Search

Küresel ısınmanın iklim üzerindeki etkisiyle birlikte çoğu ülke yenilenebilir enerji kaynaklarıyla ilgilenmekte ve güneş enerjisi sonsuz kaynağıyla bu enerji kaynaklar arasında en umut verici olanıdır. Bu farkındalıkla, giriş ve çıkış sıcaklıklarını ölçmek, ısıl ve optik verimi, faydalı enerjiyi ve ısı kaybını hesaplamak amacıyla kampüste bulundan parabolik oluklu güneş kolektörü için laboratuvar ölçeğinde bir sistem tasarlandı ve kuruldu. Sistemde çift serpantinli boyler ısı deposu olarak kullanıldı. Ayrıca güneşin aynalara geliş açısını azaltmak ve günlük hareketini takip etmek için güneş takip sistemi kullanıldı. Deneyler Boğaziçi Üniversitesi'nin Sarıtepe Kampüsü'ndeki Boğaziçi Üniversitesi Yenilenebilir Enerji Teknolojileri Laboratuvarında gerçekleştirildi. Deneyler sonucunda maksimum sıcaklık saat 14:20 de 65.25°C ve maksimum verim saat 15:30 da %14.5 olarak bulundu. Ayrıca sıcaklık 60°C civarında iken alıcı tüpte geçiş akışı ve türbülanslı akış gözlemlendi. With the effect of global warming on weather, most countries are interested in renewable energy sources and solar energy is the most promising one among others with an endless source. With this awareness, a lab scale test setup with an existing parabolic trough solar collector was designed and implemented with the aim of measuring inlet and outlet temperatures from the collector to calculate the thermal efficiency, useful heat gain, heat loss, and optical efficiency. A boiler was used as thermal storage with its two coils inside. Also, a solar tracking system was put into practice to follow the movement of the Sun to decrease the angle of incidence. The experiments were performed at Boğaziçi University Renewable Energy Technologies Laboratory on Sarıtepe Campus. As a result of experiments, maximum temperature and maximum thermal efficiency are found to be 65.25°C at 3.20 P.M. and 14.5% at 3:30 P.M. Moreover, the transition and turbulent flow are observed in the receiver at around 60°C. 88

Tez (Doktora) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016, Thesis (PhD) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2016, Yarıçap doğrultusunda inhomojen küresel cisimlere ilişkin düz ve ters saçılma problemleri matematiksel açıdan ilgi çekici olmanın yanı sıra pratik açıdan da değer taşır. Düz saçılma problemlerinde cismin akustik ya da elektromanyetik parametrelerinin bilindiği kabul edilir. Bu parametreler sadece yarıçap doğrultusunda mesafenin fonksiyonudur. Problemin amacı kürenin dışındaki bölgede saçılan alanı hesaplamaktır. Öte yandan bu parametreler ters saçılma problemi için bilinmeyenleri oluşturur. Bunların belirlenmesinde kürenin dışında bir yüzeyde gerçekleştirilen saçılan alan ölçümlerinden yararlanılır. Düz problemin çözümünde farklı avantajları ve dezavantajları olan çeşitli teknikler geliştirilmiştir. Diyadik Green fonksiyonu gibi analitik teknikler sadece belirli profiller için kullanılabilmektedir, öte yandan moment metodu gibi nümerik tekniklerde başarı daha düşüktür ve işlem yükü gereksinimi de daha yüksektir. Ters saçılma probleminin çözümü için yaygın olarak kullanılan Newton metodu veya kontrast kaynak tekniği gibi metotlar doğrudan üç boyutlu probleme uygulanabilir. Ancak bu yaklaşımın gerektirdiği işlem yükü çok yüksek olduğundan pratikte uygulanabilirliği sınırlıdır. Sonuç olarak, küresel inhomojeniteye sahip cisimlere ilişkin saçılma problemlerinin hala yeni katkılara açık bir konu olduğu söylenebilir. Bu tezde üç boyutlu akustik veya elektromanyetik problemi bir boyutlu bir forma indirgeyecek bir metot geliştirilmiştir. Yapılan testlerde görüldüğü üzere bu metot alternatif tekniklerle uyumludur ve üç boyutlu nümerik çözüm yöntemlerine göre daha az işlem yükü gerektirmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta üç boyutlu olarak formüle edilmiş olsa da problemin aslında bir boyutlu olduğudur. İnhomojenite sadece yarıçap doğrultusunda mevcut olduğundan problemin geometrisi açısal doğrultularda homojendir, ve bu bileşenler elimine edilebilir. Bu eliminasyon işleminin temel prensibi akustik ve elektromanyetik problem için aynıdır. Her iki problem için de amaçlanan, inhomojeniteden etkilenen yarıçap doğrultusundaki bileşenler ile homojen açısal bileşenlerin birbirlerinden ayrıştırılmasıdır. Bu ayrıştırma için akustik veya elektrik alanın küresel koordinat sisteminde birer seri toplamı şeklinde ifade edilmesi gerekmektedir. Bu seri toplamının baz fonksiyonları harmonik fonksiyonlardan oluşmaktadır. Bu fonksiyonlar alan büyüklüklerinin açısal bileşenlerini temsil etmek için kullanılmıştır. Seri toplamlarının skaler katsayıları ise sadece yarıçap doğrultusunun fonksiyonlarıdır. Bilindiği üzere küresel koordinat sisteminde harmonik fonksiyonlar birim küre yüzeyinde ortogonalite koşulunu sağlar. Problemin geometrisi açısal doğrultuda homojen olduğundan bu ortogonalite her zaman korunur. İşte bu ortogonalite bağıntısından yararlanılarak açısal terimler elenebilir. Dolayısıyla üç boyutlu cisim ve data denklemleri yerine, sadece yarıçap doğrultusunda değişen bileşenler içeren bir boyutlu integral denklemler oluşturulabilir. Bu temel prensip hem akustik hem de elektromanyetik problemin çözümünde kullanılabilir. Ancak problemlerin matematiksel yapıları farklı olduğundan çözümlerinde kullanılacak seri toplamlarının da farklı yapıda olması gerekmektedir. Skaler yapıdaki akustik problem için skaler baz fonksiyonlar kullanılmıştır. Öte yandan elektromanyetik alanı temsil etmek için vektörel baz fonksiyonlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle iki problem çözümleri farklı başlıklarda incelenmiştir. Akustik problem için skaler alan küresel harmonikler cinsinden bir seri toplamı formunda ifade edilmiştir. Teseral harmonik olarak da adlandırılan bu fonksiyonlar Legendre fonksiyonları ve trigonometrik fonksiyonlardan oluşmaktadır. Dolayısıyla açısal bileşenlerin ifade edilmesinde kullanılabilirler ve küre yüzeyinde ortogonal olduklarından seri toplamı için baz fonksiyonu görevi görebilirler. Daha sonraki eliminasyon sürecinde küresel simetrik geometriden faydalanılarak üç boyutlu denklemde ortogonalite bağıntısı vasıtasıyla sadeleştirme gerçekleştirilebilir. Böylece ortogonalite aracılığıyla açısal terimler denklemden elenir ve bir boyutlu integral denklemler elde edilmiş olur. Bu fonksiyonlardaki tüm terimler yarıçap doğrultusundaki mesafenin fonksiyonlarıdır. Bunlardan en önemlisi elektrik alanı ifade eden serinin katsayılarıdır, ve bu katsayılar integral denklemi çözerek elde