Search

Nederland staat voor een grote klimaatadaptatie opgave. Richting 2100 zullen, zelfs als we klimaatverandering conform de Parijs afspraken beperkt weten te houden, zo’n 55 % van de dijken en alle grote keringen in de Rijn-Maasmonding aangepast moeten worden om het droog en veilig te houden. Ook de zoetwaterinfrastructuur zal grote aanpassingen vragen. De voor de Rijn-Maasmonding karakteristieke getijdennatuur is nu al nagenoeg verdwenen en zal door zeespiegelstijging verder achteruitgaan. Dit terwijl er een internationale verbeter- en uitbreidingsdoelstelling voor geldt vanuit Natura 2000 en de Kaderrichtlijn Water (KRW). De kwaliteit van de natuur en het landschap in de Rijn-Maasmonding is van grote betekenis voor de fysieke en mentale gezondheid van de mensen die daar wonen. En is van belang voor een deel van het economische verdienvermogen vanuit recreatie en toerisme en het vestigingsklimaat. De klimaatadaptatiemaatregelen die we gaan nemen kunnen de staat van de natuur en daarmee de kwaliteit van de leefomgeving en het welzijn van de mensen die er wonen, nu en in de toekomst, verbeteren of verslechteren. Wij schetsen een perspectief hoe we in de Rijn-Maasmonding kunnen inzetten op een verbetering.

Doel: Het doel van dit onderzoek was om de relatie tussen receptieve taalvaardigheid en externaliserend probleemgedrag te onderzoeken. Hierbij is het geslacht meegenomen als modererende factor. Methode: Bij 36 eentalige Nederlandse kinderen zijn twee testen afgenomen. De receptieve taalvaardigheid is door middel van de receptieve woordenschat gemeten met de Peabody Picture Vocabulary Test (PPVT-III-NL). Ouders hebben de Strength and Difficulties Questionnaire (SDQ) ingevuld. Hiermee is het externaliserend probleemgedrag gemeten van de kinderen. Resultaten: In dit onderzoek is geen verband gevonden tussen de receptieve taalvaardigheid en externaliserend probleemgedrag. Geslacht is geen moderator binnen dit verband.

Social skills in childhood are predictors of academic achievement and the development of internalising problems. Children with language disabilities often have delays in social skills such as prosocial behaviour. To identify children at risk for developing problems in social skills, it is important to look into the factors that contribute to the development of this. In this study the associations between prosocial behaviour, receptive language abilities and negative affectivity were investigated. Furthermore, the possible effect of gender in the association between receptive language abilities and prosocial behaviour was researched. Results show that receptive language abilities were not related to prosocial behaviour in primary school-aged children. Besides that, negative affectivity did not contribute to this relationship. Lastly, there was no difference between boys and girls in the association between receptive language ability and prosocial behaviour. The findings of this study show the importance of randomised, longitudinal research on the associations between language abilities and social skills.

Previous research has shown that there is a positive relationship between parental education level and children’s mathematical skills. Aims: This research examined whether there is a positive relationship between parental education level and children’s mathematical skills and if the gender of the child plays a moderating role in this relationship. Method: 39 children between nine and eleven years old took part in this research. Mathematical skills were measured using the Cito test and Tempo Test Arithmetic. Additionally, parents were asked about their educational level. A regression analyses was conducted to examine the relationship between the parental education level and the level of mathematical skills of children. Secondly, a moderation analysis was performed to investigate whether the child’s gender has a moderating effect in this relationship. Third, a Hotelings-William’s test was performed to examine whether the relation with mathematical skills differs for the educational level of the mother and father. Results: A positive significant relationship between parental education level and children’s mathematical skills was found. A positive correlation was found between the cito test scores and parental education level. However, no correlation was found between the Tempo Test Arithmetic (TTR) and parental education level. The child’s gender did not have a moderating effect. Discussion: In line with previous research, the current study found a relation between parental education level and children’s mathematical skills. Further research regarding the underlying mechanisms in this relationship – such as the school and home environment – is recommended.

