Search

Sağlık alanında klinisyenler ve araştırmacılar eksik bilgi ve belirsiz sonuçlara rağmen sağlam kararlar vermek için tanı testlerine başvururlar. Bu testler tıbbi karar oluşumunda kullanılmadan önce performans değerlendirmelerinin yapılması ve hastalık durumunu en yüksek ve doğru bir sınıflama yapılarak optimum eşik değerinin bulunması gerekir. Bu değerlendirmelerin ve işlemlerin yapılması açısından Receiver Operating Characteristic (ROC) analizi önemli bir istatistiksel tekniktir. Bu çalışmada tanı değerlendirme ölçütleri ile ROC analizini tanıtmak, kullanımı hakkında bilgi vermek ve anlatılan, verilen bilgilerin klinik vakalar üzerinden farklı istatistiksel programlar ile bir uygulamasının yapılması amaçlanmıştır. Bu anlatımlarla birlikte, tıbbi araştırmacıların etkili bir şekilde kullanmasına yardımcı olmak için ROC analizinin temel kavramsal çerçevesini ve yorumunu sağlamaktır. Uygulamada diyabet ve akut pankreatit olmak üzere iki farklı klinik vaka ele alınmıştır. Diyabet vakası için, şeker yükleme testi (OGTT) altın standart ölçütü olmak üzere HbA1c, glukoz, üre ve kreatinin testlerinin ayrım güçleri değerlendirilmiştir. HbA1c testi, diyabet tanısı için kullanılan testlerde, ROC eğrisi kestirimine göre 0,746 ile en yüksek AUC değerine ve 0,03 ile en düşük standart hataya sahip olan tanı testi olarak bulunmuştur (p, Clinicians and researchers in the field of health care make sound decisions, despite the incomplete information and uncertain results. Before these medical decisions, some performance evaluations must be made and the optimal threshold value should be calculated for an accurate classification for the disease. Receiver Operating Characteristic (ROC) analysis used as an important tool for statistical calculations for making pre-evaluations. It is moderately implemented in the healthcare domain to determine how accurately a patient's diagnostic test can be distinguished whether he or she has a disease or free from it. In this study, it was aimed to introduce the diagnostic evaluation criteria and ROC analysis to give information about its usage, and to make the application of the information given through clinical cases with different statistical programs. We, thus, to provide the fundamental conceptual framework and interpretation of ROC analysis help medical researchers to use it effectively. For ROC analysis, we investigated two different clinical cases including diabetes and acute pancreatitis. For diabetes, the different strengths of HbA1c, glucose, urea and creatinine tests were evaluated and examined. In the case of HbA1c test, which is used for diagnosis of diabetes, our ROC curve estimation showed that the highest Area under Curve (AUC) value was 0,746 with the lowest standard error 0,03 (p, Tez (Yüksek Lisans) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim Anabilim Dalı, 2019., Kaynakça var.

ÖZ…’DAERİŞKİNLERDE DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ PREVALANSI VE ETYOLOJİK FAKTÖRLERİNDEĞERLENDİRİLMESİAMAÇ:Demireksikliği anemisi (DEA) dünyada ve ülkemizde en sık görülen hastalıktır veetyolojisinde birçok neden yer almaktadır. Çalışmamızın amacı DEA’ nın …veçevresinde retrospektif olarak prevalansını ve etyolojisini araştırmaktır.MATERYALve METOD: Çalışmaya Nisan 2017 - Kasım 2017 arasında … TıpFakültesi İç Hastalıkları polikliniğine başvuran ve en az tam kan sayımı,ferritin, vitamin B12, folik asit değerleri istenmiş 18-65 yaş arasındakitoplam 1000 hasta alınmıştır. Hastalara ait cinsiyet, yaş, kadınlarda menopozaldurum, ek hastalıkları ve etyolojik faktörleri kaydedilmiştir. Bütün hastalarınhemoglobin, hematokrit, MCV, RDW, lökosit, trombosit, ferritin, vitamin B12, folik asit düzeylerikayıt altına alınmıştır.Kadınlarda hemoglobin 12g/dl altında, erkeklerde 13 g/dl altında (WHO’ya göre) ve ferritin 15 ng/mlaltında (romatizmal hastalığı olanlarda 100 ng/ml’ nin altında) olanlar DEAolarak kabul edilmiştir. DEA’ si saptanan hastalarda etyolojik faktörleriincelemek için; diyetle demir alımı, kadınlarda menstrüel kanama, hemoroid,peptik ülser, mide operasyonu, gastrit, malignite gibi sebepleraraştırılmıştır. Başvuruda saptanan ek hastalıklar sırasıyla kronik karaciğerhastalığı, kronik böbrek hastalığı, akciğer hastalıkları, bağ dokusuhastalıkları, endokrinolojik hastalıklar, hipertansiyon, diabetes mellitus,maligniteler, hemoglobinopatiler ve inflamatuar bağırsak hastalıkları olarakgruplandırılmıştır.BULGULAR: Çalışmamızdakikadınların % 25’ inde, erkeklerin % 7,4’ inde DEA saptanırken tüm hastalardaise DEA prevalansını % 20,3 olarak bulduk. DEA etyolojisi ise kadınlarda en sıkneden menoraji iken erkeklerde gastrit olarak saptandı. Çalışmamızda DEA olanerkeklerin % 55 ve kadınların % 34,4’ ünde ise etyoloji saptanmadı.SONUÇ: Demireksikliği anemisi ile ilişkili prospektif, pika ve parazitoz taramalarını daiçeren, toplumsal kökenli çalışmalar yapılması gerekmektedir., THEPREVALANCE OF IRON DEFICIENCY ANEMIA IN ADULTS IN … AND EVALUATION OFETIOLOGICAL FACTORSOBJECTİVE: Iron deficiency anemia (IDA) is the most commondisease in the world and in our country and there are many reasons for itsetiology. The aim of our study was to investigate the prevalence and etiologyof IDA retrospectively in … MATERIAL and METHODS: A total of 1000 patients between the ages of 18-65 whowere admitted to … Medical Faculty Internal Medicine Outpatient Clinic betweenApril 2017 and November 2017, were included in the study and complete bloodcount, ferritin, vitamin B12, folic acid values were studied at these patients.Gender, age, menopausal status, additional diseases and etiologic factors ofthe patients were recorded. Hemoglobin, hematocrit, MCV, RDW, leukocyte,platelet, ferritin, vitamin B12 and folic acid levels were recorded. Infemales, hemoglobin levels below 12 g / dl, in males hemoglobin levels below 13g / dl and ferritin less than 15 ng / ml (patients with rheumatic diseases lessthan 100 ng / ml) were accepted as IDA.To examine the etiologic factors in patients with IDA;dietary iron intake, menstrual bleeding in women, hemorrhoid, peptic ulcer,gastric surgery, gastritis, malignancy were investigated. Additional diseasesidentified at admission were chronic liver / kidney / lung / rheumatoid /endocrinological, hypertension, diabetes mellitus, malignancies,hemoglobinopathies, inflammatory bowel diseases.RESULTS: In our study, 25 % of thewomen and 7,4 % of men had IDA, we found the prevalence of IDA as 20,3 % in allpatients. The most common cause of IDA was menorrhagia in women and gastritisin men. In our study, an etiological factor could not be determined in 55 % ofmen and 34,4 % of women with IDA.DISCUSSION: Prospective, community basedstudies that also evaluate pika and parasitosis should be performed in patientswith iron deficiency anemia.

Bu çalışmada bağımlı değişkenin sürekli veya kategorik olduğu durumlarda kullanabilecek lojistik regresyon analizi incelenmiştir. Kullanıma açık verilerden yararlanılarak lojistik regresyon analizinin iki ve çok kategorili modellerinin teorisi ve analizlerinin ayrıntılı bir şekilde anlatılması amaçlanmıştır. Yöntem: Retrospektif olarak yapılan bu araştırmada iki kategorili lojistik regresyon analizi için kalp krizi riski verisi ve çok kategorili lojistik regresyon analizi için sağlık sigortası harcaması verileri kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım gösterip varyanslarının homojen olması durumunda Bağımsız Grup Student t-testi ve üç veya daha fazla çoklu grupların karşılaştırılmalarında ise Tek Yönlü Varyans Analizi yapılmıştır. Verilerin normal dağılım göstermediği veya kategorik verilerin analizleri için parametrik olmayan Mann-Whitney U testi ve üç veya daha fazla gruplara göre karşılaştırmaların yapıldığı Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır. Bulgular: Hastaların yaşı, dinlenme anı kan basıncı, maksimum nabız sayısı, ST segmenti çökme değeri ve görüntülenen damar sayısı, düşük ve yüksek MI risk sınıfları arasında anlamlı farklılık göstermiştir. Dinlenme anı EKG bulgularında ST-T dalga anormalliği yüksek risk grubunda bulunan hastalarda daha yüksek oranda gözlenmiştir. Egzersiz anında anjina görülme oranı düşük risk grubundaki hastalarda daha yüksek oranda izlenmiştir. Çok kategorili lojistik regresyon analizinde müşterilerin VKİ değerleri (p, The increase in the risk of heart attack and the rising health insurance costs in different regions of the States were examined due to different parameters implementing logistic regression. It was aimed to explain the theory and analyses of the dichotomous and multinominal models of the regression in details through publicly available data. Method: In this retrospective study, the heart attack risk datasets for binary logistic regression and the health insurance expenditure datasets for multi-category logistic regression analysis were used. If the data were normally distributed and the variances were homogeneous, independent groups t-test was executed, and one-way analysis of variance (ANOVA) was implemented for the comparison of three or more multiple groups. The non-parametric of Mann-Whitney U test was employed for the analysis of the dataset where there was non-normal distribution, or it was a categorical dataset. When there were three or more groups' comparisons of non-normal or qualitative datasets, the Kruskal-Wallis H test was carried out for the analysis. Results: The patients' age, resting blood pressure, maximum heart rate, ST segment depression value, and the number of vessels displayed significantly between low and high MI risk classes. In the resting ECG findings, ST-T wave abnormality was observed at a higher rate in patients for the high-risk group. The incidence of angina during exercise was higher in patients for the low-risk group. In the multinominal logistic regression analysis, the BMI values of the customers were significantly higher for those living in the Southeast region (p, Tez (Yüksek Lisans) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim Ana Bilim Dalı, 2021., Kaynakça var.

Normallik ve sabit varyans varsayımlarının karşılanmadığı durumlarda veri dönüşümüne ve genel doğrusal modellere alternatif bir yaklaşım olarak genelleştirilmiş doğrusal modeller oluşturulmuştur. Bağımlı değişkenin kesikli sayısal değerler alması ve sayma verisi olması durumunda Poisson Regresyon modeli kurulur. Poisson dağılımına uyan bağımlı değişkenin tahmin edilmesi için farklı Poisson Regresyon modelleri geliştirilmiştir. Bağımlı değişkenin çok sayıda sıfır içermesi durumu olduğu gibi hiç sıfır içermeyen veri kümeleri de bulunmaktadır. Bu durumda, Sıfır Ağırlıksız Poisson Regresyonu uygulanır. Bu çalışmanın amacı, sıfır ağırlıksız regresyon modelini inceleyip, dismenore hastalarında hijyenik ped kullanım sayısını modelleyerek uygulama yapmaktır. Uygulama verisi, bir Tıp Fakültesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümüne dismenore şikayeti ile başvuran hastalardan alınan bilgiler ile oluşturulmuştur. Çalışmaya, altı aylık süre içerisinde ve güç analizi sonucu belirlenen hasta sayısını kapsamak üzere gönüllülük esasına göre, 16 ile 49 yaşları arasında olan toplam 190 kadın hasta dahil edilmiştir. Kendilerine yöneltilen soru formundan elde edilen bilgiler ile veri kümesi SPSS 20.0 ve STATA 16.0 programları kullanılarak analiz edilmiştir. Sıfır Ağırlıksız Poisson Regresyon modeli anlamlı ve uyum düzeyi yüksek bulunmuş olup (-2Log Likelihood=1184,3, Likelihood X2=86,31 (p, In cases where the assumptions of normality and homoscedasticity are not met, generalized linear models were created as an alternative approach to data transformation and general linear models. If the dependent variable has discrete numerical values and is count data, the Poisson Regression model is established. The different Poisson Regression models have been developed to estimate the dependent variable that fits the Poisson distribution. There are datasets that contain no zeros, as well as the situation where the dependent variable contains many zeros. In this case, the Zero Inflated Poisson Regression is applied. The aim of this study is to examine the zero-truncated regression model and its characteristics to model the number of sanitary pads used in dysmenorrhea patients. The dataset was created with the information obtained from the patients who applied to the Gynecology and Obstetrics Department of a Medical Faculty Research Hospital with dysmenorrhea. A total of 190 female patients between the ages of 16 and 49 were included in the study on a voluntary basis to include the number of patients determined as a result of the power analysis within a six-month period. The information obtained from the questionnaire directed to them and the dataset were analyzed using SPSS 20.0 and STATA 16.0 softwares. The Zero-Truncated Poisson Regression model was significant and the level of goodness-of-fit was high (-2Log Likelihood=1184.3, Likelihood X2=86.31 (p, Tez (Yüksek Lisans) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim Anabilim Dalı, 2021., Kaynakça var.

Sağlık alanında yapılan çalışmalarda, birden fazla faktörlü ve seviyeli faktöriyel düzenlemeler yapılmakta kombinasyon sayısının fazla olması sebebi ile de daha fazla hasta sonuçlarının elde dilmesinde yaşanan zorlukların azaltılabilmesi ve zamandan tasarruf sağlayabilmek için kombinasyon sayısını azaltan bir yöntem olan Taguchi yönteminin sağlık alanında uygulanabilirliğini test etmek amaçlanmıştır. Taguchi yöntemi, ortogonal dizilerden yararlanarak, hedeflenen değere ulaşmak amacıyla deney sayısını azaltmayı amaçlamıştır. Bu sayede daha az deney sayısı ile kontrol edilemeyen faktörlerin etkisini de en aza indirgemeyi sağlamaktadır. Bu çalışmada Taguchi yönteminin kullanılabilirliğinin test edilmesi adına, farklı seviyelerdeki faktörlerin değişkenlere etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla üç farklı uygulama yapılmıştır. İlk uygulamada mekanik ventilatör ve akut böbrek yetmezliği faktörlerinin yoğun bakım yatış süresine etkisini incelemek için, iki seviyeli iki faktörlü ANOVA uygulanmış faktörlerin ana etkileri ve interaksiyonlar istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Uygulanan Taguchi yönteminde tesadüfi olacak şekilde L32 ortogonal dizini oluşturulmuş ve sonuçlar incelendiğinde akut böbrek yetmezliğinin yoğun bakım yatış süresine etkisinin daha önemli düzeyde olduğu saptanmıştır. Faktörlerin seviyelerine bakıldığında ise hem mekanik ventilatör için hem de akut böbrek yetmezliği için 2. seviyelerinin en yüksek yoğun bakım yatış süresi kombinasyonunu oluşturduğu gözlenmiştir. İkinci olarak tanı ve glomerular filtrasyon hızı faktörlerinin kreatinin ortalaması için üç seviyeli iki faktörlü ANOVA uygulanmış faktörlerin ana etkileri ve interaksiyonları istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Taguchi yöntemi uygulamasında tesadüfi olacak şekilde L27 ortogonal dizini tasarlanmış ve kreatinin değeri ortalaması için en önemli faktörün glomerular filtrasyon hızı olduğu gözlenmiştir. Faktör seviyeleri incelendiğinde en yüksek kreatinin ortalamasını tanı faktörünün 2. seviyesi ve glomerular filtrasyon hızı faktörünün 1. seviyesi kombinasyonu vermiştir. Son uygulama olarak ta mekanik ventilatör ve kalp hızı faktörlerinin satürasyon ortalaması için iki ve üç seviyeli iki faktörlü ANOVA uygulanmış ve ana etkilerin ve interaksiyon etkisinin istatistiksel olarak önemli olduğu gözlenmiştir. Taguchi yöntemi uygulamasında L18 ortogonal dizin kullanılmış ve satürasyon ortalaması için en önemli faktörün mekanik ventilatör olduğu belirlenmiştir. Faktör seviyeleri incelendiğinde ise mekanik ventilatör ve kalp hızının 1. seviyesi en yüksek satürasyon ortalaması kombinasyonunu oluşturmaktadır. Sonuç olarak üç uygulamada da ANOVA ve Taguchi yönteminde benzer sonuçlar elde edilmiştir. Bu sayede Taguchi yönteminin sağlık araştırmalarında uygulanabilir olduğu ki böylece deneme kombinasyonu sayısı azaltılarak uygulanacak olan çalışmaların zaman tasarrufu sağlayabileceği gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Taguchi Yöntemi, Deney Tasarımı, Faktöriyel Düzenleme, Ortogonal Diziler, In the field of health, multi factorial analysis or factorial design levels are are used. The aim of this study is to test the applicability of the Taguchi method that reduces the number of combinations, to reduce the difficulties experienced in obtaining more patient results and save time due to the high number of combinations. The Taguchi method uses the orthogonal indices to reduce the number of experiments. Therefore, it also minimizes the effect of uncontrollable factors with less number of experiments. In this study, the effects of factors at different levels on the variables were investigated to test the applicability of the Taguchi method. For this purpose, three different factorial structure were designed. Firstly, the effects of mechanical ventilator and acute renal failure factors on length of stay in intensive care unit were examined, and the main effects of the factors and interactions were found to be statistically significant. By applying the Taguchi method, the L32 orthogonal index was created randomly, and it was determined that the effect of acute renal failure on the length of stay in the intensive care unit was more significant. When the levels of the factors were examined, it was determined that the 2nd level constituted the highest ICU length of stay combination for both mechanical ventilator and acute renal failure. Second, the main effects and interactions of the three-level two-way ANOVA were found to be statistically significant for the mean creatinine of the diagnosis and glomerular filtration rate factors. In the application of the Taguchi method, the L27 orthogonal index was designed randomly and it was determined that the most important factor for creatinine was the glomerular filtration rate. When the factor levels were examined, the combination of the 2nd level of the diagnostic factor and the 1st level of the glomerular filtration rate factor gave the highest mean creatinine. As a final application, two- and three-level two-way ANOVA was applied for the mean saturation of mechanical ventilator and heart rate factors, and it was determined that the main effects and interaction effects were statistically significant. L18 orthogonal index was used in the application of the Taguchi method, and it was determined that the most important factor for the mean saturation was the use of mechanical ventilator. When factor levels are examined, the first level of mechanical ventilator and heart rate constitutes the highest average saturation combination. As a result, similar results were obtained in ANOVA and Taguchi method in all three applications. It can be concluded that the Taguchi method can be applied in health researchs, so that the number of trial combinations can be reduced and it can be time saving. Keywords: Taguchi Method, Experimental Design, Factorial level, Orthogonal Directories, Tez (Yüksek Lisans) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik Anabilim Dalı, 2021., Kaynakça var.

Bu çalışmanın amacı regresyon doğrularının parametreler aracılığı ile karşılaştırılmasını göstermektir. Bunun için regresyon analizi konusuna değindikten sonra dört ayrı uygulama gerçekleştirilmiştir. Herbir uygulamada öncelikle regresyon parametreleri elde edilmiştir. Daha sonra regresyon doğrularına ait eğimler ve regresyon sabitleri karşılaştırılmıştır. Birinci ve ikinci uygulamada iki regresyon doğrusunun karşılaştırılması ele alınmıştır. Birinci uygulamada regresyon doğrularının farksız ve birleştirilebilir olduğu, ikinci uygulamada ise iki regresyon doğrusunun birbirinden farklı olduğu ve bir noktada kesiştiği gösterilmiştir. Üçüncü uygulamada ikiden çok regresyon doğrusunun karşılaştırılması adım adım incelenmiştir. Son uygulamada ise çoklu regresyon doğrularının karşılaştırılmasıyla ilgili uygulama gerçekleştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Lineer regresyon doğruları, ortak eğim, parametre karşılaştırması, The purpose of this research is to display the comparison of regression lines through parameters. With that perspective, four separate applications were carried out following addressing at regression analysis. Regression parameters were foremost obtained in each application. Then the slopes and regression constants of the regression lines were compared. At the first and second applications, the comparisons of the two regression lines were addressed. It has been shown in the first application that the regression lines were indifferent and combinable, as in the second application the two regression lines were different from each other and intersected at one point. Comparisons of more than two regression lines were evaluated step by step at the third application. An application of comparing multiple regression lines was conducted during the final application. Keywords: Linear regression lines, common slope, parameter comparison, Tez (Tıpta Uzmanlık) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim Anabilim Dalı, 2017., Kaynakça var.