edilebilir. İntegral denklemin çözümü, bir boyutlu integrasyon domeninin eşit uzunlukta hücrelere ayrıştırılması ile gerçekleştirilir. Bu hücreler yeteri kadar küçük seçildiğinde interaldeki terimlerin hücre içindeki değişimi ihmal edilebilir seviyede kalır. Bu varsayım altında integral sadeleşir ve ayrıklaştırma ile integral denklem matris formuna çevrilir. Bu ayrıklaştırılmış sistemin çözümü hücre merkezlerindeki seri katsayılarını verir. Bu seri katsayıları elde edildikten kürenin içindeki toplam akustik alan en başta tanımlanmış seri toplamı kullanılarak elde edilebilir. Saçılan alanın hesaplanması da benzer bir yöntemle gerçekleştirilebilir. Saçılan alan için katsayılar, içerideki alan katsayıları ve indirgenmiş bir boyutlu integral ile doğrudan elde edilebilir. Ters problemin çözümü için bu bir boyuta indirgenmiş denklemler kullanılabilir. Bu çalışmada alternatif çözüm tekniklerinden biri olan klasik Newton metodu kullanılmıştır. Newton metodunun en büyük dezavantajı her adımda düz problemin çözülmesinin getirdiği işlem yüküdür. Ancak burada kullanılan bir boyutlu denklemler düz problemin işlemsel yükünü oldukça azalttığından ters problemin çözümü için Newton temelli temelli iteratif bir algoritmanın kullanılması uygundur. Geliştirilen formülasyonda integral denklemler alan büyüklüğünün kendisi yerine seri toplamı katsayılarını içerdiğinden ters problemin de buna uygun olarak çözülmesi gerekir. Buna göre kürenin dışında ölçülen saçılan alan değerleri kullanılarak saçılan alan katsayıları elde edilir. Bu amaçla küresel harmonikleri içeren bir nümerik integrasyon işlemi gerçekleştirilir. Katsayılar elde edildikten sonra klasik Newton algoritması kullanılır. Bu algoritmada bilinmeyen cisim parametreleri için bir başlangıç değeri belirlenir ve bu değer kullanılarak düz problem çözülür. Bu çözüm ile elde edilen saçılan alan katsayıları ve ölçüm sonuçlarından elde edilen katsayıların karşılaştırılması ile başlangıç değeri güncellenir. Burada kullanılan denklemler kötü koşullanmış denklemler olduğundan bir regülarizasyon tekniğinin kullanılması gerekir. Bu çalışmada en sık kullanılan tekniklerden biri olan Tikhonov regülarizasyonu kullanılmıştır. Her adımda başlangıç değerinin güncellendiği bu iteratif süreç güncelleme terimi belli bir değerin altına düşünceye kadar sürdürülür. Elektromanyetik problem için çözüm akustik duruma benzer şekilde elde edilir. Ancak elektromanyetik alanlar vektörel olduğundan seri toplamı vektör küresel hamonikler kullanılarak tanımlanır. Bu vektörel baz fonksiyonları skaler harmonik fonksiyonlar aracılığıyla tanımlanır ve skaler eşdeğerlerine benzer şekilde küresel yüzeylerde ortogonalite bağıntısını sağlar. Bu seri toplamı için de katsayılar skalerdir ve sadece yarıçap doğrultusunun fonksiyonudur. Elektrik alan bu fonksiyonlar yardımıyla seriye açılabilir. Benzer şekilde boş uzayın dyadik Green fonksiyonu da vektörel dalga fonksiyonları kullanılarak seri toplamı şeklinde ifade edilebilir. Vektörel dalga fonksiyonları açısal bileşenleri vektör küresel harmonikler, radyal bileşenleri ise küresel Bessel fonsiyonlarından oluşan küresel fonksiyonlardır. Bu fonksiyonlar homojen uzayda elektrik alanı temsil etmek için kullanılabilirler. Ancak burada kürenin içinde yarıçap doğrultusunda inhomojenite mevcut olduğundan elektrik alan vektör küresel harmonikler ile seriye açılmıştır. Böylece inhomojeniteden etkilenen radyal bileşen ile homojen açısal bileşenler birbirlerinden ayrışmış olur. Dyadik Green fonksiyonundaki vektörel dalga fonksiyonları ile elektrik alandaki vektör küresel harmoniklerin ortogonalliğinden faydalanılarak üç boyutlu vektörel integral denklemi bir boyutlu integral denklemler sistemine indirgemek mümkündür. Bu integraller de sadece yarıçap doğrultusunda değişen terimler içerdiğinden akustik duruma benzer bir çözüm elde edilmiş olur. Buradaki en temel fark akustik problemdeki tek denklemin yerini burada bir denklem sisteminin almasıdır. Elektrik alanın katsayıları bu denklem sisteminin çözülmesiyle bulunur ve buradan elektrik alanın gerçek ifadesine geçilebilir. Ters problem için akustik durumda kullanılan Newton temelli metodun elektromanyetik probleme de uygulanabileceği görülmüştür. Dolayısıyla aynı teknik hem akustik hem de elektromanyetik ters saçılma probleminin çözümünde kullanılacaktır. Nümerik simülasyonlardan elde edilen sonuçlara göre bu tezde geliştirilen yöntem gerek akustik gerekse elektromanyetik düz saçılma problemlerinin çözümünde güvenle kullanılabilir. Sonuçlar yöntemin alternatifleriyle uyumlu ve işlem yükü bakımından daha verimli olduğunu göstermektedir. Sadece tabakalı cisimlerde kullanılabilen analitik tekniklerin aksine bu metot her türlü profilde uygulanabilmektedir. Tabakalı cisimlerde dyadik Green fonksiyonu ve analitik çözüm ile yapılan karşılaştırmalar seri toplamına yeterli sayıda terim eklendiğinde yöntemin yüksek bir doğruluğa sahip olduğunu göstermektedir. Sürekli bir fonksiyona sahip saçıcılarda karşılaştırma, moment metodu gibi nümerik tekniklerle yapılmıştır. Buradaki karşılaştrımalarda elde edilen sonuçlara göre yöntemin doğruluğu nümerik alternatiflere göre daha yüksektir. Daha önemlisi, tek boyuta indirgeme sayesinde üç boyutlu ayrıştırmaya dayalı moment metoduna göre verimlilik çok daha yüksektir. Dolayısıyla, kafa modelleri gibi daha karmaşık saçıcılar içeren pratik uygulamalarda burada geliştirilen yöntemin güvenle kullanılabileceği sonucuna varılabilir. Küresel yapılara ilişkin akustik ve elektromanyetik saçılma problemleri biyomedikal mühendisliği gibi araştırma alanlarında sıklıkla karşılaşılan problemlerdendir, ve burada geliştirilen metot rahatlıkla bu alanlarda kullanılabilir. Ters saçılma problemlerinde yöntemin özellikle değişim hızı düşük, sürekli profiller için oldukça başarılı sonuçlar verdiği görülmüştür. Ancak bu başarı büyük ölçüde bilinmeyen parametreler için kullanılan başlangıç değerine bağlıdır. Başlangıç değeri ideal değerden saptığında yöntemin başarısı düşmektedir. Bunun dışında yöntemin regülarizasyon parametresi, sonlandırma eşiği, çalışma frekansı gibi diğer temel parametreleri de sonuca büyük oranda etki etmektedir. Newton metodunun bu standart parametreleri dışında burada geliştirilen yöntemde kullanılan seri toplamlarına eklenecek terim sayısı da performans üzerinde belirleyici etki yapmaktadır. Çeşitli simülasyonlar sonucu bu parametrelerin optimal değerleri tespit edilmiş ve tezin içerisinde belirtilmiştir. Bu incelemelerden görüleceği üzere cismin elektriksel boyutu belli bir sınırın