Language occupies an important place in social, emotional and academic development. Young children who are lagging behind in their language development can later develop emotional and behavioral problems. Previous research on the relationship between language development and internalizing problem behavior has mainly been carried out among toddlers. This research focuses on the link between language development and internalizing problem behavior with a mediating role of self-control in children between the age of four and ten. The first two hypotheses stated that there is a negative link between lexical language development and internalizing problem behavior as well as between syntactic language development and internalizing problem behavior. The third and fourth hypotheses assumed that both relationships were mediated by self-control. The study was carried out with 38 mono-lingual Dutch speaking primary school children. Two tests were used: the Peabody Picture Vocabulary Test, to measure lexical language development and the Litmus Sentence Repetition Test to measure syntactic language development. The parents filled in two questionnaires: the Strengths and Difficulties Questionnaire to measure internalizing problem behavior and the Children’s Behavior Questionnaire or the Temperament in Middle Childhood Questionnaire to measure self-control. The results showed that no significant relationship was found between lexical and syntactic language development and internalizing problem behavior. In addition, no significant result was found for the mediating role of self-control. It can therefore be concluded that there is no link between language development and internalizing problem behavior.

Taalvaardigheid heeft een positieve associatie met prosociaal gedrag. Een betere taalvaardigheid zorgt ervoor dat kinderen beter kunnen communiceren over gevoelens en behoeften, en kunnen ze hun eigen gedrag beter reguleren. In deze thesis wordt de relatie tussen twee aspecten van taalvaardigheid (syntactische taalvaardigheid en receptieve woordenschat) en prosociaal gedrag onderzocht bij kinderen in de leeftijd van vier tot tien jaar. Hierbij wordt onderzocht of zelfregulatie een mediator is binnen dit verband. De onderzoeksvraag luidt: “In hoeverre is er een relatie tussen taalvaardigheid (syntactische taalvaardigheid en receptieve woordenschat) en prosociaal gedrag, en in welke mate wordt dit verklaard door zelfregulatie?”. De verwachting was, gebaseerd op literatuur, dat er positieve associaties tussen de verbanden werden gevonden en dat zelfregulatie een mediator was binnen dit verband. De onderzoeksgroep bestond uit 36 eentalig Nederlandssprekende kinderen met een gemiddelde leeftijd van 85 maanden. Prosociaal gedrag en zelfregulatie zijn gemeten met een subschaal van een gedragsvragenlijst ingevuld door ouders. Syntactische taalvaardigheid is gemeten middels een zinsherhaaltest (Litmus-SR) bij de kinderen, receptieve woordenschat is gemeten middels de Peabody Picture Vocabulary Test. Uit de resultaten blijken geen significante verbanden tussen taalvaarvaardigheid en prosociaal gedrag, tevens blijkt zelfregulatie geen mediator te zijn in dit verband.

Background: Problems in language development can lead to behavioral problems (Van Daal et al., 2007; Ketelaars et al., 2010; Petersen & LeBeau, 2020; Menting et al., 2011). Research on this has almost always focuses on clinical populations (St Clair et al., 2011; Conti-Ramsden & Durkin, 2008; Stanton-Champan et al., 2007; McCabe, 2005). However, little research has been done on the relationship between language and externalizing behavior in children who do not have a behavioral and/or language development disorder. Aim: The aim of the present study was to study the extent to which receptive language skills predicts externalizing behavior in monolingual children aged 4 to 10 years without behavioral and/or developmental disorders, and whether this relationship was moderated by gender and self-regulation. Method: The data was obtained with the help of a convenience sample, in which 36 children and their parents participated. Receptive language skills were measured by the Peabody Picture Vocabulary Test (PPVT-III-NL). The children's externalizing behavior was assessed by two questionnaires completed by parents: Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) and Children's Behavior Questionnaire (CBQ) or The Temperament in Middle Children Questionnaire (TMCQ). Results: There was no significant relationship between receptive language skills and externalizing behavior. A significant result was only found for the relationship between self-regulation and externalizing behavior. Conclusion: This study does not show that receptive language skills predict externalizing behavior. However, it has shown that a low degree of self-regulation is associated with a high degree of externalizing behavior. This is consistent with the results of previous studies.