Araştırmaya Mersin Büyükşehir Belediyesi Meski spor kulübü yüzme kurslarına gelen 20 erkek çocuk gönüllü olarak katılmıştır. Çocukların yaşlarının ortalaması 13±0,85 yıl, boyları ortalaması 156,07±9,87 cm, vücut ağırlıkları ön test 51,98±11,95 kg.; son test 52,52±12,13 kg değerinden tespit edildi. Temel yüzme antrenmanları 8 hafta, haftada 3 gün ve günde 90 dakika olarak yapıldı. Çocuklara uygulanan 8 haftalık temel yüzme antrenman öncesi ve sonrası boy uzunluğu, vücut ağırlık, antropometrik ölçümler uzunluk, genişlik, çevre ölçümleri, kalp atım sayısı, solunu fonksiyonları FVC ve FV1, oksijen saturasyonu, esneklik, dikey sıçrama, şınav, mekik, ters mekik, barfiks, ip atlama, bir tekrar maksimum kuvvet testleri uygulandı. İstatiksel analizler için SPSS paket programında "Paired t testi" kullanıldı. 8 haftalık temel yüzme antrenmanın sonunda çocukların vücut ağırlığı, kalp atım sayısı, solunum fonksiyonları FVC ve FV1, oksijen saturasyonu, esneklik, dikey sıçrama, şınav, mekik, ters mekik, barfiks, ip atlama, bir tekrarmaksimal kuvvet testleri öncesi ve sonrası değerlerinde istatiksel olarak anlamlı düzeyde farka rastlanmıştır (p0.05). Genişlik ölçümleri omuz ve dirsek ölçümlerinde anlamlı düzeyde farka rastlanırken (p0.05). Çevre ölçümleri omuz, kol, kol kontraksiyon, ön kol, ön kol kontraksiyon, göğüs, göğüs inspirasyon, göğüs ekspirasyon, calf ölçümlerinde anlamlı düzeyde farka rastlanırken (p0.05). Sonuç olarak çocuklara uygulanan 8 haftalık temel yüzme antrenmanlarının fiziksel, fizyolojik ve kuvvet değerlerini geliştirdiğini söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Çocuklar, Yüzme, Kuvvet, Esneklik, Fiziksel, Fizyolojik, 20 boys participating the swimming courses of Mersin Metropolitan Municipality Meski sport club have voluntarily attended this research. The average age of boys 13±0,85 year, height average 156,07±9,87 cm, weight pre-test 51,98±11,95 kg, pre-test 52,52±12,13 kg determined. The basic swimming trainings were held as 8 weeks, three days in a week and 90 minutes. The tests applied to children before the first and after the last training days were height, weight, anthropometric measurements (lenght, diameter, circumference), hearth rate, respiration functions of FVC and FV1, oxygen saturation, flexibility, vertical jump, push-up, shuttle, back-shuttle, pull-up, skipping rope and maximal strenght rates in one try." Paired T test" in SPSS pack program is used for statistic analysis. At the end of the 8-week basic swimming trainings statistical impressive difference came out children's weight, heart rate, respiration functions of FVC and FV1, oxygen saturation, flexibility, vertical jump, push-up, shuttle, back-shuttle, pull-up, skipping rope, pre and post maximal strenght rates in one try . (p0.05). Whereas significant difference is found wideness measurements of shoulder and elbow (p0.05). Although significant difference is found measurements of circumference, shoulder, arm, arm contraction, front arm, front arm contraction, chest, chest inspiration, chest expiration, calf (p0.05). As a conclusion, it was defined that 8-week basic swimming trainings applied to children improved their physical, physiologic and strenght rates. Keywords: Child, Swimming, Strenght, Flexibility, Pyhsical, Physiologic., Tez (Doktora) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Bilimleri Anabilim Dalı, 2017., Kaynakça var.

Kümeleme yöntemleri, benzer özellikler taşıyan değişkenlerin bir gruba toplanabilmesini sağlayan önemli analizlerden biridir. Sağlık, ekonomi, işletme veya elektronik gibi oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olan bu yöntem sağlık alanında özellikle tanı gruplarının oluşturulmasında daha yaygın olarak uygulama alanı bulmuştur. Bu tez çalışmasının amacı, kümeleme analizi hakkında teorik arka planı anlatmak, farklı kümeleme algoritmalarını hakkında bilgi vermek ve bu algoritmaların örnek büyük veri kümesinde uygulamalarını açıklamaktır. Çalışmamızda, Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş ve Çene Cerrahisine başvuran hastalardan elde edilmiş hemogram, biyokimya ve immünolojik ölçümler ile elde edilen veri kümesi kullanılmıştır. Kümeleme algoritmaları içerisinden Fuzzy C-Means, Two-step Clustering ve K-means algoritmaları seçilerek, analiz sonuçları karşılaştırılmıştır. En iyi sonucu veren k-means algoritması seçilerek Pyton'da analiz edilmiştir. Toplam 5148 hastaya ait kayıtlara göre yaş ortalaması 21,19±19,23 yıl olup, yaş aralığı oldukça geniş ve 4-89 yıl olarak hesaplanmıştır. Algoritmalarda sabit 2 küme (hasta-sağlam) oluşturmaları sağlandı. K-means yöntemiyle oluşan immünolojik kümelerde Silhouette değeri 0,830 olarak elde edilmiştir. Açıklayıcılık katsayısı R2=0,801 bulunmuştur. Aynı değişkenler, Fuzzy C-means kümeleme algoritması ile analiz edildiğinde Silhouette skorunun 0,700 olduğu görülmüştür. Açıklayıcılık katsayısı ise R2=0,281 olarak hesaplanmıştır. TwoStep Cluster ise "Fair" boyutunda iyiye yakın Silhouette skorları vermiştir. K-means algoritması ile immunoloji, hemogram ve biyokimya değişkenleri ile sağlıklı ve hasta grupları daha yüksek başarı ile elde edilmiştir. Pyton'da ise Silhouette skoru ise 0,827 olarak elde edildi. Kullanılan ölçümlerin referans aralıklarına göre kümelerdeki bireylerin sağlık durumları ile ilgili tedavi önermeleri yapılmıştır. Herhangi bir sınıfa ait olduğu bilinmeyen bireylerin yapılan ölçümlere göre gruplandırılabilmesi için kümeleme algoritmaları oldukça yararlı bilgiler vermektedir ve kullanılan veri kümesine göre K-means yönteminin daha uygun sonuçlar verdiği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Data Analitiği, Büyük Veri, Kümeleme Analizi, Python, İmmünoloji, Clustering methods are one of the important analyzes that enable variables with similar characteristics to be collected into a group. This method, which has a wide area of use such as health, economy, business or electronics, has found more widespread application in the field of health, especially in the creation of diagnostic groups. The aim of this thesis is to explain the theoretical background about clustering analysis, to give information about different clustering algorithms and to explain the applications of these algorithms in a sample big data set. In our study, the dataset obtained by hemogram (blood test), biochemistry and immunological measurements obtained from patients who applied to the Faculty of Dentistry Oral, Dental and Maxillofacial Surgery was used. Among the clustering algorithms, Fuzzy C-Means, Two-step Clustering and K-means algorithms were selected, and the analysis results were compared. The k-means which was analyzed in Python was selected as the best result giver algorithm. According to the records of a total of 5148 patients, the mean age was 21.19±19.23 years, and the age range was calculated as 4-89 years. In the algorithms, they were provided to form 2 fixed clusters (patient-healthy). Silhouette score was obtained as 0.830 in the immunology clusters formed by the K-means method. The explanatory coefficient was R2=0.801. When the same variables were analyzed with the Fuzzy C-means clustering algorithm, the Silhouette score was found to be 0.700. The explanatory coefficient was calculated as R2=0,281. TwoStep Cluster gave Silhouette scores close to good in the "Fair" dimension. With the K-means algorithm, immunology, hemogram and biochemistry variables and healthy and patient groups were obtained with higher success. In Python, Silhouette scores was found to be 0,827. The According to the reference intervals of the measurements used, treatment recommendations were made regarding the health status of the individuals in the clusters. Clustering algorithms provide very useful information in order to group individuals who are not known to belong to any class according to the measurements made, and it can be said that the K-means method gives more accurate results according to the data set used. Keywords: Data Analytics, Big Data, Cluster Analysis, Python, Immunology, Tez (Yüksek Lisans) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim Ana Bilim Dalı, 2022., Kaynakça var.

Amaç: Bu çalışmada Lojistik Regresyon Analizi ile genişletilmiş SAPS II ve APACHE II skorlama sistemlerinin koroner yoğun bakım hastalarındaki hastane içi mortaliteyi kestirebilme yeteneği araştırıldı. Yoğun bakım mortalite skorlama sistemleri yıllardır hastane içi mortaliteyi kestirmede kullanılmış, ancak koroner yoğun bakım hastaları dâhil edilmemiştir. Materyal ve Metot: Çalışmaya Kütahya Evliya Çelebi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Koroner Yoğun Bakım Ünitesi'ne 01.10.2019 – 31.05.2020 tarihleri arasında kardiyak nedenlerle yatışı yapılan toplam 871 hasta dahil edildi. Tüm hastaların demografik özellikleri ve laboratuvar bulguları incelendi. Hastaların genişletilmiş SAPS II ve APACHE II mortalite skorları hesaplandı. Skorlamaların kalibrasyonu Hosmer Lemeshow istatistiği ile diskriminasyon yeteneği ise ROC eğrisi ile test edildi. Mortalite skorlamalarının ölüm ile olan ilişkisi araştırıldı. Ayrıca ölüm sonlanımı üzerine etkisi olabilecek değişkenler Multivariate Lojistik Regresyon (LR) analizi yöntemiyle araştırıldı. Bulgular: Çalışmada mortalite oranı %9.5 olarak saptandı. genişletilmiş SAPS II ve APACHE II skorlama sistemlerinin koroner yoğun bakım hastalarında mortaliteyi kestirebilme yeteneğinin yeterli olduğu görüldü (sırasıyla AUC 0.807 ve 0.759). Ayrıca skorlama sistemleri arasında kuvvetli pozitif korelasyon (r = 0.831) olduğu görüldü. Skorlamalardan bağımsız olarak yapılan çoklu logistik regresyon analizinde killip sınıfı, sistolik kan basıncı, mekanik ventilatör veya CPAP varlığı, kan üre azotu (BUN) düzeyi, kalp yetersizliği, inme hikayesi ve kan potasyum düzeyinin mortalite ile ilişkili olduğu görüldü. Sonuç: Bu çalışmada genişletilmiş SAPS II ve APACHE II gibi yaygın kullanılan mortalite skorlama sistemlerinin koroner yoğun bakım hastalarında da mortaliteyi kestirmede etkin ve güvenilir yöntemler olduğu gösterilmiştir. Mortalite üzerine etkisi gösterilen diğer değişkenler de göz önüne alınarak koroner yoğun bakım hastaları için yeni bir skorlama sistemi geliştirilebilir. Anahtar Kelimeler: Mortalite kestirimi, SAPS II, APACHE II, ROC analizi, Background and Aim: In this study, the ability of the expanded SAPS II and APACHE II scoring systems with logistic regression analysis to predict in-hospital mortality in coronary care patients was investigated. Intensive care mortality scoring systems have been used to predict in-hospital mortality for years, but coronary care patients are not included. Material and Methods: In this retrospective, cross-sectional study, we included 871 patients followed in Kütahya Evliya Çelebi Research and Training Hospital's coronary care unit. Demographic characteristics and laboratory findings were recorded. Expanded SAPS II and APACHE II mortality scores were calculated. Calibration of models were tested with Hosmer & Lemeshow statistics and discrimination were tested with ROC curve. Relationship between scoring systems and mortality end-point were investigated. Furthermore, possible variables which can affect mortality end-point were analyzed with Multivariate Logistic Regression (LR) analysis. Results: Mortality rate was 9.5% in our study. Expanded SAPS II and APACHE II scoring systems were found successful to be able predict mortality end-point (AUC 0.807 and 0.759). There was significant correlation (r =0.831) between mortality scoring systems. Apart from scoring systems, killip class, systolic blood pressure, mechanical ventilation and/or CPAP, blood urea nitrogen level, heart failure and stroke history and potassium level were found as significant variables in multiple explanatory variable LR analysis to predict mortality. Conclusion: In this study, we showed that expanded SAPS II and APACHE II are useful methods to predict mortality in coronary care unit patients. A new mortality scoring model can be developed by adding other significant variables to these scoring systems for coronary care patients. Keywords: Mortality prediction, SAPS II, APACHE II, ROC analysis, Tez (Yüksek Lisans) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim Anabilim Dalı, 2021., Kaynakça var.

Enfeksiyon Servisinde Yatan Hastalarda İdrar Yolu Enfeksiyonu Etkenlerinin Prognoza Etkisi: Bir Klinik Çalışma Uygulaması Çalışmamızda, idrar yolları enfeksiyonu (İYE) tanısı ile enfeksiyon servisinde yatan ve tedavi gören hastalarda enfeksiyona etken olan mikroorganizmaların belirlenerek, uygulanan tedaviye bağlı olarak hastalığın sonucunu tahmin edebilme ve buna bağlı olarak da hastanede kalış süresine etki eden parametrelerin univariate, multivariate istatistik yöntemleri gibi kullanılarak sonuçların analiz edilmesi ve bir sonuca varılması amaçlandı. Retrospektif olarak yapılan bu çalışmada yetişkin grubu hedef alınıp kliniğe yatışı yapılan hastalardan alınan kan, idrar kültürü tetiklerine göre antibiyotik tedavisi yapılarak hastanın prognozu ve dolayısı ile hastanede kalış sürelerine olan etkiler incelenmiştir. Bu amaçla Isparta Şehir Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Servisi'nde 21/03/2017-21/03/2018 tarihleri arasında İYE tanısıyla yatış yapılan ve araştırma kurallarına uygun 18-95 yaş arasında 124 olgunun verileri değerlendirildi. Araştırmamız sonucunda İYE'nin kadınlarda daha fazla gözlendiği (%54,8), yaş olarak 76-96 yaş döneminde daha sık rastlandığı (%44,4) ve en sık izole edilen mikroorganizmanın E. Coli (%37,4) olduğu görüldü. Hastanede kalış süresinin azalması üzerine kullanılan antibiyotik grubu etkisi incelendiğinde ise en fazla tercih edilen antibiyotik Karbopenemler (%55,6) olarak kullanılmasına rağmen Sefolosporin grubu antibiyotiklerle tedavi edilenlerin hastane kalış gün süresinin daha az olduğu gözlemlendi (5,46±3,30). Bu çalışma sonucunda elde edilen verilerin idrar yolu enfeksiyonları tanılarında hangi tedavi protokolünün uygun olduğunun daha iyi anlaşılması ve yapılan istatistik analizleriyle tedavi için geliştirilebilecek yöntemlere katkıda bulunabileceği düşünülmüştür. Anahtar Kelimeler: İYE, Etken, Prognoz, Hastanede kalış süresi, The effect of different antibiotics use on prognosis of patients who hospitalized with urinary tract infection: a retrospective study The objective of this study was to determine the microorganisms that are responsible for patients with urinary tract infection (UTI), and to compare the parameters that affecting the prognosis and the duration of stay in hospital with several univariate, multivariate statistical methods, and finalize the conclusion. In this study, an adult group was targeted and they were given different antibiotics after collection of their blood and urine cultures during the hospital stay. We thus, investigated prognoses of the patients and their hospital stays via antibiotic usage. For this purpose, there were 124 people, who were aged between 18 and 95 year-old and hospitilized with the diagnosis of UTI between March 21, 2017 and March 21, 2018 in the Infectious Disease Service Department of Isparta City Hospital, Isparta. Our result showed that the UTI was more common in women (54.8%) and was more frequent in ages between 76 and 95 years (44.4%). E. Coli pathogenic strains were dominant among the other genera. We found that the most effective antibiotics were realized as Cephalosporins among the others for the shorter length of stay in hospital (5.46±3.30), although the Carbapenems (55.6%) were the most commonly prescribed by the physicians. As a result, we retrospectively identifed which type of antibiotics usage was appropriate for a better treatment of UTI, and therefore determined the length of hospitilization with statistical analyses. Keywords: UTI, Factor, Prognosis, Hospital stay., Tez (Yüksek Lisans) - Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim Anabilim Dalı, 2019., Kaynakça var.

Makale, WOS:000926968200021, Objective: In this study, it was aimed to determine the level of knowledge of medical students about coronavirus disease 2019 (COVID-19), to investigate the frequency of depression, anxiety, stress symptoms and related factors.Materials and Methods: The study is a cross-sectional study conducted with 904 volunteer medical students. Data were collected with an online questionnaire, including sociodemographic characteristics, knowledge about COVID-19, the Depression, Anxiety, and Stress Scale.Results: Mean age was 21.3 +/- 2.2 years, and 54% of them (n=488) were female. Fifty five percent (n=497) thought that their level of knowledge about COVID-19 was sufficient, and 94.6% (n=846) were concerned about the disruption of their education. Their knowledge level was found to be 15.09 +/- 2.43 points out of 23 points. The depression, anxiety and stress symptoms were found in 64.9%, 70.4% and 34.1% of participants, respectively. The risk of anxiety (OR=0.51, 95%CI=0.94, p=0.020) and depression (OR=0.95, 95%CI=1.15, p=0.025) were higher in women. Those with a high fear of transmitting the COVID-19 infection to their relatives had higher symptoms of depression, anxiety, and stress. (p

Amaç: Mayıs 2020 tarihinde Türkiye genelinde yeni vaka sayısı azaldı ve Haziran 2020’de normalleşme sürecine girildikten sonra Diyarbakır ilinde vaka sayıları artmaya başladı. Bu çalışma, pandemi ile mücadelede etkin rol alan kulak-burun-boğaz branşına ait polikliniğe başvuran hastaların COVID-19 farkındalığının sorgulanmasının vaka artışının olası nedenine yönelik bilgi sağlayabileceğinin düşünülmesi nedeni ile planlandı. Gereç ve Yöntemler: Bu kesitsel çalışmaya, 20 Temmuz 2020-24 Temmuz 2020 tarihleri arasında Dicle Üniversitesi Kulak Burun Boğaz Polikliniğine başvuran ve çalışmaya kabul kriterlerini karşılayan 200 hasta alındı. Hastalara, tarafımızca oluşturulmuş sosyodemografik bilgileri sorgulayan (7 soru), polikliniğe başvuru sürecini sorgulayan (2 soru), pandemiye ait temel bilgileri sorgulayan (3 soru) ve 5’li Likert tipi ölçek şeklinde hazırlanmış, bilgi düzeyini karşılaştırmak için kullanılan 21 soru olmak üzere toplam 33 sorudan oluşan anket formu uygulandı. Bulgular: Hastaların en sık boğaz ağrısı, alerjik semptomlar ve kulak ağrısı ile polikliniğe başvurdukları tespit edildi. En sık alerjik rinit, akut farenjit ve otitis eksterna tanılarının konulduğu izlendi. Evde risk grubunda olan bireylerle yaşayanların (p=0,008), gelir düzeyi (p=0,000) ve eğitim düzeyi (p=0,000) yüksek olanların ve salgından Aralık 2019’dan itibaren haberdar olanların (p=0,000) bilgi düzeylerinin daha yüksek olduğu görüldü. Sonuç: Her ne kadar genel pandemi farkındalık düzeyi iyi olsa da düşük eğitim düzeyi ve düşük gelirli bireylerin farkındalık çalışmalarında ana hedef olmaları gerekmektedir. Ayrıca özellikle pandemi sürecinde birinci basamak sağlık hizmetlerinin daha efektif organize edilmesi, ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarının bu mücadelede daha etkin rol almasını sağlayacaktır. Objective: The number of new COVID-19 cases in Turkey decreased in May 2020 and has begun to increase again in June 2020 in Diyarbakir province after entering into a normalization process. This study was planned since it was thought that questioning the COVID-19 pandemic awareness of patients who were admitted to the ear-nose-throat outpatient clinic, which took an active role in combating pandemic, could provide information on the possible cause of the increase in cases. Material and Methods: This cross-sectional study included 200 patients who were admitted to the ear-nose-throat outpatient clinic of Dicle University between 20 July 2020-24 July 2020 and who met the inclusion criteria. A questionnaire form consisting of a total of 33 questions created by us, questioning sociodemographic information (7 questions), admission process to the outpatient clinic (2 questions), basic information about the pandemic (3 questions), and 21 questions to compare the level of knowledge and prepared as a 5-point Likert type scale was administered. Results: It was found that the patients most frequently presented to the outpatient clinic with a sore throat, allergic symptoms, and otalgia. The most common diagnoses were allergic rhinitis, acute pharyngitis, and otitis externa. It was observed that those living with individuals in the risk group at home (p=0.008), those with a high level of income (p=0.000) and high educational level (p=0.000), and those who were aware of the epidemic since December 2019 (p=0.000) were found to have higher levels of knowledge. Conclusion: Although the general pandemic awareness level was good, individuals with low educational levels and low income level should be the main target population in awareness studies. In addition, a more effective organization of primary health care services, especially during the pandemic period, will ensure that secondary-tertiary health institutions will play a more active role in this combat.

