Search

Bu çalışmada fotoperyot uygulanan ve karanlık şartlarda yetiştirilen Lycopersicon esculentum Mill. (domates) ve Nicotiana tabacum L. (tütün) türlerinde artan konsantrasyonlarda uygulanan kadmiyum elementinin etkisiyle bitkilerin morfolojik ve fizyolojik bazı özelliklerinde gözlenen değişimler incelendi. 13 farklı konsantrasyonda kadmiyum içeren besin çözeltilerinde gerçekleştirilen çalışmada, tohumların çimlenme yüzdelerinde 1000 ve özellikle 2000 ppm kadmiyum konsantrasyonları ile birlikte dikkat çekici azalmalara tanık olunurken, kök ve hipokotil gelişimlerinin yüksek konsantrasyonlarda uygulanan kadmiyumun etkisi ile önemli ölçüde indirgendiği tespit edildi. Domates fideciklerinde özellikle 200 ppm kadmiyum konsantrasyonu ile birlikte kökçük, hipokotil ve kotiledonlarda önemli ölçüde Cd+2 birikimi saptanır iken, aynı konsantrasyonda kadmiyum etkisine maruz bırakılan tütün fideciklerinde Cd+2 katyonu belirlenemedi. Her iki bitki türünde de çimlenme yüzdeleri, fideciklerde metal iyonlarının birikimi, kök, hipokotil ve kotiledon gelişimleri gibi değerlendirme kapsamına alınan tüm parametrelerde kadmiyum toksitesinin belirleyen en önemli faktörün genotip etkisi olduğu gözlendi, In this study, we investigated some changes which had been observed in some morphological and physiological properties of Lycopersicon esculentum Mill. (tomato) and Nicotiana tabacum L. (tobacco) plants onwhich had been carried out photoperiod and were grown in dark conditions by the effect of increasing cadmium concentrations. In the nutrient solutions, which include 13 different concentrations of cadmium, as we had been seeing the evident decreases in the germination percentages of seed together with the 1000 and especially 2000 ppm concentrations of cadmium, it was determined that the growing of the root and hypocotyl had been essentially reduced by the effect of cadmium application in the high concentrations. As the accumulation of Cd+2 had been determined in the root, hypocotyl and cotyledones of the tomato seedlings, especially together with a concentration of 200 ppm cadmium, we were not able to determine Cd+2 cation in the tobacco seedlings, which were exposed to the effects of cadmium in the same concentration. We investigated that the most important factor which determines the toxicity of cadmium was the genotype effect in all parameters, which were taken in the determination extent such as the growing of germination percentage, accumulation of metal ions in seedlings, root, hypocotyl and cotyledone in both plant species

Fotoperyot uygulanan ve karanlık şartlarda yetiştirilen Lycopersicon esculentum Mili, (domates) ve Nicotiana tabacum L. (tütün) türlerinde NiCl₂.6H₂0 formunda tercih edilen ve toplam 13 farklı konsantrasyonda uygulanan nikel elementinin etkisiyle bitkilerin morfolojik ve fizyolojik bazı özelliklerinde gözlenen değişimleri incelemeyi amaç edindik. Çalışmamızda tohumların çimlenme özelliklerinde 1000, 2000 ve özellikle 5000 ppm nikel konsantrasyonlarından itibaren önemli sayılabilecek düşüşlere tanık olunurken, kökçük, hipokotil, kotiledon ve ek kök gelişimlerinin de yüksek konsantrasyonlarda uygulanan nikelin etkisi ile önemli ölçüde indirgendiği belirlendi. L. esculentum Mili, (domates) fideciklerinin Ni⁺² katyonu analizleri açısından değerlendirme kapsamına alman tüm serilerinde, kökçük, hipokotil, kotiledon ve testalarda nikel birikimleri tespit edilirken, N. tabacum L. (tütün) fideciklerinde birikimler 100 ve özellikle 200 ppm nikel konsantrasyonlarından itibaren belirlenebildi. Her iki bitki türünün kontrol gruplarında ise Ni⁺² katyonu saptanamadı., In this study, we aimed to investigate some changes, observed in the morphological and physiological properties of Lycopersicon esculentum Mill, (tomato) and Nicotiana tabacum L. (tobacco) plants related to nickel application in form of NiCl₂-6H₂0 in 13 different concentration and being grown in dark conditions by using photoperiod. We observed significant decreases in the germination percentages of seed starting from 1000,2000 and 5000 ppm concentrations of nickel and determined the essentially reduced growing of the root, hypocotyls, cotyledones and lateral root by the effect of nickel application in high concentrations. We determined nickel accumulation in the root, hypocotyl and cotyledones of the tomato seedlings in all of examined series but only since 100 especially 200 ppm nickel concentrations in N. tabacum L. seedlings. We were not able to determine Ni⁺² cation in the control groups of both plants.