Het rapport onderzoekt de consequenties van nieuwe wetenschappelijke inzichten voor de regelgeving voor legionellapreventie. Het gaat bijvoorbeeld om de invloed van de watertemperatuur op de groei van legionella en het effect van spoelen.

Tot in de middeleeuwen bedekte moerasveen een groot deel van Nederland. Nu is dit landschapstype de grote onbekende in het Nederlandse natuurbeleid. En dat is eigenlijk vreemd, want er zijn legio redenen om het moerasveenlandschap in ere te herstellen: het is van grote ecologische én economische waarde. De klimaatcrisis schreeuwt om natuur die CO2 opslaat en die zelfredzaam is. Natuur waar niet continu gemaaid of gekapt hoeft te worden, maar waar een natuurlijk hoog waterpeil instellen genoeg is. Daarom pleit ARK Natuurontwikkeling voor het herstel van moerasveenvorming in het huidige veenweidegebied.

Achtergrond: Uit onderzoek blijkt dat er sprake is van een positieve samenhang tussen executieve functies en de ontwikkeling van taalvaardigheid. In veel onderzoeken wordt echter alleen onderzoek gedaan naar deze begrippen in het algemeen, maar zowel executieve functies als taalvaardigheid zijn overkoepelende termen die verschillende deelvaardigheden betreffen. In het huidige onderzoek wordt onderzoek gedaan naar de samenhang tussen cognitieve flexibiliteit en morfologie bij kleuters, waarbij intelligentie en sekse als controlevariabelen worden meegenomen. Methode: Aan dit onderzoek hebben n = 50 normaal ontwikkelde Nederlandse kleuters in de leeftijd van 62 tot 83 maanden deelgenomen. Deze groep bestond uit n = 21 meisjes en n = 29 jongens. De testbatterij van het huidige onderzoek bestaat uit de woordvormingstest van de Taaltoets Alle Kinderen, een verkorte IQ test en een tekentest om cognitieve flexibiliteit te meten. Resultaten: Er is geen significante samenhang gevonden tussen cognitieve flexibiliteit en morfologie. Tevens is er ook geen significante samenhang gevonden tussen de controlevariabelen sekse en intelligentie met morfologie. Conclusie: Er is geen relatie gevonden tussen cognitieve flexibiliteit en morfologie. Echter, in verband met de beperkingen van het huidige onderzoek en de opkomende vragen is het van belang om meer onderzoek te doen naar deze samenhang.

In deze studie werd onderzocht of er een verband is tussen receptieve woordenschat en externaliserende gedragsproblemen bij kinderen van 4 tot 9 jaar oud en in hoeverre dit verband werd gemodereerd door de sociaaleconomische status van ouders. Aan het onderzoek namen 84 eentalig Nederlandse kinderen deel, afkomstig van verschillende basisscholen in Nederland. Bij de kinderen werd de receptieve woordenschat gemeten middels de Peabody Picture Vocabulary Test. Externaliserende gedragsproblemen werden gemeten middels de Strengths and Difficulties Questionnaire: een vragenlijst die door ouders werd ingevuld. Middels een meervoudige regressie werd allereerst vastgesteld dat er geen significant hoofdverband werd gevonden tussen receptieve woordenschat en externaliserende gedragsproblemen. Verder werd na een plot van de moderatieanalyse middels het SPSS PROCESS-macro vastgesteld dat het opleidingsniveau van moeder een significant modererend effect heeft op het verband tussen receptieve woordenschat en externaliserende gedragsproblemen. Dit houdt in dat wanneer het opleidingsniveau van moeder hoger is en de receptieve woordenschat groter, kinderen gemiddeld minder externaliserende gedragsproblemen laten zien. Voor het opleidingsniveau van vader werd geen significant effect gevonden. De gevonden resultaten leveren een belangrijke bijdrage aan reeds gepubliceerde onderzoeken, aangezien het onderzochte verband niet eerder werd bekeken bij een Nederlandse participantengroep zonder gediagnosticeerde taalproblemen. Daarnaast kunnen de gevonden resultaten bijdragen aan praktijkonderzoek naar werkzame interventies om gedragsproblemen bij kinderen te verkleinen of voorkomen, door risicogroepen in kaart te brengen.

