Search

The creation of the Diocese of Katowice in 1925 can be considered as one of the elements of integration of the Silesian workers both at the ecclesial and socio-cultural level. A signifi cant contribution to the development of cultural and educational life was made by the bishops. First August Hlond, initially the Apostolic Administrator of Polish Silesia, then bishop of the Diocese of Katowice. He was followed by Bishop Arkadiusz Lisiecki, Bishop Stanislaw Adamski and Auxiliary Bishops, Theophilus Bromboszcz and Juliusz Bieniek. Each carried on a lively pastoral and organization work as well as a broad social and cultural activity often beyond the borders of the diocese. One of the main goals of their pastoral work in the interwar period was encouraging the participation of the laics in the Church. That consisted in encouraging the members of fraternities and associations to participate actively in parish life. Thus, the bishops’ duty was not only to lead the diocesan ecclesial community but also to ensure the spiritual, social, and intellectual development of the community.

W Akademii Muzycznej w Katowicach 11 marca 2015 r. odbyła się uroczystość wręczenia tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego księdzu profesorowi Michałowi Hellerowi. Ceremonia była wydarzeniem nietypowym, ponieważ wniosek skierowany do Senatu Uniwersytetu Śląskiego o nadanie najwyższej godności akademickiej dla jednej osoby, wpłynął od trzech Rad Wydziałów: Matematyki, Fizyki i Chemii; Nauk Społecznych i Teologicznego. Zdarzyło się to po raz pierwszy w 47-letniej historii UŚ, który przyznał tę godność „jednemu z najwybitniejszych współczesnych uczonych o co najmniej poczwórnej przynależności naukowej – znakomitemu kosmologowi, matematykowi, fi lozofowi i teologowi, który w matematycznych równaniach, naukowych teoriach potrafi dostrzec dzieła sztuki, a wielkich fizyków uważa za genialnych artystów” (Banyś, 2015, s. 11). W takich słowach zarekomendował dostojnego gościa Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Wiesław Banyś, który przewodniczył uroczystości[…]

Federation of Church Libraries FIDES was established in 1991 in Warsaw, and offi cially approved in 1995 by the Decree of the Polish Episcopal Conference. It brings together the university libraries of the ecclesiastical theological faculties, diocesan seminaries, religious congregations and parishes and Catholic schools. Federation´s activities are refl ected in the annual general meetings, which are held continuously since 1995 in different member libraries. The effects of the activity of the Federation are represented by the issued biannual “Bulletin of Church Libraries FIDES”, which publishes review articles, training materials and information, as well as documents current events.

Zarządzanie własnością intelektualną to temat szkolenia przeprowadzonego przez rzecznika patentowego Uniwersytetu Śląskiego mgr Mariusza Grzesiczaka 5 lipca 2012 roku. Szkolenie odbyło się w ramach projektu Promocja idei komercjalnej własności intelektualnej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach współfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju jako część programu Kreator innowacyjności – wsparcie innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej […].

Jedną z organizacji prowadzących aktywnie działalność oświa-tową wśród dzieci, młodzieży i dorosłych w okresie dwudziestolecia międzywojennego było Towarzystwo Czytelń Ludowych (TCL), utwo-rzone w 1880 r. po to, by w sytuacji wszechobecnych akcji antypolskich walczyć o polskość i odrębność narodową. W XIX w. na ziemiach polskich powstawały różne towarzystwa i organizacje, które starały się podnosić poziom społeczno-gospodarczy oraz oświatowy społeczeństwa. Zajmowały się także w dużym stopniu edukacyjnym awansem Polaków, realizowanym poprzez upowszechnia-nie czytelnictwa książek i czasopism. Niepoślednią rolę w procesie organizacji powszechnego czytelnictwa odgrywało właśnie od XIX w. TCL. Wtedy to ziemie zaboru pruskiego stały się z jednej strony areną aktywizacji polskiego ruchu narodowego, z drugiej – nasilonej akcji germanizacyjnej, wyrażającej się stałym ograniczeniem swobód politycznych, społecznych i kulturalnych Polaków. Paradoksalnie, te antypolskie działania spowodowały dalsze pobudzanie dążeń narodo-wych rodzimej ludności. Przedmiotem opracowania jest działalność TCL w województwie śląskim w latach 1922-1939 [podobną tematykę poruszono także w publikacji 8], a także analiza dokumentów w postaci kolejnych statu-tów Towarzystwa, które pozwalają lepiej zrozumieć i poznać podstawy oraz motywy działania tego ruchu [15, s. 249-252]. Należy jednak przypomnieć funkcjonowanie organizacji od momentu ukonstytuowania się TCL w Poznaniu w 1880 r. i prześledzić pracę aż do wybuchu II wojny światowej, która w zasadzie zakończyła działalność Towarzystwa, choć faktycznie istniało ono do sierpnia 1945 r. Omówienie akcji oświatowej TCL ograniczono do terenu województwa śląskiego po plebiscycie. Sporadycznie jednak, dla zobrazowania całokształtu zagadnienia, przywołana została praca TCL z innych obszarów Polski. Nie uwzględniono natomiast terenu Śląska Cieszyńskiego, ponie-waż na tym obszarze organizowaniem bibliotek, czytelń i działalnością kulturalno-oświatową zajmowała się Macierz Szkolna.