ÖZET Yüksek Lisans Tezi olarak yapılan bu çalışmada anilin ve o-metoksi anilin ile 2- hidroksi-1-naftaldehitten (162), Schiff bazları (164 a,b) hazırlanmıştır. Sentezlenen naftolik Schiff bazlan Na BH4 ile indirgenerek amin bileşikleri (165 a,b) elde edilmiştir. Elde edilen amin bileşiklerinin (165 a,b) kloroasetilklorür ile reaksiyonu sonunda acil türevleri (168 a,b) sentezlenmek istenmiş, ancak acil türevleri yerine diaçil türevleri (166 a,b) elde edilmiştir. 1,4-naftoksazepinlerin (167 a,b) elde edilmesi için diaçil türevleri NaOH ile muamele edilmiştir. Reaksiyon sonunda halkalaşma ve 1,4- naftoksazepinler (167 a,b) sentezlenmiştir. Sentezlenen bileşiklerin yapılan İR, UV, }H-NMR, 13C-NMR (DEPT) ve kütle spektrumları ile tayin edilmiştir. l_X^^»~-%^^ kJ^^~^~/j-^ (164a,b) (165a,*) a)Rj-R2 = R3 = H b)R1 = OCH3,R2 = R3 = H ) (!«%&> SUMMARY In this Msc Thesis Schiff bases (164 a,b) which were prepared from anilin, o- methoxy anilin and 2-hydroxy-l-napthaldehyde (162) the obtained naphtalic schifF bases (164 a,b) were reduced with NaBH4 and amine compounds (165 a,b) were obtained. Then, the amines (165 a,b) were treated with ClCHzCOCl to obtain the diaeyl derivates (166 a,b), but in stated of acyl derivates (168 a,b) diacly were obtain from the reaction. Then diaeyl derivates were reacted with NaOH in the hope of preparing 1,4- naphtoxazepinones (167 a,b) and other reaction the expected 1,4- naphtoxazepinottes (167 a,b) were obtained. The structures of the products were determinned by mass, IR, UV, 'H-NMR and 13. C-NMR (DEPT) spectra. ««tew (W5sM>) b)RI = OCHj,R2=RJ = H Rt A 137

ÖZET Bu çalışmada : 1. Naftolik SchifF bazları (165) elde edilmiştir. 2. Naftolik SchifF bazları (165) NaBH4 ile indirgenmiş amin bileşikleri (166) elde edilmiş tir. 3. Aminlerin (166) kloroasetilklorür ile muamelesi sonucu acil türevleri (167) elde edilmiş tir. 4. Diaçil ve monoaçil türevlerinden (167) bazik ortamda halka kapanması ile 1,4- naftoksazepinonlar (168) elde edilmiştir. Sentezlenen bileşiklerin yapılan I.R.,U.V.,1H-N.M.R. ve 13C-N.M.R(DEPT) spektrumları ile tayin edilmiştir. ^^ w (165) (166) A) Rı=OCH3,H B) R=ClCH2COCl,Rı=OCH3(167b) C) R=H,Rı=OCH3(167c) (167) (168) SUMMARY In this work: 1. Thenaphtolic Schiff bases (165) were obtained. 2. The naphtolic Schiff bases (165) were reduced with NaBH* to obtain amine compounds (166). 3. The amines (166)were treated with CICEfeCOCL to obtain the acyl derivatives (167). 4. From the diacyl and monoacyl derivatives (167) 1,4-naphtoxazepinones (168) were obtained in base with a ring closure. The scratures of the synthesised compounds (165,166,167,168) were determined by I.R,U. V.,fH-N.M.R (DEPT) spectra. ^^ V^S^`-1* / / (165) (166) A) R!=OCH3,H B) R=C1CH2C0C1,Ri=OCH3(167b) C) R=H,Ri=OCH3(167c) (167) (168) 134

ÖZET Bu çalışmada : 1. Fenolik Schiff bazları (164) elde edilmiştir. 2. Fenolik Schiff bazları (164) NaBFLj ile indirgenmiş amin bileşikleri (165) elde edilmiştir. 3. Aminlerin (165) kloroasetilklorür ile muamelesi sonucu acil türevleri (166) elde edilmek istenmiş ancak diaçil türevleri de (169) elde edilmiştir. 4. Diaçil türevlerinden (169) bazik ortamda halka kapanması ile 1,4- benzoksazepinonlar (167) elde edilmiştir. Sentezlenen bileşiklerin yapıları I.R., U.V., 'H-N.M.R., 13C-N.M.R. spektrumları ile tayin edilmiştir. a) R!=R2=R3=H b) R,=N02, R2=R3=H c)R1=R3=H,R2=N02 d)R1=R2=H,R3=N02 R1.R2 `2-tAJ^f c=o I O CH2CI I c=o I CH2CI (169) `1 pz C=0 - OH I CH2CI (166) (167) SUMMARY In this work: 1. The phenolic Schiff bases ( 1 64) were obtained. 2. The phenolic Schiff bases (164) were reduced with NaBR}, amine compounds (165) were obtained. 3. The amines (165) were treated with CICH2COCI to obtain the acyl derivatives (166), but diacyl derivatives (169) were obtained. 4. From the diacyl derivatives ( 1 69) 1,4-benzoxazepinones (1 67) were obtained in base with a ring closure. The synthesised compounds (164, 165, 167, 169) structures were determined by I.R., U.V., ^-N.M.R. and 13C-N.M.R. spektra. a) Ri=R2=R3=H b) Ri=N02, R2=R3=H c) Ri=R3=H, R2=N02 d) Ri=R2=H, R3=N02 (166) (167) 138

