Search

Fabric sound is comprised as fabric handle property such as fabric softness, stiffness and drape. As the previous studies were reviewed, it could be seen that, in general different sound generation systems were used in which the fabric was pulled in a constant velocity. In these measurement systems, a fabric sample was rubbed against the face of another fabric sample and the friction occurred face to face. However, in some actions, friction is not always face to face. There are several different movements (such as jogging) and friction types in which the physical properties such as friction, roughness, shear, and bending stiffness act important role on fabric sound. In order to imitate all these situations, “waving movement sound” was designed. In addition to this, “frictional movement sound” was also defined and used to compare waving movement sound with the common (caused by face to face friction) frictional sound.The aim of this study is to investigate the sound generation properties of the fabrics under the influence of different frictions and movements. For this purpose, three different commonly used woven fabrics and three military windcheater fabrics were used and “Level Pressure of Total Sound (LPT)” values of these were measured during “frictional movement” and “waving movement”. According to the results, since frictional movement created higher friction force, LPT values of the frictional movement was found higher than the LPT values of waving movement. Higher bending rigidity and higher kinetic friction coefficient (µ) values increase frictional sound. In conclusion, smoother, thinner and softer surfaces supply lower LPT values in both “frictional movement” and “waving movement” sounds.

Fabric sound is comprised asfabric handle property such as fabric softness, stiffness and drape. As theprevious studies were reviewed, it could be seen that, in general differentsound generation systems were used in which the fabric was pulled in a constantvelocity. In these measurement systems, a fabric sample was rubbed against theface of another fabric sample and the friction occurred face to face. However,in some actions, friction is not always face to face. There are severaldifferent movements (such as jogging) and friction types in which the physicalproperties such as friction, roughness, shear, and bending stiffness actimportant role on fabric sound. In order to imitate all these situations,“waving movement sound” was designed. In addition to this, “frictional movementsound” was also defined and used to compare waving movement sound with thecommon (caused by face to face friction) frictional sound.The aim of this study is toinvestigate the sound generation properties of the fabrics under the influenceof different frictions and movements. For this purpose, three differentcommonly used woven fabrics and three military windcheater fabrics were usedand “Level Pressure of Total Sound (LPT)” values of these were measured during“frictional movement” and “waving movement”. According to the results, sincefrictional movement created higher friction force, LPT values of the frictionalmovement was found higher than the LPT values of waving movement. Higherbending rigidity and higher kinetic friction coefficient (µ) values increasefrictional sound. In conclusion, smoother, thinner and softer surfaces supplylower LPT values in both “frictional movement” and “waving movement” sounds., Fabric sound is comprised as fabric handle property such as fabric softness, stiffness and drape. As the previous studies were reviewed, it could be seen that, in general different sound generation systems were used in which the fabric was pulled in a constant velocity. In these measurement systems, a fabric sample was rubbed against the face of another fabric sample and the friction occurred face to face. However, in some actions, friction is not always face to face. There are several different movements (such as jogging) and friction types in which the physical properties such as friction, roughness, shear, and bending stiffness act important role on fabric sound. In order to imitate all these situations, “waving movement sound” was designed. In addition to this, “frictional movement sound” was also defined and used to compare waving movement sound with the common (caused by face to face friction) frictional sound.The aim of this study is to investigate the sound generation properties of the fabrics under the influence of different frictions and movements. For this purpose, three different commonly used woven fabrics and three military windcheater fabrics were used and “Level Pressure of Total Sound (LPT)” values of these were measured during “frictional movement” and “waving movement”. According to the results, since frictional movement created higher friction force, LPT values of the frictional movement was found higher than the LPT values of waving movement. Higher bending rigidity and higher kinetic friction coefficient (µ) values increase frictional sound. In conclusion, smoother, thinner and softer surfaces supply lower LPT values in both “frictional movement” and “waving movement” sounds.