Dit onderzoek heeft de relatie tussen sociaaleconomische status (SES) en internaliserend- en externaliserend probleemgedrag onderzocht bij Nederlandse peuters, waarbij is gekeken of taalontwikkeling een mediator is. Voor dit onderzoek is data gebruikt van het EVENING-onderzoek. De steekproef bestond uit 52 participanten verdeeld in een groep tweeëneenhalf jarigen (N=26; Mleeftijd=32 maanden; SD=2.16) en vierjarigen (N=24; Mleeftijd=46 maanden; SD=1.56), 2 participanten zijn niet geïncludeerd. Alle participanten hadden recht op voorschoolse educatie en 60% van de participanten was man. Er is een hiërarchische regressieanalyse gedaan en de resultaten laten geen significante relatie zien tussen SES internaliserend probleemgedrag. Taalontwikkeling was geen mediator in deze relatie. De resultaten laten een significant verband zien met een gemiddeld effect tussen SES en externaliserend probleemgedrag. Er is geen bewijs gevonden dat taalontwikkeling een mediator is in deze relatie. Mogelijk was de steekproef van dit onderzoek te klein of zijn er andere onderliggende mechanismen die deze relatie kunnen verklaren.

Aim: The aim of this study was to investigate to what extent visuospatial and verbal working memory are related to numeracy of children in kindergarten and if there are gender differences in these relationships. Method: In the current study a number of 96 children aged 4-6 years from six different schools in the Netherlands participated. Visuospatial working memory was measured with the Liongame, which was adjusted for children in kindergarten. Verbal working memory was measured with a Dutch version of the Word Recall Backward task. Results on the Cito mathematic test for children in kindergarten were used to measure numeracy. Results: Two independent t-tests and a Mann-Whitney Test showed that boys perform better on visuospatial working memory tasks and there are no gender difference in verbal working memory and numeracy tasks. A hierarchical multiple regression analyses showed that visuospatial working memory is a significant positive predictor of numeracy. The results showed that the relation between (visuospatial and verbal) working memory and numeracy is not moderated by gender. Discussion: Results from earlier research about numeracy are inconsistent, but overall boys tend to have higher scores. This study showed no difference in numeracy for children aged 4-6. Although this study showed boys perform better on visuospatial working memory tasks. Further research is needed in gender differences in visuospatial working memory and verbal working memory, and to find out what this means for strategies in numeracy. Furthermore it seems interesting to examine gender differences in numeracy in children aged 4-6, taking into account the strategies certain mathematic tests provoke.

Objective: The focus of this study was to investigate the relations between language skills and internalizing behaviour and the potential moderating effects of gender and negative affect. Method: The data were collected using a convenience sample, in which 84 children participated. To measure the receptive vocabulary and the ability to repeat sentences, children were tested with the Peabody Picture Vocabulary Test-III-NL (PPVT-III-NL) and Litmus- SRT task. The parents filled out the Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) and the Children's Behaviour Questionnaire (CBQ) or Temperament in Middle Children Questionnaire (TMCQ) to measure internalizing behaviour and negative affect. Results: This study did not find any relations between language skills and internalizing behaviour. The only relation that was found was between internalizing behaviour and negative affect. This relation between internalizing behaviour and negative affect was expected.

Achtergrond. Dit onderzoek tracht inzicht te verkrijgen in de behandelintegriteit van de interventie Systeemgerichte gezinscoaching (SG) voor multiprobleemgezinnen met een ouder met een licht verstandelijke beperking. Methode. Aan de hand van een mixed methods onderzoeksdesign is behandelintegriteit gemeten door middel van semigestructureerde interviews met zowel gezinscoaches (N=4) als gedragsdeskundigen (N=7), observaties (N=3), een globale vragenlijst (N=20) en een specifieke gezinsrapportage (N=44) over de in de handleiding beschreven elementen van de interventie. Resultaten. De handleiding van Systeemgerichte gezinscoaching wordt door de gezinscoaches als rode draad gebruikt, waarbij de gezinscoaches de interventie vervolgens op flexibele wijze uitvoeren. Uit de factoranalyse van de gezinsrapportage is gebleken dat er vier onderliggende factoren te onderscheiden zijn: beeldvorming, plannen opstellen, werken aan verandering en afsluiting. Conclusie. Het blijkt dat er sprake is van een langdurige betrokkenheid bij de gezinnen en dat er gebruik wordt gemaakt van verschillende elementen. Het gestructureerd, doelgericht en specifiek werken tijdens elke interventiefase kan verbeterd worden. Door de hoge interne consistentie van de vier factoren van de GR is dit instrument mogelijk bruikbaar bij vervolgonderzoek naar de activiteiten in elke fase. Vervolgonderzoek is nodig om de behandelintegriteit van Systeemgerichte gezinscoaching verder te onderzoeken.