üstüne çıktığında yöntem sonuç üretmekte zorlanmaktadır. Bu durum incelenecek cismin boyutlarına snırlama getirmektedir. Ayrıca optimal değerler kullanılsa da değişim hızı yüksek profiller için başarı oranının düşük kaldığı gözlemlenmiştir. Özellikle tabakalı cisimler için yöntem keskin geçişleri tespit edemeyip ancak yumuşatılmış yaklaşık bir değer üretebilmektedir. Yöntemin bir diğer sıkıntısı da küre ile dış ortam parametreleri arasındaki kontrast değeri yükseldikçe sonuçlardaki hata oranının artmasıdır. Öte yandan bütün bu sayılanlar Newton temelli bir teknik için beklenebilecek eksikliklerdir, dolayısıyla yöntemin bu tarz bir iteratif tekniğe göre yeterli doğrulukta sonuçlar ürettiğini söylemek mümkündür. Burada geliştirilen indirgeme tekniğiyle elde edilen bir boyutlu denklemler farklı ters problem çözüm teknikleri ile çözülebilir. Bu şekilde Newton temelli yöntemlerin getirdiği kısıtlamalar aşılabilir., The direct and inverse scattering problems related to radially inhomogeneous spheres have interesting mathematical properties alongside practical value. In the direct scattering problem, the acoustic or elecromagnetic parameters of the spherical scatterer, which are arbitrary functions of the radial distance only, are assumed to be known; and the aim of the problem is to determine the scattered field in the whole space. On the other hand, for the inverse problem, these parameters constitute the unknowns of the problem, and they are determined through the value of the scattered field supposed to be measured on a measurement surface in the outside region. For the solution of the direct scattering problem, different techniques, with certain advantages and limitations, exist in the literature. The analytical techniques such as dyadic Green’s function are only valid for certain types of profile, whereas numerical solution techniques such as method of moments have limited accuracy and they are in general computationally expansive. For the inverse problem, established methods such as Newton’s method or the contrast source inversion technique can be applied directly to the three dimensional problem; however, the computational effort necessary for this type of procedure will put a limit to its practical value. Therefore, it can be concluded that the problems involving radially inhomogeneous spherical scatterer is still open to contributions. In this thesis, a method to reduce the original three dimensional acoustic and electromagnetic problems into one dimensional forms has been developed. It has been demonstrated that such a method would be compatible with the available alternatives, and it will require less computational effort than the three dimensional solution techniques. It should be noted that although the orginal problem is a three dimensional one, the homogeneity along the angular direction enables one to replace it with one dimensional object and data equations involving only radial functions. For this dimension reduction procedure, the orthogonality of the spherical harmonics over the unit spherical surface have been used. In the acoustic case, the scalar acoustic field has been expressed as a series expansion in terms of scalar spherical harmonics. Since those are functions of the angular terms, and the geometry is spherically symmetrical, their orthogonality is preserved within the original three dimensional object equation. Therefore, it is possible to eliminate the angular terms via orthogonality relation, and to obtain one dimensional reduced integral equations involving the coefficients of the series expansion for the acoustic field. For the solution of the direct scattering problem these coefficients can be determined by a simple discretization of the one dimensional integrals along the radial direction. On the other hand, a Newton based iterative scheme has been formulated for the solution of the inverse scattering problem. In this formulation, the one dimensional equations are solved using an initial guess for the unknown parameters, and the coefficients of the measured scattered field constitute the data that is used to update the initial guess iteratively. The procedure for the electromagnetic case is similar to the acoustic one. However, since the problem is a vectorial one in this case, the electric field is expanded in terms of vector spherical harmonics. These vectorial functions also satisfy the orthogonality condition over a spherical surface, therefore it is possible to reduce the vectorial electric field integral equation into a system of one dimensional integral equations. The integrals once again will only contain the scalar coefficients of the series expansion for the electric field, which are functions of the radial distance only. The resulting system of equations can be solved simultaneously to obtain the coefficients. The Newton based algorithm that was used in the acoustic case can be adapted to electromagnetic inverse problem in a straightforward manner. Therefore, same technique will be applied for the solution of the electromagnetic profile inversion problem. The results of the numerical tests demonstrate that the method is quite reliable for determining the interior and scattered field in the case of acoustic or electromagnetic direct scattering problem. It is compatible with alternative methods, and it is computationally effective. Unlike analytical techniques which can only be used for piecewise homogeneous spheres, the method can be easily adapted to any kind of profile.Moreover, its accuracy is higher compared to the computationally more expansive numerical techniques. Therefore it is safe to assume that it can be used for practical applications involving complex scatterers such as head models. The acoustic or electromagnetic scattering problems involving radially inhomogeneous spheres are frequently encountered in the research fields such as biomedical engineering or material science. The method developed in this thesis can be reliably used in these problems. For the inverse problem, the method yielded quite satisfactory results for slowly varying continuous profiles, provided that an appropriate initial guess is chosen. Other than the initial guess for the unknown acoustic or electromagnetic parameters, the most important point that effects the outcome of the method is the initial parameters of the iterative process itself. Through various numerical tests, the optimal values of these parameters have been determined and presented in the thesis. However, it was observed that even for these values, the success of the method is considerably lower for more rapidly varying profiles. Especially for layered profiles, the method can only provide a smoothed approximation. Numerical tests also demonstrated that the method produces useful results for relatively low contrast values. It should be noted that these are well-known limitations of Newton based algorithms, and the method performs reasonably well for an iterative profile inversion technique., Doktora, PhD