Biyolojik veri işleme teknolojisinin yaygınlaşmasıyla, yeni nesil sekanslama (NGS) teknolojisi, pek çok alanda yürütülen biyolojik araştırmaların vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Bu alanda teknolojilerin daha ucuz ve yaygın kullanımı, genetik ve tıbbi araştırmaların yönünü değiştirmiştir. Yeni nesil sekanslama teknolojileri yardımıyla tüm genom, transkriptom veya daha küçük hedef bölgelerdeki milyarlarca nükleotid dizilenebilmektedir. Bu dizileme sonucunda karşımıza çok büyük boyutlu veri matrisleri çıkmaktadır. Çok büyük boyutlardaki veri yapılarından anlamlı bilgileri saptayan sistemler, çok katmanlı yapay sinir ağlarını kullanan derin öğrenme yaklaşımına gereksinimi arttırmıştır. Bu durum araştırmacıların çalışmalarında klasik istatistiksel yaklaşımlar yerine ileri istatistik yöntemler ve bilgisayar teknolojilerini kullanmalarını zorunlu hale getirmiştir. Bu tez çalışmasında bulut tabanlı sistem kullanılarak gerçek ve simüle tüm genom verisinde derin öğrenme ve makine öğrenme algoritmalarının 'iki durumlu sınıf' için tahminleme performansı, optimize parametrelerin elde edilmesi amaçlanmıştır. Genetik veride en önemli sorunlar, bu verilerin saklanması, düzenlenmesi ve modellenmesidir. Bulut sistemi araştırmacılara bu aşamalarda hız kazandırmaktadır. Araştırmada derin öğrenme algoritmasının hiperparametrelerinin değişim etkisi gösterilmiştir. Ayrıca derin öğrenme modellerinin performansı son dönemin popüler makine öğrenme algoritmalarından XGBoost ve LightGBM algoritmalarının performansı ile karşılaştırılmıştır. Epoch 500, 1000, 2000 ve LR 0,01 ve 0,001 alındığında DL modellerinin performansı raporlanmıştır. Gerçek ve simüle veride en yüksek sınıflama tahminleri 2000 epoch ve 0,001 LR değerlerinde elde edilirken, DL epoch değeri 500 ve LR'nin 0,01 olduğu durumlarda XGBoost algoritması daha yüksek performans göstermiştir. Ayrıca sınıf dengesizliğinin olduğu durumlarda da derin öğrenme algoritmalarının Recall ve Precision değerlerini birbirine çok yakın tahminleme başarısı, toplum tabanlı çalışmalarda da yöntemin sonuçlarına güvenilebilir olduğunu araştırmacılara göstermektedir. Genetik veriler işlenmesi ve değerlendirmesi zor verilerdir. Verilerin analizlerinin gerçekleştirilebilmesi, diğer araştırmacılarla paylaşılabilmesi ve tekrarlanabilirliğinin sağlanması için "GitHub" hazırlanarak hem araştırmanın şeffaflığı arttırılmış hem de bu tip verilere sahip araştırmacıların bu sistemi kullanması ve geliştirilmeye açık olması hedeflenmiştir. Çalışmadan elde edilen karşılaştırma sonuçları, araştırmacılara çalışmalarında zaman ve maliyet açısından fayda sağlayacaktır. Epoch, katman sayısı, iterasyon sayısı gibi parametrelerin değişiminin model performansına etkisini bilen araştırmacılar, bu çalışmanın çıktılarını kullanarak genetik verilerinin analiz sonuçlarını hızlı ve doğruluğu yüksek şekilde raporlayabileceklerdir., Next generation sequencing technology has become an indispensable part of biological research in many areas when widespread use of biological data processing technology. The cheaper and widespread use of technologies in this field has changed the direction of genetic and medical research. By using NGS technologies, billions of nucleotides in the whole genome, transcriptome or smaller target regions can be sequenced. It leads to obtain very big matrices. Systems that detect meaningful information from very large data structures have increased the need for a deep learning approach using multi-layered artificial neural networks. This has made it obligatory for researchers to use advanced statistical methods and computer technologies rather than classical statistical approaches in their studies. In this study, it is aimed to obtain the prediction performance and optimized parameters of deep learning and machine learning algorithms for the “binary classification" in real and simulated whole-genome sequencing data using a cloud-based system. The most important problems in genetic data are the storage, data management and modeling of the data. The cloud system accelerates researchers in these stages. In the research, the effect of hyperparameters of the deep learning algorithm has been demonstrated. In addition, the performance of deep learning models was compared with the performance of XGBoost and LightGBM algorithms, which are popular machine learning algorithms of the last period. The performance of the DL models was reported when the Epoch 500, 1000, 2000 and LR 0.01 and 0.001 were taken. While the highest classification performances in real and simulated data were obtained at 2000 epoch and 0.001 LR values, the XGBoost algorithm showed higher performance when DL epoch value was 500 and LR was 0.01. In addition, the success of deep learning algorithms in estimating Recall and Precision values very close to each other in case of class imbalance shows that the results of the method can be trusted in population-based studies. Genetic datasets are difficult to process and evaluate. In order to analyze the data, share it with other researchers and ensure its reproducibility, “GitHub” was prepared, increasing the transparency of the research and it was aimed that researchers with such data would use this system and be open to development. The comparison results which were obtained from the study will benefit the researchers in terms of time and cost in their studies. Researchers who know the effect of parameters such as epoch, number of layers, number of iterations on model performance will be able to report the analysis results of genetic data quickly and accurately by using the outputs of this study.

WOS:000645098500011 Aim: The aim of this study was to evaluate the effect of the home exercise program on the pain of physiotherapy and rehabilitation outpatients. Material and Method: The study included 316 patients with low back, neck, shoulder, and knee pain aged 18-65 years. A personal information form was filled out to obtain demographic information about these patients. After exercise training given by the physiotherapists, the pain of the patients was evaluated by a visual analog scale (VAS). After 4 weeks, the patients were called by telephone and questioned whether they were doing the exercises and their pain severity. Results: Among patients, 54,4% (172) were female; 72,8% of the patients with a mean age of 39.85 +/- 13.77 years were married, 40,8% were primary school graduates and 37,3% were housewives. One hundred three patients applied (32,6%) with neck pain, 132 (41,8%) with low back pain, 29 (9,2%) with shoulder pain and 52 (16,5%) with knee pain. It was observed that 55.4% (175) of the patients who were prescribed training did not perform their exercises. Among patients who exercised, 69,6% did not use analgesics in this process. A statistically significant result was found when the before and after exercise VAS data of participants who did exercise and those who did not were compared (p=0.001). Discussion: In the study by Kilic, more than half of the patients who exercised benefited from the exercises they performed and stated that the exercise decreased problems such as pain, locking, fatigue, and limitation of movement due to disease. It was determined that the patients who completed the exercise program had less pain. Regular exercise programs will lead to positive outcomes.

Giriş ve Amaç: Bu çalışmanın amacı hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda sağkalımı etkileyen faktörleri belirleyerek gerçek bir veri kümesi üzerinde bu amaçla kullanılan yöntemleri karşılaştırmaktır. Yöntem: Retrospektif olarak tasarlanmış bu çalışmada Ege bölgesindeki 4 özel hemodiyaliz merkezindeki hastaların hasta dosyalarından verileri incelenmiştir. Hemoglobin değişkenliği ve mortalite arsındaki ilişkiyi incelemek için iki farklı yöntem olan geleneksel Cox regresyonu ve zamana bağlı Cox regresyon analizleri yapılarak sonuçlar karşılaştırılmıştır. Analizler SPSS-25 ve RStudio 1.3.1093 programları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 336 hasta vardı. Bu hastalara ait yaş ortalaması (69.57±0.74)(79) idi. 336 hastadan 190 ında mortalite gerçekleşti, % 43.5’i ise sansürlü idi. Hastaların medyan sağkalım süresi 60.83±3.17ay [%95 G.A. 54.62-67.04] idi. Cinsiyet, yaş ve diyabete ek olarak laboratuvar değişkenleri için düzeltme yapıldığında; geleneksel Cox regresyon yöntemine göre sadece yüksek- yüksek (Y-Y) hemoglobin grubu anlamlı bulundu (HR: 1.66; p=0.02). Zamana bağlı Cox regresyon yöntemi uygulandığında istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç bulunmadı. Fosfor sadece geleneksel Cox regresyonunda anlamlı bulunurken (HR: 1.10, p=0.01) , kreatinin ve kalsiyum ise sadece zamana bağlı Cox regresyon yönteminde anlamlı bulundu (HR: 0.93, p=0.003 ; HR:0.24 , p=0.000). Geleneksel ve zamana bağlı Cox regresyon yöntemlerinin ikisinde de cinsiyet (HRg:0.61, HRz0.72), yaş (HRg:1.03, HRz:1.03), diyabet (HRg:0.54, HRz:0.59), CRP (HRg:1.10, HRz:1.12), ferritin (HRg:1.001, HRz:1.0005) anlamlı bulundu (p, Introduction and Aim: The aim of this study is to determine the factors affecting survival in patients receiving hemodialysis treatment and compare the methods used for his purpose on a real data set. Method: In this retrospectively designed study, the data of patients from 4 private hemodialysis centers in the Aegean region were analyzed. To examine the relationship between hemoglobin variability and mortality, two different methods, the traditional Cox regression and time-dependent Cox regression analysis, were performed and the results were compared. The analyzes were carried out using SPSS-25 and RStudio 1.3.1093 programs. Results: There were 336 patients included in the study.The average age of these patients was (69.57 ± 0.74) (79). 190 of 336 patients had mortality, 43.5% were censored. Median survival of patients was 60.83 ± 3.17 months [95% G.A.54.62-67.04]. When corrections are made for laboratory variables in addition to gender, age and diabetes; According to the traditional Cox regression method, only the High-high (H-H) hemoglobin group was found to be significant (HR: 1.66; p = 0.02). A statistically significant result could not be found when the time dependent Cox regression method was applied. While phosphorus was found significant only in the traditional Cox regression (HR: 1.10, p = 0.01), creatinine and calcium were found significant only in the time-dependent Cox regression method (HR: 0.93, p = 0.003; HR: 0.24, p = 0.000). In both traditional and time-dependent Cox regression methods, gender (HRtrad.: 0.61, HRtd.0.72), age (HRtrad.: 1.03, HRtd: 1.03), diabetes (HRtrad: 0.54, HRtd: 0.59), CRP (HRtrad.: 1.10, HRtd.:1.12), ferritin (HRtrad.: 1.001, HRtd 1.0005) were significant (p

Sağlık alanında, hastalık tanısı için yapılan çalışmalarda yapay zeka algoritmalarının kullanımı giderek önem kazanmaktadır. Yapay zeka algoritmaları, derin öğrenme ve makine öğrenme algoritmaları olmak üzere iki ana başlık altında toplanmaktadır. Makine öğrenme algoritmaları da basit ve topluluk öğrenme olarak iki başlıkta incelenmektedir. Topluluk öğrenme algoritmaları, birden fazla öğrenme fonksiyonunun aynı anda eğitilmesiyle güçlü ve başarılı modellerin oluşturulmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada, hastalık tanısı verilerinde ortaya çıkabilen kayıp gözlem, sınıf gürültüsü, sınıf dengesizliği problemlerinin giderilmesinden sonra, aykırı gözlemlere duyarlı yeni öznitelik seçim yöntemiyle ilgisiz değişken probleminin ortadan kaldırılarak, topluluk öğrenme algoritmalarının sınıflandırma performanslarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada UCI ve KEEL veri tabanlarından elde edilen Pima, Breast Cancer, Parkinson ve HCC isimli veri setleri kullanılmıştır. Topluluk öğrenme algoritmalarından; Random Forest, Gradient Boosting Machine, Extreme Gradient Boosting Machine, LightBoost, CatBoost ve Bagging algoritmaları %70 eğitim verisi, %30 test verisi alınmıştır.. Algoritmaların sınıflandırma performanslarının karşılaştırılmasında; doğruluk, duyarlılık, kesinlik, F-ölçütü, Kappa istatistiği ölçüm metrikleri hesaplanmıştır. Analizlerde; RStudio 1.2.1335, WEKA 3-8-4, Python Jupyter Notebook 6.0.3, IBM SPSS Statistics 22 programları–Windows10 (64-bit) işletim sisteminde kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; ön işleme yapılan verilerde, algoritmaların sınıflandırma performanslarının, verilerin ham haline göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Önerilen öznitelik seçim yöntemi ile Fisher Skor yöntemi için algoritmaların sınıflandırma performansları karşılaştırıldığında, önerilen yöntem ile yapılan öznitelik seçiminin tüm veri setlerinde ve tüm algoritmalarda, Fisher Skor yöntemine göre daha yüksek performans göstermiştir. Sonuç olarak, veri ön işleme ve önerilen öznitelik seçim yöntemiyle algoritmaların sınıflandırma performansları artmaktadır., In the field of health, the use of artificial intelligence algorithms is gaining importance in studies conducted for the diagnosis of disease. Artificial intelligence algorithms are gathered under two main headings; including deep learning and machine learning algorithms. Machine learning algorithms are also examined under two main titles as simple and ensemble learning. Ensemble learning algorithms enable the creation of powerful and successful models by training multiple learning functions at the same time. In this study, it was aimed to compare the classification performances of ensemble learning algorithms by eliminating the irrelevant variable problem with the new feature selection method which is sensitive to outliers, after solving the missing value, class noise, and class imbalance problems that may be in the disease diagnosis data. Pima, Breast Cancer, Parkinson and HCC datasets obtained from UCI and KEEL databases were used in the study. From ensemble learning algorithms; Random Forest, Gradient Boosting Machine, Extreme Gradient Boosting Machine, LightBoost, CatBoost and Bagging algorithms were used by taking 70% training data and 30% test data. Accuracy, sensitivity, precision, F-criterion, Kappa statistical measurement metrics were used to compare the classification performance of algorithms. Analysis for; RStudio 1.2.1335, WEKA 3-8-4, Python Jupyter Notebook 6.0.3, IBM SPSS Statistics 22 programs were used in Windows10 (64-bit) operating system. According to the results; in the preprocessed data, it had been observed that the classification performances of the algorithms were higher than the raw data. Comparing the classification performances of algorithms for the proposed feature selection method and the Fisher Score method, the feature selection made with the proposed method performed better in all data sets and all algorithms compared to the Fisher Score method. As a result, the classification performance of algorithms has increased with data preprocessing and suggested feature selection method.

Amaç: Bu tez çalışmasında, Bilgi Çağı teknolojisinin günlük yaşam ile durmaksızın kesiştiği başlıca alanlardan biri olan, `Hastane Bilgi Sistemleri` (HBS) ele alınmaktadır. Her gün milyonlarca insana sağlık hizmeti sunulmasına aracılık eden bu sistemler, yine Bilgi Çağı sürecinde yeşeren disiplinlerden biri olan `Denetim` yönünden incelenmektedir. Günümüzde neredeyse HBS kullanmayan bir sağlık kuruluşunun olmaması ve bu sistemlerin işleyişindeki artan karmaşıklık, klinik denetimin yanında bilgi sistemleri ve teknolojileri denetimini de giderek daha önemli hale getirmiştir. Bununla beraber, sistemlerdeki aksaklıkların tespit edilerek sistemlerin iyileştirilmesi de ayrı bir gereksinimdir. Bu araştırmanın temel amacı, Türkiye'de bankacılık ve sermaye piyasalarında hali hazırda yasal bir gereklilik olarak uygulanmakta olan Bilgi Sistemleri Denetimi (BSD) süreçlerinin, Hastane Bilgi Sistemleri (HBS) açısından gerekliliğini vurgulamak ve bu hususta geliştirilebilecek genel bir çerçeve hakkında bilgi vermektir.Yöntem: Karma araştırma yöntemi izlenerek çalışılan bu tezde, BSD konusu salt HBS açısından ve bir denetçinin bakış açısıyla incelenmiştir. Bu doğrultuda, uygulanabilir bir denetim çerçevesi önerilmeye çalışılmış, buradan hareketle Hastane Bilgi Sistemleri Denetimi (HBSD) kavramı türetilmiş ve bu tez yazım tarihi itibariyle henüz uygulaması bulunmayan oldukça bakir bir konu, bir sağlık bilimci ve denetçi gözüyle irdelenmiştir.Bulgular: Çalışma kapsamında, BSD uygulamalarına ilişkin Türkiye yerel mevzuatında yürürlükte olan ilgili düzenlemelere dayalı olarak ve ISACA'nın COBIT rehberi kullanılarak HBSD için formal bir çerçevenin geliştirilebilir olduğu bulunmuştur.Sonuç: Halihazırdaki Bilgi Sistemleri Denetimi (BSD) uygulamalarının Hastane Bilgi Sistemleri (HBS) yönünden sağlık hizmetleri alanına uyarlanabilir olduğu ve bu doğrultuda genel nitelikli bir çerçeveye ihtiyaç duyulduğu sonucuna varılmıştır. Bununla birlikte, Hastane Bilgi Sistemleri Denetimi (HBSD) konusu kavramsal olarak ilk kez akademik bir çalışmaya konu edilmiş ve literatüre kazandırılmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: hastane bilgi sistemleri denetimi, denetim çerçevesi, COBIT Objective: In this thesis, Hospital Information Systems (HIS), which is one of the main areas where the Information Age technology intersects with daily life, is taken into consideration. These systems, which mediate the provision of health services to millions of people every day, are examined from IS Auditing perspective, that is also an emerging concept. The factual knowledge that any form of the health organizations of today cannot be expected to render healthcare services without HIS as well as the increasing complexity on the functioning of these systems has made the audit of information systems and technologies increasingly important besides clinical supervision. However, it also brings in a separate need to identify the failures in HIS in order to improve the systems. The main objective of this research to emphasize the necessity of Information Systems Auditing (ISA), which is already being applied as a statutory requirement in financial and capital markets in Turkey, for a possible adaptation to Hospital Information Systems (HIS) and provide information about a general framework to be developed in this regard.Method: In this thesis, which has a mixed research method, ISA is examined in terms of HIS and from an auditor's point of view. In this respect, a viable audit framework has been tried to be developed and from this point, the concept of Hospital Information Systems Auditing (HISA) has been derived to examine a virgin topic, which has not yet been studied as of the date of this paper, from the eye of a health scientist and an auditor.Results: Within the scope of the study, the developability of a formal audit framework has been found applicable to promote HISA using ISACA's COBIT guide and based on local ISA regulations that are already in force in the related legislation in Turkey.Conclusion: It was concluded that the existing ISA applications are adaptable to HIS and health services field in line with the need for a general framework. Alongside this, the subject of Hospital Information Systems Auditing (HISA) has been conceptualized for the first time in an academic study and it has been tried to contribute to the literature.Key words: hospital information systems auditing, audit framework, COBIT 88