IV ÖZET Bu çalışmada, 3,4-Dihidro-2-Hidroksi-2,7-Dimetil-5H-pirano [3,2-c] piridin- 5(6H)-on'un (141), stiren ile ters elektron gereksinimli Diels-Alder reaksiyonu gerçekleştirilmiştir. Reaksiyon sonunda beklenen 3,4-Dihidro-2-fenil-5H-pirano [3,2-c] piridin-5(6H)-on'un(161) oluştuğu ve spektroskopik verilerin maddenin yapısıyla uyum içinde olduğu anlaşılmıştır. 3,4-Dihidro-2-hidroksi-2,7-dimetil-5H-pirano [3,2-c] piridin-5(6H)-on'un (141), 2-metilstiren, 3-metilstiren, 4-metilstiren ile reaksiyonlarından, karşı gelen 3,4-Dihidro- 2(Sübstitüe-metil) fenil-5H-pirano [3,2-c] piridin-5(6H)-on'lar sentezlenmiştir. Sentezlenen 3,4-Dihidro-2(Sübstitüe-metil) fenil-5H-pirano [3,2-c] piridin- 5(6H)-on'un yapıları İR, UV, 'H-NMR ve ' 'C-NMR spektrumları ile aydınlatılmıştır. SUMMARY In this work, the reverse-electron demanded Diels-Alder reaction of 3,4-Dihidro- 2-hydroxy-2,7-dimethyl-2H-pyrano[3,2-c]pyridine-5-one (141) with styrene was realized. At the and of the reaction, it was understood that the expected 3,4-dihidro-2- phenyl-2H-pyrano[3,2-c]pyridine-5(6H)-one (161) was formed and spectroscopic data were consistent with its structure. From the reaction of 3,4-dihydro-2-hidroxy-2,7-dimethyl-2H-pyrano [3,2- c]pyridinc-5(6H)-onc (141) with 2-, 3-, 4- methylstyrcnc the corresponding 3,4- dihydro-2(substitutedmethyl)phenyl-2H-pyrano[3,2-c]pyridine-5(6H)-one (1 62, 1 63, 164) derivatives were synthesised. The structures of the 3,4-dihydro-2(substitutedmethyl)phenyl-2H-pyrano[3,2- c]pyridine-5(6H)-one were clarified with IR, UV^H-NMR and 13C-NMR spectrums. 91

Bu çalışmada ilk olarak l-N,N-dimetilaminometil-2-naftolün (22) tiyobenza- mid ile reaksiyonu gerçekleştirilmiştir. Reaksiyon sonunda, oluşması beklenen 2-fenil- nafto[5,6]-l,3-tiyazinin (89) yanında 3,5-difeniltiya-2,4-diazolün (88) de oluştuğu kim yasal analiz ve spektroskopik veriler ile kanıtlanmıştır. Bu reaksiyon daha sonra e` çekici ve e` verici sübstitüent içeren tiyobenza- midler ile denenmek istenmiştir. o-Klor tiyobenzamid elde edildikten sonra, 1-N,N- dimetilaminometil-2-naftol (22) ile pirolizi gerçekleştirilmiştir. Reaksiyon sonunda, 2-(o-klorfenil)-nafto[5,6]-l,3-tiyazinin (90) oluştuğu spektroskopik verilerle kanıtlan mıştır. Bu reaksiyon sonunda tiyadiazol halkasının oluşmadığı görülmüştür. l-N,N-Dimetilaminometil-2-naftolün (22) tiyobenzamid ve o-klor tiyobenza mid ile reaksiyonu sonunda oluşan 1,3-tiyazinlerin, naftalin-kinon-metid ara-ürünü (11) üzerinden oluşabileceği düşünülmüştür. 1,3-Tiyazinlerin oluşumu için Şema 3.1 ' deki mekanizma önerilmiştir. Mannich bazı (22) ve tiyobenzamidin reaksiyonu sonunda ikinci ürün olarak oluşan 3,5-difeniltiya-2,4-diazolün (88), tiyobenzamidin tiyobenzamide 1,3-dipolar ka tılması sonucunda oluşabileceği düşünülmüştür. Tiyadiazol halkasının oluşumu için Şema 6.1 ' deki mekanizma önerilmiştir.,CH2NMe2 H 22 ¦CH, ^0 H2W-C-Ph 11 jCHgNH-C-Ph 86 CH2-N=C-Ph SH + Şema 6.1 88 -VI- SUMMARY In this work the reaction of l-N,N-dimethylaminomethyl-2-naphthol with thiobenzamide has been carried out as first step. At the end of the reaction, it was proved by chemical analysis and spectroscopic data that together with the expected 2-phenyl-naphtho[5,6]-l,3-thiazine (89), 3,5-diphenylthio-2,4-diazole (88) was also formed. Then, this reaction was tried to be done with thiobenzamides carrying out e` donating and e` withdrawing substituents. After obtaining o-chlorothiobenzamide pyrolysis with the l-N,N-dimethylaminomethyl-2-naphthol (22) at the end of the reaction it was proved with spectroscopic data that 2-(o-chlorophenyl)-naphtho[5,6]- 1,3-thiazine (90) was formed. At the end of this reaction it was found that no thiazole ring was formed. It was thought that 1,3-thiazines that was formed at the end of the reaction of l-N,N-dimethylaminomethyl-2-naphthol (22) with o-chlorothiobenzamide can be Formed a naphthalen-quinone-methide intermediate. For the formation of 1,3-thiazines the mechanism in scheme 3.1 was proposed. It was thought that the second product which was formed by the reaction of Mannich base ( 22 ) and thiobenzamide 3,5-diphenylthio-2,4-diazole ( 88 ) couled be formed by the 1,3-dipolar addition of thiobenzamide to the thiobenzamide. For the formation of thiodiazole ring the mechanism in scheme 6.1 was proposed. -vu-.CI-L.0 ;-I2N-C-Ph ^ S II 22 11 -H20 89 ^>. CH^NH-C-Ph 86 K CH?-N=C-Ph SH OH 87 Scheme 3.1 + - OOO 88 Scheme 6.1 -vui- 78