Yarıçap doğrultusunda inhomojen küresel cisimlere ilişkin düz ve ters saçılma problemleri matematiksel açıdan ilgi çekici olmanın yanı sıra pratik açıdan da değer taşır. Düz saçılma problemlerinde cismin akustik ya da elektromanyetik parametrelerinin bilindiği kabul edilir. Bu parametreler sadece yarıçap doğrultusunda mesafenin fonksiyonudur. Problemin amacı kürenin dışındaki bölgede saçılan alanı hesaplamaktır. Öte yandan bu parametreler ters saçılma problemi için bilinmeyenleri oluşturur. Bunların belirlenmesinde kürenin dışında bir yüzeyde gerçekleştirilen saçılan alan ölçümlerinden yararlanılır. Düz problemin çözümünde farklı avantajları ve dezavantajları olan çeşitli teknikler geliştirilmiştir. Diyadik Green fonksiyonu gibi analitik teknikler sadece belirli profiller için kullanılabilmektedir, öte yandan moment metodu gibi nümerik tekniklerde başarı daha düşüktür ve işlem yükü gereksinimi de daha yüksektir. Ters saçılma probleminin çözümü için yaygın olarak kullanılan Newton metodu veya kontrast kaynak tekniği gibi metotlar doğrudan üç boyutlu probleme uygulanabilir. Ancak bu yaklaşımın gerektirdiği işlem yükü çok yüksek olduğundan pratikte uygulanabilirliği sınırlıdır. Sonuç olarak, küresel inhomojeniteye sahip cisimlere ilişkin saçılma problemlerinin hala yeni katkılara açık bir konu olduğu söylenebilir.Bu tezde üç boyutlu akustik veya elektromanyetik problemi bir boyutlu bir forma indirgeyecek bir metot geliştirilmiştir. Yapılan testlerde görüldüğü üzere bu metot alternatif tekniklerle uyumludur ve üç boyutlu nümerik çözüm yöntemlerine göre daha az işlem yükü gerektirmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta üç boyutlu olarak formüle edilmiş olsa da problemin aslında bir boyutlu olduğudur. İnhomojenite sadece yarıçap doğrultusunda mevcut olduğundan problemin geometrisi açısal doğrultularda homojendir, ve bu bileşenler elimine edilebilir. Bu eliminasyon işleminin temel prensibi akustik ve elektromanyetik problem için aynıdır. Her iki problem için de amaçlanan, inhomojeniteden etkilenen yarıçap doğrultusundaki bileşenler ile homojen açısal bileşenlerin birbirlerinden ayrıştırılmasıdır. Bu ayrıştırma için akustik veya elektrik alanın küresel koordinat sisteminde birer seri toplamı şeklinde ifade edilmesi gerekmektedir. Bu seri toplamının baz fonksiyonları harmonik fonksiyonlardan oluşmaktadır. Bu fonksiyonlar alan büyüklüklerinin açısal bileşenlerini temsil etmek için kullanılmıştır. Seri toplamlarının skaler katsayıları ise sadece yarıçap doğrultusunun fonksiyonlarıdır. Bilindiği üzere küresel koordinat sisteminde harmonik fonksiyonlar birim küre yüzeyinde ortogonalite koşulunu sağlar. Problemin geometrisi açısal doğrultuda homojen olduğundan bu ortogonalite her zaman korunur. İşte bu ortogonalite bağıntısından yararlanılarak açısal terimler elenebilir. Dolayısıyla üç boyutlu cisim ve data denklemleri yerine, sadece yarıçap doğrultusunda değişen bileşenler içeren bir boyutlu integral denklemler oluşturulabilir. Bu temel prensip hem akustik hem de elektromanyetik problemin çözümünde kullanılabilir. Ancak problemlerin matematiksel yapıları farklı olduğundan çözümlerinde kullanılacak seri toplamlarının da farklı yapıda olması gerekmektedir. Skaler yapıdaki akustik problem için skaler baz fonksiyonlar kullanılmıştır. Öte yandan elektromanyetik alanı temsil etmek için vektörel baz fonksiyonlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle iki problem çözümleri farklı başlıklarda incelenmiştir. Akustik problem için skaler alan küresel harmonikler cinsinden bir seri toplamı formunda ifade edilmiştir. Teseral harmonik olarak da adlandırılan bu fonksiyonlar Legendre fonksiyonları ve trigonometrik fonksiyonlardan oluşmaktadır. Dolayısıyla açısal bileşenlerin ifade edilmesinde kullanılabilirler ve küre yüzeyinde ortogonal olduklarından seri toplamı için baz fonksiyonu görevi görebilirler. Daha sonraki eliminasyon sürecinde küresel simetrik geometriden faydalanılarak üç boyutlu denklemde ortogonalite bağıntısı vasıtasıyla sadeleştirme gerçekleştirilebilir. Böylece ortogonalite aracılığıyla açısal terimler denklemden elenir ve bir boyutlu integral denklemler elde edilmiş olur. Bu fonksiyonlardaki tüm terimler yarıçap doğrultusundaki mesafenin fonksiyonlarıdır. Bunlardan en önemlisi elektrik alanı ifade eden serinin katsayılarıdır, ve bu katsayılar integral denklemi çözerek elde edilebilir. İntegral denklemin çözümü, bir boyutlu integrasyon domeninin eşit uzunlukta hücrelere ayrıştırılması ile gerçekleştirilir. Bu hücreler yeteri kadar küçük seçildiğinde interaldeki terimlerin hücre içindeki değişimi ihmal edilebilir seviyede kalır. Bu varsayım altında integral sadeleşir ve ayrıklaştırma ile integral denklem matris formuna çevrilir. Bu ayrıklaştırılmış sistemin çözümü hücre merkezlerindeki seri katsayılarını verir. Bu seri katsayıları elde edildikten kürenin içindeki toplam akustik alan en başta tanımlanmış seri toplamı kullanılarak elde edilebilir. Saçılan alanın hesaplanması da benzer bir yöntemle gerçekleştirilebilir. Saçılan alan için katsayılar, içerideki alan katsayıları ve indirgenmiş bir boyutlu integral ile doğrudan elde edilebilir. Ters problemin çözümü için bu bir boyuta indirgenmiş denklemler kullanılabilir. Bu çalışmada alternatif çözüm tekniklerinden biri olan klasik Newton metodu kullanılmıştır. Newton metodunun en büyük dezavantajı her adımda düz problemin çözülmesinin getirdiği işlem yüküdür. Ancak burada kullanılan bir boyutlu denklemler düz problemin işlemsel yükünü oldukça azalttığından ters problemin çözümü için Newton temelli temelli iteratif bir algoritmanın kullanılması uygundur. Geliştirilen formülasyonda integral denklemler alan büyüklüğünün kendisi yerine seri toplamı katsayılarını içerdiğinden ters problemin de buna uygun olarak çözülmesi gerekir. Buna göre kürenin dışında ölçülen saçılan alan değerleri kullanılarak saçılan alan katsayıları elde edilir. Bu amaçla küresel harmonikleri içeren bir nümerik integrasyon işlemi gerçekleştirilir. Katsayılar