Language acquisition starts at a young age. Yet, little is known about the processes underlying this language acquisition. Constructivist linguists state that learning a language is a cognitive process and domain-general skills underlie this process (Bybee, 2010; Tomasello, 1996). The debate is, whether the ability to acquire language is innate and domain-specific, or whether domain-general abilities, such as executive functions, underlie language acquisition. Possibly, executive functions – the brain’s control functions – are needed for language acquisition. This current study investigated the correlation between cognitive flexibility, one of the executive functions, and morphology, the ability to form new words based on grammatical rules. Next to that, the moderator effects of age and intelligence on this relation are examined. 51 Participants, 5- and 6-year-olds, are studied by a drawing test as a measurement of their cognitive flexibility (Karmiloff-Smith, 1990). The results of this study do not show a relation between cognitive flexibility and morphology. More research is needed to clarify the role that executive functions play in the language acquisition of young children.

Verbal working memory plays an important role in the development of language skills in children, and is also important when learning multiple languages because it contributes to memorizing and processing information. Studies show that multilingualism can negatively influence the development of language skills in young children, and the influence on verbal working memory remains unclear. In this study, 96 children from six different Dutch primary schools were examined on verbal working memory, language skills and multilingualism. Spearman’s rho correlational analysis shows that there is a positive connection between verbal working memory and language skills. A t test and a Mann-Whitney U test showed no differences between monolingual and multilingual children in verbal working memory or language skills. Finally, a hierachical multiple regression analysis showed no moderation effect of multilingualism on the relationship between verbal working memory and language skills. The relation between verbal working mamory and language skills does not appear to differ between monolingual and multiligual children. This indicates that monolingual and multiligual children don’t need a different approach in learning language skills. Concluding, multilingualism does not appear to have a significant influence on the relationship between verbal working memory and language skills in kindergarten.

Deze studie brengt in kaart hoe Taal Doet Meer (TDM) de horizontale verantwoording meer gestructureerd kan vormgeven. Dit wordt onderzocht vanuit het perspectief van stakeholders. Deze studie onderzoekt de ervaringen van stakeholders met en de wensen van stakeholders voor de horizontale verantwoording van TDM. Telefonische interviews zijn afgenomen bij 9 vrijwilligers en 2 deelnemers, de primaire stakeholders van TDM. Uit de resultaten blijkt dat stakeholders feedback geven aan TDM. Tegelijkertijd blijkt dat stakeholders niet weten hoe de feedback verwerkt wordt door TDM en worden stakeholders niet door TDM geïnformeerd over de uitkomsten van de gegeven feedback. Verder blijken Stakeholders voorkeur te hebben voor het geven van feedback in een persoonlijk gesprek. Tot slot willen stakeholders schriftelijk geïnformeerd worden via email of de nieuwsbrief, maar bijeenkomsten zijn ook mogelijk. Het is belangrijk dat de informatie visueel aantrekkelijk gepresenteerd wordt. De resultaten leiden tot de aanbevelingen voor TDM: (1) om de bekendheid van het begrip horizontale verantwoording onder stakeholders te vergroten, (2) de huidige methoden om feedback te verzamelen actiever in te zetten, (3)de huidige methoden om stakeholders te informeren uit te breiden met de email en de nieuwsbrief, (4) de stakeholders te informeren op een visueel aantrekkelijke manier en (5) vervolgonderzoek naar ervaringen en wensen van andere stakeholders uit te voeren. Suggesties voor vervolgonderzoek zijn: onderzoek uitvoeren bij primaire en secundaire stakeholders van TDM die niet in dit onderzoek zijn opgenomen, casestudies uitvoeren bij andere NGO’s en de resultaten uit deze studie empirisch toetsen.