ÖZET Bu çalışmada, 4-metoksibenzaldehit'in sübstitüe anilinler ile reaksiyonundan schiff bazları sentezlenmiştir. Bu schiff bazlarının I.R.,1H-N.M.R. ve E.S.R. spektrumları alınmıştır. Schiff bazlarının Cd(ll) klorür ve Co(II) klorür ile reaksiyonları incelenmiştir. Komplekslerin yapıları I.R. ve 1H-N.M.R. spektrumları ile aydınlatılmaya çalışılmıştır. Komplekslerin E.S.R. spektrumları alınmıştır. Fakat pik gözlenmemiştir. Komplekslerin ve Schiff bazlarının I.R. spektrumları karşılaştırılmış, - HC= N- absorbsiyonundaki kaymalar incelenmiştir. VI SUMMARY In this work, the Schiff bases were synthesised from the reaction of 4 - methoxybenzaldhyde with substituted anilines. I.R., 1H-N.M.R. and E.S.R. spectra of these Schiff bases are taken. The reaction of these Schiff bases with Cd(ll) chloride and Co(ll) chloride were investigated. The structures of these complexes were tried to be identified with I.R. and 1H-N.M.R. spectra. The E.S.R. spectra of the complexes were taken. But the pick was not observed. The IR spectra of the complexes and the Schiff bases were compared, shifts in -HC=N- absorptions were investigated. 109

IV ÖZET Bu çalışmada, 2-N,N-dimetilaminometil-3,4-dimetilfenolün (108), stiren ile ters- elektron gereksinimli Diels-Alder reaksiyonu gerçekleştirilmiştir. Reaksiyon sonunda beklenen 2-fenil-6,7-dimetilkromanın (110) oluştuğu ve spektroskopik verilerin kaynak bulgularıyla uyum içinde olduğu anlaşılmıştır (Brugidou and Christol, 1963; Yalçınkaya and Bilgiç, 1995). 2-N,N-Dimetilaminometil-3,4-dimetil-2-fenolün (108), 2-,3-,4-metilstiren, 2-,3-,4- klorostiren ve 4-bromostiren ile reaksiyonundan, karşı gelen 2-sübstitüe-6,7-dimetil kromanlar sentezlenmiştir. Klor sübstitüentli 2-fenil-6,7-dimetilkromanların (115, 1 16 ve 117) verimleri düşük, metil sübstitüentli 2-fenil-6,7-dimetilkromanların (112, 113 ve 114) verimleri yüksek, 2- (4-bromostiren)- 6,7-dimetilkromanın (118) verimi ise, 4-metil ve 4-klor türevlerinin arasında olduğu bulunmuştur. Mannich bazının (108) stirenler ile reaksiyonlarında, dimer ürününe (110) rastlanmamıştır. Sentezlenen 2-sübstitüe-6,7-dimetilkromanların yapıları elementel analiz, ir, uv, İH- nmr ve 13C-nmr spektrumları ile aydınlatılmıştır. SUMMARY In this work, the reverse-electron demanded Diels-Alder reaction of 2-N,N- dimethylaminomethyl-3,4-dimethylphenol (108) with styrene was realized. At the end of the reaction, it was understood that the expected 2-phenyl-6,7-dimethylchromane (110) was formed and spectroscopic data were consistent with the literature data (Brugidou and Christol, 1963; Yalçınkaya and Bilgiç, 1995). From the reaction of 2-N,N-dimethylaminomethyl-3,4-dimethyIphenol (108) with 2-,3-,4-methylstyrene, 2-,3-,4-chlorostyrene and 4-bromostyrene, the corresponding 2- substituted-6,7-dimethylchromane derivatives were synthesised. It was found that the yields in chloro substituted 2-phenyl-6,7-dimethyl- chromanes (115,116 and 117) were low, in methyl substituted 2-phenyl-6,7-dimethyl- chromanes (1 12,1 13 and 1 14) yields were higher than that of chloro (1 15,1 16 and 1 17), in 2-(4'-bromo)- 6,7-dimethylchromane (118) case the yield was in between 4-methyl and 4-chloro derivative cases. In the reaction of Mannich base (108) with styrenes, the dimer product (111) was not encountered. The structures of the 2-substituted-6,7-dimethylchromanes were clarified with elemental analysis, ır, uv, 'H-nmr and 13C-nmr spectrums. 125