elde edildikten sonra klasik Newton algoritması kullanılır. Bu algoritmada bilinmeyen cisim parametreleri için bir başlangıç değeri belirlenir ve bu değer kullanılarak düz problem çözülür. Bu çözüm ile elde edilen saçılan alan katsayıları ve ölçüm sonuçlarından elde edilen katsayıların karşılaştırılması ile başlangıç değeri güncellenir. Burada kullanılan denklemler kötü koşullanmış denklemler olduğundan bir regülarizasyon tekniğinin kullanılması gerekir. Bu çalışmada en sık kullanılan tekniklerden biri olan Tikhonov regülarizasyonu kullanılmıştır. Her adımda başlangıç değerinin güncellendiği bu iteratif süreç güncelleme terimi belli bir değerin altına düşünceye kadar sürdürülür. Elektromanyetik problem için çözüm akustik duruma benzer şekilde elde edilir. Ancak elektromanyetik alanlar vektörel olduğundan seri toplamı vektör küresel hamonikler kullanılarak tanımlanır. Bu vektörel baz fonksiyonları skaler harmonik fonksiyonlar aracılığıyla tanımlanır ve skaler eşdeğerlerine benzer şekilde küresel yüzeylerde ortogonalite bağıntısını sağlar. Bu seri toplamı için de katsayılar skalerdir ve sadece yarıçap doğrultusunun fonksiyonudur. Elektrik alan bu fonksiyonlar yardımıyla seriye açılabilir. Benzer şekilde boş uzayın dyadik Green fonksiyonu da vektörel dalga fonksiyonları kullanılarak seri toplamı şeklinde ifade edilebilir. Vektörel dalga fonksiyonları açısal bileşenleri vektör küresel harmonikler, radyal bileşenleri ise küresel Bessel fonsiyonlarından oluşan küresel fonksiyonlardır. Bu fonksiyonlar homojen uzayda elektrik alanı temsil etmek için kullanılabilirler. Ancak burada kürenin içinde yarıçap doğrultusunda inhomojenite mevcut olduğundan elektrik alan vektör küresel harmonikler ile seriye açılmıştır. Böylece inhomojeniteden etkilenen radyal bileşen ile homojen açısal bileşenler birbirlerinden ayrışmış olur. Dyadik Green fonksiyonundaki vektörel dalga fonksiyonları ile elektrik alandaki vektör küresel harmoniklerin ortogonalliğinden faydalanılarak üç boyutlu vektörel integral denklemi bir boyutlu integral denklemler sistemine indirgemek mümkündür. Bu integraller de sadece yarıçap doğrultusunda değişen terimler içerdiğinden akustik duruma benzer bir çözüm elde edilmiş olur. Buradaki en temel fark akustik problemdeki tek denklemin yerini burada bir denklem sisteminin almasıdır. Elektrik alanın katsayıları bu denklem sisteminin çözülmesiyle bulunur ve buradan elektrik alanın gerçek ifadesine geçilebilir. Ters problem için akustik durumda kullanılan Newton temelli metodun elektromanyetik probleme de uygulanabileceği görülmüştür. Dolayısıyla aynı teknik hem akustik hem de elektromanyetik ters saçılma probleminin çözümünde kullanılacaktır.Nümerik simülasyonlardan elde edilen sonuçlara göre bu tezde geliştirilen yöntem gerek akustik gerekse elektromanyetik düz saçılma problemlerinin çözümünde güvenle kullanılabilir. Sonuçlar yöntemin alternatifleriyle uyumlu ve işlem yükü bakımından daha verimli olduğunu göstermektedir. Sadece tabakalı cisimlerde kullanılabilen analitik tekniklerin aksine bu metot her türlü profilde uygulanabilmektedir. Tabakalı cisimlerde dyadik Green fonksiyonu ve analitik çözüm ile yapılan karşılaştırmalar seri toplamına yeterli sayıda terim eklendiğinde yöntemin yüksek bir doğruluğa sahip olduğunu göstermektedir. Sürekli bir fonksiyona sahip saçıcılarda karşılaştırma, moment metodu gibi nümerik tekniklerle yapılmıştır. Buradaki karşılaştrımalarda elde edilen sonuçlara göre yöntemin doğruluğu nümerik alternatiflere göre daha yüksektir. Daha önemlisi, tek boyuta indirgeme sayesinde üç boyutlu ayrıştırmaya dayalı moment metoduna göre verimlilik çok daha yüksektir. Dolayısıyla, kafa modelleri gibi daha karmaşık saçıcılar içeren pratik uygulamalarda burada geliştirilen yöntemin güvenle kullanılabileceği sonucuna varılabilir. Küresel yapılara ilişkin akustik ve elektromanyetik saçılma problemleri biyomedikal mühendisliği gibi araştırma alanlarında sıklıkla karşılaşılan problemlerdendir, ve burada geliştirilen metot rahatlıkla bu alanlarda kullanılabilir. Ters saçılma problemlerinde yöntemin özellikle değişim hızı düşük, sürekli profiller için oldukça başarılı sonuçlar verdiği görülmüştür. Ancak bu başarı büyük ölçüde bilinmeyen parametreler için kullanılan başlangıç değerine bağlıdır. Başlangıç değeri ideal değerden saptığında yöntemin başarısı düşmektedir. Bunun dışında yöntemin regülarizasyon parametresi, sonlandırma eşiği, çalışma frekansı gibi diğer temel parametreleri de sonuca büyük oranda etki etmektedir. Newton metodunun bu standart parametreleri dışında burada geliştirilen yöntemde kullanılan seri toplamlarına eklenecek terim sayısı da performans üzerinde belirleyici etki yapmaktadır. Çeşitli simülasyonlar sonucu bu parametrelerin optimal değerleri tespit edilmiş ve tezin içerisinde belirtilmiştir. Bu incelemelerden görüleceği üzere cismin elektriksel boyutu belli bir sınırın üstüne çıktığında yöntem sonuç üretmekte zorlanmaktadır. Bu durum incelenecek cismin boyutlarına snırlama getirmektedir. Ayrıca optimal değerler kullanılsa da değişim hızı yüksek profiller için başarı oranının düşük kaldığı gözlemlenmiştir. Özellikle tabakalı cisimler için yöntem keskin geçişleri tespit edemeyip ancak yumuşatılmış yaklaşık bir değer üretebilmektedir. Yöntemin bir diğer sıkıntısı da küre ile dış ortam parametreleri arasındaki kontrast değeri yükseldikçe sonuçlardaki hata oranının artmasıdır. Öte yandan bütün bu sayılanlar Newton temelli bir teknik için beklenebilecek eksikliklerdir, dolayısıyla yöntemin bu tarz bir iteratif tekniğe göre yeterli doğrulukta sonuçlar ürettiğini söylemek mümkündür. Burada geliştirilen indirgeme tekniğiyle elde edilen bir boyutlu denklemler farklı ters problem çözüm teknikleri ile çözülebilir. Bu şekilde Newton temelli yöntemlerin getirdiği kısıtlamalar aşılabilir. The direct and inverse scattering problems related to radially inhomogeneous spheres have interesting mathematical properties alongside practical value. In the direct scattering problem, the acoustic or elecromagnetic parameters of the spherical scatterer, which are arbitrary functions of the radial distance only, are assumed to be known; and the aim of the problem is to determine the scattered field in the whole space. On the other hand, for the inverse problem, these parameters constitute the unknowns of the problem, and they are determined through the value of the scattered field supposed to be measured on a measurement surface in the outside region. For the solution of the direct