Towarzystwo Czytelń Ludowych played an important role in the history of Polish librarianship. Founded in 1880 in Poznań, it functioned officially since 1945. The organizational structure was created by Centralne Biuro in Poznań, where the books and terrain offices to which the literature was provided and from which the books were delivered to county and district committees. The work of Towarzystwo Czytelń Ludowych was based on statutes, according to which the most important aim was to found folk libraries and a systematic choice of the appropriate literature, mainly of a Christian nature. Towarzystwo Czytelń Ludowych was most developed between 1922 and 1939. It founded libraries, organized reading rooms, cooperated with local population when promoting the Polish book. Actively supported by a cultural‑educational work, it could count on the engagement of priests, bishops, as well as members of associations and church brotherhoods. A Silesian society had confidence in church that is why it willingly participated in all enterprises of a cultural life which was organized by priests and other people involved in church structures.

Od 2 do 20 czerwca 2009 roku na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego zostały zaprezentowane eksponaty ze zbiorów Biblioteki Papieskiego Uniwersytetu Urbanianum i Papieskiej Biblioteki Misyjnej. Z inicjatywy Archidiecezji Katowickiej zostala zorganizowana przez Zakład Misjologii i Teologii Religii Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego, Stowarzyszenie Misjologów Polskich oraz Pontificia Università Urbaniana (Rzym) wystawa Oblicza ewangelizacji Afryki. Ekspozycji towarzyszyła międzynarodowa konferencja misjologiczna, która wprowadziła zebranych w szczególny klimat afrykańskiej kultury. Temat przewodni obrad: Ecclesia in Africa, Africa in Ecclesia w wymiarze teologicznym został zaprezentowany przez arcybiskupa Telesphore Mpundu, Metropolitę Lusaki (Zambia), w referacie The Church in Africa before the II Synod for Africa, oraz przez ks. dr hab. Józefa Urbana z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego w wystąpieniu Geneza teologii afrykańskiej. Uzupełnieniem tych rozważań był referat Africa’s Image in West-European Media redaktora „Tygodnika Powszechnego” Joachima Trenknera z Berlina oraz wystąpienie ks. dr. Marka Rostkowskiego z Pontificia Universita Urbaniana Oblicza ewangelizacji Afryki[…]

Od 7 do 9 września 2009 roku odbyło się 15. Walne Zgromadzenie Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES. Tym razem gospodarzem spotkania była Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie, która w październiku obchodziła 60. rocznicę wznowienia swojej działalności w tym mieście (wcześniej od 1565 roku jej siedziba znajdowała się w Braniewie). W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele bibliotek należących do FIDES: dyrektorzy, kierownicy jednostek i osoby reprezentujące poszczególne typy bibliotek, jak bibliotek wydziałów teologicznych, wyższych seminariów duchownych, zgromadzeń zakonnych oraz bibliotek parafialnych[…]

Kształcenie bibliotekarzy - zagadnienie pojawiające się często w specjalistycznej literaturze, na konferencjach i w wielu dyskusjach. Zwraca się uwagę na strukturę kształcenia, profil studiów, formy realizowanego programu oraz wszelkie problemy związane z instytucjonalnym kształceniem przyszłych pracowników biblioteki bądź podobnych instytucji zatrudniających absolwentów bibliotekoznawstwa. Sporadycznie w dyskusjach porusza się zagadnienie kształcenia bibliotekarzy zatrudnionych w konkretnych typach bibliotek - o ich możliwości doskonalenia zawodowego we własnych placówkach oraz poza nimi, w innych typach bibliotek lub na kursach dokształcania. O podnoszeniu kwalifikacji przez pracowników wspomina się rzadko, okazjonalnie, trochę nieśmiało, najczęściej w kuluarach własnych instytucji. Dokształcanie wiąże się najczęściej z nakładami finansowymi, absencją w pracy, dodatkowymi świadczeniami, na które pracownicy, jak i instytucje nie mogą sobie pozwolić (Fragment tekstu).

Wieloletnie starania władz Uniwersytetu Śląskiego - systematycznie wspomagane przez Kurię Metropolitalną Archidiecezji Katowickiej - doprowadziły do utworzenia Wydziału Teologicznego w Uniwersytecie Śląskim. Zaistniał jako szósty Wydział Teologiczny w uczelni świeckiej obok Uniwersytetu Opolskiego, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie oraz Uniwersytetu Szczecińskiego. Uniwersytet Śląski powołał zatem do życia kolejny, jedenasty, Wydział Teologiczny, który wniósł pokaźny posag - znakomity zasób biblioteczny. Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego powiększyła tym sposobem swoją sieć bibliotek specjalistycznych o nową placówkę (Fragment tekstu).