ÖZET Bu çalışmada 2-hidroksi-l-naftaldehit ve salisilaldehit'in sübstitüe anilinler ile reaksiyonlarından elde edilen Schiff Bazlan E.S.R. spektroskopisi ile incelenmiştir. Fenolik Schiff Bazlarının yapılarını ayrıca I.R. ve U. V. spektrumlan ile de aydınlatılmaya çalışılmıştır. SUMMARY In this work, some schifF bases obtained from the reactions between 2-hydroxy-l- naphtaldehyde and salicyladehyde with some substituated anilines by the E.S.R. spectroscopic method. The structures of those phenolic schiffbases were also examined via their I.R. and U.V. spectra. 106

IV ÖZET Bu çalışmada, l-N,N-dimetilaminometil-2-naftolün (9), stiren ile ters-elektron gereksinimli Diels- Aider reaksiyonu gerçekleştirilmiştir. Reaksiyon sonunda beklenen 2- fenil-benzo-5,6-kromanın (26, R=Ph) oluştuğu ve spektroskopik verilerin kaynak bulgularıyla uyum içinde olduğu anlaşılmıştır (Brugidou and Christol, 1963). l-N,N-Dimetüaminometil-2-naftolün (9), 2-,3-,4-metilstiren, 2-,3-,4-klorostiren ve 4-vinilpiridin ile reaksiyonundan, karşı gelen 2-sübstitüe-benzo-5,6-kromanlar sentezlenmiştir. Klor sübstitüentli 2-fenil-benzo-5,6-kromanlann (111, 112 ve 113) verimleri düşük, metil sübstitüentli 2-fenil-benzo-5,6-kromanları (108, 109 ve 110) verimleri yüksek, 2- (2'-piridil)-benzo-5,6-kromanın (114) verimi ise, 4-metil ve 4-klor türevlerinin arasında olduğu bulunmuştur. Mannich bazının (9) sürenler ile reaksiyonlarında, dimer ürününe (13) rastlanmamıştır. Sentezlenen 2-sübstitüe-benzo-5,6-kromanlann yapıları elementel analiz, kütle, ir, uv, H-nmr ve 13C-nmr spektrumlan ile aydınlatilmıştır. SUMMARY In this work, the reverse-electron demanded Diels- Alder reaction of 1-N,N- dimethylaminomethyl-2-naphthol (9) with styrene was realized. At the end of the reaction, it was understood that the expected 2-phenyl-benzo-5,6-chromane (26, R=Ph) was formed and spectroscopic data were consistent with the literature data (Brugidou and Christol, 1963). From the reaction of l-N,N-dimemylaminomethyl-2-naphthol (9) with 2-,3-,4- methylstyrene, 2-,3-,4-chlorostyrene and 4-vinylpyridine, the corresponding 2- subsututed-benzo-5,6-chromane derivatives were synthesised. It was found that the yields in chlorine substituted 2-phenyl-benzo-5,6-chromanes (111,112 and 113) were low, in methyl substituted 2-phenyl-benzo-5,6-chromanes (108,109 and 1 10) yields were higher than that of chlorines (1 1 1,1 12 and 1 13), in 2-(4'- pyridino)-benzo-5,6-chromane (114) case the yield was in between 4-methyl and 4- chlorine derivatives cases. In the reaction of Mannich base (9) with styrenes, the dimer product (13) was not encountered. The structures of the 2-substituted-benzo-5,6-chromanes were clarified with elemental analysis, mass, ir, uv, 'H-nmr and 13C-nmr spectrums. 125