İnsanlar tarih boyunca gerek günlük hayatta gerekse savaş anında korunma ihtiyacı hissetmişler ve buihtiyaçlarının sonucu olarak daha iyi korumayı sağlayacak malzemeleri bulabilmek için sürekli olarak yeniarayışlar içerisinde olmuşlardır. Balistik biliminin ortaya çıkması ile birlikte bu alandaki çalışmalar hızkazanmış ve tasarlanan ürünlerin istenilen ihtiyaçları karşılayıp karşılamadıklarının kontrolü daha fazla önemkazanmıştır. Balistik koruyuculuğun etkinliğinin test edilmesi için uluslararası alanda kullanılan çeşitlistandartlar bulunmaktadır. Bu standartlar kapsamında balistik koruyucu ekipmanların ve giysilerin balistikperformans testleri yapılmakta ve etkinlikleri belirlenmektedir. Bu çalışmada balistik koruma amaçlı tekstilmateryalleri ve bunların balistik performanslarının tespitinde kullanılan test yöntemleri hakkında bilgiverilmeye çalışılmıştır., People have felt need for protection not only in daily life but also during war time and therefore investigations to find new materials for better protection have been studied by many researchers. With the improvements in “Ballistic Science”, the researches in this area began to increase and the performance tests became more and more important. There are various international standards to test the effectiveness of the ballistic protection. Ballistic protection efficiency of the protective equipments and products are conducted within the scope of these standards. Brief information for textile materials used for ballistic protection and their performance tests are given in this article

x is~nlar~ 1895 y~lmda Almen fizikci Wilhelm Rtintgen tarafmdan kegfedilmis ve o zarnan i~in bu ismlam tebiat~ bilinmediginden bu isim verilmistir. Rbntgen tarafindan denel olarak ger~eklestirilen x ~s~nlar~n~n olusurnu bir ters foto elektrik olayd~r. Planck ve Einstein teorik qall$rnalarl ila de ters fotoelektrik oleyin olabilirligi giisterilmistir. Fotoelektrik olay, ~g~g~n foto enerjisinin bir rnaddenin atomlar~n~n elektronlar~ne devredilerek maddeden elektron siiktilebilrnesidir.

Bu ~alzgmada Tarkiye'de iiretilen ban POY ve d&poliester filament ipliklerin uzama azellikleri incelenmi~ ve iplik ile lif mukavemeti arasmdaki iligkiler ele aLnmaya ~alyllmzgt~, The tensileproperties of POY and flat filamentpolycster yarns produced in Turkey are investigted in this work and the relations between fibre and yarn strength are examined.

Buyazldapolyester liflerinin, elastik ozelliklerine ue boyanabilirliklerine etki eden fibriller yapdon anlatllarak fibriller yap1 modelleri belirtilmigtir. Ayrlca fibrilleryaplyr apkca gdzler oniine sermek icin tarama elektmn mikmskobundan elde edilen fatograflar uerilmistir., The fibrillar structure ofpolyester fibres which affects their elastic properties and dyeability are explained in this article and fibrillar structure models are giuen. Besides, photograps obtained from the scanning electmn micmscope are giuen so as to show clearly the fibrillar structure.

Bu ~ahgmada PET polyester liflerinin Herman kristalin yonlenme fakMrU, optik yonlenme faktb'rii ve elastik (Young) modiillerinin liflerin tiff hrrlma dlciimlerinden yararlanrlarak pratik olarak yaklagzk bir gekilde nasd tayin edilebileceii anlatrlmrgtrr. Ayrlca uygulama olarak Tiirkiye'de iiretilen duz ve POY polyester iplik liflerinin yonlenme faktorleri ve elastik (Young) modiilleri hesaplanmlgtrr

The pyhsical properties, which are important for the textile use, of the PET polyester fibres produced in Turky were investigated. Thy were namely the elastic properties like tensile strength, elongation at break, tensile, bending and torsional moduli, and the properties related to the inner structure such as density, melting point, viscosity, birefringence and c ystallinity. Samples of PET - polyester fibres from POY and flat (straight filament) yarns of six main producers of Turkeu were used for determinations. The dearee of mlstdlinitv was eskmated on the basis of thedens[- tyd measu;ements. It was found that the main physical properties of the polyester fibres from POY and flat yarns produced in Turkey were smilar to those produced elsewhere except that slightly lower young modulus and crystallinity in both POY and flat yarns were found.

Bu ~abmada Tiirlciye'de iiretikn ban akrilik Lgerinin mama ue b&a 6zellikkri ile bam iC yap1 ozeUikleri inceknmis, literatiir ik kcar~d~tullm~t, The tensile and torsional properties with some inner structural Properties of some of the acrilic f?ers produced in Tiulciye have been investigated in this work and thaj have been compared with those given in he literature.