scattering problem, different techniques, with certain advantages and limitations, exist in the literature. The analytical techniques such as dyadic Green's function are only valid for certain types of profile, whereas numerical solution techniques such as method of moments have limited accuracy and they are in general computationally expansive. For the inverse problem, established methods such as Newton's method or the contrast source inversion technique can be applied directly to the three dimensional problem; however, the computational effort necessary for this type of procedure will put a limit to its practical value. Therefore, it can be concluded that the problems involving radially inhomogeneous spherical scatterer is still open to contributions.In this thesis, a method to reduce the original three dimensional acoustic and electromagnetic problems into one dimensional forms has been developed. It has been demonstrated that such a method would be compatible with the available alternatives, and it will require less computational effort than the three dimensional solution techniques. It should be noted that although the orginal problem is a three dimensional one, the homogeneity along the angular direction enables one to replace it with one dimensional object and data equations involving only radial functions. For this dimension reduction procedure, the orthogonality of the spherical harmonics over the unit spherical surface have been used. In the acoustic case, the scalar acoustic field has been expressed as a series expansion in terms of scalar spherical harmonics. Since those are functions of the angular terms, and the geometry is spherically symmetrical, their orthogonality is preserved within the original three dimensional object equation. Therefore, it is possible to eliminate the angular terms via orthogonality relation, and to obtain one dimensional reduced integral equations involving the coefficients of the series expansion for the acoustic field. For the solution of the direct scattering problem these coefficients can be determined by a simple discretization of the one dimensional integrals along the radial direction. On the other hand, a Newton based iterative scheme has been formulated for the solution of the inverse scattering problem. In this formulation, the one dimensional equations are solved using an initial guess for the unknown parameters, and the coefficients of the measured scattered field constitute the data that is used to update the initial guess iteratively. The procedure for the electromagnetic case is similar to the acoustic one. However, since the problem is a vectorial one in this case, the electric field is expanded in terms of vector spherical harmonics. These vectorial functions also satisfy the orthogonality condition over a spherical surface, therefore it is possible to reduce the vectorial electric field integral equation into a system of one dimensional integral equations. The integrals once again will only contain the scalar coefficients of the series expansion for the electric field, which are functions of the radial distance only. The resulting system of equations can be solved simultaneously to obtain the coefficients. The Newton based algorithm that was used in the acoustic case can be adapted to electromagnetic inverse problem in a straightforward manner. Therefore, same technique will be applied for the solution of the electromagnetic profile inversion problem.The results of the numerical tests demonstrate that the method is quite reliable for determining the interior and scattered field in the case of acoustic or electromagnetic direct scattering problem. It is compatible with alternative methods, and it is computationally effective. Unlike analytical techniques which can only be used for piecewise homogeneous spheres, the method can be easily adapted to any kind of profile.Moreover, its accuracy is higher compared to the computationally more expansive numerical techniques. Therefore it is safe to assume that it can be used for practical applications involving complex scatterers such as head models. The acoustic or electromagnetic scattering problems involving radially inhomogeneous spheres are frequently encountered in the research fields such as biomedical engineering or material science. The method developed in this thesis can be reliably used in these problems.For the inverse problem, the method yielded quite satisfactory results for slowly varying continuous profiles, provided that an appropriate initial guess is chosen. Other than the initial guess for the unknown acoustic or electromagnetic parameters, the most important point that effects the outcome of the method is the initial parameters of the iterative process itself. Through various numerical tests, the optimal values of these parameters have been determined and presented in the thesis. However, it was observed that even for these values, the success of the method is considerably lower for more rapidly varying profiles. Especially for layered profiles, the method can only provide a smoothed approximation. Numerical tests also demonstrated that the method produces useful results for relatively low contrast values. It should be noted that these are well-known limitations of Newton based algorithms, and the method performs reasonably well for an iterative profile inversion technique. 176

Bilgin E. Diş Hekimliği Uygulamalarında Sık Kullanılan Analjezikler Açısından Diş Hekimlerinin Yan Etki Tecrübelerinin Değerlendirilmesi. Yeditepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmakoekonomi ve Epidemioloji Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, 2014.Amaç: Bu tezin amacı diş hekimliğinde sıklıkla kullanılan analjeziklerin (parasetamol, steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAIDs) ve opioidler) önemli yan etkilerini vurgulamak ve diş hekimlerinin bu konudaki tecrübelerini değerlendirmektir.Materyal & Metod: Anahtar kelimeler kullanılarak ulusal ve uluslararası literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda Yeditepe Üniversitesi Bilgi Merkezi üzerinden Pubmed, Sciencedirect, Ulakbim vb. birçok veri tabanına ulaşılmıştır. Ayrıca herkesin online olarak erişebileceği yayınlar taranmış ve bazıları tez içerisinde kullanılmıştır. Bunun yanında, Türkiye'de ve uluslararası alanda, sağlık otoritelerinin resmi internet siteleri taranarak, konuyla ilgili kısımlar değerlendirilmiştir. Dünyada yayınlanan IMS (Intercontinental Marketing Services) verileri