Amaç: Böbrek nakli, son dönem böbrek yetmezliği olan hastalar için, canlı ya da kadavradan alınan böbreğin cerrahi yöntemler ile hastaya takılmasıdır. Böbrek Transplantasyon başarısızlığı hastalar için olumsuz sonuçlarla ilişkili olduğundan, risk faktörlerini araştırmak, tanımlamak ve kontrol etmek son derece önemlidir. Veri madenciliği, veri tabanlarındaki örtük, bilinmeyen ve anlamlı sonuçların çıkarılmasını sağlayan bir disiplindir. Bu tez çalışmasında, böbrek nakli yapılan hastaların demografik, klinik ve genetik faktörlerin betimleyici istatistiksel yöntemler ile analizi ve veri madenciliği ile böbrek nakli hastalarında akut rejeksiyonun incelenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Bu çalışmada, Akdeniz Üniversitesi Hastanesinde 01/06/2016 ve 01/06/2017 tarihleri arasında böbrek nakli yapılmış yetişkin 155 hasta ve donöre ait veriler retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Veri setinde her hasta ve donör için klinik, laboratuvar, genetik ve demografik veriler bulunmaktadır. Özellikler arasındaki ilişkiyi incelemek için, SPSS, SimMine, Weka paket yazılımları kullanılmıştır. Veriler üzerinde betimleyici istatistiksel yöntemler lojistik regresyon ve veri madenciliği metodlarından genetik algoritmalar uygulanmıştır.Bulgular: Böbrek nakli hastalarına ve donörlere ait demografik veriler betimleyici istatistiksel yöntemler ile analiz edilmiştir. Klinik özellikler bakımından anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Genetik Algoritmalar metodu ile akut rejeksiyon tahminlenmesi için kural oluşturulmuştur. Ayrıca demografik, klinik, genetik faktörler üzerinde yapılan Ki-Kare analizlerinde istatistiksel anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir.Sonuç: Akdeniz Üniversitesi Hastanesinde böbrek nakli yapılan hastaların demografik faktörleri ortaya konmuştur. Ayrıca çalışmada böbrek nakli yapılan hastlarda gelişebilecek ciddi komplikasyonlardan akut rejeksiyonun önceden tahminlenmesi için kural oluşturulmuştur. Böbrek nakillerindeki ciddi kompikasyonların tespiti şu an için klinik değerlendirmeler ile yapılsa da mevcut veya yeni veri madenciliği yöntemlerinin süreç içerisinde daha önemli bir hale gelmesi kaçınılmazdır. Objective: Renal transplantation is a surgical implantation of a kidney from live donors or a cadaver for patients with end-stage renal disease. Kidney transplant failure is associated with adverse outcomes for patients, so it is important to investigate, identify and control risk factors. Data mining is a discipline that extract implicit, unknown and meaningful conclusions from databases. In this study, a descriptive statistical analysis of demographic, clinical and genetic factors of renal transplant patients is presented, and data mining results to understand acute rejection in renal transplant patients were aimed. Method: In this study, the data from 155 patients and donors who underwent renal transplantation between 01/06/2016 and 01/06/2017 in Akdeniz University Hospital were evaluated retrospectively. The data set contains clinical, laboratory, genetic and demographic data for each patient and donor. SPSS, SimMine and Weka software packages were used to examine the relationship between features. Descriptive statistical methods, logistic regression and genetic algorithms from data mining methods were applied on the data. Results: Demographic data of renal transplant patients and donors were analyzed by descriptive statistical methods. Significant relationships were found in terms of clinical features. Genetic Algorithms method has been used to predict acute rejection. In addition, statistically significant relationships were determined in the Chi-Square analyzes performed on demographic, clinical and genetic factors. Conclusion: Demographic factors of renal transplant patients were presented in Akdeniz University Hospital. In addition, a rule was established for the prediction of acute rejection from serious complications that may develop in patients undergoing renal transplantation. Although the detection of serious complications in renal transplants is currently done with clinical evaluations, it is inevitable that existing or new data mining methods will become more important in this process. 65

Amaç: Dünya Geneli'nde Internet kullanıcılarının %69.6'sı, Internet'ten sağlık bilgisine erişmektedir. Sağlık bilgisine erişimde Internet'in bu kadar önemli rol oynadığı bu dönemlerde, sağlık bilgisini aramaya yönlendiren kaynak da son derece önemlidir.Bu çalışmada, daha önceden çalışılan ve literatürde çok sayıda örneğine rastlanan, şöhretli kişilerin sağlık sorunları ile Google Trends arasındaki ilişkiden yola çıkılarak, Amerika Birleşik Devletleri'nde en çok izlenen üç dizide bahsedilen sağlık konuları ile Google Trends arasındaki ilişki incelendi. Böylelikle dizilerde bahsedilen sağlık konularının farkındalık açısından etkilerinin önemi tespit edilmek istendi.Yöntem: Dizilerde bahsedilen sağlık konularının verileri, Google'ın, tarama trendlerini ölçmek için ücretsiz olarak halka sunduğu uygulaması olan Google Trend üzerinden elde edildi. Google Trends verilerindeki sıradışı hareketleri saptamak için ağırlıklandırılmış hareketli ortalamalar süreci yöntemi ile üstel yumuşatma yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem ile zaman serilerinde son dönemlere ağırlık verilebilir. Serilerin analizi için, üstel yumuşatma yönteminin çevirimiçi kullanımını sağlayan wessa.net sitesi kullanıldı.Bulgular: Dizilerde işlenen bir kısım sağlık sorunları, arama sayısında artışa neden olurken, büyük kısmında artış görülmemiştir. Bu çalışmadaki analiz sonuçlarına göre, dizilerde bahsedilen sağlık konuları belirli stratejiler ile anlamlı sonuçlar sergileyebilir. Stratejiler belirlenirken, dizilerin genel konuları, tanımlanan sağlık konuları ve sağlık konularının dizilerde hangi adı ile kullanılması gerektiği konusunda çalışmalar yapılmalıdır.Sonuç: Çalışmada sonuç olarak, doğru stratejiler ile sağlık konuları açısından toplumda farkındalık yaratmada dizilerin etkili bir araç olarak kullanılabileceği öngörüldü.Anahtar Kelimeler: Google Trends, TV dizileri, Üstel Yumuşatma, Sağlık Objective: 69.6% of Internet users in the world access the health information from Internet. In recent years, Internet plays an important role for accessing health information, the source that provokes the search of health information is also very important. In this study, based on presence of large number of cases which were studied in the literature, the relationship between the health issues and Google Trends was examined for the three most popular TV series in the United States of America. Thus, the effect of health issues which were mentioned in TV series, on creating awareness was aimed to be determined.Method: The search data of the health issues mentioned in the TV series were obtained through Google Trends, which is an free service by Googleto obtain search trends. For detection of abnormal peaks in Google Trends data, exponential smoothing method was used with weighted moving average method. With this method, more weight is given to to more recent periods. For the analysis of the series, wessa.net, which provides online use of exponential smothing method was used.Results: Increasing search trends for some of the health issues which were mentioned in TV series was observed, but no increasing trend was observed for most of the health issues. According to the results of the analysis, the health issues mentioned in the TV series may show significant increase with specific strategies. When these strategies will be determined, a special attention must be given on the genre of the TV series, the health issues which will be discussed, and the terminology which will be used. Conclusion: As a result of the present study, it is proposed that, TV series can be used as an effective tool to create awareness on health issues on the community with proper strategies.Key words: Google Trends, TV series, Exponential Smoothing, Health 111

Amaç: Prostat kanseri biyopsi kararı çeşitli değişkenlere bakılarak değerlendirilen fakat eşik olarak hiçbir kesin sayı kullanılamayan kompleks bir süreçtir. Bu yapısından ötürü zaman zaman gerçekte hasta olmayan kişiye de biyopsi gibi zor ve enfeksiyon riskinin bulunduğu bir işlem yapılmaktadır. Bu çalışma ile prostat kanseri riski belirleyerek hekime biyopsi kararı verirken destek sağlamak ve bulanık mantık ile ikili lojistik regresyon analizinin prostat kanseri riski belirleme performansları karşılaştırıldığında hangi yöntemin daha başarılı olduğunu tespit etmek amaçlanmaktadır.Yöntem: Üroloji uzmanları ile yapılan görüşmeler sonucunda sistemin girdi değişkenleri ve bunların değerlendirilmesi hakkında tek bir sisteme yönlenebilecek ortak bir kanıya varılamamıştır. Bu nedenle farklı yaklaşımlarla tasarlanan bulanık modeller ile kanser riski belirlenmiş ve bulanık modeller gösterdikleri prostat kanseri riski belirleme performansları doğrultusunda birbirine entegre edilmiştir. Bu entegrasyon sonucunda yeni bir bulanık sistem geliştirilmiştir. Bulanık sistemin prostat kanseri riski tahmin performansı ikili lojistik regresyon analizi ile karşılaştırılmıştır. Bulgular: Bu çalışma ile geliştiren bulanık sistem 0,710 ROC AUC ile prostat kanseri riski tahmin ederken ikili lojistik regresyon analizi 0,770 AUC ile prostat kanseri riski tahmin etmiştir. Bulanık sistem ve ikili lojistik regresyon analizinin AUC değerleri karşılaştırıldığında aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p

Amaç: Bu çalışmada amaç klinik laboratuvar testlerinde pre-analitik süreçte merkez laboratuvara otomatik numune giriş kaydı, numune sıralaması, sınıflandırması ve kontrolü yapan daha ekonomik, yerli teknoloji bir makine alternatifin geliştirilmesidir. Yöntem: Çalışma kapsamında amaçlanan hizmeti optimum düzeyde gerçekleştirebilmek için öncelikle ülkemizde yaygın kullanılan, kolay erişilebilir, çoğunluğu yerli malı malzemeler kullanılacak şekilde bir elektromekanik tasarım ve prototip üretimi gerçekleştirilmiştir. İkinci olarak bu elektromekanik üniteyi kontrol eden programlanabilir denetleyici programı yazılarak mekanik düzeneklerin beklenen verimlilikte çalışması sağlanmıştır. Daha sonra tüp kapak rengi ve barkod okuma işlemi yaparak TCP/IP protokolü üzerinden Akdeniz Üniversitesi hastane bilgi yönetim sistemi ve laboratuvar bilgi sistemi ile iletişim kurabilen yazılım oluşturulmuştur. Tüm bileşenlerin birlikte çalışabilirliğini ve etkinliğini test amacıyla üniversite hastanesi merkez laboratuvarında kullanılmakta olan benzer bir endüstriyel model ile 100 adet deneme numunesi her iki makinede de kullanarak işlem hızı (numune/saat) ve hata oranı (%) açısından karşılaştırmaları yapılmıştır. Bulgular: Çalışma sırasında yaygın yöntem olan renk ve barkod okuma için iki ayrı endüstriyel sensör kullanımı yerine dijital bir kameradan alınan görüntü üzerinden yazılımla her iki okumanın gerçekleştirilebildiği görülmüştür. Bu bulgu yaygın kullanımdakine göre mekanik düzeneğin de basitleşmesine sebep olmuş, bu sayede önemli oranda ekonomi ve özgünlük sağlanmıştır. Sonuç: Çalışma sonunda yüksek yerlilik oranında, benzerlerine göre çok daha ekonomik olarak tasarlanan mekanik tasarımın ve oluşturulan yazılımların piyasadaki pahalı ve ithal örneklere yakın bir performans sağladığı görülmüştür.

Amaç: Laboratuvar Bilgi Sistemi, klinik laboratuvarlar için verileri kaydeden, yöneten ve depolayan bir yazılım sistemidir. Bu çalışmada laboratuvar örneklerinin belirli kurallar çerçevesinde sınıflandırılıp, optimum örnek miktarlarının alınması, otomatik kabulü, hızlı ve kolay ulaşımın sağlanması için Clarion, C#, VB.NET yazılım dilleri ve Oracle 11g, Sql Server 2014 veri tabanları kullanılarak, mevcut LBS'nin ek modüller ve karar destek sistemleri (KDS) ile performansının arttırılması hedeflenmiştir. Yöntem: Yazılım geliştirilme süreçlerinde: Öncelikle optimum örnek miktarlarının ve kapların belirlenmesi için veri tabanı tasarımı ve ara yüz yazılımları geliştirilmiştir. Geliştirilen sistem, girilen verilere ve kurallara göre alınacak örnek kapları ve miktarlarını otomatik olarak hesaplar duruma getirilmiştir. Bulgular: Bu sistem Akdeniz Üniversitesi Hastanesi kan alma biriminde otomatik etiketleme cihazı ile entegre edilerek kullanıldığında, yapılan tetkiklerde aynı türden eski sistemde en fazla 5 tüp, yeni sisteminde en fazla 2 tüp kullanılırken, hastaların etiketleme için ortalama bekleme süresi 3 dakikadan 2 dakikaya düşerek %33 azaltılmış, cihazdan verilen örnek kapları için %0,174 olan hatalı örnek kabı verme durumu ortadan kaldırılmıştır. Çalışmada saat başına kabul sayıları değerlendirildiğinde, yeni sistem ortalama 176 örnek kabulü, personel ise ortalama 21 örnek kabulü yapmıştır. Bu sayılara göre yeni sistemin kabul alma konusunda da daha verimli olduğu görülmüştür. Sonuç: Çalışma sonucunda oluşan yeni sistemin değerlendirilmesinde seçilen 1701 hasta örneklemi üzerinde yapılan analizlerde; eski sisteme göre, saatlik kabul sayının arttığı, hastalardan alınan örnek tüp sayısının ve hata sayısının azaldığı, iş akışının hızlandığı, iş yükünün ve kurum maliyetlerinin azaldığı, yapılan anketler sonucunda hastaların memnuniyetinin ve kuruma olan güvenlerinin arttığı görülmüştür. Ayrıca, iyileştirilen yazılımın LBS'ye etkileri ortaya koyularak, ideal laboratuvar sistemlerinde olması gereken örnek alım ve kabul işleyişi hakkında bilgi verilmiştir.

Amaç: Meme kanserlerinin erken tanısı için değişik görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden bazıları, Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG), Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) ve ultrasondur. En sık kullanılan yöntem ise mamografidir. Mamografi sisteminin maliyetinin yüksek olması ve bazı tümör yapılarını ayırt edememesi gibi dezavantajları vardır. Son yıllarda, dokuya zarar vermeyen dalga boyunda ışık kullanılarak, gönderilen ışığa dokunun verdiği yanıtı inceleyerek görüntü oluşturabilen Difüz Optik Tomografi (DOT) sistemleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu tezde, bir klinik DOT sistemin elektronik devre tasarımı ve uygulamasının yapılması amaçlanmıştır.Yöntem: Bir Difüz Optik Tomografi sisteminin, görüntüleme oluşturabilmesi için gerekli olan veriyi elde etmek üzere, gelişen teknolojinin sunduğu yeni devre elemanları ve yazılım geliştirme olanaklarını kullanarak, örnek bir elektronik donanım, mikrodenetleyici yazılımı ve donanımı kontrol edip elde edilen ham görüntüleme verisini bilgisayar ortamına aktaran bir bilgisayar yazılımı geliştirildi. Mikrodenetleyici yazılımı Rowley Crossworks For Arm geliştirme ortamında, bilgisayar yazılımı Visual Studio geliştirme ortamında C# dili kullanılarak oluşturuldu.Bulgular: Geliştirilen sistemin mikrodenetleyici tabanlı donanımı ve bu mikrodenetleyicide çalışan yazılım ile bilgisayarda çalışan C# tabanlı olarak geliştirilen yazılımın, benzetilmiş çalışma şartları altındaki performansı incelendi.Sonuç: Arm cortex M3 temelli donanım sistemi ve yazılımı yapıldı. Optik seçici düzenekle birlikte test edildi. Bilgisayar arayüz programı yazıldı. Elektriksel performans ölçümleri yapıldı ve ham görüntü veri dosyaları elde edildi. Objective: Several different imaging techniques have been used for early diagnosis of breast cancer. Magnetic resonance imaging (MRI), positron-emission tomography (PET) and ultrasound imaging are some of them. Most often used technique is mammography. The mammography technique has some disadvantages as having high cost and not being able to differentiate some types of tumors. In recent years, diffuse optical tomography (DOT) systems that use near infrared light that are not harmful to tissue and can generate images by examining the response of the tissue to the light, have been put into use. In this theses, circuit design and implemention of a clinical DOT system have been targeted.Method: In this study, in order to obtain the necessary data for a Diffuse Optical Tomography system to generate an image, and electronical hardware system, a microcontroller firmware, and a computer software which controls the hardware and conveys obtained raw imaging data to computer environment have been developed and implemented by taking advantages of the new circuit components and software development tools presented by developing technologies. Microcontroller software was developed in Rowley Crossworks development environment and computer software was developed in Visual Studio development environment by using C# language.Results: System performance of the developed microcontroller based hardware, the code that runs in the microcontroller and the C# based computer program, have been examined under simulated working conditions.Conclusion: Arm cortex M3 based hardware system and it's firmware implemented. The system tested with an optical switching device. Electrical performance measurements of the system was carried out and raw imaging data files obtained. 73

Objective: The objective of this study was to investigate the risk factors of maternal mortality in Konya province, as well as the preventability of deaths in cases where the central and local commissions differed in their decisions. Material and Methods: Maternal mortality between 2009 and 2014 in the Konya province was screened for the cases, where the central and local Maternal Mortality Investigation Commissions gave different decisions. These differences pertain to whether the deaths were ‘preventable’ or ‘not-preventable’, differences in the first, second and third delay models, and indirect, direct and incidental deaths. The data were evaluated electronically along with a descriptive statistical analysis, differences in the decisions and compliance in the mortality rates were evaluated. Results: The median age of the deceased mothers was 28 (21–44) years and 83.3% of the mothers had at least one mortality risk factor. While the overall maternal mortality rate was 36.7% within the first 48 h after birth, the rates were highest within the first 48 h after birth (26.7%) and between the 1st and 42nd day after birth (26.7%) in indifferently assessed cases. The cause in 30% of all deaths and 33.3% of deaths with differential assessments was postpartum hemorrhage, as per the results of central Maternal Mortality Investigation Commissions. The decisions of the central and local commissions differed in terms of preventability, delay models or death classification in 50% of the deaths. Taken together, the compliance between central and local decisions was not precise in investigating maternal mortality. Conclusion: The first 48 h after birth and the postpartum period are particularly critical. The causes of death, particularly postpartum hemorrhage, should be thoroughly investigated. We recommend periodic re-evaluations of cases where different decisions were made, in order to lower the rate of preventable maternal mortality. Copyright © 2018 by Türkiye Klinikleri.