Aim: It is known that general language skills of children influence the development of cognitive flexibility. It is still unknown to what extent specific production of language influences cognitive flexibility. The current study researched therefore the relationship between production in language and cognitive flexibility in children aged five of six, correcting for intelligence. Method: A total of 50 monolingual Dutch children, without a diagnosis have participated in the study. Subtests of the TAK and WNV-NL and the drawing test of Karmiloff-Smith and the WUG-test were taken individually from the children. The results were analysed by means of an ordinal regression analysis. Results: The results show that production in language does not have a significant positive effect on cognitive flexibility. The relationship is also not significant when corrected for intelligence. Conclusion: The current study does not show that production in language has a positive effect on cognitive flexibility when corrected for intelligence. In order to gain more insight into the relationship between the variables, it is important to continue to investigate the relationship between language production and cognitive flexibility, possibly by means of a bigger sample and the use of valid instruments.

Het doel van dit onderzoek is inzicht geven in hoe deelnemers van Taal Doet Meer (TDM) het woordgebruik, dat deze organisatie gebruikt om hen te omschrijven, percipiëren. Allereerst is het woordgebruik van TDM in kaart gebracht door verschillende publicaties van de organisatie te analyseren. Door middel van kwalitatieve semigestructureerde interviews is vervolgens aan 27 respondenten, bestaande uit deelnemers, medewerkers en vrijwilligers van TDM, gevraagd hoe zij dit woordgebruik ervaren. Uit de interviews kwam naar voren dat de imposante hoeveelheid omschrijvingen die TDM nu gebruikt, er toe leidt dat de respondenten niet alle omschrijvingen passend vinden voor de doelgroep van TDM. Daarbij geven deelnemers aan zich geaccepteerd te voelen als Utrechter, maar zorgt de toevoeging van bijvoeglijke naamwoorden als ‘anderstalig’ of ‘nieuw’ voor een tweedeling binnen de in-group Utrechters. Dit impliceert een gevoel van sociale afstand onder de deelnemers. Daarentegen beoordelen deelnemers omschrijvingen waarin de nadruk wordt gelegd op het leren van de taal als heel positief. Als deze termen worden geaccepteerd door zowel de out-group als de in-group, kan het bijdragen aan het versterken van empowerment van de deelnemers. Het onderzoek sluit af met de aanbeveling voor TDM om een explicieter beleid voor haar woordgebruik te maken. Daarnaast wordt aanbevolen om de termen ‘taalcursist’ en ‘taalleerder’ actief te gaan gebruiken.

Introductie: Taal is een positieve voorspeller voor prosociaal gedrag. Syrische vluchtelingen die naar Nederland zijn gekomen, hebben een achterstand in de Nederlandse taal waardoor deze kinderen wellicht minder prosociaal gedrag vertonen. Echter spelen cultuur en meertaligheid een belangrijke rol in de ontwikkeling van prosociaal gedrag waardoor het niet zeker is hoe de prosociale ontwikkeling van Syrische kinderen is in vergelijking met Nederlandse kinderen. Doel: Het doel van de studie was om te onderzoeken wat het verband was tussen de Nederlandse taalvaardigheid en prosociaal gedrag bij Syrische vluchtelingen en eentalige Nederlandse schoolkinderen. Tevens is onderzocht of cultuur invloed heeft op het verband tussen taal en prosociaal gedrag. Deelnemers: De onderzoeksgroep bestond uit 145 deelnemers waarvan 93 eentalige Nederlandse kinderen met een gemiddelde leeftijd van 83 maanden en 52 Syrische kinderen met een gemiddelde leeftijd van 105 maanden. Methode: Prosociaal gedrag is gemeten met een vragenlijst die door ouders is ingevuld en de taalvaardigheid is gemeten middels een zinsherhaaltest bij de kinderen zelf. Resultaten: Er werd geen significant verschil gevonden in prosociaal gedrag tussen taalvaardigheid en cultuur. Wel is uit het onderzoek gebleken dat leeftijd een significante voorspeller is voor prosociaal gedrag.