…

Viskon, modal ve lyocell lifleri rejenere selüloz liflerinin üç versiyonu olup, doğal yapıları ve özellikleri nedeniyle tekstil ve çevre açısından en önemli liflerdendir. Konvansiyonel viskon, modal ve yeni lyocell liflerinin farklı üretim prosesleri ve üretim koşulları, aynı kimyasal yapıya sahip olmalarına rağmen lif yapılarında farklılığa yol açmaktadır. Bu çalışmada, viskon, modal ve lyocel lif ve ipliklerinin yapısal özellikleri araştırılmıştır. Ayrıca, liflerin yapısal özelliklerinin, bazı örme kumaşların boncuklanma, patlama mukavemeti, renk verimliliği ve termo fizyolojik konfor özellikleri üzerine etkisi incelenmiştir. Viskon liflerinden üretilen kumaşların boncuklanma eğiliminin lif yapısal özellikleri nedeniyle lyocel ve modal liflerinden üretilen ham kumaşlara göre daha fazla olduğu belirlenmiştir. Lyocel liflerinin mukavemetinin daha yüksek olması nedeniyle kumaş patlama mukavemetinin de daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Lyocell liflerinden üretilen kumaşların ısıl iletkenliği daha fazla olup, viskon ve modal liflerine göre ilk dokunuşta daha serin hissi verdiği belirlenmiştir. Renk verimliliği en yüksek lyocel liflerinden üretilen kumaşlarla elde edilmiştir, Three generations of regenerated cellulose fibers, such as viscose, modal and lyocell fibers are among the most important fibers from the point of textile and environmental aspects due to the natural structures and properties. Different production process and production conditions for conventional viscose, modal and new lyocell fibers cause differences in the structure of the fibers in spite of the same chemical compositions. In this study, the structural properties of viscose, modal and lyocell fibers and yarns were investigated. Besides, the influence of structural characteristics of the fibers on the performance properties of knitted fabrics such as pilling, bursting strength, color efficiency and thermo physiological properties were determined. It was determined that due to the fiber structure, pilling tendency of viscose fabric is higher compared to lyocell and modal grey fabrics. Since the tensile strength of lyocell fiber is higher, fabric bursting strength of lyocell fabric is higher than the modal and viscose fabrics. As the thermal conductivity of lyocell fabric is higher, it gives cool feeling compared to viscose and modal fabrics. The highest colour efficiency is obtained from lyocell fabrics

Rejenere selüloz lifleri özellikle çevre dostu olmaları ve yüksek kullanım konforları nedeniyle günümüzde çok fazla tercih edilen liflerdir. Özellikle çok iyi tutum özelliğine sahip olan lyocell lifleri rejenere selüloz lifleri arasında daha da önem kazanmıştır. Ancak lyocell liflerinin kullanım sırasında meydana gelen fibrilasyon özelliği sonucunda görünümlerinde bir bozulma meydana gelmektedir. Bunu önlemek için son yıllarda lyocell liflerinin yapılarında çağraz bağlar oluşturarark fibrilasyonsuz lyocell lifleri üretilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada 3.3 dtex inceliğindeki lyocell ve lyocell-LF liflerinin iç yapıları ile fiziksel özellikleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bu amaçla normal lyocell lifleri ile fibrilasyonsuz olarak üretilen lyocell-LF liflerinin bazı fiziksel özellikleri ile iç yapıları araştırılmış ve bu fiziksel özellikler arasındaki farklar ile liflerin iç yapılarındaki değişikliklerin ilişkisi bulunmaya çalışılmıştır. Bu amaçla normal lyocell lifleri ile lyocell-LF liflerinin mukavemet özellikleri Instron 1122 model mukavemet ölçüm cihazı ile, mikroskobik görünüşleri optik mikroskop ve tarama elektron mikroskobu (SEM) ile, iç yapı düzenleri Fourrier Transform Infra-Red (FTIR) spektroskopisi ve geniş açı x-ışını difraksyonu teknikleri kullanılarak incelenmiştir, Regenerated cellulose fibers are one of the most preferred fibers due to the comfort properties and friendliness features to the environment. Especially lyocell fibers among the regenerated cellulose fibers become more important because of the good handle properties. However, the appearance of the lyocell products is detoriated during the usage due to the high fibrillation characteristic of the fiber. In order to prevent this, non-fibrillated lyocell fibers are developed by forming cross links in the structure. In this study, the relation between the physical properties and inner structures of the ordinary lyocell fiber and non-fibrillated lyocell fiber in 3.3 dtex fiber fineness were investigated. For this purpose, some physical properties and inner structures of the fibers were examined and the relation between the difference of the physical properties and inner structures were tried to be found. The fiber strength properties were measured by using Instron 1122 tensile strength tester, the microscopic views of the fibers were determined via optical microscope and scanning electron microscope; the inner structures of the fibers were defined by both Fourier Transform Infra-Red (FTIR) spectroscope and wide angle X-ray diffraction methods

