Search

Verschillende partners en ondernemers bundelen hun krachten onder het ABW. Elk jaar organiseren zij een kennisdag met informatieve workshops en kennisdeling. Dit is de workshop 'Een vitale bodem cruciaal bij klimaatverandering'. Derk van Balen (WUR) en Ruthger Steenbeek (Countus) vertellen over bodem en klimaatadaptatie.

Deze animatie vertelt wat bodemverdichting is, en wat de oorzaken zijn. De animatie is gemaakt in het project Kennis op Maat: Preventie bodemverdichting in de akkerbouw.

Deze animatie is gemaakt in het Kennis op Maat project Preventie bodemverdichting in de akkerbouw.

Deze animatie is gemaakt in het Kennis op Maat project Preventie bodemverdichting in de akkerbouw.

Deze powerpointpresentatie geeft een overzicht hoe bodemverdichting ingrijpt op de poriënstructuur van de bodem en wat de invloed is van het bodemtype en de vochttoestand. Deze presentatie is gemaakt in het kader van het Kennis op Maat project “Preventie van bodemverdichting in de akkerbouw”.

Deze presentatie is gemaakt in het kader van het Kennis op Maat project “Preventie van bodemverdichting in de akkerbouw” (2022-2023). Doel: Een beter inzicht wat de financiële gevolgen van bodemverdichting zijn en wat het kost om dit voorkomen.

Bij gereduceerde grondbewerking wordt de grond, minder diep en/of minder intensief bewerkt dan bij ploegen. Niet-kerende grondbewerking (NKG) is een vorm van gereduceerde grondbewerking waarbij de grond volvelds, ondiep wordt bewerkt en eventueel dieper wordt losgetrokken met woelpoten. Op de kleigrond in Lelystad is meer dan 10 jaar onderzoek gedaan naar de vergelijking tussen NKG en ploegen. Er werd gewerkt met vaste seizoensrijpaden waardoor verdichting in het teeltbed niet of nauwelijks optreedt. Daarom is er gekozen voor twee NKG-varianten: mét woelen en zonder woelen. De resultaten in deze factsheet zijn afkomstig uit de systeemproeven van de PPS Beter Bodembeheer. Op de kleigrond in Lelystad ligt sinds 2009 het proefveld BASIS waarin wordt geëxperimenteerd met verschillende bodemverbeterende maatregelen. De specifieke kenmerken van het perceel kunnen van invloed zijn op de resultaten en het advies, met expertkennis zijn de resultaten zo goed als mogelijk veralgemeniseerd.

Ingekuilde grasklaver kan als maaimeststof toegediend worden om organische stof aan te voeren en om meer zelfvoorzienend te zijn in de aanvoer van stikstof. Op kleigrond in Lelystad is over een periode van 10 jaar bijna jaarlijks maaimeststof toegediend in een biologisch bouwplan. De maaimeststof werd toegediend in een enkele gift (ca. 3 ton EOS) en een gesplitste gift (ca. 2 ton EOS per keer) en werd vervolgens oppervlakkig ingewerkt met een cultivator. De bemesting werd verlaagd op basis van de aanvoer van stikstof vanuit de maaimeststoffen. De resultaten in deze factsheet zijn afkomstig uit de systeemproeven van de PPS Beter Bodembeheer.

LoginEKO in Servië ontwikkelt een grootschalig biologisch ‘no-shit’-akkerbouwsysteem. Met een geavanceerd datamanagementsysteem kijken ze naar de toepassing van strokenteelt, agroforestry en mechanisatie. E en groep wetenschappers uit Wageningen bezocht in de zomer het bedrijf LoginEKO in Servië. Het motto van LoginEKO luidt ‘first we develop the recipe, then we share it with farmers!’ Het doel is niet om winst te maken, maar juist om alle ontwikkelde kennis en ervaring te testen en te delen met landbouwers in Oost-Europa.

Is het mogelijk om een goed teeltresultaat te behalen als je de grondbewerking reduceert in een biologisch teeltsysteem met fijnzadige gewassen? In dit artikel lichten we de onderzoeksresultaten toe van een tienjarig systeemexperiment met niet-kerende grondbewerking.

Op de verschillende proefboerderijen van WUR Open Teelten vindt ook biologisch onderzoek plaats. De biologische proefvelden in Lelystad vormen ook dit jaar weer het decor voor de BioVelddag 2022. In de BASIS proef onderzoekt WUR teelt op vaste rijpaden. De opbrengst blijkt vergelijkbaar of hoger, behalve bij peen. “Dat blijft een uitdaging.”