Organometalik bileşikler,organik grubun,karbon üzerinden karbondan daha az elektronegatif olan bir elemente bağlı olduğu bileşiklerdir.Bu bileşiklerin l X -X değeri ne kadar büyükse,organometa- l Ç ff[ l lik bileşiğin polaritesi ve organometalik karakteri o kadar fazladır. Biz bu çalışmada başlatıcı veya bir aramaddenin karbon-metal bağı olan bir madde olduğu reaksiyonlar ile ilgileneceğiz.Organometalik bileşikleri veya aramaddeleri içeren sentez çalışmaları,şu anda hızla gelişen,çok büyük,farklı ve önemli bir alanı içermektedir. Organometalik kimyada Grignard reaktiflerinin başarısı kimyacıla¬ rı pekçok metalin organik türevlerini keşfetmeye yönlendirdi.Büyümenin ikinci devresinde,ferrosen1in keşfi ile başlayarak,organometalik bileşiklerin sentezinde ve bu maddelerin fiziksel ve kimyasal özellikle¬ rinin detaylı araştırmalarında karbon-metal bağlanmasının teorik çalışmalarında önemli gelişme kaydedilmişti.Bu ikinci devre izini çoğunlukla konunun ilgilenilen metal atomunun tabiatı ve özelliklerinin değerlendirildiği kimya kitaplarında periyodik tabloda sınıflandırma şeklinde bırakmış tır.Son yıllarda önem verilen nokta ise;organometalik başlatıcı maddeler ve aramaddeler yoluyla yeni organik sentez metodları- na dönmüştür.Bu alanda araştırma organometalik reaktifleri ve katalizör¬ leri içeren çeşitli önemli endüstriyel proseslerin keşfinde önemli bir itici güç olmuştur. Organometalik başlatıcı maddelerin,aramaddelerin ve katalizörle¬ rin sentez uygulamalarının özet bir açıklamasının yapılarak çalışmamızda karbon-heteroatom bağlı organometalik maddelerin araştırılmasına çaba sarfedilmiştir. Bu çalışmada konuya ilişkin güncel bilgilerin özetlenerek sunulması amaçlanmıştır.Bölüm l'de organometalik bileşikler hakkında en temel bilgiler ve tarihsel geçmişi konuya bir giriş olarak verilmiş¬ tir. Bölüm 2'de organometalik reaksiyonlarda metal atomlarının oynayabileceği farklı rolleri tetkik ederek uygun veya tesbit edilmiş mekanizmalara ve metal atom fonksiyonalitesine dayalı organometalik sentezlerin bir sınıflandırılması sunulmuştur. Bu çalışmada organometalik bileşiklerin karbon-heteroatom bağlı olanları ana tema olduğundan içerilen metalin çeşitli uygulamaları ile ilgilenmekten ziyade,sentezde oluşturulan bağın tipini belirtmeyi seçtik.Bu nedenle Bölüm 3'de karbon-karbon bağlı organometalik bileşik¬ lerin oluşumuyla ve Bölüm 4'de karbonu diğer atomlara,özellikle hidrojen,azot,oksijen,kükürt ve diğer elektronegatif elementlere bağlayan bağlarla oluşan organometalik bileşikler incelenmiştir. Organometallic compounds are compounds in which organic group is bonded to a less electronegative element on carbon.Greater the Jx -X Jvalue of these compounds,polarity and organometallic character of tne organometallic compound are greater.In this study,we will deal with reactions in which starting meterial ör intermediate substance is a substance having a carbon-metal bond.Synthetic studies including organometallic compounds ör intermediates cover now a rapidly developing and a very large,interesting and important area. in organometallic chemistry.the success of Grignard reactants oriented the chemists towards the discovery of organic derivatives of many metals.In the second period of development,starting with the discovery of ferrocene,important developments were made in the synthesis of organometallic compounds and detailed researches of physical and chemical properties of these substances,theoretical studies of carbon-metal bonding.This second period commonly left its mark in chemistry books,in which the nature and the properties of the interested metal atom is evaluated.in the form of classification in periodic table.However,in the last years.much importance is given to the new organic synthesis methods via organometallic starting materials and intermediates.Research in this area has being an impulsive force in the discovery of various important industrial processes including organometallic reactants and catalysts. By explaining the synthesis applications of organometallic starting materials,intermediates and catalysts as a summary,it has been tried to investigate carbon-heteroatom bonded organometallic substances in our study. in this study.it has been aimed to present current knowledges about the subject as a summary.In Part lsbasic knowledges about organometallic substances and past history is given as an introduction to the subject. in Part 2,by surveying the different roles that metal atoms can take in organometallic reactions,a classification of organometallic synthesis,depending on suitable ör determined mechanisms and metal atom functionality,is presented. Because carbon-heteroatom bonded organometallic compounds are the fundamental theme in this study,rather than interesting with the various applications of the included metal,we prefer to make clear the type of the bond formed in the synthesis.Thereföre,in Part 3,the formation of carbon-carbon bonded organometallic compounds and in Part 4,the formation of organometallic compounds by bonding carbon to other atoms,especially hydrogen,nitrogen,oxygen and other electronegative elements,is investigated. 91

IV ÖZET Bu çalışmada, Eskişehir Bölgesinde yetiştirilen ve besin olarak tüketilen çeşitli sebze ve meyvalarda Vitamin C (L-askorbik asit) miktarı boya titrasyon yöntemiyle ile belirlenip literatürdeki değerlerle karşılaştırması yapıldı. Bitki dokusundaki L-askorbik asit; (% 6 HP03 ve % 8'lik CH3COOH) karışımıyla özütlendi. Uygun bir hacme seyreltildikten sonra, %0,025'lik 2,6-diklorofenol-indofenol çözeltisiyle titre edildi. L-Askorbik asit belirleme yönteminin esası L-askorbik asidin indirgeyici özelliğine dayanır. L-Askorbik asit 2,6-diklorofenol-in- dofenol'ü indirgerken kendisi yükseltgenip dehidro türevine dönüşür. Eskişehir Bölgesinde yetişen ve tüketilen 14 çeşit meyvada, 19 çeşit sebzede ve 4 çeşit baklagilde L-askorbik asit miktarlarının literatürdeki değerlerle uyum sağladığı görülmüştür. SUMMARY In this study, the Vitamin C content of various fruits, and vegetables that is grown and consumed in Eskişehir region was determined by dye-titration method and compared with some literature values. L-ascorbic acid in tissues of the plants was extracted with a mixture of 6 % meta phosphoric acid and 8 % acetic acid. After dilution to a suitable volume, it was titrated with a solution of 0.025 % 2,6-dichlorphenol-indophenol. This determination method of ascorbic acid is based on the reducing property of L-ascorbic acid. While reducing 2,6-dichlorphe nol-indophenol, L-ascorbic acid, itself, is oxidized to its dehydro derivative. In fourteen kinds of fruits, nineteen kinds of vegetables, and four kinds of pulses grown or consumed in the surroundings of Eskişehir, the Vitamin C contents were found to be parallel with the literature. 39