kullanılarak değerlendirmeler yapılmıştır. Buna ek olarak, 2007-2012 arasında Türkiye'de analjeziklere ait IMS verileri çalışmada kullanılmıştır. Analjeziklerin yan etkilerinin daha iyi ele alınması açısından RxMediaPharma (2014) ve Türkiye İlaçla Tedavi Kılavuzu-6 (TİK-6)'dan yararlanılmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak, Türkiye'nin önemli bir üniversitesinin diş hekimliği fakültesinde akademisyen olarak görev alan ve diş hekimleri açısından önemli bir sivil toplum örgütü olarak nitelendirilen bir kurumun, yönetim kurulunda bulunan diş hekimleriyle odak grup görüşmesi metodu kullanılarak, elde edilen bulgular değerlendirilmiştir.Bulgular: Diş hekimlerinin ağrı kesicilerle alakalı olarak çok fazla yan etki tecrübesi yaşamadıkları ancak yan etki ile karşılaştıklarında farmakovijilansın temel parçalarından biri olan yan etki bildirimi konusunda hiçbir bilgilerinin olmadığı görülmüştür.Sonuç: Diş hekimleri gerek Sağlık Bakanlığı gerekse de ilaç firmalarının gerçekleştireceği organizasyonlarla farmakovijilans sistemi ve ürün güvenliği ile alakalı sürekli eğitimler almalı ve alınan eğitimler ışığında hastalar yönlendirerek (broşür, poster veya direk bilgi vererek) güvenli ilaç kullanımı konusunda bütünlük sağlamalıdır. Buna ek olarak diş hekimleri yıllık gerçekleştirdikleri kongrelerde veya hazırlanacak e-eğitimlerle kendilerinin bilgilerini hep taze tutmalılardır. Ayrıca bu tezin alanında ilk olması sebebiyle, daha çok araştırmanın gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bilgin E. Assessment of Adverse Reaction Experiences of Dentists for Common Analgesics in Dental Applications. Yeditepe University Institute of Health Sciences Pharmacoeconomics and Epidemiology Master Program. Istanbul, 2014.Purpose: The main aim of the study is to emphasize important adverse reactions of analgesics (paracetamol, non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) and opioids) commonly used in dentistry and to assess experiences of the dentists regarding the issue.Material & Method: National and international literature has been searched by using keywords. Concordantly, Pubmed, Sciencedirect, Ulakbim and other databases have been reached on Yeditepe University Information Center. Moreover, publicly available publications have been reviewed and some of them have been included into the study. In additional, national and international health authorities' web sites have been evaluated with regards to analgesics' adverse reactions and related guidelines and announcements. IMS (Intercontinental Marketing Service) data that have been published on in the world have been viewed. Furthermore, sales information of analgesics between 2007-2012 in Turkey have been extracted from IMS Programme. Web-based programme which is called RxMediaPharma (2014) and Turkey Medication Guideline-6 (TİK-6) have been use to provide better understanding in reference to adverse drug reactions (ADRs) of analgesics. In line with the purpose of the study, focus-group interviews have been performed with two dentist groups. First group works as an academician in one of the important dentistry faculty in Turkey and the second group of dentists are members of substantial non-profit organization of dentists.Findings: Dentists as one of the most significant stakeholders of pharmacovigilance do not have much experience against ADRs of analgesics but dentists encounter any ADRs they do not know about reporting of ADRs which is one of the most significant part of pharmacovigilance.Conclusion: Dentists should be trained via organizations arranged by Ministry of Health and pharmaceutical companies. By this way, dentists can direct their patients (brochures, posters or direct information) better in line with drug safety. In addition, one session in congress of dentistry should be separated for pharmacovigilance and drug safety to keep their information updated and e-learning should become available for dentists that do not participate to congresses. Finally, further studies are needed to evaluate ADR experiences and behaviors of dentists with regards to analgesics because this study is the first for related field. 102

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2010, Thesis (M.Sc.) -- İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, 2010, Bu çalışmada, bir yarı-uzayda gömülü üç boyutlu cismlerin konumlarının tespit edilmesine yönelik bir yöntem sunulmuştur. Yöntem ara yüzeyden yukarıda yapılan elektrik ve manyetik alan ölçümlerinden yararlanılarak saçılan alanın gelen dalgayla aynı yöndeki bileşenlerini içeren bir yüzey empedans fonksiyonunun oluşturulmasına dayanır. Çalışma kapsamında bu alan değerleri moment metodu kullanılarak üretilmiştir. Üç boyutlu cisimlerin varlığı durumunda yüzey empedansı konuma bağlı iki boyutlu bir fonksiyon halini alır ve bu fonsiyonunun tepe noktaları gömülü cisimlerin konumlarını gösterir. Yüzey empedans fonksiyonunun hesaplanması için gerekli olan ara yüzeydeki elektrik alan değerinin ölçüm sonuçlarından elde edilmesinde Fourier dönüşümüne dayalı bir teknik kullanılmıştır. Sayısal uygulama sonuçları cisimler çok yakın veya çok derine gömülü olmadığı sürece empedans fonksiyonunun konumlarının belirlenmesinde oldukça etkili olduğunu ve ayrıca cisimlerin göreli derinlik, boyut, malzeme yapısı gibi karakteristik özellikleri hakkında bilgi sağladığını göstermektedir., A method to determine the locations of the three dimensional objects buried in a half space medium is presented. The method is based on the reconstruction of a surface impedance function defined by the co-polarized tangential components of electric and magnetic fields via remote field measurements of scattered field. In this work, the values obtained by those measurements are calculated by the use of method of moments. In the presence of 3-D objects, surface impedance becomes a two dimensional function of location and the locations of the peaks of this function indicates the position of buried objects. The scattered field distribution and its derivative on the half space boundary which are required for determination of surface impedance function are obtained through a continuation method based on Fourier transform of the measured data to the interface. Numerical simulations show that unless the objects are very close, the surface impedance is highly effective in locating the buried objects and also carries information about relative depth, size or material properties of the objects., Yüksek Lisans, M.Sc.