Derk van Balen, onderzoeker bij Wageningen University & Research, spreekt met Jaco Burgers, eigenaar van een biologisch akkerbouwbedrijf in Flevoland, over gezonde bodems. Burgers werkt met een bouwplan en een mengsel van groenbemesters om de doorworteling te optimaliseren. Van Balen merkt dat bodems die in de winter lang bedekt zijn, in het voorjaar mooier eruit komen dan wanneer ze geploegd zijn.

Niet kerende grondbewerking (NKG), een vorm van gereduceerde grondbewerking, is een van de maatregelen die bijdraagt aan duurzaam bodembeheer. Het grootste voordeel van NKG is dat het tot een betere bodem leidt met een betere waterinfiltratie en minder droogte problemen. Kosten en opbrengsten zijn vergelijkbaar. In onderstaande animatie wordt uitgelegd wat niet kerende grondbewerking is en wat je ermee kan bereiken.

Video over de voor en nadelen van niet-kerende grondbewerking (NKG).

In deze studie is nagegaan welke gemeten chemische en biologische bodemparameters het beste onderscheid maken tussen de verschillende grondbewerkingssystemen en teeltsystemen in de systeemproef BASIS in Lelystad. Met variantieanalyse en multivariate statistische technieken zijn bodemparameters in BASIS geanalyseerd. Samenvattend blijkt potentieel mineraliseerbare stikstof (PMN) en de N-totaal de beste bodemindicatoren te zijn om verschillen tussen systemen van hoofdgrondbewerking (ploegen versus niet-kerende bewerkingen) en verschillen tussen teeltsystemen (biologisch versus gangbaar) weer te geven. Daarnaast zijn HWC, biomassa schimmels, biomassa bacteriën en borium- en magnesiumgehalte goede bodemindicatoren om deze verschillen te duiden. De correlatie tussen PMN en organische stof en de correlatie tussen HWC en organische stof blijkt goed te zijn. Vanwege de hoge correlatie tussen HWC en PMN en de hoge prijs van de PMN meting heeft HWC de voorkeur. Aanbevolen wordt de analyse te gebruiken in de ontwikkeling van de BLN en vergelijkbare analyses te doen voor andere maatregelen en andere systeemproeven.

Hoe teel je aardappels zonder ploegen of spitten? De transitie van ploegen naar gereduceerde grondbewerking roept vele vragen op en is niet zonder uitdaging. De verkenning of deze vorm van grondbewerking past op uw bedrijf is de moeite waard, want er zitten tal van voordelen aan het telen van aardappels met gereduceerde grondbewerking. In deze brochure presenteren we de voordelen, uitdagingen en een leidraad hoe je kunt stoppen met ploegen of spitten. Deze handreikingen zijn gebaseerd op ervaringen uit onderzoek en praktijk. In deze brochure nemen we u mee in de meerjarige gegevens van onze experimenten met aardappelteelt en gereduceerde grondbewerking. Tot slot worden inzichten van ervaringsdeskundigen gedeeld: telers die op verschillende grondsoorten gereduceerde grondbewerking met succes toepassen in de aardappelteelt.

Op het parcours van de BioVelddag in Lelystad gaan de Agrointelli Robotti, de Naio Oz en de Naio Dino donderdag 20 juni 2019 in het veld met elkaar de strijd aan om de toekomst! Het thema van de BioVelddag dit jaar is ‘Toekomst en Techniek’ (TT). Ook dit jaar vindt de informatiedag voor de agrarische sector plaats in Lelystad, in de Proeftuin voor Agro-ecologie en Technologie.

De teelt in vaste rijpaden komt in de praktijk van de biologische akkerbouw veel voor, dit in combinatie met verschillende grondbewerkingsvarianten. Soms blijven de randrijen wat achter in groei. Zijn deze effecten ook terug te vinden in bodemweerstand in de bedden en opbrengsten tussen de rijen?

Vaste rijpaden in akkerbouw levert voordelen voor de bodemkwaliteit en daarmee ook vaak betere opbrengsten. Biologische veehouders hebben voordeel bij een goede opbrengst en kwaliteit van grasklaver in vruchtwisseling. Akkerbouwers die met dit systeem werken en grasklaver in hun bouwplan opnemen lopen tegen het probleem aan dat akkerbouw met vaste rijpadensysteem en graslandmechanisatie niet op elkaar zijn afgestemd.

En de boer hij ploegde voort. Algemeen wordt aangenomen dat ploegen noodzakelijk is om de bodem geschikt te maken voor een optimale gewasproductie. Maar ploegen versnelt de afbraak van organische stof en verandert het bodemleven. In deze bijdrage worden ervaringen met acht veldexperimenten gebruikt om effecten op biodiversiteit en gerelateerde bodemecosysteemdiensten in te schatten. Welke lessen kunnen we leren, en kan de landbouw ook zonder ploegen?