Bu çalışmada, 2-hidroksi-l-naf taldehit(l) 'in sübsti- tüe anilinler ile reaksiyonundan Schiff basları senteslenmiştir. Daha sonra bu Schiff baslarının Co (II) asetat ve Cd(II) asetat ile reaksiyonları incelenmiştir. Komplekslerin yapıları I.R. ve U.V. spektruraları ile aydınlatılmaya çalışılmıştır. I.R. ve U.V. spektrumlarından komplekslerin trans- yap ısında olabileceği düşünülmüştür. NMR spektrumları alınamadığı için kesin yapılar saptanamamıştır. In this work, the Schiff base were synthesised from the reaction of 2-hydroxy- 1-naphtaldhyde with substi tuted anilines. Then the reaction of these Schiff bases with Co (II) ase tate and Cd(II) asetate were investigated. The structures of the complexes were tried to be clarified with I.E. and U.V. spectra. From the I.E. spectra it was suspected that the complexes were in trans- structure. Since the N.M.R. spectra couldn't be taken, the structures were not determined accu rately. 158

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Kayıt no: 19284, Bu çalışmada, 2-hidroksi-1-naftaldehit(1)'in sübstitüe anilin- ler ile reaksiyonundan Schiff bazları sentezlenmiştir. Daha sonra bu Schiff bazlarının Co(II) asetat ve Cd(II) asetat ile reaksiyonları incelenmiştir. Komplekslerin yapıları I.R. ve U.V. spektrumları ile aydınlatılmaya çalışılmıştır. I.R. ve U.V. spektrum- larından komplekslerin trans-yapısında olabileceği düşünülmüştür. NMR spektrumları alınamadığı için kesin yapılar saptanamamıştır.

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Kayıt no: 18220, Bu çalışmada, 2-hidroksi-1-naftaldehit (1) ve 2-hidroksi-benzal- dehit (8) ile orta-, meta- ve para-sübstitüe arilaminlerin reaksiyonu ile schiff bazları sentezlenmiştir. Sentezlenen schiff bazlarındaki fenolik -OH grubu ile -CH=N- grubu arasındaki intramoleküler hidrojen bağı olasılığı i.r. ve u.v. sektrumları ile incelenmiştir. Schiff bazlarının i.r. sektrumlarından, hidrojen bağının hidroje- ninde köşe sayıldığı konjuge altılı kelat halkası oluşturduğu anla- şılmıştır. Ancak, azot'a orta- konumunda hidroksil grubu (-OH) grubu bulunduğu zaman hidrojen bağının, hidroksil grubu ile elektronca zengin -CH=N- grubu arasında yalancı altılı kelat halka oluşturduğu ve yukarıda açıklanan gerçek hidrojen bağından daha zayıf olduğu belirlenmiştir. Schiff bazlarının u.v. verilerinin i.r. verileri ile uyum içinde olduğu anlaşılmıştır.

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Kayıt no: 12508, Bu çalışmada Viscum Album L.'deki flavonoid maddelerin ve fenolik asitlerin izolasyonunu ve yapılarının aydınlatılması amaçlanmıştır. Eskişehir Orman Fidanlığı'ndan toplanan Viscum Album L. incelenmiştir. Özütleme ile Viscum Album L. yapraklarından elde edilen özüt; su, eter I ve eter II fazlarına ayrılmıştır. Su fazı kullanılmamıştır. Eter I ve eter II fazlarının analitik ince tabaka kromatografisi (SiO2) ile incelenmesi eter I fazında dört, eter II fazında bir madde varlığını göstermiştir. Daha sonra preparatif ince tabaka kromatografisi (SiO2) ile maddelerin ayırımı yapılmıştır. Ayırım için en iyi çözücü sisteminin eter I fazı için benzen: metil-etil keton: metanol (60:26:14), eter II fazı için benzen: asetik asit: su (125:72:3) olduğu bulunmuştur. Saf olarak kabul edilebilecek (8-12 ve 15 mg.) bes madde izole edilmiştir. Bu maddelerin IR ve UV spektrumları alınmıştır. Bes maddenin IR spektrumunda karakteristik karbonil ve aromatik absorbsiyon bantları gözlenmiştir. I, II ve III'nolu maddelerin UV spektrumlarında baz (NaOH) eklenmesi ile uzun dalga boyuna kayma gözlenmiştir. ve asit (HCI) eklenmesi ile başlangıç UV spektrumu elde edilmiştir. IV ve V'nolu maddelerin UV spektrumlarında baz (NaOH) eklenmesi ile kısa dalga boyuna kayma gözlenmiştir ve asit (HCI) eklenmesiyle V'nolu madde başlangıç spektrumu verirken, IV'nolu madde de başlangıç spektrumu elde edilememiştir.