Viskon, modal ve lyocell lifleri rejenere selüloz liflerinin üç versiyonu olup, doğal yapıları ve özellikleri nedeniyle tekstil ve çevre açısından en önemli liflerdendir. Konvansiyonel viskon, modal ve yeni lyocell liflerinin farklı üretim prosesleri ve üretim koşullan, aynı kimyasal yapıya sahip olmalarına rağmen lif yapılarında farklılığa yol açmaktadır. Bu çalışmada, viskon, modal ve lyocel lif ve ipliklerinin yapısal özellikleri araştırılmıştır. Ayrıca, liflerin yapısal özelliklerinin, bazı örme kumaşların boncuklanma, patlama mukavemeti, renk verimliliği ve termo fizyolojik konfor özellikleri üzerine etkisi incelenmiştir. Viskon liflerinden üretilen kumaşların boncuklanma eğiliminin lif yapısal özellikleri nedeniyle lyocel ve modal liflerinden üretilen ham kumaşlara göre daha fazla olduğu belirlenmiştir. Lyocel liflerinin mukavemetinin daha yüksek olması nedeniyle kumaş patlama mukavemetinin de daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Lyocell liflerinden üretilen kumaşların ısıl iletkenliği daha fazla olup, viskon ve modal liflerine göre ilk dokunuşta daha serin hissi verdiği belirlenmiştir. Renk verimliliği en yüksek lyocel liflerinden üretilen kumaşlarla elde edilmiştir., Three generations of regenerated cellulose fibers, such as viscose, modal and lyocell fibers are among the most important fibers from the point of textile and environmental aspects due to the natural structures and properties. Different production process and production conditions for conventional viscose, modal and new lyocell fibers cause differences in the structure of the fibers in spite of the same chemical compositions. in this study, the structural properties of viscose, modal and lyocell fibers and yarns were investigated. Besides, the influence of structural characteristics of the fibers on the performance properties of knitted fabrics such as pilling, bursting strength, color efficiency and thermo physiological properties were determined. It was determined that due to the fiber structure, pilling tendency of viscose fabric is higher compared to lyocell and modal grey fabrics. Since the tensile strength of lyocell fiber is higher, fabric bursting strength of lyocell fabric is higher than the modal and viscose fabrics. As the thermal conductivity of lyocell fabric is higher, it gives cool feeling compared to viscose and modal fabrics. the highest colour efficiency is obtained from lyocell fabrics.

Akrilik lifleri tekstilde en çok kullanılan dördüncü sentetik liftir. Sentetik liflerin özellikleri üretim esnasındaki birçok parametreden etkilenmektedir. Akrilik liflerinin yaş çekim yöntemi ile üretiminde de koagülasyon banyo parametreleri lif özelliklerinin belirlenmesinde çok önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada Poli (akrilonitril / vinilasetat) kopolimerlerinden oluşan akrilik lifleri dimetilasetamid (DMAc) / su içeren koagülasyon banyosunda yaş çekim yöntemi kullanılarak üretilmiştir. Çalışmada kullanılan akrilik lif üretim proseslerinde 32ºC, 42ºC, 48ºC ve 54ºC olmak üzere dört farklı koagülasyon banyo sıcaklığı kullanılmıştır. Proseslerde banyo sıcaklığı haricinde kullanılan diğer üretim parametreleri ise sabit tutulmuştur. Üretilen akrilik liflerinin içyapı özelliklerinin incelenmesi amacı ile üretim sonundan alınan numunelerin geniş açı x-ışını difraksiyonu cihazından elde edilen x-ışını difraksiyon grafikleri kullanılmıştır, Acrylic fibers are the fourth biggest synthetic fibers in textile applications. The properties of synthetic fibers are affected by many production parameters in the stages of fiber spinning. In the wet spinning of acrylic fibers, coagulation bath parameters have an important role on determining of fiber properties. In this paper, the production of wet spun acrylic fibers from poly (acrylonitrile / vinylacetate) copolymers was performed with a dimethylacetamide (DMAc) / water coagulation bath. In the production, four different coagulation bath temperatures (32ºC, 42ºC, 48ºC and 54ºC) were used and other production parameters were not changed. The inner structural properties of produced fibers were investigated by using wide angle x-ray diffraction method