Amaç: Şizofreni hastalarının günlük yaşamı ve günlük sosyal aktiviteleri hastanın iyileşme sürecinde ve takibinde oldukça önemlidir. Bu aktivitelerin takibi geleneksel olarak kâğıt tabanlı kayıtlarla yapılmaktadır. Bu çalışmada akıllı telefon üzerinde çalışabilen bir mobil uygulama ile bu aktivitelerin kaydı ve takibinin yapılması ve sonuçların değerlendirilmesi hedeflenmiştir.Yöntem: Geliştirdiğimiz uygulama hastanın günlük aktivitelerini kayıt etmesini sağlayan, yapmayı unuttuğu aktivitelerin hatırlatan, ilaç kullanımını takip eden ve hatırlatan, bu kayıtların canlı olarak doktor panelinden görüntülemesini sağlayan hibrit yapıda bir Andorid OS uygulamasıdır. Hastaların çalışmadan önce ve sonra klinik değerlendirmesi ve psikiyatrik testleri yapılmıştır. Geliştirilen mobil uygulama kullanılabilirlik çalışması sonrası 14 hasta tarafından bir ay kullanılmıştır. Çalışmayı tamamlayan 12 hastanın verileri değerlendirilmiştir.Bulgular: Çalışma süresince teknik açıdan bir sorun yaşanmamıştır. Uygulamaya, bir aylık sürede 12 kullanıcı tarafından toplam 1901 veri kaydedilmiştir. Hastaların günlük ortalama veri giriş sayısı 5,1'dir. Hastaların bir ay içinde uygulamayı kullanma sayıları minimum 22, maksimum 388'dir. Çalışmadan önce ve sonra PANSS, CGI, IADL, ŞİLÖ, FROGS toplam puanlarında anlamlı bir değişim görülmemiştir. İki alt ölçekte değişim görülmüştür, bunlardan biri olumlu biri olumsuz yöndedir, ancak kullanım sayısının yetersizliği nedeni ile bu değişimi uygulama kullanımına bağlamak zordur. Hastaların uygulamayı kullanma sayıları ile PANNS Pozitif belirtiler, PANNS Toplam, Klinik Global İzlenim arasında negatif korelasyon, ŞİLO Günlük yaşam becerileri ve ŞİLO toplam puan arasında pozitif korelasyon izlenmektedir.Sonuç: Teknik açıdan sorun olmamakla birlikte, uygulamanın kullanım sıklığı açısından bir sorun vardır. Bu sıklığı artırmak için neler yapılmasının araştırılması gerekmektedir.Anahtar Kelimeler: Mobil uygulama; Sosyal aktivite; Şizofreni; Hasta takibi; Sosyal izolasyon Objective: Daily life and social activities of schizophrenic patients are important because these activities both help the patients getting better and they are also indicator of being functional for the patients. Traditionally, these activities are recorded on paper based media. The purpose of this study is to evaluate the use of a mobile application which records the activities of the patients. Method: We have developed a hybrid Android OS application which is used for recording daily activities of the patients, reminds the required activities and medications, follows up medication usage, and permits the physican to view this data in a separate doctor panel. Clinical evaluation and pshyciatric tests of the patients were performed before and after the study. After usability study, the application was used by 14 patients. We evaluated the data of 12 patients who completed the study. Results: We had no technical problems during the study. Twelve users recorded a total of 1901 activities in one month. Average data entry per day is 5,1 for each patient. They used the application minimum 22, maximum 388 times in a month. We observed no statistically significant changes between pre and post PANSS, CGI, Lawton&Brody instrumental activities of daily living, Functional Remission of General Schizophrenia (FROGS) Scale, or Katz Index of Independence in Activities of Daily Living. We observed statistically significant changes in two sub-scales, one in a positive, one in a negative way, however it is difficult to link these differences to use of application, due to low usage of the application. There are negative correlations between number of use of the application and PANNS Positive scale, PANNS Total, and CGI. There are positive correlations between number of use of the application and FROGS total and FROGS daily life.Conclusion: We had no technical problems during the study, however we observed a problem of frequency of use of the application. The methods to increase the number of use must be investigated.Key Words: Mobile application; Social activities; Schizophrenia; patient follow-up; Social isolation 117

Amaç: Dünya Sağlık Örgütü'nün tanımına göre inme; 24 saatten uzun süren ya da ölümle sonlanan, vasküler neden dışında gösterilebilir başka bir nedeni olmayan, hızlı gelişen, serebral işlevin fokal ve bazen de global olan bozukluğudur (Mazzoni ve ark., 2009). Özellikle tıbbi metinlerde, hemipleji ise "tek taraflı, kasın aşırı aktivasyonu ve motor aktivitesinde azalma, kas gerginliğinin artması, güçsüzlük ve seçici motor kontrolü kaybı" şeklinde tanımlanmaktadır (Barnes ve Fairhurst, 2012). Bu çalışma ile hemiplejik hastaların yürüme verileri analiz edilerek hastalıklarının hangi evrede (Brunnstrom Evrelemesi) olduğunun tespit edilebilmesi amaçlanmaktadır. Yöntem: Çalışmada kullanılan üç eksenli ivmeölçer sinyalleri Matlab programında Daubechies5 (DB5) dalgacığı kullanılarak altıncı seviyeye kadar ayrıştırıldı. Yeni oluşan sinyallerden altıncı seviyedeki yaklaşım sinyalinin öznitelikleri seçildi. Daha sonra seçilen öznitelikler WEKA programında Iterative Classifier Optimizier, AdaBoost, Bagging, Classification via Regression (CVR), LogitBoost, OneR, J48, Random Forest, Random SubSpace, Multi Class Classifier ve RepTree algoritmaları; MATLAB programında ise Lineer Discriminant, Complex Tree, Subspace Discriminant ve RUSBoosted Trees algoritmaları ile sınıflandırma yapılarak evreleri tahmin etmek için kullanıldı. Bulgular: Bu çalışmada hemiplejik hastaların hangi evrede oldukları, yürüme sinyalleri kullanılarak ayrık dalgacık dönüşümü yöntemi ve yapay öğrenme yöntemleri ile tahmin edilmeye çalışılmıştır. Hemiplejik hastaların Brunnstrom Evrelerini en iyi tahmin eden sınıflandırıcı WEKA'da LogitBoost algoritması ve MATLAB programında RUSBoosted Trees algoritması olmuştur. Sonuç: Hemiplejik hastaların tedavisine yön verme bakımından önemli olan evre belirlemede dalgacık dönüşümü yöntemi ve yapay öğrenme yöntemlerinin kullanılabileceği görülmüştür. LogitBoost ve RUSBoosted Trees algoritmaları en iyi sonucu vermiştir.

WOS:000452890300015, PubMed ID: 30541244, Background/aim: Soluble urokinase plasminogen activator receptor (suPAR) has been reported to have a positive correlation with theactivation degree of the immune system. This study’s aim is to investigate the efficiency of SuPAR serum levels in acute pancreatitis (AP)patients in determining the severity of disease.Materials and methods: This prospective research involves patients who arrived at the emergency service, were over 18 years old, hadnontraumatic abdominal pain and diagnosis of AP, and agreed to join the study. Demographic characteristics, contact information,laboratory and imaging test parameters, Ranson’s criteria, the Balthazar Severity Index, the Rapid Acute Physiologic Score (RAPS), andthe modified Glasgow (Imrie) score of all patients were recorded. Two study groups were created as score of 3 (mild, Group I) and 3(severe, Group II) for pancreatitis according to Ranson’s criteria.Results: During the study period, 59 sequential patients with AP were included in the study. It was seen that 79.7% of the study group(n 47) were in Group I. Etiologically 67.8% (n 40) cases were biliary and 32.3% (n 19) were nonbiliary diseases. According to theresults, suPAR level was effective in distinguishing the severity of AP (AUC 0.902, P 0.001 (95% CI: 0.821–0.984)). With regardto determining severe disease, suPAR had an optimum cutoff value of 6.815 ng/mL, sensitivity of 91.66%, specificity of 82.97%, andnegative predictive value of 97.5%.Conclusion: Our study was performed the determine the efficiency of suPAR level in predicting severe disease in AP patients. We foundit significant in indicating the severity of disease according to the study results.

Son yıllarda istatistiksel bilgilerin üretiminde idari kayıtların oranı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde artmaktadır. Bu amaçla ülkeler idari kayıt sistemlerini güçlendirmekte, bu sistemler birbirleri ile ilişkilendirilerek yeni sistemler ve veri tabanları elde edilmektedir. Bu çalışmada 2005-2007 yıllarına ait TRA1 Erzurum, Erzincan ve Bayburt bölgesinde veri girişi yapılan defin ruhsatlarında (ölüm istatistik formu) belirtilen ölümler ile aynı zaman diliminde MERNİS veri tabanına kaydı yapılan ölümler karşılaştırılmıştır. Kayıtların elde edilme yöntemleri tartışılarak her iki kayıtta da önemli kapsam eksiklikleri bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca daha kaliteli bir kayıt sistemi için önerilerde bulunulmuştur., In recent years, the usage of administrative records for the production of statistical knowledge has been wide-spreading among developed and developing countries. Therefore, the administrative record systems of countries have been strengthened and through the association of these systems, actual and reliable statistics can be gathered. In this study, the deaths according to the burial permits and MERNİS were compared in TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) Region for years between 2005 and 2007. The gathering methods of these two record systems were discussed and some important deficiencies of two systems were determined. Also, we suggested some novelties for better record system for death statistics.

İŞYERİ HEKİMLİĞİNDE SAĞLIK BİLİŞİMİ:İHTİYAÇLARIN ANALİZİAmaç:İş Sağlığı; kişilerin çalıştığı her tür ortamda sağlığazarar verecek her tür etkenden korunmaları için alınmasıgereken tüm tedbirleri kapsayan; eğitim ve denetimin de eşlik ettiği bilim dalıdır.Elektronik Sağlık Kaydı (ESK) hasta sağlık bilgilerinin herhangi bir sağlık kuruluşunda bir veya birden çok bölüm/ kişi tarafından oluşturulmuş elektronik kayıtlardır.Bu çalışma işyeri hekimlerinin ESK kullanımıkonusundaki tutumlarını, bilişim teknolojileri konusundaki yeterliliklerini demografik özelliklerini incelemek amacıyla yapıldı.Yöntem:Buçalışmaİş Yeri Hekimliği Sertifikasıbulunan hekimlere yönelik web tabanlı bir anket ile gerçekleştirilmiştir. Bu anket 15 adet demografik özelliğe ilişkin, beşlilikert skalasına göre hazırlanmış 10 madde ile; bir adet öneri ve görüş isteyen açık uçlu sorular içermektedir. Anket; elektronik posta; sosyal medya, whatsappuygulaması kullanılarak evrene iletilmeye çalışıldı.Bulgular:Ankete 415 erkek, 99 kadın katılmıştır. Doğum yılı aralığı olarak 50 yıllık bir zaman diliminden sonuçlar alınmıştır. (1941-1991) Ülke genelinde 50 ilden veri toplanmıştır. İş sağlığı kayıtlarınınözel program ile yazılımı sorusuna 174 kişi evet demiştir.İK ile iletişim 113 hekim içinmümkünken; meslektaşları ile iletişimi 57 hekim sağlayabilmektedir. ESK kullanımı ile ilgili düşünceleri sorgulayan 16. soruya verilen cevaplar bilimsel yayınların önerdiği noktaları desteklerken entegrasyon ve ESK kullanımının ÇSGB tarafından teşvik edilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Sonuç:İşyeri hekimlerinin ESK kullanımı vegenel sağlık sistemiile entegrasyonu için gerekli yazılımlar mevcut değildir.Sağlık sistemimiz içinde işyeri hekimlerininverileri hasta yararına ve istatistiksel olarak kullanılamıyorİşyeri hekimlerinin bilgisayarkullanma tecrübelerive beklentileri ESKkullanımını ve entegrasyonu destekler durumdadır.ESK kullanımı hekimler arası iletişim ile daha iyi sağlık bakımıve takibinisağlık sistemimize sağlayacaktır.Anahtar Kelimeler:iş sağlığı, esk, işyeri hekimi, entegrasyon MEDICAL INFORMATICS -OCCUPATIONAL HEALTH: AN ANALYSIS FORREQUIREMENTSObjective:Occupational health; is the branch of science that aims to protect all employees from any health hazards of the work by taking necessary precautions; which also includes control and education. Electronic Health Record (EHR) is electronic patient information created by any health department / person with electronic records. In this study occupational physicians attitudes toward EHR, competencies in information technology and the demographic features of them are analyzed.Method: A webbased surveyhad been applied for Occupational Physician's who have been certificated by ÇSGB. The survey contains 15 questions which are related with demographic features,1 question containing multiple choice (10 items) and the last part is for recommends. The survey was announced manually to Occupational Physicians by using e-mail, social media, and whats app. Results:415 men, 99 women attended to the survey. The range of the birth years is a 50 years period. (1941-1991) Datum was collected from 50 cities across the country. 174 doctor said ''yes'' for the question of occupational health records software with special programs. While it is possible to communicate with HR according to 113 physician, 57 physician can provide communication with colleagues. The16th questions's answers do not conflict with scientific publications. Occupational Physicians said ''yes'' for the support of EHR via ÇSGB and integration.Conclusion:The required software is not available for the use of EHR by occupational physicians and for integration of Occupational Health to national health system. According to results national health system can not use occupational physicians' datum for community health and statistics. Expectations of occupational physicians support the use of EHR and integration. The use of an EHR system will provide physicians better communication for health care and health statics.Key words: occupational health, ehr, occupational physcian 95

WOS:000412947000006, Amaç: Gabapentini tedavi amaçlı-endikasyonlu kullanan mahkumlar ile kötüye kullanan mahkumlar arasındaki sosyodemoğrafik ve klinik verileri karşılaştırmak. Metod: Bu çalışmaya Haziran 2012-Aralık 2014 yılları arasında Konya E Tipi Cezaevinde kalan, cezaevi polikliniğine başvuran ve ağrı polikiliniğimize sevkedilen gabapentin kullananlar mahkumlar dahil edildi. Gabapentini mevcut şikayetlerinden dolayı endikasyonsuz kullananlar (Grup 1), hastalığa bağlı olarak endikasyonlu kullananlar (Grup 2) DSM IV-TR ye göre madde bağımlılığı, madde kötüye kullanımı ve gabapentin kötüye kullanımı yönünden araştırıldı. Bulgular: Endikasyonsuz gabapentin kullanan mahkumların (Grup 1) tamamına yakını (n:21) gabapentini kas ağrıları, nöropatik ağrı, uyku bozukluğu, anksiyete belirtileri, terleme, titreme ve bulantı-kusma için kullandığını belirtirken, endikasyonlu olarak gabapentini kullanan mahkumlar (Grup 2) daha çok mevcut hastalıklarının belirtilerini baskılamak için (diyabetik nöropati, ve epilepsi) kullandıkları tespit edilmiştir. Endikasyonsuz kullanan grubun birinci derece yakınlarında alkol/madde kullanımının daha yüksek olduğu belirlenmiştir (P0.001). Grup 1 için madde bağımlılığı (n10) ve madde kötüye kullanımı (n13) anlamlı olarak Grup 2den yüksek bulunmuştur (P0.001). Sonuç: DSM IV-TRye göre madde bağımlılığı ve madde kötüye kullanımı tanısı alan mahkumların cezaevine girdikten sonra özellikle opioid çekilme belirtilerini engellemek için gabapentin kullandıkları ve gabapentin kötüye kullanımı tanımına uydukları görülmüştür., Objective: To compare the socio-demographic and clinical data of inmates using gabapentin for medicinal purposes and those abusing the drug. Methods: The study included inmates of the Konya E-Type Prison who used gabapentin between June 2012 and December 2014 and were admitted to the prison polyclinic. The participants were divided into two groups; those using gabapentin due to existing symptoms without any labeled indication (Group 1), and those using the medication due to disorders with labeled indications (Group 2). Both groups were investigated in terms of drug addiction, drug abuse, and gabapentin abuse according to the Diagnostic and Statistical Manual-Text Revision (DSM IV-TR). Results: Nearly all inmates (n21) using gabapentin with off-label indications (Group 1) reported using it due to muscle pain, neuropathic pain, sleep disorder, signs of anxiety, sweating, trembling, and nausea-vomiting, whereas those using gabapentin with labeled indications (Group 2) reported using it because of their diseases, such as diabetic neuropathy and epilepsy. Alcohol/substance abuse was found higher among the first-degree relatives of those using gabapentin with off-label indications (P 0.001). The rates of substance dependence (n10) and substance abuse (n13) were significantly higher in Group 1 than in Group 2 (P 0.001). Conclusion: The inmates who were diagnosed as having drug addiction and substance abuse according to the DSM-IV-TR used gabapentin after entering prison to prevent opioid withdrawal symptoms.

Amaç: Bu çalışmanın amacı, çok kriterli karar verme tekniklerinden yararlanarak yaşlı bireylerde `düşkünlük (kırılganlık)` veya `düşkünlük öncesi` tespitinin kapsamlı şekilde yapılmasına imkan sağlayacak ve aile hekimliklerinde aşamalı bir şekilde kullanılabilecek bir tekniğin önerilmesidir.Yöntem: Çalışmada G8 anketinde yer alan kriterler AHP tekniği ile uzmanlara danışarak ağırlıklandırılmıştır. Elde edilen ağırlıklar kullanılarak TOPSIS tekniğiyle 100 adet veri düşkünlük derecesine göre sıralanmıştır. Oluşturulan sıralama verinin içince mevcut olan Fried Ölçeği sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Geliştirilen tekniği klinik gözlemlerle destekleme ve sınamak için, geliştirme aşamasında kullanılan veri setinden ayrı olarak, yeni bir test veri seti oluşturulmuştur. Test veri setini oluşturmak için, Antalya Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Fizik Tedavi Polikliniğine başvuran hastalardan rasgele 30 kişi seçilerek Fried Ölçeği, G8 ölçeği uygulandıktan sonra uzman görüşüne başvurulmuştur. Elde edilen veri AHP-TOPSIS tekniğiyle sıralanıp uzman tarafından yapılan değerlendirmeyle karşılaştırılmıştır.Bulgular: Kriterlerin ağırlıklandırma çalışmasından çıkan sonuca göre, İştah 10,4%, Kilo Kaybı 13%, Hareketlilik 22,7%, Nöropsikolojik problemler 16,3%, Vücut kitle indeksi 7,5%, Reçeteli ilaç sayısı 6,1%, Öz değerlendirme 8,6%, Yaş ise 15,4% öneme sahiptir. G8 ölçeğin performansını değerlendirmede kullanılan doğruluk oranı %75, Seçicilik %89, kesinlik %62, duyarlılık %87, F-ölçütü %72 değerleri literatürle uyumlu çıkmıştır. AHP-TOPSIS tekniğinde Doğruluk Oranı %78, Seçicilik %90, Kesinlik %66, Duyarlılık %87, F-Ölçü %75 olarak hesaplanmıştır. Bulgular: G8 ölçeğinin Türk toplumunda kullanılmak için geçerli bir ölçek olduğu sonucuna varılmıştır. AHP-TOPSIS performans ölçütlerinin, G8 ölçeğinin performans ölçütlerine daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Test veri setinde elde edilen sıralama ile uzman tarafından elde edilen sıralama uyumlu çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: G8, AHP, TOPSIS, Düşkünlük, Geriatri Objective: The purpose of this study is, to propose a technique that will enable a comprehensive assessment of elderly individuals in `frail` or `pre-frail` stage by taking advantage of multi-criteria decision making techniques which could be used gradually by family physicians.Method: The criteria included in the G8 survey were weighted by consulting experts with the AHP technique. Using the obtained weights, 100 pieces of data were ranked according to the degree of indulgence with TOPSIS technique. The generated ranking is compared with the results of the existing Fried Scale for the given data. To support and test the developed technique with clinical observations, a new test data set was created; separate from the data set used during the development phase. In order to form the test data set, 30 randomly selected patients from Antalya Atatürk Training and Research Hospital, Physical Therapy Polyclinic were applied the Fried Scale, G8 scale and after that were consulted by physicians. Obtained data were ranked with AHP-TOPSIS and compared to ranking obtaned by physicians.Results: The result of the weighting study of the criteria the importance rate for Appetite 10.4%, for Weight Loss 13%, for Mobility 22.7%, for Neuropsychological Problems 16.3%, for Body Mass Index 7.5%, for Number of Prescription Drugs 6.1%, for Self Evaluation 8.6% and for Age 15 4% were found. The performance measures of the G8 scale for Accuracy was 75%, for specifity 89%, for precision was 62%, for sensitivity was 87% and for F-criterion was 72% . The performance measures of the AHP-TOPSIS technique for accuracy was 78%, for specifity was 90%, for precision was 66%, for sensitivity was 87%, for F-measure was 75%.Conclusion: The G8 scale was found to be a valid scale for Turkish society. The AHP-TOPSIS performance measures were observed to be higher than the performance measures of the G8 scale. The ranking obtained in the test data set and the ranking obtained with the expert opinions were found to be consistent.Key words: G8, AHP, TOPSIS, Frailty, Geriatrics 90