Language delays are a common problem among children. Existing scientific literature on the relationship between language development and internalizing problem behavior has mainly focused on toddlers. However, internalizing problems can also have profound consequences for school-aged children. This study examined the relationship between language development and internalizing problems in four to nine-year-old children. Besides, the mediating role of effortful control in this relationship was researched. Firstly, it was assumed that receptive language as well as expressive language would be negatively related to internalizing problem behavior. Secondly, it was assumed that both relationships would be mediated through effortful control. Data from 84 Dutch school-aged children were collected through language tests taken with the children and questionnaires filled out by their parents. Results indicated that there were no significant relations between receptive language and internalizing problems or expressive language and internalizing problems. Furthermore, no significant results were found for language development and internalizing problems in relation to effortful control. Based on the results of this study, it can be concluded that language development and internalizing problem behavior are not related. Strengths, weaknesses and implications of this study are discussed.

In deze studie is onderzocht of cognitieve flexibiliteit morfologisch bewustzijn voorspelt, en of leeftijd, geslacht en intelligentie hierin een modererend effect hebben. Het onderzoek is uitgevoerd bij 50 kinderen met een gemiddelde leeftijd van 70.04 maanden, waaronder 21 meisjes en 29 jongens. Cognitieve flexibiliteit is onderzocht middels de Tekentest (Karmiloff-Smith, 1990) en morfologisch bewustzijn middels een Nederlandse vertaling van de Wug-test (Rispens, McBridge-Chang, & Reitsma, 2008). Er is een lineaire multipele regressieanalyse uitgevoerd, waaruit blijkt dat 0.3% van de variantie in scores door het model wordt verklaard. Na toevoeging van de moderatoren in het model wordt een niet-significante 12.8% van de variantie verklaard. In de discussie worden de resultaten vergeleken met eerder onderzoek en worden aanbevelingen voor vervolgonderzoek toegelicht. Al met al is dit onderzoek een eerste stap in het ontwarren van de verbanden tussen de brede, algemene constructen die executieve functies en taalvaardigheden zijn. Dit draagt uiteindelijk bij aan de kennis die nodig is om kinderen te kunnen trainen en helpen bij vaardigheden die zij nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen.

Doel. Eerder onderzoek liet zien dat er een relatie is tussen taalvaardigheid en externaliserend probleemgedrag. Tevens bleek uit de literatuur dat er een verband is tussen taalvaardigheid en zelfregulatie. Vervolgens lijkt zelfregulatie samen te hangen met externaliserend probleemgedrag. Dit indiceert dat zelfregulatie een mediator is binnen het verband. Het doel van dit onderzoek is dan ook om te achterhalen in hoeverre taalvaardigheid een voorspeller is van externaliserend probleemgedrag bij kinderen tussen de vier en negen jaar oud. Daarbij zal onderzocht worden of zelfregulatie een mediator is binnen dit verband. Methode. Bij 84 Nederlandse kinderen worden twee testen afgenomen om de taalvaardigheid te meten. De PPVT-III-NL wordt afgenomen om de receptieve woordenschat te meten en de Litmus SR wordt afgenomen om de zinsherhaling te meten. De ouders vullen drie verschillende vragenlijsten (CBQ of TMCQ, SDQ en een achtergrondvragenlijst) in om gedrag en temperament in kaart te brengen. Resultaten. De resultaten wijzen uit dat taalvaardigheid een significante voorspeller is van externaliserend probleemgedrag. Dit verband bestaat alleen voor zinsherhaling. Vervolgens is zelfregulatie geen mediator binnen dit verband. Conclusie. Er kan geconcludeerd worden dat zinsherhaling een significante voorspeller is van externaliserend probleemgedrag bij kinderen tussen de vier en negen jaar oud. Een goede zinsherhaling kan dus zorgen voor minder externaliserend probleemgedrag. De variabele zelfregulatie is geen mediator binnen dit verband. Toekomstig onderzoek zou moeten ingaan op andere verklarende factoren voor het verband tussen zinsherhaling en externaliserend probleemgedrag.