Akrilik lifleri tekstil uygulamalarındaki en kullanışlı sentetik lifler arasında yer almaktadır. Sentetik liflerin özellikleri üretim esnasındaki birçok üretim parametresinden etkilenmektedir. Bu çalışmada Poli (akrilonitril / vinil asetat) kopolimerlerinden oluşan akrilik lifleri dimetil asetamid (DMAc) / su’dan oluşan koagülasyon banyosunda yaş çekim yöntemi kullanılarak üretilmiştir. Akrilik liflerinin yaş çekim yöntemi ile üretimi esnasında her üretim basamağından ayrı ayrı lif numuneleri alınmıştır. Geniş açı x-ışını difraksiyonu cihazı kullanılarak üretim basamaklarından alınan bu akrilik lif numunelerinin geniş açı x-ışını difraksiyon grafikleri elde edilmiştir. Elde edilen geniş açı x-ışını difraksiyonu grafikleri incelenerek yaş çekim yöntemi ile poliakrilonitril lif üretiminde işlem basamaklarında liflerin içyapılarında meydana gelen değişiklikler araştırılmaya çalışılmıştır, Acrylic fibers are the most useful fibers among the synthetic fibers in textile applications. The properties of synthetic fibers are affected by several production parameters. In this paper, the production of wet spun acrylic fibers from poly (acrylonitrile / vinyl acetate) copolymers was performed with a dimethyl acetamide (DMAc) / water coagulation bath. During wet spinning of acrylic fibers, fiber samples are taken from each fiber production stage. X-ray diffraction graphics of these fiber samples are obtained by wide angle xray diffraction instrument. During the production of polyacrylonitrile fibers by using wet spinning method, the changes occurred in the inner structure of fibers were researched by investigation of their x-ray diffraction graphics

…

Akrilik lifleri tekstil uygulamalarındaki en kullanışlı sentetik lifler arasında yer almaktadır. Sentetik liflerin özellikleri üretim esnasındaki birçok üretim parametresinden etkilenmektedir. Bu çalışmada Poli (akrilonitril / vinil asetat) kopolimerlerinden oluşan akrilik lifleri dimetil asetamid (DMAc) / su’dan olusan koagülasyon banyosunda yaş çekim yöntemi kullanılarak üretilmistir. Akrilik liflerinin yaş çekim yöntemi ile üretimi esnasında her üretim basamağından ayrı ayrı lif numuneleri alınmıştır. Genis açı x-ışını difraksiyonu cihazı kullanılarak üretim basamaklarından alınan bu akrilik lif numunelerinin genis açı x-ışını difraksiyon grafikleri elde edilmistir. Elde edilen genis açı x-ısını difraksiyonu grafikleri incelenerek yaş çekim yöntemi ile poliakrilonitril lif üretiminde işlem basamaklarında liflerin içyapılarında meydana gelen değişiklikler araştırılmaya çalışılmıştır., Acrylic fibers are the most useful fibers among the synthetic fibers in textile applications. the properties of synthetic fibers are affected by several production parameters. in this paper, the production of wet spun acrylic fibers from poly (acrylonitrile / vinyl acetate) copolymers was performed with a dimethyl acetamide (DMAc) / water coagulation bath. During wet spinning of acrylic fibers, fiber samples are taken from each fiber production stage. X-ray diffraction graphics of these fiber samples are obtained by wide angle xray diffraction instrument. During the production of polyacrylonitrile fibers by using wet spinning method, the changes occurred in the inner structure of fibers were researched by investigation of their x-ray diffraction graphics.