Hemşirelik tanıları, hastaya yapılacak girişimlerin seçiminde yol gösterdiği için hemşirelik sürecinde kritik bir rol oynamaktadır. Yapılan çalışmalarda hemşirelik öğrecilerinin tanı koymada zorluk yaşadıkları görülmüş, bu sorunun çözümünde mobil öğrenme eğitimsel bir girişim olarak seçilmiştir. Çalışmanın amacı, mobil ortamda erişilebilecek web tabanlı eğitim materyalleri ile sistemin öğrencilerin tanı koyma başarısına etkisini, mobil öğrenme uygulamasının etkililiğine yönelik görüşlerini ve tutumlarını değerlendirmektir. Yöntem: Çalışma üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada öğrencilerin mobil öğrenme ortamlarına hazır bulunuşlukları, bu ortamlara ilişkin tercih ve tutumları belirlenmiştir. İkinci aşamada bu sonuçlar dikkate alınarak "nandacepte.org" web tabanlı mobil öğrenme sistemi geliştirilmiştir. Son aşamada ise ön test-son test ile sistemin tanı koymadaki başarıya etkisi, çevirim içi anket ile sistemle ilgili görüş ve tutumları değerlendirilmiş, odak grup görüşmeleri ile öğrencilerin mobil kullanım davranışları, sistemle ilgili görüş ve önerileri derinlemesine incelenmiştir. Bulgular: Öğrencilerin %67'si mobil öğrenmeye hazır olduğunu belirtmiştir. İçerisinde 30 adet hemşirelik tanısına ait sunumların, kavram haritalarının, bilgi testlerinin, senaryoların ve videoların yer aldığı sistemin üç ay boyunca kullanımı sağlanmıştır. Sistem en sık akıllı telefon ile kullanılmıştır. Sistemi kullanan ve kullanmayan öğrencilerin ön testteki tüm başarı puanları arasında fark bulunmazken, son testte sistemi kullanan öğrencilerin ortalama genel başarı puanlarında artış görülmüştür (X̄1=%40,36; X̄2=%53,62; p

Amaç: Metabolik Sendromun primer nedeni erişkin ve çocuk popülasyonunda insülin rezistansı ile sonuçlanan düşük dereceli inflamasyon ile ilgili obezitedir. Heat şok protein 70,S100A12 ve matriks Gla protein kronik inflamatuar hastalık ile ilgilidir. Çocuk çağı obezitesi ve metabolik sendromun da bu markırları değerlendirmeyi amaçladık. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma 10-15 yaş aralığında 45 obez çocuk ve 47 metabolik sendrom'lu çocukta yapıldı. Heat şok protein 70, S100A12 ve matriks Gla protein ELISA metodu kullanılarak ölçüldü.Bulgular: Obez çocuklarda serum matriks Gla protein ve S100A12 seviyeleri metabolik sendrom'lu gruptan anlamlı olarak yüksekti (p0.05). İlaveten, metabolik sendrom ve obez bireyler arasında serum hsCRP (p0.288) ve heat şok protein 70 (p0.960) fark yoktu. Her iki grupta S100A12, matriks Gla protein ve heat şok protein 70 seviyeleri arasında anlamlı pozitif korelasyon vardı. Sonuç: Bulgularımız S100A12, matriks Gla protein ve heat şok protein 70 biyomarkırları metabolik sendrom ve obezite ile anlamlı olarak ilgili olduğunu gösterdi. Obezite metabolik sendrom gelişiminde önemli bir risk faktörüdür. Obezitede bu proteinlerin artışı, metabolik sendrom ve diabet gibi metabolik bozuklukların gelişiminin önlenmesinde ilgi çekici olabilir., Objectives: The primary cause of the metabolic syndrome appears to be obesity that is associated with a low-grade inflammatory state resulting from insulin resistance in both adult and pediatric populations. Heat shock protein 70, S100A12 and matrix Gla protein are involved in chronic inflammatory diseases. We aimed to evaluate the association between these markers and childhood obesity and metabolic syndrome. Materials and Methods: This study was performed with 45 obese children aged 10-15 years and 47 children with metabolic syndrome aged 10-15 years. Serum heat shock protein 70, S100A12 and matrix Gla protein levels were measured by using ELISA method. Results: Serum matrix Gla protein and S100A12 levels in obese subjects were significantly higher than metabolic syndrome groups (p>0.05). However no significant differences were observed in serum high sensitivity Creactive protein (p0.288) and heat shock protein 70 (p0.960) levels between metabolic syndrome and obese subjects. There was a significant positive correlation between serum S100A12, matrix Gla protein and heat shock protein 70 levels in both groups. Conclusions: Our findings showed a significant association between heat shock protein 70, S100A12, matrix Gla protein, and obesity and metabolic syndrome. Obesity may be involved in increased risk of developing metabolic syndrome. It might be useful to focus on the roles of these proteins in obesity in accordance with the prevention of the development of metabolic syndrome and other metabolic disorders like diabetes.

Bu çalışmanın amacı, Pubmed literatür veri tabanında bulunan makale özetleri kullanılarak, sağlık bakım profesyonellerine hasta bakımında veya klinik araştırmalarda ihtiyaç duydukları bilgiye (kanıta) erişimlerinde ve bilgiyi değerlendirmelerinde yardımcı olacak web tabanlı bir sistem geliştirmektir. Yöntem: Sistem geliştirme süreci, Pubmed literatür veri tabanından makale özetlerine erişim, metin madenciliği teknikleri kullanılarak metnin ön işlenmesi, medikal varlıkların etiketlenmesi, özetlerden amaç ve istatistiksel terimlerin çıkarımı ve web ara yüzü aracılığı ile gösterimini kapsamaktadır. Özetlere erişim için Biopython Kütüphanesi, medikal varlıkları etiketlemek için Becas Annotator web servisi, istatistiksel terimler için ise NCBO Annotator ve terimleri içeren bir liste kullanılmıştır. Özetlerdeki amaç cümleleri sözlük tabanlı olarak geliştirilen yeni bir algoritma ile çıkartılmaktadır. Etiketlenen varlıklar arasındaki ilişki örüntülerinin bulunması amacıyla birlikte bulunma frekansları hesaplanmaktadır. Bulgular: Özetler içerisinde etiketlenen varlıklar farklı renklerle vurgulanarak Pubmed benzeri bir ara yüzle kullanıcıya sunulmaktadır. Sistem erişilen makalenin amacını, çalışmada kullanılan istatistiksel terimleri otomatik olarak belirlemekte ve makaleye ait bazı özellikler ve etiketlenen medikal varlıklar ile birlikte tablo biçiminde kullanıcıya sunmaktadır. Farklı sınıflara ait kavramların birlikte bulunma frekansları tablo biçiminde ve grafiksel olarak sunulmaktadır. Amaç çıkarma modülünün kesinlik, hassasiyet ve f-ölçütü değerleri sırasıyla %95, %83,5, %90, istatistiksel terimleri çıkarma modülünün kısmi eşleşme değerlendirme sonuçları %95,4 kesinlik, %88,3 hassasiyet ve %91,7 f-ölçüt, tam eşleşme değerlendirme sonuçları sırasıyla %94,1, %67,8 ve %78,8 şeklindedir. Sonuç: Sistem Pubmed'te yer alan özetleri analiz ederek medikal bilgiye hızlı erişimi web tabanlı olarak sunmaktadır. Ayrıca literatürdeki diğer sistemlerle karşılaştırıldığında; (i) geniş çaptaki sınıflara ait varlıkları çıkartması (ii) farklı ara yüzlerle kullanıcıya daha hızlı gözden geçirme imkanı sunması ve (iii) ikiden fazla sınıfa ait varlıklar arasındaki ilişki örüntülerini çıkarması ile ayrıcalıklı olduğu görülmektedir.

Radyoloji raporları genellikle yapılandırılmamış düz metinler halinde olup, karar destek için kullanılabilecek bir çok veriyi içinde barındırmaktadırlar. Bunun yanı sıra raporlarda genellikle birden fazla lezyona ve bu lezyonların özelliklerine ait bilgiler bulunmakta ve bu durum her bir lezyona ait bilgi çıkarımı gibi ileri düzey bir çalışmayı gerektirmektedir. Bu çalışmanın amaçlarından ilki, doğal dil işleme yöntemleri ile yapılandırılmamış ya da yarı yapılandırılmış mamografi raporlarından karar destek sistemine girdi verisi olarak verilebilecek otomatik bilgi çıkarımı sağlayan bir sistem geliştirmektir. Bu amaçla, General Architecture for Text Engineering (GATE) NLP isimli platform kullanılarak, bir çok farklı bileşen içeren bir ardışık düzen geliştirilmiştir. Bu ardışık düzen sonucunda karar destek için gerekli olan veriler mamografi raporlarından çıkartılmaktadır. Geliştirilen sistem Stanford Üniversitesi görüntü bilişimi laboratuarının kullanımına sunulmuş olan ve yapılandırılmış raporlama uygulamasını da destekleyen PenRad (PenRad, Buffalo, MN) isimli radyoloji veri tabanından seçilen 300 mamografi raporu üzerinde değerlendirilmiştir. Referans veri setinde 797 lezyon bulunurken sistem 815 lezyon saptamıştır (780 gerçek pozitif, 35 yanlış pozitif, 17 yanlış negatif). Geliştirilen bilgi çıkarımı sisteminin tüm lezyonların özellikleriyle birlikte saptanma doğruluğunu belirten kesinlik değeri 94,9 olup hassasiyet değeri 90,9'dur ve F ölçümü 92,8 olarak hesaplanmıştır.Bir çok çalışmada mamografi değerlendirmelerinde gözlemler ve gözlemciler arası değişkenliğin önemli bir problem olduğu ve bu değişkenliği azaltmak için mamografide karar destek sistemlerinin kullanımının önemi vurgulanmıştır. Klinik değerlendirmeler sırasında ortaya çıkan bu ve benzeri problemlerin çözümünde karar destek sistemlerinin katkıları bilinse de, bulgulardaki değişkenlik gibi problemlerinin giderilmesine katkı sağlayan BI-RADS sınıflandırma sistemini içeren ve gerçek zamanlı sonuç veren bir karar destek sistemi bulunmamaktadır. Bu çalışmanın ikinci amacı, bilgi çıkarımı sisteminin çıkarttığı bilgileri karar destek sistemine girdi verisi olarak vererek, raporlama sırasında lezyonlara ait sonuç üretebilecek gerçek zamanlı karar destek sistemi (GZ-KDS) geliştirmek ve çıktılarını değerlendirmektir. Bilgi çıkarımı sistemi tarafından saptanan ve referans veri setinde bulunan verilerin karar destek sisteminde analizi ile elde edilen BI-RADS sınıflama kodları arasındaki uyumu ölçmek için hesaplanan ağırlıklandırılmış Kappa (ƙw) değeri κ=0.721 olarak hesaplanmıştır (p

Bu tez çalışmasında, farklı veri yapısının ve farklı örneklem büyüklüklerinin yapısal eşitlik modellemesi üzerindeki değişimleri ve bu faktörlerin model uyum ölçütleri üzerindeki etkisini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde farklı veri yapısı ve örneklem büyüklüklerinde yapısal eşitlik modellemesinin geçerlik ve güvenirliği değerlendirilmiştir. Farklı veri yapısı ve farklı örneklem büyüklükleri altında oluşturulan yapısal eşitlik modellemesinin incelenmesi, model uyum ölçütlerinin değerlendirilmesi simülasyon çalışması yardımıyla yapılmıştır. Simülasyon çalışmasında, 4 gizli değişkenli ve her bir gizli değişkeni açıkladığı düşünülen 4 gözlenen değişkenli model kullanılmıştır. Çok değişkenli normallik varsayımının sağlandığı veri setleri için ML parametre tahmin yöntemi kullanılarak 50, 100, 150, 200, 250, 500, 1000 ve 5000 birimlik örneklem büyüklüklerinde oluşturulan yapısal eşitlik modellemesine ilişkin model uyum ölçütleri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Yapılan tez çalışmasında AGFI, GFI, CFI, NFI, NNFI, IFI, RMSEA ve RMR uyum ölçütleri dikkate alınmıştır. Ayrıca, yapılan simülasyon çalışmasında replikasyon sayısı 1000 ve iterasyon sayısı ise 50 olarak belirlenmiştir. Simülasyon çalışması sonucunda, örneklem büyüklüğü ve korelasyon değişimine bağlı optimizasyon ve negatif varyans tahmini problemleri ile karşılaşılmıştır. Bu problemlerin örneklem büyüklüğünün veya faktör içindeki değişkenler arası korelasyonun artmasıyla birlikte ortadan kalktığı gözlenmiştir. Örneklem büyüklüğü sabit tutulduğunda AGFI ve GFI uyum ölçütü değerlerinin korelasyon değişiminden etkilenmediği, fakat AGFI ve GFI uyum ölçütü değerlerinin örneklem büyüklüğünden etkilendiği ve örneklem büyüklüğü arttıkça uyum ölçütü değerlerinin ideal uyum sınırları içinde değerler aldığı tespit edilmiştir. CFI, NFI, NNFI ve RMR uyum ölçütlerinin örneklem büyüklüğünden ve korelasyon değişiminden etkilendiği belirlenmiştir. Çalışmada dikkate alınan diğer uyum ölçütlerinin aksine, RMSEA ve IFI uyum ölçütlerinin ise örneklem büyüklüğü ve korelasyon değişiminden etkilenmediği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, bundan sonraki çalışmalarda çok değişkenli normal dağılım varsayımının gerçekleştiği veri setleri için bütün örneklem büyüklüklerinde ve korelasyon değerlerinde RMSEA ve IFI model uyum ölçütlerinin tercih edilmesi önerilmiştir. In this thesis study, our aim was to investigate the changes on the structural equation modeling of different data structures and different sample sizes and the influence of these factors on the model fit measures. In the scope of this purpose the validity and reliability of structural equation modeling in different data structure and sample sizes were evaluated. Examining the created structural equation modeling under different data structures and sample sizes, the evaluation of model fit measures were performed with simulation study. In the simulation study, model with 4 latent variables and 4 observed variables were used to explain each latent variable. Model fit measures which were related to 50, 100, 150, 200, 250, 500, 1000 and 5000 units of sample size for structural equation modeling were evaluated by comparatively using ML parameter estimation method for data sets that ensure the multivariate normality assumption. In the thesis study AGFI, GFI, CFI, NFI, NNF, IFI, RMSEA and RMR model fit measures were taken into account. In addition, the number of replication and the number of iterations are determined as 1000 and 50, respectively to carry simulation studies. As a result of simulation study, depending on the sample size and changing the correlations have been encountered with optimization and negative variance estimation problems. It has been observed that these problems were disappeared either by increasing the sample size or correlations between the variables in factor. It was found that AGFI and GFI values were not affected by the changing of correlation when sample size was held constant. However, AGFI and GFI values were affected by the sample size and the value of the fit measures is going to get in ideal fit boundaries with the increasing sample size. It was determined that CFI, NFI, NNF and RMR fit measures were influenced by the sample size and the changing of correlation. In contrast to other model fit measures considered in the study, it has been found the RMSEA and IFI fit measures were not affected by the sample size and changes in correlation. As a result, for the upcoming studies the choice of RMSEA and IFI model fit measures can be suggested in all the sample size and the correlation value for data sets are ensured the multivariate normal distribution assumption. 108

Bu çalışmanın amacı, Caterina, Suidring, Royal Glory ve Tirrenia şeftali türlerini sertliğinin belirlenmesinde etkili olan faktörün meta analizi ile belirlenmesi üzerinedir. Araştırmada, düşük kütleli bir yanal impaktörün şeftaliye çarptırılması tekniği kullanılmasıyla yapılan ölçümlerde, çarpma kuvveti (Fi) ve temas zamanı (tc) algılanmış ve eğri altında kalan alandan bağımsız değişken olarak ifade edilen impuls (I) değerleri hesaplanmıştır. Elastisite teorisi kullanılarak, bağımsız değişkenler, Fmax (maksimum çarpma kuvveti), temas zamanı (tmax), Fmax/tmax, 1/tmax, 1/tmax 2,5, Fmax/tmax 1,25 ile Fmax 2,5parametreleri olarak belirlenmiştir. Bu parametreler ile bağımlı değişken MagnessTaylor kuvveti (M-T) arasındaki ilişkiyi gösteren korelasyon katsayı değerleri hesaplanarak meta analiz ile Hunter- Schmid ve Fishers Z Yöntemi kullanılarak birleştirilmiştir. Ortaya çıkan ortalama etki büyüklüğü (birleştirilmiş korelasyon katsayı değeri) ve yönünün değerlendirilmesinde ise Cohennin sınıflandırılma ölçütü kullanılmıştır. Meta analiz sonucunda, Hunter-Schmid yöntemine göre ortalama etki büyüklüğü %95 güven aralığında pozitif yönlü 0,436 (0,371-0,497) olarak bulunurken, Fishers Z yöntemine göre etki büyüklüğü 0,468 (0,390-0,545) olarak bulunmuştur. Etki büyüklükleri her iki yöntemde de Cohennin sınıflandırılmasına göre orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Çalışmaların anlamlılık düzeyi Z testi ile incelendiğinde de meta analize alınan çalışmaların hepsi de istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Şeftali türlerinin meyve sertliği ile olan ilişkisinin değerlendirildiği bu çalışmada meta analiz sonucunda ortalama etki büyüklüğünün güçlü seviyeye ulaştığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, her iki yöntemde de uygulanan meta analiz sonuçlarına göre meyve sertliğini belirlemede, etkisi diğer faktörlere nazaran daha güçlü olan faktör maksimum çarpma ivmesi olarak saptanmıştır. The aim of this study is to determine the factor effective in determining the hardness of Caterina, Suidring, Royal Glory and Tirrenia peach types using meta analysis. In the study, the impact force (Fi) and the contact time (tc) were detected and the impulse values (I) that are expressed as independent variable in the area under the curve were calculated in the measurements performed using the technique of a low-mass lateral impactor multiplicated with peach. Using the theory of elasticity, the independent variables were determined as Fmax (maximum impact force), contact time (tmax), Fmax/tmax, 1/tmax, 1/tmax 2,5, Fmax/tmax 1.25 and Fmax 2.5 parameters. The correlation coefficient values showing the relationship between these parameters and the dependent variable Magness-Taylor force (MT) were calculated and were combined with meta-analysis by using the Hunter-Schmid and Fishers Z methods. The Cohens classification criterion was used in evaluating the resulting mean effect size (combined correlation value) and in determining its direction. As a result of the metaanalysis, the mean effect size according to Hunter-Schmid method was found 0.436 (0.371-0.497) positively directed in 95% confidence interval, while it was found 0.468 (0.390-0.545) according to Fishers Z method. The effect sizes in both methods were determined mid-level according to the Cohens classification. When the significance level of the studies was analyzed with the Z test, all of the ones that taken into the meta analysis has been found statistically significant. As a result of the meta analysis in this study evaluating the relationship of peach types with the fruit hardness, the mean effect size has been found to reach strong level. Consequently, maximum shock acceleration was found to be a more effective factor comparing to the other factors in determining the the fruit hardness according to the results of meta analysis applied in both methods.

Amaç: Gastrointestinal stromal tümörlerin lokal etkileriyle immünsupresyonda rol oynadığı düşünülmektedir. İnflamasyonla ilişkili bazı kanserlerde tedavi öncesi nötrofil lenfosit oranındaki artış kötü prognozun göstergesi olarak kabul edilmektedir. Çalışmamızın amacı gastrointestinal stromal tümör hastalarında kan nötrofil lenfosit oranı ile hastalığın prognozunu değerlendirmektir. Gereç ve Yöntemler: Kliniğimizde primer gastrointestinal stromal tümör nedeniyle cerrahi uygulanan 78 hastanın verileri retrospektif olarak değerlendirildi. Hastaların operasyon öncesi periferik kandan bakılan nötrofil lenfosit oranları belirlendi. Nötrofil lenfosit oranı ile tümör riski ve prognoz arasındaki ilişki karşılaştırıldı. Verilerin değerlendirilmesinde Pearson korelasyon analizi ve ANOVA Welch testi kullanıldı. Bulgular: Preoperatif nötrofil lenfosit oranındaki artış patolojik olarak yüksek riskli gastrointestinal stromal tümör gruplarında anlamlıydı (p0,05). Preoperatif nötrofil lenfosit oranı yüksek olan hastaların sağkalımları düşüktü (r- 0,32, p0,009). Ayrıca nötrofil lenfosit oranı artışı ile tümör mitotik aktivitesi artışı benzerdi (r-0,364, p0,025). Sonuç: Gastrointestinal stromal tümörlerde preoperatif nötrofil lenfosit oranı yüksek riskli tümörlerin belirlenmesinde ve kötü prognozun göstergesi olarak kullanılabilecek bir parametredir., Objective: Gastrointestinal stromal tumors are believed to play a role in immunosuppression with their local effect. In some cancers with associated inflammation, an increased pretreatment neutrophil lymphocyte ratio is considered as an indicator of poor prognosis. The aim of our study was to assess the relationship of increased blood neutrophil lymphocyte ratio with disease prognosis in patients with gastrointestinal stromal tumors. Material and Methods: The data of 78 patients who underwent surgery with the diagnosis of primary gastrointestinal stromal tumor in our clinic were evaluated retrospectively. The preoperative neutrophil lymphocyte ratio in the peripheral blood was determined. The neutrophil lymphocyte ratio and its relationship with tumor risk and prognosis were compared. The data were evaluated by Pearson's correlation analysis and the Welch ANOVA test. Results: The preoperative neutrophil lymphocyte ratio was significantly increased in the high-risk groups (p>0.05). An increased preoperative neutrophil lymphocyte ratio was associated with shorter survival (r-0.32, p0.009). In addition, an increase in the neutrophil lymphocyte ratio was associated with an increase in the mitotic activity of the tumor (r-0.364, p0.025). Conclusion: The preoperative neutrophil lymphocyte ratio in gastrointestinal stromal tumors can be used as an indicator of high-risk tumors and poor prognosis.