IV ÖZET Bu çalışmada l-N,lM-dimetilaminometil-2-naftolün (11) stiren ile ters-elektron gereksinimli Diels-Alder reaksiyonu gerçekleştirilmiştir. Reaksiyon sonunda beklenen 2-fenil-benzo-5,6-kromanm (29, R=Ph) oluştuğu ve spektroskopik verilerin kaynak bulgularıyla uyum içinde olduğu anlaşılmıştır (Brugidou and Christol, 1963). l-N,U-Dimetilaminometil-2-naftolün (11) orto-toluidin ile pirolizinden, 8-metil-benz [ajakridinin (71) % 70,19 verimle oluştuğu anlaşılmış ve daha önce sentez- lenen 9- veya ll-metil-benz[a] akridin, 10-metil-benz [a]- akridin verimleri ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca bu çalışma, l-N,N-dimetilaminonıetil-2-naftolün (11) tiyobenzamid (72) ile reaksiyonundan 1,3-tiyazin ürününün (73) sentezini de içermektedir. l-N,N-Dimetilaminometil-2-naftolün (11) tiyobenzamid (72) ile reaksiyonunda, naftalin-kinon-metid ara- ürünü (10) üzerinden 2-fenil-nafto[5,6_)-l,3-tiyazini (73) oluşturabileceği düşünülmüştür. 1,3-Tiyazin halkasının (73) oluşumu için aşağıdaki reaksiyon mekanizması önerilmiştir.CH2NMe2 OH S II H9N-C-Ph £ 3 CH2NH-C-Ph OH 11 10 77 JJL S^Ph -Ho0 `/ A CH0-N=C-Ph 2 T^ >^ ^ I ^%H SH 73 78 VI SUMMARY : In this work, the Diels-Alder reaction o.f 1-W,N- dimethyl aminomethyl-2-napthol (11) with styrene, with an inverse- electron demand is verified. At the end of the reaction, it is understood that, the expected 2-phenyl- benzo-5,6-chromane (29, R=Ph) is formed and the spectros copic data were consistent with the literature data. It is understood that, from the pyrolysis of l-N,M-dimethylaminomethyl-2-napthol (11) with ortho-to- luidine, 8-methyl-benz[aJ acridine (71) is produced with 70,19 % yield and this yield is compared with the yields of 9- or 11-methyl-benz [a] acridine, 10-methyl-benz [a]- acridine which were synthesised before. This work also contains the synthesis of 1,3-thia- zine product (73) from the reaction of l-W,N-dimethyl- aminomethyl-2-napthol (11) with thiobenzamide (72). It is thought that, in the reaction of l-N,M-di- methylaminomethyl-2-napthol (11) with thiobenzamide (72.), 2-phenyl-naptho [5,6]-l,3-thiazine (73) can be formed via napthalene-quinone-methide intermeadiate.vıı For the formation of 1,3-thiazine ring. (73) the following mechanism is proposed. CH2NMe2 H2N-C-Ph X^^O S II GH2NH-C-Ph 11 10 77 -H20 CH0-N=C-Ph 2 I SH 73 78 88

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabilim Dalı, Kayıt no: 11991, Bu çalışmada 1-n,n-dimetilaminometil-2-naftolün (11) stiren ile ters-elektron gereksinimli Diels-Alder reaksiyonu gerçekleştirmiştir. Reaksiyon sonunda beklenen 2-fenil-benzo-5,6-kromanın (29, R=Ph) oluştuğu ve spektroskopik verilerin kaynak bulgularıyla uyum içinde olduğu anlaşılmıştır (Brugidou and Christol, 1963). 1-N,N-Dimetilaminometil-2-naftolün (11) orto-toluidin ile pirolizinden, 8-metil-benz (a) akridinin (71) % 70,19 verimle oluştuğu anlaşılmış ve daha önce sentezlenen 9- veya 11-metil (a) akridin, 10-metil-benz (a)-akridin verimleri ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca bu çalışma, 1-N,N-dimetilaminometil-2-naftolün (11) tiyobenzamid (72) ile reaksiyonundan 1,3-tiyazin ürünün (73) sentezini de içermektedir. 1-N,N-Dimetilaminometil-2-naftolün (11) tiyobenzamid (72) ile reaksiyonunda naftalin-kinon-metid araürünü (10) üzerinden 2-fenil-nafto (5,6)-1,3 -tiyazini (73) oluşturabileceği düşünülmüştür. 1,3-Tiyazin halkasının (73) oluşumu için aşağıdaki reaksiyon mekanizması önerilmiştir.