W maju minęło sześć lat od powołania duszpasterstwa bibliotekarzy. Istniejące od kilku lat duszpasterstwo skupia bibliotekarzy ze wszystkich typów bibliotek począwszy od parafialnych, szkolnych, pedagogicznych, publicznych, miejskich i gminnych poprzez branżowe i specjalistyczne aż po uczelniane wszystkich typów. Tworzy środowisko ponad wszelkimi podziałami i uprzedzeniami. Jednym z głównych celów duszpasterstwa, oprócz wymiany doświadczeń i współpracy zawodowej jest integracja dość mocno rozproszonego środowiska. Rozproszenie to wynika z różnorodnych zadań, jakie wykonują bibliotekarze w swoich macierzystych instytucjach i obowiązków, którym muszą sprostać w lokalnych środowiskach (Fragment tekstu).

Pracując w bibliotece, szybko można się zorientować, że zawód bibliotekarski nie należy, zwłaszcza w Polsce, do profesji uprzywilejowanych. Fakt ten determinują niskie płace, ograniczone możliwości awansu, a co za tym idzie brak należytego prestiżu w społeczeństwie. Biblioteki są postrzegane jako instytucje o niskim stopniu ważności, a ludzie trafiający do zawodu, jako mało aktywni z ograniczonymi ambicjami zawodowymi. Mimo takich odczuć, nie da się ukryć, że istnieje środowisko bibliotekarzy, a nawet powiem więcej istnieje kilka środowisk. Są to bibliotekarze bibliotek naukowych, publicznych, szkolnych. Pozostali bibliotekarze zatrudniani w placówkach kultury, bądź resortach przemysłu, nie są specjalnie zauważani przez społeczeństwo (Fragment tekstu).

The Library at the Faculty of Theology functions as the widely available centre of the theological thought in local academic environment. In the article, there are described mainly those aspects that determine the uniqueness and specificity in functioning of the Theological Library in the library-information system. The attention should be drawn to the specificity of the collection and its foundation, rich tradition and history of the collection, interdisciplinary character of the stored publications, manners and sources of information in acquiring the literature, information-promotional activity directed to different types of users. Carefully selected book collection and reliable information about the collection make the usefulness of the Theological Library increase continuously, serving its collection to the Silesian socjety.

Although the Theological Library of the University of Silesia in Katowice specializes in theological literature and related fi elds it also collects musical documents. The collection includes musical manuscripts, 19th and 20th century literature and contemporary works. The musical documents collected in the library are primarily missals, liturgical books, prayer books, sheet music and songbooks, periodicals and book series, handbooks, dissertations and electronic sources. The collection of musical literature is supplemented by archival materials and enlarged by new documents that are constantly used by academics and students of the Faculty of Theology, as they serve to the entire academic community.

Jubileuszowe – dwudzieste Walne Zgromadzenie Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES odbyło się w dniach 15–17 września 2014 r. w Tarnowie w Wyższym Seminarium Duchownym. W ogólnopolskim spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele bibliotek kościelnych zrzeszonych w Federacji, a także zaproszeni goście. Uczestników Walnego Zgromadzenia powitał ks. dr Leszek Rojewski – prorektor WSD w Tarnowie – podkreślając ważność wydarzenia dla tarnowskiego środowiska lokalnego. Następnie ks. dr Jerzy Witczak – przewodniczący Zarządu Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES – otworzył obrady – przedstawiając ramowy program Walnego Zgromadzenia[…]

The work discusses one of the forms of librarian didactics concerning professional practice of the students of the Institute of librarian studies and scientific information at the University of Silesia in Katowice in a theological library of the University of Silesia The theological library organizes summer professional practice and id‑semester practice for intramural students lasting continuously since 2002. The organization of practice is based on the ministry programme and adjusted to the school and training library needs. The very programme is the basis for the preparation of a detailed plan of classes divided into branches and the scope of workers’ duties. The aim of practice is to familiarize the library science students with the profession to be by means of acquainting them with the organizational structure of the library, work places and library‑bibliography‑informative duties. An important role is given to a direct contact with readers and information users which allows for examining readers’ interests and needs of different types of information.

The Theological Library has been gathering book collections of priests, handed over by the owners or other authorized persons. Three of those collections deserve particular attention. The firs one, donated by archbishop Szczepan Wesoły, includes emigration, Polish migrant, and historical literature. The second one is the heritage of priest professor Remigiusz Sobański, with writings on canonical and philosophical law, theology and social sciences. The last one, donated by priest professor Wincenty Myszor, includes patristic, early-Christian, theological, historical, and humanist literature. The collections greatly enrich the Theological Library, considerably enlarging the ecclesiastic collection of the Katowice Archdiocese.