Akrilik lifleri tekstilde en çok kullanılan dördüncü sentetik liftir. Sentetik liflerin özellikleri üretim esnasındaki birçok parametreden etkilenmektedir. Akrilik liflerinin yaş çekim yöntemi ile üretiminde de koagülasyon banyo parametreleri lif özelliklerinin belirlenmesinde çok önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada Poli (akrilonitril / vinilasetat) kopolimerlerinden oluşan akrilik lifleri dimetilasetamid (DMAc) / su içeren koagülasyon banyosunda yaş çekim yöntemi kullanılarak üretilmiştir. Çalışmada kullanılan akrilik lif üretim proseslerinde 32ºC, 42ºC, 48ºC ve 54ºC olmak üzere dört farklı koagülasyon banyo sıcaklığı kullanılmıştır. Proseslerde banyo sıcaklığı haricinde kullanılan diğer üretim parametreleri ise sabit tutulmuştur. Üretilen akrilik liflerinin içyapı özelliklerinin incelenmesi amacı ile üretim sonundan alınan numunelerin geniş açı x-ışını difraksiyonu cihazından elde edilen x-ışını difraksiyon grafikleri kullanılmıştır., Acrylic fibers are the fourth biggest synthetic fibers in textile applications. The properties of synthetic fibers are affected by many production parameters in the stages of fiber spinning. In the wet spinning of acrylic fibers, coagulation bath parameters have an important role on determining of fiber properties. In this paper, the production .of wet spun acrylic fibers from poly (acrylonitrile / vinylacetate) copolymers was performed with a dimethylacetamide (DMAc) / water coagulation bath. In the production, four different coagulation bath temperatures (32°C, 42°C, 48°C and 54°C) were used and other production parameters were not changed. The inner structural properties of produced fibers were investigated by using wide angle x-ray diffraction method.

Bu çalışmada akrilik lif üretiminde farklı koagülasyon banyosu sıcaklarını kullanarak akrilik liflerinin enine kesit şekilleri incelendi. Araştırma sonuçları düşük koagülasyon banyosu sıcaklığında akrilik liflerinin enine kesit şeklinin böbrek-fasulye biçiminde olduğunu gösterdi. Şayet koagülasyon banyosu sıcaklığı arttırılacak olursa akrilik lifleri daha dairesel enine kesite sahip olacaktır, In this study, the changes of the cross-sectional shapes of acrylic fibers were investigated by using different coagulation bath temperature in the acrylic fiber production. The results of investigation have been shown that acrylic fibers have kidney-bean shape in the low coagulation bath temperature. If the coagulation bath temperature will be increase, then acrylic fibers will have more circular cross sectional shape

…

…

T Bu çalışma Türkiye'de üretilen %100 polietilen tereftalat (PET) düz ve POY poliester liflerinde elastik özelliklerle kristal yapı arasındaki ilişkilerin incelenmesini ve istenen amaca daha uygun poliester lifi üretimine yardımcı olacak ana verileri toplamayı amaçlanmıştır. Bu poliester liflerinin elastik ve iç yapı özelliklerini tespit edebilmek maksadıyla geniş bir deneysel çalışma yapılmıştır. Deneylerden elde edilen çeşitli elastik özelliklere ait değerler ile kristallik dereceleri arasındaki ilişkiler istatistiksel analizler yardımıyla araştırılmış, ayrıca kristallik derecelerini etkileyen bazı işlem faktörleri incelenmiştir. Son olarak, Türkiye'de üretilen bu poliester lifleri ile diğer ülkelerde üretilenlerin literatür yardımıyla karşılaştırılması yapılmıştır. ABSTRACT This work has the aim to investigate the relationships between the elastic properties and the crystal structure of 100% polyethylene terephthalate (PET) filament and POY polyester fibres produced in Turkey and to collect basic data that will help the production of polyester fibres more appropriate to the requirements. An extensive experimental work has been carried out for the purpose of determining the elastic and inner structural properties of these polyester fibres. The relations between the values obtained for ABSTRAKT Bu çalışma Türkiye'de üretilen %100 polietilen tereftalat (PET) düz ve POY poliester liflerinde elastik özelliklerle kristal yapı arasındaki ilişkilerin incelenmesini ve istenen amaca daha uygun poliester lifi üretimine yardımcı olacak ana verileri toplamayı amaçlanmıştır. Bu poliester liflerinin elastik ve iç yapı özelliklerini tespit edebilmek maksadıyla geniş bir deneysel çalışma yapılmıştır. Deneylerden elde edilen çeşitli elastik özelliklere ait değerler ile kristallik dereceleri arasındaki ilişkiler istatistiksel analizler yardımıyla araştırılmış, ayrıca kristallik derecelerini etkileyen bazı işlem faktörleri incelenmiştir. Son olarak, Türkiye'de üretilen bu poliester lifleri ile diğer ülkelerde üretilenlerin literatür yardımıyla karşılaştırılması yapılmıştır. ABSTRACT This work has the aim to investigate the relationships between the elastic properties and the crystal structure of 100% polyethylene terephthalate (PET) filament and POY polyester fibres produced in Turkey and to collect basic data that will help the production of polyester fibres more appropriate to the requirements. An extensive experimental work has been carried out for the purpose of determining the elastic and inner structural properties of these polyester fibres. The relations between the values obtained forthe various elastic properties and the degrees of crystallinity, obtained experimentally, have been examined by the aid of statistical analyses, and in addition certain process factors that affect crystallinity have been examined. Finally a comparison is made through relevant literature between the polyester fibres produced in Turkey and those produced in other countries. 192