Ing. Derk van Balen van PPO zal ingaan op de mogelijkheden die de akkerbouwsector kan leveren aan de oplossingen voor het klimaatprobleem. Van Balen is betrokken bij het project Boer en Klimaat, waarin op praktijkbedrijven onderzocht wordt op welke wijze een klimaat neutrale bedrijfsvoering te realiseren is.

De biologische agf-keten heeft de ambitie om bio-aardappelen te produceren en het winkelschap te vullen met goede kwaliteit biologische consumptieaardappelen. Dat vergt de komende jaren de nodige inspanning. Kwekers werken aan verruiming van het assortiment resistente rassen. Telers zorgen voor goed resistentiemanagement. Winkels gaan het aanbod aanpassen en kiezen voor sterke rassen. Jaarlijks worden de aardappelrassen getest op vatbaarheid, productie en kwaliteit. De infectiedruk was afgelopen jaar hoog. Hoe hebben de rassen gepresteerd?

Binnen de biologische landbouw was er altijd extra aandacht voor bodemkwaliteit. De bodem voedt de plant tenslotte. Intussen beginnen wat meer te leren over welke processen er zich in de bodem afspelen. En over de rol die planten spelen. Naast gewas- en rassenkeuze kunnen groenbemesters en mengsels van gewassen en groenbemesters een belangrijke rol spelen. Zo kan ook de plant de bodem voeden.

In een teeltsysteem met vaste rijpaden wordt de standaard grondbewerking ploegen vergeleken met niet kerende grondbewerking (NKG) met woelen na oogst en zonder woelen na oogst. De 6-jarige vruchtwisseling van het biologische teeltsysteem is als volgt: aardappel, grasklaver, kool, zomertarwe, winterpeen, zomertarwe / veldboon. De publicatie geeft de resultaten weer voor peen.

In een teeltsysteem met vaste rijpaden wordt de standaard grondbewerking ploegen vergeleken met niet kerende grondbewerking (NKG) met woelen na oogst en zonder woelen na oogst. De 6-jarige vruchtwisseling van het biologische teeltsysteem is als volgt: aardappel, grasklaver, kool, zomertarwe, winterpeen, zomertarwe / veldboon. De publicatie geeft de resultaten weer voor de aardappel.

In een teeltsysteem met vaste rijpaden wordt de standaard grondbewerking ploegen vergeleken met niet kerende grondbewerking (NKG) met woelen na oogst en zonder woelen na oogst. De 6-jarige vruchtwisseling van het biologische teeltsysteem is als volgt: aardappel, grasklaver, kool, zomertarwe, winterpeen, zomertarwe / veldboon. De publicatie geeft de resultaten weer voor zomertarwe.

Op de Broekemahoeve in Lelystad loopt vanaf 2009 een meerjarig veldexperiment om de effecten van niet-kerende grondbewerking in een gangbare en biologische akkerbouwrotatie op klei te onderzoeken. Het grond-bewerkingssysteem met ploegen wordt vergeleken met niet-kerende grondbewerking waarbij ook groenbemesters worden toegepast om de bodem in de winter bedekt te houden.

Samenvattingen van presentaties van de werkgroep Bodempathogenen en Bodemmicrobiologie gehouden tijdens de bijeenkomst op 2 april 2015 bij CAH Vilentum in Dronten: Bacillus mycoides: bodembacterie en endofyt; Effect of organic farming on soil nematodes and microbial communities; Veranderingen in bodemkwaliteit als gevolg van teeltmaatregelen in conventionele en biologische bedrijfssystemen; Effect van grondbewerking op bodembiologie en ziektewerendheid van de bodem; On the way to the scheme-of-fungi.nl.

Nieuwsbrief in het kader van de bodemprojecten op PPO-proefbedrijf Lelystad.

Wat zijn bodemverbeteraars? Tevens uitleg over wat bodemstructuur is. Resultaten van veldproeven bij Kollumerwaard, Lelystad, Westmaas, Valthermond en Vredepeel Presentatie gegeven door PPO en NMI.

Directzaai en een sterk gereduceerde intensiteit van grondbewerking worden toegepast in de conserveringslandbouw, een teeltsysteem dat ook staat voor een maximale bodembedekking en een ruime gewasrotatie. Wat kunnen biologische telers hiervan leren en hoe pas je gereduceerde bodembewerking effectief toe op een biologisch bedrijf?

Heeft ploegen zijn langste tijd gehad? Om de effecten van niet-kerende grondbewerkingen te volgen en te meten heeft PPO Lelystad een proef gestart waarin de effecten van niet-kerende grondbewerking in een biologisch en gangbaar bedrijfssysteem worden gevolgd. Niet kerende grondbewerking levert niet altijd meer op. Hieronder de ervaringen van afgelopen vijf jaren.