Çalışmada, Siyah Alaca ırkı ineklerinin laktasyon sayılarının ve sürelerinin süt verimi üzerindeki etkisi yapay sinir ağı (YSA) yöntemi ile araştırılmıştır. Araştırmada Çukurova bölgesinin Menekşe köyü civarındaki özel işletmeden alınan toplam 142 adet hayvanın süt verim değerlerinden yararlanılmıştır. Yapay sinir ağlarına göre oluşturulan modelde hayvanların laktasyon sayıları ve süreleri giriş verisi, süt verimleri ise çıkış verisi olarak ağa tanıtılmıştır. Modelde yer alan ara katmandaki nöron sayısının 3, aktivasyon fonksiyonun ise hiperbolik tanjant fonksiyonu olmasına karar verilmiştir. Ayrıca modelde öğrenme katsayısı ?momentum katsayısı µ0.7 alınarak ağın eğitimi 1000 iterasyonda tamamlanmıştır. Modelde kullanılan veri setinin % 70'i eğitim, % 20'si test ve % 10'da ağın geçerlilik sınaması için kullanılmıştır. YSA ile oluşturulan bu modelin başarı performansı değerlendirilirken, hata kareler ortalamasının karekökü (RMSE), ortalama mutlak hata (MAE), ortalama mutlak yüzde hata (MAPE) ve R2 değerleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda, yapay sinir ağlarına göre oluşturulan modelin RMSE değerleri 2.775.15, MAE değerleri 2.06-4.04, MAPE değerleri 10.08 - 17.99 aralıklarında elde edilmiştir. YSA ile gerçek sonuçların birbirine olan uyumu ise R2 ile araştırılmış ve bu değer 0.783 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak yapay sinir ağı ile oluşturulan bu modelin gerçek değerlere yakınsama durumunun iyi olduğu, süt verimini tahmin etmedeki başarı performansının ise parametre sayısının arttırılmasıyla daha da başarılı sonuçlar verebileceği tespit edilmiştir The purpose of this study is to investigate the effect of Holstein Friesian cows' lactation number and duration on milk yield through artificial neural network (ANN) method. In the study, the milk yield values of a total of 142 animals obtained from a private farm in the village of Menekse in Cukurova region were utilized. In the model based on artificial neural networks, the parity and duration of lactation of the animals is identified as the input data, milk yield is identified as the output data. The number of neuron in intermediate layer was determined in the model as 3, while the activation function is hyperbolic tangent function. In addition, network training was completed in 1000 iterations by taking the learning coefficient in the model and the momentum coefficient ? 0.7. The 70% of the data set is used for training in the model, 20% for testing and 10% for ??3.0.0

Marmara University, In our study was investigated the in vitro effects of Colistin(4 ?g/ml), alone with the combination of tigecycline( 0.87 ?g/ml), imipenem (30 ?g/ml) and rifampicin (7 ?g/ml) at therapeutic concentrations and malondialdehyde (MDA) level, superoxide dismutase (SOD), glutathione peroxidase (GSH-Px) and myeloperoxidase (MPO) activity on polymorphonuclear leukocyte (PMN) functions (phagocytic and intracellular killing activity) of patients with bronchiectasis. PMNLs were isolated from venous blood by Ficoll-hypaque gradient centrifugation method. Phagocytic activity and intracellular killing activity were assayed by modified Alexander’s method. MDA levels were determinated by Beuge’s method, SOD, GSH-Px and MPO activities were assayed by Sun’s, Paglia and Valentine’s and Hillegas’s, methods respectively. All results are statistically evaluated. Phagocytic (p, Gürbüz, B.; Marmara Üniversitesi, Farmasötik Mikrobiyoloji Anabilim DalıTurkey

WOS:000347016500016, In multiple regression analysis, the independent variables should beuncorrelated within each other. If they are highly intercorrelated, thisserious problem is called multicollinearity. There are several methodsto get rid of this problem and one of the most famous one is the ridgeregression. In this paper, we will propose some modified ridge parameters. We will compare our estimators with some estimators proposedearlier according to mean squared error (MSE) criterion. All resultsare calculated by a Monte Carlo simulation. According to simulationstudy, our estimators perform better than the others in most of thesituations in the sense of MSE.

Tıbbi Görüntüleme alanında aşırı ve uygunsuz tetkik kullanıldığına ait veriler konunun daha sistematik ve öncelikli olarak çalışılmasına neden olmuştur. Bu durumun nedenlerinin belirlenmesi ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi önemli ve güncel bir araştırma konusudur. Öte yandan bilgi teknolojilerindeki gelişmeler, kompleks ve önemli kararların verildiği tıp alanındaki karar verme süreçlerine de yansımış ve çeşitli karar destek araçlarının kullanılmasını sağlamıştır. Ancak, uygun radyolojik tetkik seçimine yardımcı olmak için literatürde tanımlanmış karar destek sistemi (KDS) son derece az sayıdadır.Bu çalışmada uygun radyolojik tetkik seçimi için bilgi tabanlı bir karar destek sistemi geliştirilmiş, değerlendirmesi yapılmış ve sonuçları tartışılmıştır. Bu amaçla tetkik uygunluğu açısından halen dünyada en çok kabul gören ve kanıta dayalı kılavuzlardan oluşan American College of Radiology uygunluk kriterlerinin (ACRAC) nöroradyoloji alt başlığı uzman görüşü olarak kullanılmıştır. Bu ölçütler karar ağacı diagramlarına dönüştürülerek XML tabanlı, mobil araçları destekleyen web uygulaması biçiminde bir ?radyolojik tetkik seçimi karar destek sistemi? (RADDES) geliştirilmiştir. RADDES hızlı, basit ve karar süreçlerine uygun olarak tasarlanmıştır. Değerlendirme amacı ile hazırlanan senaryolara RADDES kullanmaksızın gönüllü hekimlerin tetkik önerileri alınmıştır. Bu öneriler ACRAC ile karşılaştırılarak uyumluluğu saptanmıştır. İkinci aşamada, yeni bir senaryo seti verilmiş ve hekimlerin kararlarını RADDES önerilerini aldıktan sonra oluşturmalarıistenmiştir. RADDES ile birlikte alınan öneriler ile önceki öneriler ACRAC uyumlulukları açısından karşılaştırılmıştır. RADDES kullanarak yapılan önerilerin ACRAC önerileri ile uyumluluğu istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulunmuştur. Ayrıca RADDES kullanılabilirlik açısından değerlendirilmiş ve kullanılabilir bir sistemolduğu sonucuna varılmıştır.Literatürde ulaşabildiğimiz kadarı ile hekimlerin tetkik önerilerinin kanıta dayalı kılavuzlar olan ACRAC önerileri ile uyumluluğu ilk kez bu çalışmada değerlendirilmiştir. Ayrıca tetkik uygunluğu için XML tabanlı, mobil araçları destekleyen web uygulaması şeklinde bir KDS ilk kez geliştirilmiştir.Sonuç olarak, tetkik uygunluğu önemli bir kavram olup tıp uygulamalarında iyileştirilmelidir. RADDES, radyolojik tetkiklerin uygun seçimine katkı sağlamaktadır ve KDS olarak kullanılabilir bir sistemdir. ACRAC ya da farklı bir kanıta dayalı çalışma ile hazırlanacak bir KDS uygun tetkik seçimine yardımcı olacaktır. Bu amaçla RADDES?te kullanılan karar ağacı diagramı veya karar verme süreçlerine uygun benzeri yöntemler yarar sağlayabilir.

Şizofreni, otizm gibi bazı psikolojik hastalıklarda görülebilen yüze ait duygu ifadelerini tanımadaki eksiklik, hastaların günlük yaşamlarını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Yapılan araştırmalar bilgi teknolojilerinin kullanıldığı eğitimsel yazılım ve oyunlarla bu eksikliğin giderilebileceğini göstermektedir. Bu tez projesinde amaç öncelikle, güvenilir bir ?Yüze Ait Duygu İfadeleri? dijital fotoğraf seti oluşturmak daha sonra bu seti kullanarak yüze ait duygu ifadelerini tanıma konusunda bozukluğu olan insanlara eğitim veren ?Yüz İfadelerini Öğreniyorum? isimli, web tabanlı, ciddi oyunların olduğu bir eğitim yazılımı geliştirerek kullanılabilirliğini ve etkinliğini değerlendirmektir. Yüze ait duygu ifadeleri fotoğraf seti için, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan gönüllü modellerin (40) evrensel olarak tanınan mutlu, üzgün, iğrenmiş, kızgın, korkmuş, şaşırmış ve ifadesiz yüz ifadelerini yansıtan fotoğraflar çekilmiştir. Bu tez çalışması için geliştirilen İnternet tabanlı anket yardımıyla 427 gönüllü hakem fotoğrafları değerlendirmişlerdir. Eğer bir fotoğrafın yansıttığı duygu ifadesi için katılımcılardan %85 veya üzerinde bir fikir birliği sağlanmışsa, fotoğraf seti için fikirbirliğine varılan ifadeyi temsil etmesi için seçilmiştir. %85?in altında fikir birliğine varılan fotoğraflar ise güvenilir bulunmadığı için çalışma dışı bırakılmıştır. Sadece korku ifadesini yansıtan fotoğraflar için katılımcıların %75 ve üzeri fikir birliğine vardığı fotoğraflar seçilmiştir. Sonuçta, 40 katılımcıdan elde edilen 905 adet fotoğraftan 362 adedi yüz ifadeleri fotoğraf seti için seçilmiştir.Eğitim yazılımının planlama, tasarım ve geliştirme aşamalarında konuyla ilgili literatürden ve uzman görüşlerinden yararlanılmıştır. Web sitesinin kullanılabilirliği sekiz uzman tarafından sezgisel değerlendirme yöntemi değerlendirilmiş, majör ve minör kullanılabilirlik problemleri tespit edilmiş ve hastalar tarafından değerlendirilmeden önce bu problemler çözülmüştür. ?Yüz İfadelerini Öğreniyorum?web sitesinin beş adet şizofreni hastası tarafından kullanılabilirliğinin değerlendirildiği çalışmanın sonuçları göz önüne alınarak web sitesi için belirgin iyileştirmelerde bulunulmuştur. Çalışmaya katılan 32 şizofreni hastası ön test ile eğitim alan ve eğitim almayan olarak iki gruba ayırılmıştır. Eğitim grubundan, geliştirilen web sitesindeki ciddi oyunları bir ay süre ile oynamaları istenmiştir. Bir ay sonunda tüm hastalara son test yapılmıştır. Hastalara uygulanan ön test ve son test sonuçları karşılaştırıldığında eğitim alan grup için sonuçlar arasında istatistiksel olarak anlamlı kabul edilen bir fark (p=0,000; ortancaöntest=16,5; ortancasontest= 20 ) görülürken, eğitim almayan grup için anlamlı bir farklılık (p=0,05; ortancaöntest= 17,5; ortancasontest= 18) görülmemiştir. Sonuç olarak, Yüz İfadelerini Öğreniyorum web sitesinin şizofreni hastaları için kullanılabilir ve yüze ait duygu ifadelerinin eğitiminde etkili bir araç olduğu yönünde bulgular elde edilmiştir.

Açık veritabanlarında depolanan fonksiyonel genomik platformlar kullanılarak tümörden elde edilmiş genom çapındaki profiller, büyük projelerin ve daha küçük çaplı araştırma ekiplerinin ilgisi ile beraber astronomik boyutlara ulaşmaktadır. Bunun sonucunda, günümüzde bu verileri mevcut bilgiler ışığında entegre edebilecek ve yorumlayabilecek aynı zamanda kanser araştırmacıları ile paylaşabilecek araçlara acil ihtiyaç vardır. Bu tez projesinde amaç bu ihtiyaca cevap verebilecek bir biyoinformatik platformu oluşturmaktır.Geliştirilen platformun fonksiyonları kanser araştırmacılarının orijinal hipotezler geliştirirken sıklıkla ihtiyaç duydukları analizleri gerçekleştirebilecek şekilde oluşturulmuştur. Platform farklı kanser türleri için gen, protein, miRNA ekspresyonlarına ilişkin profilleri, mutasyon bilgilerini, gen kopya sayısı değişimlerini ve protein ? protein etkileşimi bilgilerini saklayabilmektedir. Platform araştırmacıların onkogenomik veri ile gerçekleştirilmiş temel, entegre ve ağanalizlerine ilişkin sonuçları sorgulayabilmelerini sağlamaktadır. Gen ve miRNA ekspresyonu farkı analizi, SNP verisinden elde edilen kopya sayısı değişiminin temel analiz olarak sunulduğu platformda gen ekspresyonu, miRNA ekspresyonu, mutasyon bilgisi ve kopya sayısı değişimlerini entegre eden çeşitli analiz yöntemlerini ve bunlar ile beraber genelleştirilmiş gen seti zenginleştirme analizi entegre analiz yöntemleri olarak yer almaktadır. Ağ analizi özelliği ise bir birine eşlik eden gen ekspresyonu değişimlerini, gen ekspresyonunu düzenleyici ağları ve protein ? protein etkileşimlerini saklamayı ve görselleştirmeyi içermektedir. Son olarak, geliştirilen platformda gen ekspresyonu verisi ile klinik veri birleştirilerek sağkalım analizi gerçekleştirilebilmektedir.Geliştirilen platform mevcut hali ile 90 farklı genomik kanser araştırmasından elde edilen 20,000?den fazla hastaya ilişkin bilgiyi saklamaktadır. Farklı veri tiplerinin kullanılabilmesi, onkogenetik üzerinde etkili faktörlerin tespit edilebilmesi için orijinal entegre analiz yöntemlerini desteklemesi ve gen veya yolaklar üzerinden etkili değişimlerin sorgulanabilmesi ile öne çıkan platform literatürde var olan çalışmalara göre araştırmacılara çok zengin ve orijinal bir kaynak sunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Biyoinformatik, Kanser, Entegre Analiz, Genetik, Gen Ekspresyonu, miRNA Ekspresyonu, Protein Ekspresyonu, Gen Kopya Sayısı, Mutasyon Genome-wide profiles of tumors obtained using functional genomics platforms are being deposited to the public repositories at an astronomical scale, as a result of focused efforts by individual laboratories and large projects. Consequently, there is an urgent need for reliable tools that integrate and interpret these data in light of current knowledge and disseminate results to cancer researchers in a user-friendly manner. Here we aim to develop a bioinformatics platform to meet this need. The developed platform query functionalities are designed to fulfill most frequent analysis needs of cancer researchers with a view to generate novel hypotheses. It stores gene, protein and miRNA expression profiles, mutation information and copy number alterations for multiple cancer types, and proteinprotein interaction information. The platfom allows querying of results of primary analysis, integrative analysis and network analysis of oncogenomics data. The querying for primary analysis includes differential gene and miRNA expression as well as changes in gene copy number measured with SNP microarrays. It provides results of integrative analysis of gene expression profiles with copy number alterations, mutations, protein expressions and miRNA profiles as well as generalized integrative analysis using gene set enrichment analysis. The network analysis capability includes storage and visualization of gene co-expression, inferred gene regulatory networks and protein-protein interaction information. Finally, the platform provides correlations between gene expression and clinical outcomes in terms of univariate survival analysis.At present the platform provides different types of information extracted from 90 cancer genomics studies with information from more than 20,000 patients. The presence of multiple data types, novel integrative analysis for identifying regulators of oncogenesis, network analysis and ability to query gene lists/pathways are distinctive features of the platform. Finally, compared to current tools in the literature, the developed platform offers a novel bioinformatics platform to the community with it?s rich content.Key Words: Bioinformatics, Cancer, Integrative Analysis, Genetics, Gene Expression, Protein Expression, miRNA Expression, Gene Copy Number, Mutations 118

Genomik ve bilgisayar teknolojilerindeki gelişmelerin ardından genetik araştırmalarda biyoinformatik disiplininin rolü daha da artmıştır. Karmaşık araştırma sorularının çözümü için yeni veri analiz tekniklerine duyulan ihtiyaç, biyoinformatik profesyonellerinin karşılaştığı en önemli sorundur.Hasta ve kontrol grupları arasındaki allel frekansı farklılıklarını araştırmada en çok kullanılan araştırma tasarımı Genom Çağında İlgi Çalışmalarıdır (GWAS). İlk GWAS araştırması 2005 senesinde gerçekleştirilmiştir ve o zamandan beri gittikçe artan sayıda GWAS araştırması yayınlanmıştır. GWAS, tüm kısıtlılıklarına rağmen vaka ? kontrol temelli genetik araştırmalar için en önemli yöntemlerden birisidir.Genomik verilerin analizi için yakın zamanda önerilen en yeni yöntemlerden birisi de Çok Değişkenli Uzaklık Matrisi Regresyonu'dur (MDMR). MDMR, özellikle bağımsız değişken sayısının olgu sayısına kıyasla çok fazla olduğu durumlar için oldukça güçlü bir analiz yöntemidir. Bireyler arasındaki uzaklıklar hesaplanarak bir bağımlı değişkenler matrisi oluşturulur ve genetik bilgi içeren değişkenler de modele bağımsız değişken olarak eklenebilir. Böylece bağımsız değişkendeki varyasyon miktarı açıklanmaya çalışılır. Yakın zamana kadar, yntemin genetik alanındaki kullanımı gen ekspresyonu verisi ile sınırlı kalmıştır.Bu çalışmada GWAS yaklaşımı ve MDMR yöntemi birlikte bipolar bozukluk veri setine uygulanmıştır. İlk basamakta GWAS yapılarak bipolar hastası bireylerle kontrol olgularını birbirinden ayıran istatistiksel olarak nalamlı SNPler bulunmaya çalışılmıştır. İkinci basamakta ise bipolar bozukluk hastalarına MDMR uygulanmış ve hastalığın seyrine etki etmesi olası fenotip X genotip etkileşimleri incelenmiştir. En son basamakta ise bu iki uygulamanın sonuçları kıyaslanmış ve kesişim SNPleri araştırılmıştır.Bazı kısıtlılıkları olmasına rağmen MDMR yöntemi, genetik faktörlerin kompleks hastalıklara etkisini incelemek için güçlü bir analiz aracıdır. Yöntemin esnekliği hem gen ekspresyonu verisi ile hem de SNP verisi ile genomik araştırmaların yürütülmesine olanak tanımaktadır. Bilindiği kadarıyla bu çalışma MDMR yönteminin fenotip verisi ile oluşturulan uzaklık matrisleri ile ilk uygulamasıdır. Ayrıca yöntem bipolar bozukluk verisi için ilk kez kullanılmaktadır.GWAS ve MDMR analizleri sonucunda toplam 12 SNP ortak olarak bulunmuştur. Bu SNPler hem hastalığın ortaya çıkması hem de seyri açısından önemlidirler. Ayrıca analizler sonucunda istatistiksel anlamlılığı gösterilen bazı SNP ve genlerin önceki araştırmalarda da bipolar bozukluk ile ilişkili olduğu gösterilmiştir.Sonuç olarak, MDMR etkin bir analiz aracıdır ve kısıtlılıkları üzerinde çalışılarak genomik araştırmalarda verimli şekilde kullanılabileceği düşünülmektedir. Following the advances in genomics and computer technologies, the role of bioinformatics in genetic studies dramatically increased. The need for new data analysis techniques to handle complex problems is one of the most challenging tasks that bioinformatics professionals have to deal with.Most frequent study design to compare allele frequency distances between patients and controls is called GWAS (Genome Wide Association Study). Since the first GWAS in 2005, increasing numbers of similar research were published. GWAS has its own strengths and weaknesses and still is a major design for most case ? control genetic research.One of the recent data analysis methods proposed for the analysis of genomic data is Multivariate Distance Matrix Regression (MDMR). MDMR is a statistically powerful tool, especially for the problems where the number of independent variables exceeds the total number of cases. A dependent variable matrix is calculated based on statistical distances between individuals and genetic information is added to the model as independent variables to explain the variation in the distance matrix. Until recently, its use in genetic research was limited with gene expression studies.This study utilizes traditional GWAS approach and MDMR method on a bipolar disorder data set. As the first step, we applied the GWAS technique to determine the statistically significant SNPs those may distinguish bipolar patients and control individuals. In the second step, we applied MDMR model to understand the phenotype X genotype interactions those may affect the disease course in bipolar disorder. As the last step, we compared the outcomes collected in previous steps and determined the overlapping SNPs.Despite several limitations, MDMR is a useful analysis tool, especially for investigating the effects of genetic factors on complex diseases. Flexibility of the method is an advantage as it can be used in both gene expression and SNP based genomic research. To our knowledge, this study is the first MDMR application on phenotype based distance matrices. Moreover, this is the first study to apply the method on bipolar disorder data.A total of 12 SNPs were common in both GWAS and MDMR runs. These SNPs are crucial in terms of both occurrence and course of bipolar disorder. Several SNPs and genes those found to be statistically significant in our analysis were previously reported to be associated with bipolar disorder.As a conclusion, MDMR is a useful tool and it should be tweaked in terms of its limitations so that it can be used more effectively in genomic research. 95