Intracerebral hemorrhage is a life-threatening condition where conventional imaging modalities such as CT and MRI are indispensable in diagnosing. Nevertheless, monitoring the evolution of intracerebral hemorrhage still poses a technological challenge. We consider continuous monitoring of intracerebral hemorrhage in this context and present a differential microwave imaging scheme based on a linearized inverse scattering. Our aim is to reconstruct non-anatomical maps that reveal the volumetric evolution of hemorrhage by using the differences between consecutive electric field measurements. This approach can potentially allow the monitoring of intracerebral hemorrhage in a real-time and cost-effective manner. Here, we devise an indicator function, which reveals the position, volumetric growth, and shrinkage of hemorrhage. Later, the method is numerically tested via a 3D anthropomorphic dielectric head model. Through several simulations performed for different locations of intracerebral hemorrhage, the indicator function-based technique is demonstrated to be capable of detecting the changes accurately. Finally, the robustness under noisy conditions is analyzed to assess the feasibility of the method. This analysis suggests that the method can be used to monitor the evolution of intracerebral hemorrhage in real-world scenarios. Graphical abstract: [Figure not available: see fulltext.]. © 2022, International Federation for Medical and Biological Engineering. WOS:000875522800001 2-s2.0-85140996430 Science Citation Index Expanded Q3 Article Uluslararasi isbirligi ile yapilmayan - HAYIR 2022 YÖK - 2022-23 Ocak

The microwave imaging systems have the potential to present a cost effective and less hazardous alternative to conventional medical imaging techniques. In this paper, a Contrast Source Inversion method based microwave imaging scheme is proposed and tested for the detection of pulmonary edema and hemorrhage. To this end, a realistic human torso phantom is used, and the electromagnetic parameters of the human tissues is determined via Cole-Cole model. The scattered field is simulated via Method of Moments at the operating frequency of 350 MHz, and a 50 dB white Gaussian noise is added to model a realistic measurement setup. The numerical tests performed with the proposed technique suggest that the method can be used to locate the pulmonary edema and hemorrhage, and it is capable of distinguishing these two medical conditions successfully. © 2022 IEEE. 2-s2.0-85138721822

Ameliyat olacak birey için preoperatif dönem en stresli süreçtir. Çünkü birey, ameliyatı beklerken olabilecek pek çok sorundan korkmakta ve şiddetli anksiyete gelişmektedir. Preoperatif dönemde detaylı bilgilendirilen hastaların preoperatif ve postoperatif anksiyete düzeylerinin ve postoperatif ağrının daha düşük olduğu, iyileşmenin daha hızlı olduğu gösterilmiştir.Bu çalışmada; detaylı bilgilendirmenin anestezist tarafından, cerrah tarafından veya hem anestezist hem de cerrah tarafından yapılmasının preoperatif anksiyete düzeyine, hasta memnuniyetine ve postoperatif ağrı düzeylerine etkisinin karşılaştırılması amaçlanmıştır.Çalışma kapsamına elektif ürolojik cerrahi nedeniyle polikliniğimize başvuran, 18-80 yaş arası, ASA I-IV 150 hasta dahil edildi. Hasta bilgilendirilmesi ve preoperatif anket formlarının doldurulması; cerrah tarafından (Grup I), anestezist tarafından (Grup II) ve hem cerrah hem de anestezist tarafından (Grup III) yapıldı. Preoperatif anket formu; demografik veriler ve özgeçmiş, anestezi endişe sorgulaması, STAI durumsal anksiyete testi ve VAS içermekteydi. Postoperatif anket formu; VAS ve hasta memnuniyet skalası içermekteydi.Çalışmanın sonucunda; anestezi ile ilgili endişeler, bilgilendirme yapan gruplarda sırasıyla anestezi sonrası uyanamamak, postoperatif ağrı ve yoğun bakımda kalmanın ilk üç sırayı aldığı tespit edildi. STAI anksiyete durum indeksi ile bilgilendirme yapan gruplar arasında anlamlı bir fark bulunamadı. VAS değerleri açısından preoperatif dönem hariç, postoperatif dönemdeki tüm ölçüm zamanlarında gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edildi (p=0.001). Hasta memnuniyet düzeyi; bilgilendirmenin sadece anestezist (Grup II) ya da hem anestezist hem de cerrah tarafından yapıldığı (Grup III) gruplarda, sadece cerrah tarafından yapılan gruba (Grup I) göre daha yüksek olduğu istatistiksel olarak anlamlı bir saptanmıştır. (p=0,049).Preoperatif dönemde özellikle anesteziyolojist tarafından bilgilendirilen hastaların, postoperatif ağrı düzeyleri azalıp, memnuniyetlerinin arttığı bilindiğinden, hastaların preoperatif bilgilendirilmesinin önemi anesteziyoloji asistanlarına mutlaka öğretilmelidir. The preoperative period is the most stressful process for a person who is planned to go to surgery. During this period, the patient is in fear of possible problems so a serious anxiety becomes real. It has been proven that the patients who have been instructed detailed have lower preoperative and postoperative anxiety, postoperative pain, earlier recovery.In this study, the information was given by surgeon, anesthesist and surgeon and the anesthesist together to patient groups, preoperative anxiety level, patient satisfaction and the postoperative pain level were compared later. In this study, 150 patient who are classified as between ASA I-IV, aged 18?80 years, planned to go to elective urolojic surgery were envolved. The preoperative information and questionnaire was obtained, by the surgeon for group I, the anesthesist for group II and the surgeon and the anesthesist together for group III. Demografic data and autobiography, fear of anesthesia, STAI state anxiety test and VAS were included in the preoperative qustionnare.As a result of this study, the instructed group were worried about; not to recover after anaestheia, postoperative pain and to be hospitalized in ICU. There was no significant difference in groups who were instructed with STAI state anxiety index, for VAS values, except the preoperative phase. In all measurament period, there was no statistical difference between the groups (p=0.001). The patient satisfaction level were higher in groups if the anesthesist or anesthesist and surgeon instructed together than the surgeon instructed alone (p=0.045).It has been assumed that the patients who have been instructed by the anaesthesist have lover pain levels and more satisfaction, so the importance of the preoperative information needs of the patients must be taught to assistans. 75