30

Endüstriyel alanlara yönelik olarak üretilen koruyucu giysiler fonksiyonel özellikleri sebebiyle kullanılmakta ve bu ürünlerden istenilen etkinlikte koruma yapması beklenmektedir. İş güvenliğinin sağlanması ve çalışanın korunması amacıyla kullanılan bu giysilerin üretiminde kullanılan kumaşlar, bir yandan bitim işlemleri ile etkin bir koruma özelliği kazanırken, diğer yandan yüzey özellikleri değişerek ağırlaşmakta, yüzeyi daha pürüzlü ya da kaygan olabilmekte, daha fazla kumaş hışırtısı oluşturmakta ve tekstil yüzeyleri sertleşerek daha rahatsız edici bir tutum kazanabilmektedir. Tutum, kumaşa dokunulduğunda hissedilen sertlik, yumuşaklık, kayganlık, pürüzlülük gibi birçok parametreyi kapsamaktadır. Ancak kumaş tutumunun, kişiler tarafından sübjektif olarak değerlendiriliyor olması ve sonucun kişilere bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor olması tutumun ölçülmesini ve değerlendirilebilirliğini zorlaştırmaktadır. Bu nedenle, tutumun objektif olarak ölçülebilmesi hususunda birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada, endüstriyel koruma amaçlı olarak kullanılan koruyucu tekstil ürünlerinin tutum özelliklerinin incelenmesi ve farklı yapısal özellikteki ürünlerin tutumlarının karşılaştırılması amaçlanmaktadır., Personal Protective Clothing applied in the industrial area is used due to its functional properties, and these products are expected to provide protection with the desired effect. The fabrics used in the production of these garments, which are used to ensure occupational safety and protect the employee, on the one hand gain an effective protection feature with the finishing processes, on the other hand, the surface properties change and they become heavier, the surface may be more rough or smooth, create more fabric rustling, and the textile surfaces become more uncomfortable by hardening. Fabric handle covers many parameters such as hardness, softness, smoothness, and roughness felt when touching the fabric. However, the fact that fabric handle is evaluated subjectively by people and the result can vary depending on individuals makes it difficult to measure and evaluate the attitude. For this reason, many studies have been carried out to measure fabric handle objectively. In this study, it is aimed to examine the handle properties of protective textile products used in industrial areas and to compare the behavior of products with different structural properties.

Tez projesi kapsamında akrilik lifi üretim aşamalarından birinci kıvırcıklandırma, tavlama ve ikinci kıvırcıklandırma parametrelerinde ve üretim hattı akış sıralamalarında değişiklikler gerçekleştirilerek üretilen liflerin her bir aşamada içyapı özellikleri incelenmiş ve kıvırcık performansları karşılaştırılmıştır. Bir başka karşılaştırma aracı olarak üretim süreci ve parametreleri bilinmeyen farklı bir akrilik elyaf tedarik edilmiş ve üretimi gerçekleştirilen akrilik lifleri ile içyapı farklılıkları araştırılmıştır. Tez çalışmasının bir diğer ayağında, iki kıvırcıklandırma prosesi yerine tek kıvırcıklandırma prosesinin kullanıldığı iki yeni hat denemesi ile kıvırcıklandırma hattı kısaltılarak üretim maliyetlerinin aşağıya çekilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda üretilen akrilik elyafın içyapı analizleri gerçekleştirilmiş ve mevcut kıvırcıklandırma hattı üzerinden elde edilen akrilik lifleri ile aralarındaki yapısal farklılıklar incelenmiştir. Tez kapsamında incelenen liflerin yapısal özellikleri, Fourier Transform infrared spektroskopisi (FTIR), termogravimetrik analiz (TGA), diferansiyel taramalı kalorimetre (DSC), x-ışını difraksiyonu spektroskopisi (XRD), boya alma hızı analizi, kıvırcık sayısı ve kıvırcık derinliği analizi, yüzey alanı ölçüm analizi (BET), element analizi, taramalı elektron mikroskobu analizi (SEM) ile incelenmiş ve liflerin performansı tarak makinesi hız performansı testleri ile araştırılmıştır., In this thesis, polyacrylonitrile fiber samples were obtained from the each production steps of crimping process by changing the parameters of first crimping step, annealing step and second crimping step. The inner structure of the fiber samples were investigated and the crimping performances were compared in addition. In order to reduce production costs, two different crimping lines were also designed via reducing the number of crimping steps from two to one. The inner structure and the crimping performance of the fibers, which were taken from the new crimping lines, were also compared with the fibers, which were taken from the conventional crimping process. Characteristic and structural dissimilarities of each fibers were investigated by use of physical and chemical analyses. The physical and chemical properties of fiber were examined by using Fourier Transform infrared spectroscopy, thermogravymetric analysis (TGA), Differential scanning calorimeter (DSC), x-ray diffraction spectroscopy (XRD), dying agent uptake test, crimp count and crimp depth analysis, measurement of the specific surface area (BET), elemental analysis, scanning electron microscope (SEM) and carding machine speed test.