Sağlık alanında yapılan araştırmalarda ikili şekilde gözlenen bağımlı değişken içeren veri setleri ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Örneğin bazı fenomenler var-yok, ölü sağ, başarılı-başarısız gibi ikili biçimde sonuçlanabilmektedir. Bu sonuçların ortaya çıkmasında birçok faktör söz konusudur. Bu ilişkinin incelenmesinde bağımlı değişken kategorik yapıda olduğu için lojistik regresyon yöntemi en çok kullanılan yöntemlerden biridir. Lojistik regresyon yönteminde kullanılan model oluşturma tekniği, istatistik alanında kullanılan diğer model yapılandırma teknikleri ile benzerdir ve lojistik regresyon analizinin amacı en az sayıda bağımsız değişken kullanarak en iyi uyuma sahip olacak şekilde bağımlı ile bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiyi tanımlayabilen bir model kurmaktır. Sağlık alanında yapılan çalışmalarda ikili yapıda gözlenen veri setlerinin analizlerinde en yaygın kullanılan genel lojistik regresyon yöntemlerinin uygulanabilmesi, büyük örnek hacmine ve koşulsuz olabilirlik fonksiyonunun kullanılmasına bağlıdır. Ancak genel lojistik regresyon yöntemleri, örnek hacmi küçük, çarpık, seyrek ya da bağımlı değişkenin beklenenin dışında sapan değerler alması durumunda (heterojen veri seti) geçerli ve güvenilir sonuçlar vermeyebilirler. Bu durumda alternatif yöntemlerin kullanılması güvenilir sonuçların elde edilmesi için gereklidir. Alternatif yöntemler arasında en yaygın olarak kullanılan lojistik regresyon yöntemi kesin lojistik regresyon analizidir. Ancak son yıllarda sağlam lojistik regresyon yöntemleri de alternatif yöntemler arasında yerini almaktadır. Yapılan literatür taramaları sonucunda çok sayıda sağlam lojistik regresyon yöntemine rastlanılmıştır. Croux ve Haesbroeck, Bianco ve Yohai tarafından ortaya atılan sağlam lojistik regresyon yöntemini modifiye ederek diğer sağlam lojistik regresyon yöntemlerine göre hızlı ve stabil sonuç veren bir algoritma geliştirmişlerdir. Bu nedenle sağlam lojistik regresyon yöntemi olarak Croux ve Haesbroeck tarafından geliştirilen yöntem bu tez çalışmasına dahil edilmiştir. vi Bu çalışmanın amacı, ikili yapıda bağımlı değişken içeren heterojen veri setlerinin analizlerinde Genel lojistik regresyon, Sağlam lojistik regresyon ve Kesin lojistik regresyon yöntemlerinin performanslarını karşılaştırmaktır. Yöntemler; parametre tahminlerinin yanlılıkları ve standart hataları kullanılarak ve farklı örnek büyüklüğünde, farklı bozulma oranında simülasyon çalışmaları yapılarak karşılaştırıldı. Yöntemlerin karşılaştırılmasında Monte Carlo simülasyon yöntemi kullanıldı ve analizler R v2.13.2 ve SAS 9.0 paket programlarında yapıldı. Grafikler Minitab 15.0 programında oluşturuldu. Simülasyon analizleri sonucunda; bozulma oranının %0 olduğu homojen veri setlerinde üç yöntemin de benzer sonuçlar verdiği gözlendi. Bozulmanın var olduğu veri setlerinde sağlam lojistik regresyon yönteminin, genel lojistik regresyon yöntemi ve kesin lojistik regresyon yöntemine göre daha yansız parametre tahminleri verdiği ve sağlam lojistik regresyon yönteminin parametre tahminlerine ilişkin standart hataları düzelterek daha güvenilir sonuçlar verdiği belirlendi The data sets that contain binary dependent variable often encountered in research in the field of health. For example, there are some phenomena such as yes-no, alive - dead and successful - unsuccessful. There are many factors that affect the observation of these results. For certain categories of the dependent variable is the study of this relationship, the logistic regression method is one of the most widely used methods. Model building technique used in logistic regression analysis is similar to other model building techniques used in statistical field. The purpose of logistic regression analysis is to establish model that can define the relationship between dependent and independent variables by using a minimum number of independent variables having the best fit. Asymptotic logistic regression is the most common methods used in binary data sets in the field of health studies. The application of this method depends on the use of large sample volume and the unconditional likelihood function. However, the asymptotic logistic regression methods may not release reliable results when the sample size is small, skewed, sparse or contaminated. In this case, the use of alternative methods is required to achieve reliable results. Exact logistic regression analysis is the most widely used method among alternative methods. On the other hand, robust logistic regression methods have become one of the alternative methods in recent years. Croux and Haesbroeck developed an algorithm that works fast and stable than other robust regression methods for the robust logistic regression method proposed by Bianco and Yohai. For this reason, the method improved by Croux and Haesbroeck included in this study. The purpose of this study, compare the performance of asymptotic logistic regression, robust logistic regression and exact logistic regression on homogeneous contaminated data sets that contains binary dependent variable. The methods were compared using biases of the parameter estimation and standard errors in different sample size and contamination rate and the comparisons viii were performed using Monte Carlo simulation method. The simulations were achieved using R v2.13.2 and SAS 9.0 package programs. The graphs were drawn on Minitab 15.0 program. As a result of simulation analyses, it was observed that there were no significant differences among the three methods in the homogeneous data sets having 0% contamination rate. In contaminated data sets, it was observed that robust logistic regression methods yielded less biased parameter estimates than asymptotic and exact logistic regression methods, also robust logistic regression methods released more reliable results by adjusting the standard errors for the parameter estimates

Access to medical information by health professionals during medical care has critical importance for quality of medical care and administration of health institutions. Clinical data must be reliable and updated and accessible in a short time when required. Design and usage of clinical information systems have been remained insufficient and their dissemination is very limited when compared to financial and administrative medical systems. The main reasons of this situation are complexity of medical data and failure to recognize this complexity. Present clinical information systems usually collects data by unstructured data entry interfaces, free text based entries, and they do not have hierarchical structure. Thus, the stored data is difficult to be queried, reproduced, and converted to information. There is no structured, modelled clinical data set in Turkish. In this study, the aim is to develop a model design for clinical data and to develop a clinical oncologic data model including its subdomains of chemotherapy and radiotherapy. Oncologic domain data was analysed by object oriented approach and clinical data modelling has been performed. The model is documented using OpenSDE modelling editor. Clinical oncology domain data set which was produced in this study is expected to be an example for data modelling in other clinical domains and to assist the design of clinical information systems. Access to medical information by health professionals during medical care has critical importance for quality of medical care and administration of health institutions. Clinical data must be reliable and updated and accessible in a short time when required. Design and usage of clinical information systems have been remained insufficient and their dissemination is very limited when compared to financial and administrative medical systems. The main reasons of this situation are complexity of medical data and failure to recognize this complexity. Present clinical information systems usually collects data by unstructured data entry interfaces, free text based entries, and they do not have hierarchical structure. Thus, the stored data is difficult to be queried, reproduced, and converted to information. There is no structured, modelled clinical data set in Turkish. In this study, the aim is to develop a model design for clinical data and to develop a clinical oncologic data model including its subdomains of chemotherapy and radiotherapy. Oncologic domain data was analysed by object oriented approach and clinical data modelling has been performed. The model is documented using OpenSDE modelling editor. Clinical oncology domain data set which was produced in this study is expected to be an example for data modelling in other clinical domains and to assist the design of clinical information systems. 196

Dünyadaki verilerin yaklaşık olarak %90'ı yapılandırılmamış formatta bulunmaktadır. Bu tip veriler üzerinde işlem yapılması, verilerin yönetilmesi veya bu verilere erişim zordur. Bu yüzden 1960'lı yıllardan itibaren veriyi yapılandırıp makine tarafından işlenebilir hale dönüştürme amacıyla sistemler geliştirilmeye başlanmıştır. Metin madenciliği, özellikle 2000'li yıllarda daha fazla ilgi gören, serbest formatta bulunan metinler içerisindeki daha önceden bilmediğimiz bilgileri ortaya çıkarmamızı sağlayan işlemler bütünüdür.Metin madenciliği tekniklerinin tıpta kullanımı son birkaç yılda büyük oranda artmıştır. Yapılan klinik çalışmalar, araştırma raporları, hastane kayıtları, doktor notları, prosedürler ve faturalar gibi serbest formatta bulunan metinler tıptaki en önemli veri kaynaklarıdır. Fakat yapılandırılmamış formatta bulunan bu geniş veri yığınlarını insan gücüyle analiz etmek ve istenilen bilgiye ulaşmak hem zordur hem de zaman kaybına yol açmaktadır. Hastayla ilgili karar verme süresinin, doğru verilere erişmenin ve bu verileri kullanarak istenilen bilgilere ulaşmanın zorluğu göz önünde bulundurulduğunda bu tür sistemlerin önemi ön plana çıkmaktadır.Bu çalışmada, Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Anabilim Dalı'ndan alınan ameliyat geçiren hastalara ait 600 adet hasta bilgi formunu yapılandırılmış formata dönüştürmek, hekimlerin hasta ile ilgili ihtiyaç duydukları bilgilere erişimini kolaylaştırmak, hasta bilgi formlarından klinik verileri çıkartmak ve bu verileri analiz etmek amacıyla bir yazılım geliştirilmiştir. Önce Microsoft Office Word belge formatında bulunan hasta bilgi formlarındaki veri alanları ön işlemden geçirilerek veri tablosu haline dönüştürülmüştür. Veri tablosundaki veriler, Microsoft Office Excel'e gönderilebilmekte veya XML olarak veritabanına kaydedilebilmektedir. Hazırlanan metin sorgu formuyla birlikte hekimlerin hasta bilgi formlarında aradıkları özellikteki hastalara erişimlerinde kolaylık sağlanmaktadır. Ayrıca her alana özgü oluşturulan anahtar kelime listeleriyle metin içerikleri kodlanabilmekte ve bu veriler üzerinde veri madenciliği teknikleri uygulanabilmektedir. Bu çalışmada, varlıklar/ kavramlar arasındaki ilişkilerin tanımlanabilmesi için veri madenciliğinde kullanılan ilk tekniklerden biri olan Birliktelik Kuralı yöntemi uygulanmıştır. İlerleyen zamanlarda kazanılan deneyimlerle diğer anabilim dallarında da kullanılabilecek daha kapsamlı ve profesyonel bir yazılım geliştirilmesi planlanmaktadır. Approximately 90% of the world?s data is held in unstructured or semi-structured formats. Since 1960s, several methods have been developed to transform the data into a structured and machine processable format. Text mining has seen an increasing interest in the 2000s, for discovering unknown information and facts from the free-text data.Recently, the number of text mining applications in medical sciences has grown with an increasing rate. Unstructured free-text data, such as patient discharge notes and reports, doctor?s notes, clinical trials and studies, research reports, web pages and hospital records are some of the important data sources for physicians. To analyze and access this kind of data by human efforts is difficult and time consuming. Considering the time it takes for decision making, and accesing accurate and required information about patients, this kind of systems have become necessary.In this study, we developed a software system to transform 600 discharge notes, from the Department of Otolaryngology of Akdeniz University, to a structured form, enabling physicians to access patient information, extracting clinical data from the discharge notes, and codifying them for analysis. First of all, discharge notes which are kept as Microsoft Office Word documents have been transformed into a data table after preprocessing. Data in the data table can be stored in XML format or as Microsoft Office Excel spreadsheets. A query form has also been designed for enabling physicians to access the patient data. To identify the significant content words within each section keyword lists have been used and content words have been converted into a predefined coded structure. Association Rules, that is one of the methods of the traditional data mining, has been applied to the coded data in order to discover the relations between entities/concepts. In the future, we plan to develop a more comprehensive and professional software that could be used in the other departments of the hospital. 71

İnternet kullanımıyla ilgili olarak yapılan araştırmalar, internetin toplumun sağlık bilgisine ve hizmetine ulaşmasında önemli bir rolü olduğunu ve sağlığı iyileştirme ve hastalıkları önleme için kullanılabilecek faydalı bir araç olarak kullanılabileceğini göstermektedir. Bu çalışmada, internetin sağladığı olanaklardan yararlanılarak ?Beslenme Eğitimi ve Kişisel Beslenme Yönetimi Aracı? ismi verilen bir Beslenme ve Diyet Web Portalı geliştirilmiş ve kullanılabilirliği değerlendirilmiştir.Bireylerin kişisel beslenme yönetimlerine yardımcı olmak amacıyla geliştirilen portalın planlama, tasarım ve geliştirme aşamalarında konuyla ilgili literatürden ve uzman görüşlerinden yararlanılmıştır. Bu süreç sonunda Beslenme Eğitimi ve Kişisel Beslenme Yönetimi Aracı, bireylere beslenme eğitiminin yanı sıra vücut ağırlıkları ile besin tüketimlerinin denetimi için araçlar sunan ve bireylerin kişisel beslenme durumları hakkında bilgi sahibi olmaları için beslenme kaydı tutup izlemelerini sağlayan kayıt ve raporlama araçları içeren kişiye özel ve interaktif bir tasarımla hazırlanmıştır.Beslenme Eğitimi ve Kişisel Beslenme Yönetimi Aracı'nın kullanılabilirlik değerlendirmesinin örneklemini 10 denek (5 kadın ve 5 erkek) oluşturmuştur. Veriler Protokol Analizi, görüşme yöntemi ve bir sistem kullanılabilirlik anketi kullanılarak toplanmış, nitel ve nicel yöntemler kullanarak analiz edilmiştir.Beslenme Eğitimi ve Kişisel Beslenme Yönetimi Aracı'nın sistem kullanılabilirlik anketi sonucunda bulunan genel kullanılabilirlik skoru 89±8,09 olup bu skora göre kullanıcılar tarafından ?kullanılabilir? bulunduğu söylenebilir. Protokol analizi ve görüşmelerin bulgularına göre ise denekler Beslenme Eğitimi ve Kişisel Beslenme Yönetimi Aracı'nın en çok kişiye özel olma (%70) ve geri bildirim verme (%60) özelliklerini beğendiklerini, daha fazla kişisel bilgi ve öneri eklenmesinin iyi olacağını düşündüklerini (%100) belirtmişlerdir. Ayrıca, değerlendirme sonucunda portalın kullanılabilirlik problemleri belirlenmiş ve benzer çalışmaların bulguları da incelenerek gerekli değişikliliklerin yapılmasına karar verilmiştir. Recent studies on internet usage have shown that Internet not only holds a key role in accessing health information and services, but also can be used to prevent illnesses and improve overall health status of the population. In this study, a web portal, Nutrition Education and Management Tool, was developed, and its usability was evaluated.Related publications in the literature and expert opinions were used during the planning, designing and development processes of the Nutrition Education and Management Tool, which aims to assist personal nutrition management of individuals. Consequently, an interactive portal was built to educate users about their nutrition habits, provide personal information and records to monitor their body weights with respect to their own nutrition profiles.Evaluation study of the Nutrition Education and Management Tool was performed with a sample size of 10 individuals (5 females and 5 males). Data were collected with Protocol Analysis, face-to-face interviews and a system usability scale. Both qualitative and quantitative research methods were used for the analysis.Overall usability score of the Nutrition Education and Management Tool was found to be 89 ± 9.09. This score means that the portal is considered as ?usable? by the users. According to the findings of Protocol Analysis and face-to-face interviews, ?support for private use? (70%) and ?ability to provide feed-back? (%60) were reported to be the most liked characteristics of the portal. Also it was reported that addition of more support for personal suggestions and information would be beneficial (%100). Results of the evaluation study is reassessed to determine the usability problems of the portal, and together with the review of similar studies, additional improvements are planned. 78

Tıp Bilişimi uygulamaları, teknolojideki gelişmelere paralel olarak gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Hasta bakım ve takip sürecinde kaliteyi artırabilmek, sağlık çalışanlarının performanslarını yükseltebilmek ve sağlık sistemini çağın gereklerine uydurabilmek için yeni bilgisayar teknolojilerinin kullanımı gereklilik haline gelmiştir.Bu çalışmada Pediatrik Endokrinoloji klinik uygulamalarında hasta verilerinin kaydedilmesi ve hastaların takip sürecinde bu verilere erişilerek klinik değerlendirmenin yapılabilmesi amacıyla geliştirdiğimiz bir yazılım sunulmaktadır. Yazılım, hekimlerin hasta bakım sürecinde ihtiyaç duydukları temel veri tiplerinin saklanmasını ve önemli hesaplamaları içermektedir.Yazılımın geliştirilme süreci, geliştirme aşamasında kullanılan Visual Studio yazılım geliştirme platformu, Microsoft SQL Server veritabanı yönetim sistemi ile ilgili bilgiler ve bu araçların yazılım içersinde nasıl kullanıldığı ilgili bölümlerde anlatılmıştır. Tez çalışması sonucunda geliştirilen yazılımının kullanılması ile birlikte ortaya çıkabilecek yeniliklere de değinilmiştir.Geliştirilen yazılım şu anda Akdeniz Üniversitesi Pediatrik Endokrinoloji Bilim Dalında hasta takibi için düzenli olarak kullanılmaktadır. Çalışmanın son bölümünde, uzmanların yazılımla ilgili görüşlerine yer verilmiş ve elde edilen sonuçlar sunulmuştur. Medical Informatics applications are becoming more important in accordance with rapid technological developments. The use of new computer technologies becomes a necessity for improving the quality of patient care and monitoring process, increasing the performance of the health workers and adopting overall health care system to the current needs of the world.In this study, the software developed for recording patient data and facilitating the clinical evaluation process by providing secure access to these data in Pediatric Endocrinology clinic is presented. The software stores vital data types for physicians during patient care and also helps them for calculation of some major clinical indicators.General information about Visual Studio software development environment and Microsoft SQL Server database management system, which were both used in this study, were presented, and the use of these entire tools during the development process were described. Possible innovations which may arise with the active use of the software are also mentioned in the study.The software is currently used for patient monitoring in Department of Pediatric Endocrinology, Faculty of Medicine, Akdeniz University. The study is completed with the conceptions of the Pediatric Endocrinology specialists about the software and the conclusions derived from these conceptions. 69