp hangt), maar ook de verlagingen wanneer een naburige pompput aanschakelt. Dat zijn de gegevens die we nodig hadden om een pompproef uit te werken. Deze kunnen we nu dus gewoon verkrijgen door in de dagelijkse exploitatie van een pompstation een aantal keren te schakelen, en de gemeten verlagingen te interpreteren

Toen er halverwege de jaren negentig programma’s beschikbaar kwamen voor automatische kalibratie van hydrologische modellen, waren de verwachtingen hoog gespannen. Dan wordt een mens nieuwsgierig. Helaas was TNO niet scheutig met informatie. “Lees het proefschrift van Johan Valstar maar, daar staat alles in”, was doorgaans het antwoord als we meer wilden weten. Ergens rond het jaar 2000 zou TNO het befaamde Veluwe-model verbeteren. Dit artikel geeft weer hoe de auteur tegen de representermethode aankijkt. Vervolgens komt Valstar (TNO) met een reactie

Bespreking van het proefschrift van P. Vermeulen (TU Delft, 2006)

Bespreking proefschrift van I. Thonon (Universiteit Utrecht, 2006)

Bespreking van IAHS publicatie 304 (Bierkens, Gehrels, Kovar), een weerslag van het in juli 2005 gehouden congres Modelcare 2005

De Werkgroep Modelfunctionaliteiten in het Waterbeheer heeft zich, gefaciliteerd door de STOWA, de afgelopen maanden beraad over de manier waarop waterschappen verder kunnen met de inzet van simulatiemodellen om hun watersystemen te doorgronden. Een landelijk hydrologisch modelinstrumentarium zien de waterschappen als mogelijkheid om investeringen en energie te bundelen, meer met elkaar samen te werken, meer één taal te spreken en samen met andere overheden meer kennis te verwerven. Een nieuwe adviesgroep binnen de STOWA zou de ontwikkelingen in kennis en modellen voor het waterbeheer kunnen stroomlijnen en de gevolgen op een hoger niveau bespreekbaar te maken, aldus ondergetekenden

Bespreking van het boek van D.N. Lerner (Balkema, 2004) in de serie International contributions to hydrogeology. UNESCO is via het IHP-V project 3.4 sterk betrokken bij dit onderzoek naar stedelijke grondwaterproblematiek

Bespreking dissertatie van Esther C.H.E.T. Lucassen (Nijmegen, 2003)

Wie water wil beheren, moet weten hoeveel neerslag er valt. Naar aanleiding van het verschijnen van een rapport (samenwerking tussen Stowa, KNMI en HKV) waarin de neerslagstatistieken over de jaren 1906 t/m 2003 gepresenteerd en geanalyseerd worden, werd een symposium georganiseerd over dit onderwerp. Een verslag over deze bijeenkomst

In de meeste provincies zijn de afgelopen jaren meetnetten grondwaterkwaliteit en bodemkwaliteit ingericht. Met enige regelmaat wordt gerapporteerd over het specifieke beeld dat zo'n meetnet oplevert over de toestand van het milieu en de ontwikkeling daarin. De meetnetten hebben met elkaar gemeen dat ze zich richten op de interactie tussen mens, bodem- en grondwaterkwaliteit. Het ligt daarom voor de hand te bezien of hun samengevoegde meetresultaten een breder beeld verschaffen van de toestand van het milieu en de ontwikkeling daarin, dat wellicht ook leidt tot meer inzicht in de samenhang van milieuproblemen. Voor de provincie Drenthe is onlangs zo'n integrale rapportage tot stand gekomen. Dit artikel beschrijft de aanpak die daarbij is gevolgd en het beeld dat daaruit ontstond

Veel doelstellingen van milieuwetgeving worden niet gehaald. Daarom stellen de auteurs een vereenvoudiging voor, als een eerste aanzet. De gedachtevorming vond plaats in het kader van het Platform Systeemgericht Grondwaterbeheer

Het betreft deel 7 van de NITG serie "Geologie van Nederland"

Discussie over kwaliteitsborging in het waterbeheer, naar aanleiding van het artikel van Boukes in Stromingen (2002) no. 3

Kwaliteitsborging in het waterbeheer: standaardisering van het modelonderzoek

Bespreking van uitgave van Elsevier (1999), met als auteur G.A. Bruggeman

Vergelijking van een aantal hydrologische modellen, zoals die in diverse instellingen gebruikt worden

Een pleidooi voor het kunnen programmeren