ÖZET AKRÎLİK LİF ÜRETİMİNDE KOAGÜLASYON BANYOSU PARAMETRELERİNİN LİF FİZİKSEL ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA TİYEK, İsmail Doktora Tezi, Tekstil Mühendisliği Bölümü Tez Yöneticis: Prof. Dr. Faruk BOZDOĞAN Şubat 2006, 211 sayfa Bu tezde yaş çekim yöntemi ile akrilik lif üretiminde koagülasyon banyo parametrelerinin lif fiziksel özelliklerine etkisi incelenmiştir. Koagülasyon banyosu, poliakrilonitril polimerinden ilk lif oluşumunun meydana geldiği yerdir. Bu çalışmadaki poliakrilonitril lifleri, farklı dop sıcaklıkları, koagülasyon banyo konsantrayonları ve koagülasyon banyo sıcaklıkları kullanılarak üretilmiştir. Poliakrilonitril lifi üretimi için 82°C ve 94°C sıcaklıktaki polimer doplar loıllamlmıştır. Bu dop sıcaklıkları için koagülasyon banyo sıcaklığı 32°C'den 54°C'ye kadar, koagülasyon banyo konsantrasyonu %46'dan %64'e kadar değiştirilmiştir. Üretilen liflerin fiziksel özellikleri lif mukavemeti ölçüm cihazı, Fourrier Transform infra-red spektroskopisi (FTIR), diferansiyel taramalı kalorimetre (DSC), geniş açı x- işim difraksiyonu spektroskopisi, optik mikroskop ve tarama elektron mikroskobu kullanılarak incelenmiştir. Yapılan çalışmadan elde edilen sonuçlar, akrilik Merinin fiziksel özeüiMerinin koagülasyon banyo sıcaklığı ve konsantrasyonuna önemli derecede bağlı olduğunu göstermiştir. Anahtar Sdzcükler: Poliakrilonitril, akrilik lifi, yaş çekim, koagülasyon banyosu, lif fiziksel özellikleri VII ABSTRACT THE INFLUENCE OF COAGULATION BATH PARAMETERS ON THE PHYSICAL PROPERTIES OF WET SPUN ACRYLIC FIBERS TÎYEK, İsmaü PhD Thesis in Textile Engineering Supervisor: Prof. Dr. Faruk BOZDO?AN February 2006, 21 1 pages In this thesis, the effect of coagulation bath parameters on the physical properties of wet-spun acrylic fibers has been studied. Coagulation bath is the stage in which initial fiber formation from polyacrylonitrile polymer takes place. In this study, fibers are produced by using different dope temperatures, coagulation bath concentrations and coagulation bath temperatures. Polymer dopes at 82°C and 94°C were selected for the production of polyacrylonitrile fibers. For these dope temperatures, coagulation bath temperatures was varied from 32°C to 54°C and coagulation bath concentrations from 46% to 62%. The physical properties of fibers were examined by using fiber strength instrument, Fourier Transform infra-red spectroscopy (FTIR), differential scanning calorimeter (DSC), wide angle x-ray diffraction spectroscopy, optical microscope and scanning electron microscope. The results have shown that the physical properties of acrylic fibers mostly depend on the coagulation bath concentration and temperature. Keywords: Polyacrylonitrile, acrylic fiber, wet spinning, coagulation bath, fiber physical properties 240