Wanneer het op trekkers en andere mechanisatie aankomt, is bodemstructuur een ondergeschoven kindje. Binnen het project BASIS in Lelystad streven onderzoekers ernaar om de bodemstructuur zoveel mogelijk te ontzien. De mechanisatie staat in dienst van de bodem, en dit wordt op verschillende manieren ingepast.

Powerpointpresentatie Demo groenbemesters Bruinisse 10 oktober 2012.

Powerpointpresentatie over de voor- en nadelen van niet kerende grondbewerking.

Powerpointpresentatie. Aanwezige hoeveelheid fosfaat in de bodem is iets anders dan de voor de plant beschikbare hoeveelheid.

Poster met informatie over Niet Kerende Grondbewerking (NKG).

Poster met informatie over het telen van groenbemesters in combinatie met niet-kerende grondbewerking.

De eerste resultaten van een grote Nederlandse veldproef met akkerbouw zonder ploeg zijn positief, zegt onderzoeker Derk van Balen van Praktijkonderzoek Plant en Omgeving. Landbouw bedrijven zonder het land te ploegen zou de CO2-voetafdruk van de akkerbouw flink kunnen verlagen.

Een goede bodemstructuur en een gezonde bodem zijn belangrijk in de biologische landbouw. Bodemverdichting is vaak direct te zien aan een biologisch gewas. Daarom maken biologische ondernemers gebruik van vaste mest, groen-bemesters, rijpaden, GPS-besturing en mechanisatie die niet zwaarder is dan noodzakelijk. Ook niet kerende grondbewerking (NKG) kan een positieve invloed op de bodemstructuur hebben.

Het onderzoeksprogramma Groene Veredeling is van start gegaan. Biologische en gangbare veredelingsbedrijven werken samen met onderzoekers aan de veredeling van rassen die geschikt zijn voor low input teelt en/of teelt onder suboptimale omstandigheden. Een interview met Margreet Hofstede van het ministerie EL&I.

Duizenden jaren hielp de ploeg bij grondontginning en de teelt van gewassen. Nu blijkt niet-ploegen vele voordelen te hebben. Het is alleen de kunst om te leren omgaan met de nadelen. Voor Nederlandse boeren, gangbaar en biologisch, betekent niet-ploegen van voren af aan leren telen.

Veel biologische telers proberen grondbewerking tegenwoordig tot een minimum te beperken. Dit is goed voor de bodemstructuur en het bodemleven. Maar minimale grondbewerking lijkt schade door slakken juist te bevorderen. Ook de brede inzet van groenbemesters kan de slakkenpopulatie bevorderen. Dit kan leiden tot aanzienlijke schade als gevolg van verontreiniging en vraat. In dit biokennisbericht een aantal handreikingen om opbrengstderving door slakken te beperken.

Conservation agriculture - niet meer ploegen in combinatie met groenbemesters - is bezig aan een opmars. In Nederland, maar ook elders in de wereld. Circa 95 miljoen hectare worden met name in de VS, Brazilië en Argentinië op deze manier beteeld. Om de consequenties van deze werkwijze te onderzoeken, werd een proef gestart op de Broekemahoeve van PPO-AGV in Lelystad

Ook in de Flevopolder is de bouwvoor steeds slechter te bewerken. Er is steeds meer trekkracht nodig bij het ploegen van de grond. Een van de oorzaken is de verlaging van het organisch stofgehalte in de bouwvoor. Daarnaast herstelt de bodemstructuur slechter in zachte winters zoals de afgelopen jaren. In toenemende mate worden zware machines ingezet voor grondbewerking en oogstwerkzaamheden. Ondanks het gebruik van lage drukbanden wordt een deel van de problemen met structuur hieraan toegeschreven.

Er zijn in Nederland en Vlaanderen veel kleinere biologische bedrijven. Zij houden zich vaak bezig met groenteteelt op kleine schaal en verkopen rechtstreeks aan de consument. Kenmerk van deze bedrijven is dat ze veel gewassen op een kleine oppervlakte telen. Veel bedrijven verkopen via groenteabonnementen, webwinkel, biologische markt of winkel aan huis. Deze bedrijven bepalen voor een belangrijk deel het gezicht van de biologische landbouw.

In opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is er onderzoek gedaan naar de knelpunten voor primaire ondernemers rond de omschakeling van gangbare naar biologische landbouw. Als achterliggende vraag is meegenomen of er vanuit de markt geredeneerd een noodzaak is voor groei van het aanbod van biologische producten en of deze groei door omschakeling gerealiseerd moet worden.

Brochure met informatie voor ondernemers die denken over omschakelen van gangbare naar biologische landbouw.